Yr Herald Cymraeg

— ,JiI () 1> l;: :1 ORGE I ¡ I ILL .1 A DDE R B ^l^^DD Y DO IO 8-; CAN BERCHENOG GEORGES PILE AND GRAVEL PILLS Park House, Salisbury Road, Cardiff, Chwefror 24ain, 1894. Mae fy anwyl fam wedi dymuno arnaf lawer o weithiau i ysgrifenu atoch i ddiolck chwi o waelod ei chalon am y lleshad y maewedi dderbyn trwy eich Pelenau. Y mae yn 73 mlwydd oed; ac y mae yn hapus genyf ddyweyd y mae yn teimlo yn hynod o iach a hoenus. Priodola sefyllfa ei hiechyd i ddau beth, a demyddio ei geiriau hi, sef yn gyntaf i drugaredd yr Arglwydd, ac i'ch Pelenau chwi yn a.il. Dioddefodd boen dirfawr ya ei cheln am lawer o flynyddoedd, ond tua thaix blynedd yn ol penderfynodS geisio blychaid o'ch Pelenau chwi, a mawr lleshad a dderbvniodd yn union. Mae ei genau yn agored wrth bawb am y lies y mae wedi deimlo, ac yn parhau i dderbyn o hyn. Teimlai rwymedigaeth arni i gyhceddi hyn er budd ereiil. Ydwyf, yr eiddoch yn ddiffuant, D. BEYNON, Coal Merchant. LLYTHYR ARALL ODDIWRTH MR.BEYNON. Hydref 22ain, 1904. Anwyl Syr,—Deng mlynedd yn ol, ar gais fy anwyl fam, ysgrifenais yn gynes iawn j ddiolch i chwi am eich Pelenau Rhif yr Ail (No. 2 Pills). Mas mam eleni yn bedwa* ngain a phedair oed, ac yn mwynhau iechyd da, diolch i'ch Pelenau chwi a thrugaxedd jt Arglwydd yn benaf, wrtn gwrs, ys dywed hiibaii.—Ydwyf, etc., D. BEYNON. Pont-y-Gwaith, Glam. Anwyl Syr,—Dymunaf eich hvsbysu gyda diolchgarwch, a hyny er mwyn ereill a all fod yn dioddef fel v bu'm i cyn i mi ddyfod yn adnabyddug o'ch Pelenau clodfawr chwi GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS. Flynyddoedd yn ol, pan mewn poenaa mawrion yn gorfod ca-dw'm gwely gan gofm dolurus, ac wedi treio pob peth a allwn i acereill feddwl am dano, nes wedi cwbl ano- beithio, a chredu nad oedd gwellhad i'w gal i mi, daeth cymydoges i mewn i edrych am danaf. Pan v gwelodd fy sefyllfa dywedodd: Ddyn Paham y byddwch farw pan y ma* meddyginiaeth yn ymyl? Y mae yn rhaid i chwi gymeryd GEORGE'S PILLS, a hyn ar anwaith. Gyrwyd am danynt- ac wedi i mieu cymeryd ryw bedair gwaith oefais y f&th ryddhad nas dichon neb ei gredu, er drwy boenati mawr, ond y mae y ffaith yn aros. Nid wyf byth oddiar hyny wedi cael y fath boenau; a phan y teimlaf fod y poenau fel yn awyddus am ail ymaflyd ynwyf, nid oes genyf ond troi at, y blwch a chymeryd y dogn arferol, ad dwy o No. 1 wrth fyned i'r gwely, a bydd pob arwyddion ohonynt wedi eu gym ar Ito cyn y boren. Ydwyf, yr eiddoch, etc. T. THOMAS. Gwerthir y Peleni byd-glodus hyn yn mhob man mewn Blychau 1/3 a 5a yr un; gyda'i Post, la 4c a 3s 2c yr un. Y mae y Feddyginiaeth werthfawr bon i'w chael mewn tri ff urf No. 1 -George's Pile and Grauel Pills (Label Wen). No. 2—George's Gravel Pills (Label Las). No. 3-George"8 Pills for the Piles (Label (Jorh). RHYBUDD.—Byddweh ofalus wrth brynu "PILE AND GRAVEL PILLS," eich b-od ys, awl y Genuine Pille, sef PELENI GEORGE PERCH ENOG J. E. GEORGE, M.R.P.S., HIRWAIN, GLAM. .l'rt.

Dywedodd yr Ysgrifenydd Cn.rtrefnl, fod ,14 o Almaeniaid, 21 o A wsfr:ii(I a )hedwar .Tyre .jn rhydd vn iPopIar, LlunHain.

Z 1 1? Eraislaangn If: 1 cx r* rl j, JLi I I fcwfr v«~t^ M v I | IMBI _III Hill IUib I HOW can I increase the pur-1 cha".ir-:7 power of every | 1 J' \.J I' pound waich I am about to spend. I !i on Furni ure ? i The so'tioa tv' llv.t problem will be | iO'jnd LTi oar free catalogue and our | Showrooms. \Vftile we only suppy artistic, sturdily-built furniture, our perfect manufacturing and sc ling organisation enables us to quote prices | >ut are much below those charged | elsewhere for the sarr.f. ai dcics. No | matter whether you 1 i JFiriiiili ftr Oasli f j i^jr Oillfiiiltr PgBMtipfii | 5?' j your^money will go farthest if you I purchase from us. g Facfg wg-rili raotfeg. 1 We allow 2/- in the £ discount for Cash. | Payments can be arranged to suit Customer*' | convenience. B No objectionable agreements to sign. 1 Every Article manufactured under our own 1 (Urvct control and supervision. We pay carriage to ail part*. Goods delivered II Private Vans. II Private Vans. Every Furnishing Requisite rappKed. Gecd Value and satisfied Customer* account for the phenomenal growth of out business. W« unhesitatingly truaransec. refnnd thepriceofany article that 4oci not She absolute satisfaction. I pW- Write, or can for Ca.ta.leyu*. -.II | GLO-E FurnishSng So. — (J. 11,1. Grant, Proprietor). Pembroke Piece, LIVERPOOL. Business Honrs a to 8. .arlT Closing. Saturday 1 p.m. Reiiway Fare Allowed.

