Llais Y Wlad

CYNNULLION DYDDOROL. Dewis dy wraig ar ddydd Sadwrn, ac nid ar ddydd Sul. P:1 reswm," meddai creadur diog, "i ddyn weithio ei hun i farwolaeth er mwyn cael bywoliaeth." Prif ddedwyddwch dyn ydyw peidio ymddedwyddoli yu y creadur. Y mae ager yn was sydd ar rai adegau yn chwythu ei feistr i fyny. Mae'r gwir bob amser yn gyson ag ef ei hun, ac nid oes angen amddim i'w gy- northwyo. Gadewch i ni farcbogaeth yn deg ac yn araf, fel y cyrbaeddom adref yn gynt. Mae rhyw Ffrangcwr yn darlunio priod- as fel llyfr diflas gyda rhagymadrodd difyrus a blasus. Y mae adferteisio mewn newyddiadur am wraig yr un mor ynfyd a phe buasech yn myned i gael eich mesur am umbrella. Dywed Solomon fod cyfoeth yn cym- meryd adenydd, gan hyny,y modd i gadw r aderyn yn ei nyth ydyw tori ei adenyd 1 a gwellaif haelioni at achosion dyngaiol a chrefyddol. Nid ots amheuaeth nad ydyw y byd yn ddyledus i ni oil o fywoliaetli; ond yr wyf fi'n cael fy nhueddu i gredu ei fod yn hir iawn yn talu ei ddyled. Wrth benderfynu cwestiynau 0 wirionedd a dyledswydd, cofiweh fod gan yr ochr gyfeiliornus ddadleuydd galluog a chraa yn eich calon eich hunan. Pan ofynwyd un tro i Mr Locke,pa fodd y casglodd gymmaint o wybodaeth, efe a att^bodd, Trwy ymddiddan a phob dyn ar y pyngciau y gwyddai oreuam danynt, heb gywilyddio i addef fy anwybodaeth. Beth yw eich ga-lwedigaeth ?" gofyn- ai'r ynad i garcharor yn y cwrt. Syl- wedydd yd wyf." "Sylwedydd! Beth ydyw hyny ?" Un yn edrych o'i amgyleh yn y dydd, i weled beth a all ladratta yn y nos." Mae'r hwu a ennilio yn rhwym 0 ddysgu dyoddef. Mae diogi yn aros byd nes bo'r afon wedi sychu, ac nid yw byth yn cyr- haedd y farchnad, ond y diwyd yn ei nofio ac yn gwneud yr boll fasnach. Y mae anffodion yn bethau gofidus ar y cyntaf; ond pan nad oes u "ft feddygin- iaeth ond amynedd, y mae ymarfer a hwynt yn eu gwneud yn esmwytb i ni, ac y mae angen yn rhoddi i ni wroldeb. Yr oedd diacon a ddaeth yn gyfoethog wrth werthu gwirodydd yn ymffrostio y dydd o'r blaen gymmaint a wnaeth ef i achos sobrwydd drwy gymmysgu o'r byn lleiaf alwyn o ddwfr pur a phob galwyn e wirod a werthai. Sylwi ydyw dechreuad addysgiaeth. Y mae y bachgen hwnw sydd yn gwybod pa fodd i ddefnyddio ei lygaid, wedi ei baner addysgu; ac nid yw dyn wedi haner addysgu os nad ydyw yn gwybod pa fodd i'w defuyddio. O'r gwabanol fatbau 0 afiechyd gieuol ac annhreuliad sydd yn barhaus 0 dan ofal y meddygon, y mae Dr. S. Wilkes, o Glafdy Guy, Llundain, wedi cael allan fod o'r hyn Ileiaf chwech yn caJ ei achosi gan ddiogi, ac nid gan ormod o waith. Dywedodd y Due o Wellington mewn dadl neillduol yn Nhy yr Arglwyddi —fod dau glerigwr Gwyddelig wedi eu llofruddio. Cododd un o'r ar- glwyddi urddasol i fyny, a llefodd, Na, na—un." Yna attebodd y duc- Os wyf yn camgymmeryd, y mae yn ofidus iawn