Y Drych

UN O gywreinion dynoliaeth yw ELIA ROD DE, brodor o Constantinople, yn awr yn Am- eiica, yr hwn a fed? siarad naw iaith, ond na wyr air ar lyfr, ac na fedr yggrifena. Gwr nawieithog anllythyrenog. 4-

Y MAE hen fercli o Wyddeles yn gofyn $100,000 o iawn gan RUSSELL SAGE am ei thwyllo bum mlynedd ar hdgain yn ol, Ni eliir ei ohyhnddo o ymddwyn yn fyrbwyll, er fod SAGE yn dweyd ei bod yn fyr o bwyll.

TTSTIA ISAAC JENKINS, dyn du a gTOgwyd gan fintai o ddynion yn rhywle yn Virginia, ao a ymadfywiodd draohefn, mai "teimlad mwynbaol oedd marw; pob p.th yn edrych yn olen o'i amgykh, ac yea tywyllwch Iyd. yn." A dyn drwg oedd hwn hefyd. 0

AEFEEID cybuddo Ywneilldnwyr Cymru o beohu trwy bregetfcn gwleidyddiaeth; erbyn hyn mae yr Eglwy. wedi dyfod yn gyfarwydd a'r gwaith, a gellid meddwl ei bod yn hoff iawn o hono, gan mor ddyfil y bydd yr off ei;iaid a'r aelodan yn dal ato,

YB oedd y dyn a ddy wedodd wrth ei weith, wyr, y gallant yn y gauaf dyfodol fyw ar y ceilicgod oedd ar en baneri yn yr etholiad diweddar, yn bwriadu bod yn gellweiras; yn lie hyny oedd yn grenlon; ond y mae creu- londeb weitaian yn drtigaiedd. -0

Y MAE tin 1411. RUSSELL, yn Lloeg?, wedi dy, eisio gwiag i foiched, yr hon a ddes^rifit fel 'gwrthban ar ei chefu a lliaa bwrdd o'i blit-v." Waeth beth B ddjfe'Bir nao a ddyw- edir, fe fyn y merohed ddylyn y ffaaiwn, a'r fIaaiwn fwyaf bob'ogaidd fydd hono a ddeng- yi fwyaf o brydferthwoh j £ FarL

"ADDYS(k, llenyddiaeth, gwleidyddiaetl, raoe oldeb a oh»tfydd," yw y prit bethan y mae y Oymry yn gwtila yij;!dynt, yn oJ tyst- iolaeth y Parch. R. TREvoR JONES, Dowisis, mewn arfeth ddiweddar. Ofj yw hyn yn wir, y mae dyfodol y geedi yn ddiogt-1; oanys mae y petbau hyn yn cymeryd i mewn bob peth gwir ddymunel. niewn cvsylltiad a dedwyddwcb.

DTWEDIE y dylui hoil grefyddwyr y wlad yn awr gefnogi y Ffair, am ei bod yn ganedig ar y Sabtoth. Nid ydym yn gwadn y ddyl* ejsRydd, ond iiid oes dim yn y rheswm, Am nad oedd yn tain y ciinwyd y Ffair, ao nid ces diolcb i'r awdnrdodau am hyny. Y Hogel), nid y gydwybod, drodd yr allwedd yn y clo.

"GWNAETH leayddi&eth aydd ycifcagcii ar holl lenvddiaetb y byd ond gai-, Dnw," meddai un o brif wtJbidoJion Oymru am SHAEESPSABE, Diau fod y gwr paichadig yn bur hyddysg yn llenyddiaeth "y byd" cyn y buasai yn gwneyd haenad mor ddiamwye; ond doniol iawn tnasai dadl rhyngddo a'r diw. ooèar HORACE GBEELEY ar y pWllC. Yr oedd GREELEY yn barnu yn wahanol.

WBTH newid y llywodraeth yn diweddaf, coUodd y bobl iawer iawn o "newid" y mae ei fawr angen yn ea liogellan yn awr. Yr oedd galw mawr am "newid" y pryd hwnw; erbyn hyn teimlir angen am "newid," Dywed un blaid mai ar yr aur mae y bai, dywed y Hall mai at yr arian; tra y gwyr pab dyn call mai ar ban "copr" y dylid rhoi y bai,

LLYFB dyddorol fyddai un yn rhoi enwau a chyflogau ysgrifenyddion y pwyllgorau Seneddol yn Washington. Mae plant a pherthyuasau agol eraili Seneddwyr yn llucsDg fel swyddwyr, ao yn gyffredin yn eyf- logi eraill i wneyd eu gwaith am gyflogan bychain, os bydd gwaitu i'w wneyd. Gwu- treffir oddeutu$50,000 y flwyddyn yn y dall hwn.

Byw trwy ffydd yw hi i raddau mawr yn dymorol ae yn yabrydol. Diffyg ffydd yn y blaenoriaid gwleidyddol yw yr achos fod 'I cynifer o bobl yn mtthu byw yn gysurus yn y dyddian hyn, ao yohwanegir at y drwg trwy ddifiyg ffydd y nai'l yn y llall. Oyfwng yw hwn sydd yn gofyn i'r bobl fod yn wioi ac yn ymddiriedol. DawaDJler gwell; ond trwy brofedigaethau y profh beth sydd ynom fel cenedl.

