Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
HWNT AC YMA.
HWNT AC YMA. Y dydd o'r blaen anfonodd ynadon Llan- elli ddynes i garchar am fis am ladrata mat drws. Yn un o byllau glo cymydogaeth Merthyr Cftfodd dyn 3Sain lulwydd oed, o'r enw John Davies, ei Iadd, drwy i farch ei lethu yn erbyn tram. Dydd Llun diweddaf bu farw y Parch Thomas Ton nan t, Evansville, Ark., yn 116 oed, meddir. Bu yn pregethu 90 mlynedd gyda'r Weslevaid. Tr wythnos ddiweddaf yn ninas New York, cwaiylodd dynes a'i gwr, ac yn ei thymher gythreulig'lkddodd ei dau bleutyn a chyilawnodd hunan-laddiad. Un noson yr wythnos ddiweddaf aeth amryw gymydogion i George Burns, Knox- rille, Tenn., ag ef aUan i'r coed, ac a'i cur- asant agos i farwolaeth. Dyna'r gosp a gafodd am guro ei wraig. Llofruddiwyd Alice, merch 14eg oed C. D. Powell, amaethwr cyfrifol o air Princess Anne, Va., ddydd Gwenor diweddaf, gan gynwas negroaidd a geisiasai ei threisio, fel y tybir. Lynchiwyd y negro. Ar ol gweled gweinidog yn bedyddio nifer o broieswyr mewn afon ger Alexau; dria, L> aeth amryw fechgyn bycham i ,jwared yr ordinb?A, a boadwyd yr hwn oeda yn cael ei drochi. "Wrth groesi afon Niagara mown cwch dydd 81Ù diweddaf, aeth dan Ellmyn i'r Ilifdawfr a chariwyd hwy dros y rhaiadr. Gwehp-d darnau o'r cwch ar y dwfr islaw, end ni ddaeth y cyrph eto ir golwg. Yn Salisbury, Md., y dydd o'r blaen, pri- ododd un William Tylor foneddiges ieuanc o'r enw Dawson. Boreu tranoeth yr oedd yn wallgofddyn gorwyllt. Y mae yn Ngharchar Preston deiliwr canol oed, yr hwn sydd mor hoff o'i wraig fely darfu iddo, y dydd o'r blaen, fwyta darn o'i thrwyn yn ammrwd ac yn ddihalon Ganwyd pedwar o blant i Mrs J. FHnk Gilinore, Providence, R.J., tuag wythnos yn ol. Buont feirw yn mhen pedair awr ar ol eu genediptetb. Llwyddodd y tad i gael mwy na dtgon i dalu y costau drwy godi deg sent oddiar bawb a fyn&i eu gweled. Aeth pum' cant i'r show y diwrnod canlynol i'r marwolaethau. Cyhnddwyd Alexander Clarke, masnach- ydd, o Stockport, o dwyll ac anonestrwydd, trwy anog mosnachwyr i anfon iddo aamplau drudfawr o bethau gwerthadwy, ac yna werthu y samplau hyny heb erchi dim eiddo. Yn Graham, Texas, ddydd Gwener di- weddaf, dedfrydwyd Jesse W. -Jones, bach- gen 16eg oed, i ddeng mlynedd < garchaiiad am geisio ysbeilio coach fawr. Wedi dar- llen Dywyd y carnleidr Jesse James yr oedd yr hogyn, a dianc oddicartref, gan feddwl am fod yn ysbsilydd enwog. Y mae trysorydd Ysgol Gymreig Ashford i enethod, Thomas Wood, Ysw., Uchel-sir- ydd Brycheiuiog, yu haeddu cael ei Jon- gyfarch am glirio y ddyled drom oedd ar yr ysgol hon. Yr ydym yn galw sylw at hys- bysiad yn ein rhifyn am heddyw, oddiwrth yr hwn y gwelir mai canlyniad y ffaith hon ydyw, fod y pwyHgor yn gaUu cynyg amryw o leoedd yu yr ysgol y Naaolig ne.-a Tro hynod oedd i ryw leidr ddwyn oriawr aur o logell Henry Ward Beecher, ar y rheilffordd ddyrchafedig, yn New York, ar ddydd yr etholiad. Costiodd yr oriawr 400 e ddoleri i Mr Beecher yn 1863 cariodd hi 600,000 o filldiroedd, a meddyliai lawer ohoni. 7 Tra yn dyweyd ei phader nos Fercher, yr wythnos aeth heibio, eymerodd dillad Miss Kattij Tabb, Louisville, Ky., dAn o'r grat gyfagos, a llosgwyd hi i farwolaeth. Ugain oed ydoedd, a merch ieuanc dra pharchus. u Gwyliwch a gweddiwch." "y mae yn ddrwg genym ddeall fod Mr Spurgeon wedi ei daraw yn drwm gan gkfyd y giau a'r cymalau, a'i fod o achos yny wedi ei gaethiwo i'w wely. Nid ydyw yn cfebygol, gan hyny, y gall efe fyoed i ddehenbarth Ffraine, er mwyn gorphwys ac ymadnewyddu. Fel yr oedd dau ddyn yn agos i Dickin- son's Ridge, Georgia, yn tori pren i lawr ychydij ddyddiau yn ol, daethant ar draws 1000 o ddoleri mewn arian bathol. Gan nad oedd yr un ohonynt wedi ei fathu yn ddi- weddarach nag 1865, credir eu bod yno er's pum' mlynedd ar hugain o leiaf. Tra yr oedd Tywysog Cytnru yn mynod Allan o'r cynghordv yn Birmingham, ar ol ymweled ohono ar arddangosfa pn, fe laddwyd Mr R. D. Bonnet, yr hwn oedd ynad a chyfarwyddwr banc, trwy syrthio trwy ddarn o w)dr tew oedd yn llawr y rhodfa hyd ar y palmant oedd hanner can' troedfedd isiaw. Bu farw Warner Williams, gynt o Anam- 03a, Iowa, yn Anita, Iowa, y dydd o'r blaen. Er nad oedd ond chwe' mlwydd oed, pwysai 200obwysi. Cymerwyd y Parch R. D. Phillips, gwein- idog Methodistaidd yn Branchport, N. Y., Pr ddalfa am ffugio enwau ei gymydogion am 10,000 o ddoleri. Heblaw pregethu cadwai siop. Rhyddhawyd ef ar 20,000 o feichiau. Ba raid i'r agerlong Zephyr, yr hon a gychwynodd o Waterford i Bristol gyda phum' cant o ychain a defaid, droi yn ei hoi o achos y ddrycin. Taflwyd hanner cant o ychain dros y bwrdd, a lladdwyd eraill yn nghendod y Hong. Dywedir fod boneddiges yn sir Logan; Ky, yn cysgn yn ddidor am ddau neu dn diwrnod a nosweithiau, ac yna yo aros yn effro am y cyffelyb amser. Mae yn 80 mlwydd oed. Rai misoedd yn olbratlrwyd Arthur Criss, bachgea pymtheg oed, yn Canton, 0., ar ei law, gan lygoden Ffrengig oedd ar y pryd rn marw gan wenwyn a gymerasai. Bu y bachgen yn glaf o hyny hyd y Sabboth a basiodd, pan fu farw. Y Sul diweddaf, tra yr oedd Joseph Cook yn pysgota wrth droed Heol West 66; New York, cydiodd pysgodyn mawr yn ei faeh, 10 øydyn, gan ei dynu i'r afon, yn yr hon y boddodd. Mewn canlyniad i ddarllen nofelau deg sent, diangodd dan faohgen o'r enwau<| £ d- ward W. Graham ac Andrew P. Schemer- horn o'u cartrefi dyd yn Schenectady, N.Y., gan fyned a syraian mawrion o arian eu rhieni gyda hwy. Tybir mai i'r mor ac nid fr Gorllewin yr aethant. T mae Mdlle. Bimêconrt-yr hon a red- edd ymaith tua phum' mlynedd yn ol gyda wab i Musurus Pasha, n phriodM 11 hon a ddiddyimvvd gan y Ptb-newydd yiabriodi i'r Tywysog Frederick o Hohenlohe. Yr oedd Jacob Lewis, gwr gweddw ac amlethwr llwyddianu* ger Honeedale, Pa., eisieu dynes i ofalu am ei gartref, ac aeth i'r tlotty i chwilio am daai. Dewkwyd un Mre Mary Fitch, yr boa oedd ar y pryd wrth y twb golchi. Go (Lai drwy briodus To unig y gall benywod ymadael a'r Befydl- lad, gwnaeth Lewis ei feddwl i fyny yn y fan, a galwyd ar bregethwr i'w priodu Blhoddwyd pum'pnnt o ddarwy ar Mr Ed- ward II. Roborts, gwlaneawr o Langollen, aft wabu yn ddiachos gi perthynol i Dr Jones, o'r un lie. ÂwcrYDlodd y wr na cho»baaid mohono pe bnaeai efe w4 lladd y ci, er mwyn aznadiOyu ei hun. SMM crMdor afry,* mai po !eM o f!elh?:.1 fyddQ geaym, goreu olL Yn eub  ni wnsnt eich cynortJiwy, ac yn eich Jw?tdmnt y m&eDt bob amaer lú pv on
I Y RHIDYLL.