genyf Y teithydd Seisnig yn yr lw,rddon: y 0 Dywedwch wrthyf, waiter, ar ba awr y mae y tren cyntaf yn ymadael am Clon- mel ?" Waiter:" Ai y tren cyntaf, syr! Yn wir, nid wyf yn siwr iawn. Yr oedd y tren naw o'r gloch yn arfer cychwyn am baner a.wr wedi naw—ond y mae yn cychwyn am ddeg o'r gloch yn awr-ac nid oes yr un tren cyntaf yn awr o gwbl. Ond gofynaf yn y bar, syr Yn mha IQ y buoch chwi mor hwyr, 9 Jane Mary, yn lie dod i'r ty cyn hyn ?" ebai Nortbyn wrth ei fechan saith oed, rhyw noson yn ddiweddar. Chwareu," oedd yr atteb, "Wel," meddai'r tad, yr ydych wedi tori y rheolau, ac ar ol i chwi fwytta eich swpper fe gymmeraf y wialen fedw attoch." "A wnewch chwi cyn i mi fwytta, nhad ?" gofynai hithau, a'i llygaid yn llawn 0 ddagrau. "Na wnaf," ebai'r tad. "W eI," meddai'r fechan, "ni fwyttaf fi mo'r swpper yma byth," a cherddodd yuiaith. Y mae diogi a moethusrwydd yn cyn- nyrchu afieGhyd cynamserol yn 11a wer eyflymach it,-t'r galwedigaethau a ystyrir yn fwyaf niweidiol i hirhoedledd. Y mae llafur, y rhan amlaf, yn hytrach na byr- ( hau tymhor bywyd, yn ei wneud ynhir ach. Diffyg gwaith Qydcl yn oymmaint 0 afiechyd yn mysg y Dywed Thackeray i hen Wyddeles oedd yn gofyn cerdod gauddo, pan welodd ef yn rhoi OF' law yn ei boced, ddyweud, "Boed i fendith Daw eich dilyndros eich boll fywyd;" ond pan welodd na thynodd ddim allan ond ei flwch snuff, ychwariegodd y ddyiaes, ond heb byth eich goddiweddyd." Yr oedd gwr hoff o'r ddiod feddwol yn ddiweddar, ben borea, yn pwyso ei ben sal ar arffed ei wraig. Gofynai y wraig yn dawel' iddo, William, a yw gwr a gwraig yn un ?" Wel, ydynt," oedd yr atteb. Os felly," ebe'r wraig, "yr oeddwn i yn feddw iawn yn dqd adre' I neiohiwr, ac fe ddylai fod cywilydd ar fy wyneb." Yr oedd y diweddar Dr. Macleod yn ddyn mawr a nerthol. Yr oedd yti croesi llyu yn Ysgotland unwaitb, gyda gwein- idog bychan iawn 0 gorpholaeth. Cododd yn ystorm, ac yr oedd y cwch a'r dwylaw yn y perygl mwyaf. Cynnygiodd Dr. Macleod eu bod i gyduno mewn gweddi ar yr Arglwydd. Ond attebodd y prif gychwr, Na, na, gadewsh i'r dyn bach fyned i weddio, a gweithied y dyn mawr wrth y rhwyf!" Bu Mr Disraeli yn brentis cyfreitfeiwr yn ninas Llundain. Wrth weled ei uchel- gais wedi iddo fyned i'r Senedd yn ddyn ieuangc, gofvnodd Lord Melbourne iddo, Beth ydych chwi am fod ?" Atteb dewr y dyn ieuangc oedd, Prif Weinidog 0 Lloegr Y mae heddyw wedi cyrhaedd ei nod ucbel. .i I