MAE y New York Press yn bwriadu anfon haner cint o hen filwyr i Fiair y Byd, a tha'n eu holl drealiau yco ac yn c, ac yn ystoi wythnoii gyfan o veled y rbyfedded- au. Dewisir y peisonau trwy bleidlais y darllenwyr, ond rbaid prynn Press dyud Soi er gallts toebn. Bydd llawer yn credu mai pechod fyddai prynn y papyr hyd yn nod er mwyn gwneyd cymwynss i hen filwr; ond rhwng pob oo a'i gydwybod am hyny. I ■

MEDDAI yr hybaroh EDWARD NOETH, sth. raw gwiwglodus yn Ngholeg Hamilton: "Pa. ham na byddai rhagcr o Gymry yn dyfod I yma? Y Cymry ydyw yr efrydwyr goren yn ein colegau. Anogwch hwynt i ddyfod drosodd. Y mae yma ddigon o Ie iddynt, ac y mae arnom eu heisien." Teimlwn arein oalon eilio y cynygiad; oDd c;n eyegori er- aili i newid c&rtref, gwell aroa i ofyn pa le yr ydym ein hnnain, nen yn mha le y rhoddir ni gan y Democratiaid. ♦

TYNODD y rheithwyr ar y ddamwain dan yn y Ffair, haid o g&cwn ar en penan trwy yn y Ffair, baid o gs-ewn ar eu penau trwy y ddedfryd; ar. sid rhyf^dd, Mnys ::hoi-gnt y bai ar bedwar o ddyniec, tra yr addefa en cadeirydd nad osdd y tjstiolaethan yn eglnr, ond iddynt roi y pedwar yn y cwd, rhag ofn en bod yn euog. Prynu cath mewn owd yw llawer iawn o'r beio ar ol damweinian. Dylid bod yn ofalnt; ond y mae anffociion erohyll yn cymeryd He er gwaethef y gofal mwyaf. 40.

Y MAE lbywno yn celwydda yn ofnadwy mewn perthynas i nefyllfa aiianol Ffair y Byd. Yu nghyfarfod y Ddirprwyalth Gen- edlaethcl dywedodd y Dirprwywr St. CLAIB fod camgymeriad 0850,000 yn y cyfrifon, ao nid oedd neb yn galln profi ei fod yn cam gymeryd. "Cyngorwn y ddirprwyaeth," meddai, yn ol yr Inter Ocean, "i edrych ar ol yr arian, onide byddwn beb ddolar ar ode chreu Tachwedd i dala oyflogau, a byddwn yn analiuog i dalu hanev y gwobran."

TEA yr oedd HOKE SMITH a'i wraig a'i blant, a'i dad a'i fam, a nifer o gyfeillion, yn mwyn- ban eu bnDEin gyda golygfeydd rhamantug Yellowstone Park, aeth hen filwr o'r enw JOSEPH KING i awyddfa y pensiwnan yn Boston i ymofyn ei arian ar yr amser arferol. Yr oedd yr hen wr yn ddall a byddar mewn oaijlyniad i ffrwydrad Jiosbel ddehenol ar ynya Roanoke, ac yn gloff mewn canlyniad i belen rwygo ei glnn. Yn lie arian, cafodd hysbysiad fod HOKE SMITH wedi atal ei dal nea y piofai ei hawl i'w dderbyD. Yeasgliad goreu oddiwrth yr hanell fyddai oasgliad o gomwydydd JOB ur gorpws SMITH.

GWEITHIAI dyn o'r enw MANSKI mewn c\gfa yn Chicago; a phan yn newynog bwytaodd warth dimai a haner o gig troed mcchyr. Cyhnddodd y perchenogion ef o ladrata, ae anfonwyd ef i garchar, lie bu am fis yn aroi ei brawf. Paii ddygwyd y dyn o flaen y llya, gollyngodd y barnwr ef yn rhydd gyda ober- ydd llym i'r erlynwyr annynol. Yn y cyf amser, yr oedd gwraig y dyn wedi myned yn wallgof, a'i ddau blentyn wedi eu hanfon yma ao aow. Yr wythnoa ddiweddaf, oyfliwnodd dyn yn New York droiedd trwy ladrata awm byohan oddiar ei feiatr. Yn y llya aeth gwraig y dyu, gyda baban bychan yn ei breichiao, ar ei gliniau o flaen y meistr, i er- fyn arco faddea i'w gwr er ei mwyn bi a'r pler,tyn bach, ond gwrthododd wrando arni. Pa itynwyr sydd mewn cyfraith yn oaniatm i ddynion gostbi y diniwed fel hyn ? -q- YliI

ZMSEE yn ol gadawodd dyn o'r enw CHBIBT- IAN SHAMBEB ei deula yn Buffalo yn sydyn, yr hyn a brofai nad oedd yn Oristicn ond mewn enw. Yn mben tua mis codwyd corff marw o'r gamlaa, a phenderfynodd y treng- holwr, gyda difrifokleb mawr, mai cnff SHAMBEB oedd. Gwrthodcdd y wraig gyd- nabod y beithynag, ao e? gwaithrudd mawr i'w ohymydogion, gwrthododd gladdn y corff, er y buaaai yn enill miloedd o ddoleri o yswiriant trwy fsrwolatth ei gwr. Er g-wacithaf dyfarr.iad awyddogol y tienghol. ydd, dychwelold SHAMBER i'w gartref jcbyd Iig ddyddiau yn ol. Ei csgua oedd iddo gsoi d gymeryd yn gl&f yn aydyn, a'i anfon i ya, byty. Mae y wraig yn ymorfoleddu mwy yn ei buddugolieeth ar ei chymydogion nag yu nychweliad ei gwr; ao ni ellir ei beio. 0

YMDTENGYS fod helbulon cartrfcfol wedi gyru blaeDorlaid Piraino i chwilio am ryw- beth i dynu aylw y bobl i gyfeiriad pellenif. 1'r dyben hwn gwnaód ymosodiad anghyt- iawn ar Siam, gwlad o 6,000,0(0 o drigolioD, hoilol analiuog i wrthaefyll yr ymonodiad. Thai y gelwir y genedl lywodraethol yn Siam, yn rhifo oddeutu un rhan o dair o'r bobiog- aeth. ChiGeaid yw mwyafrif y trigolior, ao y mae y wlad mewn enw o fod dan nawdd China. Dywedii fed China yn myned i am. fldiffyn Siam, a Rwstia yn ir,yDed i helpu Ffrainc. Ar yr un pryd dywed Ffiainss ca oddefir ymyriad un genedl ar&H yn y cweryl, ond y mae Prydain yn anfon oadlcngati yno. tra y dywedir fod Rwssia ya myned i orta- gyn y Pamir heb ganiatad Prydain. Dichon i'r cwmwl byohan hwn esgor ar boethwynt ddwyreiniol. I

