Y Drych

Ni Waetli i fit tianu na Pheidio. Ni waeth i mi ganu na pheidio— Oferedd yw cwyno o hyd; Ni byddai un gofid i gilio Pe treuliwn tan wylo fy myd; Caf dipyn o gysur wrth ganu, Er canu a'm calon yn drom; Fe gilia fy ngofld a'm cyni- Wrth ganu anghofiaf fy siom. Er cefnu yr oil o'm cyfeillion, A'm gadael mewn cwyjjfion diri', Pryd hyny, er cysur i'm calon, Mae'r Awen yn ffyddlon i mi; Am hyny, mi gana'n ye cwyno, Mi gana'm gofldiaut^n fud, Ni waeth i mi ganu na pheidio, Oferedd yw cwyno o hyd. GLWYSFRYN.

V JUiwfddar Giraldus. Giraldus! hawddgar wylder—adwaenai'i Frwd enaid heb brinder; A'i ddawn hyf dros grefydd Ner, Yn gwynu dan ras Gwiwner. Gloew egyr bri'r golygydd—mor addwyn Bu'n vmroddol deithydd; A'i "Wawr" deg yn gwasgar dydd Yn awyr y "Byd Newydd." Diwvraw gwmni llawen-ac eirioes Ei frawdgarwch addien; Diwyd offeiriad awen, A mawr gawr y Gymraeg wen. Erys ei waith awdurol-a'i hanes Tra ceinion llenyddol; Gloewa'i rwysg tra gwelir ol Yni ei lyfr dadleuol. Llafar beidiawg llyfr bedydd—hynaws Ac hanes gwir grefydd; [gawn, Gwyl wron, bu'n eglurydd- Rhin ei ddawn gorona'i ddydd. Bu enfys Ion tirionaf-am ystlys Ei dymestloedd chwerwaf; Heddyw deil hedd hudolaf, A'i ran yw Ilys difyr Naf. MACHRAETH MON. Llanfaehraeth, Mon.

T Diweddar David Jones (Dewi Dawel) Bethesda, Arfon. [Cyflwynedig i'w feibion yn America.] Hir oesa er ar isel-a gwyll bedd Ei ddigoll barch uchel; Bu yni Dewi Dawel, Hynaws wr, yn tanio'i sel. Goleuedig Gymreig wladwr-gonest Ac uniawn fasnachwr, Pery'i fawl, y puraf wr Oedd ddoniol ymddyddanwr. Diwyrder mewn awdurdod-oedd beunydd Heb weniaith mursendod; Bethesda eglura glod Puredd cyngorwr parod. Dilychwin wr o rinwedd-yn undeb Diwendid anwyledd; Mae'i Iwybrau dan wobrau'i hedd, A gwynion flodeu'i geinedd. Dwfn ei sel dros feib chwareli-Arfon Yn eu hirfaith gyni; Dirodres frwd wrhydri, Ei gain oes edmygwn ni. Ei gudeg fri a godir-tra golud Tir Gwalia ddadleuir; Ei wych haeddiant ni chuddir Yn ngauaf dwfn angof dir. MACHRAETH MON. Llanfaehraeth, Mon.

Brinley a Myfanwy. [Anwyliaid bychain Mr. a Mrs. William Thomas, Hazelwood, Pittsburg, Pa.] Fel blodau gardd y bywyd, Yn harddu llwybrau'r byd, Gan lwytho yr awelon iach A'u harogl per o hyd, Bu Brinley a Myfanwy, Dau flodyn tlws eu gwedd, Yn harddu llwybrau'r teulu lion A llawn aroglau hedd. Ond awel glyn marwolaeth A chwythodd drostynt hwy, A gwywo wnaeth y blodau hyn, A'u lie nid edwyn mwy; Mor wag yw gardd y teulu, A'i thegwch oil yn brudd, Ac adgof am y blodau gawn Yn ddagrau ar bob grudd. Mae hiraeth lon'd y galon Yn myd y fam a'r tad, Ac hiraeth yn eu dylyn sydd Ar hyd rhodfeydd y wlad; Myfanwy dlos ei gwyneb, Fel gwyneb angel hedd, A Brinley bach a'i nefol wen Ond ow! maent yn y bedd. Ond er mor chwith eu colli, Ac er mor wag yw'r ty, Mae'r ddau, medd angel bywyd gwyn, Yn nghartref Salem fry, Yn sanctaidd berarogli Ar hyd ei glan rodfeydd, _o Gan harddu yn ngoleuni Duw Ei dwyfol olygfeydd. Pittsburg, Pa., J. M. F.

Marwolaeth Fy Chwaer Mrs. Sarah Jones, 253 Monroe Street, Chicago, 111. Canfyddem gymylau marwolaeth, O amgylch fy chwaer yn tewhau, A theimlem fod tymor ein halaeth 0 herwydd ei cholli'n nesau; Fe ofnem y gwaethaf, ond gwyddem Fod gobaith ei henaid yn Nuw, Yr elai i'r Nefol Gaersalem, O'r adfyd i'r gwynfyd i fyw. Fy chwaer, O! fy chwaer, daeth y cenad A'r wys yn ei law i dy dy; Cest weled ar ddydd d'ymddatodiad Ddirgelwch y dyffryn oer, du; 0 Sarah, pa fodd ymdarewaist Yn nghanol dyeithriaid y glyn? Wrth groesi yn nghwmni pwy treuliaist Dy amser? 0 dywed im' hyn. A gefaist i'th arwain trwy'r afon Y Gwr fu ar bren Calfari? A gefaist y Haw fu dan hoelion I'th gynal rhag ymchwydd ei lli? A ydoedd dy briod yn dysgwyl Am danat tu arall i'r don? A ydoedd y saint yn eu preswyl Yn chwareu telynau yn lion? Tawelwch nodweddai dy rodiad Trwy ddyrys droadau y byd; Ti guddiaist dy nerth a'th ddylanwad, Ond eto'n eu harfer 'run pryd; Dy fryd ydoedd lawn o'r ysbrydol, Ti weithiaist dy gyfran mewn hedd; Ond heddyw dystawrwydd angerddol Yw'r eiddot, dystawrwydd y bedd. Ti gefnaist ar fyd y gofidiau, Wyt heddyw yn heinyf a lion; A ninau adewaist mewn dagrau A hiraeth i lethu y fron; Os gwag yw dy sedd yn y capel, A'th gadair yn wag yn y ty, A'th gorff yn y beddrod bach tawel, Mae'th ysbryd yn llanw sedd fry. Cyn hir, O! fy chwaer, fe gaf finau Yr alwad i groesi y don; Caf deimlo arch-Iymion bicellau Oer angeu'n trywanu fy mron; Caf weled dirgelwch marwolaeth, Caf wybod cyfrinach y bedd; Ac os caf y ddwyfol fugeiIiaeth Cyfrifaf y cyfan yn wledd. West Pullman, 111. DEUDRAETH.