I Y RHIDYLL. I GAJK RHmrixmri. (Dywedir fod !40 0 esgyrn mown dya, a I 241 mewn dynes. Euw yr asgwrn ychwan- egol sydd ganddi hi yw Mgwrn y gyuhen." i I AWGHTM 1 OAXTORIOS. I 0; bydd oanladau Dewydd iawn Yn briu i orphan programllawn. Gwna pethau hen y tro, oud deit Oweyd rhwng cromfachau (" by rtqwst "). Tra, yu dprllen y V dydd o'r Tr& yn darHen y Courier, y dydd o'r blaen syrthiodd dyn yn Ngh&M yn farw Q glefya y galon. Dyna eto rybudd i bobl' adael llonydd i bapira To d. • • Os gellir dibynu ar arwyddion a rhyfedd- odau y front gates, rhwng 6 ac i i,o'r glocli y nos, er's llawer o wythnosau, bydd crop go fawr o briodMau 1n Mangor Uchaf ynystod y gauaf dyfodoL «> | f T GWIB ill GAU. I DB oil yw swn l?d-11 y nei Y n mwynhau e1 enaintj Odd d;.h. g daint A. yw croch-swn crack-saint. Nid yw yn hawdd aragrffred y rhif biliwn (l,OOO,ÕOO,ÕOO,oao). Pe buasai Adda yn cyfrif ei oreu hyd y dydd hwn, ni chyr- naoddasai y rhif hwnw eto. gan y buasai yn rhaid iddo gael naw mil, pum* MKt a deu- I ddeg o flynyddoedd i orphen y dasg, Os oes rhywuu yn tueddu i amheu yr haeriad hl, h I d .d b.,wf ar y pctlu V* I GKIKIAU AC ODLAU BlURDD GWAIIL. Digon hawdd adnabod mare Twp rigymwr prid ei gare. Gwiwlwys," "hylon," blodeku blydd Yn ei gyngh&neddion sydd; l on, "Hyg»r," "erch," "cn," "byfryd," "lion," WeithU i farwo aeth, bron; Ac ni3 gall ei englyn fyw I Heb hynodawl," helaeth," 11 syw." Ni cheir ef yn enwi bardd Hob ei wneyd yn "bardd" mewn "gardd;" Ac ni fedra son aID fam Hb roi iddi nam neu gam;" Eto i bob math o ferch Khodda ddigyfnewid serch." Pan fydd ef yn cy £ fwrdd croes, Yn y fan cawn deimlo loos;" Ond 0, dMoh) gyda'r bedd Cawn fwynhau ei fythol hedd." v Dywedir fod sefydliadau elusengar Llun- dain yn cynal 85,000 o gardotwyr, a hyny heb gyfrif y teulu brenhinol i mewn. • » Dyma fel yr atebodd un o feirdd y- Velin- heli, a morw r wrth ei alwedigaeth, pan yr aed ato i chwilio am ei bleidluis :— Gwyn FryA, niB gwnaf wirioned-na wnaf byth, Nanney bach gaiff weled; Lliwia i nghroes gerllaw n-hrwl Ym MRYN ADDA mae'r nodded. *•* J Pwy all roddi cyfrif fod yr holl swyddau o dan gorphoriaeth Caernarfon, o'r strett scavengers i lawr hyd y survtyorihip, yn cael eu dal gan Doriaid 7 Ac 06 y dygwydd i Ryddfrydwr gael ei ddyrchafu i swydd ni bydd ynddi yn hir cyn iddo gael ei draws- 11 o yn Dori rhone. Pwy all esbonio y trawsgyfnewidiad dirgelaidd hwn I Yn sicr, mae yn bryd i dref Ryddfrydol fel Caernarfon edrych i mewn i bethau, onide caiff ei hun yn yr un sefyllfa a'r dyn hwnw oedd yn troi maen llifo i benbwl. m m Mr itniayilyad, mae yn sir u on yma lawer iawn o'r nwydd hwnw a elwir pg (pitch) ar law na wyddis yn iawn pa beth i wneyd &g ef. Tipyn 0 gamgymeriad neu gam- ddealltwriaeth a fu yr achos i geisio cym'' aint o bono, cyfrif y cywion cyn eu door." Yr wyf fi yn cydymdeimlp ■ yu fawr A'r rhai hyny a gawsant gymaint o siomedigaeth drwy na chawsant weled y pf/g yn cael ei losgi ar rai o uchelfanau yr ynys er dathlu buddugoliaoth y gwr bach llaw-ysgafn, cyfaiil yr holl gwn a'r ceffylau; ac 0. doituri tuag atynt, yr wyf yn anfon atoch chwi. Fe allai eich bod chwi yn gwybod am gws- mer a fuafai yn prynu peth o'r p^ rhag iddo sefyll yn ddi-vortb; ac hefyd, md wyf yn siwr a wnaiff gad, yn hir heb ddrewi. Os clywch 'rywrai a fuasai yn leicio prynu peth o hono, anfonwch ataf fi, a byddat yn ara diolcbgar iddynt dros y rhai sydd mewn I profedigaeth lem.-TosturiaetAwr. • • ( DIWBDD T GWASANAKTH. I TOn-" Dientission." Atncan mawr yr emyn olaf (Gellid meddwl) ydyw hyn Rhoddi rhybudd i rai dynioo Fyn'd i mewn i'w cobau tyn; Gyru'r marched i fotymu En mantelli newyad, clws, A rhoi siawns i'r bechgyn bigo'r Wlawlen orof wrth y drws. Rhan o effaith dweyd y fendith Yw diffrwyno ambill ben, Fel y rhuthro bendramwnwgl Allan gyda'r gair Amen. Nid yw byny'n lawn mewn Cristion, Mwy nag mewn boneddwr nobl; Dysgwch, ynte, fod yn weddaidd Hyd y diwedd bollol, bobl. AKOHYSONDBB.—Yr wythnos ddiweddaf yr oedd tafarnau y dref hon yn Uawnion o I aelodau Byddin y Ruban Glas. V BUDDUGOLIAKTH SWYDD PBIRIOXTDD. Tra rhedo dwfr y Ddyfrdwy ddu Drwy ddyffryn tlwa; Edeyrnion, Bydd dewrlon feibion Mairion ga Yn bur i'w hegwyddorion, Tra chwery awel bur y non Yn rhydd ar ben Plynlimon, Dros Kyddid pod Walia Wen Parhant 0 hyd yn fryddlon. Tra'r Gadair gadarn ar 61 throed, Tra'r Aran hithau'n fynydd, Yn erbyn gormea, trais, a bdd, Bydd meibion dewr Meirionyd(L-R, B. • Mr Rhidyllydd, yn ol f cnrbwylliad yn y llythyr o'r blaen, mae Mrs Llwdwn a minau yu berffaith foddlon i chwi gael Mis* Llwd- wn; ond eofiweh, rhaid i chwi fod yn ateb yn hollol i'r desgrifiad a ganlyn Eieh gwallt yn oleu, a'ch gwyneb yn wridgoch, heb ddim wiscars, ond ychydig o dan y ddwy glust; eich taldra, pum' troedfedd a ()h\ye' modfedd. Rhaid i chwi fod yn ddyn crefyddol, ac addaw yn bendant na fydd i chwi ddim chwilio am bennodauaodnodau i'w *cherydda wrth gadw dyledswydd. Rhaid i chwi hefyd gono bod yn dyner a gofalus o'ch geiriau, yn enwedig am y wyddyn gyntaf. Dywod hefyd y nydd yn rhaid talu sylw manwl i't hyn ddywed y person ddydd y briodas. Mae llawer, meddai hi, yn canu ar ol priodi y gpiriaa a ganlyn :— I Dywedais air ar ol y person Mae yn edifar gan fy nghatoa." Mae hi yn lioffi eich gwaith fal llenoj hwni i bob peth. Os ydych am addaw y pethan a enwyd, yn nghyda liwriadu eu ayfiawrii, ac os ydych yn ateb i'r deagrifiad uchod tM eich corph, y chwi ydyw y dyn. O.Y,—Rhaid i cchkwwi i Td ?e7dio bod av<Maw 40 oed. Er mwyn i chwi wybod pa mor awyddua y mae hi am danoch, dywedaf i ciiwiaa lyfr sydd yn fwrai hoff ganddi, "Llvfr y Caniadau. Fe fa Mt* Llwdwn I yn hoff o'r Hyfr hwn amser yn o4 ond 'daee puddi flrw yn y byd arno yn awr. Ei hoff lyfr hi erbyn hyn ydyw "Llytr y Galarnad.* MM' ddwv mor debyt fw gilydd fei mae yn anhawdd tyan llineu derl^yn r^yagddfn t. -1 lwdwx, Mr Rhidyllydd, bnaswn yn hoffi tynu .ich allw at beth rhyfedd yn banes un ywarsneidwad sydd yn dyfod o le metyn iawn. Er ei fod yn aelod o fwrdd y gwar- cheidwaid ag oeddyat yn gwneyd y trethi i fynyy misoedd diweddaf, ni thalodd efe ei hun y dreth, a thrwy hyn eollodd ei bleid- laii. A yw dyn fel hyn yn gymhwys i fod yn warcheidwad I—Buarth Coelb. 