Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
18 articles on this Page
! COLOFA 2 CLAMN-CLUT. < -
COLOFA 2 CLAMN-CLUT. < Yr ydym newydd gael gair fo( y rbestr o'r dycion sydd i'w cyineryd. i mewn yn Dinorwig wedi ei ihoddi allf „n, a bod yndd1 oddeutu dwy fil a phedv, cant o enwau. 0, yw hyn yn gywir ni bydd nifer y rbai fydd allan fawr drrJs ddau gant. Dan yr amgylchiadau liyu Iiydenvn y bydd i bob -doethineb gael ei arferyd parthed yr hyn a wneir. Ma^ llygaid Cymru ar Dinorwig y dyddiau hvc, ac yn neillduol llygaid chwar- elwyr Cymru. Ni fynem ni er dim ddyweyd gair fyddai yn y gradd lleiaf yn dylanwadu arnynt i wneyd yr hyn sydd groes i reswm na chyfiawnder. Tcimlwn y byddai cyfrif- -oldeb difrifol ar bwy bynag ddywedo, ysgrifeno,neu a wna unrhyw beih i'w rhanu Teimlwn eu bod mewn argyfwng pwysig. Yn yfath argyfwng ag 1') dd yn gotyn Y pwyll a'r doethineb mwy at', ag sydd liefyd yn enyn ein cydymdeimlad 11 wyr<1f, nid oos neb yn fwy cymwys i benn.rriynu beth i'w wneyd na'r aynioa eu hunain. Gallwn adael y peth yn eu llaw, a goreu po lieied yr ymyro neb oddiallan a hwy. Ac i ni gy- meryd yn ganiataol am fynyd maii fewn yr ant ddydd Llun dyinuno'n yn fawr fod rhyw drefniant yn cael ei wnevd heb oedi i wneyd cymorth fv/iweddol i'r sawl fydd allan. Wedi i'r wlad dcl-,in-.)s y fath gefn- ogaeth i gorph y gweithwyr, mae genym bob liyder na bydd iddynt gefnu ar y nifer bychan mewn cymhariaeth fydd eto allan am ryw dymor. Dylid cvmeryd mantais ar yr achos bwn i sefydlu rhyw gronfa barhaus ar gyfer hen weitbwyr, a rhai allan o waith. < < • Nidiyw pethau yn hoilol esmwyth yn y Penrbyn. Mae y cyfan yno fel pe bai ar domen sigledig, beb sicrwydd pa bryd nac i ba le y symuda. Mae ambell i gwestiwn yn y papyr hwn, ac ambell i lythyr mewn papyr arall, yn dangos pa mor awyddus mae rhyw ddosbarth am ei gwneyd yn fwy sigl- edig ac yn fwy dinystriol i'r gweithiwr. Nid oes disgwyl Ilwyddiant yn ugiyn a, dim sydd yn ferw gwastadoL Nid y'm ni am am- ddiffyn pobpeth yn y Ponrhyn. Nid oes un gwaith dan haul y gcliir gwneyd hyny ag ef; ond ai tybed mai y ffordd i wella peth yw ei ddinystrio? Yr ydym ni wedi cael ein dysgu erioed mai trwy ddiwygio unrhyw beth y gellir ei wella. Felly hefyd yn y-Penrhyn. Nid trwy ddinystrio ymddiriedaeth y meistr a'r dynion yn yr oruchwyliaeth; nid t-wy greu rhagfarn yn erbyn Ymneilldnaeth a Rhyddfrydiaeth; nid trwy ddwyn Eglwys- yddiaeth, enwadaeth, a syniadau a theim- ladau gwleidyddol, i'r gwaith; nid trwy gynllunio brad un a dyrchafiad y llall; nid trwy ddistrywio y trefniant fu o'r fath fen- dith i chwarelwyr y Penvhyn er Tachwedd 1874-y mae gwasanaethu buddiannau goreu meistr a gweithiwr yn y lie. Drwg genym feddwl fod cynifer wedi eu hud-ddenu i lyncu athrawiaethau mor gyfeiliornus, a heresiau chwarelyddol mor ddinystrio!. Pan ddaw dydd y cyfrif ceir gwel'cl pa mor ddal fu y sawi gymerasant eu llusgo i angeu! Drwg genym fod ymadroddlon, ac ymddyg- iadau, a brolyddiaeth rhai dynion wedi bod yn gymaint o rwystr i unoliaeth gwell yn y gwaith. Gobeithiwn y bydd yr hyn sydd wedi digwydd o wers ddigonol ar gyfer y dyfodol. Mae gan bawb le i wella. Mae pwnc arolygiaeth y chwareli gan Gymro profiadol ac ymarferol wedi cael ei gymeryd i fyny yn wresog ac unol iawn yn yr holl chwareli. Deallwn fod llywydd ac ysgrifenydd cyffredinol yr U, ndeb wedi cael gair o bob cymydogaeth yn dangos fod eu teimlad yn gryf yn mhlaid fod iddynt symud heb oedi i wasgu ar y Llywodraeth i wneyd y penodiad yn awr. Nid oes berygl na bydd iddynt wneyd, gan eu bod hwy wedi dangos er's blynyddau, pan oedd ere ill yn ddifraw, eu bod hwy yn effro iawn i'r pwnc. Nid ydym heb sylwi, gyda gradd o lawenydd, fod llawer oedd yn condemnio y symudiad flynyddau yn ol, erbyn hyn wedi d'od yn "bleidwyr aiddgar iddo. Rhyfedd fel y mae amgylchiadau yn newid barnau pobl. Man- tais neillduol i chwarelwyr Gogledd Cymru ydyw fod penodiad y swyddog hwnw gan mwyaf yn llaw cyfaill i lywydd yr Undeb, ac un sydd mewn cydymdeimlad Hwyraf a'r gweithiwr, set Mr Broadhurst, yr hwn sydd erbyn hyn yn Is-ysgrifenydd Cartrefol. Trwy hyn mae dau beth yn