Llangollen Advertiser Denbighshire Merionethshire and North Wales Journal

CLORIAN Y BEIRDD CYMREIG. GAN HTFFA Jf OX. ETNA AR DAN. [fWADRODD.J Fv AWEX addfwyn a swynir-i fyn'd Hyd FOR y CANOLDIB A mynyddau, tylau tir Eiriandeg yDwyraindir. Ac yn neheulaw fy AWEN—hudol, Rhodiaf yn fy elfen; Hefo 'r wawr, hyd y fro wen Areulir gan yr haulwen. Ar drumoedd y frodir yma,-o draw Y caf drem ar ETXA, A thrwy 'r hinon diriona' Ar hwn y chwerthin yr HaL Edrych hyd ei laesion odrau,-a gwel Mor gain yw 'r rhosynau; Clyw flodion beilchion ei bau Yn siarad drwy bersawrau. o bell, gwel y diadellau,-dofion, Yn dyfod gan chwarau; Mewn hedd y maent yn mwynhau Llawenydd rhwng y llwynau. Y llances drwy y buchesau,—wed'yn A gluda 'i hystenau; Yna y glvvs forwyn glau, Gana ber gan y borau. Tybiwn wrth fyned heibio-ar y llwybr, A'r llawnt yn blodeuo, 0 dan ei wrid, na \vyr o Am hanes ystorm yno. Ond yma trwm ymfwhwman—y mae Y mwll ETKA weithian; A'i ymchwyddog, donog dân, Drwywyll ar dori allan. Mor wylaidd yma yw 'r olwg-welir Ar ei eiliau diddrwg; Ond diafol yw mewn dufwg, A huna 'i fellt yn ei fwg! Ymniwiia 'i drymion aelydd—ar unwaith, Nes dychryna 'r broydd; Llaes len y ffurfafenydd Uwch ei siol yn cochi sydd! Rhyw sobrwydd sydd dros wybren,—a chan Ni chawn neb yn llawen; [ofn Ac a brys o'r tewfrig bren Heda pob perchen aden. Y milod hyd benau y moelydd-:ffont I ffwrdd i'r ceunentydd; Crychneidiant, rhuthrant yn rhydd, Corniant eu ffordd drwy 'r cernydd. Trwy 'u gilydd rhed y trigolion,-ubant A'u gwynebau 'n welwon; Gan eu braw, ymgnoa 'a bron, Llamant rhag fflamiau llymion. ETNA ddirgryna i'r gwraidd,-o'i eigion Y cwyd agerdd ffiaidd; Gan chwyddo, trwyddo y traidd Siau tonau brwmstanaidd. Ymddua gan y cnofaon—ytynt Yn bwyta 'i goluddion I wybr dydd bwria y dbn A geulai 'n mhwll ei galon. Yn y tawchoedd mae yn tuchan,—a'i rwnc A rydd fraw drwy bobman; Ynei lid, o'i safn lydan, I fynu teifl feini tân ■Gwylia y gwynias glogwyni,—a r pyg Ar eu pen yn berwi; Clyw dryferwawg, lidiawg li Tryehineb yn trochioni Golosg chwyrnellawg a welwn,—a'u twrf Uwch y tir arswydwn; TuaJr sir y tora s\v n Pelleni pyllau anwn! Gwreichionllyd, fyglyd faglau-eiriasol Ddrysant y cymylau; Ar ei hyd, y byglyd bau Llwythir & drychioliaethau! O'i ogofau dreigiau gyfyd,—o'i safn Eheda seirph tanllyd; A llifa y Fall hefyd O'i ffwrn boeth, uffern y byd! Clyw eco ei fflamiau yn clecian-heibio, Ar glyboedd pedryfan; Hyd asur, erglywoh disian Ffroenau dieifl ei uffern dan! Ei loew ufel a lifa-i lawr, Ali lif ymagerdda; Yma yn uthr, lffamio wna Ceuau twynog CATANIA! Ti Dduw wnaethost y ddaiar—i gadw Llosgedig nwy anwar; Gwarchoda fina o far T gafaeliog ufeliar. Diolch a ddylid Awen,-o waelawd Y galon yn llawen, Na welir tanllyd niwlen M\'Vg ETNA drwy Walia wen. HWFA MON.