Torri Ciib y Prydeiniaid. "Ofn ya Ymgripio i Esgyrn y Gelyn." Dydd Llun, taJodd y Kaiser ymweliad a Wilhelmshaven, lie yr erys yr hyn sydd wedd. ill o'r Llynges Almaenaidd. Ebai wrth swy ddogon a morwyr y Llynges :— Ym Wilhelmshaveii, Mehefin 5, (Llun), an- erchodd y Caiser, oddiar ddec y llong a gy- hwfanai'r faner, gynrychiolwyr o'r holl long. a,u a gymerasant ran yn y frwydr forawl ddi- weddar. Dyma a ddywedodd Bob tro yr ymwelais a'm Llyngss yn ystod blynyddoedd a aethant -heiblo Ita wenychailS o waelod. fy nghalon bob amser wrth weled ei chynydd a'r parthladd c.ynihyddol. Yr wyf wedi edTych gyda boddhod at y gwyr ieuainc yn cael eu dwyn i fyny i fan yr ymarferiadau yn barod i gymeryd y llw. Y mae amryw filoedd ohoaoeh wedi gwel,ed lygaid yn llygaid gyda'oh Arglwydd Rhyfel, pan wrth gymeryd lie yr atgoiiodd chwi o'ch dyledswydd a'ch gwaitb, and uwchlaw'r cyfan o'r ffaith y byddai raid i'r Llynges Germani- aidi pan mewn brwydx, ymladd yn erbyn galln aruthroi. -1 Yr c4edd yr ymwybyddiaetth hon wedi dod yn draddodiad yn y Llynges, fed ag yr oedd bob amse-r yn y Fyddin yn amser Frederick PaWT. Yr oedd Prwsia, yn igystal a Germani, yn cael ei amgylchu a gelynion cryfach. Ni ymwelais a chwi erioed o'r blaen yn y fath .ysbryd a heddyw. Er's ugeiniau o flynyddoedd y mae'r Llynges Germaitaidd wedi cael ei gwneyd, i fyny o ddynion o bob rhan o Germani. Mewn amser o hoddweh y mae'r gwaith llafurfawr hwn wedi cael ei gario allan gy-dag un meddwl o'n blaen, a hyny yw, pan ddeuai'r amser y profem beth allem wnieyd. Yna daeth blwyddyn fawr y rhyfel. Ym- •sododd gelynion er ein gwlad. Yr oedd y fyddin a'r llynges yn barod, ond i'r ilynges y AIloae amser caled o ymroad yn dechreu yn Awr. Tra y gallai'r fyvldin mewn brwydro paeth yn erbyn gelynion lluosocac.h orchfygu yn araf y naill un ax ol y llall, disgwyliodd y liivnges yn ofer am frwydr. Yr oedd atnryyv weithi-edoedd unigol a roed iddi yn dangos yn glir yr ysbryd dewr oedd yn ei llenwi. Aeth mis ar ol mis heibio. Ceid buddugoL iaethau mawr ar y tir, ac eto nid oedd yr awr .wedi taro i'r Llynges. Ofer oedd v cynhyg io'l i ddwyn y gelymdon i'r maes. Yna. o'r diwedd daeth y dydd. Daetli liyngies aruthrol Lloegr, rheolwr y moroedd. yr hon er's dyddiau Trafalgar am gan mlyn- adjd oedd wedi rhoddi ar yr holl fyd ormas y mor ac wedi amgylchu ei hun a chymylau o anorchfygolrwydd, allan i'r maes. Yr oedd ei LJiynghesydd, mwy o'r bron tia neb arall, yn edmygydd brwdfrydig o'r Llynges Ger- manaidd, argjwydd dewr wrtli ben Llynges eedd ganddi bopeth goreu at ei galwad a'r iinerwyr dewraf. Pel hyn y dyneis^dd y Llynges Brydeinig nwchraddol, a chyfarfu ein Llvnges ni hi, a beth a ddigwyddodd ? Trechwyd y Llynges Brydeinig. Tarawyd yr ergyd fawr gyntaf a d'iflanodd uwchraddoldeb y Prydeiniaid. Fat igwreichionen o drydan ymledodd y newydd itrwy'r holl fyd, ae arhoeodd orfoledd na weL wyd ei gyffelyb eTioed o'r bl'aen. jmhobman Uer'r oedd calonaii Germanaidd yn euro, ac hefyd ymhlith ein Cyd-Alluoedd dewr. Dyna lwyddiant brwydr Mor y Gogledd. Yr ydych. wedi agor penod newydd yn banes y byd. Y mae'r Llynges Germanaidd wedi lJwyd;do i drechu Llynges Brydeinig luasoc- ach. Y mae y Duw Goruchaf wedi duria ein fcreichiau ac wedi cadw ein llygviid yn glir Otfd yr wyf .yn sefvll yma heddyw fel eich prif Arglwydd Rliyfel, ac yr wyf yn diolch i ehwi o eigion fy nrrhawll. Yr wyf yn sefyii yma fel cynrychiolydd, ac yn enw ein gwlad i ddatgan i chwi ei diolchgarwch, ac yn enw y (fyddin i roddi i chwi y llongyfiirchiadau uwch- af. Y mae pob un ohon:;ch wedi cyflawrii ei 'ddyledswydd wrth ymyl y ginl, wrth y ber- wedydd, ac wrth y pelLebr di-,tritrail. Yr oedd pob un yn rned-dwl am yr un nod. Nid oedd neb vn meddwl am dano ei hun. Nid oedd ond un meddwl yn llenwi'r ÍJolt Lynges feyny yw, "Rhaid i ni Iwyddo, rhaid tawhu'r geIyn. Fel hyni yr wyf yn