Yr Herald Cymraeg

BEDDARGRAPH Y CAISKR. Mae beddargraff y Caiser eisoes wedi e1. I gytfansoddi; y Parch Alyfenydd Morgan vw yr awdwr. ac Titae YII un pwrpasol iawn dyma to:— > Fan yma gorwedd Arch-lofrudd vr oesoedd, Fu'n elyn dynolaerth. Fu'n farn ar geriedloedd Ellyllon y fagddu 'N eu carchar traigwyddol A wylltiant mewn arswyd Weld Willie'n on canol. ■. ————»

To Aunties! A 1/- tin of Mackintosh's TOFFEE DE LUXE is a nice Christmas present. !!B!M!M!M!! s THE REAL WELSH CURE HAYMANM BALSAM I WELLHA l| j BESWCH ac ANWYD H Amhrisiadivy gyda phlant H9 Poteli 1/3 and 3/ G\iv (/1-L t FK.kvlla'YK A Grosrrc fluf Big, Remember- it takes a 40 40 joint of beef f | to make a bottle of BOVRIL Therefore Booril is very economical now beef is so dear. BRITISH TO THE BACKBONE. 1 L..8. 1

ITEIMLOOR GWASGIAD Ofnau Germani Y mae'r caeineb mawr sydd yn ein ham- I gylchynu ar bob llaw, medd y "Berliner Tagesblatt" yn dangos ei hunan fwy-fwy bob dydd. Ni ailwn hyd yn oed feiddio amgy- ffred pa beth all ei derfynau fod, a llai fyth rag-ddweyd beth fydd ei ganlyniadau difrifol i ni. Y maent eiaoes yn gweithio yn ein her- byn ymbob man er mwyn gwneud eiii mas- nach fewnol yn anmhosibl, ond rhaid i ni atal hyn faint bynag fydd y gost i ni, gan fod yn rhaid i ni beidio twyllo ein hunain parthed pwysigrwydd a difrifwch sugno ein nerth gy j da chynliuniau mor fedrus a'r rhai sydd eis- oe« yn achosi colledion difrifol a dioddefiadau 1 1. I i ni. Un o'r troseddan mwyaf anfad ynglyn a'r mater fuasai bod yn obeithiol—arwydd ein dedfryd marwolaeth ein hunain. Y mae hyit yi syml oherwydd tod y bobl sydd yn awr yn agored wedi datgan eu huifain yn elynion i ni, y cwsmeriaid a'r cyflenwyr mwyaf oedd gen- ym, yn lie y rhai ni allwn gael neb am gyinod niaith o flynyddoedd, a'r rhai nad ydynt yn abl i ehwalu ein gubeithion am flaenoriaetth filwrol. •-> t '0s y bydd i'r flaenoriaeth h*n ein hamddi- ffyn rhag ymosodiad agored ar iawnder ac yn erbyn unrhyw ymgais i'n gyrru yn ol drwy ymosod, ni all, fodd bynag, sicrhau ein diogel- wch yn erbyn y oydweithrediad hwn i siigno, yr hyn sydd yn parhau ac a barha hyd yn oed yn fwy angerddol ar ol y rhyfel. ARAF A SICR. Ni. chymerodd bygythiad a nerth arnynt fod yn sail i berthynas. gyd-weithredol erioed, ac yn fwy arbenig berthynas fasnachol. Rhaid i ni, felly, beidio edrych yn ddideimlad ar yr ymdrechion a wneir gan ein gelyn i gyrraedd yr amcan hwn, ond rhaid i ni fod mor gyfartal a. hwythau, a pharotoi ein huna-in ar gyfer y rhyfel drefnidiol nesaf, yr hon, oherwydd y bydd yn rhyfel heddychol, na fydd yn llai ys- tyfnig, yn Hai penderfynol, nacyn flai di-dru- garedd, a rhaid i ni hefyd feddwl am ein plant, y rhai fydd yn dod ar ein hola.u, budd- ianau iicbaf y rhai sydd yn cael eu peryglu ar hyn o bryd. Dyma'r paham, gan nad allwn, obeithi-o am I ddim yn y gorllewm, y rhaid i ni droi eill gol- ygon i'r dwvrain.

GAS IN THE STOMACH IS DANGEROUS PHYSICIANS RECOMMEND THE USE OF MAGNESIA. Sufferers from indigestion or dyspepsia should remember that the presence of gas or wind in the stomach invariably indicates that the stomach is troubled by excessive acidity. This acid causea the food to ferment, and the fermenting food in turn gives rise to nox- ious gases which distend the stomach, ham- per the normal functions of vital internal organs, cause acute headaches, interfere with the action of the heart, and charge the b ood stream with deadly poisons, which TI tipie nrast rL1;n the health. Physicians say thit to quickly dispel a dangerous accumulatiin of wind in the stomach and to stop the food fer- 10 mentation which creates the gas, the acil in the stomach must be neutralised, and that for this purpose there in nothing quit-e so good as half a teaspoonful of pure bisurated magnesia taken in a little water immediately after meals. This instantly neutralises the acid, thus stopping fermentation and the formation of gas, and enabling the inflamed, distended stomach to proceed with itss work undor na- tural conditions. Bisurated magnesia is ob- tainable in powder or tablet form from Robert Roberts, of 8 Bangor Street, and other high- class chemists and stores everywhere, but as there are many different forms of magnf ta it is important that the bisurated which the physicians prescribe should be distinctly asked for.

