Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
22 articles on this Page
IKODION O'R DEHEUDIR.I
I KODION O'R DEHEUDIR. Boreu dydd Sul diweddaf cafwyd baban eaith wythnos oed, o'r enw Idris Evans, mab i Mr Lewis Evans, Ty'n-y-bedw-street, Tieorci, yn farw ar fynwes ei fam. Nid yw achos ei farwolaeth yn hysbys. Y PABCH DAtf DAVIBS, BA.GoB.-Csfals yr hyl. rydwch o glywed y gwr ieuano gobeitbiol hwn yn piegethu i gynulleidfa fawr o bobl yn Siloh, Tre- degar, nos Sul diweddaf. Y mae Mr Davies yn biegethwr rhagorol, nid yw yn feddiannol ar ryw lawer o lais, ond medda ar ddigon o feddwl fel ag i gadw y gynuileidfa yn fyw o ben bwy gilydd tra yn ei haneich.J CYNGBERDD MAWBBDCOO.—Cynhaliwyd cyng- herdd rhagorol yn Neuadd y Uref, Castelluedd, nos Iau, Medi 4ydd, pryd y gwaeanaethwyd gan yrenwogion canlycolMiss K. Evans (Eos Alma), Dowlais; Mr Walter Phillips (Eos Hydref), Tre- degar, Mus Klcancr JKoes, K.A.III., an iraoK Joshua, a Mr 0. G. E. Thomas, Oaetelluedd. Oyf- eiliwyd gan Mits A. T. Jonea, Caerfyrddin, a Miss Henry, a Mis Rhondda Williams, Castellnedd. Y budd er cael organ i gapel yr Annibynwyr Seis- nig. Cafwyd cynqherdd rhagorol yn mhob ystyr. DAMWAIN AKoaroL.—Boreu dydd Iau diweddaf, daeth dyn o'r enw Thomas Edwards, brodor o Lanidloes, i'w ddiwedd yn y Forest Level, Moun- tain Ash. Y mae yn ymddangos ei fod wrth y gorchwyl o doii y top, pryd y daeth cwymp trwm o lo arno. Yr oedd yn briod a chanddo dri o blant. MABWOLAETH Y PARCH G. E. WATSON, ABER- CABN.-Oddeutu;deg o'r gloch boreu Iau diweddaf bu farw y gwr adnabyddns hwn yn el gaitref yn Abercarn, gan adael gweddw a naw o blant ar ei ol. Ei oed oedd 40. Yr nPilil M, Wotson yn weinidog paichua gyda'r Kethodistiftid, a yn ddirwestwr enwog. Cleddirelddlad ^u.u.i.eaaf. SIRIHIO CEOS BOXT.—Un aiwin )d yr wythnos ddiweddaf cafwyd o dan yr hen bont sydd yn arwaln i Abercaniad, Merthyr, gorph dyn o'r eaw Richard John, 41:oed, perthynol i Bentre'bach. Y mae y bont yn awr yn cael ei hadgyweirio, a beinir i'r trancedig sjrthlo drwyddi wrth geieio ei chroesi. ADnWU." MASSACS.—■Y mae yn dda geDym ddeall fod masnach yn dechreu adfywio yn Briton Ferry, Morganwg, a rhai hen weithfeydd oeddynt wedi eu cau i fyny, yn cael eu hagor, megys hen lofa Tan-y-mynydd, &c. BODDI TSWT GASOLU FFEWTTHAV GWYLLTION.- Prydnawn ddydd Mawith diweddaf deuwyd o hyd igorflbacbgea o'r enw David Davies, 11 ced, ac yn fab i liiwr yn byw yn Trauelbach, Cyfartha, yn yr afon Taff, yn agos i weithfa y Gyfartha. Syrth- iodd i mewn tra yn casglu ffrwythau gwylltion. CVHUDDIAD TN EitByw LlTTHrE-OLL'DYDD,—Cy- merwyd Ilythyr-gludydd o'r enw Lazarus Lewis, perthynol i Merthyr, i fyny y dydd o'r blaen ar y eyhuddiad o fod wedi cymeryd llythyr yn cynwys pum' sofren. Yr cedd y llythyr wedi ei roddi mewnllythjrdy yn Brecon-road,ao wedi eigyfeirio i berson yn Aberhosddu. Gan na chyrhaeddodd ei gyfeiriad, gwnaed ymhoUad yn ei gylch, y cen- lyniad o'r hyn oedd cym eryd Lewis i fyny. Ar y dechreu, gwadai bob hyebysrwydd yn ei gylch, ond yn ddiweddarach, cyfaddefai ei fod wedi ei ladrata. Y mae i sefyll ei brawf yn yjEesiwn nesaf. CINOBBBDD MAWMDDOQ.—Nos bu diweddaf cynhaliwyd cyngherdd aiddetohog yn Neaadd Ddirwestol Tredegar, gan aelodau cor a elwir Morlais Choral Society, dan arweiniad Mr Simon George, or ei gynorthwyo i fyned i gystadlu i Eisteddfod Lerpwl. Llywyddwyd gan W. Davies, Ysw., London House, mewn modd meietrolgar iawn. Gwaeanaethwyd gan Miss Rachel James (lilinos Degal), y soprano buddngol yn Eisteddfod Qadeiriol Ebbw Vale, Awat diweddaf; Miss Marian Price. R.A.M., Miss Maggie Davies (Eos Facb), Dowlais; Mrs Watts Hughes, Lluudain; Mr Walter Phillips (Eos Hydref), Tredegar; Mr John Lewis, (y baawr buddugol yn Eisteddfod Genedl- aethol Oaerdydd),Mr E. tfandbrooet.Metthyr; Miss Meta Scott,R.A U.,Ur F. W. Griffith, B.A.M., a'r cor uchod. Cyfeiliwyd gan Miss Scott, a chan Mr David Bowen, Dowlais. Darfu y cor ganu y darnau y bwriadant gyetadlu arnynt yn Lerpwl, a daifu iddynt eu canu yn ardderchog hefyd, yn ol barn rial o brif gantorion y gymydogaeth, yn enwedig yr Ystorm." Mae'n debyg mai dyma y waith gyntaf i Marian Price ac Eos Filch fod yn y dref hon erioed, ond yr ydym yn gallu dyweyd yn sicr mai nid dyma y tro olaf, am iddynt ganu mor fendigedig, a rhcddi bcddlonrwydd cyftredinol i bawb oedd yn blcsenol. Er tod cerddorion rhagorol yn cymeryd than, ui fnasai yn trol allan mor llwyddianuus.feallai.oni bili i'r Cymtnrodoiion gymeryd y peth mewn llaw. Y mae y Cymmrodor- ion, Be yn enwedig ysgrifenydd y cyngherdd, Mr David Hopkin Thomas (Dewi ap Noah), gan hyny, yn deilwng o glod a pharch mawr am eu llafur, &c. V CYPLWYXO TTSTSB.