YMREuLAETE OYMREIG YN lJUNO. I bob ymddangoniad, y mae Ymreolaeth Gymreig wedi ayithio i diwmgwag, ac yn huno hun dawel y cyfiawn; neu efallai ei bod ya dawnaio gyda thylwyth teg addewidion ofer, ÐC y try yn lludw, fel y llanc yn y ohwedl, pan eatyno y wlad ei dwylaw i gym- eryd gafael ami. Beth hyna all fod yr aoh- o,, mae yn amlwg fod y ayniad o gael hun- anlywadraeth a deddfwrfa i Gymru wedi ymgolli yn rhywle yn nghanol twrw pethau eraill. Eiailai mai cysgu y mae er mwyn oaaglu neith erbyn yr amser priodol; neu gall mai ffngio cyggu y mae, gydag un llygad yn gilagored er gwylio ar gyfleuadra i ddang. 01 ei hun. Yr nnig beth alcr yw fod Ymre- oiaeth Gymreig yn hollol ddyataw dan ddyl- anwad yr hwian Gladstonaidd. Os yw y Werddon yn haeddtx Ymreolaeth, y mae Cymru yn ei haeddu hefyd. Dichon nad yw mor addfed a'r chwaer ynyg, o her- wydd newydd-deb y mudiad; ond trwy gadw y peth yn barhaus o flaen y cyhoedd y cyr. aoddir addfedrwydd. Mae yn rhy ddiwedd ar i feddwl am annibyniaeth, ac ni byddsi yn ddymunol dan yr aragylchiadau preseliol, ond ni ddylai ein oydgenedl orphwys ntB sierhan yr ba-wl i dria eu materion eu hUll. ain fel y bwriedii ciniatau i'r Werddon, ueu fel y cauiateir yn ein Talaethau ni yma. 40

PBYDAIN FA. WE A FFRAINC, I Cafodi Prydain Fawr a Ffrainc lawer ys- gartoes galeil yu yr acaaev gynt; ac y maex.-t yn dyfod i wrthdarawiad parhaus yn y blyn- ydd';tll diweddaf; ond y mae llawer yn sJnTi. fod ftmycedd y ddwy wlad yn dal heb Ylll ¡ ladd., gan fod teimladau y werin, os yw y papyravi. yn ddangoaiad cywir o honynt, yn chwerw iawn yn .Ffrainc yn erbyn y Saesion, lie yn pigo arnynt yn bc<i'huus. Myn rhai I fod ar Bxydain ofn Frramo, am y byddai Bwsia yn aicr o'i phleidio; ond y mae gohc-b- ydd y New York Times yn rhoi esboniad I rowydd ar y mater. Yn ol hwn y mae y Prydeiniaid yn toittario gormod with y Ffranood i ymosod arnynt. Credant fod Ffrainc fel galln ar y goriwaered, ac n&d yw ei bygythion ond fel ystranciau plentyn drwgnwydua yn gwingo yn erbyn ffawd. llhoddwyd nod Cain ar Ffrainc yn Sedan, a rhoddwyd maen melin tynged ar ei gwddf pan aeth WILLIAM a BISMABCK i Pari*; ao o hyny byd yn a,,vx mae yn graddoi auddo ¡ gymeryd ei He gyda Spsin, Holland, Swedeo, I a theyrnaaoedd dinod eraill. Y mae Shon Darw yn teimlo wrth weled dirywiad ei hen elyn, ao yn well ganddo ddyoddef llawer na chyflymu cwymp gwlad aydd yn angenrheid- iol i gydbwysedd Ewrop, a gwlad a fu mor enwog yu y eanrifoedd gorphcnol. Oher- wydd hyn, mae yn cymeryd mwy oddiwrth Ffrainc nag a gymerai oddiwith unrhyw wlad araU; mae y Ffranood yn gwybJJ hyn ao yn cynddeiriogi with eu hanalln eu bun- am, a'r hyn a yatyriant yn nawddogrwydd anoddefol o aarhaca ar ran Prydain Fawr. ♦ |V