ddiogel :— Rhoddir gwrandawiad parod i'r hyn fydd gan yr Undeb i'w ddyweyd mewn perthynas i'r penodiad a hefyd gellir bod yn sicr pan y dewisir un, y bydd yn Gymro, yn chwarel- wr, neu wedi bod yn un, ac yn gwbl gy- mhwys i lanw y swydd i foddlonrwydd y .gweithwyr a'r Llywodraeth. Mae dyfodol Porthmadog yn cael sylw Reillduol y trigolion y dyddiau hyu, ac nid ddim yn rhy fuan ychwaith. Mae agoriad y rheilffordd i'r Bettws, a'r llall i'r Bala, yr hyn sydd wedi dwyn y chwarelau rhyw- ffordd fwy i'r byd cartrefol, yn nghyda gwaith y London and North Western Rail- way yn agor doc a chei mawr i dderbyn Uechi Ffestiniog yn Deganwy, ger Conwy, yn gwneyd fod pethau yn gwisgo gwedd ddifrifol iawn i Borthmadog. Yn ychwan- egol at hyn y mae rates uchel cludo o Ffes- tiniog i Borthmadog, yn nghyda harbour dues gorthrymus y Port, yn gwneyd ei pheryglon a'i rbagolygon yn llawer duach Nid yw y Porthmadogiaid am orwedd yn Honydd o dan yr oll'o'r anfanteision hyn; ac y mae rhai o drigolion penaf y lie wedi ymffurfio yn bwyllgor i ystyried beth i'w wneyd, ac i fynu symud ymaithrai o'r sugn- byllau sydd yn peryglu y lie. Dylai directors y rheilffordd a pherchenog yr ho.rbour dues weled fod eu diogelwch bwy eu hunain mewn rhoddi dust o wrandawiad i'r cwyn a'r cais. DealTwn i Michael Davitt yn Ffestiniog lwyr argyhoeddi pob chwarelwr yn y lie aeth i'w wrandaw ei fod yn ddyn, yn ddyn têg-, yn ddyn galluog, yn ddyn penderfynol. Yr oedd yn iechyd i galon y chwarelwr gael golwg ar wron o'r fath, yn neillduol felly ar ol i sparblis o ddynion, o'u cydmaru ag ef, geisio creu rhagfarn yn ei erbyn. Gwell genym gael Gwyddel i'n dysgu am dir na Saeson am chwareli. Cawn ddylornwyr y Gwyddel galluog yn edmygwyr ac addolwyr '7 Saeson ariangar.
LLYTHYR EIN GOHEBYDD LLUNDEINIG.
LLYTHYR EIN GOHEBYDD LLUNDEINIG. LLUNDAIS, Nos Fercher. Yn y Sencdd- Jf r John Morley a'r Cioes- tiicn Gwi/ddelig—Mr Michael Davitt yn tawelu'r Givyddelod—Arglivydd. Randolph Churchill yn eu cynhyrfu—" Punch yn fjieneyd camgymcriad—Goncwest Burmah, p oi/ sydd i dalu?—Ehydd-had. Prydlesi- I Y P rnelliaid a'r Captain O'Shca— Ym- weliad y Frfini-ies d Llunclain-Gyda c^yfeillion cydraddol-deb crefyddol—Mr Henry Richard a dallineb y ivasg Lun- deinig—Dychrynu yr Eglwyonn/r—Gair am yr Archddiacmi Denison—Cymdeithas y Brythonwyr. Lied fai waidd ymac pethau yn ymddangos tua'r Senedd. Unwaith y cafwyd ar ddeall nad oedd Mr Gladstone ar frys i roddi dad- ganiad o'i amcanion gyda golwg ar yr Iwerddon tawelodd pethau ac aeth Ty y CyflVedin o gwmpas ei fusnes arferol heb unrhyw gyffro. Yn Nhy yr Arglwyddi teyruasa tawelweh yn wastad, ac y mae'n anhawdd meddwl beth allai gynhyrfu y dyfroedd mewn llyn mor llonydd. Ceisia y Toriaid ddyweyd fod y Weinyddiaeth yn methu cyd-dynu ar y cwestiwn Gwyddelig, a bod Mr Chamberlain a Mr John Morley yn ben-ben ar y pwnc. Y dymuniad sydd dad i'r meddwl, ac nid oes neb a tfyr ddim am svmudiadau y Weinyddiaeth yn talu y sylw lleiaf i'r hyn a ddywed yr Wrth- blaid ar y mater. Tybiodd y Barwn de Worms y nos o'r blaen y gallai gael gan Mr John Morley i ddangos ei law," ond er na raddiodd yr Ysgrifenydd Gwyddelig erioed yn nhric'au y p'olitical schools gallodd gyfar- fod cwestiwn y Barwn gyda pharodrwydd na fuasai raid i'r gwleidyddwr mwyaf profiadol gywilyddio o'i herwydd. Cydnab- yddodd wirionedd sylw.adau a briodolid iddo mewn adroddiad o'r araeth nodedig a dra- ddododd dro yn ol yn Chelmsford, ond ychwanegodd y byddai yn fwy cyfleus i roddi datguddiad cyflawn o'i policy pan ddeuai yr adeg briodol i hyny. Ac ar hyn y bu raid i'r Barwn fod yn foddlawn. Mae'n amlwg fod Mr Morley am wneuthur cynyg ar ffordd newydd hollol o drin y Gwyddelod. Cyn y ceir defnyddio milwyr i droi truein- iaid o'u tai a'u tyddynod bydd i bob acbos gael ei ystyried o hyn allan gan yr Ysgrifen- ydd Gwyddelig ei hunan. Wrth gwrs, y mae digter y tirfeddiannwyr yn fawr, ond y mae eu dydd hwy wedi myned heibio, o leiaf yn yr Iwerddon. Teimlai hyd yn nod Mr Forster, ac yn enwedig felly Mr Trevel- yan, nad oedd modd cyfiawnbau llawer o'r evictions a gymerant le o dan amgylchiadau gwaradwyddus