0 m • TR BTHOLIAD TN HSOOLHDD CYMRU, 1S88. Mon anwyl ymunionmd-i j ml add, Yn urtxlurg enillodd, Haid o Dori*id d:»wo^d. A'a hofl wr, hwnw a ffodd. Meirion eto ymwriodd -jo nerthol, (Er yn wwthus) goncrodd; Arfoa 70 union enwodi An gwyr mild, dyno rad rodd. Bn Oabtijue, yn gorn i'r gid,-y. Diabych, Dombaid ei ettytnerikd, Yn hyrwyddo gwareiddilVl- Arwydd yw hyn o tyddbad. Ftlint enwog a'i phlant hynod,-a roieant Ya wretKig drom ddyrnod, Â. dwrdiodd mewn awdurdod Hyd Midlothian Un ei «hlo<3. MaUwyc h«n heddyw mat,—" a !*ddt 7.ddir, hi wa»1da, De a Uogledd y'. g?ladd*, A dyna bwy'n en ha, hv Y Wyuiaid 11dd yn drut»n«,—ar ol Y r baynt uaffodua. Ah 1 Ai xlwyddi rbyglyddm; 'Rych huddyw oryw yr us. IDBIS VTCHAV. • Mr Rhidyllydd,—Breuddwydiais neithiwr • fod dyn mawr, call yi olwg arno yn d'od ataf, ac yn dyweyd nad oes yr un dref yn Nghymru yn perchen cymaint o wlaneni a threti Maldwyn; bu yno tal < yr wythnos ddiweddaf, meddai, a phrynodd un ma3- nacbwr gwlaneni- tros bedwar cant ar ddeg o gyrn gwlanen mewn diwrnod o ddeuddeg awr, ac y maent yu dyweyd fod vn eu plith lawer iawn o'r Welth flannel, ond fod damage ajnynt naill ai yn y pen neu yn y canol i gyd, ac mae y masnachwr wedi eu tori yn barod, ac yn bwriadu eu gwerthu yn Llundain er (ael elw tuagat ddwyn yn mlaen y frwydr yn erbyn y rhai sydd yn bwriadu cymeryd meddiant o'r cyfoeth mawr sydd wedi ei drawsfeddiannu ya aughyfawn er's blynyddau lawer bellach gan ei Hen Fam, a hono yn hen Saesnes yn bywyn Nghymru. Am ddehongliad o'r breuddwyd n Nghymru. bwrdeisdreli Maldwyn. Glywsoch chi, Mr Rhidyllydd, am y dafarnwraig hono yn nwyreinbarthtiriogaetn Mr Rathbona1 Yr oedd hi wedi parotoi dau faril o gwrw i'w ranu i'r Rhyddfrydwyr ftiomedig, pan ddeuai y remit allan fod Platt wedi enilly frwydr: ond er siomedigaeth fawr iddi hi, fe gafoad y Rhyddfrydwyr trwy y result well poth na'i diod fain hi i godi eu I calonan. Gobeithio ei bod wedi eu rhanu i'w phrindia a'i pherthynasau ei hunan, y Toriaid, yn eu profediguth.-Rhyddtrydwr V Fel hyn y caiiodd-Eryr Deiniol Ebenezer, dydd yr etholiad yn nosbarth Arfon:— Rathbone yw'r gwrna gjronir-r-hoddyw, Mor h..wfid y canfyddir; Y tnawrddyu 1ma urddr,—ya 1 ptt Efe'n odiaethol, yno feudithir. Eto, wedi deall canlyniad yr ethotiad: D'wedaiø yn hynod odiaeth.-mai gvrron Gorenwng Hhydd/rydiieth William Kathboce un ffyddlon ffraeth, 8y' a tbaleut droa etholaeth. Gan wirfawr eawogion Arfon,—nis myneat NeiÍymnDl) Rathbone, Mor tier gyda'r mawrion,ei gynydd A gain ei glodydd, synai gwleidyddion. M BOTCOTIO PRJlGBTHWlt- Y Sabboth o'r blaen yr oedd cyhoeddiad un gweinidog Annibynol Radicaiaidd, yr hwn a gymerodd ran flaenllaw gyda'r etholiad yn Mon, mewn capel ag y gwneir y rhan fwyaf o'i aelodau i fyny o bleidwyr y gwrnn o Dresc.awen"- neuyn hytrach y "gwron o Landdyfnan" yn y cysylltiad hwn—ac erbyn iddo dywyllu y drws cafodd ei daraw it syudod wrth weled nad oedd yno ddim ond nifer o ssddaa gweigion yn ei groesawii! Yr oedd yr hol gweI oo,in d rIa n wedi ymgyngreirio &'u gilydd i abseuoli eu hunain o'r addoldy y Sabboth hwnw am fod y pregethwr druan wedi meiddio cefnogi Mr Richard Davies yn lie y duwiolfrydig Gadben Rayner Modd bynag, pan ddeallodd Methodistiaid yr ardal y trie a wnaed gan yr Annibynwyr, rhoddasant eu Hysgol Sabbothol i fyny, ac aethant i wrandaw y pregethwr boycotiedig, fel y gorlanwyd y capel A chynulleidfa siriol, a chafodd y sorwyr eu hargyhoeddi nad Da fyid gormod Ehytedd. Un noswaith yr wythnos ddiweddaf cy- farfyddwyd un amaethwr Toriaidd cegrwth yn ardal y Valley gan niter o Ryddfrydwyr, ac ar ollfurfio yn gylch o'i gwmpas gorfod- asant ef i waeddi Davies for ever dair gwaith uerth esgyrn ei ben, a diau fod yn ddat gauddo gael ycyfleusdra hwn i roddi vent i'w deimladau, canys yr pawb mai Rhyddfrydwr ydyw yn y b6n, yr un fath ag y dylai pob ffarmwr fod, ond yn unig fod ei feistr tir yn Dori, se yntau eisieu gwneyd yn saff o'i fywiolaeth. I V '^Golygfa ddoniol joedd gweled ysgolfeistr I Torlaidd mewn pentref neillduol yn Mon yn cael ei orfodi i gerdded drwy yr heolydd dan grochlefain "Davies for ever," a chanoedd o blant a phobl mewn oed yn ei ddilyn gaii I waeddi hwre." Byddai yn resyn iddo goUi ei le am ddangos y fath gydymdeimlad i'r I blaid Ryddfrydol mewn dull mor frwd- frydig. I • I Y FTDDI.f KHYDDFRYDOL. Enillodd y fyddin Rhyddfrydig Oftoniant mawreddug a bri, ,A'i moroedd ysgubodd y Toris, Fel blewyn ar ymchwydd ai lli; A'ti claddn yn nyfnder anobaith Na ehodant byth byfchol i'rgad Aeth Uewvrch tanbeidiaw) y Tori Y.n dwllwch. a llonydd ga'r wlad. Ymdorodd ei morodd mawreddog 0 Scotland, nes Beytlo y byd. A chrynai y mawrion gormeslyd, I ddycbryn hwy aethant i gyd, Ganfregi'r trifr rwygodd yr eigion, Agorodd ffordd rhyddid i'r caeth, A tbeimlai y duwiau Toriaidd Effeithiau gwenwynol ei eaeth. Mae Gladstone, arwelnrdd y fyddin, Wr dewrwych, yn feiddgarei gledd, Ymladdodd yn ddiflin flynyddan, A phery ileA cyrhaedd ei fedd; Ymladda yn erbyn gOm!6flíalif;!i. A thyna bob traie o dan draed, Air allan y daw yn faddugol Neu golli bob d'feryn o'i waed. 0 safwn y gywir, Ryddfrydwyr, Dan faner gwir ryddid tra'n fyw, Gan gofio mai braint ydyw ini Gael ymladd dan reol fath lyw Cyflawnder yr achos 51'n galw, A chrefydd a etv ar g'oedd, Am hyny, yn awr ymwrolwn I'r frwydr, i'r frwydr a bloedd. SAMBO. I
[No title]
Cymerwyd. Mrs Catherine Trump, post- feistres Corning, air Lehigh, Pa., i fyny am agor llythyrau ei chymydogion, lie yn en- wedig ei chymydogesau. Cyfaddefodd ei I thiosedd. Tra yr oedd James Dana, brawd prif ol- TJtydd y New York Sun, yn hele. ger Eau Ii Ulaira, Wis., saethodd gyfaill iddo o'r enw Van Trott, nan feddwl mai oarw ydoedd. Gobeithio y bydd i'r clwyfadig wella, Tra yr oeddid yn eyroud carcbaror o'r enw David Au?sburry, dyn 77 oed, gynt 0 sir LowM, N.Y?, o benydfa An barn, fr ysbyttr, "th ei ddanedd goad i'w wdd? tbaody,?i /anroketfc.
