Y Clorianydd

.AN1BYNWYR ION.. Y CWRDD CHWARTER. y C\t'aUwvd yr "chod yn i()n, Rho!,gœh, Burg;nhsdtcddaml.30. a'r Parch -I. Hawen Rees yn y gad:ur. Deeh- reuwyd drwy wcddt gan y Parch H. Smyrna Jones, TTla- 1. Darllenwyd a chadarnhawyd y ccfnodton. 2. Caf?yd ca?lLad yr egtwysi. 3 D.fwtswyd :.wyd<h)tfion am y ttwyddyn :— L:vwv<M Mr 0. Hug-tKs, Tr<(fT\'ehe!yth. I.tan- fa?hrcuh.' is-gadcit-ydd, Parch W. Keinion Tho- rns aH-etho!wyd yr ysgrifcnnydd a'r trysor- ydd Yr un modd yr ystM'egydtt; a Mr 9. -lon\,3 Rho-uach. Bod fforcd yu ys.-r,.fenDydd din, etol y cyf1:lIóelo. 4. ?il-etho!w\d pwyHgor yr y?bytat. i?i?- wvd Mr 0 Dfw. Amiwch. yn a?od newydd ar y?p?U? h?. Yr un modd PwyH? y Gvm<:citba« Gartrefot. yr h?n &clodau 1 bar- h.Ti ?m y NwyJdyt doyt'odo). 5.Caf?yd a.!ro<:diud cyflawn ?y.,?',? ,W Keitnon Thoma? o UynKor C?neut?th? :yfarf)'d4100d yi I.Ianduduo. ]).err)'niwyd yr ?'ro?iad ? dioict.wyd i Mr Thomas am y ?ryw P?-b n unfryd n? ddyUd dy?u y p'a'.? t d'm art? rhyfel yn cni hysgohcn ??Dry?r? GynortMwy&), gan y rarch J. C Jop<9 Cawsom g.Lndd(, y swm 5lck! mewn l?w-rhai ??wys. wedi garffen ? ca?Iu, er_ al'i ar yr banner, ac amryw h<-b dd?hrcu. Ar cvft-r v dosharth olaf, anwyd fod y brodyr yn y weil,.ido,-aet h yn trefnu i new.d au gtt- ydd \-n ddtocd, er dwyn y mat?-. ot'?vysti? h.vn 'ttra?hefn KMbr?n yr ?IwysL hyn; Mr Jones yn y eyfamz-er i ymohebu a Phwyll- s'or y Dn-sf'rfa GynM'thwyot. er cael !log yr ar- Jan mewn t!aw at wasanaeth pKsennot y cyt- undcban, et4,. ? f t 7 ?droddiad v GytBdeithas CartrefoL-C.ofa! Niwhwrch yn cael ei ymddiried -vniliellach i'r an dau irawd. DMtcbwyd yn í/ynnes tddynt Kan y gyrihadwdd am eu Kwasanaeth yn y g«m'enr.oL Dy'ed Sitoh rw thala ddiwfdd y fiv3ddvn hen. B PwyUgor ApetiadoL—Y hrodyr cantynol yn ei irvfunsxkli: Y Parchn. W. KMnion Tho- rns J' C. Jones. R. P. Wiltiamg. 0. [o.rrie, E. B Jo.n. a'r !t[ri D. Uoyd Jones .M 0. Hughcs: v Parch E. B. Jonea yn gynuUydd. 9. Pa'-iwvd cin bod yn cydlawenhau n.'r ego lvk-y,3 Anfbvnol yn Ha.nfa<;hraeth, ddarfod krii Iwvddc i bwrcasn y tir o dan ei chapet a'i hadcitadau am bris mor rhes'mol. yn yr arwerthiant a fu yn ddiwpddar ar diroedd yr etifeddiaptii yn yr ardat honno. a'n bod hef- yd yn gatw sytw yr t'glwysi nad ydy'tt yn pereheni y tiiocdd sydd o dan eu capelau at y <l'IIluIlolh ar Mdynt fynd at y tirfcdd- MU'wyr a. cheis;o sicrhau eu sa-neocdd. fct y bo tMH eiddo yr CKaad yn rhydd-ttdaliado!. yn yrJl.es i Mr 0. Hushes Tr' g"et,c1yth, am y rhan BafnUaw a ympymr&dd í efe yn y symudi,-id hwnJ Dcwiswyd Mr W. -T. .Thomas. Waengoch, llanerchvmedd, yu ym- ddftedolwr. a. gad?wyd y tfwKMiti i oi'<t! Mr Hughes ac Iwys L1anCachra.eth. 1C. y Gymdcitbag Dramor.—Y Parchn. W. K+'inioll Thci'as a. T. ENans Amiwch y cyn- (a.f wedi <i ctho) yn yssrifennydd am y nwydd- yn a'r claf yn drysorydd. Rhanwyd y atr yn fhwt'' rhan t ga?-g'u. — Do?ba.rth Caergybi, Parch J. Hawfn R<es; dosbarth Am!wch. Parch T. Evans: dcsbarth Rrn,gwrall Parch W Rhfidio! Rohprt"; dosbarth Capet Mawr. p?ch H. S. Jones; dosbarth Moetfre, Parch H. R. Cadwaladr; doebarth B-eaumaris, Parch h?cinicn Thomas a'r ParcH J. G. Jones, Cana.. ?? Yr Ystadega?th am y F)wyddyn.—Caf- KTd adrodnLad cNrti:iA,Ti. manwl, a did gan if v'.tad<'&vt!d. riokltwyd yn gynnes iawn i Mr D L!"yd JO'1èS am ft lafur cariad {ryda'r c<fhwyt?" ?'' Mkoddiad i yrnddanRog yn aaro(:ciad bhnyddo' y cyfund<'h. yn SMnoro! i hyn t ymddang03 o ttaen y P"llgo.r Ap<;I- *? ptptdlai!! o Gydymdeimlad. — John Wi:- ?iam< Niwbwrch, yn cotii mab yn y ThyM; ?oLeJt Jones. Hanley House, LlanerchyiMdd. II colli mab; Ca.pt. Richa.rd Jones, LIya Eil. :an. Am!wcb, Mrs E Jones. 5, LIancilian. y Dacna! wdi coUi m&b yn Ffrainc, a'r olaf wedi co!ii priod yn yr nn person; V#f;ss Ma.H'e Robzfts.. Albert House, BrynS'wr an Yn ddtlyno) pasiwyd a gan'yn gan y gyn. hadJedd: ''Em bod M cyfundeb yn datgan fin cydymtteimiad dyfnaf a.'r t<'u!uoedd hyMy R'{}lIásrit berthynssau annwyt yn nry)Iia<i y 'I..einste; gan y ge!yn; M hefyd yn amlygu fin hadgasrwydd mwyaf o ym<idygiad crcu- law.9 y gel" yn diirodi a IIotruddM pob! ddir,;wed. a hy.ny mey;n dull mor greulmwn a tnybn<M." 33. Dtokhgantch am y CyDhaeaf.—DtS?yn- wyd ar y LIun cyntaf yn Tachwedd, scf y 4ydddydd,yrnnmodda'roiwadaucraHly gtf. t)bt.'wyo<t yr hin, ac eifhriadfdd y cyp.- ha<-af Ancgwyd yr egiwys! i ymuJIO m.'wn o nn:li cyfarfodydd gwed<t'au ar Dduw am hi)) ddwyn t"re<h y i ddiddo;-rwydd. 14 Iil<}lch wyd yn wC<"&)g i'r PMch .1. Hawen R3 &m '9t war:anaeth dpKuig yn y gadau' afttyilwyddyn. io. Y: ail Saboth yn Tachwetid ya 8aooth i svl%v at, d-dirwes,. 1'. Cyt'arfcd Chwajttro) y Cyfundeb. Chwer- r.ji yf ai''Mun. 19')9; y Paich G. Jones, B.A.. b"-Tille,Cll, t dr!Mtd<)di pMgcth d<lirwestQ\ T<-rtyrm-yd trwy weddi gan y Dywydd u)t o'r (-.N-iiadle(Wau mwyaf dymunol !nev,-jt ysbryd :tM?si<h. n.?'cliwyoyncy?nesieg'Iwya S'eion. yn feibion a mprfhed, am y cr?saw a, roddaaant &'r Huniath hcaeth a <Marparas- €U' l'r('gethwrd'' .M an v Parch!1. O.Morris, Cnpf! Mawr. ac.X. F. Wi))iam' Y Tabernac). C-6-macs J. S. EVAS, YSg.