datgan i arweinwyr, «wyddogi«n, a dwylaw fy Mgwerthfawrogiad Hawnaf a fy nioZchgarwch. Yn, VKtod v d.ydd- *»u hyn pan mae'r gelyn o fla-ea Verdun yn deehreu gwanhan yn araf, pan y mae ein Cyd- Almoedd wedi gyru'r ItaJiaid o fyny Jd i fyn. gwd, ac o hyd yn eu gyru'n ol, yr ydveh wedi cyilawni r -Iveiltbre-d brydferth ac arddexchog i Yr °edd y byd yn baawl i unrhyvv beth •nd nid i r Llynges Germanaidd gael buddtig- oola,etli ar y Llyngep Brydeinig. y mae r cychwyniad wedi ei wnevd, h,yàd ofo yn ymgripio _j esgyrn y gel \ti. Fechgyn1, i <sh ^w*ad yr ydych wedi. gwnevd vr h,vn a ,wna,ethoch. Fe1. y ceweh y dyfodol ffordd adored ar vr holl foroedd i'w diwydiant n'i *hterth. Felly ynnmwch ft ni mowm rhoddi 1nvre i'n gwfad ardderchog. Hvrre! Hwre! IIwre

AR EI FFORDD I RWSIA. Llawer o Swyddogion Eraill ar y Llestr. Crewyd syndod drwy'r wlad brydnawn ddydd Mawrth pan roed allan. adroddiad swyddogol fod y rhyfel-long Hampshire wedi ei suddo y tu allan i Ynysoedd yr Orkneys, i'r gogledd o'r Ysgotland, gydag Arglwydd Kitchener a'i swydaogion ar ei bwrdd. Dyma'r aaroddiad roed allan Hysbysa'r Morlys i'r pellebyr canlynol ddod oddiwrth y Prif Forlywydd (Liynges- ydd Jellicoe) hanner awr wedi deg bore heddyw :— Y mae genyf i'ch hysbyeu gyda gOfld dwfn i'r rhyfel-long Hampshire (Capten Herbert J. Saviile), gydag Arglwydd Kitch- ener a'i staff ar ei bwrdd, gael ei suddo neithiwr oddeutu wyth o'r gloch, i'r gor- llewin o'r Orkneys, naill ai gan ffrwydron yn y mor neu gan torpedo. Gwelodd edrychwr ar y lan bedwar o gychod yn gadael y llong. Yr oedd y gwynt o'r gogledd-gogledd-orllewin, a'r mor yn uchel. Aeth amryw longau gwylio a destroyers ar unwaith i'r He, ac anfonwyd dynion hyd y glanau i chwilio, ond hyd yma n:d oes ond rhai cyrff a chwch a'i waelod i fyny wedi eu canfod. Gan fod pobman wedi ei ehwilio ofnaf yn fawr mai ychydig obaith sydd fod neb wedi ei achub. Ar ei ffordd i Rwsia yr oedd yr Hamp- shire. Prin yr ocdd neb yn barod i dderbyn y «ewydd fel fiaith, a choleddid gobaith fod y teithwyr, neu rai o honynt o leiaf, wedi eu gwaredu; ond nid hir y buwyd cyn cael sicrwvdd mai ychydig obaith a goleddid am fywyd neb. Y mddengys Arglwydd Kitchener a chwnini neiilduol adael Llundain nos Sui, ar daith bwysig i irwssia. Yr oedd y for- daith yn cael ei gwneyd ar fwrdd y wib- long Hampshire (Oadben Herbert J. Sav- ille), a phan i'r cvferiad gorllewinol o Yn- ysoedd Orkneys, Gogledd Ysgotland, nos Lun. cafodd v Hong ei tharaw ag ergyd o sudd-long Germanaidd, neu aeth yn erbyn ffrwydr-beiriant (mine). Gwnaed y ffaith yn hysbys gan y Llyngesydd JeJlicoe: yr hwn a ddywedai ei fod yn ofni yn fawr mai ych- ydig" obaith a fodolai am unrhyw un o'r teithwyr na'r dwylaw. Daethpwyd o hyd i rai cyrph a bad wedi troi ar ei wyneb. Pan gyrhaeddodd y newydd i Lundain, I vmledodd gyda ahyflymder neillduol i bob rhan o'r deyrnas, ac yr oedd pawb wedi eu syfrdanu gan y newydd alaethus. 0 gwmpas y swyddfeydd cyhoeddus, yn Llundain, yr oedd cryn brysurdeb, a chei-i Ilu o bersonau vn gahv yn v prif swyddfeydd —y Swyddfa Ryfel yn arben:g— i wneyd ymholiadau ynghylch tynged y milwr en- wog. Yu fuan wedi cael cadarnhad i'r newydd trist, gwelid y Human Pjvdeinig yn cael ei roddi i fyny ar y Swyddfa Ryfel, a thyn- wyd y lleni i lawr ar yr holl ffenestr:—yr hyn oeddynt arwyddion sicr i'r bvd oddi allan o dynged Arglwydd Kitchener. TBYRNGIED Y BRENIN. Yr oedd y Brenin oddi cartref pan ddaeth y newydd, ond dychwelodd gyda brys, a. galwodd am y Prif Weinidog i Balas Buck- ingham. Aeth Mr Asquith yno am hanner awr wedi pedwar, ac arosodd mewn ym- gynghoriad a'i Fawrhydi hyd o ddeutu deng munyd wedi chwech. Yn ddiweddarach, ar y dydd galwodd Syr William (Robertson (Peiiaeth y Staff Ymherodrol Cyffredinol). a Syr George Arthur, Ysgrifenydd Preifat Arglwydd Kitchener, gydarr Brenin. Yn ystod y prydnawn yr oodd