AT ETHOLWTR MON.
AT ETHOLWTR MON. (jltjjlx afe win»ifr.°) FONBDUIQION ETBOLWTE, BOJOZDDIG- MAU, A FFJIINDIAU OLL TN YIiYII Mon. Dyma'r battle mawr wedi myn'd heibio, a dyma hen ffrind Mr Davies wedi cuocio fi lawr eto, yntê1 Llawer gwaith deudais i yn y tros trhigain o meetings ddaru fi attecdio mai y round number three oedd i fod yn un ofnadwy; ac yr oeddwn atferol o ddeyd mai y trydydd tro byddai coel, ond maeycoel wedi troi yn erbyn y scweier bach o Tres- cawen, 'dach i'n dallt; y ccffyl bach wedi colli, yntfi. a'r ceffyl mawr wedi enill. Rhaid mi cael deyd i fi dderbyn rhagor o addewid- ion nag o votes. Daru rhai o honoch chi, foneddigion etholwyr Mon, gaddo vote i mi, ac wedyn, yn y twll da ar ddiwrnod yr election,, roi croes gyferbyn Ag enw hen ffrind Mr Davies. Ond fi ddim am dwrdio rhyw f llawer am "hyny. No,' no. Fi wedi cael I tipin o profiad erbyn hyn o beth ydi cywir- dab a gonestrwydd canvassers y Ceidwad- wyr. Dim'ond i hen fachgen o ffarmwr wincio neu wenu arnynt, dyna un i lawr i Rayner bach mewn mynyd. Ffarmwr arall deyd all right," a dyna vote eto i Capten Rayner. A rhai pobol hefyd, 'dach i'n dallt, gaddo votes i mi er mwya cael llonydd gan eu meistradoedd a'n lawflordo, a rhoid note* i hen ffrind Mr Davies wedyn. Fi ddim isio i cefnogwrs wasgu ar neb; M, no, fi isio ■< pawd caei cilwareu teg t neya rei mae naw gweFd oreu. Fi credu sicr cawswn i rhagor o votu pe bai ffrindia fi wedi cadw'n glir oddi wrth y scriw. Fi dyn a cbalon lydan, a fi gwr bonheddig, a fi leicio bod yn ffeind wrth bawb; a phe basai Ceidwadwyr YnyPJ Mon i gyd mor poblogaidd a fl, baswn i'n sicr 0 enill round number three, y battle mawr. Achos arall hefyd i mi colli round number three, 'dach i'n dallt, oedd fod gen i ryw hen ffyliaid o areithiwrs gwaela ffmwya digwil- idd glywsoch chi erioed. Dwyf fi ddim ryw lawer o beth fol siaradwr fy hun, ond wir, fown i'n well o ddigon gan y bobl na neb oedd gydo. mt Caw san nhw ddim gwran- dawiad yn unlle bron; pobl yn gwaeddi lawr a fo," a torweh ei gynffon o ymhob man; ond fi cael gwrandawiad ymhob meet. ing, a; phawb leicio clywed fi yn siarad, ac yn chwerthin yn galonog pan fyddwn i yn areithio. Dwn i ddim beth daru hen Toris sir Gaernarfon danfon y Mr Jones, Port- dinorwic" hwnw, a Mr Richard Thomas, Caernarfon, drosodd i neyd drwg i mi yn sir Fon. Baswn i meddwl fod digon o eisio nhw yn Arvon a Eividn, yn lie dod i neyd i hen ffrindia cywir a gonest a chydwybodol sir Fon cashau y Ceidwadwyr. Fi dim isio nhw. No, no; fasa well i mi o lawer fyn'd hyd y wlad fy hunan, heb neb, na myn'd hefo nhw. A wir, os fi cael cwffio round eto hefo hen ffrind Mr Davies, fi am areithio y. cwbl fy hun, ac fe caiff (om sir Gaernarfon aros adre. Ond I pobl deyd wrtha i na cha. nhw ddim agor eu cegau o gwbl yn eu sir eu hunain, ac felly, bod nhw dwad i sir Fon i spowtio. Ond gofala i y caiff gweddillion esgymunedig yr areithfa Doriaiad yn sir Gaernarfon cacfw yn ddigon distaw yn sir Fon y tro nesa. Gan hen ffrind Mr Davies yr oedd yr areithiwrs gora i gyd. Y pregethwrs yma sy'n i dallt hi, olwch chi. Ma nhw wedi studio politics, ac yn ddeudwrs doniol a rhigil, ac yn cymeryd yn iawn hefo'r bobol (Rhai garw ydi'r Cymry am areithio). Ond am yr hen personiad a r curadiaid sydd fel dandies merchedaidd ar hyd y wlad, ma nhw rhy gOOd/or nothing I neyd dim ond stwyrian hefo hen wragedd, ac ymbincio hefo'r aristocrats, a thynu gwyneb hir, a chrygleisio mor undonog a machines gwnio yn yr eglwysi ar y Sul. Dwy ddim leicio y 80rt yma 0 pobol. No, no fi leicio dynion yn gneyd rh wbeth-praett?cal men of tk m)rfd felbtaenoriftid a gethwrs Noncon- /?)fMMtt a'r Methodistiaid. Mae personiad Lloegr yn wahanol iawn i personiad Cymru 'dach i'n dallt. Nid rhw ladidai dienaid ydi personiaid Lloegr. No, no, dim o'r fath betli. Nid rhw pobol yn cymyd arnynt fod yn rhy dduwiol i ymgymysgu a'r byd drwg presenol, yn byw mewn tai gwydyr o gentility a respectability, ae yn otni dyfod yn rhy agos at eu cyd-ddynion rhag i'w brethyn du gael ei lychwino. No, no; pobol o ddifn ydyn nhw, yn Ilafurio ac yn pregethu fel/hai yn ofni Duw ac yn parchn dyn. A phe basagin ina ddynion felly, dynion dylanwadol, dynion yn hawlio ac yn derbynlarch ae anrhydedd oddi ar law y cyhoeda, yn cynorthwyo achos fi yh sir Fon, yn lie yr effeminate, genteel, dilettanteing, smiling, good for nothing snobs (ha, ha, black dragoons y galwai John Sterling hwynt, ynte ?) sydd yn pocedu degymau breision M811, basa gen- i gwell chance o lawer i beidio cael cnocio lawr gan hen ffrind Mr Davies. Dydi fareithia i ddim agos cystal mewn ac wrth eu deyd yn enwedig yn ?p hi -e g? Ma podbeo i d y; n yn enwedig yn Cymraeg. Ma pobol yn mwynhau eu hnnain yn iawn wrth clywed fi siarad; ond pan welant fareithia yn y papyr newydd, maent yn chwerthin am fy mhen. Daru rhw wag reportio chydig or hyn I ddwedis i yn y Dwyrap, a'i roi o yn y Genedl air am air. Wet wir, fi credu sicr fod holl sir Fon, a liawer o sir Gaernarfon hefyd, bron wedi cracio hochrau wrth chwerthin am fy mhen. Fi credu fod repirt "Br&n Sionc" wedi gneyd i fi colli llawer o votes ? a phe basa speeches fi wedi reportio o'r dechreu fel yna, baswn i yn spoi-t i boll Gymru yn fuari iawn. Os byth daw y "Frin" hono o fewn cyrhaedd ergyd, rwy'n sicr y bydd Rayner bach" yn bound o'i gwneyd naill ai yn sioncach neu yn gripple. Ond rhaid i mi deyd yn goneat bod Bran Sionc" wedi reportio hyny a wnaeth yn gywir^i'r llythyren. Wel, we!, wedi colli round number three, y battle mawr, yr ydan ni, ac waeth heb gwyno chwaneg yn