WASTE PAPER WANTED. The Paper ConuntMion have grantej the North Walas Chronicle Co, Ltd. Bangor, a ''licence" to buy wMte paper m large quantities for me paper miUa and munition worka. Tho fol- lowing pricpa will be paid for the different claaeGs of waste paper:— percwt. OSEco Ledgers without covera. 6a Cd !r!a¡r:uinea, Pamphleh. etc. 6* Od Otd Kewsp&pera 6a 6d Ordinary Whico 066co Waete and Mixed Papere 4s Od Carriage paid per Goods train withm K mtlea of D&ngor. AU parcela must be t'gutly wrapped up a.na addressed to the KORTH WALES CHRONICLE, CAXTON HOUSE, BANGOR.

PRIS YR YMENYN. Yn Ynad!va Bai!gor, cyhuddid J. Davtes Williams, II ih.41t. Lia,,erchyni-,dd, a Ed- wsxj R{JI¡.e! B(',(!rowyn, L)an(tchf:t, o vcr. tha vmenyn i sh<jpwyr ym Mhnrho:garnedd a Ti-rtgarth am brisiau uwch nag a gan- iate;(i t)ywed<'d<i Robet-ts nad gwerthwr YlUnF ydj°<ht ef. uid oedd onj yn ei hel yn y ffctmydtt i'w at.fon i shop yn Nh"cgarth— yrlg r.gwasaua'eth ara]t yr oedd. Dywedcdd Mr S. R Dt'w. T. ainddiffyna. fod y ff<'rmwyr Y!l rryiii,ti caet 23 He y pwys gan y mafiwyr; a sut. y ?cliid disHwyt iddynt hwy Ct werthn am yr t.n bris i'r ehopau ar o! tata am t'i giii,(Ii) -t ttMdu an'.t!dyf<x) i Faueor cu hun- aih. Os gorf<xiid y ma?Iwyr hyn i wcrthu am y pris g?aodcd)? ni ddy?id ym?nyn u gwN i Fangor. Nid o clug,n y dygid f o Foo. Tat!wy<! a!)an y cyhttddiadau yn crbyn Ro- bert?.* M!y her'd y r!(ai yit etbyn W.'tijams, o'id efc i t'aht'r c()t;tau.

DY FEXDITH, RHO. 0 DDUW. Duw, cadw ein mitwyr dan Dy nden bt<b dydd, I gail"1 buddugoliacth gwna'f IIwybr yn ray<M; Yn yr ?mdnechfa Y? )iwy<Mo b'ont hwy, Duw, cadw em mHwyr i go.nchY?t by?b mwy. Duw cadw øin. moiwyr, mafe'c i IAn w !'n fawr; Ynot Ti trwy'r pcriglon y llftliont bob awr; Yn<;hano! poerlo.'l y brwydran fe'u cawc: DUI\" cadw ein mOfwyT cy'n ymIatM am iawn. Duw, cadw'n cymrodyr sy draw ymbell, Sy'n diag<'y! Dy ffymorth a dyddiau gwell; BecdiThia'n hanwyhaid, beth byBnag fo'u rhan,— If agoeaf wyt. Ti at bawb ymhob ma-n. THOMAS HUGHES. Churo-t Houge, Y Ga€men. (1.146dgylieithiad o "BLess our SoMiere" g.m Bebert Hafkness.)

PRIF GWNSTABL MON. :nmmSWYDDJA])iffi I'ROTIIERO: El FAD I'W OLYXU. Bu cyfajfod o LwyHgor Hcdda:cidwacol Mon <'<!ydd lau, a. Sy.- R. WiHiams-Buikeley, Bur. yn Uywyddu yn absenoldeb y MU. Hoyd. Rboisat Mr Lewis Prothcro rybudd v bvdd- ai'rt yn'n<H)h)o o'i swydd M Prif Gwnst&M ganot lonawr r.t-gaf. Sytvodd y Cadir:rdd fod 24 m!ynedd o<Miar y pcriOdwyd Mr Irott'ero i ojynu'r div.-edd.r 1'ihvriad Thomas Blyii3,ddoedd o symud ymtacn cyHym yr'glyr. a phopeth fuont, 1C yc!n'.anag?yd Hawer a.t ddyiedawyddau'r hcddtu, y rha.i f!w<'nt am fcdr a doethineb, GaDaj'r pwyHgor j)rgyf¡¡ch ei hun ar y ffaith fod gwaith yr he.dCllu wedi ei ddwvn ymiaen yn efMthio) a b<x!dhad. Ar YS- g.vyddau Mr Prcthero y bu'r cyfrifoldcb pen- naf, a diaii y bu p(.th m-dei- gantldo parthro A"(I,.(:.d Ilawce o'r dy!cd!-wyddAH newvdd n r?\iaw eL dJynicn, ond dan ei cyiarwydd'd nt buont y't o) o i?yddo'n dda. Yna. CYnhvg- xxiet Syr Richard en bod yn derbyn xxiet Syr Richard en bod yn derbyn yr s md-disa 3-ediati Lzyda <Íatganiad o oM ac o. \Hrthf¡¡\T().I:!d o'i wasajtaeth. Eiitodd Mr Lewk! Hushes, gan Ry]wi f<xl Mr P.-othtM wedi b"<t yrgiyn a.'r he,.Idgei-dwiici a';t 57 mlynedd, ac yi' awtt. a-c efe Yn ei 78 mIwydd.dym'Ltncnt idkio nawnddydd tawel a c Nsurus Bu'n waa da. i'r cyhocdd, a rel- ent P: !c yn bur wag. &y!wodd y Otpi-c (,Mr Watte? 0. Jon?'-t v dv- mutf.u 'nt"m ar ran y s" YÙlogion ¡;iroJ a.t€gti y 6t'Fnged o ai% roddid i Mr Prcthero. N<x:wc.(.!(jid Ir'fiawniad &'i swydd g:m bcr- naitb u;nh!ftdgarwch. ac cdrychid srno gvd:t p!iarch gan bawb yn y f,jèJf<,)'dd si'ro! Braidd y ccid !-w'<kiog h((Id.,eid%adol yn yr hoti opyrnas wpdi gwssanaeUlu ei cvhvd. ttyt't'ra.i yntmfod DaMer o nynvddcedd dcd- v'ydd fto yn ar&a 3rr a Mrs Prothero Wcdi pa.<;io'r t>olo('rfynjad rynhygiodd Mr I.<w)a Hughes, ac eiliodd Mr W. D. Tjioes eu t.cd yn codi 5Cp ynn righy Mr Pr,tl)cr,.) fpt aKi 8)f-hau gw.ll pensiwn iddo. a pha,\1¡wvd, Dywef.o()d y C!erc na eliid pasio hvn 'yn <!t''fyno!—yr. y SiN-.N,ddta C:.arfred,e i gy- y Gart'refol Syhvodd Mr Thcrnae Wiitiams y ¡ra:knt, M ?tvrthodai'r S:wyddfa GartroM ganiatau'.r .:00. ;ad. wn<'ud rh<xM i Mr Prothcro t Cadorydd Gwetl ar<M nee cl.ed o Lna- da.in. Wtth gydnabod "y e-ciriau cared ic edi-wed,. w; o an. dano" aeth Mr Prothcro dros ran o hancs Pt <Myddiau cyntaf yn heddiu Arfoj) a dY\t'Ôcdd 'na.i WIiU<! ei ddJ'loediW)'dd lict; jfm gvt,g na. chciajo p;we), fn el ajncan bob am.('.r, )Tta cynhygtodd Mr W. D. Jones eu bod yn rcnodi prtf gwn??bt ne?-ydd y diwrncd h?'?nw. ac yr oedd ef? a.m gynny? cnw txm- Y Cadcirydd. f'yn cynny? nf'h, gw",n inni hc)i«rfynu a (J.d('wisir oiyaydd i Mr Prothpro hedd.rw at peidio. h.hodd Mr W Hn?hps Jon?. a ?h?n?odd Dr.T. Jonfs a Mr W. Fdwards g?Hvg Mr D. Jones C.oiyn')dd M.- Chadwkk a fyd<hi'r ccnad- anigeti na thros amscr. fel pob p<'nodird i Ii\r;dd gy!"3edd,,t.; yn am.se:' y rhvfpl ? ?.' ?'?.? ??' y mater. Cy:?y?)od.i Mr W R. Jonea (Rpatimaf?) wp)!nt, Mf nad )e(lli-nt, i bcnodi y dvdd hwr.r,v. ?thr pu )x? yn < y!.<x?H-r swvd? Yn wa? ?) y gaitai-r uch a fynn?i pi c?isio- dyr.a r ffordd <;ccaf. C'redai pf y dyla.t'r dyn. Mr. c«M wedt bod yn gvacdu mosou. ga"¡ cynny? .irm Eiliodd Mr Chadwia-, f,nd efo a Mr Joncg y). unti? b,eidleisiold aro.3 v izwelliar ?:??F'?? ?'' ? ? ??? a< c?io?Mr W. T:?aids fod yrl-charo)?vdd R If Protli-ro vn c.,te! ei dtleA-i8 i !c ei dad, :t prasiwyd yn nnfrydo!. Egkrodd Mr Chadwick a Mr W. R. Jones nad cood tn.nA'ynt (tditn yn crbyn Mr Pro- tlE-ro, ord KMynt. ddadten dros egwyddor bwy- E Yr ofdd y Prif Gwn&taM nawydd y <u a.Ha.n i r drws. a gajwyd ef i mewn i ddcrbyn !]on- pyfarchMn y pwyttgor.