mewn rhai rhanau o'r Ynys Werdd. Ceisiodd y naill a'r Hall roddi terfyn arnynt ond methwyd. Hyderwn y coronir ymdrech Mr John Morley a mwy o lwyddiant. Mae'n eithaf gwybyddus fod Mr Michae Davitt yn un o brif areithwyr y blaid Wyddelig—plaid na fa erioed yn fyr o siar- adwyr i'w hamddiffyn. Ar ol bod yn dadleu hawliau amaethwyr Cymru aeth Mr Davitt ar ymweliad a Kerry, rhan o'r Iwerddon sydd wedi cael enw gyda'r gwaethaf am yr outrages a gylfawnir ynddi. Fel y digwydd- odd daeth y bobl a'r heddgeidwaid i wrth- darwiad y noswaith cyn i'r areithiwr gynal cyfarfod yn Castleisland. Cymerodd Mr Davitt fater y ffrwgwd yn destyn ei sylw- adau, a thraddododd anerchiad effeithiol a galluog mewn condemniad o'r troseddau ysgeler sydd yn tynu anfri ar y Gwyddelod. Condemniai hwy yn y modd llymaf fel trais ar eu dynoliaeth gyffredin, a dangosodd fel yr ocddynt yn sefyll rhyngddynt â chydym- deimlad eu cyfeillion goreu. 0 byn allan nis gall neb ddyweyd nad oes un o arwein- wyr y genedl Wyddelig wedi codi ei lais yn erbyn yr ysgelerder y cwynir o'i herwydd; bydd araeth Michael Davitt yn atebiad di- droi-yn-ol i unrhyw baeriad o'r fath. Credwn pe cawsid gwrthdystiad mor egniol, mor ddifrifol, ac mor effeithiol yn yr un cyfeiriad o enau Mr Parnell dair neu bedair blynedd yn ol y buasai y cwestiwn Gwyddelig yn nes at gael ei benderfynu nag y mae byd yn nod heddyw. Tra yr oedd Mr Michael Davitt yn ceisio tawelu trigolion Kerry yn nghanol y trallod a'r helbul y mae ynddynt, oblegid y troi allan" ar ystad Iaill Kenmare a thir- feddiannwyr ereill, yr oedd y Bem- bastes Furioso o Paddington Ar- glwydd Randolph Churchill-tua Belfast yn gwneyd yr oil yn ei allu i yru Ulster yn weniHam. Wedi treulio ychydig fisoedd yn rhwym yn llyffetheiriau swydd, ac ym- ddangos mor agos ag y gallai i'r modd ag y disgwylir i wleidyddwr rhesymol wneyd, y mae y gwr bach wedi cael ei draed yn rhydd, "and Randolph is himself again." Gall y Times awgrymu mai y peth doethaf dan yr amgylchiadau ydyw codi Human gwrthryfel ynj Ulster, a'r Standard ofni y canlyniadau a ddilyna ymyriad anamserol ei arglwyddiaeth a'r matter ond nid yw y "valiant tom-tit warrior," chwedl Davitt, yn rhoddi nemawr bris ar y naill hen wraig na'r llall. Pa beth ydyw tynged gwladwriaeth o'i gydmaru a hawl un o'r Churchills i wneyd fel y gwelo ef yn dda ? By heavens, gentlemen," y mae ef a thir- feddiannwyr Ulster yn barod i ymladd am eu ffordd eu hunain. Gall Mr Gladstone a Mr John Morley, a Rhyddfrydwyr Ty y Cyffredin, ac ambell un o'r dosparth callaf o Doriaid, drefnu rbyw ffordd o waredigaoth a rydd foddlonrwydd i fwyafrif mawr y gen- edl Wyddelig, ond yn ol efengyl Bombastes, nid cynrychiolwyr etholedig y bobl sydd i benderfynu y ffordd, ond efe a'i ddyrnaid o dirfedd'annwyr tua Belfast. Ni wna'r ath- rawiaeth hon mo'r tro, a goreu po gyntaf y gelwir Arglwydd Randolph i gyfrif. Nid yn ami y mae Punch yn "rhoi ei droed ynddi, tel y dyweair, ond rhaid i'w gyfeillion goreu gydnabocl iddo golli ei chwaeth arferol, yn gystal a'i dymher, wrth ddarlunio y Mri Hyndman, Burns, a Champ- ion yn myned o dan y gosp o ddienyddiaeth- am y rhan a Sgymerasant yn y terfysgoedd diwediar yn y Brif-ddinas. Y mae gan y Socialists, fel pob dosbarth arall o ddynion yn y wlad rydd hon, hawl i ddadgan eu barn, ac nis gwyddoin fod unrhyw angen- rheidrwydd wedi ei osod ar Punch i'w crogi o'r herwydd. Pa mor bell y mae & fyno eu dadganiad hwy a'r terfysg a gymerodd le yn | ddiweddarach sydd gwestiwn i'w bender- fynu gan y llys gwladol. Rhy brysur y bu Mr Linley Sambairne yn estyn y rhaffau i'w feistr, ac er nad oeddym yn awyddus i weled y gwr a'r cefn crwpa yn y doc, credwn mai goreu po leiaf y cymero ei ryddid gyda bywydau pobl ereill, hyd yn nod ar bapyr. Nos Lun daeth y cwestiwn o dalu am goncwest Burmah o flaen dau dy y Senedd. Yn Nhy y Cyffredin cynygiodd Syr U. K. Shuttleworth benderfyniad yn gosod yr holl gost ar gyllid yr Y mherodraeth Indiaidd. Gwrthwynebwyd y cynygiad gan Dr Hun- ter, cynrychiolydd North Aberdeen, Radical selog, ac aelod o Gynghrair y Bobl er di- ddy.'nu Ty yr Arglwyddi. Cefnogwyd gwrth