DYLAN WAD Y sOD. Tynwyd cryn sylw gar idau nen dri o ddynioa yn ddiweddar, trwy y cyhoeddug- rwydd a roddwyd i'w hymadawiad o Eglwyo Locgr yn America i gorlan yr Eglwya Bab- aidd; ond gwr ieuanc o'r enw ADAMS a dyn- odd fwyaf o Iylw, am iddo wrth ymadael roi hargwd brwnt i'w fam eglwys, Gall fod peth gwir yn yr hyn a ddywedodd, ond bydd yn lied debyg o gyfarfod a phethau cyffelyb yn ei gartref newydd. Un o gwynion Mr. ADAMS yn erbyn Protentaniaeth yw fod y gweinidog yn ymddibynn ar y rhai sydd yn oyfranu at ei gynal, a bod ei lwyddiant yn gymeanr a'i allu i foddio pobl "dda allan" ei eglwya; ao mai ei brif waith yw "addyagu ei feistriai;) cyfoethog yn yr hyn a wyddant ac a garant yn barod." Rhaid cael arian er talu cyflog y gweinidog, a dwyn treuliau eraill yr achoa; ao y mae yn natariol tala rhyw gym- aint o warogaeth i'r rhai sydd yn cyfranu fwyaf. Tra bydd y natur ddynol yr hyn yw, parha pethau felly. Gwneir hyny amlaf, modd bynag, heb fwiiada bod yn anghyf. iawn at y tlodion. Mae yn ffaith fod a fyno oyfoeth fwy nag a ymddengya ar y wyneb, a symudiadan cref- yddol. Tybid unwaith y buaaai prawf a chondemniad Dr. BBIGGS yn arwain i rwyg yn yr enwad Presbyteraidd, am fod nifer mawr o'r gweinidc-gion yn oymeradwyo ei 01. ygiadau. Yn lie hyny, tawelodd y oyfan yn gydyn. Yr oedd sefydlu enwad newydd yn gofyn arian, neil aberth mawr os heb yr ar- ian. Nid oedd yr aeladau oyfoethog yn bar. od i gyjraim yr arian, na'r gweinidogiou yn barod i wneyd yr aberth. Fel hyn yr eabon- ir y tawelwch gan y rha; aydd yn honi gwy. bod y cyfrinion. Y mae Mr. ADAMS yn dwyn oyhuddiad pwysig arall yn erbyn ei frodyr. Dywed eu bod yn rhagrithio, nid yn unig trwy breg- ethu athrawiaethau Lad ydynt yn eu oredn, ond yn ffugio teimladau nad ydynt yn eu teimlo. Diau fod y gwr parchedig yn dweyd y gwir am dauo ei hun ao eraill oyffalyb iddo, ond y mae yn eallibio y weinidogaeth fel cyfangorff. Pe yn dweyd y gwir, mae yn anhawdd gwybud aut y mae yn gwella peth- an wrth fyned at y Pabyddian. Mae yr off- eiriadaeth Babaidd yn y wlad hon yn gwingo yn erbyn aymbylau iheolau cuethion y Tab a'i Iagaw SATOLLI, a rhai o'r eagobion yn dRugo" cymaict o'r yabryd gwithryfelgar og a ddangoavryd gan yr un Protestant yn erbyn tra-argiwyddiaeth cyfotth neu giedo. Ao y mae yr offeiriadaeth hefyd yn gwneyd ai* ddangoaiad hyll iawn o honi ei hun yn ein llyaoeda gwladol yn lied am!. Ceir llawer o bobl fel yr ADAMS hwu yn y byd; yn gwneyd ymdrech i fod yn fertbyron yn fwy or mwyn nodedigr^ydd y merthyr- dod nag er mwyn eu cari&d at egwyddor. -ft,

YR ENGLYN A'R GYMRAEG. Dywedwyd ganwaith mai y pwlpud, a'r eisteddfod, a'r yagoi Sabbothol aydd wedi cadw y Gymraeg yn fyw yn Nghymro. Gwnaetbant eu ihan yn dàiau; ond y prif offeryn yn y gwaith calinoladwy oedd yr pnglyn, fel y mae weds cynrycbioli tnedd farddoriel y gened), ac jn ganolbwynt y gyf- farddoriel y gened), Be ;)0 ganolbwynt y gyf- I undrefn gynganeddol. Beiir y meaurau cactfcion o berwydd en bod yn cadwyno rhyddid yr awen; ond gall caredigion y Gym- raeg yn bawdd faddeu iddynt, yn ngwyneb y gw&sanaeth a iuont yn nadblygiail a ehad- wraeth y Gymraeg. Mae y genedl o'r dech- reuad wedi ymhyfrydu mewn barddoniaetb, uc er dylyn y dneddfryd yr oedd yn rbaid ymajfer a'r iaith; so yr oedd cywreinrwydd y gynganeiid yn gorfodi y beirdd i astudio y Gymraeg er dyfod i fyny a gofyDion y mes- urau. Ni fuaaai y mesnrau rhyddion yn at. eb y dyben, am na fuaaai arhawsler ic-ith- yddol neillduol yn Dglyn a chyfanaoddi penillicn. Ni all dyn gyfansoddi englynion oywir a phert heb fod yn ieithydd gweddol clda; a ba awydd CyLifer o Gymry i fod yn ecglynwyr, yn foddion i'w gyru i efrydu yr iaith yn gystal ag efrydu y cynganeddion. Nid gormodiaeth yw dweyd fod cadwraeth yr faith yn fwy dyledus i'r beirdd a'r moblar- au caethion nag i ddim arall. Gillir preg- ethu, a ohynal ysgolion Sabbotholaoeistedd- fodau yn Satsneg; ond ni ellir cyfanaoddi barddoi iaetb ar y mesuraxi caethion yn Sies- neg; nid yw y pethau a elwir yn englynion Seisnig ond erthylod dienaid, diawen, dir- 1 mygedig a gwrthodedig. Yisgerbwd gwrthnn yw yr englyn Beianig, da i ddim 0110 i egluro i'r Saia cywrain ddirgelion y gyrganedd Gymreig. Nid yw yr englyn yn teilyngu y diraddiad osodir arno pan ei rhoddir mewn ] gwiag Seiscig. Er fed liawer yn dal mai ] tegan babandod cenedl yw barddoniaeth, bu yn degan defnydaiol iawn i'r Cymry; ao er fod taedd yn y dyddiau hyn i vawdio y frawdoliaeth faradol, a geliir dweyd llawer o ] wir yn y ffordd boco, mae y geDedl dan ( rwy man rjeillduol i barchu y beiidd, yn fy eh- < ain a mawrion, am y gofal gymerasant o'r j iaith. Pe buasai y Gwyddelod yn moddu ar rywbeth ieitbyddol gydag atdyioiad yr eug- J 1/D, ni tuasai y Wyddelac-g yn iaith farw Leddyw. Y mae yn ameus a oeagaa y Oyrú- II ry ddioi a gymer le jr englyn iel fyw II iol hollol Gymreig. i