cyich o. Mae pobol fydd wedi "gwerthu allan," meddan nhw, yn cydymdeimlo a'u gilydd yn fawr iawn, yn taimip mwy tros ei gilydd na throstynt eu huaain y gwr tros y wraig, a'r wraig tros y glvr y plant tros y rhieni a'r rhieai tros y plant, ac felly 'mlaen. Felly rjrdan nina, Ceidwadwyr Mon; nhw teimlo trosta i, a fina trostyu nhw. Piti mawr gen i tros rhai fu digon caredig i roid arian i gario y campaign ymlaen. Ond fi hitio dim llawer droiata fy hun. Mae hen ffrind Mr Daries gwell dyn na fl yn y Parliament, a weU gen ina o lawer hela sgwarnogod a saethu petris Ynys Mon na bod yn gwrando ar areithiau sychion yn Sant Stephan. Er hyny, fi diolch yn cynhea i'r 3462 Ceidwadwyr roisant votes i mi. Fi blys garw myn'd yn fardd. Fi ddim wedi arfer dropio into poetry," end beth fydda i mi dreio am cad?r yn Steddfod T CoUi o hyd hefo'r Parliament ynte! Hwyrach gnawn i'n wen hefo'r Steddfod. Daru Sam Wellar ddiweddu llythyr unwaith hefo poetry. Wel, fi admirer mawr 0 Sam Wellar, ac am wneyi run fath a fo yrwan. Felly, yr wyf yn terfynu fy anorchiad yn rhwymau awen a otn, ac yn ddiolchgar cydaabod fy hun, yr eiddoch yn cywir. I YSBBTD LLAWJK t TORI TEISOAWIK.
ISAETHIAD DIA.LYDD.
I SAETHIAD DIA.LYDD. Tn Louisville, Kv., tna blwyddyn yn ol, j cwerylodd Lather Evans a Joan YAnshter, ae arehollwyd yr olaf yn ddrwg gan Evans, yr hwn a ddedfrydwyd i garchar am dwyddyn.. Tyugodd'ET&Myb?M<dyn sicr o !&dd Vaughter pan gaffM ei ryddid, ,,r ychydig ddvddiau Yn ol cyfarfu Ag aI, a saethodd er ddwywaith, ond hab ei dare. Dyshwelodd y Ually tAn Mftethpdd Erane ya terlr tnrj ei beD art ftJoa,
T»YFFRVN' MAELOR. *—.
T»YFFRVN' MAELOR. —. BTHOLIADAU am A BYBDEISDRRPI mil- BTCH, Wel, wel, dyma bwrdeisdrefi Dinbych wedi daneos eu hanffyddlondeb i'r achos Rhyddfrydol, drwy daflu allan y boneddwr mwyaf, y gwleidyddwr selocaf, y dyn mwyaf hynaws a charedig ac nn o'r aelofflau gallu- ocaf a eisteddodd aros fwrdeisdrefi Dinbych erioed, ac wedi Idewis dyn na fu. nad ydyw, ac na fydd byth yn deifwng i ddattod carlll ei esgidian, Y mae y golled hon yn golled gcnedlaethol a gwleidyddol, ac fe ddaw y rhai a droisant yn Judasaidd y tro hwn i deimlo hyny cyn bo hir. Yn rnha le y mae dirgelwch y golled honf Myn rhai mai y Pabyddion, disgyblion Parnell, a'r milwyr a droesy, fe utol. Cwestiwn; y mae arnaf ofn fod y drwg yn gorwedd yn nes atom 0 lawer, a fod gormod 0 wmonMd yn y si ydd ar led fod addawyr o bob sect wedi troi yn fradychwyr a phleidieisio dros ei wrthwyn- ebwr. Ambell i hen Fethodus wyneb- ragrithiol,Annibynwr ffals, Wesley Toriaidd, Bedyddiwr sneclyd sydd wedi addaw yn deg, ond heb feddu y dewrder i ddal at eu addewid a phleidieisio dcos y dyn sydd wedi bod yn ymgeisio dros yr ystod amaery bn yn ein cynrychjoli yn y Senedd i roddi ei holl allu, ei amser, ei ddylanwad er ceisio ein llesoli. Onid dyledswydd pob Y mneill- duwr ydoedd ceisio gwrthwynebu yn erbvn dylanwad rarnell a'r ofiemadon rabyddol yn yr vmgyrch hon? Yr wyf yn sicr nad ydoedd nerth na dylanwad y Pabyddion na'r milwyr yn ddigon i roddi y mwyafrif o dri chant a chwech i George Kenyon i daflu allan Syr Robert; o ganlyniaa, y mae'n rhaid fod erf-ill wedi ei fradyohu. Gallaf fi dynfru am Wrecsam fod y Rhyddfrydwyr wedi gweithio yn well nag y gwnaethant erioed mewn ethqliad, ac er tafla y rhai amheus (doubtful voters), Pabyddion a'r milwyr, yr oeddynt yn sicr eu bod yn y dref hono yn unig haner cant yn y mwyafrif, os y darfu i bob un bleidleisio yn ol ei addowid. Yr ydoedd y Rhyddfrydwyr o dan lywydd- iad J. Powell, Ysw., W. R. Evans, Ysw., ac ereill o saith y boren hyd ddiwadd y poll yn gweithio S'u holl egni, ac yr wyf yn sicr nas gall neb daflu y bai ar Wrecsam. A ddarfu Dinbych, Rhythun, Henllan, etc., wnevd eu rhan hwv er sicrhau ei ddvchwel- 'I iadt Os mae do, fe ddylid ceisio cael allan, å hyny ar unwaith, yn mha le y mae y drwg. Ond pa un bynag, y mae poor Syr Robert allan, ond gobeithiaf ddim yn hir. Y mae digonedd o leoedd y byddant yn falch ohono, a'n gobaith ni ydyw y bydd y tro nesaf wedi myned i le na chaiif byth ei hanos gan gwn rheibus na'i aflonyddu gan rai salach nag ef ei hun. Wel, cyn y raiff eich darllenwyr hamdden i ddarllen y nith hon, bydd etholiad y rhan ddwyreiniol a.'r orllewinol o'r sir drosodd, ae wedi eu rhestru yn mhlith y pethau a fu,a'n eweddi ar Dduw ydyw, y bydd y ddau ymgeisydd Rbyddfrydol wedi eu dychwelyd gyda mwyafrif mor fawr fel na faidd yr un o'r ddau ymgeisydd Ceidwadol ddangos eu gwep ar y maes eto. Y mae'n bechod fod Cymru yn cael ei gynrychioli gan Doriaid;a gwarth arnom fel cenedl ydyw ein bod yn caniatai i'r fath beth fod, a'n gweddi ar Dduw eto ydyw, na welir mo "hen Wlad ein tadau," "hen Wlad yg&n" yn cael ei chynrychioh gan bleidwyr rhyfel, trais a gormea ar ol yr etholiad hon. I YMDDYGIAPAU RHAI O'R CEIDWADWYR All AC AR OL YR ETHOLIAD. Er fod dydd yr etholiad yn anffafriol o I ran yr hin, eto 7 "th Ilawer oV rouqhs i'r dref i ddangos i ba blaid y perthynant. I I Yr ydoedd ymddygiad rhai ohon yn farbaraidd a chanibalaidd. trwehvvd crvn nifer 0 trade marks Toriaidd yn eu pen- trlogau, ac ol dannedd cynddeiriog y ewn Toriaidd ddigwyddodd ddyfod i'r dref nos- waith yr etholiad, ond talodd rhai o'r coliars iddynt yn eu coin am eu hymddygiad cno- aidd a barbaraidd, nes y bu gorfod arnynt fyned adrcf i gysgu a theimlo yn llod friw- edig boreu dranoeth. Ond drwg genym ddyweyd fod yn rhaid i ni roddi ein llinyn mesur ar rai (nid llawer) o'r coliars a ddaeth i'r dref ddydd Sadwrn ar ol yr etholiad, eu bod wadi ymddwyn braidd yn afreolaidd a llefain 