wynebiad Dr Hunter gan Mr Henry Ricxi;'id, yr hwn a gondemciai y Llywod- raeth am syrthio i mewn i'r policy Toriaidd yn Burmah yn lie ei wadu fel y gwnaethant yn achos Affghanistan. Mewn atebiad syl'A o Id Mr Gladstone mai nid teilyngdod y mater oedd mewn dadl, ond y gost a chan mai er bu ld India, yr aethpwyd i ryfel, India ddylai dalu. Wedi peth siarad a dadl yrhwanegol cafwyd ymraniad, a gwrthudwyd gwelliant Dr Hunter trwy fwyafrif o 215. Yll Y lleiafrif o 87 pleidleis- iodd jlri W. Rathbone, J. Bryn Roberts, W. Abraham (Rhondda), Arthur J. Wil- liarns, a Captain Verney. Yr un noswaith rhoddwyd caniatad i Mr H. L. W. Lawson i ddwyn i mewn fesur er galluogi prydleswyr (leaseholders) tai i bryua y fee, simple. H'sn yw y mesur a fu am ysp,1.id yn ngofal Mr Henry Broadhurst. Oherwydd ei gysylltiad a'r Weinyddiaeth nis gallai yr aelod anrhydeddus ofalu am dano yn nihellach. Trosglwyddwyd ef gan hyny i Mr Lawson, cynrychiolydd un o ran- barthau St. Pancras, a mab i Mr E. Levy Lawson, perchenog y Daily Telegraph. Er nad ydyw eto ond 23 oed, y mae Mr Law- son wedi enill enw iddo ei hun fel dadleu- ydd gwleidyddol. Ychydig amser yn ol cymerodd ran ymarferol yn y cwestiwn gyda golwg ar gael tai i'r tlodion, trwy brynu tir ac adeiladu tai cyfaddas iddynt mewn cornel boblog o Whitechapel. Mae'n ymddangos nad ydyw y Parnelliaid wedi maddeu i Cadben O'Shea, er eu bod ar arch eu harweinydd wedi ei dderbyn i'w plith. Pan ddaeth i gymeryd e eisteddle nos Lun, cymerwyd ef mewn Haw gan Cadben Nolan a Mr Blake (nid, fodd bynag, heb ofyn caniatad yr awdurdodau Gwyddelig), ond ni churwyd cymaint a llaw o gefnogaeth iddo pan y cerddai i fynu at y bwrdd, yn ngofal ei gyflwynwyr. Fel rheol, rhydd y Gwyddelod dderbyniad llawn o groesaw cynhes i bob ychwanegiad at eu nife. a phrofai eu distawrwydd y tro ( hwn mai dan orchymyn yn unig y goddefid presenoldeb yr O'Shea. Pa beth ydyw ei bechod nis gwyddis yn hollol. Yr oedd dau beth o'r hyn lleiaf yn ei erbyn. Gwrthodai eistedd gy(1tr Parnelliaid, a gwisgai yn rhy debyg i foteddwr i foddio Mr Biggar. Os ychwaneger at hyn ei fod yn boliId yn mhlith y Saesoniaid, feallai nad by i-iieu rhagor o esboniad ar y mater. Dydd Gwener nesaf, disgwylir ei 1 Mawrkydi y Freuinos i daIn ymweliad pwysig a'r Brif-ddinas, a'r dyben o fod yn bresenol ar adeg perfformiad Mors et Vita y cerddor Ffrengig Gounod yn yr Albert Hall. Y mae Llundeinwyr yn rhyw wan-obeithio fod hyn yn ddeehreu cyfnod newydd yn banes ymweliadau bren- hinol. Mwy o arddwrn nag o ddefnydd yw brenhiniaeth yn y wlad hon, a cholia, ei I werth yn gyfangwbl os cedwir ei oleuni o dan lestr. Awgryma Mr George Howell j A.S., a chefnogir ef gan Mr Joseph Arch A.S., mai ffordd ddymunol i'w Mawrhydi ddatblu blwyddyn ei Jiwbili fyddai iddi dalu ymweliad in state nid yn unig a'r Brif. ddinas, ond a phrif drcfydd y deyrnas. Credai y rhoddai hyn symbyliad inawr i fasnach, ac y byddai yn foddion i gynyrchu a chryfhaii teyrngarwch yn mhlith y deil- iaid. Os oes gwerth o gwbl mewn penwisg brenhinol ni gredwn ei fod yn werth gwneyd arddangosiad ohono yn awr ac yn y man. Borel-i dydd Mercher gwahoddwyd cyfeill- ion cydraddoldeb crefyddol yn nghyd i frecwesta yn y Cannon Street Hotel. Cymerwyd y gadair gan Mr Henry Richard, A.S. Yr oedd yn bresenol haner cant neu ragor o aelodau Seneddol, yn eu plith y cynrychiolwyr Cymreig a ganlyn—Mr W. Abraham, Rhondda Syr J. Jones Jenkins, Mr J. Bryn Roberts, (Eifion), Mr Henry Robertson, (Meirionydd), Mr Arthur J. Williams, (Deuheubarth Morganwg); a Mr F. A. Yeo, (Gower). Derbynibdd yr aelodau a ganlyn y gwahoddiad, ond methasant a bod yn bresenol, sef Mr W. Rathbone, Mr John Roberts, Fflint: Mr Cornwallis West, Mr Alfred Thomas, a Mr C. H. James. An fonodd Mr Rathbone i ddyweyd ei fod ef ar fyned i Ffiint i gynorthwyo ymgeisiaeth Mr Samuel Smith. Yr'un rheswm oedd yn rhwystro Mr John Roberts, yr hwn a anfon- odd i ddyweyd fod parodrwydd i bleidio Dadgysylltiad yn hanfodol i ymgeisydd Rhyddfrydol yn y sir dan sylw. Agorodd Mr Henry Richard y gweithred- iadau mewn araeth hwyliog. Gwawdiai yn dyner ddallineb y wasg Lundeinig