Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

18 articles on this Page

! COLOFA 2 CLAMN-CLUT. < -

News
Cite
Share

COLOFA 2 CLAMN-CLUT. < Yr ydym newydd gael gair fo( y rbestr o'r dycion sydd i'w cyineryd. i mewn yn Dinorwig wedi ei ihoddi allf „n, a bod yndd1 oddeutu dwy fil a phedv, cant o enwau. 0, yw hyn yn gywir ni bydd nifer y rbai fydd allan fawr drrJs ddau gant. Dan yr amgylchiadau liyu Iiydenvn y bydd i bob -doethineb gael ei arferyd parthed yr hyn a wneir. Ma^ llygaid Cymru ar Dinorwig y dyddiau hvc, ac yn neillduol llygaid chwar- elwyr Cymru. Ni fynem ni er dim ddyweyd gair fyddai yn y gradd lleiaf yn dylanwadu arnynt i wneyd yr hyn sydd groes i reswm na chyfiawnder. Tcimlwn y byddai cyfrif- -oldeb difrifol ar bwy bynag ddywedo, ysgrifeno,neu a wna unrhyw beih i'w rhanu Teimlwn eu bod mewn argyfwng pwysig. Yn yfath argyfwng ag 1') dd yn gotyn Y pwyll a'r doethineb mwy at', ag sydd liefyd yn enyn ein cydymdeimlad 11 wyr<1f, nid oos neb yn fwy cymwys i benn.rriynu beth i'w wneyd na'r aynioa eu hunain. Gallwn adael y peth yn eu llaw, a goreu po lieied yr ymyro neb oddiallan a hwy. Ac i ni gy- meryd yn ganiataol am fynyd maii fewn yr ant ddydd Llun dyinuno'n yn fawr fod rhyw drefniant yn cael ei wnevd heb oedi i wneyd cymorth fv/iweddol i'r sawl fydd allan. Wedi i'r wlad dcl-,in-.)s y fath gefn- ogaeth i gorph y gweithwyr, mae genym bob liyder na bydd iddynt gefnu ar y nifer bychan mewn cymhariaeth fydd eto allan am ryw dymor. Dylid cvmeryd mantais ar yr achos bwn i sefydlu rhyw gronfa barhaus ar gyfer hen weitbwyr, a rhai allan o waith. < < • Nidiyw pethau yn hoilol esmwyth yn y Penrbyn. Mae y cyfan yno fel pe bai ar domen sigledig, beb sicrwydd pa bryd nac i ba le y symuda. Mae ambell i gwestiwn yn y papyr hwn, ac ambell i lythyr mewn papyr arall, yn dangos pa mor awyddus mae rhyw ddosbarth am ei gwneyd yn fwy sigl- edig ac yn fwy dinystriol i'r gweithiwr. Nid oes disgwyl Ilwyddiant yn ugiyn a, dim sydd yn ferw gwastadoL Nid y'm ni am am- ddiffyn pobpeth yn y Ponrhyn. Nid oes un gwaith dan haul y gcliir gwneyd hyny ag ef; ond ai tybed mai y ffordd i wella peth yw ei ddinystrio? Yr ydym ni wedi cael ein dysgu erioed mai trwy ddiwygio unrhyw beth y gellir ei wella. Felly hefyd yn y-Penrhyn. Nid trwy ddinystrio ymddiriedaeth y meistr a'r dynion yn yr oruchwyliaeth; nid t-wy greu rhagfarn yn erbyn Ymneilldnaeth a Rhyddfrydiaeth; nid trwy ddwyn Eglwys- yddiaeth, enwadaeth, a syniadau a theim- ladau gwleidyddol, i'r gwaith; nid trwy gynllunio brad un a dyrchafiad y llall; nid trwy ddistrywio y trefniant fu o'r fath fen- dith i chwarelwyr y Penvhyn er Tachwedd 1874-y mae gwasanaethu buddiannau goreu meistr a gweithiwr yn y lie. Drwg genym feddwl fod cynifer wedi eu hud-ddenu i lyncu athrawiaethau mor gyfeiliornus, a heresiau chwarelyddol mor ddinystrio!. Pan ddaw dydd y cyfrif ceir gwel'cl pa mor ddal fu y sawi gymerasant eu llusgo i angeu! Drwg genym fod ymadroddlon, ac ymddyg- iadau, a brolyddiaeth rhai dynion wedi bod yn gymaint o rwystr i unoliaeth gwell yn y gwaith. Gobeithiwn y bydd yr hyn sydd wedi digwydd o wers ddigonol ar gyfer y dyfodol. Mae gan bawb