0 blaid Ceidwadaeth, a chadw cryn lawer o drwst yn y dref. Yr oeddwn yn' synu braidd fod dynion mor gall a bAy yn ymddwyn fel hyn, a gobeithiwn mai nid effaith dynion (1) glywsom yn caumol Rhydd- frydiaeth, ac yna yn troi i bleidgeisio dros y Hall a barodd iddynt droi fel hyn. Y mae rhai dynion fu yn gall unwaith yn ami yn troi yn wirion, ac felly wyrach y gallwn ddyweyd am rai yn y Rhos. Os ydyw rhai dynion yn colli tipyn tua'r benglog oherwydd-ni raid ier ai 11 eu di lyn meddaf fi. Nos Fawrth cafodd Syr Watkin gyfarfod lied annerbyniol yn Brymbo, bu gorfod iddo ef a'i ganlynwyr gymeryd y goes oddimo cyn bron dechreu ar eu gwaith, a dim rhyfedd ychwaith, daethant a'r cyfan arnynt eu hunain drwy ddyfod a heddgeidwaid yno i gymeryd eu gofal, yr hyn a ystyriai y Brymbo boys" ydoedd yn insult arnynt. Y mae y Ceidwadwyr wedi lliwio yr helynt braidd yn ormodol, sef fod bywydau mewn perygl; ond 101 ydoedd hyny, ni wnawd ond dychryn tipyn arnynt, a hwythau dipyn yn llwfrgiaidd. Pa un bynag collasant eucyfar- fod. Nos Fercher cafodd y Gwir Anrhydeddus G. Osborne Morgan, Ysw., dderbyniad brwdfrydig yn y Rhos. Aeth miloedd o'r hogia i'w gyfarfod gan gario cannoedd o .ffiamdorchau (torchlights) goleuedig nes vdoedd vr awyr mor oleu a'r dydd. a. chlywsom y gellid eu gweled filldiroedd o ffordd. Y r oedd y Public Hall yo annyoddefoI o lawn, a miloedd yn methu myned i mewn, a chafodd Mr MOJgan ac ereill borffaith chwareu teg i draethu eu daliadau politic- aidd. Nos lau, rhoddodd Herbert Glad- stone, Ysw., A.S., ei bresenoldeb yn yr un fan, gyda Mr Morgan a lluaws ereill. Os ydoedd cytarfod y noswaith gynt yn un mawr, yr ydoedd hwn yn un hwy fyth, ac yn fwy hrwdfrydol: y ffaglenau yn lluosec- ach ae u fwy fhamyddol. Wedi cael cy- farfod brwdfrydig yno, ffurfiwyd yn orym- daith o filoedd o'r glowyr, ac aethant yr holl ffordd i'r Cefn Mawr fel "guard of honour" i Mr Morgan a Mr H. Gladstone, ac yno hefyd cafwyd derbyniad ofnadwy o wresog, er fod y gair ar led y byddai yno helynt ofnadwy os y deuai y Rhyddfrydwyr yn agoe t'r He; ond nid ydyw pobl y Cefn mor Doriaidd ag y myu y blaid Geidwadol eu cyfrif; o na, cafwyd pawb yn ymddwyn yn hollol dawel a boneddigaidd. Clywsom fod y prif heddgeidwad, Major Leadbeater, wedi anfon i grefu gan Mr Morgan a'i blaid beidio myned yno, rhag codi terfysg; i'r hyn y dywedodd Mr Morgan, "Nawdd heddgeidwaid neu beidio, mynaf fyrfed i'r Cefn i ddangos fy ochr." Ac yno yr aeth, a chafodd dderbyniad tywysogaidd. Heddyw. dydd Gwener, y mae yr etholiad yn myned 'f!:1 mlaen yn Ngvrrecsam yn hynod o daivel. Ychydig o gerbydau a welir, ond clywais fod .tr '1 sir W eithio caled o bobtu, ac erbyn wyth o'r gloch bydd drosodd. Y mae y dref a'r cylchoedd wedi eu plastro gyda heddgeidwaid o bob sir bron, yn barod i derfyeg os y digwydd gyfodi, ond gobeith- iwn na bydd angen am en gwasanaeth, ond y bydd 1 bobpeth derfynu yn dawel, a'r Gwir Anrhydeadus G. 0. Morgan, Ysw., yn A.S. dros y rhan hon o sir Ddinbych. JEISTHDDFOD OWREOSAK. ] Y mae yr Eisteddfod hon wrth y drws, sef Rhaefyr 18ain, ac y inae rhagolygon gogonedans iddi: eyfanso(teliadau fwy eu rhif nag a ddisgwyliwyd ar bob testyn, ac y maent oU yn nwvkw ybeirniaid. Bydd tr6ne rhad jn rhede? o GrowaswaD t, Dan- gollen, Rhiwabon, Caer, Brymbo, Gwersyllt, uwel hyabysleai. E. LL. •
/,"BE8rrINIO(t NT lŒLYNTIO-ç.…
/BE8rrINIO(t NT lŒLYNTIO-ç. j, FFESTiMIOG- A'I HKLYNTIOW I YR BTHOLIAD. Dechrcnodd yr wytlin w hon yn hynod o gynhyrfus yn niblith y ddwy blaid Rydd- lrydol. Nos Lun yr oedd gan DLEIDWYR HE EOBEETJOJF bwyllgor cyffredinol yn yr Assembly-rooms. Daeth nifer pu r dda yn nghyd ac ymddangosti i pawb yn hynod o hyderus am fuddugoliaeth aranoeth, er fod liawer wedi d'od i mown trwy anhawaderau mawr trwy fod y u MR LLOYD 1 yn Ituoedd o amgylch y drws er eu hattal, a gwnaent dwrf mawr iawn trwy gicio y drws, &c., ond modd bynag caed cyfarfod brwdfrydig dan lywyddiaeth Mr S. J. Ro- berts, ac anerchwyd y cyfarfod gan y Parclm Ellis Edwards. Bala; T. J. Wheldon, B.A., Tabernacl; Mn E. P. Jones, C'efnfaes; A. Roberts, Cwmorthin; William Roberts, Pantcoch; W. Humphreys (Elihu), ac amryw eraill. Yn fiian wedi dechreu y cyfaifod ywifcasglodd lluaws o blant at y ffencstri a dechreuannt yn ddeheuig iawn yn un pen I DAFLU oBRRA nes malu amryw ffenestri o amgjdch yr ystafell. Er yr oil caed heddweh oddimewn i ddwyn y cyfarfod yn mlaen am nas gallant, ei rwystro. Ar y diwedd ymffurfiodd y gynulleidfa (yr hon a rifai amryw gannoedd) yn orymdaith er danfou y Paichn K. En- wards, T. J. Wheldon, a. Mrs Wheldon, yn ddiogel adref, ac ymdeithiwyd yn mlaen gyda banllefau o "Robertson for ever." Yn ystod yr un adeg yr oedd gan Mr Lloyd bwyllgorau yn ngwahanol ranau yr ardal, a thybiai ei bleidv/yr fod yn y pwyll- gorau oddeutu mil o etholwyr. Dranoeth, DYDD MAWBTH, I ydoedd y dydd hir ddisgwyliedi8 i ben- derfynu amryw bethau, a'r pvvysicaf o lawer I ydoedd PA UN AI RHKOL A TBUFN, I ynte JWNrhyddid oedd i lywodraethu ? P. gofynid i'r etholwyr ateb y cwestiwn. Hefyd I PWY OEDD YN DYWEYD MWYAF 0 AS. WIREDD ) yn ystod yr ymgyrch flin ag yrydym newydd dd'od trwydai. Prin y gallai dyn agor ei enau (yn neillduol os byddai yr hyn R ddywedid yn anffafriol i blaid Mr Lloyd) nad celwydd fyddai yr oil. Am wyth or gloch yn y boreu agorwyd y I POLLING BOOTHS, pa rai a rifent bump yn yr oil, ac wedi eu trefnu-un yn Llan, dau yn ysgoldy y Slate Quarries, Blaenau, a dau yn Gian-y-pwH. Dylifai yr etholwyr, bawb i w f*th ei hun, ac yr oedd pob plaid a'u holl egni yn casglu eu cefuogwyr yno. Yr