+ Epps's COCOA.—GEATBFITL AND COMFORTING. By a thorough knowledge of the natural laws which govern the operations of digestion and nutrition, and by a careful application of the fine properties of well-selected Cocoa, Mr. Epps has provided for our breakfast and supper a delicately flavoured beverage which may save us many heavy doctors' bills. It is by the judicious use of such articles of diet that a constitution may be gradually built up until strong enough to resist every tendency to disease. We may escape many a fatal shaft by keeping ourselves well fortified with pure blood and a properly nourished frame."—CM Service Gazette.-Made simply with boiling water or milk.-Sold only in packets, by Grocers, labelled JUlES EPPS & Co., Ltd., Homoeopathic Chemists, London.Also makers of Epps's Cocoaine or Cocoa-Nib Extract: A thin beverage of full flavour, now with many beneficially taking the place of tea. Its active principle, being a gentle nerve stimulant, supplies the needed energy without unduly exciting the system. (4682) WARNING.-When you ask for RECKITT'S BLUE see that you get it. The Manufacturers beg to caution the public against imitation square Blue of very inferior quality. The Paris Blue in squares is sold in wrappers bearing their name and Trade Mark. Refuse all others. Borwick's Baking Powder, Pure and Wholesome. Borwick's Baking Powder, Entirely free from alum. Borwick's Baking Powder Largest sale in the world Borwick's Baking Powder, Best that moneycan buy. 1, I.. A HELPING HAND Is extended to all sufferers from Nervous Debility, the Errors of Youth, Lost Manhood, ) Weakness, Dimness of Sight, Bladder, Gravel, Kid- ney, Liver Complaints, and all Diseases of the Urinary Organs. A Minister is in possession of a GUARANTEED REMEDY, THE CREAT AMERICAN PRESCRIPTION, which has cured many thousands of sufferers from these fatal diseases, and he will send it Free of Charge on receipt of Id. stamp for postage. Write to the REV. DAVID JONES, Ray Villa, St. Anu's Crescent, Lewes. Name this Paper.

CYMRO, CYMRU, a CHYMRAEG. TREGEIRIOG. Dydd Gwener, y 4ydd o'r mis hwn, y cafwyd y tea party i gynnulleidfa y Trefnyddion Calfinaidd a'r Wesleyaid fel mewn undeb a chydgordiad; a thuag at hwn gwnaeth pawb ei ran mewn hwyl, fel arferol yn y lie hwn er's blynyddoedd. Yn yr hwyr cafwyd cyfarfod llenyddol yn addoldy y Trefnyddion Wesleyaidd, dan lywyddiaeth Einion Ddu. Cymmerwyd rhan ynddo gan gantorion, darllenwyr, ac areitbwyr, &c. Cafwyd ynddo ddigon o amrywiaeth a thalentau i'n cadw yn ddifyr ddigon am yn agosi ddwy awr.—BETA. LLANARMON DYFFRYN CEIRIOG. Xos Iau, y 3ydd cyfisol, cynnaliwyd cyfarfod y Feibl Gymdeithas yn y lie hwn, pryd y cafwyd anerchiad brwdfrydig gan un o'i chynnrychiolwyr, sef y Parch. D. Charles Edwards, M.A. Hefyd, cafwyd sylwadau gwerthfawr gan Mr. J. Jones, Manchester, yr hwn hefyd a ddechreuodd y cyfarfod trwy ddarllen rhanau o'r Ysgrythyrau a gweddi.