—Dywedir fod yn Ffrainc 1,302,400 o wyr ieuanc dan 30 oed a dibriod. Y canlyniad yw fod yno lawer iawn o hen ferched.

GLANAU'R TAWELFOR. Y Cynwrf yu Nghylch yr Aur—Dargaiifydd- iadau Newyddion—Yr Ymfadiaetli i Alaska. Oakland, Calif., Awst 18.—Er pan yr- ais y llith o'r blaen i'r "Drych" yn nghylch aur y Klondyke, mae Californ- ia, wedi lleihau cryn dipyn ar ang- erddoldeb yr ymgeiswyr am yr aur yn Alaska. Daeth y newydd yma tua'r lOfed cyfisol am ddargan- fyddiadau pocedi o aur pur yn Sir Trinity, i'r Gogledd oddiyma, rhyw ddau can milldir, nes creu rhuthrgyrch yno; ac erbyn hyn mae llawer o rai oeddynt a'u gwynebau tua'r Klondyke am auafu yma. Cafodd dau frawd o hyd i boced o aur pur, gwerth dros $40,000, a daeth- ant ag ef i 'Frisco i'r mint. Wrth gwrs, cafodd y newyddiaduron hyd i'r ddau, a mawr fu eu trallod tra yma. Yr oedd hanes y lie y cawsant ef a phob manyl- ion, yn nghyd a'u lluniau ynddynt dran- aeth; ac wrth gwrs yr oedd pawb yn ei gwadnu hi i Trinity Co. Gan fod hon yn Sir fynyddig ac anghysbell, a dim trens o fewn 60 milldir yr oedd y stage coaches a'r livery men wrth eu bodd; ac y maent hyd yn hyn yn methu myn'd a haner y bobl. Nid y ddau a nodwyd yw'r unig rai ffortunus. Mae y newydd* ion yn gwella bob dydd, a heddyw ceir math o Klondyke yn Bear Creek, Fresno Co., nes mae "Bryaniaid California" wedi dystewi a myn'd yn fud wrth glyw- ed eymaint am y peth melyn. Mae rhai a aethant i fyny i Dyea gyd- a'r llongau cyntaf yn dychwelyd. gan ddweyd fod o 400 i 500 yn cyraedd yno a Skaguay yn dyddiol, a phan oeddynt yn ymadael yr oedd tua 5000 ar y lan yn dysgwyl am yr Indiaid fel packers, i fyned a hwy a'u nwyddau dros y Chil- cot Pass. Nid oeddynt yn credu yr a'i eu chwarter drosodd eleni. Mae y pap- yrau a phawb yn anog pobl i aros hyd y gwanwyn; ond myn'd maent bob dydd. Gwelais yr agerfad "North Fork" yn cychwyn heddyw yn llwythog o feibion a merched—mwy o ferched nag a welais yn y llongau eraill. Ar fynediad pob agerfad i Alaska, mae miloedd yn tynu i'r wharf i'w gweled yn cychwyn. Cym- aint yw y dyddordeb fel yr oedd dros ddeng mil yr wythnos o'r blaen wedi cyrchu i weled y llong yn cychwyn. Dygwydda llawer o bethau rhyfedd iawn yma y dyddiau hyn. Yr oedd cym- ydog i'r ysgrifenydd ar y wharf yr wythtios ddiweddaf gydag eiddigedd yn gwylio y ffarwelio, ac yn ei ymyl yr oedd mam a mab—y fam yn ymbilio ar- ni i beidio myned. Gan droi at fy nghymydog gofynai y mab a oedd arno eisiau myned i'r Klondyke. "Oes," meddai, "Wel, dyma i chwi docyn; ac mae yna werth mil o supplies ar y bwrdd." Synodd y creadur gymaint nes anghofiodd ddiolch ac aeth ar y bwrdd; ac aeth y fam a'r mab gartref. Ryw- fodd cafodd y dyn postal card ac anfon- odd air i'r wraig ei fod ar y ffordd i'r Klondyke, ond yr anfonai yn mhellach. Gobeithio y bydd lwc yn ei ddylyn yr holl ffordd ac y daw yn ol yn llwythog o'r peth melyn.—R. J. RHYBUDD 0 SEATTLE WASIL Seattle, Wash., Awst 12.—Yr wyf yn dymuno rhoi gair o gyngor i'r rhai sydd yn bwriadu myned i'r Klondyke yn nghanol y cyffro presenol. Gwell fydd iddynt beidio cychwyn ar yr adeg hon. Mae tua phedair mil yn gwersyllu ar od- re y White Pass yn Dyea, yn nghyd a miloedd o dunelli o nwyddau-y cyfan wedi eu blockadio ar y daith. Nid teb- yg y cyraedda yr haner Dawson City y flwyddyn hon. Mae yn rhy ddiw'eddar yn y flwyddyn i wneyd y trip, ac felly bydd yn rhaid iddynt wersyllu ar y ffordd, ac aros hyd y gwanwyn. Cyr- aeddir pen y daith yr un mor fuan wrth gychwyn yn y Gwanwyn. Y mae cwm- ni yr agerfadau wedi ychwanegu at y cyfleusderau, eto nid oes lie i'r haner sydd yn dyfod o bob cyfeiriad. Ym- adawodd yr agerfad "Eliza Anderson" ar y 10fed a chant a haner o deithwyr ar y bwrdd i St. Michels, a chymor ag- erfad arall hwy i fyny'r Yukon i Dawson City, 2000 o filldiroedd. Yr oedd amryw Gymry arni. Y gred yw na chyraeddant Dawson City cyn y goddiweddir hwy gan y rhew, ac felly bydd yn rhaid idd- ynt auafu In yr afon hyd mis Mai nesaf.—Thomas W. Davies.