SILLEBGYLCH MAWBEDDOG YN V ¡. MANGOR. Cynnaliwyd sillebgylch (Spelling Bee) yn nghyd a chyfarfod adloniadol yn y Penrhyn Hall, Bangor, nos Lun y Pasg. Llywyddwyd gan Mr Tudno Jones, ac wrth agor y cyfarfod, cyfeiriodd at yr awydd parhaus sydd i'w weled am newvdd-deb. Gwelid, fel yr oedd y naill foddion 0 adloniad yn colli ei ddyddordeb, ei fod yn arwydd sicr 0 ddyfodiad ryw ffurf arall i lanw ei le. Diau fod poblog- rwydd y sillebgylch i'w briodoii i'w nodwedd cystadleuol,—elfen ag oedd wedi bod yn sylfaen i lwyddiant a pharbad yr eisteddfodau. Cannodd y Normal College Glee Party yn fywiog The Tar's Song," yr hyn a ddilynwyd drwy i Mr Broadhurst, o'r Eglwys Gadeiriol, ganu Love's Request" yn ardderchog. Y peth nssaf oedd sillebu yn Saesneg i rai dan ddeunaw oed. Cystadleuodd tairmerch a phedwar mab, ac ennillwyd y wobr 0 7s 6c gan W. W. Jones, Caelleppa. Ar ol i'r Mri. Broadhurst a Gordon Thomas ganu y deuawd "Flow gently, Deva," cafwyd cystadleuaeth mewn sillebu yn Saesneg, i ferched yn unig. Cystadleuodd pump, ac ennillodd Miss Ella Richards, High-street, y wobr o 10s, trwy i'r gair "neap" brofi yn ormod i'w chydygstadleuydd. Agorwyd yr ail ran drwy i'r College Glee Party roddi er,'niz yna cafwyd cystadleuaeth mewn sillebu Cymraep, yn agored i'r byd, gwobr 15s. Gweirydd ap Rhj s oedd yr ymholwr Cymreig. Safodd deunaw i fyny yn y dechreu ond teneuwyd hwynt i chwech yn yr ymholiad cyntaf. Ar yr ail ymholiad, lleihawyd y chwech i ddau, ac yn ddi- weddaf gwobrwywyd Mr Hugh Edwards, Directory Office, Llandudno. Yna canodd Mr Gordon Thomas The Wolf," yn ardderchog, can addas i'w lais coeth a chryf, ao encoriwyd ond nid attebedd. Y peth oedd yn tynu mwyaf sylw y nos oedd y sillebgylch Saesneg. gwobr lp. Yr oedd deg ar hugain 0 ymgeiswyr ar y rhestr, o ba rai yr aeth tri i lawr ar yr ymholiad cyntaf gyda'r fath eiriau a "vacillate," "victual" ac "awry," Yn yr ail ym- holiad lleihawyd y nifer i bump; cbwynwyd dau, arall gyda" plagiarism "a" queue." Erbyn hyn nid oedd ond tri i'w ymholi- merch a dau fab. Methodd y ferch gyda'r gair Ci Oleaginous," a'r ail gyda "abet." Ennillyddy wobr oedd Mr John R. Meyrick, o'r Normal College. Mr W. Cadwaladr Davies oedd yr ymholwr yn y Saesneg, a'r Mri. T. Tudno Jones a T. F. Williams oeddynt y canolwyr. Ar ol i'r Normal College Glee Party ganu "Peace to the souls of Heroes," canwyd yr Anthem Genedl- aetbol," Mr Broadhurst, yn cymmeryd yr alaw. Yr oedd cynnulliad da.

ADVICE TO MOTHERS !—Ar« you broken in your resk by a sick child suffering with the pain of cutting tpeth ? Go at once to a chemist and get a bottle of Mns WINS- LOW'S SOOTHING SYRUP. It will relieve the poor sufferer immediately. Jt jg perfectly harmless kud pleasant to taste, it produces natural, quiet sleep, bv relieving the child from paiu, and the little cherub awakes as bristht as a button." It soothes the child, it softens th ums, allays all paiD. relieves wind, regulates the bpwels and is the t-estknown remedy for dysentery and diarrhoea, whether arising from teething or oth"r cause?. Mrs Winslow's Soothing Syrup is sold by Medicine dealers everywhere at Is ld per bottle. Manufact-urel in New York, and at 493 Oxford Street, London.