oedd plaid Mr Lloyd ynliyderus fod ganddynt y mwyaf- rif o lawer yn y Blaenau, ond ofnwn eu bod yn camgymeryd, Y mae yn ffaith ddarfod i Mr Robertson gael o leiaf 785 o bleidleis- iau yn y Blaenau yn unig. Parheid yn bur fywiog yn y polling boxes ar hyd y dydd, ac y mae pob plaid yn haeddu eu canmol am eu hymdrechion gyda'u hachos. Wedi can y booths yr oedd y nifer a bleidleisiodd yr. y Blaenau yn !58o, a chyfrifir fod tua ?50 i 300 wedi pleidleisio dros y Ceidwadwr. AetLpobpeth heibio yn bur heddychol ar y cyfan ddydd Mawrth, ae eithdo ychydig o waeddi Morgan Lloyd" yn awr ae eilwaith. Yr oedd pleidwyr mwyaf ?elog Mr Robert- son, er yn credu y ca'i fwyafrif, eto heb led wt y ca'i ond ycbydig wimla! plwidwyr Mr Lloyd nad oedd dim siawns i neb ond efe, a gellir rhoddi hyn yn rheswm eitliaf naturiol dros eu gwaith yn GWRTHOD DERBYN Y NEWYDD pan ddaeth. Yr oedd cannoedd lawer 0 bobl wedi ymgasglu ger y Post OtHce, a head quirters Mr Lloyd yn gynar yn y prydnawn, ond daeth hysbysrwydd nas gellid cacl y result hyd oddeutu saith o'r gloch fan gyntaf, gan eu bod yn hwyr yn dechreu cyfrif. Modd bynag, tua saith o'r gloch daeth brysneges yn hysbysu y I RESULT, I a tharawyd hyd yn nod pleidwyr Robertson a ayndod a gwrthodent ar y cyntaf ei gredu. Safai y pleidleisiau fel hyn Robertson (R) ?784 ? Wynne (C) 2241 1 ? Lloyd & A.) 1907 I Yr oedd y noswaith yn un hynod o ys- tormus, a disgynai y gwlaw yn genllif, ac wedi cael y newydd methai y liuaws a'i gredu, ac arosent am rhyw I FRYSNEGES SWYDDOGOL hyd nes yr oedd tua 12 o'r gloch, ac yn y diwedd aent adref heb gredu, a bu lluaws ohonynt felly hyd yn hwyr y dydd dilynol. Y mae yma gydymdeimlad a Mr Lloyd, oherwydd iddo gael ei dwyllo mor fawr. Ond ar yr un pryd, cymeryd ei dwyIlo a wnaeth er pob rnybuad a gafodd gan ei garedigion, a'r rhai a dybiai ef oedd ei gar- edigion a'i bradychodd yn arswydus. Wedi yr oil y mae yr HELYNT DROSODD I ar 8ir wedi penderfynu y cweatiwn yn an- rhydeddu, ac y mae y blaid Ryddfrydig yn UonKyfarch ei hun ar ei buddugolincth. Llongyfarchwn Arfon, Jiinon, a r liwr- deisdrefi ar eu buddugoliaethau trwyadl yr wythnos ddiweddaf. Ychydig mewn cyd mariaeth sydd o arddangosind wedi ei wneyd yma am ein buddugoliaeth, ac hwyr- ach mai felly y mae oreu gan fod yma deimladau mor gynes. Hyderwn y bydd i ni anghofio ein gofidiau a d'od allan mewn undeb o hyn allan, ac os ceir ni folly gwae i bob Ceidwadwr anturia yn mlaen. Y BWRDD LLEOL.-Dydd Sadwrn, Rhag- fyr 5ed. Presenol, Mr J. E. Greaves (cadeirydd), A. M. Dunlop, J. Edwards, R. Owen, W. Davies, C. Roberts, O. R Owen, Dr J. J. Roberts, H. T. Owen, G. H. Ellis (clerc), a D. G. Davies (arol- YNdd), Ffyrdd Arglwydd Vetoborouglt.- Darllen- odd y clerc yr ohebiaeth fu rhyngddo ¡"i Arglwyddiaeth yn nghylch y ffyrdd. Gof- yna Arglwydd Newborough am i'r bwrdd gymeryd 60p ganddo af am wneyd i fyny ei ystad ym a chymeryd ei siawns am y gweddill. Caed ymdrafodaeth faith ar y cwestiwn, a chaed sicrwydd yn y cyfarfod, os na. dderbyniai y bwrdd 60p, na cheid dim. Sylwai amryw mai caled oedd disgyn ar gefn prydleswyr ei Arglwyddiaeth yn awr, ac mai anonestrwydd oedd gorfodi yr oil o'r trethdalwyr i gyiranu at wneyd ystad ei Arglwyddiaeth yn drefnus, yn neillduol ar y cyfwng presenol tir fasnach yr ardci; ac felly penderfynwyd fod i'r mater gael ei ohirio hyd amser anmhenodol. Y gwahan- iaeth oedd cydrhwng yr hyn a gynygid a'r hyn a ofynid oedd 116p. Budreddi.—Cwynai Mr R. J. Jones, Glyn- Ilifon-street, fod rhywun yn cario tftiltucefn i'w dy, ac fod hwnw yn codi arogl ffiaidd yno. Yr oedd wedi bod yn cwytJO er's deu- fis yn ol, ac yr oedd addewid (gan un o'r aelodau) weoi ei gwneyd y aymudid yr aehos, ond ni wnaed. Gorcliymynodd y cadeirydd yr arolygydd i roddi rhybudd rheolaidd am ei symud, ac os na wneid, am iddo gymeryd y cwrs arferol. O berthynw i'r drain y cwynai yr un gwr o'i herwydd, penderfynwyd rhoddi rhybudd i Arghvydi Newborough i'w gwneyd yn mWII, gan mai ar ei-dir of yr oedd. Adroddiad yr Arolygydd.—Darllcnwyd yr adroddiad uchod, a gwnaed amryw syl- wadau arno. F Fywment Newydd.—Hysbyswyd fod y gwaith o gati o amgylch mynwent newydd y Llan yn myned yn mlaen yn fGddhao «• arbyn y cyfarfod nesaf byM we& ei! ♦tph Y i,t.i' M-) v y I., yn gweithio yn barhaus am tna 3 mis ar p tfyrdd, ac y msent ar hyn 0 *Wd I ?rnagurol ac yn d'od i fyny ar afoa _got*.t .'r.t?byn )-'r'n (A- c<?t&d ?anyHywM?. aeth er en cadw. Y Fjcutftri.—Hy.sbysodd If arolygydd rraio4oi dd>»<* a dentin oedd o ChWQ6k wedi. eu tori nos Lun dllveddaf yn ffenettrijt hall, a bydd y gOst tua 2p I Os. PeudelliJi- wyd crlyn pob un y ceir sicrnydd a rhan yn y gwaith rhyddfrydig n nod. ?orA/M? j!?- W. G. Owen.—Dar0e*wd adroddhd Mr (?. Owen ar Y '¡tain ?&M adroddiad Mr ?, p i ? e:r o'r gwaith oedd yn ?)!?n?, a phnde wvd ar fod iddo wne3-,I,Itldi:,d Ila-.A erbyn y tro nesaf. Codiad. y Cyflog.—Mr John R. Jonos, y trcihgasglydd cynorthwyo), a ofynai am godiad yn eigyflog. l'en deity noddy mai nid adeg codi cyf'og y.>' yn awr, a gadawyd y mater. Manion.—Cy far wy dd wyd yr arolygydd i edrych i mewn i'r cwyn o Daij^rlsiau am sawyr drwg mewn ffos yno. -T)i, ttt:i ertm I& ofynai am i'r bwrdd roddi lamp n agoe i lynymnos, fod yno le p^Mps. Oan- I iatawyd.—fiysbygw^ fifxt y gfflflrk o ;dit y tfordd yn Dolyddehn ys MM yu TJlhen yn foddhaf)!.—Golririwj^l <«TOTMki y mar^-tt tickets axa fis Clo, at Mtwrp i mr Duniop gad cy1!e i s!ara-d ft Br PIJ^TOWYR MR ItOMOMAf.-Nosqadwra diweddaf am chweth o?r ?