SWYDD ARALL I SILTN. r<'nodvy.d Mr R. Si!yn Roberts, M.A.. yn ddir. pt-?y gyrarwyddwr Adra.n y Penodiada? dan W?inyddia?th Mafnr. Penodwyd Mja! An-nio Ponlkps M.A., 0 Y?o! Sir y Ba.rri, ?-n ojyn-' ydd i Mr Roberts M ymrrifennydd y Bwrod Pft)0dta<')au Cymrei?. Alprch yv h! i'r Ji- w<?dar Mr Edw? Foulkes, L!*nber!t.

BWRDD Y GOLYGYDD. O'r AifTt.—G!weln' dn bod wcdi dot'byn adtroddiad o Alexandria, end fe gyhooddar fharuta-u o lith Twm Ncfyn yn eui nesaff. W.O.—Gwna d'mai y tro. o"d i c'hwi twidao cau'r amien. Peidiwch rhoi d'im ond yr enw gyda'r ohebtaed.i—dim cymaint ag "Yr eiddoch." G.—Nagc, n:d arwydd o gyb\dd-dod yw ail ddefnyddio amienni: ano.gir paiib i gynilo papur.

CWRS Y RHYFEL. WYTHN03 0 YMDAITH YMLAEN. Ie, wythnoe 'nod&dig fu'r ddiweddaf— in-ythnos o fcdi ffrwyth ymladd ca,)ed. Rhyddltawyd Lilte. Douai. Courtrai, L&OM, 1'htront, Ronl&rs, Tourco;,n'g, Honbaix, OL-.c-.n.d, Bruges, Blankenb&rghc, Zee- brugge, a thros liaiint!r miliwn o bcbl; a cli.vinaiiat fu'r cyfucwid hyd yn. CCd mown p.) chofnoe ft-i yr eniUwyd yr hoU dreil a uodwyd he'b fawr ymdrech o'i gymbaru a'r \Tudrech ofrad-y welid g,yiit t i:)i¡¡..) ua dref. Y mac Gwasg Ffraino yn Mawn o glod- foredd i filwvr Pryda.In: tysbir mat eiddynt hwy y ct'edyd am ddwyn h€t)Iwen cto J fcddwl y bobi. Eto amheuir yn fa.wr a. yd- .y:a ni yp. Mhr.vdaiu ytt &ylwcddoit IYM- ai.nt wnacth ILlig a'i ddyTUon yu ystcd yr ychydig- wy<bnosau diwoddaf. Ychydtg wytJuiosau'u ol rhoisom I'n dt,,i-Ilcaiwyr ryw syniad bycha.u c nerth ''HmeU II;aidi!n.- b?r?," ond ehwalwyd hi gan R.y?? a Ra.w- linaon, a'r canlyniad cxdd go1'f'(,od'r gclyn i t?Ilio'n ol o !gadarnfeydd Lô,Oll. Y:n: deb- YTl: y bu hefyd i bcri'r encil o forfi:a Be-1- gium ao hcfyd dros yr Aisne y'ng' n.ghwr arall y time! Rhc<?s Fo<h ei fryd ar lir. io'r gelvn o Ffrainc a Flayers, a'r ffoiL-dd effei.tJlÎola.£ i hynny osdd tat'o rywie f&I a? i £y'gwth ei gysyntiadau. DlPgis :Tiai"r Kordd rwyddaf i \VI)Æ,;lU anad! o ddyn fmisa! G! Dyna'tt evrnwys a NNnaell, Hajc yn Cambrai, a Plumer, a'r Brenin Aibr'rL yr) Routers a Courtrai. 0 ddydd lau i ddydd Sadwrn bu brwydro poeih gc-r Le Cat°au—y Saith fed pethau pwys!g eraill yn oa,d Ha ainlycach y!i v papurau ocdd y)i cyfrtf am na tiheHr cym- aint sylw ag arfer i'r frwydr hon. Ond h&n, a yt-nladdwyd mor bJlbyr gan y Prydcmwyr &e adt'fm o'r Fyddilt Amencaa- aidd gyda hwy, barodd i'r ge.Iyn orfodcilio o La Fer°. Bu'n cefudryd yn ymladd yn &rswydu-? hcfyd ar ujMfeydd y Mouse Yno Y mae pob eanllath yn cyfrif. a w.r y gelln hy'nny'.n dda. Awpryma. un ysgnf. €.nnydd mat yma, o bosib). bydd i Foch daro gartre. Dywed y papurau GenuaiiaKJd wrthym fed gan yr Anterica dctwy fyddin gyfla!'YTJ ar y maes, a bod y drydc'dd y)i ymbartoj. A'r Americajiiaid sy'Y\ dil yr holll¡nell o.'r Argonne hyd yr Ysw:i;dh'. Nid l'l\; f edd yn y byd fed Y getyn ya sou cyuiainu aj!n wyr Wi-tson. Yn awr edrychv. n ar yr agwedd wleidiadol 0,4 yw'r .fa.x scf CarAghellor Germani, am brynn heddwch. rha:d iddo ef a'i gyfe;ll;.oii *wrth wroldeb ma.wr. Of- nadw,V fycid lEd cencd! y bnwyd yn 01 phorthi am Hynyddocdd ar addewldion am ,p yebail budduKoliaeth. Map'r diwedd -vn sicT. Da\v Awstr!,a, nev.ydd, a Germatu newydd, a 'by'dd i amodcUl heddwch WjL son wnMid byd tiewvdd. Medd un papur: "Beth bynna.g am ribi,ydio,,i yr wythnoa ddiwt'd'<:1af fed d:ymchwehad v gelyn yn 'vmvl, T mac hynny'n. sicr o ddod." BARN Y GENEDL. Nid o<'d'd tiawer o amlICuaeth y.nghyMi cv?-ird-eb caH Germa-ni am gadoethad. Mac el e?fynfa fewnol yn be.ry?lu6, ac -nid yw .d eefyUfa fil-%vrol ychwaith i-onyli g".ve!). Etthr oblegid gwybod ohonom ma.i oherwydd hynay, aA,, ohcrvr<l hy:nny yjt umg, yr oecM mor barod ? Myg?.l ajnodau'r Arlywydd Witson. mae'n ?h&td I ni wrth rywbot,li mwy dtogel na.g add<-w- idic-n y Can?hel'or cyn atal y frwydr. Nid yw'n evu'dod yM y byd tod Gc?mam yn barod i a.iw ei mitwyr yn' c'l o Ff'ra.;nc a Belgium. Gwyr yrt dda y'u gyrrir yn o! yno y't urnon dcg, a hynny m&wn cryn lawer o &nib€ndod, oni dhafTo opdiadi i'w d)\?n yn ot y?i drefrHM, ac o'u cael ar JmeM 'Mpr ar ci fEn ei hun, nl bua.ai'? E.nodd iddi ail-dide.cLrcu'i- fi-wydc drachefn pe digwyddai i ryw amod fod yn an?r- byn'ol gand<H. Y ?arn, fwyaf gyilredm Tm!})!it!h y Cyngr€)Ir)aid yw y dyluaid gor- od'r gelj'[fI t roi ei Lun i fyny yn ddi- amodiol megig ag y gwnact'h B'.vlgajna, hynny yw: y dy?'a&ai gydna??d yn gyrd?f pe<h ei tod! wed! ei orchfyg?. A diau y bydd yn rhald i wladnvemwyr y Cyng'h'-elti'- iaid ymgyDghori a'n eadfridogiol1 cyn ca-nlata.u ohonynt ata1 yr arfau heb fod pob Ek'rwydd get:nym fed yr atal hwimw i fo?d yn a?attad terlynoL LLADD Y DIEeOG. Yn awr, a Germani yn c-refu am Œ1.cdd,.dh oo am gNfia,.i-.nd.er mae'n a.nodd dyfalu pa- ha.m y mantcn-dodd ar yr adeg ihon i ym- ocod a'i* y "Lcmster." ac i'w eu-fMo yn dd'i-rybudd, heb roddi unrhyw .gy8e i'r f.,rwrage.dd a'r 'pla.r'¡t gael cu t:-o?g!wyt'do i'r cydlau. Gwyddai ca,pten y 6'ud!cdon!g yn iawn pa fath Ion:g y'r oed'd a pih.eth ocdd ynddi, ac n!d ocd? yr a.nfad!wait? namyn cyn'Hun p&ndant i !add y dieuog. Mae'n wir fod y gclyn o''r Macn wedi gwneuAh'u'r !)!)awer ymg&is y'n er<byn y Ho-ngau hyn ey'a cy&ylltu Cae'gyM a Dulyn, eithr !tiyd y waith 'nor), anwyddda-nnus a fu ei holl ym- dTc'chion. Mae"r rftH'S\rm am hyn i'w bi'odo!I yn tl,-uaf igyllym(lie1' y Ilongau hyn. a'r un rhe?wm sy hpfyd dro? y Saith cu b()d yn t?ithio bob amser wi't?yn't eu hu.naui &C heb u'n'i'hyw long T'hyfel yn cu gwylio <u' eu talth. Dywedir eu bod fel riheol, hefyd, yu gwb! aM i arnddlnyn <'u Inmaa?, a cheir prawf o hynoy y.n cu diog&lwch yn y gorn'e'mo?; c:thr uid yw'r cynUun mwyaf gattau-,3 hc'b el gyGe, am- beH dro. i ymoNodiada-u, a dy.na. ddigwy<M- odd y tro hwn. Nid yw'n eyndod o gwbl fod gwaita mor an,fad o eiddo'r geJyn wedi gyrru ton'n o chwer?'?aT dros yr holl wl.ad. Mae CeImani yn awr yn gvyii am gyfiawndof"t' ond mlt>û'1 eno<H dyfalu pa fath o gynawnder y dsgwylia. yn wymob di.gwydd'iadau o'r fa.th O()yfià.w((l- dcr a gaiff 'hc'b <Mim trugarcd4, dHMt y bydd yn o ddrwg arni. Ma.e h<u)pa <i g(,rffenii,ol y!n dclu i'r eithat.

