Y Gwladgarwr

YR EISTEDDFOD GENHEDLAETHOL. Wele adeg Yr Eisteddfod eleni eto wedi dyfod. Cy- nelir hi eleni mewn lie bychan, ond hardd, yn nghwr eithaf Gogledd Cymru. Hon hefyd yw y bedwerydd er pan y lnae wedi ymgymeryd a'r enw Cenedlaethol, a phe chwanegem mai hon yw y waelaf, pid ydym yn meddwl y bvddem yn mhell orn lie. GaHasem yma hefyd roddi ein rhesyuiau tybiedig dros hyny, ond gan nad ydyw hyny yn. perthyn i'n gorchwyl presen- ol,.ymataliwn, gan fyned yn mlaen a'r adroddiad. .Etby.ii i ni gyvhaedd yma, cawsom fod y paretoadan angenrheitliol wedi ei dwyn i benf a phob peth oddi aUaBynedrychyngysurusachpfnogot. Yroeddy Itabell wedi ei h add urn o yn ardderchog a barierau, eangfciiau bythwyrddion a blodavi, ac arwydd eiriau Cyinreig ^rie.dol fr amgylchiad. Boreu dydd Mawrth, y 23airi, am harier awr wedi 9 o'r glpch, ymgasgiodu adüdauy Pwyllgor Lleol a CbyfFredindl, Beirdd, Oiyddion., Derwyddon, Cerddorion, a chefn- egwy)- ereill yr Eisteddfod mewn ystafell gyfleus, a ehychwynasaHt wiewn gorymdaith tua'r Orsedd, pryd y HywyUdwyd gan y Bardd Gwalchmai. Wedi cyr- liaedd y Cyleh, agorwydyr Orsedd yn y dull eysefin trwy y eyhoeddtad canlynol 1 Y Gwir yn erbyn y byd.—•¥» y flwyddyn un mil wyth. g.aht tri ugain a phedair, pan yw yr huaa yn nesau at Alban Elfed, yn awr anterth, ar y trydydd. dydd ar hugain o Awst, weilicyhoeddiad priodolo yybydd, \ui dydd a blwyddyn, agorir yr Orsedd hon o fewn Cwmwd Lreuddyn, yn Nhalaete fGwynedd, i ivddi gwys a gwahawdd i bawb a gy rchant yma, lie nad oes arf noeth yn eu berbyn^ ac y cyboeddir barn Gorsedd arbo b aweny dd a barddoni a rodd-irdan ystvriaeth, ngwyneb haul a llygad goleunu—Y gwir yn erhyny byd.' YnadatU.enwyd Gweddi yr Orsedd, yr honsydd fel y ca-lilyi.) Dyro Dduw dy Dawdd; Acyndy nawdd, nertht Ac yn dy nerth, deall j Acyn neall, gwybod; Ac yn ngwybod, gwybod y cyfiawn Ac yn ngwybod y cyfiawn, ei garu; Ac d garu, caru pob hanfod Ac yo ngharu pob hanfod, caru Duw.' Wedi mvned trwy y gorchwylion arferol wrtb yr .^Qys^dd, dychwelwyd yn orymdaith tua'r ystafell, er '(^yfarfod a'r Llywydd am y dydd-—William Bulkeley Hughes, Ysw., Plascoch, yr hwn am oddeutu 11 o'r gloch a arweiniwyd i'r gadair. Cyfarwyddwr y dydd, Gwalchmai. Yr fideg hon cafwyd anerchiad rhagorol gan y Llywydd, ac i'w ganly.n anerchiadau gan y beirdd, yn mhlith pa rai yr oedd Mr. Jones, Tremadoc Mr. R. Evans, Claneonwy, &c. Hefyd, cafwyd Uinellau gam Gwalchmai i'r L'lywydd. Canwyd ''C.