gyda golwg ar y cwestiwn hwn. Cynyretholiad diweddaf siaradai y Times a newyddiaduron eraill am y Dads'efydlwyr fel pobl wein- iaid heb ond y lleiaf os dim o gefcogeneth iddynt yn y vkd. Ar y pwnc hwn ftl ar lawer pwnc arall dangesaeant rad ccddynt yn deall teimlad y wlad o gwbl. Fel y sylwodd Mr Gladstone am ddogparth aiall, yr oeddynt fel pe yn byw mewn awyren, neu, yr hyn oedd yr un peth, troant mewn cylch o clubs cyfansoddedig o bersonau a dybiant eu bod yn dGall y dirgelion a phob gwybodaeth tra yn anymwybyddu y gallu- oedd ar waith o'u cwmpas am eu bod allan o < gylch eu hadnabyddiaeth a'u cydymdeimlad hwy. Aeth Mr Richard ymlaen i ddango fel y deffrowyd y bobl hunanddigunol hyn I pan wnaeth y Record ei ymchwiliad i olyg- ygiadau yr ytngeiswyr Seneddol gyda golwg r ar Ddadsefydliad. Desgriiiai yn fywiog E deimladau staff y Record a'u gwallt ar eu syth-sefyll fel "quiils on the fretful porcu- pine" tra y cyfrifent y procession dyddiol o Ddadsefydlwyr a basiant ger bron eu llygaid M nes peri iddynt ofni fel Macbeth wrth edrych ar hiliogacth Banquo-" What! will the line stretch out till the crack of doom Cyhoeddodd y Record y darganfyddiad difrifol fod tros 400 o'r ymgeiswyr yn meiddio pleidio Dadsefydliad. Yr oedd yr effaith ar yr Eglwyswyr yn debyg iawn i'r hyn gan ergyd o rifle i blith haid o wyddau gwylltion! Wrth fyned ymlaen gwnaeth Richard gyfeiriad achlysurol at iaith yrArclr ddeonDenison yrliv/n ymhlith pethau eraill a gymharai Mr Gladstone i'r diafol. Adgonai .Y hyn y siaradvd o chwedl am nigger a groch- lefai un diwrnod yn ystod y rhyfel Ameri- canaidd, Hwre i Abe Lincoln." Beth! gofynai caethfeistr iddo, ti waeddi hwre i'r diafol nesaf." Na, na, m.,issa atebai yntau "gwaeddwch dros eich meistr eich huh, fe waeddaf finau dros Abe Lincoln." Aeth y stori adref yn nghanol chwerthin a chymeradwyaeth y gwrandawyr. Anerch- wyd y cyfarfod hefyd gan Dr Cameron, Mr Crossley, Mr Everett, cynrychiolydd llafurwyr Suffolk; Mr John Wilson, cyn- rychiolydd mwnwyr Durham; a Mr W. Abraham, cynrychiolydd mwnwyr y Rhondda. Nos Wener diweddaf, darllenwyd ysgrif ar "Gerddoriaeth" o flaen Cymdeithas y Brythonwys, gan Mr John Thorman, brodor o Faentwrog. Yn eu cyfarfod nesaf bwriada y Brytbonwys alw Mr Horatio Lloyd i gyfrif am ei ymosodiad ar ygenedl Gymreig Yn mhlith pethau ereill, bwriadant ofyn i'r Llywodraeth benodi barnwyr i Gymru a allant ddeall iaith y bobl. Deallwn fod y gymdeithas yn golygu cael gwyl genedl- aethol ar Ddydd Gwyl Dowi, yn y Cannon- street Hotel.
HUNAN-LADDIAD ARALL YN MONTE…
HUNAN-LADDIAD ARALL YN MONTE CARLO. In ychwanegol at yr hunan-laddiadau a gymerant le yn wythnosol yn Monte Carlo mown canlyniad i hapchwareuaeth, cofnodir am amgylchiad gofidus araH a gymerodd le yno yr wythnos hon. Ymddengys fod teithydd masnachol ieuanc o Lyons yn treulio ei fis mel" yn y lie, a chollodd ei holl arian wrth hap-chwareu, yna gwen- wynodd ei hun, a bu farw.
GWRAIG-LOFRUDD YSGELER.
GWRAIG-LOFRUDD YSGELER. Y dydd o'r blaen bu farw yn yr Unol Dalaethau wrrthymgeisydd i'r Blue Beard 0 ag sydd mor adnabyddus yn y fagwrfa fel llofrudd ei wragedd. Amaethwr 'o'r enw Maccabe ydoedd, ac ymddengys mai ei brif hyfrydwch oedd gwenwyno ei wragedd. Ar 01 i'w wraig gyntaf, yn nghyda'r ail a'r drydedd, farw o dan amgylchiadau amheus, ac i'r bedwaredd farw yr un modd ar ol byw ond ychydig fisoedd gydag ef, cymerwyd ef i fyny ar y cyhuddiad o'u gwenwyno. Yr oedd pawb yn y dref yn credu yn ei euog- rwydd, ond yn niffyg tyslioIaethau digonol rhyddhawyd ef. Modd bynag, y fath ydyw rhaib rhai o'r rhyw deg am wyr, fel na chafodd Mr Maccabe unrbyw anhawsder i gael gafael ar ei burned wraig, ond profodd hon ei hun yn fwy llygadgraff na'i rhag- fiaonlaid, canys byddai yn ei wylio yn barhaus, ac un diwrnod canfyddodd ef yn rhoddi rhyw bowdwr amheus yn ei chwpar.cd goffi, a Ihvyddodd y burned MM Maccabe i newid y ddwy gwpan yn ddiar- wybod iddo, a'r canlynied fu iddo ef farw yn He c wraig 'yn mlien ychydig oriau, a chyfaddofodd yn ystod ei funudau olaf ddarfod i'w wragedd blaenorol farw mewn canlyniad i wenwyn a roddwyd iddynt ganddo ef.