ATEB GERMAN!. DIM SUDDO AR LONGAU TEITH- WYR ETO. GADAEL TELBRAlTcADOEDIAD I'R CADFRIDOGKjN. Y mae Gcrmani wcdi anfon ateb pe!la<<h i'r Arlywydd Wihon, a igweUr drwyddo mai oeieio "I!a<M ams?r" y mae'r Kaiser. Gydoiygir y gelHr gada-el te!?ra.u cad- o&d?ad i'r f?adfridogion. a gofyna Gennarfi Am gy9e i nodi ntanylion ond hydcra na, hawlir dim fyddo'n anghydnaws ag an- r'hyd«ld pob! Get'mani. Prot?tifr yn erbyn y <'ylmddiiad.au wneir fod b-,diinoo,ld Germa.nl'n euog o weith- redoedd antghyfreitMon a chreuton. Y mac d'nistrio; jne;Mir, yn ang'henra'd en- <;ilio. Cyfarwyddi)* y milwyr i beidfo cyifwrdd eidido personol ao i ?ytnryd go'fa.1 o bob! y tu ailan i'r iyddin. Cosbia' y !iRb fo'n euog o anufuddhau i'r gorchymyn yma. Gwedir fod y auddilonga<u wedi dmi.St.rio ey,c4iod fo'n ac u-b V)ywvdw. ac awgrymit penodi comisiwn arnhleidiol i edrych i ?n. Y mae corchymyn wedi c? anfon ajlajt na byddo i r eu<ldton.ga'u ymoaod &r longa? t-cithwyr fel na le3t4eirir y mudiad) hwkhvcll. Honnir fod y Ijlywodraeth newydd yn seBiiedig ar etijoMrainft weriivl,

I YN SERBIA ABWLGARIA. YMLADD YN SOFIA. IIyabysIr fed .g'wrthryfel waedjyd ym mIuif dref Bwlgaria a bod trcs 300 o bobl -we& eu llebdd. Yn Serbia y maje'r Cyngrairwyr yi. gweithio yml&e'n i feiriad Rum&ma. Dwa y Awstri&Mi fwy o 6twyr i geisio'n haftfj. Y mae tniiwyr Gwmanaidd befyd yno.