ânyr' Eisteddfo'a¡; gan Owen Alaw, yr hoil gynulliad yn tino yn y cydgan. Beirniadaeth Dawdden a Cheiriog ar y gan 'Y Fam i'wBaban;Cyntaf' gwobr, £ 2 a thlws. Dwy yn cystadlu, goreu Ellen Prydain. Perbyniodd Lady Cbetwood y wobr dros Ellen Prydain. Bei'rniadaeth y Don Gynulleidfaol, mesur 8 7.4., gwobr, £ 2.; ail wobr, £ 1. Yr oedd vhwng 80 a 90 yn cystadlu enillwyd y wobr gyntaf gan Mr. J. Thomas, Blaenanerch a'r ailgan ,Gogarth.ond ni atebodd neb i'r enw. Wedi hyn cafwydanerchiad gall Gwalchmai, a thon gan y sfindorf. Beirniadaeth Nicander rc Emrys ar yr englyn iTri Geniiien,' gwobr,gini. 53 o ymgeiswyr; goreu, Bachgen o Walia. Anerchiad penigamp gan y Parch. Dr. Vaughan, fyr Hanesydd), yr hon a brofai sefyllfa wareiddiedig y Cymry yn yr oesau boreol. Beirniadaeth Nefydd a T. Stephens, Ysw., ar y traethodau ar Brydlondeb,' gwobr, £1 a thlws. 12 o gyfansoddiadau wedi eu derbyn y buddugwr oedd Gobeithiol, sef W. G. Owen, Caernarfon. Awgrym- odd Mr. Stephens y dy lid rhoddi 2il a 3ydd gwobr, ac os nad oedd y pwyllgor yn ymdeimlo a'u rhoddi, y gwnai efe hyny ei hunan. Yr ail oedd Mr. Edward Foulkes, Caer a'r 3ydd, Mr. John Roberts, Conwy. Canu Penillion oedd y nesaf. Beirniadaeth Ceiriog a Llawdden ar y 'Libretto,' gwobr, £ 5 a thlws. Yr oedd y testyn i'w ddewis o'r Ysgrythyrau Santaidd, ac hebfod dros 300 o linellau. Y buddugwr oedd Mr. J. Jones, (Eos Bradwen), St. Asaph. Cystadleuaeth mewn canu Deuawd, Flow Gentle Deva,' gan wrywaid gwobr¡£3. Goren oeddynt Mri. Pierce a Cliyf., BirkeDhead., Beirniadaeth Llawdden a Cheiriog ar y cyfieithiad o Haailet,' er cof am wyl dair can mlwyddol Shak- espeare; gwobr, pum gini, gan E. Lander, Ysw., Birmingham. Nid oedd ond un ymgeisydd, a hwnw yn gwvr deilyngu y wobr, sef Mr. D. Griffiths, ar- graftydd, Tre&ynon. Cystadløtíaeth mewn canu Telyti Cymru,' ar y geiriau Cytnreig neu Saesonig gan Talhaiarn, i gael ei chanlyn gyda'r delyn gwobr, gini, a chyfrol I o weithiau cerddorol Brinlev Richards, rhodd Mrs. Edward Gilbertson. N id oedd olldul1 yn cystadlu, a chafodd y wobr, sef Mi9s Margaret Evans, (Eos Gwynedd), Cwmyglo, Caernarfon. Cystadleuaeth chwareu yr Harmonium, meibioa dan 19aw oed; 'testyn- I liat-inoiiicus Blackstriitb;' gwobr, 'Thomas' Welsh Melodies.' Goreu, Mr. J. Henry Roberts, Tregarth, Bangor. (Y gweddill yn ein rhifyn nesaf.)