BYWYD LLWYDDIAMUR IBACHGENYN…
BYWYD LLWYDDIAMUR BACHGENYN O'R TLOTTY. Dydd LIun, ar yr achlysur o foriad llong o'i longwneuthurfayn Northwich, dyddorndd Mr John Woodcock ei ymwelwyr a'i weith- wyr drwy adrodd iddynt ychydig o hanes ei fywyd. Bu yn nhlotty Leftwich o saith hyd dair-ar-ddeg oed. Yna trowyd ef dros y drws, a daeth yn negesydd i feddyg yn Cheadle, swydd Gaerlleon. Un diwrnod gan iddo adael ei waith i fyned i edrych ar Punch and Judy," trowyd ef o'i le. Ar ol dyoddef caledi anarferol, cyflogodd ag amaethwr am dri swllt yn yr wythnos, ac yr oedd ganddo i borthi a dilladu ei hun allan o byny. Yna prentisiodd ei hun a saer- llongau yn Northwich, a tbrwy ddiwyd- rwydd a sobrwydd daeth yn weithiwr medrus, ac yn ddilynol yn arolygydd y lie a dwy flynedd yn ol, pan roddodd y perchen- ogion y He i fyny, cymerodd ef feddiant o hono, ac yn awr y mae ganddo nifer fawr o ddynion yn ei wasanaeth, gyda rhagolygon dysglaer parthed y dyfodol.
MARWOLAETH CYBYDD CRAPANG-LLYD.
MARWOLAETH CYBYDD CRAPANG-LLYD. Mae cybydd hynod newydd farw yn Caint yr hwn a ddadblygodd duedd anarferol i gynilo drwy ystod .ei holl fywyd. Enw y trancedig ydoedd William Higson, ac yr oedd yn 67 mlwydd oed, ond edrychai yn llawer hynach, gan ei fod agos yn ei ddau ddwbl. Dygwyd ef i fyny o'i fachgendod yn nhlotty Tenderden, a bu yno am ugain mlynedd, a thrwy werthu ychydig felusion i ddeiliaid y tlotty a chyniloyr ychydig gyflog a dderbyniai gan y gwarcheidwaid am rhyw fan swydd.au a gyflawnai, yr oedd ganddo 30p wedi eu hel pan ymadawodcl o'r tlotty. 0 hyny allan gweithiodd fel llafurwr amaethyddol, gan fyw yn gyfangwbl ar fara, pa un a felusai weithiau a siwgr neu a halltai g halen. Yn ddiweddar arferai bwrcasu ychydig ymenyn yn achlysurol, ond byth ni phrynai gig, er y bwytai ef yn awchus pan y rhoddid peth iddo. Ni bu erioed yn briod, ac yn ystod ei flynyddau olaf preswyliai tnewnystafell a log?i am ychydig geiniocach gan wraig weddw oedranus. Byddai yn ymwisgo aipvn yn drwsiadus ar y Suliau; a chan fod pawb yn tybied ei fod yn dlawd a nychedig, rhoddid iddo ymborth a man orchwylion i'w gwneyd. Bu farw ar awr foreuol, a phan wthiwyd drws ei ystafeil yn agored, canfyddwyd y llawr yn orchuddiedig a charpiau, gwlan, pytiau o ganwyllau, a phob' math o geriach cyffelyb, ac mewn twb cloedig yr oedd arian a darnau 10s aur, yn gwneyd i fyny y swm o 77p. Yr oedd pob dernyn aur wedi ei lapio i fyny yn ofalus mewn papyr. Hefyd, cafwyd yno lyfr ariandy a ddangosai fod ganddo uwchlaw 123DYn Ariandy Cynilo Ashford. Brawd i'r trancedig, yr hwn sydd mewn amgylch- iadau isel, sydd yn dyfod i feddiant o'r»holl eiddo.
[No title]
0 GYFOELH I DLODI yw ystori'r gwaed yn aml iawn. Bu unwaith yn llawn bywyd, yn gyfoethog o adnoddau iechyd, ond, wedi ei wanhau trail lafur gormodol, ac heb un rhag-ofal i'w adgyfnerthu, daw y gwaed yn dlawd a theneu, gan gtrio hadau afiechyd a marwolasth dvv/y'r gwythienau, yn lie rhoddi bywyd a nerth. Gwna Quinine Bitters jrwilym Evans y diffyg i fyny yn fuan. GWEDDWON-.—Dywedir fod yn Bengal 48,G T-I wragedd srweddwon o dan dden' oed. Er lad yw gwedwon Prydain mor iefcainc a hyn, to m'te eanoedd wedi ei gadael yn weddwon [ynyddau cyn y byddenn pe cytaerii ei gwyr yw feddyLfinir-"tit adgryfh'iol tebyg i QuiNIVi: JITTKKS GWILT:>I EVAXS mewn pryd. Vragedd meddyliwch am hyn I'w g-ael gan holl Fferyllwyr y Deyrnas, neu n ddidraul a dyojrel drwy'r Parsel Post, am ■> 9c neu 4, 6c y botel oddiwrth y Perchc noo- [r Gwilym Evans. F.C.S. Llanelly, S. W. ° I
ARGLWYDDI TWYLLODRUS.
ARGLWYDDI TWYLLODRUS. Dydd Mawrth, yn y Guild Hall, Llun- dain, cyhuddwyd Arglwydd Greaves o gael arian drwy dwyll a'r un adeg, yn heddlys y f Lambeth, cyhuddwyd Arglwydd Hinton o gael arian drwy dwyll. Nid oes nemawr wahaniaeth rhwng gwreng a bonedd y dyddiau hyn. 41
IvlORDAITH BERYGLUS Y "COLUMBINE."
