Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
[No title]
i'r penderfyniad mai y 'Llywodraeth bresenol YV vr UD salaf fu yn ilywodraethu ein gwlad erioc^d. Ydych chwi yn fy amheu? Cymer- wch y Cabinet-mae hwnw mor ddialla fel nas gallent gytuno arddim. Beth ydynt hwy, a'u cydmaru a'n Local Boardni? Pe bae nhw yn dwad i lawr yma, i drenlio en holidays, yr wyf yn siwr y caeut dicket i fyned i mewn i ystafell j bwrdd i weled pa fodd i wneud gwaith. Scientific Statesmen yn wir! y mae yna fwy o science yn mhoced gwasgod ambell aelod o'r bwrdd nac sydd yn yr oil o honynt. Men of Business! mae gwell dyn am fusnes yno na dim un sydd ganddynt. Self taught hefyd. Nid wyf yn amheu dim, pe bae nhw yn anfon gair yn mlaen Haw, na buasai y "Dyn a gollodd y gadair" a "Bos y Bwrdd" ya cana duett adnabyddus o waith y bJaenaf.o'r enw "y trethi," er dangos iddynt yr ysbryd yn mha un y dylent fod. Bu'm yn gwrando arnynt yn rehersio nos Fawrth. Edrychai awdwr y duett mor ddifrifol a phe bai yn adrodd y gweithredoedd da a gyflawn- odd, gerbron y cyfarfod misol. Edrychai ei gydymaith yn llawer mwy siriol. Cyn dechreu, tynai hwn yn hamddenol gefn ei law drcs ei wefusau. Cydgordiant yn gamp- us hyd nes y daethant at y man lie cyfeirid at estyniad y terfynau;-wedv'n y diluw! Edrychwch ar waith y LIywodraethyn ng^n a'r Rhyfel, yn anfon rhyw generals an- wybodus i South Affrica. Pe byddent yn gofala am y trethi mi fuasent wedi anfon gwell dynion yno er's talm. Mae yea ddigon o honynt. Yr wyf yn bur sicr, y munyd yma, fod yna well generals dan bendis v I Market Hall neu wrth y Bont Fawr na'r un a anfonwyd yno. Mae wrth y Bont bob nos, ac yn Stryd fach bob amser ciniaw, ddyniton a fuasai wedi dwyn y rbyfel i derfyn er's amser malth. Ni buasai dal De Wet ond chwareu plant iddynt; am Botha, buasai hwnw yn yr wytbnos nesaf mewn dim amser, ac mi fuasai gan ein hen frawd Mr Kruger, lai yn ei boced, yn enwedig y dyddiau sych a phoethion hyn, pe anfonwyd hwy yno. Yr wyf yn protestio (diolch i'r Local Board am y gair bendigedig hwn),yn erbyn gwaich y Llywodraeth yn estyn cardod i'r personiad a'r landlords. Os cardod o gwbl—cardod all round, dyna mholisi j. 0 Yr wyf yn gryf yn erbyn y Llywodraeth bresenol fod mewo awdurdod ar ol y dydd cyntaf o Ebrill nesaf, ac yr wyf yr un mor gryf yn credu, mae mantais fawr fyddai i'r wlad gael ei Ilywodraethu gan bwyllgor o un dyn, ac mai fi ydi y dyn hwnw. (Dan gyfarwyddyd y wraig. Yr eiddoch yn barchns, SETH JENKINS.
WILLIAM EVANS, YSW., A'R SIR.!