- Llywydd, Mr. Hughes, Penrhewl. Yr oedd yn ddywenydd genym gael ar ddeall fod gwahanol ranau o'r Beibl yn cael cylchrediad mor helaeth, a bod y syched am danynt yn cynnyddu o flwyddyn i flwyddyn. Buan y byddo "gwybodaeth o'r Arglwydd wedi llanw yr holl ddaear, a chaffed englyn yr hen fardd R. Williams, Pandy, ger y Bala, sylw cyffredinol etto am y dyfodol. Wele ei englyn,- Llyfr doetb, yn gyfoeth i gyd,—wych Iwyddiant, A chleddyf yr ysbryd, A gair Duw, Nef yw hefyd,- Beibl i bawb o bobl y byd." —M. O. CEFN A'R CYMMYDOGAETHAU. CASGLU A RHOI. Casglodd cangen y Cefn at Gymdeithas y Beiblau, yn ol y cyfrifiad diweddaf, bymtheg punt, dau swllt ar bymtheg, a phum ceiniog a dimai. Beth oedd yr achos o'r lleihad nis gwyddom—pa un a oedd rhyw beth yn y dull o gasglu, neu yn y rhai oedd yn casglu, neu ynte yn y rhoddwyr yr oeddyr achos o'r lleihad yn unig. LLYFRAU YN YR YSGOLION. Y mae oannoedd o Feiblau, Testamentau, a rhanau o'r Ysgrythyrau, yn cael eu rhoi gan yr ysgolion Sul at wasanaeth y deiliaid. Ymddengys mai dechreuad yr arferiad hwnw oedd cadw yn yr ysgol ychydig nifer o'r llyfrau a enwyd, fel y byddai un i'w gael os digwyddai rhyw un drwy anghof ddyfod i'r ysgol heb yr un, neu os dettai rhywun dieithr i'r ysgol a fyddai yn aros yn yr ardal dros y Sabboth. Ond cyn shyn y mae cannoedd wedi cymmeryd mantais ddrwg ar y ddarpariaeth dda a enwyd; ac ant i'r ysgolion heb feddwl am fyned a llyfr gyda hwy byth; a llawer o honynt yn rhai diofal iawn am gadw y llyfrau yn gyfan neu yn lan. A ydynt yn rhai go dda am roi yn y casgliadau tuagat gael llyfrau i'r ysgolion? A ydynt yn rhai da am gasglu a rhoi at Gymdeithas y Beiblau ? Y mae rhai eraill yn gofalu am ddyfod a llyfrau o'u heiddo gyda hwy i'r ysgolion. Byddai yn gysur i'r rhai nad ydynt yn gwneyd felly benderfynu nad ant hwy i bwyso ar yr ysgol Sul am ddim ond am ei haddysg fendigedig a rhad,—y byddant yn rhy annibynol i beidio a dyfod a llyfr o'u heiddo eu hunain i'r ysgol. Beth pe byddai rhywrai yn cymmeryd sylw, pa un ai y rhai nad ydynt yn dyfod a llyfrau gyda hwy i'r ysgolion neu y rhai sydd yn dyfod ydyw y rhai goreu am roi yn y casgliadau at gael llyfrau i'r ysgolion, ac hefyd at y Gymdeithas Feiblaidd. Dywedai dyn oedd yn trwsio gwlawleni (umbrellas) mai rhai wedi eu tori gan bobl fyddai wedi cael eu benthyg oedd llawer o'r rhai a fyddai ef yn eu trwsio—mai pobl nad oeddynt barod i dalu am wlawleni iddynt eu hunain oedd y rhai mwyaf diofal am gadw gwlaw- leni eucymmydogion yn gyfan. LLWFRDRA. Un o'r pethau mwyaf llwfr mewn pobl ydyw bod yn rhy lwfr i ddarparu pethau angenrheidiol at eu gwasanaeth eu hunain, os bydd ganddynt y posiblrwydd i'w cael. Un ffordd i fagu annibyn- iaeth a gofal ydyw arfer plant i ddefnyddio eu pethau eu hunain, gofalu am eu pethau eu hunain; prynu pethau iddynt eu hunain a'u pres eu hunain a gwneyd i eraill fel y carent gael gan eraill. RHIWABON. Nos Lun, Hydref 7fed, yn yr Assembly Room, Rhiwabon, cynnaliwyd cyfarfod gan yr adroddwr Cymreig hynod, Mr. Theo. Daniels, a Mr. Harry Cheesman, yn cael eu cynnorthwyo ar y berdoneg gan Mr. Jos. Daniels. Cefnogid y cyfarfod gan Syr W. W. Wynn, Bar., Phillip Yorke, Ysw., C. Murless, Ysw., maer Gwrecsam, a Capt. Hope, Plas. penynant. Cynnwysai y gweithrediadau ganeuon newydd, adroddiadau newydd, cymmeriadau newydd, gyda cherddoriaeth ddigrif-ddull. A YDYW HYNY YN GYSSON, sef pasio y rheithfarn Marwolaeth oddiwrth achosion naturiol," yn Overton, ar gorph llettywr achlysyrol a gafwyd yn farw, meddir, â'i ben mewn bwced? Geiriau, a glywir yn ami ar ol darllen am benderfyniadau mewn trengholiadau ydyw, "0, ie, y maent