gwefrebau a chenadwriaethau o bob rhan o'r deyrnas vn cael eu derbyn gan y Brenin yn dadgan colledi a chydyfrndeimlad okerwydd y try- chineb adfydus. Anfonodd y Brenin genadwri at y Fyddin yn dadgan ei alar o herwydd y trychineb, trwy ba un v collodd yr Ysgrifenydd Rbyfel ei fywyd. "Talodd ei Fawrhydi deyrnged uchel o glod i'w wasanaeth am 45ain mlyn- edd i'r Wladwriaeth, ac am y trefniadau rhagorol wnaed ganddo ar ddeclireu y rhyf- el er gosod ar y maes fyddinoedd oeddy heddyw yn anrhydedd i aritddodiadau mwyaf gogoneddus yr Ymherodraeth. Y mae amryw o wyr mwyaf blaenllaw y deyrnas ivedi ysgrifenu i ddadgan eu gwerth- fawrogiad o wasanaeth Arglwydd Kitchen Eihoddir teyrnged uchel iddo fel milwtr. fel un .fu vn ffyddlawn i'w ddyledswydd hyd y diwedd. Treuliodd ei oes yn ligwasanaeth ei wlad; yr oedd yn "fodel" o foneddwr. yn filwr enwog, yn drefnydd rhyfeddol, ac yn un weithiodd ei ffordd o waelod yr ysgoi i'w phen uchaf. Meddai ar bersonoliaeth hardd ac uTddaaol, llawn yni, ysbryd dewr. ond boneddigaidd, awjddus i wneyd cyfiawn- der, ac yn feddianol ar farn ddoeth a phrof- iad addfed. Bydd ei farwolaeth yn gollsd i'r holl ymherodraeth. GYRFA'R. MILWR ENWOG. Mab ydoedd i'r diweddar Is-Gadben H. H. Kitchener, 13th Dragoons, a Frances, merch y Parch. Dr. Chevauier, Aspall Hall, Suffolk. Ganwyd ef ar Mehefin 24ain, 1850. yn agos i Listowel, yn yr Iwerddon. Aeth Kitchener ieua.ngc i gyssyltiad a'r fyddin yn gynnar ar ei oes; ac yn 1870 yr oedd yn" ymladd gyda'r Ffrangcod yn Thy fel Ffraingc a Prwssia. Yn 1871 ymunodd a'r Royal Engineers. Yn y blynyddoedd dilyn- ol bu ei wasanaeth fel y canlyn:— 1874—82—Gwaeanaethodd yn Palestisa a. Cyprus. Cavalry Aiphtaidd. 1884-5-Dan y Cadfrido" Wolseley yn ym- eyrch y Nile. (1336—Q—Llywodraeth.wr Suakim. 1988—9—Gydag Y'mgyrch, Souda-iv- 1896—Cadlywio Ymgyrch Dongola. .1(897—8—Oadlywia Ymgyrch. y lNile {Om- iiirraan). 180.8-Ei ddyrchafu i'r bendengaetli. 18^—02—Yn Rhyfel De Affrig. 1002-Derbyn y teitl o Is-Iarllaeth a 50,000a. 1902—9—P:i1 f-G-adlywydd yn yr India. 1909-Ei wneyd yn Faes-lywydd. 11-14-C()nsul-CyfIredinol yn yr ASpht. 1914—Ei wneyd yn Iarll. lBl4-J6- Y sgrifcnydd Rhyfel. iRhydd yr uchod syniad am y gwasanaeth luawi1 o gan Arglwydd Kitchener mewn gKvahanol ranau o'r Ymherodraeth. Yn 1914 daeth adref o'!r Aipht ant ychyd'.g seibiant. Pan -ar fedr myned ar y llong l ddychwelyd i'r- Aipht, derbyniodd weired oddiwrth Mr. Asquith yn golyn iddo ddyfod i'w weled. Fe golir fod y Milwriad Seely yn dal y swydd o isgritenydd Rhyfel ar y pryd, ac iddo ymddiswyddo yn sydyn; gyda'r can- lyniad i Mr. Asquith gymeryd y dyled- swyddau arno am ysbaid. Ar gaid y Brenin a'r Priif Weinidog cydsyniodd Arglwydd Kitchener i fyned i'r Swyddfa Ryfel, ac ol i- diwrnod hwnw hyd y diwedd ni cliollodd ymddiriedaeth y Llywodraeth, y fyddiiu na'r genedl. Yr wyth'nos ddiweddaf oil, cyn i'r Ty ohirio am seibiant—darfu i Mr. Asquith wxevd arafcth bwystg mewn attebiad i feirn- iaid y-r Ysgnfenydci a'r Swyddfa Ryfpj, a thalodd deyrnged uchel i Arglwydd Kitch- ener am y gwasanaeth aminhrisiadwy wnaed ganddo r Y mherodraeth er dec'nreu y rhyfel. Ni bu Arglwydd Kitchener yn briod. ei fcrawd hynaf, y Milwriad Heury Elliot Chevallier Kitchener, i mewn am y teitl. Y mae iddo frawd arall, ynghyd a ciivv. Mrs. Parker. Trefnir i gynnal gwasanaeth coffa yn Eg- Iwys Sant Paul, Llundain, ond nid yw y dyddiad etto wedi ei benderfynu. MR. ASQUITH YN LLENWI'R LLE. Hyd nes y penodir olynydd i Arglwydd Kitchener fel Gweinidog Rhyfel, delir y swydd gan Mr. Asquith (y Prif Weinidog). MEWN GALAR. Trwy orchymyn y Brenlin bydd i holl swy- ddogion, y iyd,tl,n \vvsgo brethyn du ar eu braich am wythnos er cot am Arglwydd Kitchener. GOLCHI CORFF I'R LAN. Y dydd o'r blaen golchwyd corff y Lieut.