SUDDIAD Y "LEINSTER." ANGI.ADDAU PRUDD YNG NGIIAER- GYBI.' Pery'r cwmw! du i bfuddhau'r dref, ac y mac goiygfcydd dwys wvdi bod yno yr wyth- r daiwc-ddaf pan gludid gw('ddilJ¡ol1 y rhai a goUwyd 1 dy cu hir gartrcf. Ciaddwydsa.it.h brynhawjt )Icxclier, a'r torfcydd ynddynt yn profi mor angherdtdo} yw'r tcimLad ohcrwydd eu colli drwy fath ddyhirwa.ith barbaraidd. Y RHAI A GOLLWYD. Rhot'-om cu h'enwau yr wythnos ddiweddaf, ac yn awr galiwu roddi gair manyta-ch am danynt:— Ce.¡r'v2n Birch, Hywydd y Hong.—Bu cf gyda LIincil y Scrcn We:), ac ar tongau hwy!ia.u y bu am ftynyddo?td. end daethai i wa?anaeth Cwrnni DuNin er cryn Cynyddo<?dtf, ac yr 6e<M gan bawb gwbt ymdd tried yndd?. Mr Wm. M.tthias, prif beirianyd(t.-Yr-Dedd eff n C2 oed. Wed, b<xi yn brcntia yma acth i lard Laird ym Mhcnbedw. Yn 1890 v da?th yn o! at y liongau yma-. set fel pcowcrydd b€it'Mniyd< a chododd o ris i ria hyd fynd yn ben yn 1915. Y m'n g;idael gw<'ddw a mf),b, mam weddw, dau frawd a dwy chwacr. Mr Phi'ip T. G. MichacL—Yn 38 oed. g<dy cfc wtddw a, phtdwar o b)ant ",It yn 5]. Nowiy-strMt. Mab y diwed<].-ir Mr Robert Michad ydoe<id, a chyda'e cwmni y bn'n brcn- tis o beiriannydd. Bu ar y "King" (W. Thomas a'i Gyt.) am btdair btynedd. Li<'ut. W. J. Sing-Won.—Teithiwr &edd ef ar y Hone. nnig fab Mra Singtcton, 34, Newrv- ?rcpt. Yr ocdd tua 30 ocd. ac wcd!*1wd yn tnstrnctor" yn yr Iwerddon b€t!r amser. (.*I%x i-fwyd cf yn dost yn Firainc. Athraw yn Yg{JI y Pare ydoedd cyn ymi'no a'r fvddin, yn aelod bJa<;n!law yn Egtwys St. &cir.ot, ac yn gryttior Kwyct). Trig ei w<'d<)w yn Oak- kigh, Wa!thew-&\<nuc. Ciaddwyd cf yn yr YnT3 Wcrdd. Mr Cwcu John Jon<s, second ,tewird.- Brodor o'r drcf, mab Mrs Jonps a'r diwooldar Mt- John June, 2, Stantpy-rov. ïl 48 Md ac wedt bo.d 21 m;yn.cdd gTd;Ù' cwmni. Ca.nwr (b:.rUo)ic) fhagoro). a niynych y rhoddai fwyn- ha<) i r termwyr b"yda, chan. Yn p-adae! gi%ed(iw a thair niwh. Aelod gyda'r Wesle. a,:d Seisnig, Miss Hunnah Owen. stewardess.—Bu vng ngwasan:1eth Mr'; FoicKr Evaua, yna am bum mleedd yn nuree yn Jjerpw), a 21 mis wedyn a'_ staff ysbyty yn Knotty A61i. Deuddeng mlynedd yn ol da.eUi ar fwrdd liongau Cwmni Duhlin. MiM r.ou:sa Parry—PedwaMdd fcrch Mr a J\trs Parry, ac yn ei 23;un miwydd. Yn Ysgo! Y I}¿¡r reS bod yn 15 ced, yna i swydd C!on. ce:-terl ilC wyn Efeog' y" 'sc. Yn ?. ?' ??M-ard?g ar y I!on?n yma. Mt Hngh Rowlands, Uck<-t, c)c;k.—Mab M?r Roland. B?ton-??ct; yn athra.A' am both am?t ?a Ysg-M y Pa?-c, end w?dyn yn steward ?.??/??'???? ? ?-st?Ia. Yr 2?? dnvpddaf ar y IIong-an vma. Mr John Crispin, padwerydd biriannJ'd<l.- Mab ictien-af diwoddar aro)ygvdd v cwmni yr Mhr yma. D? ?y<)? l.?rd n? af )on?u S? dd? ?" ??'?' ?"'?'? ?- ''? "?"? Mr Thos. WJtham?, pfif daniwr.—Yn G3 M<.? ac crs 37 Diiyn?Id ?-da'r cwmni- Yn ep.aa? j?ddw. mab (ym Mhcnbedw) a. dwv fercb, M.?es Lizzie a K3tie Wi!)iams. A?od yn ArnMnja. Etc ocdd prif danin'r y "Con- nought" pan y sitddwyd hithau. r' ?..??("Brodor o Ryd?-n, vn 48 o?L Apth I'r America, yn icuanc. Dvchwe!- od'J pi'i<xladd. a da.eth i G;1.el'gYbi, Y mae'ti gadal Kwcddv.- a. naw 0 biant. Tcimiir Tn fanr 0 !oJj o IIyfrydlo. Ife yi- ocdd vu aelod g'w<'rthfawr. Mj W. Roberts.—Bu yn y Llyligpq, It sndd- wy<' HonKa)] y gwasrriiethii arnvnt fwy nag n''waKh. Hi cod ocdd 43, ac y mae iddo wc(:<uv a dau o b!ant. Mr Robert Anthony.—Acth etc at y cwmni !"t s-Maa bach" i'r dincddar Capt. Kendall; yr o<-dd Ci dad ar y Hongau. Pymtheg a. dcugatn oed. Mr Richard Robfi-'s.—Yn 44 oed; naw m1vn- cd<) gydrt'f cwmni; cyn hynny yn carlo aUan yn ])<nhig!i Honse. Brodor o Landrygarn; y.i gerd<Jpr da, n bu'n arwain corau p]ant Ran cnuin yn Eis:e<!tLfo<) Pot-thacihwy ac yma? Lo<n\'r y canu yn Nisgwvifa. Mr AY_m. Robprt?.-J??r o Amiwch, 46 o?u. Dr.y f)yne<kt g'yda'r cwmni, gvda.'r ?a-.r.t R<<frvc cyn hynny. ac yn forwr ar vr Hercufcs' am )aw<'r bhvyddyn. Y maeiddo feddw a dau o b!ant. Mr Robert John Wi!;ianM.—GanwYd er yn y dr<-f 48 m!yn<?d yn ot, a bn ar v Lein. Mer" 21 m)ynpdd. Ma)j Mr W. WiHiam" Lower Park-s:TMt, a chefnd?r Mr Taylor is' aroiygydd ffyrdd y sir, a Mr Taylor/e-orsaf- ?tstr D?anwy. YntaLt'n ga<)?I g?cddw a Mr Joseph Inlif'Yn 41 ocd, a chyda.'r Ho?au <-ra 20 m!ynf.dd. Cwcddw ac un p!<')ityn. Mr Griffith WjJliams. Opjr gwr<1dw :1 saittt o blant ar ei ol <-f, y mab hynaf yn Ffrainc. Mr John Jonos.—Brcdor o'r drcf, 36 ocd, ac. wedi <;weithMdu fel prif ditniwr am ddwy fl.vii,k,dd. Mr R. C. Hu?hcs.—Yr ocdd Mr Rd. Georg'e HnKh<? ar y Donga n 'crs 13 m!yncdd, ac yn fab Mrs nuglKs a'r diweddar [r Robert i[r..ghes. Cambria-street. Mr Owen Rd. Hughes, mab Mr a Mrs 0. G. I[ughc?) 9, Boeion-stret't, a Private Owen Hushes, Bona Wane, gteward y criw, 28 oed. oc.M y blallaf. a'r olaf yn fitwr yn <:Lod gartref ar "tcave." Ba'rddan hyn fanywedi eu c)udo i ysbyty yn Nniyn. PARTIIED ERAILL. Co!!wyd Lady Phyihs JfamMton .t dwy for- wyn iddi: Mr C. F. Daft a'i fab. Notting- ham: y M)L Charts Harold Blackburn?, DS.O., Wyd/Jgrn)?; a gcncth 11 a bachgen 7 Ct'd (achnbwyd y fam\ Dyg'wyd corff Mr Nickhn, trydydd swyddog, i Gafrg-yhi, ac ynL i'w g!a<)dn i BirminghMn. Y'' oedd (<'uht o dad a mam a naw o blajit ar y Ilohg, ac a<'nuhwyd hwynt oH ond y tad. Co])wyd Mr Edwin George rrber, super- tr.</cndcnt pnginoer y cwmni. a drigai vn 41, DaJ'tmolrt.h-f'quare, Dub)in. Yu Lerpv/i v claddwyd d. Aeth Syr W. H. Thompson, nn o sv.-yddoK- ion y Swyddfa Bwyd, i ddyfrDyd fcdd. Bore Mercher cafodd pweddw Mr Richard Husrhes hysbysrwydd fof) ei braw) Mr David Pry-M Jones, Porthmados', wcdi marw yn 40 osd. Y mac jiawer o Kyrff wedi cu f,NJchi i'r <an a'r hfeMts wedi cu rhoi am danvnt o chwith. Yr oedd Mr W. J. Lewis, Mr Lewis Lcwi'! fbro<)yr', a Mr W. Mathias (brawd-ytirliyfra- itn) ar flrT<kl y ))onf7, a Mr Lewis L<'wis yn un)g acl'.ubwyd. Traddododd Batigor br,(,geth Koffa, yn htrhvys M. Scirio). n. dvwpdodd y sa!!ai di" fod yn gyr:nwn weithiau, ac yr oedd mddiad y Le'nstt'r'' yn ach!y!r pan vr o<'dd A'n Gnstionofro) inni fod yn ddi? nc i ilw tr L'dnw dd.ta) ar y rha.i wnaeth bcth tpor ofn. adwy. Bu'r ]sf(.oll ddcn<tdy<)d yn y drcf Yn ymweid n.'r teuiuocdd gatarus.

ORONFA GYNORTIIWYOL. Dkffion 21ad 003 drcf o'i ma.iut. wedJ ei tha-ro c\'n drymed a gan y t'hy- fel. a.c y mae sudd'iad y "Leiii.s.tor" v.'e.di tanu'r drcf (qLo i dd'y<fnder gala,i-. O'l' tt!iai go)'odd eu bywydau YT cedd 25 yu byw yjna. a.c y mae tua. 70 o b!a.nt wedi eu adael hcfb dad, a iiawer o deuluoedd 'we<h colli €.u litimi,g gofil. y ma<& eronfa wedi ei fi.%g,,>r I gynort'hwyo*r gweddivoi a'r amdJdifai.d,¡ a ohJ'd'a'i bae--lioffii arferol rhoca 8yr R. J. T!icmM e-i fniw ar ben y x6eEtr gyda. 500p m,rfho. Gy¿a',l' d!yhir- w,aith ddos#AiT hwn ar TiLn y ge!y.n yn tyw ar feddwl p.Mv'b crcdwn a raid end cryibwyll a.m y gron'fa. i cicrihau eefnog- &et!t barod adjd'i. Ge!r antfon cyfnanin.dau I Mr David Eva.ns, Y.H., Che6ter liouse, c&dteirydkl y Cyngo1' pin.ø.<1Îg, neu i'r n&ill neu'r HalLo'T dd!au faac Upot.—Ar ra'n y pwyMgOl D. E'ANS. C?ei.ryd)d. R. E. ROBE'RTIS, Y gri£ennydd.

PAPURAU CHWEIGAIN KEWYDD. Hysbysir yn swyddogol y bydd papurau 10/- n?wydd a.itaji yr wythnos hon.—rhyw- beth yn d{,:byg & ran oynllun i'r rhai wtnt.

EIN LLYFRGELL GENEDLAETHOL. Yn? nKhyfa-rfod Mynyddol !!yw!awdwyr yr uehod, ,'u Aberystwyth, ddydd Sadwrn, a Mr J. Herbert. Lewis. A.8.. yn y gadtir, ceid bod dyicd o l343p ar y ecfydiiad. ]fyi3byswyd fod 29,486 o ]yfrau ncwydd w«ii eu caeJ yn yetod y nwyddyn, ac yr oedd 250,000 o gyfrol- au yn awr yn y HyirgCu.

BB BOD RHYFEL. Yn 1914-15 yr oedd 90 o bcrsonau yn y wiad hon yn derbyo dros lOO.OOOp yn y nwyddyn; ymhen Mwyddyn yr oedd y niter wedi codi i ,5. Oeir fod 14,463 o bob! sy'n cydnabod eu bod vn derbyn rhwng 4000p a 6000p yn y uwyddyn ?