Old Post Office Place, Liverpool. 01 Bracelet Watches are to-day more in vogue than ever. They are distinctly 1 dressy and at the same time convenient, the time can always be seen at a glance. They make an ideal present for a lady. Oldfields Ltd. hare a big selection of these bracelets at prices to suit all buyers. Quality of workmanship and absolute reliability are features of all "Oldfields goods, whilst the prices are the lowest in the City. ¡-t' ¡ 9cc. Cold Expanding Watch Bracelet. leref BiltMIl^ popular deiisA. jES 0 O. 01 Old Post Office Place, UverpooL

BARDDONIAETH -0 CALON MAM. Cenvvch, t'eiidd, am gadfridogion, Arwvr onwos maes v gwaed. » C Ai.iiau <••:<nat am a garaf, 2vesa r Iesu eto gaed Cabn Main! Nid oes ei hafal li wiit i'r net, mewn garw fyd, Uwch ei phris na'r perlaa drutaf Ile uai'1' byd yn berlau 'i gyd. Pwy a'm magodd mor dirionwych, w A rei bron mewn cariad pur? Pwy fu'n canu uwch fy hunell Pan mewn gofid mawr a chur? Pwy fu'n gwrando fy helyntion Pan. yn faifhgen ysgol gwiw? Pwy fu'n wylo o lawenydd y With fy ngwel'd yn parchu Duw? Pan yn fachgen afrad aethum, Y gadewais dy fy nhad, Pwy adawxidd ddrws yn agor Pwy fu'n erfyn ar ei Tnad! Ti, fy mam, a'th galea gynes, Ti fu'n ymbil a, dy Dduw, Am i'th f;ichgen drwg gaet dychwol Eto gerdded IJwybrau gwiw. Calon mam sydd fel y moroedd, Yn dygytor ddydd: a nos, Am i'w phlant gael byw yn sanctaidd, Fel y lili, wylaidd, dlos: Cariad sydd yn Ilenwi'r galon, Cariad megis eiddo Crist, 1 Cariad sydd yri llawn tosturi At wi-thi,Nlchati euog, trist. Calon Mam! Ni chaf ei thebyg Nes i'r Nef y dof rhyw awr. Yn-a gwelaf Ull flt'TI tywallt Yn ei chalon gariad mawr Calon Mam a chalon lesu, %v 1 in can, •Dyiia destyn gwiw i'm can, Cofio'r ddnu a wIIaf rhyw ddiwnnod. P,iii yr I)vd ar dan J. WYNNE PARRY. Caernarfon. w < < Y GOLLEN. Beth yw nrwyddlun ofer serch? Beth sydd yn fraw i fab a mereh '? Ymgadwant rhagddi fel peth erch- I Y Gollen. Mae llawer Uangc yn fa!WT ei fost Am gael y fun yn bur ddigost, Derbynia hwnw drwy y post. Y Gollfn. Un arall sydd a'i fryd yn llawn, Ar gadw'r tro yn ddistaw iawn, Ond fe gadd vntau rvw brvdnawn. Y Gollen. Ac ni ddlanga'r merched chwaith, 0. na, fe welwyd lawer gwaith,' Y fim vn dechreu teimlo craith Y Gollen. A phan briodo hi neu 'fe, Ac uchel drwst v llestri te, Fe fvdd vn mvn'd o le i le, Y Gollen. A phan bydd dau yn rhydd o u cur Ac wedi paTa'n ffyddlcn, bur, Fe wela rhai. a golwg sur, Y Gollen. ()Il(i iiii o'r 'rhai fu bael 0 lion gaud wr iieii wraig lied wael, Bua^ai'n well i'r rheiny gael Y Gollem. Cli\i-i cyli, mae i chwi sail I orfoleddu'n ngwyneb haul, Can's cvsnj* lecha'n nghudd dan ddail => Y Gollen. WWW Y BOREU. Mor gain yw'r boreu mad, angyles anian, Pelydron byw goleuni calon lor Sy'n chwareu ar dy wyneb, dduwies fyg, Mae'th fynwes gu yn llawn o nefol serch, Ei wenau ddawnsient ar dy ruddiau ter Mae se-reitph yn awelon Gwynfa Duw. Aur goron cariad pur sydd gylch dy ben, Mantell o berlau claer am danat sydd, Cywreinwaith bysedd anfediroldeb yw Tlysineb rhosaidd sedda ar dy ael, Dy ddwyfol wedd a lathra anian all; Eura ymylon wreng gymmylau'r wybr, Gwna hwynt mor orwych a cherbydaur nef, Hed myrdd o chwaon lion i ddathlu'th glod Pan fyddi'n efgyn gemawg risiau'r gwawl; I'th ammherodrawl sedd, a'th freiniol rwys; Cyngherddau'r goedwig, gyda. lleisiau per, Yn unawl dorf i'th gyfarch byngciant oil; O'th flaen y caddug hed ar esgyll braw, Mal ffrom ellylles i'r diddymdra mawr, Diosgwyd ef o wisgoedd rhwysgfawr teyrn, Llais oer dinodedd rua yn ei glust; Ei ysbryd glwyfwyd gan belydrau'r haul.