YR ELFEN G YMDEITHASOL. Y mae cymdeithas yn hanfodol i lwyddiant t a chynydd. Y mae hyn mor wir am yr nif. I < ail all Im ddyn, a phI) agoaaf y mae orfl&dar- I idel thesymol ac afrcsymol yn dyfod at eu gilydd, er cydymdaith acbydweithredu.m^y- af yw eu diogelwoh a'u dadblygiad. Mae i hyn mor wir am y morgrng, y gwenyn, y j cwo, y da a'r defaid, ag am ddyn. Mae y llewod ory5on ac ysglyfaetbug yn diflanu, tra ■ maa y dafaii diamddiffyn yn cynyddu, nid sm eu bod yn gyfrwys, na cbyflym, na gwrol, nao epiliog, ond am eu bod yn greaduriaid oycodeHhaagar a'u gilydd ac a chreaduriaid er&Jil. Xr amtebiaid iiyny sydd yn byw yn ilyrfaoedd sydd yn hirbarhaoi. Mae nerth y lluosog ya gwneyd i fyny am wenditi yr nn- igol. Mae yr elfen hon gryfii yn y cenedl- oedd grymusaf; ao mewn gwirionedd yn gyd. fynedol a'r graddau mwyaf o ddedwyddwch a diogeiweh peisoncl. Trwy gydweithred- itd mae y gwenyn a'r morgrug yn trysori iluoiaeth. Mae dyn a'r anifeillaid dofion wedi ffurfio cymdeithas sydd yn fuddiol i bob na o honynt; tra mae yr anifail yn gwas. anaethu dyn, y mae dyn yn amddiffyn yr anifail. Fally y mae i raddau yn mhob cyrn deithas; gwaianaeth a Ilea yn eydeteb ae yn cydfanteisio. Y mae rbai anifeiliaid yn cario y meddylddrych o gydweithrediai a ehydam- ddiffyn i boiffoithrwydd aydd yn yrnylu o ieiaf ar gyfiiaiau pwyll. Soniwn am y brain gyda dirmyg yn gyffredin, ond y maent yn gallach na llawer o ddynion. Ac y uiae Haw- er mathau o anifeiliaid yn dangos s.rch at a gofal am eu gilydd. Os dygwydd anffawd i hwyaden mewn haid, gwelir y Ileill yn dang- os y pryder mwyaf o'r herwydd. Felly gyda dyo, po fwyaf diwylliedig, mwyaf ei hyfryd- woh yn nghymdeithas ei gyd-ddyn, a mwyaf ei ymddiried ynddo. Dadblygiad o'r un reddf sydd yn peri i'r oi amddiffyn ei feistr nen rywbeth a roddir dan ei ofal, ao yn ami perygla dyn ei hun er amddiffyn anifail di reswm. Mae rhywbeth yn ein tynu at ein gilydd, a pho goraf y byddom, mwyaf fydd yr atdyniad a'r cydymdeimlad. Yr hyn sydd yn gwneyd dyn yn dyner o'i anifail sydd hefyd yn ei wneyd yn dyner o'i gyd. ddyn, ao yn peri iddo eatyn Haw o gynorth- wy i'r angenua. Ond rhaid oyfaddef fod y dadblygiad yn amrywiol, ao weithiau yn lied chwithig.

GWYRTIIIAU NATURIOL. Ya Popular Science Monthly am Mehefin, ya. grifena Proff. E. P. EVANS yn ddyddorol fawn ar "Wyrthiau Diweddar." "0.. yw, fel y dywedwyd lawer gwaith," medd Pioff EVANS, "oea y gwyrthiau crefyddol wedi K<yned heibio, mae yn sier mai deohreu y mae oes y rhyfeddodau gwyddonol. O'r Dwyrain y tarddodd orefyddan y byd, ac yn y Dwyrain y oawn yr arddangooiad perffeith- iaf o ryfeddodaa naturiol ac anianyddol nad yw gwyddonwyr yn eu deall." Cyfeiria at weithredoedd dosbarth o Arabia. id yn Paiis yu 1889. Perthynai y s wynwyr i gymdeith- aa Arabaidd yn dwyn yr enw 'Aissa (leau), GO yn tebygu i'r Jesuitiaid mewn hawlio uf- ndd-dod diofyn, gyda'r amcan o ledaenu Ma- hometaniaeth, ac a gychwynwyd gan SID MAHOMMED BEN 'AISSA, iant Arabaidd o Mor. occo. Sefyalwyd y gymdeithas yn Ngogleld Affrioa oddeutu yr un amsar ag y sefydlodd LOYOLA y gymdeithaa Jesaitaidd yn Paiii. Mae aeloduu y ddwy yn perthyn i'r blaenor, gorff ao enaid. Amoana aelodau yr 'A'ssa, trwy fywyd moudwyaidd a dyagyblaeth ben- ydiol goifforol Be yabrydol, gyraedd pedLith rydubad oddiwrth ddeddfau a theimladau oortiorol. Ant drwy aaith goruohwyliaeth buredigol aydd yn ea rhyddhau oddiwrtb boenan, ac yn eu g«.Uuogi i ddyoddef. yn ddi- boen niweidiau a fyddent yn angsuol i eraill. Yn Paria, yn 1889, ar ol ymbarctoi i'r gwaith trwy ddefodau awyngyfareddol, Ihoeli un o'r dynion ei law yn y tan, cymerodd ddara o lo eiriaa allan, a chnodd a Uynoodd dameidiau o hono, fel pe yn bwyta afal. Yna llyneodd ddeilen bigog mwl-ysgallen, a dyl- ynodd hyn trwy gnoi a llyncu dalenau o wydr. lihoadwyd daruau o'r gwydr a'r pren yn nwylaw y gwyddfodolion, fel y gallent weled nad oedd dioa twyll. Wedi hyny dyg. wyd i mewn raw wedi ei piioethi yn eiriaa- goch; cymerodd y dewin afael yn nghoea y rhaw a'i law dde, llyfodd yr haiarn a'i dafod, oc yna eafodd arni yn droednoeth. Rhodd- wyd yn Haw dau ddyn gleddyf miniog, digon miniog i dori papyr a dynid ar ei fin, a dal- iwyd ef a'i fin i fyn; neidiodd y dewin arno yn drosdnoetb, ac wedyn gorweidodd arno yn noeth heb dderbyn un niwed. Oymerodd dewin arall ssirff ac yagorpionau, ao a'u bwytaodd gydag swob, Wedi hyny cymer- odd y prif ddewin ddagr, gwthiodd hi i'w lygad de, a thynodd y ilygad allan ar flaen y ddagr; yna rhcea y llygad yn ol, ao ar ol rhwbio ychydig arno, edrychai yn hollol nat- uriol. Yr oedd meddygon a gwyddonwyr yn bresencl, y rhai a gawaant bob mantais i brofi dilyarwydd y gweithredoedd rhyfeddol. "Fod y pethcu hyn wedi cymeryd lle," medd Mr, EVANS, "sydd mor ddiameuol ag y geliir profi unrhyw ddygwyddiad naturiol; ond nid oes neb eto wedi galln rhoi eglurhad boddha. ot am danynt." Gall hypnotiaeth gyfrif am danynt mewn rhan, ond y mae hypnotiaeth ei hun yn ddirgelwch, ac yn gwahaniaethu oddiwith wyrth yn unig am na chyfrifir ei rhyfeddbethau yn oruwchnaturiol.