—NOS Iau diweddaf, Medi It eg cyfarfyddodd Cyfrinfa Ifor Hael o'r Urdd Odyddol.yn y George Inn, Tredegar, gyda'r amcan o gyflwyco tysteb, yn gynwysedig o oriawr a chads/on aur, a thyst-ysgrif ardderchog i Mr Samuel Thomas (Gwgan Gwent), ei hypgrifenydd, fel gwobr am ei ffyddlondeb, ei onesttwydd, a'i ddidwylledd am yr ugain mlynedd diweddaf y mno wadi bod ya ysgrifenydd y gyfrinfa uchod. Llywydd.vyd y cyfarfod gan Mr George Moore, ac mewn gwiriocedd ni fu'm mewn cyfarfod yn fy mywyd mown gwell trefo. Cafwyd anerclnadau gwresog a thaiawiadol i'r amgylchiad gf n y Mzi Evan Towell, David Richards, Noah Ihouns, J.1 Gabrail, D. Morgan, D. "Thomas, a W. Ojmpbe'^ (ysgrifenydd y aosbarth). Eifyrwyd y cyfarfo mewn ccrddoiiacth gan ifri T. Joces, J. Abrams David JOIKB, W. Powell, 0. Lewis, D. Morgan; G. Jonts, E. Powell, ac ereill. Cjflwynwyd djst-ysgrif i M): Thomss gen yr hen frawd parchub Mr B. Richards (yr aelod hynaf yn y gyfrinfa), chyflwpnwd yr oriawr a'r gadwen iddo gm y liywydd (llr Moore). Darbynioild Mr Thomas Y rhoddiou mewn tcimlad firyllieolig, ac anerchodd y c, farfod inewn arneth iymug, ya deilwng o'r ar- 6thiwr, lienor, a'r burdd, ces gwefreddio y gwydd. fodolion oil. Yna dailleawyd peaillion raago ol gan Mr Thomas Davies (C-iradog Gweut). Wedi hyny, cRuwyd yr hen gin genedlacthol Hen wlad fy nhadau," gan Mr Evan Powell, a'r gwyddfololion yn uno mewn hwyl yn y gydgau, nes yr oedd y 110 yn fyw o beabwygilydd o'r OddfdloKs Jih. Teimlwn yu Mch weled dyn yn cael ei aarhydeddu yu y fin- gre ei magwyd. Fel yna M welir fod eithriadau l'rhen wirionedd yea, "Nad oes i brophwyd an- ihydedd yn ci wlad ei hun." Dyma ddyn wedi codi i safle ac anrhyifdJ rnswr mown lliwor yi,.)r, j n si NazaittU ei haa. Nid yw 13 <vrdd Ysgol Bid- t e'tty heb dtimlo el nerth a'i ddylanwad. Y mae yr Urdd Odyddol yn cydnabod ei allu a'i fawredd, ac y mae c lwya y Duw byw wedi ei weled o werth i fod ar y blaen, Dylai hyn fod yn symbyliad i ninau i ymladd ag anfanteision, tori drwy anhawa- derau, pwneyd grisiau o bob gwrthgloddiau i ddrinn 3 i fyny i binacl anthydedd a bri. DBHBCFAB.
NODION GWLEIDYDDOL.
NODION GWLEIDYDDOL. Dydd Gwener cynhaliwyd cyfarfod lluosog a dylanwadol o amaethwyr swydd Benfro yn Aber- daugleddyf. Anerchwyd y cyfarfod gan Mr W. Davies, A.S ac ereill, a phasiwyd penderfyniadau condemniol ar waith yr Arglwyddi yn cau allan Fesur Estyniad yr Etholfraint. Wrth anerch nifer o lafurwyr amaethyddol yn Ferry Point, ger Youghal, dywedodd Mr Vimers Stuart, A.B., y buesai si wrandawyr, out bai am yr Arglwyddi, yn feddiannol ar blefdleisiau; ond sicrheir y byddai raid i'r Arglwyddi roddi ffordd o flaen y Llywodraeth bresenol. Derbyniwyd ei sylwadau gyda cbymeradwyaeth fyddarol. Bwriada Syr Charles Dilke anerch cyfarfod mawieddog yu Manceinion ar y 15fed o'r mis nesaf, i'r hwn y dysgwylir cynrychiolwyr o'r holl drefi amgylchynol. Bmiada Mr R. H. Lloyd Mostyn, brawd At. glwydd Mostyn, wrthwynebu Arglwydd Richard Grosvenor fel yiageisydd am gyntychiolaeth swydd Gallestr yn yr ctholiad nesaf. Dyrehafwyd y cyn- Arglwydd Mostyn i'r Ty Uchaf ar gyfiif ei Rydd- frydiaeth. Gresyn fod yr olaflaid yn cyfeiliorni o lwybrau y tadau. Dydd Sadwm ymgynullodd oddeutu 1500 o bersonau i gyfarfod Ceidwadol a gynhaliwyd yn Hedsor Park, ger Maidenhead, preawylfod AT. glwydd Boston, yr hwn a eieteddai yn y gadair. Anerchwyd y cynulliad gan Arglwydd Caernar- fon ac erem, y rnai a siaradasant yn ffafriol i ym. ddygiadan yr Arglwyddi gyda Meaur Eetyniad yr Eholfraint. Dydd Sadwm cynhallodd cymdeithasan Radl. calaidd Llundain gyfarfod brwdfrydig yn Victoria Park etgwtthdyetio yn erbyn gwaith yr Arglwyddi yn gwrthed deddfu Mesur Estyniad yr Etbolfraint. Anerchwyd y dyrfa, pa un a rifal oddeutu 40,000, gan Mr Bradlaugh ao ereill. Hefyd, IT nu dydd, cynbaliwyd cyfarfod cyf!elyb yn St. Helens, Old- ham, Alfreton, Kidderminster, Watford, &c. Mewn canlyniad i chiriad agoriad y Senedd er 20fd i'r 23ain o Hydref, penderfynwyd newld dyddiad yr arddangoefa fawreddog a fwriodir ei chynal yn Hyde Paik, er ei cbynal ar ddydd agoiiad y Senedd.