IvlORDAITH BERYGLUS Y "COLUMBINE." Cofus gan ein darllenwyr ddarfod i gad- ben y Columbine syrthio d.-os y bwrdd i'r mor ychydig amser yn ol, ac i'r ddau ddyn oedd ganddo ar fwrdd ei lestr ollwng y eweh i lawr i geisio ei gynorthwyo. Tra y buont hwy yn chwilio am y cadben cyfod- odd y gwynC a chyllymodd y llc-btr ymaith o dan ei llawn hwyliau, ac er pob ymdrech methodd y dynion a'i goddiweddyd ond yr hyn a wnai yr amgylchiad yn fwy alaethus oedd y itaith fod dynes ieuanc o'r enw Elizabeth Mouat ar fwrdd y liestr, a'r hon a adawyd at drugaredd y gwynt a'r mor, ac ofnid am ei diogelwch. Modd bynag, ar oi morio oddi amgylch am nay{ diwrnod, glan- iny iodd y liestr yn ddiogel yn Norway, a'r wythnos hon cyrhaeddodd Miss Mouat y wlad hon yn .ddianaf. <ØI
GORCHEST ANGEUOL.
GORCHEST ANGEUOL. Dydd Mawrth bn bachgen o'r enw Carslan farw mewn ysbytty yn Nublin, tra yr oedd y meddygon yn ceisio tynu dernyn tair ceiniog allan o'i wddf. Bcnthycodd y d yn gan ei chwaer er mwyn dangos trie i Id yna taflodd ef i fyny i'r awyr, ac fel y disgynodd i lawr, daliodd ef yn ei safn, ond suddodd i lawr i'w wddf, gan aohosi poen dirfawr iddo. Bu pob ymgais i'w gael allan yn aflwyddiannus, ac yn y diwedd profodd yn angeuol iddo.
BABAN-LOFRUDDIAETH YN SIR…
BABAN-LOFRUDDIAETH YN SIR FAESYFED. Ychydig wythnosau yn ol rhoddodd Alice 0 Jackson, 19 mlwydd oed, morwyn yn ngwasanaeth Mr James Pritchard, amaethwr, Derw, ger New Radnor, enedigaeth i blentyn anghyfreithlawn, a chan fod y plentyn ar goll, a'i fam yn gwrthod rhoddi eglurhpd boddhaol gyda goiwg ar ei dJiilaniilcl, tybir ei fod wedi ei lolruddio, a gwneir pob ym- drech i dd'od o hyd i'r corph, ond gan fod yr ardaloedd hyny yn wyllt a diffaeth, tybir y byddis am amser maith cyn y deuir o hyd iddo. Daliwyd yr eneth yn Builth, ac ar waith yr heddgeidwaid yn dywcyd fod ei meistrcs wedi colli arian o'r ty, ac y byddai raid ei harchwilio hi, tynodd ei hesgid oddi am ei throed, a thynodd 2p allan o'i hosan. Mae yr eneth yn ddigon hunanfeddiannol, ond bodola y cyffro iawyaf yn y cyffiniau f hyny. Nos Fawrtb, llwyddodd yr eneth Alice Jackson i ddianc o'r orsaf heddged- wadol, drwy agor drws ei chell a dernyn o dun. Boreu dranoeth cafwyd byd iddi yn cysgu mewn gwely yn nhy ei thad, amryw I filldiroedd o'r lie. Dywedodd wrth y swyddog a'i daliodd nad oedd ami ddim ond eisieu gweled y plant yn ei chartref.
FFOADUR LLWYDDIANNUS.
FFOADUR LLWYDDIANNUS. Cymerodd dygwyddiad hynod le nos i Fawrth yn heddlys Glasgow. Gollyngodd Martin McKail, tyst ag oedd yn ngofal yr l heddgeidwaid, ei hun i lawr o'r llys drwy y ffenestr ar yr ail oriel, gan ddisgyn i'r heol islaw, a llwyddodd i ddianc ymaith. Dau fis yn ol trywanwyd Mc Kail gan ddyn o'r enw Thomas Scott, a symudwyd ef i'r ysbytty, ond gan ei fod ef ei hun yn cael er gyhuddo o ymosodiad ac yspeiliad, diangodd oddi yno. Yn ddilynol daliwyd ef, ac efe oedd y prif dyst yn erbyn Scott, pryd y i diangodd am yr ail waith yn y dull a nodwyd.
OS! OS! OS!
OS! OS! OS! Os yw eich TAD yn dechreu achwyn ar effeithiau Henaint mewn gwendid ya y cylla, a'r galluoedd corpliorol yn pallu, cynS- horweh ef i wneyd prawf ar Quinine Bitters Givilym Evans. Mae ei effeithiau ynfliyfed(lol. Os nad yw eich MA31 mor gryf ag y bu, us yw o y yn achwyn am deimlad blinedig a gwau, ac yn methu mwynhau ei bwvd, cymbdhvch hi i gymeryd Quinine Bittern Gxoilym, Evans. Gwna tod o les iddi. Os yw eich GWR wedi bod yn cael ei fliDO gaii unrhyw amgylchiadau croes neu wedi bod yn gweithio yn fwy caled nag arfer, darbwyHwoh ef i gymeryd Quinine Bitters Gwilym Evans. I Tal ei ffordd ddeng waith drosodd mewn lechyd a Chysur, a llwyddiant, a mwynhad I bywyd. Os yw eich MAB neu eich MERCH yn ACHV/^TI dan anwyd, neu besweh, neu bronchitis neu JOB ydych yn ofni y Darfodedigaeth, p^idnvch ne.-i am an dydd, ond mynweh Quinine Biiie-s Gicilym Evans iddynt. Mae wedi uehub bvwyd *u eanoedd o anwf liaiil ereill "°s nad yv? eich BABAJT yn ayfod yn mlaen iol yr hoffech ei weled, bydded i'r fatu ^ycaeryd ewrs o Quimne Bitters Gicilym Evans bydd YllY yn puru a chryfhau y g-P.ied, i cy- fOrthol llaeth y fam, ac felly yn peri Ù babiu ddyiod yn mlaen yn well arall. Os oes genych GYFAILL neu BERTHYNAS yn gweithio oriiB meithion mewn ystateUsedd cauedig, mewn siopau, swyddfeyud, llaw- wcithfeydd, pyllau glo, gweithiau abm, neu fauau ereill lie byddo'r awyr yn aflach;;s, cyne- horweh hwynt ar bob cyfrif i gymeryd Quinine x Bitters Gwilyn Evans Bydd yn sicr o e.^tyn i eu dyddiau. Mynweh ef cyn yr elo yn Rhy Ddiweddar.— Pris, 2s 9c; 4s Gc neu Jiivchan I KJJI potel fawr 12s Gs. y
PWNC Y Tid, id /ltrliifRU.