Y), (;uildfor(t-dirNvywyd cigydd o'r enw )[eye,er 2Op.am foddt mwy o gIg i <hi o beraunau Mg ? ganiatai cu coupons Mr H. L. C<?hln, go]ygydd y "Spaiding Ccar<tiM," ddewiswyd yn yegrifennydd Un- deb Amaethwyr &wy<M Llno&Ia. I'

Y LLYFRAU BWYD NEWYDD. FETHAU Y DYLID EU GWYBOD A U COFIO. Yf wyncb y ncwyddion da o faes y gad, a,'f gobaith y cell- beddweh cyn hir, tybia. rhai y dufydd pot) angen am ddogni bwyd a bod. yn gyni) ohonb umvaith y cyhoeddir hcddtvch. Eithr camarym?riad mawr a. fyddaj mcddwl hyfijiy. Erys y pri):der bwyd ajn gryn amscf at' o) i'r brwydro derfynu. Yn wir, mae'n bJ:iibl y bydd y prindcr i ni yn fwy wedi cy- hoeddi heddwch nag ydyw yn awr. Nlae cenhedioedd yn Ewrop h-eddy%v yn dioddef eis- ip:) <'m na cilir danfon cymorth iddynt, end yn nnig trwy German!. Pan ddaw heddwch bydd y trueiniaid hyn yn estyn cu dwylaw atom am fara-az o'r yetor sydd gennym ni a'n cyd-wicdydd yu uuig y geUir dhvaini (.u rhaid. Gwir y bydd morofdd y byd yn agored i'n Hungau—ond 'u bydd y Hongn-u yn ritydd i g7udo bnyd am fiaoedd. Y gatw ryntaf ar y )longau fydd i gtudo m*!wyr yn d i'w gwtad. Maa dros ddwy Eiiwn o fiiwyr America yn Firajnc. Mae cannoedd o fitoedd o'n mi!wyr ui ym Mesopotamia, Pal()stina, a.'r AiffL Ca.'r Itonga.u fwy 1111. digon o waith am gryn am- scr i gtudo'r bechgyn hyn yn ot adref. Nid ppry!?! y eubma'i'i'es end prinder Hoagan i gluJ-,) bwyd i ni o wled'dd pcU ey'n cyfrif am y prinder bwyd presennot yma. Dyl. i, t Hyfrau Bwyd newydd fod allan ac ym m'<?ddiant pawb o'n dartk'nwyr yr wyth- tHY; hon. Wete yrhydtg gyfa.rwydcliadau y by<rd yn dda i chwi cu cofio. Ob bydd etch cymydogion wedi caci <'u LIyfran Bv.'yd n'ewydd a chwiUiau heb eu cici, C!\ch yn ddi<x'd i Swyddfa Bwyd y He i holi am danynt. Os, pan <!daw y sypyn LIyfrau i'cb teutu chwi i y eewch fed un yn <'i5;en, ncu dda!cn yn brin mewn unrliyw Lyfr, cwch yn ddio'ed i SwyÜdfa'r Bwyd er y din'yg i fyny. 0., pan g.-aHoch y gypyn LIyfrau Bwyd, y fed yn y sypyn Lyfr nad yw yn fr P-21 tllyn t neb o drigf!ion<eich ty, ncu Dyfr r'!ywun fo w«!i ymadael ac na wyddoch ei gyMriaJ, tiychwehvch y Dyfr Bwyd yn ddi- oed i'r Swyddfa Bwyd, gan fgluro'r amgykh- iadaa. CQfiwc11 fed dcfriyddLo coupons o Lyfr Bwyd na fo'n eiddo i chwi, neu gadw yn eicit mcdd- iant Lyfr Bwyd fo'n eiddo rhywun arall, yn c:ch g-wneud yn agored i gosp drool. Pan g'affoch eich Hyfr Bwyd, jhoddwch €:ch hernv a'ch cyfeiriad ar y dawr, ac ar y ddah'n arbenuig' (Refcreucs Leaf) ac yn y lie priodol ar eich LIyfrau. Rhaid i chwi barhau i ddpHo gyda.'r un s!'op?' ag o'r b!a,en os na. fyddwch w'edi cael c<?ni<uad y PwyHgor B'.vyd i newid cicil diop. R!aid i chwi gofrestru mcwn .rhyw shop fcl cw8mer am jam cyn Tachwedd lOfcd. I w):cnthnr hyn rhaid Uanw'r manylion ar y "<-ount'Grfoii" iv. tudalen 7 o'r LIyfr Bwyd. Dy'ech gad LJyfr chwaneol yu cynnwys da.!cr o coupons coch (Leaf 5x) ar gyfcr pob aelod o'r tculu fo rhwit? 6 a, 18 mlwydd ocd at' y dydd olaf o'r Bwyddyn hon. Drwy'r COllpon.g hyn gdUr cael ychwaneg o jam, etc., i'f cyfiy'w b:ant. Os bydd-.vch yn gymud i ardal arall, Mu yn m'l¡.ed oddi<a.iircf i aros cesglwch unrhyw ddai) cwh o'ch Liyfr Bwyd fo'ch ivedi adael ?ng' ngofa! unrhyw shopwr. Ewch a.'ch Liyt'r B'vyd a'r daU hynny ?yda chwi i'r Swyddfa m\'yd yn yr ardal y b'och wcdi symud iddi. Cewch yno Lyfr (neu ddail) newydd, a hawl t ddewis cic)i shopwr yn yr arda! ncwydd. Os n'-). bydd yn e'ynaus i chwi wncuthur hynny ynddb<'d ar o! fymud, ccisiwch "Visitors' Dcciantion Form'' yn y Liythyrdv. Cwas- a?aetha, hwnnw, ar ot €i lenwi yn briodo!, i chwi gae) cich dOR'n o bob bwyd ar y coupons fo g-ennych yn cich LIyfr Bwyd am fts o am- Ct'r. Rhaid i chwi a'r Swvddfa B?yd i osod trefit ar eich Dyfr Bwyd o?fewn y nus hwnnw. Os Byddwch yn mynoo octdi cartref am g'fnl)d Hai na mis, ceisiwch y "Visitor's Declaration Form" yn y LIythyrdy fel a nodwyd uclicd. Eweh a'ch Dyfr Bii,d gyda chw', a chewch pich dog'n o bob bwyd yn y sbopau Ho y b'och yn rhoi y "Declaration terms'' i fyny.

Y mLWRIAD T. R. EVANS. Ar y 3ydd cyfiso) cwympodd y Lieut.-Co9. T. R. Evans, 1{.\V.F., oitd ar y pryd mewn cysylltiad a'r 1/6 North Stafford R'egiment? ('ym'odd hyn ic yn rhywtc tu draw i Cam- bra ij ac efe yn anvain ei gatrawd yn etbyn o eiddo yr EHmyn Dywcd dau o'i gydswyddog'ion iddo cnni'i buddl:ol¡aeth cgon- <-<Mns ar y 2')am o Fedi, ac iddynt giudo fi gorff i'w gtaddu yn y fangre honno. Ys,,Trif. cjujcnt yn uchel am ei a!iu a'i ddy!anwad yn y fyddin. Cyi! ymuno a hi da)iai s?vydd bwy- eig yn y Civil Senice yn Liundain, ac yr oodd wedi enniH ei B.A. ym Mhrif Athrofa. y odinas liciino. Fe) Hcnor a b-udd nd!nabyd<).id cf iii,vil Haw. er cylch yn y fam-dd ina$, canys eniHagai dair o gadeirian <'istpdd'fodoL Yt- oedd yn nai i Ficer Danidan (Parch R. nvan.?) ac yn fra\vd i Miss Evans, fic,,rJy. Yggrifcnna gchcbydd :-])rwg gennvf weled yr hysbysiad am Md Cyrnol Bvans, gwr pur adnabyddusymhiith Cymry Dundain, a Uenor C'. 'u'-cig addaw-ol. Trist y'.v meddwl am go!Ii d,1: i(j! fel hyji Rhyw dair blJne.;ld yn ol e;afa<wn ag cf wrth y tan. Ychydig a ddy- wedaj urn y rhyfc], ond siaradai lawer am Icnyddiacth Gymraeg-, am farddoniacth, ac am y ddrama newycfd yr oodj gobaith am dant y"S' N?hymru'r pryd hynny, bethbyn. na,f. Yr of'4d yn Dawn gobeithion ? chyn- ttoman ar gyfer y d;'fodol-a drma't, cwb! wcdt myupd. "Ai byth y difa'r c!-ddyf? Oni wydd<Mt ti mai chwerwder a fydd yn y (Ii" edd ?"