- CiJ. 0. A. Fitzgerald, ysgrifenydd cyfrinachol Arglwydd, Kitchener, i'r lan, heb fod ymhell o'r fan yr aeh yr Hampshire yn ddrylliau. Dygwyd y corff i Lundain, a rlioed ef i or- wedd dros nos yn eglwys Santes 'Fair, West, minster. Gwylid yr eglwys a'r arch gan fil- 1, wyr perthynol i'r Scotsi Guards, o ba gatrawd yr oedd yr ymadawedig yn swyddog. Dydd Sadwrn, claddwyd ef yn Eastbourne. Yr Oiedd y Maer ac eraill yn bresenol. Ar ddi- wedd y gwasana-eth chw, yithwvd y "Last Post" gan udganwyr milwrol. DEUDDEG WEDI EU HACHUB. Nos Ian, hysbyswyd fod un swyddog ac un- -ar.ddeg o forwyr wedi eu hocliub c'r Hamp- shire. Yr oedd ar ei bwrdd dros 600 a griw, heblaw Argiwydd, Kitchener a'i staff. Daeth y deuddeg dyn uchod i'r lan ar ddarnau o goed wedi eu cylymu wrth eu gilydd. Ad- roddix i eraill gael eu golchi i'r lan ond iddynt farw o oerfel. Aeth vr Hampshire i lawr mewn dwfr dyfn rhwng Warwick Head a Brough Birsey, gogledd yr Alban. Sudrlodd mewn dau funyd o amser, a chan, ei bod yn dymhestl enbyd ar y pryd gobaith gwan oedd am i neb gael ei archub. Gallwyd gollwng un cwch i lawr, ond yr un foment golchwyd ef a'i gynwys gan y mor digofus. Credir fod Ar- glwydd Kitchener a'r staff yn y cwch hwn. Dywedir i Arglwydd Kitchener fyned i'r Hong nos Lun, ac yn fuan wed'yn iddi suddo. Nis gwyddis sut, pa un ai trwy i gwch tan. suddawl Almaenaidd ei .suddo ai ynte ididi fyned yn erhyn mwn yn y mor. Parodd y newdd am foddiad y Cadfridog enwog franv mawr trwy yr holl deyrnas. Am beth amser ni chred-ai llawer ei fold, wedi boddi. Haetra llawer mai gwaath ys/biwyr Almaenaidd yn y wlad hon yw hyni oil, a go.fynir am i'r Llywodraeth roddi pob Ellmyn yng ngharchar. PWY FYDD EI OLYNYDD? Ar ol i'r deyrnas alaru am y gwrin Ar- glwydd Kitchener, 'gbfjynir iyn natuf-iol, pwy fydd ei olynydd? Enwir y Cadfridog Syr William Robrtson (y gwr oedd nesaf ato mewn awdurdod) gan rai. Edrydd er- aill v dylid cael aelod o'r Cabinet i gymeryd ei le, ac enwir Mr. Lloyd George yn gyff- redinol i'r swydd. Os felly, credir y penod- ir Mr. Bonar Law yn Weinidog Cyfarpar yn He Mr. Lloyd George.

NATURE'S OWN CURE FOR CHRONIC CONSTIPATION AND BILIOUSNESS. A clogged, sluggish liver and intestinal congestion, with the attendant train of other disorders, such as headache, dizziness, mud- dy or pimpled complexion, catarrh, indiges- tion, languor and impure blood, should never be neglected, for doctors often term constipation "the beginning of all disease." It means that dangerous toxins are -con- stantly being drawn into the blood. Poison- ous drugs and powerful cathartics, such as calomel (mercury), can give only "t relief, simply because, while they may irri- tate the liver to violent, convulsive a'ction, they do not stop adherence to walls of the intestines, nor cleanse and strengthen the delicate network of secretory ducts and glandsj For this j)att<sr purpose there is nothing equal to ordinary alkia saitrates, the deposite of certain natural and medicin- al waters, obtainable from any chemist as refined alkia ealtrates. Take a level tea- spoonful in a half-tumbler of water, and continue for a few days, until all signs of livel' tron behave eiitiirely disappeared. Then headach, mental depression, stomach trouble and other disorders will also vanish, and you will again enjoy life as Nature in- tended. Mental effort and concentration are no longer difficult, hard work becomes a pleasure, and that constant tired feeling dis- appears. Avoid strong cathartic pills, low- ering salts, drugs or alcoholic stimulants, eat moderately, and drink onoe or twice daily a tumbler of water, in which you oc- casionally dissolve a teaspoonful of alkia salt<rates—'Nature's own liver clariner—and you need never fear a recurrence of the disorders. NOTE.—There has as yet been no rise in the price of this compound, but as in the cas.e of all drugs, during the war, a sharp advance is to be expected at any time.