le i wella. Mae pwnc arolygiaeth y chwareli gan Gymro profiadol ac ymarferol wedi cael ei gymeryd i fyny yn wresog ac unol iawn yn yr holl chwareli. Deallwn fod llywydd ac ysgrifenydd cyffredinol yr U, ndeb wedi cael gair o bob cymydogaeth yn dangos fod eu teimlad yn gryf yn mhlaid fod iddynt symud heb oedi i wasgu ar y Llywodraeth i wneyd y penodiad yn awr. Nid oes berygl na bydd iddynt wneyd, gan eu bod hwy wedi dangos er's blynyddau, pan oedd ere ill yn ddifraw, eu bod hwy yn effro iawn i'r pwnc. Nid ydym heb sylwi, gyda gradd o lawenydd, fod llawer oedd yn condemnio y symudiad flynyddau yn ol, erbyn hyn wedi d'od yn "bleidwyr aiddgar iddo. Rhyfedd fel y mae amgylchiadau yn newid barnau pobl. Man- tais neillduol i chwarelwyr Gogledd Cymru ydyw fod penodiad y swyddog hwnw gan mwyaf yn llaw cyfaill i lywydd yr Undeb, ac un sydd mewn cydymdeimlad Hwyraf a'r gweithiwr, set Mr Broadhurst, yr hwn sydd erbyn hyn yn Is-ysgrifenydd Cartrefol. Trwy hyn mae dau beth yn ddiogel :— Rhoddir gwrandawiad parod i'r hyn fydd gan yr Undeb i'w ddyweyd mewn perthynas i'r penodiad a hefyd gellir bod yn sicr pan y dewisir un, y bydd yn Gymro, yn chwarel- wr, neu wedi bod yn un, ac yn gwbl gy- mhwys i lanw y swydd i foddlonrwydd y .gweithwyr a'r Llywodraeth. Mae dyfodol Porthmadog yn cael sylw Reillduol y trigolion y dyddiau hyu, ac nid ddim yn rhy fuan ychwaith. Mae agoriad y rheilffordd i'r Bettws, a'r llall i'r Bala, yr hyn sydd wedi dwyn y chwarelau rhyw- ffordd fwy i'r byd cartrefol, yn nghyda gwaith y London and North Western Rail- way yn agor doc a chei mawr i dderbyn Uechi Ffestiniog yn Deganwy, ger Conwy, yn gwneyd fod pethau yn gwisgo gwedd ddifrifol iawn i Borthmadog. Yn ychwan- egol at hyn y mae rates uchel cludo o Ffes- tiniog i Borthmadog, yn nghyda harbour dues gorthrymus y Port, yn gwneyd ei pheryglon a'i rbagolygon yn llawer duach Nid yw y Porthmadogiaid am orwedd yn Honydd o dan yr oll'o'r anfanteision hyn; ac y mae rhai o drigolion penaf y lie wedi ymffurfio yn bwyllgor i ystyried beth i'w wneyd, ac i fynu symud ymaithrai o'r sugn- byllau sydd yn peryglu y lie. Dylai directors y rheilffordd a pherchenog yr ho.rbour dues weled fod eu diogelwch bwy eu hunain mewn rhoddi dust o wrandawiad i'r cwyn a'r cais. DealTwn i Michael Davitt yn Ffestiniog lwyr argyhoeddi pob chwarelwr yn y lie aeth i'w wrandaw ei fod yn ddyn, yn ddyn têg-, yn ddyn galluog, yn ddyn penderfynol. Yr oedd yn iechyd i galon y chwarelwr gael golwg ar wron o'r fath, yn neillduol felly ar ol i sparblis o ddynion, o'u cydmaru ag ef, geisio creu rhagfarn yn ei erbyn. Gwell genym gael Gwyddel i'n dysgu am dir na Saeson am chwareli. Cawn ddylornwyr y Gwyddel galluog yn edmygwyr ac addolwyr '7 Saeson ariangar.

LLYTHYR EIN GOHEBYDD LLUNDEINIG.

HUNAN-LADDIAD ARALL YN MONTE…

GWRAIG-LOFRUDD YSGELER.

BYWYD LLWYDDIAMUR IBACHGENYN…

MARWOLAETH CYBYDD CRAPANG-LLYD.

[No title]

ARGLWYDDI TWYLLODRUS.

IvlORDAITH BERYGLUS Y "COLUMBINE."

GORCHEST ANGEUOL.

BABAN-LOFRUDDIAETH YN SIR…

FFOADUR LLWYDDIANNUS.

OS! OS! OS!

PWNC Y Tid, id /ltrliifRU.

CADEIRDRAW MEWN HELBUL.

MY&IAD OADBllTLONGf.

CWSG-RODIAD HYNOD,

Advertising