NODYN 0 GAERGTBI. Oyraeddiad John Parry Edwards o Utica i'w Hen Ardat. Caergybi, Awst 14.—Gyda boddhad neillduol y cofnodwn laniad ein cyfaill twymgalon John Parry Edwards o Utica eto yn ol yn yr Hen Wlad, wedi chwar- ter canrif o ymdeithio yn ngwlad yr lanci. Dywenydd i'n calon ei weled yn edrych mor gryf ac iach, a'i wyneb rhad- lan dan fyrdd o wenau ,fel pe na buasai yr un cwmwl wedi dyhuddo awyrgylch ei fodolaeth er pan adawodd "Gymru lan, gwlad y gan." Deallwn nad ydoedd bechgyn cyhyrog y "byd tudraw" ddim ar y blaen i J. P. E. mewn dim, a bod ei linyn mesur yn ddigon o hyd i ben hiraf unrhyw Americanydd. Llawer o adgofion sydd am ei droion diniwed cyn ei ymadawiad a Mon, y rhai oeddynt yn llawn asbri bachgenaidd ac yn ol y darllenaf ei lygaid, mae eto'n fyw i'r pethau a fu. Mae y Monwysion yn enwedig yn ardal Caergybi, yn falch o'i weled mor hoyw a hoenus, a deallaf fod ei groesaw yn mhob man y mae'n galw, yn ddiball a llawer o'i hen ffrind- ia yn falch o'i gwmni dyddan. Er fod haul ei oes wedi myned dros yr anterth, edrycha yn ddigon cryf i redeg eto yrfa hir. Eiddunwn iddo bob daioni tra yr erys yn ein plith, a gobeithio y gwrendy rai o'r amryfal geisiadau wneir ato am iddo aros. Cynygir iddo amryw contracts pwysig yn Porthmadog a Ler- pwl, ond ei lais yw mai arosiad byr fydd iddo yma, gan fod rhai anwyl a hoff iddo wedieu daearu draw. Credwn y -bydd yn dda gan lawer wybod fod ein cyfaill o'r tu clud i'r clawdd o ran peth- au y bywyd hwn. Mae'n edrych felly; boed felly hyd fedd.-Cofnodydd. ♦ » »

Ni Fyddwn Heb Dr. Hand's foil* Onr*. Memphis, N. V., Tach 11, '95.—'Tfcp El-nl Merti cine Co.—"Blinid ein hab.-i. 4 mis oed. gan y cr.oi ?wynt er pan ane?id hi. Er i ni rodrti prawf ar taver o bethau ni cbafodd ym wared eps rhodd-: iddi Dr. Hand's Colic Cure. Fellsch. ri Ni Fyddwn Heb Dr. Hand's foil* Onr*. Memphis, N. V., Tacb 11, '95.—'Tfcp H«nd Merti cine Co.—"Blinid ein hab.-i. 4 mis oed. gan y cr.oi ?wynt er pan ane?id hi. Er i ni rodrti prawf ar lav'er 0 bethau ni cbafodd ym wared eps rhodd-: iddi Dr. Hand's Colic Cure. Fellsch. ri ar un cyfrif heb v C^lic On re vn ein tv — Mrs. D 9- Back Dr Hand's Colic Cure a Dr. Hand's Remedies for Children. 25e. Gan yr holl gyffer wyr. G. Back Dr Hand's Colic Cure a Dr. Hand's Remedies for Children. 25e. Gan yr holl gyffer wyr.

"Rhydd i Bob Meddwl ei Faru, ac i Bob Barn ei Llafar." Pwyllgor Eisteddfod Cansford. Mri. Gol: Yr oedd yn dda genyf o galon ti weled yn crybwyll yn y "Dryeh" am, bwyllgor ac Eisteddfod Lansford. Mae y pwyllgor yn fyw, end yn hollol ddifyvvyd; yr unig reswm sydd ganddynt ydyw arafwch masnach, ac y mae arian mewn llaw hefyd. Bydd hwn yn He ardderchog i gynal Eisteddfod yn y man, gan y bydd y cerbydau trydanol yn rhedeg trwy y lie yn fuan. Boed i ni eto gwrdd er clod, Fel Pwyllgor a'r Eisteddfod, Mae y IIywydd yn ol ei swydd, Yn llawn o'r tan gor-awydd. Lansford, Pa. TREMYDD.

Ai 6»ir Hjri? Mri. Gol: Dywed G. Idris Griffiths yn ei ysgrif yn y "Drych" am Awst 12, fod llywodraeth Prydain yn trwyddedu put- einiaid ac yn eu cofrestru er gwasanaeth ei milwyr. Carasem yn fawr i chwi neu ryw un o'ch gohebwyr sydd yn gyfar- wydd yn nghyfreithiau Prydain roddi eglurhad ar hyn, gan y cyhuddir y "Sen- edd" a'r esgobion," &c., o gymeradwyo weithred. Y mae rhyw fath o gyfraith arolygol mewn grym yn Ffrainc o gwledydd eraill ar y cyfandir, ac yn In- dia, yn mhlith y milwyr, a'r amcan yw diogelu cymdeithas rhag y elwyfau er- chyll sydd yn gysylltiedig ag anllad- rwydd; ond er fod meddygon a gwyr sydd yn ceisio trefnu y moddion goreu i atal heintiau yn eu gwahanol ffyrdd yn cymeradwyo rhyw ddull o arolygu a meddyginiaethu gwrthrychau yr anllad- wst, gwrthw.ynebir hwy gan grefyddwyr ac eraill, ac haerir fod diogelwch y tros- eddwr yn anogaeth iddo bechu. Yr wyt yn ameu a oes y fath gyfraith mewn bod yn Mhrydain. DIDYMUS.