yn pasio pobpeth yn bur esmwyth yn y wlad yma. Dim ond dweyd, 'Marwolaeth drwy achosion naturiol,' 'Marwolaeth drwy fethiant y galon,' Marwolaeth ddamweiniol,' &c." Beth yw yr achos o hyny ? PETHAU AR Y BYRDDAU. Dywedir fod llawer o ffyrdd, o lwybrau, o lynau, o ffynnonau, ac o einsenau, &c., wedi bod ar fyrddau y deyrnas ar ol yr etholiadau brwdfrydig a gaf wyd, ond mai y diffyg ydyw mai ar y byrddau y maent yn cael eu trin, a'u gwella gan dafodau, ac nid gan ddwylaw ac arfau, lawer o honynt, byd yn hyn. Ong chwareu teg i bawb. "Nid ar unwaitfe y gwnaed y byd." Dywedir "fod rhai yn fwy di- ymdrech am droi gwaith allan nag oeddynt am gael troi i mewn i'r cynghorau, fod enw yn felusach na thrafferth, a swydd yn esmwythach na gwaith y swydd." TWR BABEL PRYDAIN. Un twr oedd yn Babel y Beibl, ond dywedir fod amryw yn Mhrydain Fawr ymhongar, sef, y "Senedd" a'r Byrddau." Yr oedd Twr Babel y Beibl yn cael ei rwystro, am nad oedd y bobl yn gallu deall eu gilydd, ond y mae tyrau Babel Prydain yn cael eu rhwyatro yn ami, am fod y bobl yn deall eu gilydd, ond na fynant gyd-adeiladu a'u gilydd, er lies y lluaws. Dywedir fod rhai aelodau yn ceisio gweithio yn egniol dros eu hetholwyr, a bod rhai eraill yn gweithio yn effeithiol drostynt eu hunain neu dros rywrai neillduol, neu er llwydd rhyw fasnach neu gwmniau. CEFN. Hyfref Sfed, cynnaliodd Undeb Cynnulleidfaol Gogledd Cymru gyfarfod cyhoeddus,am saith o'r gloch yn yr hwyr, yn addoldy Eglwys Gynnulleid- faol y Cefn. Y llywydd oedd y Parch. R. Roberts, Rhos, a'r siaradwyr penaf y Parchedigion S. R. Jenkins, B.A., Bangor, James Llewelyn, Dolgellau, a W. T. Clarkson, B.A., Llundain (ysgrifenydd y gymdeithas). Casglwyd tuag at gostau yr undeb. SEION A'R TABERNACL. Cafodd pobl y ddau gapel a enwyd gyfleusdra unwaith yn rhagor i glywed y Parch. W. Jones, Newport, sir Fynwy, neu, fel yr adwaenir ef oreu gan lawer, y Parch. W. Jones (Ap Rhys), Glyn Ebwy, genedigol o gymmydogaeth Pandy'r Capel. Pregethodd gydag effaith yn Seion y boreu a'r hwyr y Sul, Hydref 6ed, a nos Lun, y 7fed, yn y Tabernacl. Y mae ef ar daith gyda llyfr o'i waith, sef cofiant y Parch. Evan Thomas, Casnewydd. PENYBRYN, GER ACRFAIR. Lie bach ydyw Penybryn, yn cynnwys ryw bump neu chwech o annedd-dai, ac amaethdai oddi- amgylch, ac un capel bach dèl canghen o eglwys y Methodistiaid Calfinaidd, Garth. Cynnaliwyd cyfarfod yn y capel hwnw i ddiolch am y cynhauaf, Hydref 4ydd. PENYCAE. Hydref 9fed, cynnaliodd yr Eglwys wyr yn y lie uchod gyfarfod i ddiolch am y cynhauaf. Ac ar yr un noson, yr oedd cyfarfod cenhadol yn Nghapel Salem (B.) ar ymweliad Mr. Jones, cenhadwr o India, a brodor o Ddeheudir Cymru. CERYG YX Y GWELY. Ar foreu ystormus, cyn dydd, yr wythnos ddiweddaf, torodd cangen fawr o goeden, a disgynodd ar gefn ty Mrs. Mary Morris, Penlan, Garth. Disgyuodd ceryg oddiar wal y ty ar y gwely, lie yr oedd Mrs. Morris ac wyres fach. Hwy yn unig cedd yn y ty. Torodd y ceryg archoll ar ben yr wyres a chollodd gryn lawer o waed a pharodd yr helynt fraw mawr iddynt. Y mae yr eneth fach yn gwella. Gallasai y ddamwain fod yn llawer mwy difrifol. TREFYNANT. Y mae rhan o'r ardal hon, sydd ar derfynau plwyfydd Llangollen a Rhiwabon (yr hen oruchwyl- iaeth), yn cael ei blino gan ddwfr ar y ffordd a elwir "ffordd