LLITH ALAF-CH GWYRFAI. FONEDDIIGION,-Ta,lodd yr Alarch ymweliad ag amryw fanau yn ystod y gwyliau. Rhag dyletha gormod o ofod, ceisiaf grynhoi fy sylwadau i gyn Ueied ag sydd bossibl o le. Yn foreu yr 16eg o fis Ebrill, gadewais ardal dawel a phryd- ferth Llanberis am wibdaitb i Eifion. Aethum am dro i'r Avlad bechadurus hon, gan feddwl gwella tippyn arnaf fy hun, ac 1 yr ydwyf wedi gwneuthur hyny. Daeth I rhyw feddwl i'm blwch gwybod aeth am ddisgyn yn norsaf Bryncir ar foreu Sul. Gwelwn yno ddjnsodyn fel pe wedi cyr- haedd nod blaenor, a'i gerbyd gydag ef yn disgwyl am rhyw Jack pregethwrol; ond yn anffo-lus, i'w dyb ef, vn cael siom- edigaeth, ac yn troi gyda'i gerbyd rbonco tua chymmydogaeth Pencaenewydd, lIe er syndod imi ar foreu Sabb >th y clywais ddwy fenyw yn ymryson tafodi fel y can- lyn Y chdi yn cymmeryd arnat gyng- hori pobol cynghora. a glanlia dy hun. Cofia fod dy wr wedi bod yn y Jail,-y chdi yn cymhell myned i i drefnu pobol ereill, y sopen." Aethum yn mlaen, acliollais yr hyn a ddilynai o'r I ffrae, a chyfeiriais tua Pborthmadog, lie y cefais olwg ar yr awe.iyddol loan Madog. I Oddiyma cyfeiriais tua Chriccieth. Ni chefais yma fawr o newyddion-dim o bwys, ond hanes l'hyw lolyn o bregethwr wedi bod mor reibus a llyngcu modrwy rhyw wraig mewn crempog, a'i bwrw i'r niaes yn mhen un-dvdd un-nes. Ym. ddengys mai lie hynod yw yr ardal yma a Llanystumdwy yn ymarferion eu preg- ethwyr. Gwared ni rhag y fath giwed. Dymunir hysbysu pobl Cymru, Lloegr, a Llanrwst, fod loan Wyn a loan Idris, sef v ddau lansrc a goUwyd o blwyf Llan- beris ar wyJ y Pasg, wedi eu cael. Paham, "ys gwn i," y gofelir gymmaint yn ftghylch pobl ieuaingc sad fel hyn ? Ofnir mai labour in vain hollol fydd holl ym- drechion diorphwys prydydd ieuangc o Waenfawr gyda golwg ar y meddylddrych hedegog o ddyfod i delerau neillduol ag un o faneddigesau ieuaingc mwyaf talent- og a dysgedig tref farddol Caernarfon. Cynghorir ef yn awgryrQiiadol i ymofyn ychydig o bwyll rhyddiaethol, fel ballast i sefydlogi tippyn ar ei grebwyll earwr- iaethol. Gobeithia Alarch Gwyrfai ae ereill y bydd iddo ddal ar y cynghor. 0 ie, Mri. Gol., rbaid i'r cyssod-fech- gyn yna edrych yn well ar ol Ben (y prif weinidog), neu rhaid iddo ef neu liwy oddef pwys ffon. Llanberis. .:7."1 ALARCH GWYRFAI.