I I .I oo WAM "t Et CHYMRYD ODD!AMGYLCH MEWN OLWYN-GADA!R. HYNNY BEDAIR BLYNEDD AR DDBG YN OL. Mae Mrs. A. North, 143, Buckingham- road, Ay?lcsjbury, yn awr yn niwynium Mchyd r'wgorol, a d'vma ddywcdai ar y laf o Hydi-.ef, 1917:— Ar un adpg fe'm cymerid allan mmVl1 cl,NN-y7i-gacDa,i.r, on<t yr oe'dkl hymiy bed:air Mynedd a'r dd<,g yn o!. Ond Yti bu augen y gadiÚl' hoJino arn.af er pa,n y gwetUia.- wyd fi o'r CrydeyniaJau, y Gyma!wst, a Lumbajgo ga,n Doa't's PÏM8, a<! yr wyf wedi mwyTtihau icdhyd da y ped?r b]yn- edd ar <Mag tiyn." DYMA DDYWEDODD MRS. NORTH YN 1903. Dyma ddyw€-dodd M1'. North ar y 3ydd 0 Fed:, 1903:—"Ga.li&wrt fod yn atfiach ar hyd fy cep. Am oddeutu biwyddyn yr o&did'wn mor wartaidd fel ag mei mown cad'aM' ac o!wy.n.i<m odditani y cymerid fi atian; mor gloff oeddiwn gan y Orydcym- ala'n, y Gymalwst, a Lumbago fol lia aliwn symu hob gy.northwy. "Fe wyddam mal rhyw ddrwg ar yr etwiod oed.d yr adhof o fy sctm canye vr o&dct gwadd-od yn y dwfr ao yr oedd chwydd odditan y Uygaid. "Yr oedd\\in meWJl cyHw.r o an&baitfh pan y elywaia am ac y rhoddais bpawf ar Doan'6 Pilli-e,, a ma.wr oedd fy 113-%ven- yd'<I pan y ccfais adferiad dTwydd- yjrt. "Canlymad cymryd Do&n'a PiMa yd- oedd i'r elwlod weithredu yn naturiol, a. dKIajtodd y cbwyd.d ag oedd tan fy l!yg- aiid. <3it'iodd y boejt o'm haetodau a'm corS. "Ymhe'n mis md ocdd aT)tg€n yr o!wyn- gad)&ir arniaf, a ?a.llw.n fynd o gwmpaa fy bun er cyjtdod i'm cymdogi.on, pa rai ocdd yn dyst-Km 'byw i'm ?wetlh?ad gan Doa.n'e P?ls. Nid. ocs yr amheuaeth ueiaf nad wyf wedi'm cwbl ia-hau. {Aru'ydd1cyd) "A. Nort-h." 08 am <tcrAttM lIr un fllaith ddzionU3 ag yn ac/i0< Mrs. North, myHKM;eA yae! yr un a'r unrhllw Feddyginiarlh 'at yr E'l'wlod-DOAN'S BACKAOHE KIDNEY PILLS. Ar werth gan yos- ttoeAwyr C*y//MftaM, neu 2< 9c y !'o<<!a<d oddiwrth Foster-McClellan Co., 8, Wells-, street, Octord-olrect, L&ndon.,W.I. $ <

CYFLOGAU AMAETH- YDDOL. ISRIF MON AC ARFON. Y mM'r Bw'rdd Cynogau wedi perJcrfynu isnf cynogau amacthyddol ym Men ac Arfon fe) y canivn :—Certmyn, porthmyn, bugeiliaid, a balliff", o ddcunaw ocd a<j uchod, dim nai na 36s am wyth.nos o 63 a.wT. Yr holl weLtbwyr era.ill i ddeibyn dim nai na'r raddfa a ganlyn am 56 awr yn yr !ha{ a 51 yn y .gaeaf:-18a,w oed ac Mchod, 3l8 6c; 17eg oed ac o dan 18a.w, 26s; 16eg oed ac o dan 17€g, 229; 15eg oed ac o dan 1Z,ale8s; 14e<g oed ac o deii 15eg, 14s; a than 14eg oed, 12s. Am "overtime" darperir craddfa o 8gC yr awr i 3c yr awr ar ddyddmu ?waifth, ac o lOo yr awr i 4o yr awr ar y SuHau, yn ol oed y gweitbiwr. Rhaid talu over- time" am bob amscr a wcithir uwdh- law' utihafnod a. nottir. Nid yw amser bwyd i'w .gyfrif yn yr oriau gwaith, ond y maent i gy)tnwy8 unrhyw am-ser pan nad eUir gwe'.th'!o oherwydd y tyv.ydd, paji fydd)cLl'r gweithhvi- yn y lie ac yn barod t weithio.

BRAWDLYS MON AC ARFON. Ddydd lau cYlih¿¡;1iwyd y F'-awd!yg yng Nghacrnarfon, gcrbron y Barnwr A. T. Lawre-nce. MILWR YN TWYLLO. Cyhudd\wjd John Alfred Tempe&t, cyn- nlwr, o gaffael &rian trwy dwy!l ym Man- gor. Eriynwyd g'&" Mr Artemug Jones vn cael ei gyfarwyddo gan Mr S. R. Dew), am amdcLin'ynwyd gan Mr E. W. Robei-ta (yn cael ei gyfarwy<Mo gan Mr J. 1entdr WjlHama). Adtdefodd y carcharor ei fod yn euog, a dtywedodd ei fod yn hanu o deulu parch- ua, ac wedi ei ,giwyfo dd'wyws.ith, ac fod ihynny wedi eSeithio amo i raddau. Yr oedd y caI'Cfuaro!' y.n barod i datu'r arian \!i bt, a gobeithiai y bydda: tddo fod o ymddygiad da. yn y dyfod'ol. Rhwymwyd ef drosodd yn y swm o ? 0 AMLWREICIAETH. Dywcd.otM William Hawea (45), nad oedd yn 'enog o'r cyhuddiad o bi'tod merch, o La.ngeh!.i tra ei wraig gyntaf yn fyw. Tysbiodd M'ra Hawea id41 brtodi .gyda'r carcharor 25ain mlynedd yn o), a'u bod wcdi byw gyda'u giIydd hyd yn ddi- wedda. Wrth gael ei ohrocshoH, dywcdcdd Mrs Ha.w<M e? bodi yn briod gyda dyn o'r &nw Croudli pan briododd y carcharor, ond crc-etai fod el gwr wedi marw, ett.hr gwel- odd ef wüdï: hynny; 'Yn wyneb yr ad<iefla.d hwn, rhyduhawyd y carcharor.

'— —Be A OES El DEBYG YM MON? Dywf'd Rohtbydd o Glasgow fod ffermwr yno. sy'n ar'i-er magu gwarthcg i'w dangos, npwvdd wertttu lio b'wydd mown anverth- iaut'am bris UdIeI iawn, a cho)todd gymami urnn €i hun n?s gwaedii Hir y parttao'r rhyfc! Ga" droi at, ei glerc dyn'Cti&dd Yr Mwerthwr, Dirymwch y gwcrtbiant yna c'r ffyfr. ;t pbpidiw<-h byttt rhoi cnw'r crcadur yn't yn ein nyfrau eto." A thorrodd cyvner- adwyaeth mawr aHau i benderfyniad yr ar- wcrthwr.

Mac'r Pare)'. Btlis jow Bangor. yn mytied i wasanaethu tfyda'r Y.M.C.A. i FfraiBc I am awy(Myn.

;lIeê\liDg' i lift by the Zam-Buk method has entirely, displaced the use of old-fashioned mineral omt< ments and fatty salves. The pure herbal extracts from which Zam-Buk is made are so highly refined and so per- fectly blended together that & medicinal balm of unequalled curative power is the result., Zam-Buk is every bit of tt medicine, concentrated into 1i wonderful, compact remedy which is a tiling' and 1/ SoolhiD \.1? agent of unparalleled and un-' alterable einciency. Whether Zam-Buk be used for a Cf? ? Bruise, Burn, or Scald in th kitchen—the common lot pt housewife.and maid; or fbf the children's heads wheN P,itigivor,in and other infef ? tious skin troubles are about: or for .Ec;sew<? ?? L<??s, P?? "Chaps," Chilblains or any itching, inflamed or sore corlJ ? dition of the skin Zam-Buk is always a wholesome and Speedy cure. Its wonderful Anliseplit and germicidal qualities stop the infection of wounds by disease germs and thus prevent blood-poisoning, or, other dangerous cmpliC<\7, „ tions which are common after-effects of simple injurie_; Zam-Buk is the mo?' scientincally contrived ?? remedy within reach of?I?. ? public. Always keep a bd?J handy. Of all chemists aftel drug stores at 7/3 a box, :off': :it ,is -r 209th Year of the SUN F;, ?3? ?? B ?t FOUNDED 17!0. ? THE OLDEST INSURANCE OFFICE _IN THE WORLD. ? Clllpfet& \f ??b Copied from Pchcy dated 1726. In&urancea eSeoted on the following .8 TidM:- F!RE DAMAGE. Reault&ot Loaa of Rents and ProBt<. Empioyere' liabiliu PersoDai Accident. 1 and WorkmPDS Fidelity Guaranty. Compensation in.' SickneM and ? eluding Accidents DMeaee. to Domestic Sef- Burgtarv. vantA PLa<<6 G laM, AGENCIES EV .I!,¡:\ YWIIER.E,! 1 )1.1 ??sU.TSNrRMt ?p? Poison is the principa! weapon to be used in the Government Rat Crusade. "Rodinc" Rat Potaon ? acts like a charm. It destroy8 J ?S? 6? !??/ t/ 5/ Post 3d. HARIAT. CMMXT. PMTtt. LO-L AGENTS Lo<-a.l RcET, UMKffmand Amtwch; R. A. Evona, -1 Chemist. Portdl"orwic. and Rees Rroberts, <bfinist. Mt-n:i.i Bridee.. Emil= 'EIS1EU FAWB t WYBOD FOD DA VIES, Kennela, Llangefni, yn ba-rod 1 roi mwy na neb arali ym Men am Gcffylau a Gwartbeg Mehrw o bob maint ao oedran. A afonir i'w cvrcitt yn ddit?d ar dderbymad "T?e: ?am? Mu "Poat Cara,?' PriJMY Gwartbeg, l2s i ?; Dynewaid 6a t 1?) SS i fyny t 5s; CcSylau. 12. i 18? 1 ,j DEAFNESS CATARRH. HEAD NOISES, easily cured ht' a few d<ns by the new "FRENCH ORLENE." Scores of wonderful cures ruo ?'?'COMt'LETEI.Y CURED." Age 76. Mr Thomas Wmsiade, of Borden, Hants, writes'—"t am deiight.cd Y tried the new 'Orie'to' for tJie heakl noiseg, I am pleased to tell you, ARE GONE, and I j tC[7t AMr OS M,'tM n< ttft' I COMM in mt/ life. I think it wonderful, as I am < seventy-six years old, and the people here are surprised to think I can bear so wpH again at my 89e." Many other equally good reports. Try oM box to-day, which can be forwarded -tr mv addr€83 upon the receipt' of tooney o?tora/9. THERR IS. NOTBiNO ?E'TTER ? ANY PRICE. Addfeea, "OHLENE" CO., Railwa Creacent, West Croydo*. aMr?w <tnart)MMh ?H) t