BYCHANU BOTTWNOG (AT OLYGYDD TR "HERALD CTMRAEG. '). Syr,—Gormod yw gosod camargraff ar y cyhoedd y mqdd y cerir ymlaen y gwaith pwysig o gario allan gynllun Arglwydd Der- by gan y wlad. Gwnaed y gwaith mor onest a thrylwyr yn Bottwnog a'r un plwyf yn y Dywysogaeth, a hyny gan y personau a benod- wyd iddo. Alae amgylchiadau anorfod yn cyfarfod dyn weithiau fel nas gall gyflawni yr hyn a ewvllysia. Gwir i mi, pan anfonodd Clerc y Cyngor Dosbarth y cylch-lythyr i'm hysbysu fy mod i ganfasio dau blwyf yn un o ddau, anfon ato i ddweyd fod yn ddrwg genyf nad oedd yn fy ngallu i wneyd, a pria reswm pedd disgwyl i Fottwnog ganfasio plwyf arall tra 'roedd y» y plwyf hwnw rai mor abl a chymwys i'r gwaith a neb? Pwy yn Bot- twnog oedd y rhai methwyd a'u cael i wneyd y gwaith, tybed ? Hyd y gwn, yr unig rai a dreiwyd oedd yr unig rai a'i gwnaeth. Os y penodwyd Mr R Griffiths, Trewen, gyda Mr. Roberts, Ysgol Ganolraddol, paham yr anfon- wyd i mi a Mr. R. Griffiths, Berthlwyd, gard- iau Arglwydd Derby, wedi eu harwyddo gan gadeirydd y Cyngor G.wledig yn ein hawdur- dodi i'r gwaith. Pan y mae personau o safle yn dweyd a. gwneyd, disgwylir cysondeb 1 9 Yr ydym yn gwybod am rai a wrthodasant yn bendant wneyd eu plwyf ei hunain, a'r plwyf heb ei ganfasio, ac na fa air o son am danynt tra y camdda.rlunir Bottwnog ar goedd gwlad. A yw ychydig eiriau o wir plaen weithiau yng Nghyngor Gwledig Lleyn yn gwneyd i eiddig- edd losgi fel tan ?—Yr eiddoch, G. JONES. m .—

A HAPPY CHILD IN A FEW HOURS WHEN CROSS, CONSTIPATED, OR IF FEVERISH, GIVE "CALIFORNIA SYRUP OF FIGS," THEN DON'T WORRY. Mothers can rest easy after giving "Cali- fornia Syrup of Figs," because in a few'hours all the clogged-up waste-matter, sour bile and fermenting food gently move out of the bowels, and you have a healthy, playful child again. Children simply will not take the time from play to empty their bowels, which become tightly packed, and then the liver gets slug- gish and the stomach disordered. When cross, feverish, restless, see if the tongue is coated; then give this delicious "fruit laxative." Children love it, and it cannot cause injury. No matter what ails your little one—if "stuff.y'! with a coM or a sore throat, or diarrhoea, stomach-ache, and tainted breath, remember, a gentle "inside cleansing" should always be the first treat- ment given. Full directions for babies, chil- dren of all ages and grown-ups are printed on each bottle. Beware of counterfeit fig syrurs. Ask your chemist for a bottle of "California Syrup of Figs," then look carefully and see that it is made by the "California (Fig Syrup Company." Hand back with contempt any other fig syrup. "California Syrup of Figs" is sold by all leading chemists, 1/3 and 2s. per bottle.