Y SOUDAN.
Y SOUDAN. Mae buddugollaeth Mudir Dongola ar y gwrth. ryfelwyr yn Ambikd yn cael ei chadarnhau yn Wady Haya. Mae corph Sheikh Ahmed Hedia, yr hwn a laddwyd yn yr ymdrechfa, wedi ei ddar- ganfod, Pellebron a Suakim a hysbysasant ddarfod i'r llwyth cyfeillgar Hadendowas wneuthur amryw ymoEOdiadau Uwyddiannus ar yr Amarariaid, yn un o ba rai y lladdwyd mab hynaf Mahmotd Ali. Mae amryw encilwyr o werayll Osman DIgna yn cyrhaidi i Suekim yn ddyddiol, y rhai a hysbys- iiI. t nad oes ganddo ond 300 o ganlynwyr yn Tamni. Llwyddodd amryw azerlcngau i fyned i fyny gwylltleoedd y Nilus yn Ilwydd iannus, ao y maely cad-ymgyrch i Khartoum yn myned yn mlaea yn dra boddhaol. Ond yn ugwyneb y posiblrwydd iddynt fetlm gorchfygu anhawsderau y rhaiadrau i bwrcasu 30,000 o asynod er cludo y rhyfelgyreh dros yr anialwch. Pellebra yr Uch-gadben Chermside i hysbysu fod y Cadfridog Gordon wedi gwreuthur ymosodiad ar Berber, ond nl ddywed gyda pha lwyddiant. Hefyd, hysbysir fed Gordon wedi enill dwy ynys ary Nilns Las cdd i ary gwrthryfelwyr.
Y GERI MARWOL YN NAPLES.
Y GERI MARWOL YN NAPLES. I 3000 0 BERSONAU WEDI MEIRW. I DYODDEFIADAU MA.WRION YN MHLITH Y TRIGOLION. Hysbysir fod oddeutu 3000 o bersonau wedi syrthio yn ebyrth i'r geri marwol yn Naples, o'i doriad allan gyntaf hyd ddydd Sadwrn, yr wyth- nos hon. Gorfodwyd trigolion lluaws o'r heolydd aflanaf i ymadael o'u tai, ac y mae amryw flloedd o honynt yn gwer<-yllu o'r tu allan i'r ddinas yn Champ de Mars. Mae oddeutu 10,000 o'r pysgod- wyr a'u teuluoedd mewn cyflwr hollol newyn Ilyd, gnu nad- oes I neb a bwrcasa bysgod yno am unrhyw bris. Cymerodd y cigyddion fantais ar hyn i sefyll allan, ond anfonir digon o gigoedd i'r ddinas o leoedd ereill. Mae y Brenin Humbert wedi poblogi ei hun yu anarferol drwy y sylw a toddodd i'r dyoddefwyr, yn nghyda'i waith yn ymweled a'r rhai oeddynt yn ngafael yr afle chyd.
I BRADGYNLLUN I LOFRUDDIO…
I BRADGYNLLUN I LOFRUDDIO Y I CZAR. I CIFADDEFIAD Y LLOFRUDD. I Hysbysir o Cracow ddarfod i ddyn ieuanc o'r eBW Itanislawth wneyd cais I gyfiawni hunanladd- iad yn ngherbydres y rheilffordd ger y dref hono. Ataliwyd ef rbag rhoddi ei fwriad mewn gweith- rediad, ae ar waith yr awdurdodau yn ei gymeryd i tyny oyladdefodd ei fod yn Nihiliad, a'i fod wedi ei ymddiried i'r gorchwyl o lcfruddio Ymherawdwr Rwsia yn yetod ymweliad ei Fawrhydi a Warsaw, ond mai mwy dewisol ganddo oedd rhodditerfyn ar ei fywyd el hun na gwneyd yr hyn a benodwyd iddo ei gyflawli.
IMAB YN SAETHU EI FAM. !
MAB YN SAETHU EI FAM. Dydd law, yn Little Malton, Sussex, eynhal- iwyd trengholfad ar orph gweddw o'r enw Mrs Charlotte Catherine Manniagton, 49 mlwydd oed. Ymddengyaddarfod i'w mab Samuel ddyfod adref y nos Fawtth flaenorol, o dan ddylanwad y ddiod feddwol, a dechrsuodd ysmalio a'i fam, yr hon a ddywedodd wrtho am eiatedd i lawlyn llonydd. Yn ddilynol gafaelodd yntau mewn rhychddryll a orweidai gerllaw, pa un a gyfeirfodd at ei fam, gan waeddi, II Yn awr, mam, gwyliwcheich hun." Yua taniodd, a syrthiodd ei fam i'r llawr, gan lefain, Yr wyf wedi fy eaethu," a bu farw yn ddiatreg, Hysbysodd y dyn leuanc-yr hwn a ofidiai yn fawr oherwydd yr hyn a wnaeth-r ad oedd ef yn gwybod fod y dryll yn Uwythog, ac ychwanegodd ei fod bob amser ar y telerau goreU a'i fam. Dychwelwyd rheithfarn ynunolU'ram- gylchiadau uchod.