"DRYCH"-FEDDYT,IATJ. Y ma.e'n ajnheue a ga y Cyn.greiria!d y goreu ar Ucrmani am getwyddau- Doii Hi.nden:burg a.'r Kaiser i ymddiried yn y fyddi!n C!erma"a.id.d, ac i hy&bysu fed y Ge.rmaniaid yn pwrhau i fuddtugolraethu wrtJt fyned Tmlaen era talwm, ac wrth fyned yu 01 yn awr. e < w Y mae y German yn Gristlon ac yn German. ac fe! hyn y dywcd un o bapurau CologriQ ant y dtda'u' Foil bod'au dynol a C!u'istionj0gicn yr ydym ) 111 teim!o yn ddrwe- am y ty'watit gwacd a'r distryw er<ryH, oild fel Germaniaj'd yr ydym yn go'r'fo.'eddu ynddynt." Felly y German yw pennaeth y eefydiiad. t 0 Aeth jtihyw Ms CM' drwy Germani pan yr nysbyswyd hi a'r byd fed Len3, ca<no!- bwynt giofao) Ffrainc, wcdi syrth.'o i iedd iant y Fyddin Brydeinig. Oddi yma y can'ai German! lawer o io yn ystod y rhyfe], a hyder y Kaiser oedd y buaeai yn eTddo tra?wydd?l i GcTma.ni. Daeth Hai.g a'i fy<M'in a.r ymweHad a'r ne a gorfu i'.r Uwn- iaid fyn'ed allan o'r fu&stea lo yn y parth h'wn o leiaf! w w t Lenin, Artywydd GwerimaeUi anibe"t Rwsia, eydd wedi myned ati i tdwareu yat-ryw Hindenburg o farw a ohodi o farw i fyw, am fyw 'reawm neu gilvdd. Yn G.ermani a Rwsia. y givneir triciau e'r fatih. Bydda,: yn we-'l gnu y byd KMynt a,Toa yn farw. Y bobi waeiihaf 'wrMunt hyn. Y mae nifer o bobi fa.wr yn Germani a. Rwaia y byddai yn dida ga.n y byd eu gwded yn a,rw nc'u yn cad eu l!add, ac aroa yn .Monydd ar ol hymiy. <t « <t < Gwalt.h g-.o anhawdd yw gwe:nyd.du ym- borth i wtad o d-i-i,golioii wedi mwyn- bau moeth&n. Dydd'ai yn dda. gan y Ger- ma.niaid ga.el tamaid o fara y dyddiau dfrwg hyf. Yn America ymi cwynu- Ita/wcr na cpa.nt lawpr o foet'hau—ni.d, bwyd o ?wbi. oeitihr r'hyw ,be'tJMu melu;3 i og!a.'s eu taJIod- au. Chwynnant yn enbydus os na üÎ,a.nt lawer o siwgr I "ganio" pob peth fel arfer' B.obi fa<rh, diolchwch i'.r Arglwydd a'r Ariywydd ei bod arnoch fel y ma.e I <t « <t Rhagora. Pryd'a.In fel g-weinyddcs deddtf a g'orfhymyn Ymd.dan.go6o<id pend'eSge? o Haen Ilys yn S'ir Kent am ddefnydd.io petrol i fyned i'r e.glwys ar y &ul. ?Et.gua y cyfreithiwr a ymddangoaai <h'osti ocdd ei bod yn 70 oed. a'i bod yn bwrw glain, ax, y blinid hi (yr hen wraig) gan g'ryd- cymalau. Ni osgus.odiwyd. ni -aii yr yna.d, eithr dywedai ei bod yn g!awio yn y cad- n'osydd hefyd, ac y dioddefaL y milwyr odtdiwrth gryd?'malau, a Mawpr o ang,hy- suron. Gorfu I'r hen bendcRge? dah) dkwy i brynu p&trol I'r fyddin. Dyb,i F'Bwyrth Sam fyne<t ati o ddifrif, o fyncd 9.ti o gwM. w <t w N Y rn'ie pob I!e I g'-ed'j n,ad yw Gevmn. ond corn' a'r Kai&cr yn enaid iddi, ac f€!Uy y mac. s')I1 &m gael gwerm-Iywodtrafth Tn Germain fel son am amdkEfa-du corn' dyn neu atufa.il o'i enaid a disgwyl iddo fyw Y mae yn amh.e.ua a c€3 gan Ger- ma.ni. ei 'hun en?id. Y mac y Ffrancod wedi gwneud prawf o hyn yn?yn a'r car- dharorion Germana.idd. Wedi eu cymryd y tu ol Fr r'h.engau, hy.sbys-ant nwy o far- wolaeth y Kaiser, a diRgwy!ia.nt iddynt la<wen.ha,u, yn lie hynny a?nt i ryw hurt.wdh, fel pe eu hy'sbrvd wedi ymadaci a !nvy Cred Mawer fu &m y b!ynyddau cyntaf o'r I'hv.fsl mai T Kaiser ocdd yn ddrwg. a'r 'bobt Germanaidd' yn bobi ddymuno!, a phe y'u rhyddhei-d o dan orthrwm y Kaise.r, v bydeent fel poM cra.ill, end d.Kngys ar- bron&n y Fframcod fod y bob! o!t c'r braidd we.di e'j meddtannu gan v eythraul KÛscr. aidd I Y mae yn gencdl y bydd yn rhaid eu ohwalu a'n hanaUuogi i flino y byd mwyach. w w w Y mfJJ3 swyn anghyn'redin mown 6!wgr. fwy fel!y i'f Ame-ricanwr na cheaedtoedd era-iU. Y aiae yn <lifa Hawcr .ohono mown biwyddyn, ao y mac y mWhed yn gwledda a, gandi a lmfen rhew DathUr llawer o 'fan oedfa.on a (ha-ndi a hufen rhow. Dyna. nordd bennaf y gwr i&uanc i ddangcs ai search at ei gai-Ii.Ld, e.ef Jrwy andwyo ei ohylla a. ch.MidI y gat! ci fwyta fel bwyta. ttara; a,'r n'ordet 1 ?yncsi ymwelydd neu ymwc!yÓùe.s yw drwy ddysg!aid o r6w! Ond rhai ga.rAV yw y menywod hfyd am ai;WKr € "caruo" a gwric-ud .pe's a moeth- ymborth o'r fat'h, ac y macnt yn gyfrwys i osgoi cyfa.rwyddyd y \Hin'Yddia.eth lwyd. A d hun am yna. pnfyn ei gwr am sLwg'r, ac yna a ei phl<1lllt i wahanoi l€- .ocdd am Yn ddiweddar, y mae y gweinyddiwl', bwyd Wedt dod o hyd ir 'triclau ao wedi go.rchymyn i bawb ddy- eltwelyd y gors-yu-iiau i'w ewydd'fa cf yn Utica, o leiiaf. Y ma<e rhyw Achan ymob achoo. 1