D¥U LLITH MR PUNCH/ WT FONEDDIGION,Xletbais gael amser i ysgrifenu llith yr wythnos ddiweddaf trwy fod genyf bennod i'w dysgu allan erbyn y "cyfarfod misol," yr hwn a gynnaliwyd yn Nghaernarfon ddydd Mercherdiweddaf. Aethum i a Siani a'r hogiau bach yno yn y boreu; a chawsom le difyr iawn wrth wrando ar y gwahanol ddosbarthiadau yn myned trwy eu ta,sgau, 'Roedd rhai yno'n bynod o ddouiol, Ac ereill yn symol » sal. Aeth un hen gyfaill mor ddoniol yno wrth geisio gwadu mai nid efe ydoedd efe ei bun," hyd y darfu iddo greu hwyl a gor- foledd mawr drwy y lie Barnai rhai yno fod yr hen wr yn ei le," ac ereill a farn- ent wahanol. Tua chanol dydd galwyd ar eich gobeb- ydd i ad i-odd ei dasg," ac awd trwyddo yn eofn o'r dechreu i'r diwedd. Ond barnai yr "holwr" fy mod wedi c",Ui ychydig" mewn un frawddeg, yr hon frawddeg yd- ?I oedd yn cynnwys sylfaen yr holl bWÐgC oedd i gael sylw y cyfarfod ar y pryd a'r hon hefyd ydoedd i'w deall o chwith-yr un fath ag y dealla llangc ieuangc fraw- ddegau ei gariadferch. Ae oherwydd i mi adrodd fy nhasg yn llythyrenol, a rhoddi y pwyslais mewn man na ddylaswn, en- nillodd fy nghym'doges y wobr flaenaf," a chefais inau yr ail wobr." Wrth gwrs yr oedd yn well bod yn ail na bod yn dry- dydd. Ond er hyny yr oedd colli y blaen yn sryn shock i hen filwr dewr. GWELMANTAU, &c,—Deallwn fod yr hen foneddwr haelionus, T. G. Williams, Ys- wain, D61 y Pandy, yn bwriadu tynu i lawr y rhes tai, a adnabyddir wrth yr enw Pen-y-Bont," ac adeiladu rhai gwell, a mwy cyfleus i'r trigianwyr. Y mae sefyllfa y tai hyn yn cyfyngu ar yr heol sydd yn arwain at balas yr hen fon- eddwr hybarch ac oherwydd hynybwriedir eu symmud ychydig latheni yn nes i'r afon Gwyrfai, er mwyn lledu yr heol yn y man lie y saif y tai yn bresennol. Hyderwn, fodd bynag, na symmudir bwy yn rhy agos i lan yr afon, rhag ofn iddynt fyned ar ffo. SYM.N,IUDIAD. Bwriada eich gohebydd symmud ei breswylfod o Heol-bwmbaili, i'r "Strand," yn union gyferbyn a'r General Post-office. Bydd hyn yn dra manteisiol gyda golwg ar drosglwyddiad llythyran, I &e. Cofier y cyfeiriad:—" Gwas Mr Pwnch," "The Strand, opposite The General Post-office, Newbridge, near Car- narvon." Ein hamcan wrth symmud ydyw myned i Ie mwy cyfleus i drin ein roas- ncfl, gan fod y ty hwn yn rhy fyclian i ni. MOCHYN TN LLAIS Y WLAD.—Pan ofyn- wyd i wraig siop a oedd hi ya bwriadu w n myned ar moellyn i'r farchnad i'w werthu? attebodd, "Na, mae arnaf ofn iddo redeg i Lais y Wlad DAMWAIN DDIFKIFOL.—Aeth gwraigyn y pentref hwn at ei cbymydoges y dydaa o r y o blaen, a dechreuodd vsgwyd yr aelod bycban" irai. Bu wrtbi vn d'liwyd am gwpl o oriau, yn troi ac yn trin yu hyndil. o ddoniol, pryd, yn anffodus iddi hi, druaii, I- y rhyddhawyd yr "aelod bycban" yd hollol, a'}' canlyniad fu iddi fetbu ei dtial am oriau lawer. Ofmd unwaith y buasai raid myned a hi i Gaernatfon i roi car- char arno, ond llwyddwyd i'w llonyddu a'i feistroli ar ol machlud haul. CYSTADLEUAETH YR HEN GORPH.-Dydd Gwener diweddaf (y Gioglith) ydoedd y diwrnod psnnodedig i i, r;i,nu'r ysbail" rhwng llenorion llwyddianus cvhnulleidfa. Methodistiaid y He hwn. Cynnelir dan gyfarfod i'r perwyl hwnw—un yn y pryd; nawn, a'r llall y nos. Llywyddwyd yn y prydnawn gan Mr Williams, Glan'rafoii fawr, a'r nos gan John Lloyd Jones, y Bryn. Ni chawsom y manylion; ond deallwn ddarfod iddynt gael cynnulliadau lliosog; yr adeilad eang yn o' (r) lawn o wrandawyr paychus, a "phawb wrth eu bodd yn eu (i hwyliau goreu," a phob peth yn myned i'r dim" tua'r diwedd. Ac aeth pawb (yn enwedig y rhai oeddynt wedi cael gwobrau) adref "wedi eu Ilwyr foddloni." Methasom gyttuno am bris ar y "denary Mesur Byr Cymreig gydag un o'r ymgeiswyr, a'r canlyniad o hyny fu iddo ef, asphob un arall golli y wobr. Nid oedd yr un o'r ymgeiswyr ar y testyn yn deilwng o "wyth swllt!" Nibuerioedgyfansoddiadaumvry llipa, medda "nhw" (ac y mae "nhw yn gwybod yn well na "neb.") GWAS MR PUNCH. O.Y.—Mae yr Archfardd wedi addaw fy anrhegu a "chan newydd spon," i'w chy- hoeddi yn y llith yn fuan. Ceir gwybod. y testyn, &c., y pryd hyny. Deallwn ei fod yn bwriadu gwneud Can" etto i John y Packman, gan ei fod yn teimlo yn ddigllon oherwydd i'r awdurdodau tua Dinbych fod mor ddiofal a gollwng y crea- dur anhywaeth a blin yn rhydd Y mae'r Archfardd yn teimlo mwy droste, oher- wydd ei fod yn berthynas iddo. > y John y Packman, a'i eg lydan Sydd yn nadu fel ben fol-fran, h) 1 Ar ddalenau Llais y Wlad Ebrill ITeg, 1876. G. M. P.