y Twr." Y mae y pantle a'r dwfr hwnw wedi cael sylw y cynghorau. Perthyna i randir Cynghor Plwyfol Trefor Isea. Y mae ganddynt hwy hawl i alw sylw at beth felly (ac y maent wedi gwneyd), ond hawl i'w ddiwygio sydd yn beth arall. Nid oesgan ohebwyr hawl chwaith, yn swyddogol, i gynllunio na gwneyd peth felly, gwydd- och. Ond gall pawb edrych, ac wrth edrych feddwl, ac wrth feddwl dybio am gynllun. Ac os gwelwch yn dda, dyma gynllun na wna ddrwg i ddim nac anhwylusdod i neb, na pheri fawr o gost chwaith, sef, tori ychydig o dop yr allt ger camfa cae Mr. E. Parry, a llenwi ychydig ar y pant ger ty Mr. J. Thomas. Ni safai y dwfr yn y lie mwy, a byddai pob peth yn well. DESC E GLOWYR OU FFORDD. Y mae tenant y Rock Tavern, Mwnglawdd, yn y carchar yn aros ei brawf, ar y eyhuddiad o geisio saethu rhyw ddyn. A phan geisiwyd gan yr ynadon yn Ngwrecsam drosglwyddo y drwydded i ddyn arall o'r enw Price, dywedodd W. Lester, Yaw., Y.H., mai caban ar ochr y bryn i ddenu glowyr tlawd wrth ddyfod oddiwrth eu gwaith i yfed ac ymladd oedd y lie, a gofidiai nad oedd y gallu ganddynt i ddidrwyddedu." Am hyny caniatawyd y trosglwyddiad. YN YR ARDAL NESAF i'r Mwnglawdd y mae y Temlwyr Da, Cymreig a Seisnig, yn gweithio yn egniol, gan ddwyn llawer i'w dillad a'll hiawn bwyll, sef yn y Coedpoeth. FRONCYSSYLLTAU. Prydnawn dydd Llun, Hydref 7fed, yn ysgoldy y Bwrdd, cynnaliwyd cyfarfod i gyd-fwynhau te, bara ac ymenyn, bara a chig, &c. Hefyd yn yr hwyr, yn yr un lie, cynnaliwyd cyfarfod, o dan lywyddiaeth T. Hughes, Ysw., Y.H., Brynderwen, Llangollen. Traddodwyd anerehiadau gan y llywydd, gan J. Herbert Roberts, Ysw., A.S., a Mr. J. P. Davies, Llangollen. Cynnygiwyd ac eiliwyd diolchiadau gan amryw o ddynion yr ardal nad ydym yn sicr o'u henwau oil. Rhoddid clod uchel i'r te a'r cyfarfod. Canwyd amryw ganeuon gwladgarol a dyngarol yn fedrus gan Mr. R. Morris ac un arall nad ydyw ei enw genym. Amcan y cyfarfod oedd llon-gyfarch J. H. Roberts, Ysw., A.S., ar ei lwyddiant yn ei ddychweliad i'w sedd yn y senedd. Yr oedd ei briod, Mrs. Roberts, yno yn cyd fwynhau y croesawiad. Yr oedd y lie wedi ei addurno yn briodol i'r amgylehiad gyda gwyrdd-ddail a banerau. A'r tu cefn i'r areithfa yr oedd y geiriau Welcome to our worthy M.P." Siaredai Mr. Roberts yn Gymraeg a Saesneg. Prif faterion yr anerchiadau oeddynt y wlad mewn cyssylltiad ag addysg, yn arianol, yn elfenol, ac egwyddorol. Yr oedd angen am fod yn wyliadwrus, craff, a gochelgar gyda'r pwngc pwysig o addysg yn y presennol, er mwyn dyfodol y genedl. Peth arall oedd amaethyddiaeth, fod hyny yn bwysig, ond nad ellir gwneyd llawer nes gweled beth fydd adroddiad y ddirprwyaeth dirol, &c. TARA.WIAD SYDYN. Dydd Llun, Hydref 7fed, aeth Mrs. Mary Ann Jones, Cefn Mawr, i le pwrpasol yn Ngwrecsam i gael ymborth. Tarawyd hi yn sal iawn, galwyd am feddyg, a chyrchwyd hi adref i'r Cefn mewn cerbyd amgauedig. Er pob gofal ac ymdrech, bu farw tua 3 o'r gloch boreu dranoeth, yn 56 mlwydd oed. Yr oedd yn enedigol o ardal Pentrefelin, ger Llangollen, ond ar ol priodi & Mr. Mesach Jones, Garth, bu yn y Garth am flynyddoedd. Symmudasant i Acrfair. Gadawodd feibion a merch, ac wyrion, a llawer o gyfeillion i alaru. Clywsom hi wrth fyned i oedfa y nos yn mawr ganmol pregeth y boreu, y Sul diweddaf.