Rh odd odd Yimherodres Japan enedigaeth i fab. a

AMDDIFFYN GWLAD AC ANRHYDEDDU'R BRENIN At Myfyrtab Frawd,—Da oenyim weled delfryd Crist yn peri i chwi ofyii ewest-iynau. Gresyn na bai yr eegobion MeihodistaMd hefyd yn eu goi- yn. 'Nig gallwn ddeail v Orist a bregethant yn y saisiyirau ac ar y Sul, a'r Crist hwnw syrlid yn gailw ar i'l1 bechgyn i'yned yn aberth i draha a balclhter plant gorgyfoeth a chyn- en. A fedr yr un ajpostol diweddaraf o en- wadau C'ymru ffeindio awgrym yn nyegeid- iaeth Iesu o Nazareth, fod y dyn a laddo ei gyd-ddyn dan unrhyw d^leran yn ddim am- gen' na llofmdd? OR na all ant. pwy medd- ynt hwy svdd gyfrifol am waed ac eneidiau oOlledig ein bechigyn llawruddog, a berswad- ix i gredu fod Crist yn cyhawnhau eu myii- ediad allan i ddieneiSTo y cenhedloedd? Os ydyw etlk dysg yn groes i'r Hwn a brofFeeamt ei bregefchu, pa faint fydd eu barnedigaeth? Dyma broffwydi yn protfwydo celwiydd, a'u dwylaw yn gochach na'r eiddo P'.lat, WTerin Cymru, na choeliwch bob- ysbryd, boed apoe- tol y dydd neu bedlar. ATEB J YMOFYiNION MYFYRFAB. I'D ANT AM DDANrr." Wyla'r itefoedd uwch v byd; Ohwardda uffern oil i (Tpd Wrth we-l',d ynfvd ddynolryw Wedi cefmu ar wir Dduw Crett o'i nw\ydau dduiw a waacitli; I'w wasaivaeth mae yn gaeth, "Coiflaan" dd'wed am ddeddfau Nef "Rhodd i'w goch allorau ef." w Bywyd djvii,— pa beth sy' fNvy7 Ooistio wnaeith anfeidrol glwy Pwy fedd hawl i werthu hwn I ailorau cledd a gWIl? A oes gwJad ar ddaear gaed Sy' syd werth a dynol w'M:'d'l INa, nid ydyw yr holl fyd Gymaint gwtpth a bywyd di-ud. Egwyddorion Nef ei hun Fedd yr bawl ar fywyd dyn; Gallwn farw tros rhai hyn, Trostynt, Duw ein bywyd fyn Dyma ffordd i ddytiga-el byw Yn dragwyddol megis Duw Marw i Huii,an"-Anian gref Bvw i egwyddorion Nef. Marw, i fyw, dyma'r drefn Ar ein. "hunan,"—troi ein cefn; Marw. er adhulb g- dyn ddyn, Ddyga dde:\vedd Crist, ei Hun; Bywyd tros elyn cryf neu wan Gwyd ddyiioliaeth tua'r ]an; Gwaed dywallfter er mwyn hyn Ktyb wa-ed Calfariia Fryn. Os oes bachgen i ryw dad Arwydd "igwTae'ania^thu i wlad?" I',¡. hen "Peibl" boed yn gar "ed bob iftiyw groes a bar: Brenhin iddo, DUlw a foed, Y'nighamrau Iesu rhoed ei droed. Ffi-wyith gwasanaeth feUy fydd Troi ein byd fel "Gwlad y dydd." Pa le saif ein Pryidain gref With ddelfrydau uwcha'r Nef? "Lladd am ladd,yw'r gair y sydd; Tja-ddo flwyaf bia'r dydd LAadd pechadur; d.vna'r gwaith Nid yw madden" mewn un ia<it>h Pwy a gar iies inarw'i hun Tro^ v gedyn--ei gyd-dldyn? "Dant am ddanit" oedd yr hen ddeddf; ",I),arit am ddlant" yrw dynol reddf; ar me'ddai CriFlt ddifri'; C u, 1 "IGa:ru megis orrais chwi." C'ariU gelyn ydoedd thy'n CMarw t/roisto ar y Brvn r iNewydd yw'r gorchymvn hwn (Jo?mod yw i'r byid o bwn. Pi sty 11. Rhalg, 1, 1915. J. T. W,