PWNC Y Tid, id /ltrliifRU. Deallwn fod amaethwyr sir Drefaldwyn wedi trefnu i gynal cyfarfod, yr ail wythnos yn mis Mawrth, er cael ymdrafodaeth a'r tirfeddiannwyr gyda gcVg ar afresymoldeb y rhenti yn ngwyneb y dirwasgiad presenol. Mae un-ar-hugain o'r tirleddiannwyr wedi ateb y gwahoddiad, a bwriedir i Arglwydd I Sudeley gymeryd llywyddiaeth y cyfarfod. Dywed yr amaethwyr mai eu hamcan ydyw cael cyd-ddealltwriaeth cyfeill;;ar ar y mater er atal dinystr hollol amapthyddiaeth yn y sir.
CADEIRDRAW MEWN HELBUL.
CADEIRDRAW MEWN HEL- BUL. Yr wythnos ddiweddaf digwyddodd i'r Proffeswr Nichol, o Brif-ysgol Glasgow, fyned gyda'i ddwy ferch i fasnachdy yB Naples, ac yn ddaiuweiriiol tynodd un o'r raerched y cleddyf allan o g:eddffon ei thad, ac yna aethant ymaith. Yn mhen ychydig funudau daeth heddgeiiwad at y Proffeswr, gan ei hysbysu ei fod dan orfodaeth i'w gy- meryd i fyny ar y cyhuddiad o gario arfau heb drwydded. Apeiloda y ooaeddwr at y Llysgenadwr Fryd^ini^ Hhnf2.i.n, ond nis llai hwnw wnev" dim er-cldo, gan ei fod o J wedi tori cyfreitl, i" Ii y wind. bynag, amlygodd y Signer bepretis, un o swyddog- a ion Llywodraeth lc.vii, fnd yn ddrwg ganddo oherwydd yr amgylcMad, ac anogodd y Proffeswr Nichol i fyned i sefyll ei brawf yB. Naples, yr hyn a wnaeth, a rhyddhawyd ef yn ngwyneb y cyhuddiad o gario arfatt cuddiedig gydag amcanion maleisus, ond cymerwyd y gla^dffon oddiarno. Cafodd bob hynawsedd yn y llys. 'u.S:e:1 -p-
MY&IAD OADBllTLONGf.
MY&IAD OADBllTLONGf. Y mddcngys y byddai hen gadben Hong o'r enw John Buxton, yr hwn a breswyliai yn Abertawe, yn arfer gadael canwyll oleu- edig ar ei obenydd pan yn myned i'w wely. Nos Lun, ar ol iddo syithio i gwsg, taniodd y ganwyil ddillad a lleni y gwely, ac wrth "— ganfod mwg aeth ei letyvr-^g i'w ystafeil, a chanfyddodd Cadben Buxton wedi mygu i farwolaeth.
CWSG-RODIAD HYNOD,
CWSG-RODIAD HYNOD, Nos Lun, darganfyddwyd dynes ieuanc, yr hon oedd Jieb ond yoiiydig ddillad am dani, yn crwydro oddiamgvlch yn Clerken- well, Llundain. Yr oedd yn amlwg niai cerdded yn ei chwsg yr oedd, ac aed a hi i Ysbytty Sant Bartholomeus. ond buwyd am gryn amser cyn y llwyddwyd i'w chael i ymwytyddiaeth.
Advertising
I v Q.WYBYDI)WCH 'Nad oes yr amheuaeth leiaf parthed y posibil- rwydd o adferu a phryd- ferthu y gwallt. Dywed y fferyllwyr goreu hyny wrthym, ac y mae prawf diweddar i'w gael o hyn yn yr amryw ddargan- fyddiadau a w n a e d Addefir hefyd fod un o'r darganfyddiadau hyn yn perchen rhinweddau nas ceir yn y llein, a'r prawi goreu o'r rhagoriaethau hyny ydyw y gwerthiant anarferol sydd ar Wallt Adferydd Bydglodus Mrs S. A. Allen. CYDNABYDDIR GWALLT ADFERYDD MRS S. A. ALLEN gan bawb fel y mwyaf effeithiol at adferu. bywiocau, a phrydferthu y Gwallt. Rhydd i'r G wall t ymddangosiad' sidanaidd a dysglaer, ac atalia iddo golli ymaith, gan ei droi i'w HV natur- ol. Ni fetha byth droi gwalltbrith i'w liw ieueng. aidd gwreiddiol. Effeithia ar wraidd y gwiillt, gan roddi iddynt y maetb angenrheidiol er eu had- feru. I "UN BOTEL A'I GWNAETH. ^—Dyn» ddywediad llawer or rhai yr adferwyd eu gwallt i'w Ii." naturiol ac y gorchuddiwyd eu moelyn a gwallt drwy ddefnydcliad un botelaid o WALLT ADFERYHD Mns S. A ALLEN. Nid Uiwio y gwalli a wna., ac nis gall wneuthur un niwaid. Y mae pob un sydd wedi arfei y ddsrpar- iaeth bon Y11 ei chanmol. Os dymunech adferu eich gwallt i'w hw gwreiddiol a'i gadw felly drwy eich oes, prynweb. botelaid yn ddioed iRGUPHWYD (dros y aTr~ hoeddwyr, y WELSU NATIONAL Vm- I r PAPER Co., LIMITED) »au D. W. Daviea & Co., yn eu swyddfa, New Harbou* Caernarfon, f-jxt ic}