Y Dydd

CEIDWADWYR YN TROI YN RHYDDFRYD- WYR. ilB. GOL, Mae dau beth, oi debygem, yn sicrhau y bydd trigolion y wlad bron oil yn Rhyddtryd w yr ryw ddiwrnod. Un peth sydd yn piofi yw hyn,—mae y genedl ieuanc yn myned yn fwy o Ryd frydwyr yn barhaus, ae y mae hyny yn profl yn Rmlwg y bydd yr oes a ddel vn fwy Rhyddfrydol nag ydyw yr oes boo, a'r oes ar ol h no yn fwy o Ryd Ifrydwyr na'r oea neiaf; ac fellv o oes i oes, fe ddaw y wlad yn werinwyr i gy t. Ond dyna brawf arall fod trigolion y wlad hon i fod o'.l yn Rhyddfrydwyrryw ddi wrno I —mae rhai o brif ddynion y bl .id Doiisidd yn newitl eu hochr yn barhaus, ac yn ymuno gyda y blaid Ry dfrydol, ac n taflu eu holl dtiylanwa I o'i phiaid; ae nid rbyw bersouau cyffredia, fel rheol, a, d-I yn gadael y Ceidwa iwyr ac yn ymuno gyda'r Rhyddfrydwyr, ondeu prir ddynion. Er enghraiffc, C. m.rwo Arglwyld Derby yn un, er nad ydym yn credu o gwbl mewn galw dyn yo Arilll,,Y,id, oad felly y mae yn cael ei alwf ac fell/ nisgellir gwybod am bwy y byddwn yn siara heb ei alw felly. Yr oe ld ef yn brif ddyn y Toriaid, ac yr oeddynt yn ei ystyned ef eu prif ddvn hefyd, onlegid yr amser yr aeth y Ceidwadwyr i awdurdod yr oeJdid yn cy- hoeddiyn y newyddia^uron mai efe gafodd y cynyg cyntaf i fod yo Brifwtinidog Pry lain Fawr. Felly pe buasai ef yn derbyn y swydd, ni chawsai Disraeli moboni, ond y role ya debyg ei fod If" teiml* ei hun yr amser hdno yn ormod o Ryddfrydwr i fy I'd yn ben ar y Tories yn y Sane Id; ond yr oeddyat hwy yn ei yetyried ef y dyn mwyaf cymhwya i fol yn ben arnynt. Ac yn awr, wele y dyn hwaw wedi eu galael, ac ymuno gyda y Rhyddfrydwyr, ao nid yn unig hyny, on 1 yn uu o brif ddynion y Weinyddiaeth, ac y mae hyny y ti profl e) fod yn Rhyddfrydwr iawn,pan y mae yn cael swrdd mewn Gwoinyd liaeth ag y mae gwerinwyr yn aelodau o honi. Ond o ran hyny, y rhai sydd yn gadael y Tories ac yn ymuno i'r Rhyidfr; dwyr ydyw y rhai goreu yn aml,obl-gid y maent weli gweled twyll ac annhegweh y blaid Dornidi yu fwy ua. gall y Rhyddfrydwyr ei weled, ac felly weli d'od i'w caaan yn fwy ac i hoffi y Rhyddfrydwyr yp fwy; ac y maent fel yn fwy gweithgar o blaid un ac yn erbyn y llall. Dyna un arall yn Sir Feirionydd weii newid ei ochr yn lied ddiweddar. Yr wyf yu medlwl mai Dunlop yw ei enw. Onid y gwr hwn fa yn cynyg yn erbvn Samuel Holland? Yr wyf yn inel Iwl mai e; gan hyny, y mae yn rhai t mai efe oedd prif ddyn y Tories yn y sir yr amser hdao. Ond yn tuan wedi hyny, gadawold y blai,, a daeth drosodd at y blaid Ryddfry hI; ac os wyf yn cofio yn dda, vr oe-id vn dwe.d wrth toddi ei resymou dros adael y blaid Donaidd mai eifaith rtnchwiliad oedd y cwbl, a phe byodai i bob dyo call a gonest sydd gyda y Tories wneud ymchwiliad teg i'w hamcan a'n hegwyddor- ion, ni arosent gyia y blaid ddiot