.LLANBEDR. I
LLANBEDR. I Enillwyd y fowls Exhibition e'enl gan Mr J. R. Roberts, o Ysgol Rhuthyn, mab y Parch Ellis Roberts, peiiglor Llangwm (Elis Wyn o Wyrfai)* Y neeaf ato mewn teilyngdod yn y gystadleuaeth ydoedd Mr W. U. Williams, o Goleg Llanym. ddyfri. Eoillojd Mr Roberts o'r blaen ysgoloriaeth agored mewn chsHcs yn Ngholeg Merton, Rhyd. vchain. Yr arbolwyr am y Powis Exhibition oedd- ynt Mr II. R. Tottenham, cymrawd o Goleg St loan, Caergrawnt, a Profieswr Owen, Coleg Dewi Sant, L'antedr. )
FACHWEN._______I
FACHWEN. I BBODORION DEHEUDIR AFFMCA. Traddododd Mr R. O. Williams (diweddar o Soutn Africa) ddarlith ar y testyn uchod yn y Fachwen nos Iau, yr Ilea eyfisol. Yr oedd cynulliad Iluosog wedi dod yn ngbyd, a rhoddwyd gwrandawiad astud hyd y diwodd, a thystiolaeth pawb ydoedd eu bed wedi clywed rhywbeth am y vilad feellenig hono. Ao yr oedd profiad Mr Williams yn qysg y brodor- ion yn dra dyddorol, yn enwedig pan yn son am eu dull o fyw a gwisgo, &0. Cymerwyd y gadair gan y Parch Sobeit O. Williams, Dinorwig.-T,.
[No title]
PRIP-YAOOL ABBBYSTWTTH.-Do»llwh fod canto ymgeiswyr yn bwriadu sefyll arboliad am yr ysgol- oraethau cysylltiedig ¡"r sefydhad uchod, ra un a gynheliryr wythncs hon yn Aberystwyth. Hefyd, y mae yirgciswyr am y swydd o ddarllithydd ynly Grceg a r Llado, R llaweo houynt yn ddyniono rdogbarthuchaforhydychain a Cliaergrawr, t, ac y!mae'r ymgeiswyr am y swydd. au eioill yr un mor luosog a galluog. BYDDAltDOD SWN YN Y CLTOIIAUJ &c.-Dyl.; dyoddefwyr rodii prawf af DELLAE sI ESSEHCB FOB DEAFNESS," caa fod ei eiFeithiau pwellhaol ar amrjw a dybid yn snfed?y-;iB!Mthol bron yn wyrthiol T)rtvv gymlwysi.d ohono am Foa?s;th Mn cawyt cibs Ila;l.olfYW; ro Chilian' a'r dd:, ¡i ,%d?fyMdoladiSy?dywed Qelhr?crhM yn ?-n?ad v ceir R'-?ddm o weUhad oddiwrth Sudd SC fydao byddtrdod drymaf, S hy? heb ntwCldlO ade.ladwmth tyner y glust,er yr ym^en- ?n arAvsool, grllir enwi rbai fu am aynyddoedd ? hollol FyMM a ddMthMt yn?"?f" glwyed sem- jan drwo nddi lxswi ?M &?JDJ?r,rJ.J?. l. 2.: 6ch. ?w?thg?MFf?Uydd.
CAERNARFON.
CAERNARFON. Nos Sabboth diweddaf rhoddoldy Parch Omon Evans, fleer C aermarfon, ei bregeth jmadanol yn Eglwys Dewi Sant. Deallwn fed John Trevor WiJIitme, Yaw., yn bwriadu gadael y dref hon am y Bnf-ddinas 7. flaenorol i'w briodas, pa un sydd i gymeryd lie yn bar fuan bellach. Treulia ei fiB mel ar y Cyfandir, lie yr hyderwn, yr ymgryfha ar gyfer yr ymgyreh etholiadol sydd yn rhwym o gymeryd lie cyn hir yn Mwrdeisdrtfl Arfon, am gyurychiolseth pa rai y bwriada Mr Williams fod yn ymgefsydd. Dydd Sadwrn, o flaen Syr Llewelyn Turner ae ynadon ereill, cyhuddwjd Catherine Morris, Bryn- pin, Garn Dolbenmaen, a William Jones, Tyddyn Uchaf, y blaenaf o dwyll-ysgrifenu ac anuden- iaetb, a'r olaf o anudoniaeth yn unig. Erlynid gan Mr George Thomas, lanwya yracncs 1 neaa- Iys BanRor.—Mr H. J. Richmond, arolygyddy ,.Bb.I"l .?. T.Y D" dfadl i? Gweithfeydd, a eilynodd Gwmni Llech-chwareli Bangor a Chaemarfon, am dorl y ddeddf grybwyliedig. Dirwywyd y cwmni i 27s yn cynwys y costau. Dydd Mawrth diweddaf, yn Christ Church, un- wyd mewn alan briodas y Parch J. Issard Davies N.A., curad hynaf Caernarfon, a Mies Anne Jones,, unig terch y cliweddar Mr Ellis Jones, The Au chorage. Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch R. P. Hughes, B A., yn cael ei gynorthwyo gan y Parch G. D. Lewis, B.A. Yr oedd arwydd. ion o lawenydd i'w oanfod drwy y dref yn gy. flredinol, a phrofai lluosogrwydd yr anrhegion priodasol pa mor barchus oeddynt yn agolwg eu cyd-drefwyr. Cymeroad dygwyddfed anhapus le yn Nghapel Moriah, y dref hon, yr wythuoa ddiweddaf, pan yr oedd eyfarfod gweddi yn cael ei gynal yno, drwy i ryw enethod direidus fyned at ddrws y capel a'i agoryd, ac yna llefa'n, nes pe I cyffro nid byehnn yn y He. Cymerwyd gvys allau yn eu hetbyn gan yr heidgeidwaid, ond at gala cyf- eillion y lie, oherwydd amryw resynan, tynwyd hi yn 01, gan en bod yn teimlo nad c oeli I ydoedd myned yn mhellach y tro hwn, er tu bod wedi cael eu blino o'r blaen. Gobeithio ) by td hyn yn rhybudd effeithiol i'r troseddwyr i C • eill rhag gwneuthur y fath beth eto yn yr addoldy hwn, use unrhyw addoldy arall yn y dref. Yn ddiau os ceir aches cyffflyb eto, doeth fuasai gadael i'r gyfraith gymeryd oi chwrs priodol gyda'r |cyfryw. Yn ein rhifyn am Medi y 3ydd hysbjsasom fed yr heddgeidwaid wedi fewrthwynebu y Palace Vaults, Palace-street, yn y llya trwyddedol. Camgymeriad hollol ar ein rhan ni ydoedd dyweyd hyny, a drwg genym fod y peth wedi ei wneyd. Mewn tegnch a Mr Jones, y perchenog, yr ydym yn prysuro i gywiro yr adroddiad. YN EISTEDDFOD GBNBDIABTHOL 7XN 1885.-Pryd- nawn dydd Mawrth cynbaliwyd cyfarfod dy. lanwadol yn y Guild Hall, pe un a gynullwyd gan' y maer (Dr John Williams), ar gais nifer o brif fasnachwyr y dref. Cymerwyd y gadeir gan y Maer, ac yr oedd yn bresenol: Clwydfardd, Hwfa Mlln, Llew Llwyfo, Glan Menai, Tremlyn, y Parohn. E. Herber Evans, a J. Fairchild, M.A., prif-athrawy North Wales Training College; Mri Hugh Humphreys, Hendre'gaerog; W. Jarrett Roberts. W.J. Williams, M. T. Morris, T. Williams (Golden Goat), R. Williams, J. S. Kirk, R. New. ton, T. e. Jones, W. Morgan, M.A., is-athra* y North Wales Training College; E. Roberts, MA., arolygydd yr ysgolion, yn nghyda lluaws erefll. Ar gynygiad Mr fl. Humphreys, ac eiliad y Parch E. Herber Evans, penderfynwyd gwneyd cais yn Ngorsedd Eisteddfod Lerpwl ar fod i Eisteddfod '85 gael ei chynal yn Nghaernarfon, yr hyn a bas- iwyd yn unfrydol. Yn ddilynol penodwyd nifer o ddynion i fyned i Lerpwl i wneyd y caia cry. bwylledig. K YMWELIAD UNDEB OOBAWL Y PBKBHTJI.—Dydd Sadwrn diweddaf ymwelodd yr Undeb Corawl uchod a'r dref hon gyda'r amcan o gynal cyngherdd tuag at eu cynorthwyo i'r frwydr fawr gerddortl eydd i gymeryd lie yn Eisteddfod Lerpwl. Cyn. haliwyd y cyngherdd yn y Pavilion, a dywedir fod tua chwe' mil wedi d'od yn ngbyd j fwynhau gwledd gerddorol o'r fath oreu, na che r ei bath ond aa- tynych yn Nghymru, a byny gan fecbgyn o chwarelwyr, o dan arweiniad y cerddor a'r ar- welnydd: enwog Dr Roland Rogers, Bangor. I ddecbreUjt cafwyd dadganiad godidog o'r darn mawreddogl" Canwn ganiadnewydd" (Dr Parry), un o ddarnau cystadlenaeth Lerpwl. Can, From Mighty Kings," gan Euronwy Eryri. Can, Yr Amwisg Fechan" (R. S. Hughes), gan Miss Maggie Ivor Jone. Lord, Thy arm hath been uplifted" (Spohr), "Happy and Blest" (Men- delssohn), gan y cllt ardderchog. Can, "The Lover and the Bird,' gan Miss Fanny Richards. Derbyniwyd y dadganiad gyda chymeradwyaeth byddarol y dorf. Dcuawd, "Canaf i'r Arglwydd," Y, r awdwr'ydyw gr William Hughes, Tan-y-rhiw, Llandegai), gai) Tenorydd y Brynisu a Tenorydd Infryn. Solo pianoforte, gau Mr John T. Prit- chard, organydd, Gwressam, campus. Ciln gan Miss Roberts, Hirdir. Can, gan Miss Hope, "Daddy" (Behrend), yn odidog. Can, "Beloved Again" (Barri), gan Miss Maggie Ivor Jones. Grand Mottett Double Chorus, Be not afraid," gan y c3r. Taiwyd diolchgarwch ar ran y gan Dr Rogers am v lath gefnogaeth ddangoswyd at y cllr. Llew Llwyfo a sylwodd ei fod yn credu fed pawb ag cedd yn breeenol yn bar i ddiolch i'r Dr a'r c6r am y fath wledd gerddorol ag oeddynt weal ei mwynnau. x na ter- fynwyd drwy ddadganiad !o'r Anthem Genodl- aethol. Yr oedd yn wir dda genym weled y fath delmladau da yn cael eu dangos tuag at y cor gan bawb, ac yn dymuno eu llwyddiant yn fawryn y gystadleuaeth. Hyderwn yn fawr ybjddiDr Rogers a'i fyddin dd'od A'r anrhydedd cenedl- aethol unwaith yn rhagor i'r Cymry.—Trtbor Ikehid.
IDIFYRION.