<t<iLy Ys^oidy Joru?cm, cynixhwyd crkmf^t iongyfarch- mdot gan y b:.dd !WW4 pm. Uvw- yddwyd gan Mr T. J. Roberts, Aeiyi, yi>, a chued anorchiiuiau gwreaog, ac aM^i^ihau docth gan y llywydd, gi-i J. Daniel Jones, Dolgaregddu; R. Roberts, Wiy%au; W. Roberts, Pantcitch; J. Parry Jones, Kational and Provincial Bank; W. Wil'ian;?, 'oi)»l-y- wal: R. Jones," Market-st; ":ire (ancrchiad baradonol), Parch Caradog Jones, Corris; Mri Thomas Fvans, Plasisfa; C. Roberts, Tanygrjsiau; Owen Jones. Macjr-wydd; Owen J ones, Llwyngell; G. Pierce, New- street; J. Morris, Tanvgrisiau; A. Roberts, Cwmorthin; R. Jones, Conglywal; a'r Parch T. J. Whddon, yr hwn a gafodd grocsaw brwdfrydig gan y dorf. Cynygiwyd a. phasiwyd diolchgarwch y cyfarfod i'r rhai I IU mor gai-eaiig a chynorthwyo yn mhob modd yn dwyn yr etholiad yn miaen, ac hefyd i bflwb a fu mor garedig a rhoddi benthyg cerhydau i giudo etholwyr, yn neillduol felly i Mr Greaves am anfon cer- byd yn bwrpasol o Griccieth. Pasiwyd diolchganvch i swyddogirm y blaid, sef Mri Greaves, llywydd; T. J. Roberts, is-lywydd; J. T. Williams, ysgrifenydd; a Owen Jones, trysorydd: ac hctvd i Mr J. Cadwaladr fel ysgrifenydd y gymdeithas yn y sir. Pasiwyd fod i'r llywydd anfon cenadwri o'r cylarfod i langyfarch Mr Robertson aryfuddugoliaeth ardderchog y mae wcdi enill i sir Feir- ionydd. To fynwyd y cyfarfod trwy roddi cheers i Mr Robertson. Y r oedd y eynulhal yn orlawri.-Uoliebydd. DIAKCFA GYFYNG. Prydnawn dydd LInn diweddaf tra yr oedd Mrs Tyler, y Staffurd Boot Warehouse, yn eistedd yn y gegin y ty oi i'r siop, gwelai gareg eitfawr ya llithro i lawr ochr y aiynydd y tu ol i'r ty. Disgynodd ar do adcilad bychan wrth gefn y ty gan ei falurio yn hollol. Nid oedd deng mynyd er pan aethai gwraigoYadeilad hwnw wedi bod yno yn golchi er y boreu, a phe buasai heb ymadael- nis gallasai ddianc yn fyw. Po buasai y gareg, yr hon y gellid tybjo aydd tua haner tuncll o bwysau, wedi dod ychydig fodfeddi yn mlaen, buasai mur y ty yn ddiameu wedi ei daliu i lawr. Ai nis gall y bwrdd lleol dalu dipyn o sylw i achosion fel hyn, er diogelwch personau ac eiddo. Both ddvwed vr arolvffvdd mcwn pertiiynas i hyn (~IL j. n n.o. m_
Y CREULONDERAU YN BLAENAU…
Y CREULONDERAU YN BLAENAU FFE.STiNIOG NOS LUN. FON11:DDWION,-Gan y gwneir cymaint o gamddefnydd o'r hyn a gymerodd le gyda mi nos Lun diweddaf, yr wyf drwy hyn yn gosod tTuitluau yn gywir ger bron eich dar- llenwyr.— Yn gyntaf oil, yr oedd ya hysbys i bleidwyr Air Robertson fy mod wedi cael fy mhenudi gydag ereill i ofalu am y drysau yn ystod y cyfarfod nos Lun, a phan yn cyflawni y ddyledswydd hon d.ieth cenadwri ataf fod pleidwyr Mr Robertson yn- cael eu rhwystro rhag dyfod i mown i'r cyfarfod, oherwydd fod y mob wedi blokio y myned- iad at y drw-, ac yn fwy na hyny eu bod yn cael cu cicio ya eu coesau o'r tu ol. Yna. aethum i chwilio am yr heddgeidwad, a phan yn dychwelyd yn ol gyda Mri Cad- waiadr a It. 0, Jones wele iinau gic o'i tu ol. Troais yn sydyn, agafaelais yn mraich yr un a roddodd gic i mi, ac aethum ag ef at ffen- estr shop 3h niehard J. Thomas, i edrych a oeddwn yn ei adnabod. Ond nan vn myned a hwn wele ddyn arall yn fy nharo ar fy ngwynob a chatiddo gareg yn ei law yn gwneyd hyny, lhvyddais i afael ynddo, pryd y teimlais y gareg. Yna gwelwn y gwaed yn rhedeg ar hyd fy nillad, fel effaitn y taro gyda'r gareg, pryd, yn ffod is iddo ef y diangodd o'm gafael, onide buas'vu wcdiei roddi yn ngotal yr heddgeidwad. Ar ol ymolchi yn nby Mr R. J. Thomas aethum allan at y dorf, a gofynais a oedd yno neb fuasai yu rhoddi i mi enw y dyn oedd wedi fy nhart) gyda'r gareg, ond ni cheLlis ateb. Dyna adroddiad eywir o'r hyn gymerodd le, a gvvyr pawb am yr anfadwaith gyli iwn- wyd y noson hono, drwy luchio ceryg drwy y ffenestri, i'r cyfarfod, a'r niweidiau a wnaed i bersonau ereill heblaw fy hunan. Mae genyf enwau amryw bersonau, a deallaf hefyd gan yr heddgeidwad hys- bysrwydd am ereill, ac yn eu plith y co vard hwn a evmerodd v cares i fv nharrt I Aelybryn. JOHN PRITCHARD.
CAERGYBI.
CAERGYBI. Yn ETHOLIAD.—Yr oedd pryder mawr wedi meddianu lluaws o bobl fawr y cvlch- oedd hyn dydd Llun diweddaf, oherwydd hwyrfrydigrwydd y newydd yn dod o Llan- gefni, mewn cysylltiad a'r etholiad. Ond oddeutu .1, o'r gloch yn bwyr yr un dvdd hysbyswyd mai Mr Richard Davies a ethol- wyd. Gallesid gwelcd rhai canocdd vn cevdded yn brydorue o gylch ac amgylch" y llythyrdy yn ystod prydnawn y dydd a nodwyd, ond ar yr awr hysbyswyd genym x gwnaed y result yn hysbys, ac yr oedd y Toriaid felly wedi dianc un ar ol un i'w taa gan iddynt gael eu siomi,?) oherwydd na ddychwelasid Cadben Rayner. Yn wir y mae d?wn ysgrifenu wedi disgyu amorn' ond deallwn fod eich gofod Mr Gol v,, livnod brfn felly, yrnatzliwn. AGIELONO MJWN YSTORM.—Tea yr ocdd yr agerlong ?<-p?, perthynol i'r Wa'ofu-d Steamship Company, yn troi i h?rbwr newydd y dref hon, ar ol c?et eIchuMKan ystormydd ?'t Yduls St. George's Change tm yB mono o Waterford i Bristol T& 5^ (X) o ddi byw yn nchvda i: rwydd, cafodd. oherwydd ane-nn'^si i^t dnidfawr5, 0 0 amfeiliai^cdyWl^ Cafodd (Mien Wade ei ana/u Ko fit yr ymgyrch ond da rnym ei fod ™ ??-ttym "lello Yn Y ?tanley Arms Hotd gyda gofal   TBMQBon?.Cy.ih?iodtfMrR Jones  y'' drengholiad ?h rX ?w? baban a ?? wrth ddrwn HS Owen, ? Bapti?terraM. Dr 0. TIWOT WilUme, yr hwn a roddodJ adrodd?ad ZZ ?<?arycorph, a ddywed<-dd-Ple? I gwryw yd?d, yn anedig dri nou bedwl Twrnod cyn yr Mmer y cafwyd ef. Bu farw yn fuan iaw? or ol ei eni. Ni Mferwydu?- rhyw gamdrimad tat? ato yn ei fywyd Yr j oedd tawch y gwaed yn brawf iddo gkel ei d rheitWam ogOt-:d'   Gi#Awbvaw. -A I