Y Goleuad

TELERAU AM HYSBYSIADAU. Bwllt m y Ilinell  a thmr  ? bob lliuell d,?? hyny. Hyb Y"i.. chwe' ath ac uchod am brisiau Ilawer is. Anfoner at y Cyhoedd?am fayli-. Pob taliadau, ORDERS, &c., i gael eu haDfon r Cyhoedd-

DYDD DU BARTHOLOMEUS. Ar y Slain o Awst, 1572, ddydd Gwyt Bartholomeus-dri chan' miynedd i beddvw— cyflawnwyd y gynafan fwyafercbyl!, ieattai, y y mae genym son am dani yn hanes y ddynot- iaetb—cyoatan sydd wedi pen i'r dydd hwn Met ei atw ymhobgwiad Brotestanaidd dan yr haul yn Ddydd Du. f mae yr hanes yn ddigon adnabyddu' i'n dar:)enwyr. Aryr un pryd, nis gaUwn fyned heibic i'r tri cbanfed tro o'r diwrnod heb alw sytw ato ac nis gallwn wnevd hyny yn well na thrwy grybwyll yn iyr o'r newydd yr amgyicbiadau. Y mae y ffeith- iau fel y canlyn :—Ar y ) ?ted o Awst, 1873, trefhwyd i briodas gymeryd tie yn Pans rhwng HENRY O'BEABN/ Brenin Navartf, a phen yr hot! Brotestaniaid yn Ftraiac, a MAXGARM, merch CATHEHINR DE MiEDicis, a chwaer i'r Brenia ieuanc CHARLES y Nawfed, penaeth y Pabyddion. Edrvobid ar yr amgylehiad <eL moddion cvmwys i-awn i dertynu hen gwerylon, ac i gymodi y Pabyddion a'r Protestaniaid yn Ffraino a'u gilydd. Ymdyrai y Protestaniaid —cyfei))ion y ptiodfab—yn iluoedd i Paris t gydtawenychu âg ef ddydd ei briodas. Ymhtith y iHaws yr oedd y Dyngesydd CoMGNY— Henadur, a'r gwr blaenaf ar lawer cyfrif ymblith y Protestaniaid—a'i deulu. Ot'nai rhai o tiaenoriaid y Protestaniaid am ddiogetwch y Llyngesydd, a cheisient ganddo ddiaoc. Ond nis gatiai ef gredu y defnyddid gwyi priodas yn ddydd diat. Fe)ty arhosai yno ef pobpeth. Aeth y briodas drosodd, a dtiynwyd bigan wieddoedd a gorfotedd, yn y rbai yr ymgy- myso-ai y prif ddynion o bob ptaid, M y dtar- iogwyd meddytiau y Protestaniaid yn Hwyr. Dranoeth y briodas, cadwyd Cynghor dirge), yn yr hwn y penderfynwyd iiofruddio yr holl Brotfstaniaid. Boddlonai y brenin roddi 50,000 o goronau am benCoLiGNY. Ceisiodd MAURCEVEL, cudd-iofrudd y brecin, ei iwrdd- ro ar yr 2L)ain, a saethodd et yn ei taw, ond metbodd ei iadd. Ymweiodd y brenin a'r Hyngesydd yn ei lety, a phroS'esai yr arswyd mwyafat y weithred erchyH. Yn y cyfamser, yr oedd dydd wedi ei benodi gao fam y brenin i gyflawni y gyHafan. Rhwng dau a thri o'r gtoeh ibreu y 24ain, fal yr oedd y brenin yn eistedd yn ei ystafell gyda'i fam a'r Due o ANJOU, canai ctoch fawr Eg)wys Sant Auxer- rois i'r weddi foreuol. Dyna yr ai-wydd i'r gynafan ddechreu Rhutbrodd tri cbant o'r gwarcbodtu brenbinol allan dan waeddi D"o9 Douw ar Brenin." Kr mwyn gwabaoiaethu eu hunaio, gwisgeat ysnoden wen ar y traich cbwit.h, a chroes wen ar eu hettau. Cyn gadaei y patas llofruddiwyd cyfeitt'on agosar HENRY, y rhai oeddynt wahoddedigion CHAMLEs. Gelwid hwy allan o'r buartboun i un, lie y Uofruddiwyd hwy o Haen llygaid y brenin. Ni tu erioed gigyddiaeth twy otnadwy mewti bod. Yr un pryd yr oedd y !)ofrudd)on yn mvned o amgyich y dref i gyflawni eu ban- fadwaith erchy)). Prysurodd y Due o GuisE i fwrddro ConGNY. Prysurodd at ei lety, gwtbiodd ei Rtwyr y drws i mewn, rhedasant ar ot y Dyna'esydd, yr hwn a Sbisai, er bron yn anaUuog i sefyf) gan ei glwyfau, wrth eu ctywed yn saetbu, i'r ystafeU uchat yn y ty, ac yno y pwywyd ef, fol yr oedd yn pwysoyn erbyn y mur. TaHwyd ei gorS drwy'r ifenestr, aeth y Due arno, a cban sychu'r gwaed oddiar ei wyneb, dywedai, 'ie efe ydyw—m) at hadwaen;" yna gan roi cic i r corrf i'r ns'" du, dywedai, Byddwcb galonog, fy nghym- deithion; yn awr am