LLYS SIROL PWLLHELI lawn-Dal » Cynhaliwyd ddydd Mawrth gerbron y Bam- vr William Evans. CEFFYLAU YN YMWYLLTIO. Ymddangosodd Mr. T. J. Houghton Da vies ar ran Mrs Jane Jones, Rhwngyddwyffordd. Bryncoes, gweddw y d.iwedd'ar Kvan Jones, yr hwn a gyfarfu a'i ddiwedd trwy i geffylau YJYJwylltio. Yr oedd ef yng ngwasanaeth" Mr EUis Owen, Carog, Bryncroes, ac yr oedd y swm o 218p o iawn-dal wedi ei dalu i'r llys. Gofvnai am gael 72p 3,6s aLm o'r llys i'r weddw, gan yr hon y mae pedwar o blant bvchain yn dibynu. Caniataodd y Barmvr y cais a chyfarwyddodd i roddi 10s yr wythnos ar gyfer y plant. Gweddill yr arian i'w bnddsodd.i yn y gronfa rhyfel. EI LADD YN Y DE. Gofynodfd Hugh ;Pritcnard,. ar ran ^Margaret WTilliams, Mynytho, am daliad allan o'r llys y ,swm o 60p ar gyfrif dannvain angeu- 01 a gyfarfyddodd ei mab yn y gwaith glo vn Merthyr.—Caniatawvd y cais. b COiLLI BYS. Gwrandawyd achos dyddorol yn mha un yr yniddangosoad Mr. Clement D.xvies dan gyf- arwyddyd Mr. William George ar ran Dora pritchard. Clawddyrhos, Golan, Garn Dclbenmaen, yn hawlio" iawn-dal ar gyfrif dinnwain a' gyfarfyddodd yn y>r hon v coilodd un o fysedd ei Haw gyda'r peiriant maiu eithm. Eglurodd Mr. Davies mai yr anhaws- der yn yr raehas hwn ydoedd iod yr hawlydd- es yn ferch anghyfreithlon i wraig yr ateb- ydd, sef Mr. Robert Williams, Bryn, Four- crosses. Tystiucfd Mrs Williams, gwraig yr atebydd, fod yr hawlyddes yn ferch iddi hi CJ n iddi briodi yr atebydd. Magwyd hi gyda"i nau) ,ac yn mis Mai diwddaf bn i'w gwr ei chytlogi fel morwyn am gyflog o 7p y tymor. —Ymddangosodd Mr. Hugh Pritchard ar ran yr atebydd a dadleuodd nad oedd tystiolaeth i brofi am ba hyd y bu yr hawlyddes yn anall- uog i weithio. Hefyd daliai fod y fam yn gyfrifol yn wyneb y gyfraith dros blientyn anghyfreithlon, felly fod yr atebydd yn gyf- rifol drosti fel merch-yn-nghyfraith ai' 'bod yn aelod o'r teulu.-Tystiodd Dr. R. Jones Evans ei fod wedi gweinyddu ar yr hawlyddes a thori ei bys ymaith, oherwydd ei fod wedi enynu mewn canlyniad i'r ddamwain. Yn ateb i Mr. Pritchard dywedodd nas gailai wneyd unrhyw waith tferm ond y gaUai wneyd gwaith t,.v.-Tystiodd Dora, Pritchard, yr hawlyddes, ei bod wedi cyfarfod a'r ddam- wain ar Gorphenaf <y 6ed. Bu ei llaw mewn cadachau am 4ii mis, ac nis gailai odro, pobi, na gblchi'r llawr.—-Dyfiraoddi y Barnwr iawn-dal o lis Be yr wythnos am 11 wythnos, 3?. yr wythnos o Medi 15ed' hyd ddechreuad y cwrs cyfTeithioi a cflieiniog yr wythnos o hyny yn mlaen. DAMWAIN MEWN CHWAREL. Ymddangosai Mr. H. E. Allen ar ran y Welsh Granite Company, yn gwneyd cais am ddileu yr archeb i dalu ceiniog yr wythnos o iawn-dal i Mr. J. R. Jones, Bodgwynedd, Chwilog, yr hwn a gyfarfyddodd a damwain i'w law yn Chwarel yr Kitl yn y fiwyddyn 1907.—lEglurodd Mr. Allen fod yr atebydd wedi bod yn gweithio yn v chwarel y blyn- yddau dlweddaf ac yn enilf cyflog fel arferol. Nid oedd y cwmni yn gofyn am ddiddymn hawl y gweithiwr i wneyd unrhyw ofyniad ai-all ar y cwmni. Ymddangosodd Mr. Ellis W. Roberts yn cael ei gyfarwyddo gan Mri. Ellis Davies Jones and Jones ar ran y gweith- iwr, ac yn wyneb y ffaith fod y ^nveithfeydd wedi eu hatal cytunasant d ddiddymu y gein- io^ yn yr wythnos ar vr amod nad oedd hawl y gweithiwr iawn-dal yn cael ei ddiddymu.

ASTHMA BRONCHITIS, AC ANHWYLDERAU V FREST. Fe'm cymhellir gan iiaws o bersonau sydd wedi cael llwyr wellhad oddiwrth vi ASTHMA i wneud y moddion a ddarperii gennyf at wella yr afiechyd poenus hwn yr hysbys i'r cyhoedd. Mae y feddy^iniaeth hon yn cyflym wella Diffyg Anadl, Caethiwed, a Phesychu. Tystiolaetha lliaws-er weds bod yn dioddef am flynyddoedd-en bod wedi cael iachad rhyfedd a gwyrthiol. Dylai di oddefwyr roddi prawf arno. Pris drwv y post 2 9c. Anfoner at T. J. HUGHES, CHEMIST. BETHESDA. HEALER »eonomioaL It possesses soothing, antiseptic and /it curative powen of a unique order and is aptly 1r Surgery in a Two-inch Box," laVe8 money because it II quick and lure in action, prevents and repels skin disease. At home and In the trend6a Sam W." is wonh its weight in Cold. n's fine for ChaJ18 CVCf l Sr$s Lif f'D ;giiL PLRAAYI'IY03 and Frost-bite. OJ ell Chømùt& ØM 1JruI Sloru Or Zam-Buk Laborator4 KEEP A113 OX DY.