MARW'R Henadur HUGH THOMAS. "Tad" Cynghor Sirol Mon. Dydd Llun cyn y diweddaf, yn nhy ei ferch, Mrs. Lestter, yn Llundain, bu farw Mr. Hugh Thomas, Beaumaris, yn 75 mfwydd oed. Nid oedd wr amlycach na'r ymadawedig ym my- wyd cyhoedd'us Sir Fon; y deugaiin mlyne-dj diweddaf. Bu am 25 mlyned d yn gadeirydd Undeb Bangor a Beaumaris, ac yn aelod am 40 mlynedd; bu'n faer Beaumaris fwy nag unwait-h, ac yr oedd yn henadur trefol. Pan ffurfiwyd y Cyngliorau Sirol gyntaf yn 1888, Mr. Thomas a ethodwyd yn gadeirydd .cyntaf Cyngor MOIL; yr oedd yn un o'r aielodau dros dref Beaumaris, ond ymhen rhai blynyddoedd dewiswyd ef yn henadur. Efe oedd cadeirydd y Beaumaris Port Sanitary Authority o'i se- fydiiad, ac yr oedd yn aelod ac is-igadeirydd o lywiawdwyr Ileal Ysgol Sirol ei dref. Ar Bwyllgor y Gwallgofdy hefyd bu'rv aelod amlwg. Y mae 22 mlynedd ex pan y galwyd ef i'r Fainc Ynadol, ac efe oeid cadeirydd y Fiaino ym Meaumaris. I'w enwad (yr Anni. byrawyr) bu'n aelod gwerthfawr, ac efe oedd trysorydd Coleg Bala-Bangor. Nqdweddid ef mewn bwrdd a chyngor, gwladol a chrefydd- ol, gan weledtad clir ac aeddfednvydd barn; yr oedd ei brofiaid maith o wasanaeth cy- hoeddtus wedi enill iddo safle arweinydd na phryderid dilyn ei oL Y mae iddo ferch a dau fab-y ddau wedi llanw cadair y maer yin Meaumaris. Mr. W -J. Thomas sydd yn. ddi eleni—ac y mae Mr. Hugh Thomas yn aelod o'r Cyngor Sirol, ac yn Is-gadeirydd y PwyJIgor Addysg. Bu'r angladd brydnawn Ian. Y prif alar- wyr oeddynt -N,l-r. -Angel Thomas (mab). a Mrs Thomas, Mr W. J. Thomas (Maer Beaumaris), Mrs Lester (merch), y Hhingyll Jack Thomas a Mr. Ewart Thomas (wyrion), Nora a Gertrude Thomas (wyrion), Mr. Williams, Beaumaris (brawd-vng-nghyf- ndh), a Mrs Williams. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Pamm. H. S. Jones (Llangefni), a H. P. Roberts (Beaumaris). Cynhaliwyd gwasanaeth yng nghapel yr Annibynwyr nryd y gwasanaeth- wyd gan v Parch J. G. Jones (Cana., Llan- ddaniel), yn cael ei gynorthwyo gan y x arch R. Morris (Llanerchymedd) a'r Parch Daniel Thomas {Beaumaris;). Tmaddodwyd anerch- iadau gan v Parchn J. G. Jones a Kcinion Thomas (Portha-ethwv), a 1.1,: Jones (Cemaes), J. R. Davies (Ceris, Ban- eor). Ar lan y bedd gwasanaethwyd gan y Parchn Cadwaladr, E. B. Jones ac BHis Jones (Bansror). Anfonwyd nifer o flodeu- dyrch heirdd.

Y ma« Live Apel Milwrol D'nas Llundain wedi ymwneyd a 14,000 o achosion hvd yn hyn. Ychwanegwyd deg at nifer y lly a.

"YR HEN A WYR A'R IEUANC A DYBIA." 'Dwi ddim yn meddwl, Defydd Huws, y gwnaiff 'rhen ddywediad yna. ddal dyr bob amser, ebai Rooeiit Jones. "Mae llawer o fechgyn a genethod ieuainc yn y dyddiau hyn sydd yn gwybod mwy o lawer na'u hynafiaid; nid trwy wybod yn unig, ond hefyd drwy nid trwy wybod yn unig, ond hefyd drwy broflad. Br engraifft, dyna y dyn ieuan, a dodaeth i ffaTmio i B-, weli llwyddo i'w dwyn i dalu yn ddwbl, tra yr oedd yr hen L. P. wedi bod yno tros ugain mlynedd yn mcl.hu cael y ddau ben ynghyd. Trachefn dyna'.r engineer ieuanc ddaeth i'r gwa-ith yma wedi gwneyd gwrhydri mewn hwyhisd.- d "ac arbed- iad llawer o wastraff afreidiol. Ac i ddod yn nes adre-f, beth am danodh chwi eich hun? Chwi wyddoch mar bruddaidd a gwanllyd fyddiech chwi, 'bron vn methu llusgo at eich gwaith. Yr oedd y doctor yn dweyd mai eich gwaed oedd yn aenu, ac mai dymi yr tcboo o ch gwendid a'ch iselder ysbryd; a dywed- odd y nurse ieoianc yna wnthych mai v peth goreu tuagat hyny ydoedd Gwin Coch Tango, am ei fod yn cynrwys haiarn yn ogystal a ffrwyth adfywiol y winwydden, am ei bod yn tyfu ar dir cerrig haiarn. EdrycJrwch y fath gawr ydych 'rwan trwy gyj,or d-ne, ie-uanc." Ie, ie, mae yn ddigon gwir, diolch am hyn.v," meddai Dafvdd Huws. "Ond rhaid i ti gofio, Robert, mai wedi modi o ffrwyth gwybod aeth a uhrofiad yr hen mae v bobl ieuainc y evfeir, iaisit ti atynt. Sut bynag. nis gallaf fi ddiolch digon am y cyngor bendithiol a, rwldridd v nurse ieuanc i mi, a chynghorwn. i bawb yn yr un cyflwr air y bum i ynddo beidio oedi evnu eryd Gyvin Coch Tango.