DIFYRION. Unwaith yr oedd gwrth-fygwr yn condemnio ysmocio mewn modd diarbed, gan haem fod yr arferiad warthus dan sylw yn byrhau oes y neb fydd oya euog o'r peth. Mae fy nhaid i yn ;Bmocio ar hyd ei oes," ebai un o'r gWldd1edol. ion, 80 y mae yn awr yn bedwar ugain oed." WeI. 13," atebai y llall, pe buasai eich taid heb ysmocio, feallat y buasai yn bedwar ugain a deg I" Ar ol brwydr waedlyd ar y mSr, aeth y meddyg i archwilio y cyrph a orweddent ar fwrdd un o'r Hoagau, ac yna gorchymynodd i'w was-dm du -eu taflu i'r mor, gan ychwanegu eu bod 011 wedi marw. Dechreuodd yntau ar y gorchwyl, a chyn hir daeth ar draws dyn oedd a bywyd ynddo, yr hwn a ddywedodd wrtho Peidiwch a'm taflu i, canys nid wyf wedi marw." "Pwy sydd yn gwybod hyny oreu-al t). ynte'r meddyg syl. wat y negro, ac yaa ymBimychodd ef drcs ei ysgwydd i'r weilgi. Tarawodd dyn e! ben i mewn i flenestr siop grydd a gofynodd, Pa faint yw hi o'r gloch ?" II Mae yn un," atebai Snob gan roddi dyrnod enbyd iddo ar el dalcen a'r moithwyl. "Diclch i'r nefoedd ei bod wedi deuddeg, onide buaset wedi fy Iladds" sylwai yr ymofynwr gan brysuro o'r lie. Dywedai Richard Baxter am ddosbarth o bob ynei amser ef fod ganddynt "grefydd y ferfa," aent yn mlaen pan wthid hwynt. Drwg genym weled nad ydynt wedi marw eto. Gaddiweddwyd hen wraig gan weinidog neill- duol fel yrjreld yn myned adref Or addoliad, a cbyfaichodd ef, 0, syr, bydd yn dda genyf weled y diwrnod pan y byddwch chwi yma yn pregethu." Gwyddai y gweinidog nad cedd yn otboblogaidd, a sylwodd, Mae yn bur dda genyf glywed, modryb. Ychydig iawn sydd yr un fath a chwi. A phaham yr ydych yn hofil fy ngbael i yma i bregethu F" "0, syr, pan y byddweh chwi yma byddaf yn cael y see bob amser i mi fy hun," oedd yr ateblad.
[No title]
Fel yr oedd nifer o weithwyr ya agor carth- ffosydd yn nghyfflaiau St Albans, ldarganfyddaeant oddeutu cant obenglogau dynol, mewn pwl1 gor- llaw y ffordd fawr. Gwtie'r cais f ffurfio cymdeithas yn rg'yn ^'r Eglwys Sefydledig er lleihau y costaulcysylltiadig Sg anghladclau-mewn pwrcasu galarwiigoedd, eirch drudfawr, cof-golofnau costus, &c. AnVIOB TO MoTiirnal-Are you broken in your Test by a sick child euSermg wKh the pain of cutt' teeth? Go at opce to a Oemi?it and get a botta ol MRS. WINSLOW'S SOOTHING SYRUP. It wilt relieve the poor eulTerer immediately. It is perfectly harm- less and pleasant to taste, it produces natural, quiet alec, by relieving the child from paib, and the little cherub awakes" as bright as a button." It soothes the child, it softens the gums, allays all pain, relieves wind, regulates the bowels, and is the .t known r?m??y f or d),?ez? t (?, ? d diarrhoea, whether arising from teethbg or other eanses. Mrs. Wmslow's Soothing Syrup is sold by Medicine dealers everywhere at 18. lid. per bottle. If you suffer from Head-aches, Bilious Com plaints,Indigestion,Costiveness, Rheumatisrre, a. -Tic-Doloreux, try Kernick's Vegetable 3Zills Tbey aie easy to swallow, being very small, re quire no confinement indoors, strengthen the system, and have, been tried by thousands. We annouuos them tQ be th4, beit Msdicins iu, the WolUU
NBWYDDION DIWEDDABAF.
NBWYDDION DIWEDDABAF. BOBEU MATOTH. YR YMGYRCH I'R SOUDAN. Dywed y Central News fod Swyddfl1 y Rhyfel, ar gais Arglwydd Wolseley, wedi penderfyn Ianfon 3,000 o Rlwyr yn ychwanegol i'r Aipht e' I cryfhau y fyddin Brydeinig yn y wlad hono.
IME GLADSTONE YN YR ALBAN.
ME GLADSTONE YN YR ALBAN. Gadawodd y Prif-weinidog breswylfod.Lord Fife ddydd LIun am Aberdeen, gan dderbyn a rhoddi anerchiadau ar y ffordd. Yr oedd y brwdfrydedd a arddangoswyd ar y pryd yn fwy nag ydoedd bedfiirblynedd yn ol.
Y GERI MARWOL YN I TALI.