BYD YR AMAETHWR J (Gan Hwsmon) Syrthiodd camgymeriad i'n sylwadau al' werthu wyau wrth y pwvsau yr wythnos o'r Lit:en. Ccisid egluro yr anhegweh a'r afres- ymoldeb o werthu wyau wrth y cyfrif trwy ridangos fod wyau yn amrywio yn eu pwysau c 16 i 32 owns y dwsin. Neu mewai geiriau era:!i o 7 i 14 o wyau vn y dwsin. Gwelir felly fod yr hwn sydd yn cymeryd traffei'th fagu dofednod o frid ,da er sicrhau wyau o bwysau marehnadol yn cael cam dirfawr. N raid ond edrych ar banes prif farcluiadoedd Lloegr na c'heir gwelt^d fod wyau sydd wedi C'i dosbarthu ynghyda rhoddi y dyddiad arnynt yn sicrhau mwy o bris. o tua dau swlit neu dri y cant am danynt. Deallvvn fod llawer yn Yin, meryd a magu ieir yr wytli- ly nosau hyn. She yn bwysig iawn iddynt i iustudio pa j,1.th ieir i'w prynu, ac y mae yn bwvsicach fyth iddynt geisio sefydlu rhyw fath o gymdeithas i'w galluogi i roddi wyau la,- y farchnad yn briodol er sicrhau vr elw mwyaf posibl oddiwrthynt. Mae y ffermwyr ac eraill yn dechreu agor eu llygaid i'r fa-ntais | sydd yn odeiUrioaw o gydweithredu i brynu nwyddau, .ond y mae flawer mwy i'w enill wrth gydweithredn i werthu nwyddau nac sydd i'w enill y ffordd arall. j GWEISION FFHRMYDD AC YMRESTRU. Gahvodd Due .Marlborough sylw effeithiol iawn at y mater pwyaig o berthynas i weision ffe"7iivdd ac vmrestru. yn Nhy'r Aiglwyddi yr wythnos o'r.blaen. Gan fod hwn yn bwnn 0 bwj's mawr nid yn unig i Brydain a'i chyf- eillion ond iholl Mwrop, ni raid i ni ymes- gusodi wrth alw silw ato unwaith yn rhagor yu y golofn hon. Mae yr holl wledydd sydd yn cymeryd rhan yn y rhyfel arswydus bieseno! a'u- bryd ar geisio cynyddu eu cyflen- wad ymborth. Ffaith arswydus o ddifrifol ydyw fod 30 miliwn o ddynion ieuainc 3-11 Ewrop heddyw yn cymeryd rhan yn rhyfel, oeddynt yn flaenorol yn trin y tir neu yn icymeryd rhan mewn rhyw ialwecl;lqaet)lall ■oedd o fudd i'r gwledydd. Rhaid ,i'r dyn ion hyu wrth fwyd a dillad yr un modd ag y rhaid i'r rhai sydd yn aros adref wneyd eu gwaith neu yntie ei adael heb ei wneyd* Nis gall yr un o'r gwledydd fforddio i adaei y gv; aith heb ei wneyd 7l1 enwedig pan gofir fod dros haner yr holl JiUvyr isvdd yn ymiadcl yn :1 gwgji'anol wledydd yn arfer a'tn-rin y tir vn flaenorol. Wrth gwrs. mae y cyfartaledd ym Myddin Prydain yn llawer is gan nad oeddym I ni yn trin y tir d'r un gradcHau a'r gwledydd eiaill. FT hyny nid yw yr angenrheidrwvdd am gynyddu y cyflenwad .vmborth yn y wlad hor vn llai pwysig nag ydyw mewn gwledydd era ill. -1 y CYNYRCH AMAETHYDDOL. ifae y byd wedi dod i svlweddoli o'r .di- wedd fod amaetefyddiaeth yn fater sydd yn owvn perthvnas a'r holl genedl. Bu a-deg pan yr anwybyddid yr alwedigaeth ac yr earytihid Igycla sarhad ar y neb oedd yn dwyn perthvnas a. hi. Ond y maie yr am- can gyfrif o werth cynyrch amaethyddol y wlad hon yn 250 o fijiynau o bunau vn flyn- yddol. Yr oedd y gwerth 150 o fiiiynau o bunau vh y flwydd™ 1908. Qnd y mae y cynyrch wedi cvny'dd'U a'r prisiau wrff llawer er hynv. Gwelir felly fod zatweil- gaeth sydd vn cynyrchu cymaint o werth ac sydd mor hanfodol i fywyd y genedl yn liaeddu y sylw manylaf yn yr argyfwi;,g difri- fol presenol. Nid yw yn svndod fod gwlad- weinwyr nad ydynt