Yn y Wasg, GEIRI..YFB BYWGR,A.FFIADOL OEN^rOGION Cymru.: yn Rhyfehvyr, Beirdd, Pregethwyr, Gwyddonwyr, Celfyddychsyr, Seintiau, Seneddwyr, &c. Ysgrifenir Ban«8 ■y-Eeb'dd,- gan y Parch R. Ellis, (Cynddelw;) y Seintiau, gan y Parch O. W. Jones, (Glasynys;) y Seneddwyr, gan y Parch W.Rowlallds, (Gwilym Lleyn;) Ithyfelwyr, leith- v:yr, Etc., gan y Parch D. Syl\ran E^aus ae y mae «anghenau ereill y gwaith yn n-w.ylaw dyiiiom cymhwys a galluiog, enwau y rhai a roddir wrth en gwaith. Pwy byllag a ddenlyn ei enw at y Gwaith tra gwerthfawr hwn yn ystod y mis presenoi, a dderbyn yrhifynau yn ddidraul trwy y was post ar ddyfodiad pob rhifyn o'r wasg. Cwblheir y Llytf-mewn cleg 0 ranau Swllt yr un, neu ugain o ranau Chwe cheiniog. Liverpool: Cyhoeddir gan Isaac Foulkes, 41, Peters Lane. Newydd ei Gyhoeddi, Pris Dau Swllt, A-Iegoriau, Cydmariaetlian a Byw- gratfiad Chriliitlnas Evans, VK nghyda darlun cywir o hono, tan olygiad Cynddelw. Dan- foniv y llyfr trwy y post mewn stamps, wedi eu cyfeirib at Isaac Foulkes, 41, Peters Lane, Liverpool. liHBiwiiEiiH x DRINnOD. ■VTEWYDD ei gyhoeddi yn Gymraeg, Cyfrol hardd mewn lliain, ax ) rathrawiaeth uchod, ae i'w chael i bregethwyr,ac athraw- on ysgolioa VSUL Cymru, am BUM SWLLT Y cyhoeddwr ydyw J. H. Ainsworth, Ysw., Lancashire-hen Undodiad, yr hwn sydd wedi myned i'r draul o'i chyhoeddi. An- foner at W. Aubrey, Anglesey Printing Office, Llanerchmedd, N. Wales. Y mae un o bob chwech i fod yn rhodd i ryw bre- gethwyr neu athrkwon tylawd yn y gwahanol gynulleidfaoedd. Cymry Fu, Cymry Fydd* Ail Eisteddfod Cymrelg-yddlon GLYN IiHOISTDDA. TESTYNYCHWANEGOL. I'r tii a gano yn oreu utirhyw Gatch. 0 4 '9 Bwriedir hefyd eynal dau gyfarfod yn lie un-am 2 a 6 d'r gloch. ELIAS GDUONWY, Tsgrifenydd, GyfeiUM)n,Cwmrhondda.. Irw Gyhoeddi yn fuan, Prh 6ch. TELYS Y BHYlW I; A tl. QEF LL-KFRO FAKDDONIAM'II, gan Daniel at) Gwilym. Byddyn eynwys llawur o ddarn:iu nas cyhoeddwyd o'r bken, y rhai a fwriadwyd. yn iieilMuol i'w hadrodd mewn cyfarfodvdd llenvddo.1, dirwestol, <CJreda yr Awdwr y bydd amryw o'r dainau yn dder- hyniol iawn gao y cy.hoedd. Derbynir enwau yn GWLABOARWK, gan W. Lloyd, neu gan yr Awdwr ei hun—Daniel Morgan, Daniel ab Owilymil Nel- son Yillage, Nr. Pontypridd. IITEBARY 1sII«TOC^I5A1»M^ Oily SECRET LIFE PICTUKES For Private Study.in Six Tableaux DEDICATED TO BACHELORS, HUSBANDS, AND WIDOWERS. Fif;e for 12 stamps. Address, Director, Strand Museiim, Loiwioi1; A Birect Communication wiifo SEW^UAY T^ROM Dowlais, Merthyr, Aberdai e, Cardiff, and the adjaeeB1 towns, in Ten Hours, leaving Merthyr by the 9 a.m. trail, ,aT" riving at Pencader, (via Carmarthen,) at 2 p.m., where a Van waits to take passengers to the above named delightful waiti- ng place. CYMREIGYDDION "DWHIADA aelodau y gymdeithas uchod, gynal eu eyfai'fo^ cyhoeddus cyntaf, yn mis Hydref nesaf. *Nodir y divjn<>» mewn rhifyn dyfodol o'r GWI.ADGAEWH. Gellir cael rheetr «r testynau ond anfon 8 Llythyrnod i'r YsgrifeBydd. RH-SS JONES, MWYN,) Llanover, Abeigavennr. dofsa. Bunraven, 