AMRYWIAETH. Yn Awstralia y mae mwyaf o eglwysi mewn cyfartaledd i rif y boblogaeth o bob gwlad arall (ond nid eglwysi gwladol). Y mae y dyn sydd a'i amgylchiadau yn gymmwys i'w dymmer yn ddedwydd, ond y mae y dyn all gymmwyso ei dymmer i'w amgylchiadau yn hapusach, Cynnwysa yr ymherodraeth Japanaidd bedair ynys fawr, a dim llai na thair mil o fan ynysoedd eraill. Y dref lanaf yn y byd, er's oesoedd, ydyw Broec, yn agos i Amsterdam, yn Holland. Ni chaiff anifail na throl fyned ar yr heolydd, er mai magu ani- feiliaid, a gwneyd ymenyn a chaws ydyw ea gwaith. Cedwir yr oil y tu ol i'r tai a thu allan i'r dref. Golchir a sgwrir y presebau. Y mae pob lie fel parlwr bron. Dyna le am laeth ac ymenyn a chaws glan. Dydd Gwener, Medi 20fed, 1895, dathlwyd cofwyl rbyddhad Itali, yr hyn a gymmerodd le bum mlynedd ar hugain yn ol, a dadorchuddiwyd cof- golofn ardderchog, ar yr hon y mae llun eu harwr gwladgarol, Garibaldi, ar ei ryfel-gyrch. Pan dynwyd y gorchudd oddiarno, rhoddodd y dorf o dros gan mil, o bob gradd, floeddiadau o orfoledd a chymmeradwyaeth wrth weled llun prif arwr eu rhyddid cenedlaethol a chrefyddol. Yr oedd hyny yn arwydd ychwanegol fod awdurdod dvmhorol y babaeth ar ben am byth yn y wlad hono o leiaf. Dywed rhai nad ydyw y Cymry yn genedl, am nad oes ganddynt brif-ddinas, a pethau felly sydd yn gwneyd cenedl. Os felly, oni fyddai yn well i ni adfeddiannu prif-ddinas Llundain ?—neu gael un a'i galw ar enw Llewelyn ein Llyw olaf ?—os rheidiol yw mortar i gydio ein cenedlaetholdeb YN YSGAFNACH. Ar ol i'r Parch. Rowland Hill dalu dros un yr aeth yn feichiau iddo, gofynodd cyfaill, Beth ydyw y mater, Mr. Hill ? Yr ydych yn edrych yn drwm." Attebodd Mr. Hill, "Yn drwm!—cam- gymmeriad, syr. Yr ydwyf yn ysgafnach o fil o bunnau nag oeddwn ddoe." GOFYNODD PAT Pa faint o ffordd sydd i Lundain, master ? Attebwr -Deng milldir. Pat (wrth ei frawd)-Tyr'd yn mlaen, Meic, 'does 'na ddim ond pum milldir yr un. DIFYRU. Y mae y neb sydd yn siarad er mwyn difyru yn unig fel un yn hau manus, gan wneyd ei hun yn ynfytyn a gwastraffu yr amser a'r tir. Y mae y neb sydd yn siarad mewn dull difyr er mwyn llesoli, yn iawn ddefnyddio yr amser a'r tir; a thrwy hyny yn puro ei hun, yn gwella ei oes, ac yn gadael dylanwadau dyrchafol i'r oes a ddel. Tra yn ceisio yr adloniadol, nac anghofier yr adeiladol. Y mae rhywbeth yn mhobpeth a wna ac a ddywed rhai. Y mae rhai eraill yn gwneyd a dweyd pob- peth heb ddim ynddo. Y mae rhai wrth siarad mewn cymdeithas yn eangu meddyliau ac yn rhyddhau tafodau rhai eraill. Y mae rhai hefyd wrth siarad mewn cymdeithas yn cyfyngu meddyliau ac yn rhwymo tafodau rhai eraill. Cynnyrchir chwerthiniadau gwawdus mewn gwrandawyr gan drwsgleiddiwch rhai siaradwyr cyhoeddus. Cynnyrchir chwerthiniadau edmygus gan fedrusrwydd rhai eraill. EI FWYD A'I LETTY. Mewn ynad-lys, lie y cyhuddid dyn o fod yn gyfranog mewn lladrata bara, ymesgusodai y cyhuddedig drwy ddweyd mai anghen bwyd oedd arno, onide ni buasai yn gwneyd fel y darfu. Pan hysbyswyd fod y troseddwr newydd ddyfod o'r carchar am drosedd cyffelyb, gofynodd rhywun, Pa'm na buasai yn gweithio i gael bara ?" Attebwyd, Am ei fod yn ysgafnach i ladrata bara un adeg, a chael bwyd a Hetty adeg wed'yn am ei ladratta."