wedi rhoddi fawr o sylw i amaethyddiiaeth wedi d-echreu syl weodoli ei phwysigrwydd. Yr agwedd sydd yn tynu mwyaf o sylw y dvddiau hjm ydyw yr ochr ymrestriadal a'r mater. Fel y gwyddis mae | yr awdiirdodau milwTol yn galw am i'r holl ddvnion ieuainc i ymuno a'r fyddin. Ond gar-, fod yr alwedigaeth hon mor hanfodol i fywva y genedl niethir a chytui^ ar y priod- oldeb o alw ar y llafurwyr amaethyddol .i ymuno. Dyma yr alwedigaeth sydd yn cyn- yrehii-i mwyaf o gyfoeth cenedlaethol yn y INp-liiis, ac y mae yn ddyledswydd amom fel gwlad' i'w chadw :mewn c\ilwr o effeitliiol- Mae y ei-nlllun o esgusodi rfiyw nifer ahgenrheidiol trwy osod seren gyferhyn a'u hen wan wedi cyfarfod yr anhawsder i ryw raddau. Dengys hyn fod genyin wr svdd vn deal! aiWenion y wlad wrth lyw y Bwrdd AmaethySdol a gwr hefyd sydd yn meddi' ar gryn gVrs o ddylanwad ar yr a' \-rdci-iu milwTol. Ond y mae y gwnit1^ o sevenu y dynion ieuainc wedi ei wneyd yn ddifrifol o anfoddhaol. Ceir yn fynch lawer amaeth-.vr pwysig heb ei "lIereiiu 6 gwbl. tra y ITI",p ei I wa. sydd yn llai arigenrheidiol i waith y fferm wedi ei esgusodi. I PRINDEiR. LL A IT R. ¡ Mac nob arwyddion fod y ffermwyr wedi d'ec'hren wed-doli difrifoldeb y sefyllfa. Cifedwu eu bod oil yn barod i amaethu eu I t'. nid er budd personol ond er oudd a dyQgel- wch eytfretifnol yr Ymherodnaeth. C^'diia^ byddir yn rhwydd y dylai v ffermwyr wneyd aberth fe! pob dosbarth arall a threfnu i vn.eyd eu gwaith gyda chan lleied o la,furwryr gwrywaidd ag sydd vn bosibl. IVlae llawer yn pwyso a'rn .i r merched ymgvnfe*yd a thrin y tir. Y mae yn dda gweled parodrwydd y merched i gvnorthwyo yn y cvfeiriad hwn yn Llo-e- a'r Iwerdaon. Ond rid ydvw mercri- ed Cyrnru mor barod i wneyd eu rhart. Mae'n well gandd\-nt hwy rodiana yr heolydd a gverthn rubanau na ^wr.evd unrhyw waith svlweddol. Fel mater o ffaith mae y merched vn cefnu fir v ffermydd i'r fath raddau fel y inae flawer yn methu cael morwynian i wneyd v gwoith svdd yn natnriol i ferch i'w gvf- lr.wni. Ond y mae y rhan'fwyaf o'r gwaith a" y t;i- o nodwedd tmor <Trwm fel nas gall merched ei gvflH-nii; a phe y gallent rhaid iddynt wrth lawe jawn o bronad ao vniar- feriad cyn ,y ^llant fod o unrhyw fudd C.v dnabyddwn y gallant fod o fudd mawr yn nclyn a dofednod a gwneyd caw6. yme.nyn, etc. Rhaid gofalu hefyd am \vneyd defnydd o bob milwr fo wedi ei anal:"02:i yn y rh\"fcl. Ond y TRae llawer iawn ,0 gyfeiriada-u eraill gelljid igwneyd' llawer ,?weTT ^lefny<?8 o'r merched. Ceir gweled nifer fawr o ddvnion ieuln.iirAc )(1 masnwwai t-iii man drelT \"11 gwertb" rnbanau, ties, a dillad. pryd y gailai merched wneyd y gwaith yn rhwydid ddigon. Yn sicr dylid dihysbvddii ffynonell arall cyn myned a'r ctn-nion ieuainc oddiar v tir. Ar yr un pryd, gan mai mewn gwlad rydd yr ydvm ac ,vn g\^eithre3.u dan v cynllun gwir- foddo1. mae y pwnc o vmrestru yn fwy o fotter i gydwybod personol pob dyn na dim arall. Pwy bynag yw y dyn ieuanc sydd yn oscroi i irvfrifoldeb i vmrestru yn nghvsgod v da-dleiinn dros godi rhascor o gvnvrch y tir. ni 'bvdd v dvn hwnw o fawr gwerth i drin y t i-.chwaith a. byaj ei sefyllfa yn y dyfodol yn :^nvmunol i'r eithaf iddo ei hun a.i deulii.