AMRYWION 0 CHICAGO. GAN D. R. WILLIAMS. Chicago, Awst 23.—Y Sabboth diwedd- af, ar ei dychweliad o'r gorllewin, preg- ethodd y Parch. R. Ellis Williams, Llun- dain, y bore a'r hwyr yn Hebron, ac yn Vanburen Hall Auditorium yn v pryd- nawn. Dechreuwyd oedfa y prydnawn gan y Parch. R. Humphreys; ac un yr hwyr gan y Parch Bismark Davies. Cawsom Sabboth rhagorol, pregethau grymus ac effeithiol, cynulleidfaoedd mawrion trwy'r dydd; yr oedd yn Sab- both o Gymanfa yn mhob ystyr. Yn ol tystiolaeth Mr. Williams ni chlywodd "Aberystwyth" (Dr. Parry) yn cael ei chanu gystal erioed. Cawsom ddeuawd- au nos Sul gan Louise Evans a'i chwaer yn swynol iawn. Da genym fod y Parch. Robert Henry Jones yn rhoddi y fath foddlonrwydd i eglwys y South Side, trwy ei wasanaeth iddynt yn adeg ei vacation. Mae swn yn y gwynt eu bod yn parotoi i gael cyf- arfod ymadawol iddo o hyn i ben pyth- efnos. Bydd yn myned i Ripon i orphen ei gwrs addysgol; y mae ganddo flwydd- yn eto i aros yno. Yr oedd y Parch. J. LI. Davies, M. A.,) Bethania, yn gwasanaethu yn eg- lwys y S. Side nos Sul diweddaf, yn pregethu ac yn gweinyddu yr ordinhad o Swper yr Arglwydd. Pai-han yn bur wael mae John Jones, (Lerpwl,) ac hefyd Hugh R. Williams, 222 80th St., South Chicago-y diweddaf yn anobeithiol o fyw yn hir. Bum yno ddoe yn talu ymweliad ag ef; da oedd ei weled yn teimlo mor dawel, yn tystio y buasai yn dda ganddo gael byw am ryw ychydig er mwyn y wraig a'r unig fab, ond ei fod yn eithaf tawel, ac yn barod i ymostwng i ewyllys ei Dad nefol. Bydd ein gweinidog, y Parch. John C. Jones, yn dychwelyd o'i vacation yr wythnos hon. Da oedd genym weled Mrs. D. E. Pritchard, Humboldt Park, y Sabboth diweddaf yn edrych mor dda, ar ol bod yn mwynhau awelon iachus bryniau Wisconsin. Dydd Gwener gad- awodd y boneddwr ieuanc William J. Parry ein dinas am ei vacation yn New York ac amryw leoedd eraill, yn enwed- ig ei hen gartref, Fair Haven, Vt. Da genyf ddeall ei fod yn sefyll yn uchel yn ngolwg y masnachwyr llwyddianus Schlesinger & Mayer. Llwyddiant iddo. I

DIFREINIO AKLOUAU EGLWYSIG. Am Eu Hod yn Chwenych Mwynhau Cyfar- fod Gwetidio Cymraeg yu Hytrach na PregetH Seisneg. Ymddangosodd yr ysgrif ganlynol yn yr "Indicator," un o newyddiaduron Seisnig Youngstown, Ohio, Awst 23ain: "Difreiniwyd chwech o aelodau eglwys Gynulleidfaol Gymreig Elm St., nos Sab- both diweddaf, am eu bod yn gwrthod gwrandaw ar bregeth Seisnig a dradd- odir unwaith yn y mis gan eu gweinid- og, y Parch. J. B. Davies, a myned i Gir- ard i gydweddio a'u brodyr yno. Deallir mai eglwys Gynulleidfaol sydd yno hef- yd, ac mai hen aelodau eglwys Elm St. a'i cychwynodd hi; a cheir cyfarfodydd hwyliog pan gyferfydd yr hen gyfeillion i gydweddio. Y mae y chwech aelod a ddifreiniwyd yn rhai o aelodau hynaf a mwyaf gweithgar yr eglwys, ac nid oes chwech arall yn yr eglwys yn fwy ffyddlon yn nghyiaryfodydd yr eglwys. Eu henwau ydynt: William B. James, David J. Hughes, Evan D. Jenkins, Edward Ed- wards, David Howells, William Harris. Pan y darfu i'r eglwys benderfynu cael un bregeth Seisnig yn y mis gwrthwyn- ebasant hyny yn benderfynol, am fod yr eglwys hon wedi anfon aelodau allan i godi capel Plymouth, a bod eisiau cyn- orthwy ar yr eglwys hono yn awr, a dys- gwylia y Cymry Cymreig hyn i'r aelod- au Seisnig fyned yno i'w cynorthwyo yn bresenol yn lie aflonyddu ar y gwasan- aeth Cymreig. Nid oedd yr un bregeth Seisnig wedi ei thraddodiyn yr eglwys er pan adeiladwyd capel Plymouth hyd nes y daeth y Parch. Mr. Davies yn weinid- og yma ddwy flynedd yn ol; ac nid oes un dosbarth Seisnig yn yr Ysgol Sab- bothol yn bresenol. Nid rhyfedd i en- eidiau Cymreig y chwe Cymry hyn a llawer chwech arall heblaw liwy gynyrfu a pheidio gwrandaw ar bregeth Seisnig, pan ystyriwn nad oes chwech yn yr eg- lwys nad ydynt yn deali Cymraeg. Dywedir gan frodyr oedd yno mai y Parch. J. B. Davies oedd Ilywydd y cyf- arfod, ac mai efe gododd yr achos o flaen y gynulleidfa. Cynygiwyd gwell- iant i ohirio'r achos hyd nes byddai y cyhuddedigion yno yn bersonol, ac er i'r gwelliant gael ei eilio gwrthododd y llywydd ei roddi i bleidlais y gynull- eidfa. Cynygiwyd gan John M. Jones ac eiliwyd gan Robert Price a William Ed- wards fod y chwech brawd i gael ei di- freinio. Ac er na phleidleisiodd deg o aelodau y gynulleidfa dyfarnwyd fod y brodyr wedi eu difreinio. Yr oedd y gweinidog yn ei hwyliau goreu yn rhoddi yr emyn hwnw allan i ddiweddu: "Praise God from whom all blessings flow." Felly terfynwyd y cyfarfod rhyfedd. I +—+

IEIR Y WLAD.-Mae pob aelod o'r wlad eang hon yn gweithio tuag at gyn- yddu cyfoeth—hyd yn nod yr ieir! Ych- ydig o ddynion sydd yn dychymvgu y cymorth yw ieir i'r wlad mewn ystyr ananol. Dodwyir 750,000,000 dwsin o wyau i'r farchnad bob blwyddyn, ac yn ol 16c y dwsin cyraeddant y cyfanswm o$120,000,000. Yn ychwanegol at hyn telir$3,000,000 am wyau i Loegr, Ffrainc a Bulgium yn flynyddol. Telir hefyd i Canada tua $2,000,000 y flwyddyn, heb- law swm mawr am ieir a chywion.