yn hwy nag y caeot gyflo i ymd idoli oddiwrthynt. Ac onid Mr. Dunlop oedd an o'r rhai a osodwyd gerbrsn fel un cymhwys i gynrychioli Sir Feirionydd fel Rhydd- iryd wrf. Me hyn yn profl oto foi y blaid Rydd- frydol yn y air yo ei ystyried yn un o brif ddynion y sir. On < yn mha le y cly w ir am neb yn gadael v blaid Ryddfr) dol ac yn ymuno A'r Ceidwadwyr. Ac 08 olywir am rrwun yn rhy *le, gellir penderfynu ar unwaith mai y dortb oeu swydd fydd yn eu danu, a btith ydyw newi < o ran sw, dd ond newi I er mvya y dorth neu y torthau? Mne gan Doriaeth lawer iawn o ddysgyblion y torthau—votio yr un ffordd a mistar er mwyn y dorth ydyw hi gyda hwy yn wastad bron; mae egwyddor yn hollol allan o'r cwestiwn. Mae un »rall yn Sir Fflint wedi ga lael y Toriee, a d'od drosodd at y blai Ryddfry lol yn adiwedilar, neb llai na Scott Banks. Yr ydym yn gwybod ychy ig am y gwr hwn; yr y ym wedi ei weled fwy nag unwaith, ac wedi ei glywed unwaith yn y cyfar- fod mawr Rhyddfrydol yn y Rhd; ac yn sicr i chwi, y mae Mr. Scott Bunks in gaffaeliad ac ya anrhydedd i'r blaid Ryddfrydol. Y mae yn aiarad- wr hyawal, ac y mae ynddo ddau beth angenrheidiet jawn yn cydgyfarfot. Y mae ambell un yn ymad- roddwr call a synwyrol, oad heb ddim t&n a bt wyd, ac ambell un arall yn llawn bywyd, ond heb fawr o syowyr, oni y mae y ddau beth dymnnol yma yn cydgyfarfod yn y boneddwr hwr, Me lr osol ei feddwl allan yn gtir,arhoddi bywyd vn y dort ar yr un pryd; ac 01 gellir barnu o diwrth ei araeth, y mae wedi d'od yn Rhyddfrydjwf lied dda yn barod. Dywedoid fod ganddo well bawl na Ilawer i s arad a'n y lories, am ei fod wedi bol yo hir yn un o bonynt, ac we li cael cyfle da i adnabod eu dichell- ion. Ond nid ydyw yn Radical eto, a dywedodd yn ei araeth nad ydoedd yn hoffi yr enw Radical, ond feddywedodd yr offeiriad Pabaid ta siaraiodl ar ei ol ef, ei fod yn teimlo yn wahanol t iag at yr enw Radical, a'i fodefyn hoffi yr enw obiegid ei ystyr wre ddiol; a dywedo 1 beth oedd yn yr iaith wreidd- iol ac hefyd yn yr iaito, Swsoneg, 'Going to the I root of a thing.' Myned at wiu i J peth, ao y mao yn ddiamheu fod y peth yn newyid i rai oedd yn gwrando, ond nid oedd vnddo dlim yn newydd i neb oedd yn adnabyddus gvda Geirlyfr Cierfailwob, ni debygem, obiegid y maehwnw yn weyd vo amlwg beth ydyw. Nid oedd Mr. Scott Banks am d iidd^ mu Ty yr Arglwyddi, ond am eiddiw \rgio a dywedoid yn eglur ei fod ef yn credu y dyli I Clvl dau D". Ond atebwyd et o gaaol y dorf gan rywun nad oedd dim eisiei dau Dy. '(es,' me,ldai yntau. 'No,' meddai y Ilall. 'Yes,' me dai yntau .!raehefo, "we want two Houses.' 