y gweddiit—mae r bren' in yn ei orchymyn." Yn awr ctywid saethu drwy bob ewr o Pans. Yr oedd tai y Protestania)d wedi eu nod); tond i mewn iddynt, a lied did gwyr, gwrog- edd, a plant, yn ddiarbed. Nid oedd dim aiben diaac. Lleddid y ffoaduriaid yn yr heoiydd. Taniai y brenin arnynt o'i ystateU. Parhaodd y gy0afan am drid:au. LIenwid y ddinas a cbyrtf; a thaBwyd miloedd i'r afon Seine, yr <hun oedd ar y pryd yn gorhto. O'r diwedd, ar y pedwerydd dydd, pan oedd y gwaedgwn wedi eu digoni, a'r iban fwyat o'r Protestan- iaid wedi eu iladd, yr oedd dMtawrwydd y bedd wedi sytthio ar Paris. Ditynwyd y gweithredodd prchyM hyn yn y brifddinas gan weitbredoodd cyffeiyb trwy hoti Ftrainc. Lladdwyd o bymtheg i ddeucaw mil yn Lyons, -ac yr oedd preswylwyr glanau y

Anfoner pob gohebiaeth a Hyirau i'w badolygu' i'r cy<eiriad canlynol: Rev. Evan Jones' Dyfryn, via Carnarvoit. Anfoner y Farddoniaeth i Mr. JoH!' PmLUPs (Tegidon) Fob orders am bapyrau, hysbysiadau, ta!iadau, &c., &c., i'r Cyboeddwr, Mr, JoHN DAVIES, Goleuad-oflfee, Bridge-st., Carnarvon.

Jlt mt 6DfttbWpr. G;.LIANT GWALLAU.-Yn yr adroddia 0 Gyfarfod isol Pontrohert, a ymddangosodd yn ein diweqdaf dylasaifod enw Mr. Jme?, Llanfyllin, y. h?-tr Cyf?t?t?Wdfod Y Canu gyd.Ir ddau e'aill atn" ae enw Mr. Rob.t?, Ihrmmgham, yn rhestr y rhai fu yn °ddan'fon??''nr?"han?' ??a ?.r? ?bo? ddanfonasoc y i ni o hanes Cymanfa gort, e, i?u bod ?nyS ?iyn b?chus i?n "mown Ha?grit o eidd. Dafydd Ddu Ey ;r, TAiTM i GLAsTONBURy.-Nisgallesid gwneyd dim o hon hebiddi (med yn faith; ac am hyny. anhawdd yw caeUIetddt. yn m'wed& PM y nine cyniter o betha.u ermU yn galw am fyned imf-wni'npapyr. CadwnMwrthtaw; acyr ydym yn go- beithio y cawn gyfle cyn hir i'w ehyhoeddi. M''THODtST,—Ni fyddwn, fel rheo), yn gwneyd sylw ond ar Iyfrau a ddanfonir i ni hadolygu. TmoTHEua.-Byddai Y' w'I' i 'b-i 'lw 'ylv at yr h- '?ydd y? eich ?ythyr mewn Cyfarfod Misol Yr ydrm ni yn 'Y"' Tew- ywb ,?ll? h. rnodio parhaus, er Dad oe di, bYd gwll ,a h,,ydd am,,rl charedig. X.?'?eh?iwi am eich fEyddlondeb, ond yr oeddym wedi g-?yd defnydd 0 adroddiad amil. TRY.?.?'A y  i 'i' "Pa ''wm "ydd i ?glwy?i  dry,?orfa .ydd l gadw gweddwon  masnachol, a ffermwyr (?yfoethog megys --?', m ddau Iai ?.wi, g-anddo ef, nid =;n perthyn i'r drysorfa and yn unig fel rhai yn cyfranu h"?lth at ,i ,hY"id hb  h,,l i dderhyn dim r??on,, y ,,yd, ? ."? w al?fr 'r,?gethu am o? faith yn rhad ac am ddim, yn b"f "r eglwysi gwmaf yn y L?ir, gan wrthod, bron yn hollol, fyned i eglwysi ae yr ydym yn sicr yn ein meddwI na welir ef hyth ymhJith rhestr w yr 0'1' drysorfa, er ei fod yn cymeryd ei Ie yn ddi. rodr.. fel arferol yrnhlith y eyfranwyr; am y nis geUir disgwyl perffeithrwydd mewn byd .herffail, ond, a dweyd y waethaf, Did yw y ?yfaill bw. wcùi derhyn eto gymaint ag a gyfranodd, Ar  mbell go !ew, y mae genym engreifftiau 0 rw ya arbe y drysor. fa 0 wir ofal calon am ei llwyddiant. COMPL?@E'?TARY grif,,Ia gohebydd ,t_ i ddweyd f?d yn bwyllg 0 Yl cae! 'i enwi mewn c y- farfod tlyhoeddus, henwau yn cael eu ar dranI y ?yde.th., nad oes sn e. brd erioed wedi cyfarfod, na? wed, paBlO un penderfYDlad. Beth, meddai, pe gWDeid sf i = unwaith 0 wirfoddolwyr Clywais am gyfar. fad gweddi gydar Saeson, a'r 011 a weinyddpnt yn wir- l,dd w yr, fod yn un da iawn. H -d yr helynt sydd y dyddiau hyn i goael gan aelodau gynal gweddi" Yr ydym ni yn earn trefn; ond melldith yw trefn sydd yn rhwystro i neb ewrllysgar a doeth weithio.