Cynesa Draed Oerion. Cyn i chwi wisgro eich eseidisTi cbaf ron rab- ysgydwc* ]'cb pseidian iBsf Allan's Foot- Ease, powdwr at y drawl. Ef-mwytha eich cvrn a snpna y chwyf" c'rh traed. Mse Allen's F.ase vxi cynesa traed oer, ac yn gwnpyd esgid- iau trymion yn etniTytb. Gofynwch heddyw Fcb cyfferwr. ner. eich eegidydd. am fivf ttaid 25c. o Allen's Foot-Ease. Simnl yr RHAD. Cyfeir- ier -Allen 8 Olmsted, Le Roy. N. Y.

V Lili Oleulan dyner Lili-wyl goron Ddeil gariad mewn tlysni; Haul enwog ei oleuni Gylcha em o'i hamgylch bi. D. D. THOMAS. wibedyu. Heidiog hyf halog filyn- a wyr werth Yr ha' yw gwibedyn; Gydag afler gler y glyn A'i dylwyth fyrdd yn dylyn. Randolph, Wis. IDRIS Y LLWYN.

X jrdrtiad yr Eut "Chapin Mri. Go]: Credir yn gyffredin mai o darddiad Ffrengig mae yr enw Chapin- enw sydd yn dra chyffredin mewn rhan- au o'r wlad hon; ond ameua rhai o hon- ynt hyn, a chredant mai o haniad Cym- reig y maent. A wna rhai o ddarllen- wyr y "Drych" roddi cymorth, drwy ateb os adnabyddant ryw deulu neu berson Cymreig o'r enw Chapin? Y mae genyf ryw gof niwliog o weled yr enw yn mhlith enwau Cymry sydd yn y rhan ogleddol o'r wlad. Nid oes elw nac add- ewid o elw yn gysylltiol a hyn. Nid oes ychwaith unrhyw etifeddiaeth yn aros i neb. Dim ond cywreinrwydd i wybod haniad a dechreuad yr enw. Y mae cof- nodiaeth gyflawn a chywir o'r teuluoedd Chapiniaid er glaniad eu teidiau yn y wlad yn neehreu y 17eg ganrif. Mae amrai o'r enw yn adnabyddus yn y wlad mewn gwahanol alwedigaethau, ac y mae rhai yn sier mai o'r Ffrancod yr haniasanv ac y maent yn ymffrostio yn hyny. Gcbeithia eraill o honynt mai y wlad fynyddig, "Gwlad y Gaij,gwlad yr Eisteddfod, yw gwlad*eu cyndeidiau. Yr eiddoch, D.' J. EVANS. Athens, O.

Die y Pab. Mae Die Shon Dafydd yn o gas Am Seisnigeiddio mbddion gras; Nis gellir mwyach goncro'r ddraig Ond ag esisiau'r Saesonaeg! Yn Youngstown aeth Die yn o ddrwg, Ar rai o'r Cymry trodd ei wg; A rhoddodd arnynt bob sarhad Am gynal "cwrdd bach" yn Girhad. Dywedai'r rhai'n a chadarn lais Nad yw yr Arglwydd Dduw yn Sais; A thorwyd chwech o'r saint i ffwrdd Am ddal mai Cymro yw'r Ty Cwrdd! Y LLEIAF O'R SAINT. Youngstown, O.

Addolwyr y vaesoliaeg- Mri. Gol: Un o'r pethau mwyaf chwerthingar i mi ydyw clywed rhai o'n pobl ieuainc yn dweyd fod ein hiaith yn un afrwydd i'w dysgu, ac yn un rwydd i'w hangofio, pan y mae y bob! yna wedi cael eu magu a'u meithrin ar aelwydydd Cymreig, a'u rhieni a'u perthynasau yn methu siarad dim ond y Gymraeg. Onid yw yn wrthun meddwl am deulu y byddo y rhieni yn gallu siarad dim ond y Gymraeg a'r plant yn methu siarad dim ond y Saes- neg? Mae megys Twr Babel yn y teulu yna; ae mae ymwasgariad o angenrheid- rwydd i gymeryd lie mewn teulu o'r fath. A ydyw yn bosibl fod teuluoedd o'r fath yn bodoli? Os ydyw, mentraf ddweyd mai pobl ddidalent iawn ydynt. "O," meddent, "mae cynifer o lyth- yrenau dwbl yn yr iaith Gymraeg, ac y maent yn anhawdd i'w parablu." Cyd- nabyddwn yn rhwydd fod amryw o rai dwbwl megys ch, dd, ft, jig, U, ph, th; ond y maent yn yr iaith ac yn cario eu seiniau priodol yn mhob gair. Cyfadd- efwn nad oes llythyrenau dwbl yn yr iaith Saesneg, hyn yw yn y wyddor (alphabet), ond y maent yn seinio dwy lythyren, er engraifft, ill yn "thrifty," ng yn "strong," 11 yn "call," pit yn "photography," gg yn "egg," &c. Y rheswm dros hynyna yw tlodi a gwendid yr egwyddor (alphabet); nas gallant oddef llythyrenau dwbl. Credant eu bod yn sarhad ar yr iaith, ond pan bydd eis- ieu Ilythyrenau dwbl benthycant hwy oddiar y Gymraeg, ac y maent yn ben- thyea yn ami. Mae y Saesneg, yn debyg iawn i ambell deulu tlawd-beunydd a byth yn benthyca oddiar eu cymydogion. Mae y Saesneg yn rhy dlawd i gadw stock ar law, gan hyny rhaid benthyca. Nid yn gyffredin y cewch neb i gyfaddef eu bed yn perthyn i ddyn tlawd, a di- dalent a diwerth mewn cymdeithas; ond os bydd dyn yn gyfoethog, yn dalentog, neu wedi cyflawni gwrhydri rywbryd, mae dynion ar flaenau eu traed yn un- ion, ac yn bloeddio fod y dyn yna yn perthyn iddynt hwy-fod llinach y dyn yna a'u llinach hwythau wedi deilliaw o Adda. Eithr yn hollol groes i hyny y maent gyda'r iaith a anwylant-yr "iaith fain" a thlawd; ond dinystriwyd y Gyi iraeg—yr un gyfoethocaf a mwyaf bardf'onol a rhamantus! Gallwn ddweyd gyda llawer o briodoldeb mai y Gymraeg yw Vanderbiil yr ieitboedd; ac fel y canodd brawd englyn i'r Saes- onaeg: "Iaith fain i eithafion yw—iaith wir Hen iaith oer digyfryw; fdlawd, Iaith y ci, y gath, y cyw, Iaith y dude a'i fath ydyw." CYMRO I'R CARN, Youngstown, O.