LLYFR HEN A FOL. Nid oes diwedd braidd ar y dyddordeb a deimlir mewn pethau yn dal cyaylltiad a'r Aifft; yn enwedig Aifft y traddodiadan a boreuddydd hanesiaeth. Mae byn yn eithaf naturiol; canya y mae llawer o aon am y wlad, ei harferion a'i llywodraeth yn y Beibl; digon i brcfi ei bod yn enwog mewn Uawer yatyr oyn yagrifenu gair o'r llyfr Santaidd. Er yn ddigoa naturiol, mae yn achawdd lig- luro paham y gwneir cymaint o ymdrech i wybod haiies gwlad nad yw yn dai un berth ynt-s neillduol a ni, tra yr ydym yn hollol ddifabr am hanea ein gwlad a'n oeae-il ein hunain. Ond felly y mae; a diau y bydd yn dda gan ein darilenwyr gael ychydig o hane» a ehynwysiad hen lyfr Aifftaidd, a ddargan- fyddv/yd mewn bedd yn Thebes, prif ddinaa enwog y wlad yn yr oeaoedd gynt, gan Ffranowr o'r enw PEISSE, ao a gytiwynwyd g-raddo i'r Lyfrgsll Genedlaethol yn Paiia ii-,7n, yn diianiiva-.il, yw y llyfr cyflawn hyn- ai yn y byd. Mae y bedd yn yr hwn y'i oaf- wyd, yn proti fod Y jopi hwn wedi ei yagrif enu o leiaf '2,5:J0 o flynyddia cyn cred, Ei deiti yn gytVvwn yw, "Oyngorion y P>h&glaw PTAH-HOTEF, dan Freoia y De a'r Gogledd, ASSA," Gan mi hwn oedd yr rlrtt o'r bumed linaoh frenimt, rhaid fod y llyfr wedi ei gyf. anioddi 3,350 o flynyddau cyn cred. Adnabyddir y llyfr fel "Pap yrns PlÎis." Rhenir si gynwysiad i bedair a deugain o benodau, 8e y mae yn mhell o fod yn gyw. reinbeth llenyddol diweith, Yagrifenwyd ef yn yr orgraff gyaegredig, Be y mae yn fydr- yddol, os nad yn farddonol; anerchir y doa- barth dyagedig, a dyagir egwyddorion arneh- el er rheoleiddio bywyd pei-sonol a ohym- deithasol, ao er cario yn mlaen lywodraeth gyflawn. Oyngoiir y rhai mewn awduraod i ymdreohu bod bob aiusor yn fonoidigioD, rhag i'w gwencliiau anmharu yr avrdurdod a roddwyd iddynt gan y Bod Mawr, YR oedd awdwr yr hen lyfr bwnyn llanw yr angwydd wladol eg a lafwyd gan JOSEPH oddeutu pymtheg cant o flynyddau ar ei ol. Yn y deyingaiair yn unig yr oedd Pharaoh yn fwy nag ef. Myn hynsfiiethwyr Aifftaidd fod gwareidd- iad wedi oyraedd peiffeithrwydd m&wr yn fore iawn yno; ac y mae y llyfr hwn yn pron hyny. Tyatiolaetha i ddiwylliarit a chorth- der yn yr Aifft 5,210 o flynyddau yn ol a j'm- ddengya yn anhygiei i'n ayniadau uwchdyb iol ni yn yr oes hou. "Mae yn aicr," medd yr hynaflaethwr enwog RENTOUF, "fod yu yr Aifft, ¿ÜÚ mil o flynyddau eyn cred, lywod- raeth unbenaethol reolaidd, wedi ei ffaiiio gyda manylrwydd, a gwareiddiacl mor uebel, mewn llawer ffurf, ag a geid yn Ewrop yn y ganrif ddiweddaf." Esgynodd y bedwaredd linach freninol i'r otsedd oddeutu 3,124 oyn cred, a'r pryd hwnwyr oedd yn yr Aifft bobl hyddyag yn y diwydianau a'r celfyddydau, Hywodraeth drefnua, offeiriadaeth raddedig i'r many lion eithaf, gyda chyfundrefn gyff rediaol o yagiifenu, a defnyddiad papyrus yn beth cyffredin. Yn Gizab, yn un o fedd- au y chweched linaoh, medd un awdwr en- wog, caed cofnodion am ddyn a elwid yn "Llywodraethwr y Llyfrdy," yn profi bodol- aeth llenyddiaetn digon helaeth i lenw llyfr gelloedd, a gofyn gwasanaeth dyn i ofalu am y llyfrgell freninol. Yn hen lyfr PTAH-HOTEI>, rhoddir pwy. mawr ar athrawiaetn y "Ma," yr hon a syl- weddolai i'r Aifftwr dyngedig, "y gwir, y prydfeith, a'r da." "Ma" yw egwyddor fawr "trein a chydgordiad; yn parhaua ohwilio am ddocthineb, gwybodaeth ac ufudd-dod-yn benaf oil ufudd-dod." Er yn dra rhyddfryd- ol yn ei olygiadau gwleidyddol, mae FTAH- HOTEP yn oasau cewyddianau a newyddian- wyr. "Nid yw fod peth yn newydd i un cell yn profi ei foi yn newydd i'r byd; ao nid yw pob cyfnewidiad yn ddiwygiad." "Ni ddyl- em ofalu am weniaith y preaenol," medd yr hen Aifftwr, "barn y dyfodol a wnagyfiawn- der a gweithredoedd y oyflawn. Trwy fywyd oyson o barch i ddoethineb a gwybodaeth; trwy fod yn gymedrol yn mhob dim; heb gamarfer awdardod, bob amser yn oeisio enjn cariad yn bytrach nag ofn, y gallwn obeithio ymddangos yn anrhydeddus o flaen ein holynwyr." Sonia PTAH-HOTEP am Dduw uu ar-bymtheg o weithiau, a phob tro yn y rhif umgol, yr hyn sydd brawf ychwanegol o undduwiaeth grefyddol yr Aifftiaid. Di- wedda yr awdwr ei "Gyngorion" trwy ddweyd: "Yr wyf wedi cyraead cant a de6 oed, wedi fy mendithio a flafr y brenin, yn mhlith y rhai a anrhydeddwyd am en gweith- redoedd, yn gwneuthut ewyllys y brenin mewn at-fle uchel, Mae y "Cyngorion" yn llanw un ar bym- theg o dudalenau o papyrua; ond y mae yn thWYID gyda'r llyfr gwieiddiol ycbydig ddal- enau o lyfr hynach fyth. gwaith un KAKIMNA, rhaglaw dan y brenin SENEFERU, o'r drydedd liriach. Yszrifeuwyd y llyfr olaf oddeutu 5,650 a flynyddau yn ol. Oyfieithwyd l.ya PTAH HOTEP o'r Aifitaeg i'r Ffrengaeg ^an M. VIREY, ac o'r FfreDgaeg i't Sae«ret> g".n Proff. CsG30D, a rhydd J. H. MITCHINER grynodeb o'r llyfr yn Knowledge am fia Me. befin.