WILLIAM EVANS, YSW., A'R SIR. Danfonodd W. Evans, Ysw., y llythyr can- lynol i Ysgrifenydd Cymdeithas Ryddfrydol y y Sir. Overdale, Hagley Road, Edgbaston, Birmingham. Medi lleg 1900. Anwyl Mr Guthrie Jones,- Dymunaf gydnabod gyda diolch- garweh dderbyniad eich llythyr caredig ar ran Cymdeitbas Ryddfrydol Sir Feirionydd. Ar ot rhoddi ystyriaeth ddyladwy i'r mater yr wyf wedi dod i'r penderfyniad i beidio caniatau i fy enw i fyned o fl&en yr etholwyr fel nn ,o5r ymgeiswyr ar gvfer yr etholiad agoshaoL Na feddylier fy mod wrth hyn yn ddiystyr o'r teimladau da a adangoswyci tuag ataf gan yr un desbarth ar bymtheg a anfonasant ty enw i fewn i Gorwen. Na, da genyf feddwl fod i mi ya fy hen sir enedigol lu mawr o I gyfeillion hen a diweddar, a hyderaf na bydd pre e i fy ymneilldnaii o'r ymgyrch presenol oeri mewn modd yn y byd y teimladau cynhes o gyfeillgarwch a ffurfiwyd yn ystod yr wyth- nosau diweddaf. Y prif reswm dros fy ngwaith ya ymneill- duo yn awr yw fy mod (fel y dywedais yn fy ] llythyr i Gorwen) yn g weled perygl, os bydd rrifer fawr o enwau gerbron, na cheir unfryd- edd boddhaol yn y dewisiad terfynol. Y n ol fy marii i, anmhosibl yw i un gyn- rychioli gwerin pobl Meirion os na fydd yn feddianol ar y cymhwysderau canlynol. (1) Rhaid iddo fod yn Rhyddfrydwr a'i Ryddfrydiaeth fel bryniau Meirion, yn gadarn. (2) Yn Gymro o waed, oalon a thafod. Sut y mae yn bosibi i un fod yn gynrychiol- ydd teilwng os yn analluog i anerch atmeth- wyr a chwarelwyr Meirion yn Gymraeg. Yn ffodus, y mae gerbron yr etholwyr un sydd yn d'od i fynu a'r gofynion yna, ac mi hyder- af na fydd i neb i gael eu cario i ffwrdd gan y syniad nad yw o bwys yn y byd a fedr Aelod Seneddol siarad iaith yr etholwyr a gynrychiolid ganddo, Un elfen bwysig yn nylanwad y diweddar Tom Ellis ar y werin bobl oedd ei fod yn siarad a hwy yn iaith yr aelwyd. Y mae yr un pethau yn wir am Mr 0. M. Edwards. Yr ydym drwy'r blynyddoedd wedi bod yn dadleu dros gael Barnwyr, &c., yn medru siarad Cymraeg, ac y mae yn anghyfiawnder o'r mwyaf na bai holl swyddogion y llywodraeth yn Ngbymru yn deali iaith y trigolion; a syn ydyw meddwl fod hyd yn nod son yn awr am anfon Sais o dafod i gynrychioli Meirion yn y Senedd. Hydaraf yn fawr, nad i hyn y daw pethau yn Meirionydd, ocd y dewisir Cymro o waed, calon, a thafod. Bydd yn bleser o'r mwyaf genyf rod^i pob cynorthwy yn fy ngallu i'r hwn y syrth y goelbren arno. Yr eiddoch yn gywir, WILLIAM EVANS.
Y DIWEDDAR JOHN PUGH (BARDB…
Y DIWEDDAR JOHN PUGH (BARDB ODYN), DOLGELLAU. MR. GOL:— Teimla amryw o gydnabod a chyfeiU- ion y diweddar Bardd Odyn yn ofidus fod ei feddrod yn mynwent y Brithdir heb unrhyw gofadail na chymaint a maen i ddynodi 'Man fechan ei fedd." Fel amlygiad o'r cyfryw deimlad ac o'r parodrwydd i gynorthwyo, dy- munwyd gan amryw gyfeillion arnaf dderbyn tanysgrifiadau er gosod i fynu feddadail ar ei fedd. Da genyf hysbysu fod y cyfaill calon-agor- ed Mr W. Evans, eisoes wedi cyfranu yn haelionus at yr amcan hwn, a bod eraill wedi rhoddi addewidion at yr un amcan. Bydd yn dda genyf dderbyn unrhyw rodd gan unrhyw un o gyfeillion yr hen Fardd, neu eraill, er dwyn hyn ocldiamgylch mor fuan ag y byddo modd, a chydnabyddir y cyfryw yn ol llaw. Yr eiddoch yn gywir, I Lawnt Cottage, H. OWEN.
Family Notices
Dolgellau. ftau. Medi 7fed, yn Glanglasfor, Abermaw, Mr Monis Jones Morris, yn 49 mlwydd oed. Gorph. 18ed, yn Patagonia, ar ol cystudd maith, yn 70 mlwydd oed, Mr Richard Humphreys (gynt o'r dref hoo), brawd i Mr Hugh Humphreys, Canycoed, Ganllwyd. Claddwyd ef ar yr 20fed o Orphenaf, yn mynwent y Gamwy. Medi 7fed, yn 27 mlwydd oed, Mr Eiddon Rhys Jones. B.A., Rhyl, mab y Parch J. Eiddon Jones, Bangor.