Sid yw Bugler Masker (S. Bor- deiers> ond 13 mlwydd oed. Trigai yn awr g-er Hiehtown. Leiipwl. Ovn hyn trigai yn Ilkyl. Yno yr ymunodid a'r fyddin pan yn udenddoj a haner mlwydd oed.

For Christmas Presents, Mackintosh's CHOCOLATE TOFFEE DE LUXE and MINT DE LUXE.

WYAU I'R MILWYR "N LLEYN AC EIFIGNYDD 1— -Mae pwyllgor o foneddigesau ieuainc yn Lleyn ac Eitionydd wedi \-mgybnieryd a chasglu wyau yn wythnosol i'r milwyr civvy, ifedig. Maent hefyd yn casglu ceiniog yr wythnos er cael gw* iy mewn ysbyty. Mae y gwely hwn vn v Netley Hospital, a gelwir ef yn "Pwllheli bed." Anionw^d 360 o wyau yn wyithnosol er's .aitdi w;ithnos i Jl- byty Morihamupton a 360 i'r gymdeithas yn Llundain. Ma y swm a gasgiwyd at y gw.Bly yn 17p 19s 6c, a cliy'f'anr.i' yr wyau yn 4355. kVel,2 fanylion yiagihyjch yr wyau. y ilba-1 a ddeiibrynir gan Miss Ro'beris, Alaes Meat Stores. Pwl-iheli, bob dvdrl Mercher:— Aberereh, Miss C Davies, Glwysfa., Mise Jones, Penbryn-ntuadd. 105; Afeereoch. Miss A L Jones. Minatfon, Miss K Lucas, 409; Bott-twnoc, Miss B Thomas, D>"ff'ryii, Miss M Joiies- Will lami s. -Pentref, 68; Bryngroe?, Miss C Hughes, DisgiwyMa. Mks Hughes, Shop Sarn, 53; Bwlch tooyi), Migs E Parry, 46: Brynihyiiog. Mis-s J Jones, '24; Ceidio, Mise Roberts. Fron Heulog, Miss Jones, Mad- rryn leaf, 110; Cilan. Mrs Williams. Mur" POIeth. 99: Pldeyrn, Miss Williams. Porth- denlleyn, ac eraill, 673; Efailnewydd, Miss OilerensQiaw, 9; Llanibedrog. Miss E Manley, Reatory. Misg P Jones. Shop Gla-sfryn. 372; Lkaengan, Mies S Griffith, Puntygwair, 13; Llangian. Mrs Wheldon Griffith, Parsonage, Miss Jones. Barach 230: Llangybi, Mrs Jioni:s. Ty'nlon. 131: Pencaenewydd. Miss Owen. Caenewydd, 107; Penrhos. Miss R-otb- yns OweJi, 124; Pennhos (Morfa), Miss Evans. Tanbwlch. 2; Pen,trenchaif. Mies ROberts, Gors Godh, Miss Roterlts. school mistress, 233; Penca-erau. Mi>ss Thomas, Hen Dy. Miss L Griffith, Shop. 86: PistyH, Miss Evans, Try Hir. Miss Hugh s. Fron Deg, 154; Rhos- fawr. Miss Evans Tv Du, M^ss Price, Cil Llidiart. 138; Rhi<w, Miss Owen, Meilionydd, Miss Jones Tyddyn Meirion, 302; Rhydyclaf- dv. Mrs Evans, Tv Isaif, Miss Jones. Post Office, 114; Neiiajwl. Miss Jones, Penbont, Sjve^Hbonlt,! Miisis Wlilliairrs, Trefollwjm, ac eraill. 208: Sarn, T. Thocnae, Treigwin, Miss Jones, Penbont Hotel. 152: Tydweiliog, Miss N. Thomas. Vicarage. Miss Williams, Derhvyn. 66; AbeTerch (2). Miss Jones. Tan- graig, 27; Tydweiliog. Hirdref Fawr district, Miss Williams, 167.

FEWYR DYNION A MERCHED Ysgrifena Jainea Swifi, Attercliffe, Sbe|. leld "Rhoddodd y dose evrrtaf ryddhad mawr i mi. Gillaf ddweyd yn eydwybodol fod un boos o'r pelenau hyn wedi Kwneyd mwy i mi na'r holl physic a eymerraia. aiywed Robert Leake. 11, Silver Street, Barnsley f "T roa':n. bleeer genyf Pllu dweyd fod eich pelenau o werth Dywed Mre Wilkinson, Nelson :Bu fy chwaer yn cwyno gan elwlod gwan. Cymer. odd un boos. yr h-wn wnaeth fwy o lee iddi n& ohunnoedd wariwyd ar feddygon. Mae HOLDROYD'S GRAVEL PILLS yn feddyg. iniaeth lwyr at Gravel. Poen yn y Cefn. Dsopsi. Bright's Disease of the Kidneys, Gout, Sciatica, Is He gan fferyllwyr. Yn rhad drwy'r post am 12 o ROYD'S MEDICAL HALL. CLBGKHEAT- ON. YORKS. M 9 4W- EVERY MAN HAS A DIRECT INTEREST IN THE WASH-TUB. | Apart from a husband's interest in a wife's health, a man has a I direct interest in the "life" of his own clothes. Put your own price against the clothes you contribute to the weekly wash-shirts, socks, pyjamas, handkerchiefs. There is no need to extend the list further to support our claim for pure soap. IN& I SUNLIGHT SOAP I is acknowledged by experts to represent the highest standard of Soap Quality 1 and Efficiency. It must make clothes last longer than cheap soap filled with f! adulterants. Thje quality of the materials used in its manufacture must make S Clothes Whiter, Sweeter, Purer than when washed with common soap. s The Jul,000 GUARANTEE OF PURITY given with every bar must mean that SUNLIGHT SOAP is not only the most efficient of soaps, but the most economical of soaps. II The Id. and id. size will be found convenient for including in your parcels to the front. I The name Leueren Soap is a Guarantee of Purity and Excellence. I » LEVER BROTHERS LIMITED, PORT SUNLIGHT. I a m-u i