NODION PERSONOL. CYPEIEIAD ysgrifenydd Eglwys Gynulleid- faol Gymreig Wilkesbarre, Pa., ydyw R. H. PBITCHAF.D, 21 Hillside St., ac ni wneir un sylw o unrhyw ohebiaeth a anfonir i'r eg- lwys ond trwyddo ef. YN ein naf cyhoeddwn ysgrif ddyaclorbl gan R. U. -"Fhiti o Hen Drigolicn Cymreig New York a Brooklyn." GWELSOM hnnes y Parch, Dr. PABKEEMOR- GAN yn d-irlithio yn Tondu, Morganwg. ar "1 Talaethau Ucedig." Erys yn Kghymru am rai wythnosau eto. "Us yr Argl wydd a'i myn,chwedi yntau, I bydd HWH. MON yn glanio yn New York oddiar fwrdcl y Teutonic yfory (dydd Mercli- er); yna prysura i Hyde Park, lie y croesawir ef yn gyhoeddus nos lau. Nos Sal, yr ICeg, bu farw Dr. JOHN WIL- LIAIS (Crennant), Hyde Park, Pa., yn 53 ml. oed. Gan wyd ef ger Aberdar, a (laeth i Am. erica tua 27 mlynedd yn 01. Gadawodd briod, pediir me. ell, a mub. GAX fod y Parch. J. W. WILLIAMS. D. D., diweddar o Scronton, Pa., wedi ymgymeryd a gofal y Memorial BapistChurcb, Abertawe, ei gyfemad o hyn allan fydd 102 Walter Road, Swansea, S. W. Mwynha Dr. Williams iechyd rhagorol, a tlieimla yn gryf i roddi gwaith goreu ei oes yn y ddinas hono. CLOWYD tymor Athrofa Dduwinyddol y T. 0. yn y Bala i fyny o dan amgylchiadau nod- edig o gysurus, gyda'r eithriad o'r ffaith nad oedd y prifatbraw (y Parch Dr. CHAHLEa EDWABDSJ yn bresenol. Disgynodd prif wobr y coleg eleni i ran brodcr ieuanc tal- entog a dysgedig o Ddinbych, GEIFFITH PARRY WILLIAMS, mab y diweddar Daniel Parry Williams, grocer, High Street. MAE y Parch. J. MOBFBYN LLOYD, Free- dom, N. Y., wedi cael galwad unfrydol o eg- lwys y Bedyddwyr yn Parsons, Pa., ond nid yw eto wedi ei hateb. TKIGAIN pwys ond dan o Farddoniaeth gafodd DAFYDD MOBGANWG i'w ciorianu go- gyfer ag Eisteddfod Genedlaethol Ponty- pridd 0 angenrheidrwydd, rhaid iddo i s. grifenu "Tecel" ar y rhan fwyaf o honynt. GWELWN fod y Patch. WILLIAM HCGRES (B.), Colwyn Bay, ar negcs genadol yn Affrica. BYVD Mr. THOS. RICHAEDH, Oil Spicer St., Akron, 0., yn morio yr wythnos hon ar y City of Paris, gyda'r bwriad o dreulio ychyd- ig lisoedd yn Nghymru. MAE yr hen bererin DANIEL H. ROBEETS^ wedi dychwelyd i'w hen gynetin yn Philad- c elphia Ei gyfeiriad yw 4172 Germantown AVCDIKI DOWEN ROWLANDS oedd ycyntaf er's can I mlynedd i gael ei ddychwelyd i'r Senedd yn ddiwrthwynebiad dros Sir Aberteifi. Nid oedd gar/yr hynod To BIT EVANS galon i'w withwynebu MEAVN atebiad i lyt.iiyr oddiwrth SO o ael- odau Cymreig yn gofyn am hysbvsiad yn nghylch y posibirwydd (I bssio Mesur Dad- gjsylltiad, dywedodd Mr. GLADSTONE y rhodd»i eie hysbysiad ar oi i Fesur Yruieol- aeth basio drwy Dy y OyfirediE. Bv tri o offeiiiaid cydmarol ienanc farw yn ddiweddar yn Esgobaeth Eangor, ac yn eu plith y Parch. J, SInNEn JONES, diweddar reithor Heneglwys a Threwalchmai lr oedd Mr Jones yn ysgolbaig gwych, a cbymerodd ddyddordeb mawr mewn cvsylltiad ag add- ysg yn yr Esgobaeth. ID TKWY firwydrad nwyynmhwll Ehif 4 y Kingston. Coal Co., Edwardsdale, Pa,, ar yr 'IIIUTI cyiiso-, auarwyd ILLIAM JUNES, -IS oed, gwr gweddw gyda dau blentyn, a dan araii yn angeuol. Buout farw yn yr ysbyty ar ol dyoddef poecau echrydus. SPOKANE, WASH., Gorph. 13.