FICER CAERNARFON A'R METHOD- ISTIAID. Nid oes dim, mae'n debyg, a hoifai y Picer parehedig yn fwy na gweled cysyUtiad yn cae! ei nuino rhwng yr Eglwys a'r Methodistiaid, ac Ymneiitduwyr eraill, a bod ei hun, feailai, yn offeryn i'w huno mewn glgn briodas. Pel y dv- wedasom fwy nag unwaith yn y cobfnau hyn yr ydym ni yn cydnabod yr ymraniadau sydd wedi ffynu yn yr Eglwys Gristionogol drwy yr oesoedd, yn mawr ondio o'u herwydd, ac yn cydymdeimlo yn ddwys & phob ymdrech a wneir i ddwyn Cristionogion i undeb agosach &'u gil. ydd. Ni fyddai dim yn fwy o ogoniant i Dduw ac o fendith i'r byd, na j gweted pawb sydd yn proSesu yr Arglwydd .leau wedi dyfod at eu gilydd, fe! y byddo un gorian ac un bugaiL" Mor bell ag y mae hyn yn amcan gan y p.cer yr ydym gydag ef a'n holi galon. Yr hyn sydd yn ymddangos i ni braidd yn hynod yn y gwf parchedjg ydyw y dull rbyfedd y mae yn ceisio dwyn hyn oddiamgytch—os yd- yw yn eeiaio hefyd. Y mae yn hen syniad yn v by() mat creaduriaid o gyifelyb natur sydd iy;n. gypiysu, a bod rhyw gymaint o gydweJediad a chnriad yn angenrheidiot i ragnaenu priodas yn ogystat ag i'w pharhau yn gysurus. Nid oes gtinym un He i gasglu pa un a ydyw y Ficer yn CMduhyn.ai peidio, ynte a ydyw wedi arfer tybiednadydywyfodrwy briodasoJ ddim ond ov]ch priodol i ymladd ynddo—a'r trechaf treis ied, gwanaf gwaedded. Braidd nad ydym yn meddwtmaiynoly dull diweddaf y mae yn synied;acfeMv,osbyddyncarurhywunyn fawriawn,acvnewyl)ysioarddangosyeanad hwnw, y ifordd oreu y gwyr am dani i wneyd ei gariad yn hysbys ydyw trwy guro y gwrthddryeh yn ddidrugaredd. Mis gwyddom ni am dybiaeth arati sydd yn egluro ei ymddygiadau. T mae ei gariad at yr eglwys yn fawr-y tuhwnt i gariad gwragedd—ac am hyny dyrtiodia hi yn greulawn oherwydd ei chyfyngdra, ei hoerni, a'i gwendid. Yr esgobion yn ol ei farn ef yw y bob! oreu ar y ddaear—olynwyf uniocgyrchol yr apostolion—ae am hyny eyfarcha hwy fel gweled- yddion Y rhai ni aUant weled, own mudion y rhai ni dia.ot lefaru, a phriodola y rhau fwyaf o'r tryehineb sydd wedi disgyn i'w eglwys, ei wlad, a'fgenedliddynthwy.Ymaeynmawrhauar- glwyddi y tiroedd, ac am hyny danoda iddynt fodMaweroaiiwyddyr eglwys wrth eu drysau hwy, oherwydd eu bod wedi rheibio'r gwasmi- aeth a'r eisteddleoedd goreu iddynt eu hunain, a throi y Cymry dros y drws. NiMgeUireigy- huddo ef o beidio caru'r brodyr"—yn enwedig ei frodyr oCFeiriadol; ac oherwydd hyny darlunia bwy yn rhy tynych fel creaduriaid beitchion, hun- anol, ffroenuchel, a drwg eu na¡;ur-anwybodus o wirioneddau syltaenol crefydd, a chwerwder ys ryd sydd yn Iladd eu dyianwai Ar yr un egwyddor yr ydym ui yn gaitu es- bonio ei ymddygiadau tuag at eraill tu allan i gykh yr egiwys. Digwyddodd i ni fod