LLANDINORWIG A'l HAMGYLCH- OEDD. FONEDDIGION,—Mae 11 a wer tro ar fyd wedi myned heibio ers pan yrais air o'r fan yma o'r blaen. Mae amryw gyng- herddau wadi myned heibio ac yn ddarKth hefyd, ond waeth i hono basio na pheidio o ran dim oedd ynddi yn galw am sylw. Mae ambell i bapur yn rhoddi ar ddeall na fydd yma ddim cyfarfyddiad rhwng ardal boblogaidd Llandinorwig a dinas dawel Bangor-fod yna rhyw wr boneddig o ddylanwad mawr am dori y cwlwm cariad sydd wedi cychwyn rhyngom ond ni wiw rhoddi coel ar bob peth a glywora, oblegid mae yn ddiamheu genyf fod y boneddwr dan sylw yn ormod am wneud pob peth er llesoli ei weithwyr. Dyma rydd eglurbad ar y cwestiwn yma; nid oes ond 2s 8c y dunell o wahaniaeth o Fangor mwyna Phontrhyddallt i'r troliau, ond mae gwahaniaeth y ffordd haiarn yn llawer mwy na hynyna. Raid dim ond tatlugol wg ar y peth yn ei liw ei hunan. Mae yr holl nwyddau sydd yn dyfod yma yn cael eu stopio yn Mangor bob amser, a hyny am ei fod yn rbatach i'r masnachwyr eu cael felly na ffordd yn y byd arall. Peidiwn byth a llaesu dwylaw nes caffom fuddugoliaeth. Mae yn ddigon eglur fod rhyw fodau wedi rhwystro y ffordd haiam i Fangor ers pymtbeg mlynedd yn ol, ac wedi taflu iselhad mawr ar ddewrwyr dinas ¡ Bangor ond erbyn heddyw mae y dylan- wad hwnw wedi diflanu, ac y mae pawb wedi dod i ddeall yma nadoes i neb binio ei hunan y naill wrth y llall, ond perffaith ryddid i bawb fyned yn ol fel y gwelo yn oreu ei hunan. CYLCHWYL LEiNYDDOL EBENEZElt LLANDIN- ORWIG. Beirniaid y cyfarfod yma oeddynt y Parchn. J. Roberts, Conwy, a W.. W. Thomas, Maesglas ac yn wir, teilwng o'r gwaith oedd y naill a'r llall. Llywydd j cyfarfod dau o'r gloch oedd Mr William Williams, Vaynol House. Nis gallaf rhoddi y program yn gyflawn yma, rhag myned a gormod o'ch gofod; ond rhoddwn ychydig o'r pethau a mwyaf eu pwys, sef y prif destynau. Beirniadaeth ar Y Cymraeg," gan J. R.; laf, Mr W. Owens, Compton House, Ebenezer; 2il, Deiniol- fryn. Can hynod effeitbiol gan Eoa Marchlyn. Cystadleuaeth darllen difyfyr, pedwar ymgeisydd; goreu, Mr G. B. Hughes. Can gan Mr Thomas 7°