(>na HSifl Oes He irtweh "Yn ofeiy" medd Idriswyn, "y gofyn- wyd yn Eisteddfod Casnewydd 'A oes Heddwch,' ac yr atebwyd 'Oes'; yn ofer y gwsiniwyd y cledd ac yr offrymwyd gweddi'r Orsedd; y mae y march coc-h wedi ei ollwng yn rhydd ac yn carlamu yn ffyrnig ar hyd y wlad a'i farchogwr yn dal y cleddyf noeth yn ei law yn fyg.. ythiol. Mae y camorion-hyny yw, y rhai siomedig o honynt—wedi troi i udo ac i ysgyrnygu danedd, a dywedant yn blaen eu bod wedi cael cam, yr hyn sydd yr un peth a dweyd na wyr y beirniaid ddim beth yw canu corawl, neu eu bod wedi gwneyd anghyfiawnder yn wirfodd- ol. I bob dyn synwyrol a diragfarn, y mae y naill a'r llall yn anmhosibl. Y mae galluoedd y tri boneddwr, Syr A. C. Mackenzie, Emlyn Evans a Proff. Mac- farren, oedd yn beirniadu yn y brif gys- tadleuaeth gorawl, uwchlaw ameuaeth; profa eu gweithiau hyny; ac y mae eu cymeriadau yn gyfryw na fuasent byth yn ymostwng i'r fath fryntwaith-y maent uwchlaw ameuaeth. Ychydig flynyddau yn ol, cwynid yn erbyn beirniaid Cymreig; nid oeddynt yn ddigon dysgedig, a theflid awgrym- iadau nad oeddynt yn rhydd o fod yn gwneyd ffafrau; a chrochlefai y corau mawr am gael Saeson-proffeswyr a doctoriaid ac awdwyr bydglodus. Er mwyn eu boddio, bu raid i bwyllgor pob Eisteddfod ddiweddar, fach a mawr, gyf- logi beirniaid Seisnig, a thalu iddynt gymaint bedair gwaith a'r beirniaid Cymreig am eu gwasanaeth. Beth yw'r canlyniad? Nid oes un mymryn mwy o foddlonrwydd; yn wir, y mae'r anfodd- ogrwydd yn fwy nag erioed. Rhoddodd pwyllgor Casnewydd ddau Sais ac un Cymro i feirniadu y prif ddarn, i foddio y corau, wrth gwrs. Gadawyd David Jenkins, Mus. Bac., allan, er ei fod yn awdwr un o'r darnau a genid; ond y mae mwy o gwyno ar ol yr Eisteddfod hon nag ar ol un arall yn y blynyddoedd diweddaf hyn. Cafodd y corau yr hyn oedd arnynt eisieu-Saeson i'w clorianu, a mwy yr helynt yn awr na chynt o clan y Cymry. A'u gwaedd yn awr ydyw am gael arweinwyr Seisnig am nad yw'r cyfansoddwyr yn gwybod digon am ganu corawl i feirniadu a bod eu safon yn wahanol i farnu rhagoriaeth. Ond credaf na ddaw y feddyginiaeth o'r cyf- eiriad hwnw ychwaith; ond odid na bydd safon yr arweinyddion Seisnig rywbeth yn debyg i safon cyfansoddwyr dysgedig; os ydyw y cystadleuaethau corawl i barhau yn ein Heisteddfodau a heddwch ar ol hyny, rhaid i'r corau foddloni ar feirniaid Cymreig a rhoddi pob ffydd ynddynt. Y mae gan yr ar. weinydd waith mawr o'i flaen pan yn dysgu cor erbyn cystadleuaeth; y mae y llafur a'r pryder yn fawr; ond dylai gofio nad oes ond un i enfU y wobr, a bod gorchwyl y beirniaid yn un an- hawdd ac yn gosod rhwymedigaeth drom arno. Ac o bydd gan y naill a'r Hall ffydd yn eu gilydd fe ysgafnheir eu gwaith, dileir eu pryder, a bydd hedd- wch yn teyrnasu."

PICNIC Y CVMRY 0 SUMMtT CO., O. Akron, 0., Awst 24.-Cynaliodd Cymry Swydd Summit eu picnic dan nawdd Cymrodorion Akron eleni yn Randolph Park ddydd Sadwrn. Llywydd y dydd oedd Hon. Anthony Howells, Masillon. Cyn canol dydd yr oedd torf fawr wedi dod yn nghyd o Thomastown, Hame- town, Sherman, Wadsworth ac Akron, nes gwneyd y Park yn fywyd i gyd o'r iaith Gymraeg. Wedi i bawb wneyd tegweh a'u cyrff a throi y llestri o'r neilldu, awd i'r neuadd er cael vmborth i'r meddwl. Teg yw dweyd ei fod mewn bias. Wedi galw y cyfarfod i drefn caw- som araeth ragorol gan y llywydd How- ells ar Gymru, Cymro a Chymraeg, a derbyniwyd hi gyda tharanau o gymer- a.dwyaeth. Canlynwyd ef ag anerchiad barddonol gan Eilianydd, Sherman. Canodd y Cymrodorion Glee Club am- ryw ddarnau yn swynol dan arweiniaaM. Thomas, Cuyahoga Falls, yn herwvdd i'r arweinydd arferol, Ben Evans, fethu bod yn bresenol. Yr oedd y tenor bvd- enwog Harry Evan Williams yn bres- enol, ond yn analluog i ganu gan anwyd trwm. DiweddAvyd trwy ganu "Hen wlad W, fy nhadau," Gwilym Jones yn canu y solc,-Un Oedd Yno.