1f&t:rsadylo«Iwg'« mRWY gyeydd cyflym y gwaith hwn, y mae ile I gy- nifiryd Glow) r i roewn bob wytbnos, a phob cvfleustira iddynt symud drosodd i fyw. Eniilant arian da, hebddinl perygl oddiwi th y tan. Y tnae Station Treherbert, TaffVale Railway, g.erlla^ i'r gwaith. miJBI'.CE r m .E c JE, DRAPER, YSTALYFERA, BESl'ECTFXJLLY returns thanks to his friends and patrons fr5 past favours, and begs to acquaint them of his return from tl" Markets with a choice assortment of NEW GOODS for the Stat-oB- An Early Inspection will oblige.. ROYAL INSURANCE OFFICE, YSTALYFERA. May 10th, 1864. /(. S I"8 T B !> E 15 UD WtMM AJL15A1S ABEliBAM. D YMVNIR hysbysu y bwriedir cynal yr Eisteddfod Abeidar, Dydd LI.UN. IIYDUW 3ydd, 18t4, pryd y gwobrv*J'^ yr Ymgeiswyr Buddugol mewn Cerddoriatth, Rhyddiaeth, B8i'd«~ oniaeth, ccc. Bydd dros £40 yn cael eu rhoddi mewn gwob'l'w.,oø. CHWANEG GWOBRWYON Y SOLOS. Dymuna y Pwyllgor hysbyeu y Cerddorion eu bod wedi pender- fynu chwanegu gwobrwyon y Solos caftlynol:— Sololiass,- The people that walketh in daikness,' II pie that walketh in datkness,' 0'1' Mfssiah; yn lie 7s 6s, i), dd y wobr y)).. 0 13 Solo, —'He shall feed his block,' i Fenyw, o'r Messiah. yn lie 5s, bydd y wobr yn Q. ]0" 1 U. Solo Tenor,— 'Pa Dduw sydd fel Tyrii,' Cyfan- soddiadju Aberdar; yn He 5s., b)dd y wobr yn 0 e Am hysbysiad pellach, ymofyner a'r Ysgrifenydd, gall yr hwn hefyd y geiii-r cael y Programme, yn cyiiwys Yr \droddiadau, &c., pris ceiniog, gyda'r post 2 geiniog. J. MILLS, Vsgrifenydd, (i, Highland Place, Aberdarc* Vocal and ]Instrumental IgusIC-, LADY PATRONESSES The Dowager Countess of Dunravien The Baroness Wijidwor The Lady Mary M'indsor Clive The honorable Mrs. Stuart The Mrs. Crichton Stuart PATRONS r— John Bird,. Esq., Mayor of Cardiff James Harvey Tnsole, Esq- Right Hon. H. A.Bruce, M.P. Colonel J. Hewett. Major-General Charles Stuarts Lieut.-CoL Hill. Lieut.-Col. Stuart, M.P. Gwilym WilliaT.s, Esq. ,lib TBE Gwent and Morganwg Temperance Association beg to apuounce that A Will be given in the Temperance Hall, Aberdare, f* Thursdav evening, September 1st, 1864, in aid of Educational Fund of Miss Watts. Vocalists :—Miss Edith Wynne, (Eos Cymrn, cerddes,) LondoH Miss Watts, (from the Royal Acafie111* of Masic, London ;) Mr Lewis Ihomas, London. InstruHientalists :—Dr Denning, Pianist; Master &• Davies, do.; Mr G. F. Davies, Harpist; Mr Lewis, do. t Prices of Admission:—Reserved Seats, at Seats, Is.; Back Seats, 6d. Tickets may be obtained the Temperance Hall, and all the Choirs, and S«B School Teachers, Doors open at 7, Concert to Comta^ at B.

3Eisteddfod Cymmrodort on Dir" westol, Meaftliyr; TESTYNAU NADOLIG, 1864. #( TRAElB'OnAU. £ 1 Hanes Prif Bleidwyr Dirwest yn Nghymru o'i chycbwyniad hyd J8<>0, eu dull o weitbredu, # ac achoseu llwyddiatlt. (jwobr 3 2 Diffygion yr Eisteddfodau. Yn (iymraeg 0 0 neu Saesonaeg. Gwphr Dim un o'r traethodaiti i fod dros 20 tudal. 8plyg- PR YIHJEST AU. JO 1 Dinystr yr Alabama. Gwobr. • Dim dros 250 o linellau.