'No,' meddai y dyn arall; ao felly y buout yn taeru am dipvn er difyrwcli i'r gwyddfodolion. Ond ar ot i'r ddadi dawelu. fe roddold y boneddwr reswm dros ddwey l fod dau Dv yn ai genrbeidiol, ac yr oedd yn rheawm lie I dda. Wel, yr oedd v goreu a ellir gael yn ddi- amheu, ond nid ydym ni yn crelu ei *od yn d igon o reswm dros fodolaeth y fath Dy llygredig ac an- nheilwng. Ond ere !wn y bydd ymddygiad T> yr Arglwyddi, yn oghydag ymidygiad rhii o'r Tories yn Nhy y Cyffredin, yn foddion i wneud i lawer o'r Cei wadwyr mwyaf synwyrol dd'od i fyny at y btaid Ryd lfry (ol. Dywedod I boneddwr parchus a blaenliaw gyda y Tories yn Rhyl wrthyf an o'r wythnosau diw^ddaf ei fod ef bron a gwneud i fyny (i (add"'l i ymuno gyda y bhid Ryddfrydot obtegid ymd tygiad y bllid Dorxai Id tuag at BVsur yr Ethol- fraiut a phettiau eraill, Fellv, fe welir yn mlvrg fod y Ceidwadwrr, nid yn unig ya cael eu iEeiddio gan y Rhyddfrylwyr, on 1 gan y dynion gorou yn eu plaid eu bunain, 80 ni bydd ganddyot yo fthO ond tfwehilion. If macnt yn cymeryd y ffordd fwtaf uniongyrchol i laid eu huna n yn ngolwf y wla 1, ond goreu oil o rctl1 hynr, eisieu i'r fath blaid bwdr ddarfo I sydd. Mae yn yr ardal yr tdyfn yn brw orllchwyliwrar Idwy etifeddizeth, ac y mae yn arter bod. n Dori rhouc, ond y ina* yn lecbreu dyfo i'w synwyrau, mae yn dechreu meddwl ac yn dechreu cyfaddef tod yr amaethwyr yn ciel cam, aac yn de. hreueyfs,1 ef fod (lezwm rhai o honyat yn ormod o lawer, a bron yn cyfadtef fod y degwm yn beth holl >i aoghyflawn ac annheg. Mae vn rhaid cael rhywbeth i wneud i bobl ddall a phobl sydd yn cv- merjdaraynt fod yn ddall i angenrheidiau y wlad i wneud iidtnt anor eu llygaid, a dyna sydi yn ar- djerchog mai y Tories eu hunain sydd yn mynu cy- ohyrfa y wlad, a hyny yn hollol ragluniaethol yn achosi iddynt agor eu llygaid, ac teUy fa ddwg Rhagluniaetii oddinrngylch ddaioni (niwr o ddrygioni mawr. Ond fellr y mae ki wedi bod o ran hyny yn mbob oes o'r byd. Y mae dalenau hanesyddiaeth wedi eu britho â. phethau cyflFelyb. 'Galon dyn a lid, chyniyg ei ffor id, 001 yr Arglwydd a hyflfsrddia ei Iwytrau,' to y mae felly yn y rhif llhoaog yn o^ystal ag yn yr unigol. Nid yn unig yu Haw yr Arglwydd y mae calon y brenin, ond calonau holl blaot dyr ion. Wei, ddarllenwyr ft gohebwyt hynawa y Droo, ga,lowch i ninau oil wneud ein rhan or cael y boblo grafangau Toriteth, ac i godi baner rhyddil yn mhob tref, pentref, a gwiad, ac i gael chw-reu teg i bob dyn fel eu gilydd, beth bynag fyd 1 eu syniad- au crefyddol a gwleidyddoi. Mae gan bawb rywbeth i woeud ya y cvfeiriai jmi; nis a;aU pa-b ysirif- enu, ac ai all pawb areithio, ac nis gall pawb votio eto, ond gall pawb wneud rhywbeth. Gau hrny, na ddysgwyliwn wrth erailt wnead y cwbl,ond gwnawn ein rhan b >b un yn ein ffordd ein huaain. Dangof- wn ein bodo ddifrif o blaid yr egwyd iorion yilym yn eu proffesu, oblegid dylem fo I o ddifrif gyda eg- wyd lorioa nau beidio a bod gyda hwy o gwbl. B. T. Wjllxamj.