yn gar- edig wrtho unwaith, trwy adaet iddo ymosod ar- nom yn ein colofnau. Rhoddasom lawn chwareu teo- iddo wrthwynebu y Parch. T. C. EDWARDS, a chymerodd yntau bob rhyddid i hyny. Tra na chymerodd Mr EDWARDS ond 28 o'n co)ofnau caibddefynddiwarahn36. Nid oes genym un iie i dybied nad yw yr ein anrhydeddu ni fel y mae yu anrhydeddu ptwb arali, trwy ein cernod- io, a dweyd ein bod wedi ei gan aiiM, a thrwy hynywneydcamagef. iniroddiondypap)-r, Mr. T.C.EDWARDS' oedd ei gyfaill a'i gydymaitb. yn yr ymdrech, ac am hyny efe sydd yn gorfod dwyn pwys dJwyaf ei ordd. Cyn iddo d&yfod i'w adnabod cydna- byddai y Ficer ei fed /n ddyn o allu-teilwng o'i aUuoedd ei hun i'v wrthwynebu ond wedi iddo sael cydnabyddiatth ag et, nid oes nemawr dda tta dawn yn per hyn iddo. Ni fyn i'w waith cyfeilioruus gael ymddangos dan yr un dawr a'i waith ef, ac y mae ei ddirmyg bron yn annherfynoL A'r rheswm am y ewb! yn ddiau ydyw ei fod 'yn caru Mr. EDWARDS Ondy 1thodistiaid:sydd yn y dirmyg mwyat. Dy- wedir mai ef fu'n ga!fv'r Sassiwn yn "Derby I Day," y pregethwyr ya Ffeniaid," ae yn wybodus, yn ymdreehgar i greu ysbryd anor- ydd, i gynhyrfu nwydm yspeilgar, ac i hau eg- wyddorion dinystr ctwyldroado]. Y mae yn easâu y Sosiniaid â ems eyflawn, tel dynion yn gwadu eu Harglwydd, ac wedi syrthio yn hollol oddiwrth y tfydd, ac api hyny ni a'i cawn yn en canmo! ac yn eu cymejadwyo, trwy ddweyd fod "Hiawso'r Sos!niaid yn ddynion bncheddol a duwiolfrydig." Dywedhefyd fod Dr.PniESTLEYa Dr. VANCE SMITH—(iau Sositi—yn anhraethol fwy dysgedig a galluof na'r mwyaf o bregeth- wvr Methodistiaid CyCru." Nid yw yn dweyd pa fodd y daeth ef i ddeall hyny, na, phwy a'i gosododd ef yn farnwt arnynt hwy. Digon ydyw ei fod ef yn casaa y Stsiniaid i'w cymeradwyo, ac yn caru y I w sarhau. Yr ydym yn ys7,rifetu hyn am ein bod wedi clywed fod Iliaws yrnhlth y Methodistiaid, ar ol darllen ysgrifau y Ficer wedi ymbeUhau yn ddirfawr oddiwrtL Eglwys Loegr. Yn eu tyb hwy y mae r ifaitb fod y fath grea- duriaid pigog, brwnt, achwerw, yn cael eu godd- ef yn yr Eglwys, ae nic yn uaig t'.u goddef yno, ond eu dyrcbafu ynddi, yn rheswm cryf, yn ych- wanegol at resymau tIaenoroJ, dros gredu. na ddylai un cyfatbrach foe rhyngddynt a hi, am fod pob un a ddelo i gySyjcdiad a gwyr Eglwysig yn cael ei wneyd yn tab i 3ELIAL, yn saith gwaeth na hwy eu hunain o ran ei fnstt a'i ddrwg-waith. Tn hytrach na synied M hyn, gwell genym ni gredu am y Ficel ei foil yn dewis gweithio yn ga]ed i gyraedd unde)) Cristionogol trwy gnoi a thranyncu ymhob cyiriad, gam gredu, os nad oes gimddo Ysgrythyr fi Maid, fod yr hen eiriau Cymreig efengy!aidd hyny o'i du Y sawl sy'n curo ay'n earu," ac hefyd mai Wrth gripio a chrafu mae cariad yn maEU."