Y GERI MARWOL YN I TALI. Yr oedd cynydd bychan yn nifer y rhai a gr.¡ merwyd yn glaf o'r geri marwol yn Naples ddydd Llun, yr hyn a briodolir i ddiflyg rhagocheliad ar ran y trigolion. Derbyniodd y Bieniu Humbert groeeawiad brwdfrydig yn yr holl drefydd ag yr aeth drwyddynt yn yktod ei daith drwy barthau
YR IEtSTEDDFOD GENEDLAETHOL…
YR EtSTEDDFOD GENEDLAETHOL YN LERPWL. Dechrenwyd ar weithrediadau yr Eisteddfod uchod, pa un a gynhelir mewn Pavilion eang a gyfodwyd yu North Haymarket, ddydd Llun. Dylifa torfeydd llactog i'r ddinaa drwy gydol y dydd, a bemir ra tu cynifer o Gymry erioed yn Lerpwl ar unrhyw achlyesr yu flaenorol, ac yn ol y rkttgclygon pre«enol bydd yr Eisteddfod y fwyaf lwyddiannua a mawreddog a gynhaliwyd yn unman crioed. Yn y prydnawn cynhaliwyd cyfarfod gan Gym- deithas y Cymmrodorion yu y Town Hall, o dan lywyddiaeth Maer Lerpwl, pryd y cafwyd anerch- iad agoriedol gan Mr Henry Eichard,A.S., yr hwr, mewn araeth alluog, a oirbeiniodd hates y gym- deithas yn ol i'w chychwynind cyntaf, gsn eglnro ei dybenion a'r gwaith a gyflawnwydganddi JB barod. CYNGHERDD YN Y P A. VILION.-OYS- TADLEUAETH Y SEINDYRF PRES. Yn 'yr hwyr cynhaliwyd cyngherdd yn y Pavilion yn North Haymarket, dan lywyddiaeth yr Henadur Samuelson. Nid oodd y Ho mor 1, wn ag y dysgwylid, ond ilid oedd achos 1 gvouu ychwaith. Yn ystod y cyngherdd caed cystadlen- aeth ar y eornet. Cyetadleuodd pedwar. Y wobr ydoedd cornet arian, gweith 20p, yr hwn a ddy- farnwyd i Mr George JJodd, o Heywocd. Amy wobr a gynygid i seindyrf pres, cynygiai Semdcrf Corris, Seindcrf Hussais sir Ddinbycb, Seindorf Gwirfoddolwyr sir Drefaldwyn, Scindorf Llanrug, a Seindorf y Drefnewydd. Rhoddcdd y beirniad, Mr Charles Godfrey, y wobr o 20p i Seindorf air Ddinbych; yr ail, 15p, i Seindorf Llanrug; y drydedd, lOp, i Seindorf y Drefoewydd; t>'r bed- waredd wobr, 5p, i Seindorf Corris. Cyn ac ar ol y cystadleuon, dadganwyd gan Iorweith ap Owain, Eos Morlais, MIES Eleanor Bees, Miss Beata Francis. DYDD MAWRTH. Boreu beddyw cynhaliwyd Gorsedd yn Shaw. street,many lion o weithrediadau pa un a gyhoeddir yn ein hargraphiad arbnig. Feallai Jnad an- nyddorol fydda ganlyno berihynas i hynafiaeth yr Orsedd. Pe na b'ai dim wedi el adael 1 ni o'r Oieadd ond yn unig yr c nw, yr hwn s; dd yn un Cymrefg-yu easl d wneyd i fyny 0" ddau wreiddyn CUtaidd "gor," uchaf, a "sedd," eistEddl.e-byddai yn bur anhawdd i neb ganddeall ei ystyr. Bhaid mai y Senedd Gymreig ydoedd, as hefyd y Biawdlya Cymreig. Am y rheswm yma y mae y naill a'r n ill yn cael eu galw yn sittings (eisteddiadau) o hyd. Y mae "sedd yn y Senedd," lIya uebel yr: eisteddiadau («s«:ow»), a'r hen air Cymraeg Gor- seld ya csbonlo y naill y llall. Yn awr, gadewcht mi gynieryd y gair Pendeflg (peo-), neu Farwn y deyrnas, L'r gair Cymraeg Bardd. Nid oes vr am. heuaeth leiaf nad yw y tri gair yn golygu yr un a'r uurhyw beth. Mae yn tarddu o'r gwreidd-air Cymreig Bar neu Par-un uweh; Barwydd, prit farnwr—o'r hwn y daw Barnwr, barn, barnn, &&. A'r Pendeiigion (peers) fei Beirdd ydynt, hyd yn nod hyd heddyw, lys uchaf brawdwriaeth yn Mbrydain, o herwydd y Beirdd oeddynt unwaith y llys uchaf ger bron yr hwn y gallai ap'l gael ei gwrandaw. Y mae y bobl hyny sydd yn tybied nad yw y Bardd Cymreig yn cynrychioli dim na neb ond odlwr neu fydrzrr yn y tywyllwch gyda golwg ar ei safla bwysig. Y mae Barddas, mewn gwirionedd,yn cynrychioli y galluoedd afeddiennir yn awr gan ddau Dy'r Senedd. Y gallai Bardd yn yr hen aa.teroedd fod hefyd yn brydydd sydd debygol; o herwydd ni*. allai neb ond dyn hyawdl ymgodi i safle Bardd, ae nid oes neb yn wiricneddot hyawdl nad yw yn meddu gwir enaid prydydd- iaeth. Yn yr hen iaith Armoricaidd (Ar-y-mor- ucha), y mae Dinas Paris yn F/rainc yn cael ei galw Bar-wys, nea Par-wys (y mae p a b yn droadwy yn y Gymraeg), neu brif sedd cyfiawcder, oherwydd ei bod yn breswylfa y deuddeg barnwyr neu Feirdd. Ac, wrth ystyried ystyr Pur neu Bar, am farnwr, nis gellir lai na sylwi fod, yn y chwcdlig Roegaidd, yr hwn cedd yn rho'i dyfarn- iad yn myeg y talrl duvies yn cael ei alw Paris. Nid yw Ty yr Arglwyddi camyn Ty y Bariaid, Barnwyr, Baiwniaid, Beirdd. Ac yr oedd Bardd yn ei swvddogaeth farnol yn uwch na'r holl allu- oedd gweinyddol neu fllwrd: nid oedd y Brenin namyu cadfridog yn ngwaeanaetb y galluoedd barnol mawrion, a cbyn hir yr oedd ei ragorIralnt benal yn dyfod oddi wrth impiidei allu milwrol i'w un barnol. Fel prif Farwn