GOMER, ALLEN CO OHIO. Marwolaeth Miss Mary Owen o'r Darfoded- igaeth-Teulu Profedigat thus. GAN EDWARD WILLIAMS. Gomer, 0., Awst 25.—Boneddiges wedi cyfarfod a phrofedigaethau chwerwon ar ei thaith trwy y byd yma ydyw Mrs. Hannah Owens o'r gymydogaetb. hon. Gwraig ydyw hi i'r diweddar Richard Owens, a fu farw oddeutu tair blynedd yn ol, gan adael Mrs. Owens yn weddw a thri o blant yn amddifaid-Lizzie, Martha a Mary, y ddwy gyntaf yn briod ac yn byw yn Venedocia, Swydd Van- wert. Cydymdeimlir yn fawr a Mrs. Owens yn ei threialon a'i gofidiau o golli gwr tyner, llafurus a darbodus gyda'r byd hwn a'r nesaf, ac hefyd golli dau fachgen wedi tyfu i fyny yn Idynion gweithgar, crefyddoi a da, a lied agos i'w gilydd. Oddeutu dwy flynedd yn ol symudodd Mrs. Owens a'i merch Mary i Venedccia i ymyl ei dwy ferch, ond symudasant yn ol i Gomer yn mis Ebrill diweddaf i aros gyda'i mab yn nghyf- raith, Thomas Rees. Yr oedd iechyd Mary wedi dechreu gwaelu, ac arwydd- ion yn ymddangos fod yr hen glefyd r twyllodrus ac angeuol y darfodedigaeth, wedi ymaflyd yn ddi-ollwng yn ei chyf- ansoddiad tra yn lodes ieuanc brydferth a defnyddiol. Tybiais pan yn ymddydd- an a hi rywbryd yn mis Mehefin ei bod wedi troi i wella, ond croes i hyny bu hi. Clywais iddi waethygu ar ol hyny hyd ddydd ei marwolaeth. Bore Sad- wrn, Awst 14eg, ehedodd ei hysbryd ym- aith yn dawel i'r nefol wlad. Yr oedd- ym bob amser yn cyfrif hon yn lodes ieuanc o ysbryd crefyddol pur. Dygwyd ei gweddillion i gapel Gomer, i fyned trwy y seremoni angladdol, pryd y gweinyddwyd gan y Parch. D. I. Jones, Middlepoint, a gweinidog yr eglwys Seisnig yn Venedocia. Cyn iddo d dech- reu caawyd darn priodol i'r amgylchiad, yna dechreuwyd trwy weddi gan y Parch. Mr. Evans, Racine; can, y cor. Cyn i Mr. Jones ddechreu pregethu darllenodd nodyn yn cynwys penderfyn- iadau Cymdeithas Ymdrechol Pobl Ieuane eglwys Salem, Venedocia. Wrth i'r gweinidog ieuanc eu darllen i'r gyn- ulleidfa credwn iddynt ddisgyn yn fodd- haol ar deimladau pawb. Heb fanylu, dengys y penderfyniadau fod Mary Owen fel aelod o'r gymdeithas uchod wedi byw y Cristion, ac wedi bod yn ysgrifenyddes y gymdeithas am dymor, ac yn aelod o wahanol bwyllgorau, ac wedi rhoi bodd- lonrwydd eyffredinol; ac i goroni y cwbl yr ydym yn edrych i fyny ati yn ddynes ieuanc o gymeriad dilychwin. Mawr deimlwn ein colled o herwydd colli un mor anwyl o'n plith. Mae pobl Vene- docia i'w canmol yn fawr am ddyfod all- an yn Iluosog a thaclus i dalu y gymwyn- as olaf i weddillion Mary Owens, a'r gweinidog ieuanc am bregethu mor eff- eithiol yn yr iaith Seisnig.