—Cychwyn- odd Mr. RICHABD HUGHES, leu., mab un o dderbynwyr hynaf y DEYCH yn y Talaethau Unedig, sef Richard Hughes, Columbus. Wis mn ei gartref neithiwr. Daeth allan yma dros tiwyddyn yn ol, yn ngwasanaeth cwmni. y Grectt Northern, ac mae ganddynt feddwl mawr o hono, ond daeth biraeth arno am welècl ei dad a'i fam, a'r teulu, ac yr ydym yn meddwl yn ddvstaw bach am wel- ed un ara 1 hefyd. Synem ni ddim gly wed ei fod wedi cael giltael ar ei astn uia or dyddiau nesaf. Dymunwn fawr lwyddiant iddo. Fred L. Jones. "AETHUE JONES YR HAFOD." Hen dramp go arw ydyw ÅRTHn: JONES, Ei daith gyntar oedd o i-ittsburg i Provid- ence, Pa 'y-hydig flynyddau yn ol, He y dangosodd ei hun yn dipyn o gawr mewn Eisteddfod leol. Br. wedi hyny am rai mis- oedd yn Swyddfa y DRYCR, iles yr yn;gymer- odd v Scranton Made a'i "introdiwsio" i'r Hyde" Farkiaid. Cymerodd y goes oddiyno yn slei bach i Eisteddfod New York, ond cauwyd ef allau o'r gystadleuaeth gan feirn- iad Itoraidd gor-gytiawn. Deailir ei fod yn awr yn gwisgo iifrau newyddien yn ninas Efair y Byd, gan geisio pregethu "Union- deb," lie mae mawr angen am hyny. YH RBN A'n IEUANC YN NGRYV. DYDD Mercher, y 19eg, claddwyd yr hen Gymro ROBERT EVANS, Jermyn,. Pa., yn 97 mlwydd oed Genedigol oedd o Casnewydd, D C. Trigai gyda'i fab James Evans Caf- odd angladd parchus Yr un dydd claddwyd mereh fechan bedair blwydd oed; ac yr oedd y ddau angladd yn ngbapel yr Annibynwyr yr un adeg, a'r Parch. D. P. Jones yn gwas- enaethu Er nad oedd yr nn berthynas rhwng y naill a'r llall o'r teulu, dygwyddai y ddau fedd fod yn ymyl eu gilydd, fel yr cedd yr un gwasanaeth yn y fynwent i'r ddau—dau eithalion wedi cwrdd, Yr oedd tyrfa fawr iawn wedi ymgasglu ar yr ach- lysur. MABWOLAETH E. E. MEEEDITH, CHICAGO. Dydd Iau, Gorph. 2u, yn ei gartref, Rhif 127 South Hoyne Avenue, Chicago, bu farw R. R MEEEDITH, yn 69 oed Oymerodd ei angladd le ddydd Sadwrn, yn Racine. Gan- wyd Mr. Meredith yn Ffestiniog, G. C., a daeth i'r wlad hon gyda'i lieni, y .farch. Ro- bert a Catherine Meredith, ac un brawd a dwy chwaer, yn 182(i Dysgodd Robert y gelfyddyd o argratfu gyda'r diweddar Evan E. Roberts yn Utica, ond yn 184S yr oedd yn gweithio ar y Gyfaill yn swyddta William 0 a born, in New York, lie y priododd Miss Lewis. Yn mhen rhai blynyddau symudodd i tiome," N.Y., a bu yn cadw swyddfa ar- graffu yno am oJdeutu deng mlynedd, ac ar- graffodd a cliyhoeddodd lawer o lyfrau a chylchgronau uymreig. Wedih,nysyniud- odd i Chicago, lie y treuliodd weddill ei oes. Bu y rhan fwyaf o'i oes yn aelod gyda'r Trefnyddion Callinaidd. Yr oedd yn ddyn hynaws a charedig, CAAIGYMEEIAD ANGEUOL. PEOFEDIGAETH chwerw i'r Proff. D J. EVANS, M o Athens, Ohio, oedd derbyn y new- ydd trist o Deadwood, South Dakota, fod ei fab hynaf, WILLIAM M. EVANS, 20 mlwydd oed, wedi marw yn sydyn yno o herwydd llyncu, mewn camgymeriad, Cynanide Solu- tion yn lie dwfr distylliedig Efe oedd chief Assayer y D. A D Smelting Compiny yn Deadwood: ac edryebid i fyny ato fel un o'r bechgyn mwo:af dysglaer ac yn un o gymer- iad ctÜJCClwin Yr oedd yn weittigar iawn gyda'r Y. P. S O. E yn Athens; ac wedi ei etbol yn llywydd y Gymd-jithas diiwywaith cyn ei fod yn 19 oed Aetbai i Dakota yn Tt,chwedd diweddaf; a dysgwylid ef adref yn