Tt feeds vou—it really does—Mackintosh's » TOFFEE DE IiUXE. »

ynodd y blaenaf i'r olaf pa fodd v digwydd- odd. tAtebodd yntau nas crwyddai, a'i fod yn gorwedd yn y ty pan y clvwodd ergyd. Aeth allan ymhen rhyw bum' munud, -a dyna beth welodd. Y7chydig wedi tri o'r gloch cyr- ha eddod-d vr Arolygydd Pi-othero i'r lie ac eg.urodd y cyhuddedig iddo fod ei fab yn trwsio bwyell. a rhaid ei fod wedi taro'r gyda'r cyfrvw." Estynodd bum' ergy^ oi log ell, y rhai oedd yr un fath a'r cartridge ddefnyddasid ac oedd vn y gwn. Ychwa-neg- odd iddo gael -v wn yn gorwedd ar ei ochr yn erbyn y mur, ac iddo ei roddi vn uiiionsydi fel na byddai iddo syrthio arno. Yn yr hwn-y bu v cyhuddedig .jryda John Williams, Hendv. a gofynodd iddo erchi i Mary Jane \iliams ddyfod i Tydàvn Bach. Aeth a chviarfydd- odd y cyhuddedig v tu allan. Dywedodd wrthi am fyned i'r ty, ac ychwanegodd y •nyddai iddo ddweyd yr oil wrthi wedi iddyn nhw" (rhai ag cedd vn y ty) fvned. Pan yn unicr yn ty dywedodd v cyhuddedig wrthi:—"Yr wyf wedi saethu'r diafol; gell- woh chwi a'ch gwr ddyfod yma. yn awr." Atetbodd hithau y crogid ef am hyny. Ych- wanegodd yntau y caflai bopeth ar v fferm ond iddi beid:o dweyd arne. Gellwch gael v fuwch ddu, y sell, a'r 'safe.' Mae Mr Pro- thero vn fy ameu, ond y mae yn ddyn cared- ig." Fore drannoeth aeth y trancedis; i r lfyt.hvrdy ac anfonodd bellebi i Catherine Pierce, vr bon oedd i ^dvfod i'r Tyddyn Bach ar 15fed o Fai i wneyd trefniadau terfynol v briodas. Yr oedd cynwys v pellebr fe: hyn —I" Mae fy malb yn farw, felly nid ofes eich an.gen yn* awr." Wedi'r treugholiad gefvn- odd v cyhuddedig i Mary Jane Williams a oedd hi wedi dwevd rhywbeth wrth yr Arot- vgydrl Prothero. hi fod Tn ddrwj ganddi am farwolaeth John Elias. Dywedodd vntau wrthi am beidio siar-ad am dano, a gal- Wodn ef ar yr un enw anymunol ag "'rbkien. ■Eglurodd iddo ei saethu. ac "nad oedd ond hi a'r gwn wedi ei gadw yntau yn fyw. Aii-adxoddwyd y tystiolaet-hau afwy d yn llys is. Croes-holwvd Catherine Pierce. Abergele, hyhi vn dweyd fod y cyhuddedig a i fab ai delerau da. Yr oedd y cyhuddedig vn -barod i wnevd yr oil a allai ynglyn a phrioda^ ei faib. Yr oedd v tri yri berffaith gx'fforddus. Ni welodd hi ddim vn orffwyllog yn y mab. Mr Artemus Jones: Mae cariad yn ddali bob amser (chwerthin). Awgrvmodd un tyst (Private Owen Hug es South Wales Borderers) fod si yn y pentref fod vr ergvd wedi mvnd allan ohoni ei hiitu Mr Ellis Griffith Gwn go an arferol, on,43 Tvst.iodd W. James. Llanfaethlu. nad oe-w y cvhuddedig a'r mab ar delerau da ac aeth pethau vn waeth wedi x bnod v cyhud«b^. farw. Pan welodd v tyst y cyhudded.g oedd yn «i ddagrau. Ot'oes-holwvd vi Arolygydd Prothero an Mr Artemus Jones, ac ate«bodd iddo gael darn o banur vn y ty ar yr hwn yr oedd V m- wedi vsgrifenn vn dweyd fod ei dad wedi wi gyda'r swvddog eusenol i geisio ti^ddo rhoddi llwyaid o saltpetre i w dr-d Nu!. a r noson hono, pan oedd yn chwvihu n oet.