-----"---'----j RHYFEL. ^
j RHYFEL. TRANSVAAL. TRANSVAAL. I Yn ol hysbysrwydd dywedir y bydJ iV Transvaal gael ei galw o hyn allan yn Dref- edigaeth yr Afoa Vaal. Ffynai teim^ii hefyd yn Pretoria nas gall y Boeriad wneud ( gwrthsanad yn un man arall, yn gymain't ,1'11 bod wedi methu sefyll yn Lydenburg. Oredir I o'r diwedd fod y rhyfel drosodd, Gymeroid Buller feddiaut o Lydenbarg dydd Gweaer, ] ac y mae yn amlwg ei fod wedi gad:tel y lie I hwn yr un diwrnod i ymHd Botha. Dfirfii i < 150 o ddynion oedd yn amddiffyn Ladybrd-ad arddangos gwrthsafiad gwych a llwyddianus j yr erbyn y Boeriad oedd yn amgylchynu y dref. Gwrthododd Cadben Groves roddi i fyny, ac ar ol tanio trwm, llwyddodd i yra y gelyn ymaith, pa rai a rifent oddeutu 2,000 'j o wyr. Kruger yn Ffoi. t Pellebr o Lourenco Marques a ddywed fod Kruger wedi cyrhaedd y lie hwnw. Adroddir ei fod yn bwriadu morio am y Cyfandir ar | y 24ain ary Hong Germanaidd 'Herzog.' Jm CHINA. Adroddir fod pob peth yn dawel yn Pekm. Gan weithredo o dan orchymyn Li Hung J Chang y mae y milwyr brodorol yn gyru y "] Boxers allan o diriogaethau Hunan a Oiii-li. Nid oes unrbyw newydd o bwys wedi cyr- 1 haedd o berthynas i'r agwedd a gyaier y I Galluoedd yn nglyn a chwestiwn Chin i, ac 1 nid oes dim cytunteb o berthynas i alw y j eorffluoedd o Pekin. I
NEWYDDION CYMREIG. I
NEWYDDION CYMREIG. I Yr wythnos nesaf, Medi 18-21,y cy- 1 nelir yr Eisteddfod Genedlaeth;jl yn Lerpwl. I Mae y rhagolygon ya eithriadol o addawol. 1 Yn yr Eisteddfod yr wythnos n^sif y | cyflwynir y Dysteb Geaediaethol i'r arch- 1 dderwydd Hwfa Mon, at yr hon y mae y 1 Llywolraeth wedi rhoddi y swm o X 100. J Dydd Mawrth a dydd Mercher nesaf, "ledl 1 18 a'r 19, y cynelir Cyfarfod Pregethu blyn- | yddol y Bedyddwyr yn Nolgellau. | Deallwn fod Cyfarfod Ohwarterol Anuibyn- 1 wyr, Meirion a fwriedid ei gyaal yn Aber- 1 llefeni, Medi 24ain a'r 25aio, wedi ei ohirio hyd Tachwedd 6ed a'r 7fed. Medi 8fed, yn 52 mlwydd oed, ba farw Mrs E Teynon, priod y Parch T J Teynon ( 4), Cwmyglo. Yr oedd Mrs Teynon 111 chwaer i'r Parch R Roberts (A), Rhos, acyn wraig wir ragorol. Bwriada y Parch Owen Evans, D. D, Llun- daio, ymneillduo oddiwrth waith y weimdog- aeth tua'r Sulgwyn nesaf, wedi bod yc gweinidogaethu am 50 mlynedd; a deallwtt fod symudiad ar droed i gael tysteb iddo. Deallwn fod y Parch. Wnion jbVjms yo gweithio yn egniol a llwyddianus gyjatt achos a'r capel newydd yn Eglwysfach. Hydref 9fed a'r lOfed y bwriedir cynal L 'et Cyfarfod Pregethu blynyddol yr Anni- bynwyr yn Nolgellau, pryd y disirvylir x s bregethu y Parchn Penar Griffiths, >S aalejf J Jones, a Ben Davies. ,¡ Cynaliwyd cynadledd ddirwestol Mp.idoll yl1 Nghorwen ddydd Mawrth yr wyih 03 ddi" weddaf. Cynaliwyd 11a 0 gyfarfodydd lluosog1 a da, a phasiwyd lluaws 0 benderfyniad n.
' BIRKENHfciAD.
BIRKENHfciAD. Bore Sul diweddaf, yn Post Office, Birken- head, cymerodd dygwyddiad ofnadwy. Ie.. Ymddengys fod un George Fell yn wy!iwry0 yr Office ar y Su). Dydd Sul diweddaf aeth « rhywun i mewn, a lladdwyd Fell mewn modd creulawn. Ymddengys iddo gael eidiraW lawer o weitbiau gyda rhyw erfyn. Liidrats- wyd tua 4B150 o'r Post Office. Nid yw 1 troseddwr neu'r troseddwyr wedi eu dal eto.