YR HEN GRASWR WED! DYCHWELYD. Mr. Gol.Cbwedi bod mis am ysbed o amser, bu gorfod i mi heglu tuag ad re. Dous unlle yn debig i gartre," welwch chi. Byddaf yn pasio barn wel hun am y sawl sudd heh un cartre, ei fod yn un truenus i'r eitha glas. Mau rhuw fath yn well na bod heb yr un. Cyrheuddes yma yn chwus mawr, ac yn lied flin, wel y geillwch ddisgwil i un o'm houd i fod. Yr oudd Gwen ar ben y drws, a'r goriad yn ei llaw ar feder rhoud cwarfod i mi. Rachlod fawr, pe gwelsech ei llygade hi, yr ouddunt gimin a marbls, ac yn lledu wel llidiarde, a gwen nwufus yn dawnsio o'm blaun nes yr angbofies fy mlinder yn y fan. Nid peth bychan i hen greadur wel y fi uw caul aulwud lan a gwraig Ion. Wel, er mwun newid bwud, gwell i mi droi dolen am rwbeth arall. Y peth sudd yn gwasgu ar fy meddwl ar hun o brud uw y twudd braf a gawsom leni gida y cynaua ud. Cnwd mawr, brig da, gronun iach, braf. Y mae y curch gwun cwta yn rhagori ar y curch du, a chrib y celiog. Y mau caul ud iach i'r odun yma yn bwngc gwerthfawr iawn i mi. Hefud y man yn rhagorach i'r amauth- wur, ac i If an y Felin. Y mau y pyne yn dechre dwad ac y mau gienuf fine ddigon o goud, mawn, a thylpie at grasu hud mis Mawrth o leiaf. Chwi welwch fy mod ar dir lied dda. Hai lwc am gaul mwunhau iechid. Cofion at bawb. -YR H. G. PWYLLGOR UNDEB BEDYDDWYR CYMRU.— Cadeirydd, Henadur Davies, Merthyr. Darllenwyd mynegiad yr ysgrifenydd, yn mha un y datganwyd galar ar ymadawiad drwy angeu y Parch. G. H. Roberts, Caerfyrddin, ac ar ol y Parch. W. Jones, Abergwaen, cyn-lywydd yr Undeb. Yn ystod y flwyddyn ddiweddaf collodd yr enwad 21 o weinidogion yn yr angeu. Cynnydd o aelodau yr enwad yn y deng mlynedd diweddaf, 63,972. Ceid fod yn Nghymru a My nwy boblogaeth o 1,771,451. Rhif aelodau y Bedyddwyr 100,534, yn nghyda thros 200,000 o ganlynwyr. Cyfeirid mewn modd neillduol at y mudiad newydd cenadol cartrefol gan Fedyddwyr Cymry, ac at y ffaith y darparai Is. yr aelod y swm o £ 5,000. Y mae Bedyddwyr Cymru yn llawer cyfoethocach nag y maent erioed wedi rhoddi prawf o hyny. Llawenychid yn ngyfuniad y ddau fath Fedyddwyr yn y Gogledd. Cydymdeimlid a'r cenadaethau a ddioddefasant oddi wrth y llofruddiaethau diweddar yn China. Cynnygiwyd gan Mr. 1. Ellis (Caerenydd), ac eiliwyd gan y Parch. I. Thomas, Caersalem Xewydd, fod adroddiad rhagorol yr ysgrifenydd yn cael ei fabwysiadu fel eiddo yr undeb. ♦—

NEW BOOKS, MAGAZINES, Etc. No. 78 of Present Day Tracts has just come to hand, viz., The Early Witness to the Four Gospels," by the Rev. S. W. Green, M.A.—" The Cottager and Artisan," "Child's Companion," "Our Little Dots," "Friendly Greetings," "Excellent Women" No. 15 (Anna Hinderer of Yomba), and Light in the Home," as usual, are excellent reading.—We notice in the Girl's Own Paper" Sarah Tyler's interesting chapters are continued, Anne, Jane, and Isaac Taylor being under consideration.-We do not know of a better magazine for boys than the Boy's Own Paper," which completes volume XVII. this month.-Canon Tristain's Rambles in Japan," which are appearing in the "Leisure Hour," are unusually interesting.- St. Paul's escape from Damascus is the title of a paper from the well-known writer, the Rev. Hugh Macmillan, which appears among other readable matter in the Sunday at Home."—" Home Words," "Hand and Heart," and "Day of Days," appeal to a large and growing section of the community, while The Fireside Pictorial Magazine," so ably edited for so many years by the Rev. Charles Bullock, contains excellent fare, amongst which we notice the first instalment of The Cwm Maen Pit," a tale of the Welsh mountains, by C.M.C.