SAFON MESUR A GWERTH. Athrawiaetfiau Gau yn Nghylch Arian a C!i ft iaethau Cyfoethog-Apelmd at y Gweithwyr. GAN G. è; (r ilFFiTHS AIaHBLE COL. Mri. Gol: Ar ol darllen newyddiadur- on y Dwyram fe'm tueddwyd i anfon un ysgrif eto i'r "Drych." Yr wyf yn synu fod neb yn y Talaethau Unedig yn gor- fcleddu am fod y metel gwyn yn myned i lawr. Pa fodd yr effeithia ar fasnach y wlad? Nid cwestiwn i'r rhyddfathwyr ya unig ydyw hwn, ond cwestiwn pwys- ig i'r wlad yn gyffredinol. Yn awr. rhoddaf v ffeithiau ollaen darllenwyr y Drych" a gadawaf iddynt farnu dros- tynt eu hunain. Mae yn ffaith yn mysg economists er dyddiau Aristotle mai creadur yn cael ei wneyd gan gyfraith ydyw arian; ac felly y gwnaeth ein tadau Americanaidd 412^4 grains c arian yn werth one hundred cents, a'r un modd 25.8 grains of gold yn werth one hundred cents, a'r ddau yr un modd yn "legal tender for all debts pri- vate and public,"—yr un modd ag y gwnaed 60 pwys yn fwsiel a 3 troedfedd yn llathen. Ond nid allasant ddweyd mai yr un bris fyddai bwsiel o wenith, na llathen o frethyn bob dydd, felly nis galiasant ddweyd mai yr un werth fydd- ai y ddolar bob dydd, ond y byddai yn "one hundred cents for all time" fel mae un yn fwsiel a'r llall yn llathen—"sup- ply and demand" sydd yn rheoli eu gwerth. Yn ngwlad y safon arian mae v ddol- ar arian yn un werth heddyw ag oedd gan mlynedd yn ol; ond yn ngwlad saf- on aur, nid ydyw yn werth haner eym- aint ag ydoedd 25 mlynedd yn ol, am y rheswm nad ydyw yn legal tender uwch- law pum dolar mewn un taliad. Yn awr, yr ydym ni yn cystadlu yn yr un farch- nad a phobl y safon arian, ac felly, ti weli, ddarllenydd, eu bod hwy yn cael am eu nwyddau fwy na chymaint ddwy- waith ag ydym ni yn ei gael. Os ydym ni yn cael 80 cents y bwsiel am wenith, maent hwy yn cael dwy ddolar. Pa beth fyddai yn haws i'r gwledydd hyny, os y gallant gael cropiau llawn, fel ydynt yn arfer gael, nag iddynt werthu eu gwen- ith yn marchnadoedd Ewrop am ddolar y bwsiel, a gwneyd elw arno? Deuai hyny a phris y gwenith yn ngwlad y safon aur fel America i lawr i 52 cents y bwsiel. Ha, dyna lie mae yr esgid yn gwasgu, gyfaill. Y gystadleuaeth hon sydd wedi ac yn Iladd ffarmwriaeth yn America heddyw. Dyma sydd wedi gwneyd 360,000 o dramps heb gartref o un math, a dyma yr achos o'r tylodi a'r caledi presenol; ac os na symudir y drwg hwn, nid ydyw yr amser caled ond dechreu. Gall y Gwerinwyr rioeddio faint a fynont, am fod y gwenith wedi codi ychydig sentiau, ond ni feiddiant wadu mai newyn yn India a diffyg crop- iau yn America ddeheuol ydyw yr achos o hyny; ac felly ein cystadleuwyr yn Ilai. Gosodwyd y ffaith hon o flaen y Parlia- ment Prydeinig gaiL-Mr. Smith Flint, ac ni cheisiodd yr un aelod ei wrthbrofi; rhoddwyd yr un ffaith o flaen yr Im- perial Commission yn Russia ac ni -cheisiodd neb ei gwadu, na'i gwrtbbrofi, end addefodd yr oil ei ddilysrwydd. Ac mae pob economist yn y byd heddyw yn addef mai dyma yr achos o'r prisiau isel; nid oes neb ond y speculator ar Wall Street ac ar Lombard Street yn ceisio ei gwadu. Felly nid ydym yn rhyfeddu ei bod wedi costio iddynt$20,- 000,000 i brynu newyddiaduron y wlad i gefnogi y ffiloreg dwyllodrus. Yr ydym yn cael Mr. Gage, Ysgrifen- ydd y Trysorlys, yn myned trwy ein trefydd iymddyddan a'r bankers a'u galw hwy yn "business men." Ai tybed mai y bankers ydyw yr unig "business men" yn y wlad? Pa faint fwy o business man ydyw y dyn sydd yn rhoddi ben- thyg dolar na'r dyn sydd yn gweithio i'w henill? Pa hawl sydd gan y banker i ddweyd ei fod yn gwybod mwy am werth y ddolar wrth roddi ei benthyg na'r gwerthwr sydd yn gweithio yn gal- ed i'w henill? Caffai Mr. Gage lawer mwy o wir addysg mewn economy pe yr ai i ymgyngori a'r miloedd strikers sydd yn ymladd am ddigon o fwyd i gadw corff ac enaid wrth eu gilydd. Arferai y Gwerinwyr ddweyd fod gweinyddiaeth Cleveland yn rhanu ang- en un rhwng naw, ond mae yn ym- ddangos fod y Gwerinwyr o dan ddyl- anwad Gage a Hanna, am fyned gam yn bellach, a rhanu angen un rhwng deunaw! Mae yn dda genyf weled un- debau llafur mor unol am eu hiawnder- au, a'u bod yn ymddwyn mor foneddig- aidd. Mae yn hawdd gweled ar ba ochr i'r ffens y mae yr Anarchiaid. Y Trusts a'r Combinations ydyw anarchiaid y wlad, ac nid ei gweithwyr. Gobeithio, boys, y byddwch yr un mor unol wrth yr etholflwch, canys dyna y lift i ddar- ostwag ein gorthrymwyr. Pe buasech wedi pleidleisio yn iawn yr hydref di- weddaf gallasai miliwn o honoch ddyfod i'r Mynyddoedd Creigiog, a chael gwaith a chyflog da am dano; a gallasai y ffarmwr gael dwy ddolar y bwsiel am ei wenith, ac felly buasai ffarmwriaeth yn fusnes proffidiol. Aethai hyn a'r oil o'r trefydd i'r wlad, a buasai y wlad mewn trefn. Wrth v ffarmwyr a'r mwnwvr mae y wlad yn dysgwyl am ei llwyddiant, ac nid wrth y bankers. Y ffarmwyr a'r mwnwyr yn mhob gwlad sydd yn pen- derfynu ei "balance of trade," ac nid ei bancwyr. Nis gallent hwy ei setlo am chwe mis. Felly y ffarmwr a'r mwn- wyr ydyw y "business men" mwyaf pwysig i bob gwlad. Pan ffaela y ffarm a'r mwnglawdd ni fydd eisiau y bancer; ac onid wyt ti bellach. ddarllenydd, yn barnu ei bod yn amser i gymdeithas af- ael yn ngwar y dynion hyn, a dweyd wrthynt am feindio eu busnes eu hun- ain? Mae gwareiddiad yn mhob oes wedi tyfu o'r bobl ac nid o'r bancwyr a'r Feudal Lords. Oddi lawr tuag fyny mae cvmdeithas yn adeiladu, ac nid oddifyny. Nid at y cyfoethogion chwaith y daeth Crist i sefydlu ei deyrn- as, ond at y bobl gyffredin, a thrueni na fuasai ei weision y dyddiau hyn o'r un egwyddor,yn lie rhedeg ar ol y duw Mamon. Bydd gan hanesyddiaeth gol- ofn dda o'u hanes am yr hydref diwedd- af. Gobeithio y cofiant eiriau eu Meistr o hyn alllaji-fod pob dyn yn gyfartal o flaen Duw a'r gyfraith. I