^ ag- orodd v ffenestr. vn llechwraidd. s>da r bAr- id iddo gael an wyd a eh n.fodd anwvd trwm iawn mewn ranivn'^d. yr AMIDDWFYNIAD. Aed ymlaen gyda'r ach^ boi*e Mawrth pan. rhoes y cyhuddedig ei hun dystiolaeth. Dywedai ei fod ar y dawrnod mewn dadl yn gorffwys ar y set!, a ciilywodd ergyd. Aeth allan, a chafodd ei fab yn gor- wedd ar lawr. Yr oodd- y gwn wedi llithro yn erbyn c-amfa bi-en, a symudodd efe et ych. ydif rha-g iddo syrthio ar y corff. Yr oedd ei ,f,ab wedi gofyn id do am fenthyg y gwn. a cartridge i saethu cwningen. Yr oedd y teimladau rhyngddo a'i fab yn ddla. Dywed- odd v cymdogion wrtho fod ei fab yn bwriadu priodi Catherine Pierce, ac yr oedd efe yn ber- ffaith ffafrio! i hyny; yn w;r, dywedodd wrth Catherine Pierce y bydd,ai'r gwaTtheg yn eiddo iddi. Gwfb-dai'n bendanc iddo wr)>;yd un;i'hvw gyfadjdefuid wrth Mary Jane Wil- liams. Croesholwyd gan Mr. Ellis J. Griffith, a dy- wododd y tyst iddo fod ar y m /r am bym- theng mlynedd. A ooddych yn hoff o'ch mab-Oeddrwn; gweithiais yn galed am 47 mlynedd i1 w gadw. A oedd efe'n hoff ohonoch chwi -OMd; bu popeth yn iawn ax hyd yr amser hyd noes y oollais fy ngwraig. C/Jlais bopeth pan y ccllais hi. L Yn awr, parthed eich mab a chwithau ar ol hyn, a oeddych ym byw yn hapns?—Oedd.ym ond' riid oedd efe'n, iawn, yn ei ben er pan yn bvnitheg oed; cafodd typhoid fever y pryd hyny. Er pan oedd yn bymtheg oed. nid oeddvch, yD meddwl ei fod yn gvfrifol am a wnai?—Nac oedd yn wir, ac yr oedd ar ei fam ei ofn. A drodd efe arnoch ericed —Dim ond un- wa'th rhyw 15 neu 20 mlynedd yn ol. Dywedodd y cyhuddedig ei fod cyn dydd y trychineb wedi trosgl,wyddo ei hell bethau i'w fab. Oydnabyddai fod y mab wedi malu'r gwn beth amser cyn y Sadwrn hwnw. Yinhellacli mewn atebiad i Mir. Ellis J. Gri- ffith, dywedodd y tyst na bu iddo ef, pan welodd. ei fab yn gorwedd yno, edrych ax yr archoil ac na vvyddai fod ei fab wedi nuarw. 1 Dywedodd Ellen Hug.hes, Valley, ei bod hi :j yn Nhyddyji Bach, a bu'n siarad a Mary Jane Williams, yr hon. a ddywedodd wrthi mai an. wiredd oedd fodi yr hen ddyn wedi cyflawni'r weithred. Dyweaodd Mary Jane Williams hefyd wrthi fod y mab wedi dweyd wrthi y buasai efe'n ei ladd ei hun neu'r hen ddyn. Tystiodd EiizabetJi Williams iddi icid yn aros yn Nhy a dyn fueh am dri mis. Yr oedd y tad a'r mab ar delerau da pan yr oedd hi yno. Yr oedd y mab yn wahanoii ibobl eraill. Cariai feddyliau rhyfedd a thybiai ei fod yn gwel'd ei iam oedd wedi marw. Un bore ay- wedadd "wrtbi iddo wel'd ei fam, a bod gan- ddi goesau fel aderyn. Cyriwynodid Mr. Richard Williams, meistr Tloty'r Valley, lyfrau'r sefydliad, i ddangos fod Mary Jane Williams yn 1908 o feddwl gwan. Gollyngwyd iii o'r tloty. I Dywedodd lJr. Prytherch, Llangefni, nad oedd yn cydweJed a thystion yr erlyniadi, v rhaa a didTwedenrt ruas igalliai'r aitrholl gafodd v txanicedig fod yn ddamweiniol nac wedi ei wneyd a'i law ef ei hun. Credai efe y gallai fod yn ganlyniiad dam wain. Y DDEDFRYD. Wedi i'r Barnwr grynhoi'r tyisticiLaethan ac anerch y rheithwyr yn faith, aethant i'w hys- t-afell a buont o'r neilitu am awr union. Pan ddychwelasant, dywedodd y BLaenor eu bod yn cael y cyhuddedig yn euog, ond vn ei ar- gymell yn gryf i drugaredd ax gyfnf ei wedi cael "provocation." Yna, a'r holl Lys yn sefyll, dywedoddi y Barnwr fod y cyhuddedig wedi ei gael yn euog o lofruddiaeth greulon ac anatutioL Wrth jstyiied ei oed nid allai ddisgw-yl cael byw llawer yn hwy. Ac nid ei le ef Barnwr) oedd dweyd a fyddai i drugaredd y G^jron gael ei estyn iddo. Ei ddyledswydid ei ym awr oedd oyhoeddi dedfryd y gyfraith axno. Yna tmddododd y Barnwr ddedfryd maxwollaeth gyda dwyster yn ei lais, a phan y dywedodd. "Duw gymero drugaredd ar eich enaa-d. ych- warregodd y Caplan (y Parch. T. Charles Williams) "Amen." Yna cymerwyd yr hen wr, yr hwn nad ymddangosai yn teiml-) cv- maint a llawer o 'diwrth ddifrifoldeb vr achos ( lawr i'r gell.