THE LOCAL MARKET. LLANGOLLEN. SATURDAY.—The quoations were— s. d. s. d. I s. d. s. d. White Wheat 4 2 to 4 4 [Trout 0 0 to 1 0 Red Wheat 4 0 to 4 2 ISoles (each) 0 0 to 2 0 Grind. Barley.. 3 3 to 4 3 Plaice ditto 0 0 to 0 6 Oats (2261bs.) 14 0 to IS 6 Cod Fish (lb.). 0 4 to 0 6 Beans (2401bs.) 15 0 to 16 6 |New Potatoes 0 0 to 0 Oi Beef (lb.) 0 6 to 0 9 (Potatoes (m're) 0 0 to 0 0 Veal 0 61 to 0 9 jOnions (lb.) 0 0 to 0 l Mutton 0 7 to 0 81tApples (lb.). 0 1 to 0 2 Lamb 0 7 to 0 8 £ Gooseberries 0 0 to 0 0 Pork 0 5^ to 0 "I Winberries (qt.)O 0 to 0 0 Fowls (couple) 3 0 to 3 6 Strawberries do 0 0 to 0 0 Geese (lb.) 0 0 to 0 0 Raspberries do. 0 0 to 0 0 Ducks (couple) 5 0 to 6 0 (Currants ditto.. 0 0 to 0 0 Turkeys (lb.) 0 0 to 0 0 |Plums(lb.) 0 0 to 0 x Pheasants(brc.)0 0 to 0 0 Mushrooms (lb.) 0 0 to 0 0 Hares(each). 0 0 to 0 0 Butter (lb.) 1 0 to 1 1 Rabbits 0 10 to 1 0 jTub Butter 0 0 to 0 0 Salmon (lb.) 0 0 to 0 O Eggs. 00 to 12 for a Is OSWESTRY, WEDNESDAY.—Wheat, 3s 6d to 4s 2d per 75 .bs.; barley, 3s Od to 4s 3d per 701bs.; oats, 10s od to 16s Od per 225 lbs.; butter, Is Od to Is Id per lb.; eggs, 11 to 12 for a shilling; fowls, 5s Od to ós 6d per couple; ducks, ós 6d to 6s Od per couple; rabbits, Is lOd to 2s Od per couple. WREXHAM, THTTESDAY.—Wheat, 3s Od to 3s Sd per 75 lbs.; barley, 3s Od to 3s 3d; oats, Is 10d to 2s 8d; butter, 01 1 Id to Is Od per lb.; eggs, 12 to 13 for a shilling fowls, 2s 6d to 3s 9d per couple; ducks, 3s 6d to 4s Od per couple; potatoes (old), Os Od to 2s 6d per hamper. LIVERPOOL CORN, TUESDAT.—Wheat, fair trade, halfpenny under Friday's. Quotations. No. 1, Californian, 5s 2ld to 58 3d No. 2, Winter, 4.s lid to 5s 2d. Beans unchanged—Saidi, 24s 6d to 24s 9d. Peas, scarce spot, 4s lid to arrive. Oats, firm, Friday's advance-new wheat, Is lid to 2s 2d. Flour, unchanged.

WHISKY AND INSANITY.—At the annual licensing sessions for the petty sessional division of Amounderness, held at the Preston County Police Court, on Saturday, Mr. W. F. Anderton inquired from :Superintendents Bourke and Cross whether, in the cases of conviction for selling adulterated spirits, the analysis made by the eounty analysts showed the presence of antimony. The county asylum superintendents found that patients com- mitted to the asylums for intemperance in drink were suffering from a slow poison as well as dementia, which was caused by antimony, said to arise from the use of patent stills in the preparation of cheap whisky. As over 20 per cent. of the asylum inmates were suffering from insanity caused by excessive drinking, it was a question which desired serious consideration.—Mr. Bourke said the analyst had never mentioned the presence of antimony in the spirits which he had analysed for him. All that he had referred to had been presence of excessive water. CUBED OTRMS—WiLL CUKE You Sufferers from Grave Lumbago, Piles, Pains in the back, Dropsy, Wind and Water Complaints, Diseases of Kidney, Bladder, Urinary Organs, Stone, Gleet, Stricture, Sciatica, Rheumatism, and Gout will find a positive cure in HOLDROYD'S GRAVEL PILLS. Try a small box, and if not satisfied your money will be returned. Price Is. lid. of all Chemists, or post free 14 stamps, from Holdroyd's Medical Hall, Cleckheaton,Yorkg Don't be put off. If you cannot get them, write at once the Proprietor, and a box will be sent next post. (4664) «

A meeting was held at the Bryn, Ruabon, on Tuesday evening, for the purpose of discussing the desirability of resuscitating the Male Voice Choir. Mr. Whitting- ham presided, and there was a good attendance of former members of the choir. Mr. R. Williams was elected conductor; Mr. Wittingham secretary; Mr. C. Langford treasurer; the following being elected com- mittee men: Messrs. W. Langford, J. Grimth, C. Roberts, J. Williams, and W. Williams. It was decided to practise every Tuesdey evening during the winter months, and all candidates for membership will have to pass a test before the committee and officers of the society.