ya mysg Barwuiaid,1 mae y Brenin yn awr yn hawlio ei raproifraint uchaf. Y mae yn debygol fody gait Seisnig am Senedd, set Parliament, yn deillialll o'r gair Cymraeg Par neu Bar, barnwr, ynhytrach nag oddi wrth yr un Ffrcngig Patl, i siarad. Y irae yn ddiau yr addefir fod yn fynych fwy na digon o aml-eiriaeth yn ein Senedd-dai, ond le ymddengys dipyn yn fwy rhesymol i gredu fod henw yn wreiddiol yn golygu Tai Barnwyr ya bytrach na Thy Chwedleuatth. Yr oedd y grefydd Dderwyddol yn gwaharddt delwau, neu unrhyw gynrychioliad o'r Duwdod. Yn nglyn a'r ffaith hon y mae un arall yn oodi- fod- yn rhtiid fod y Cymry wedi gadael cryd en hach yn y Dwyrain, nov, edi gweithio yn mlsen tua Phrydain, ar draws Cyfandir Ewrob, cyn i ddelwais ddyfod yn adnabyddus yn mhlith y Dwyieinwyr. Yn awr yr ydym yn gwybod fod y temlau, ya mhlith yr Aiphtiaid mwyat hynafol, heb geif- ddelwau. Ac felly hefyd fe wyddom fod yr hen Roegiaid yn addoli Duwfceb unrhyw gynrychiol- iaeth weledig byd ddyddiau Cecrops, yr bwn a sefydlodd Athen, 8C ydoedd yn byw cddeutu amacr Moeee. Yr oedd yr Arabiaid yn addoli Duw odan y gyffelybiaeth, lieu mewn cysylltiad it drych. feddwl o gareg. A dywed Paiisanias wrthym fod yn Arabia ddeg-ar-hugain o geryg petryal yn cael eu cadw yn bur grefyddol, ar y rhai y ceifiasid enwau cynifer a byny o dduwiau, ond nid oedd un cerfddelw yn cael ei defnyddio. Yr oedd y ceryg hyn yn flaenorol i gyinoagieiiun.aaaolaettk yzL dyddio yn ol i'r ameer yr oedd Jacob yn adeiladuy golofn yn Bethel. Y mile y ftaith fod yr hen Gymry yn rhydd oddi wrth eilun-addoliaetb, ac yn unig yn gosod eu ceryg Gorsedd, heb eu naddu a'u nodi, fel terf/nau eu manau cyfarfod, ac yn debygol fed seddau i orphwys arnynt, yn prcll iddynt adael y Dwyrain o flaen dyddiau Cecrops. Y mae oolofn gerllaw Mostyn yn cael crybwyll am dani gan Pennant, o'r enw Maen-yr-achwynfa," a'r hon a gyfieitha efe ya "taen cwynfan" (stone of lamentation) fel pe cyfodasid hi i goffhau gorchfygiad. Byddai hyn yn anghywir, am y rheswm yma-nid yw y gair Cymraeg aehwyn yn goly gu cwynfa (lamentation). Nid yw Puriou, gwnaf achwyn arnat," yn gol- ygu y ctcynaf am danat; end achutynaf arnat." Gclygai Maen-yr-achwynfa" hen laen yr Orsedd, wrth yr hwn yr e steddai Beirdd, Detwyddoa, ac Ofyddioa yn fynych i wrando a phenderfynu cyhuddiadau a chwycion, gyda'r holl bobl yn bresenol, yn gseithredu fel rheithwyr. Fe allai y syna ami i tia. wtth i ui ddyweyd focfc Gilgal a Gorsedd yn llythyreuol yr un a'r unrhyw- beth-cylch o geryg wrth y rhai y cyhoeddid dod- fryd ? Fel hyn, gwelwn y rhaid fed, yn yr hen, hen amseroedd ryw gysylltiad agos rhwng y Oymryo a'r Dwyrain, lie y byddai y liywydd, Samuel, yn cylchdeithio i Gilgal. Y mae lion yn ffaith gwertb ei tliefio, oheiwydd ar ol gwybod hyn, bydd ya hawddach ccili pahatn y cafodd Agag ci dori yr ddamau gan Sanuel yn Gilgal. Ond vgmae' nodiadauhyu yn mynsd brftida yn faith. Felly, fe derfynwn drwy cdywevd fod y wyèdor o ieith- yddiaeth, wrth ci chymhwyso at iaith y Cymrn. gan ysgolheigiou ag ydynt en hunain yn dal cysylltiad ages a'r iaith Uymraeg, yn debygol o esgor ar y canlyniadau mwyaf dymunoi wita egluro haues y gorphenol.
Y RHIDYLL. I
Y RHIDYLL. I [CIAN EllIDYLLYDD ] I Dichon y bydd i'r penawd uchod daraw yn lied ddyeithr ar glyboedd lluaws o'n darllcnwyr ar y cyiitaf, ond diau foi pawb yn barod i gid- cabod ei fod yn llawn mor briodol a lluaws o benavrdau ereill a ddef yddiwyd o bryd i bryd yn y gwahanol newyddiaduron Cymreig, gan io-l yr enw ybddo ei hun yn awgrymu gcrch- wyliaeth ag y byddai yn lle8 i gymdeithas pe yr arferid hi tuag ati. Qweteyddu yr orchwyl- iaeth hono i ryw raddau bychain ydoedd fy am- can icau pan yn ymaflyd yn fy rhidyll, a bwr- iedir dcdi ynddi bob gradd a chymeriad o dro i dro. K is gellir dyeg vryl i'r driniaeth ddygyinod bob amser a'r neb y'i gweinyddir arno, ond dysgwylir y bydd i'r lleshad a dderbynir dTwyddi wneyd iawn am bob anhyfrydweh a deinlir,ar y pryd. Os y dvgwydd, fel yn ddi- ambeu y:gwni,, i rywrai sydd mewn cydymdeim- lad i'r hyn a grybwyllir uchod, ganfod rhyw wrthddrych bg y baruafy gonid gwneyd lles:iddo drwy ei roddi yn y rhidyll, teimlaf yn dra rhwymedig os y gwnaent drosglwyddo y cyf- ryw im gofal i. Cyfeirier fel y canlyn;- RhidyUydd, Oenedt Office, Catnaivon. r O. Y.-Mae nifer fawr o ddygwyddiadau digrifol yn cymeryd lie mewn manau yma a thraw y byddai rhoddi cyhoeddusrwydd iddynt yn achlysur o adloniant iachusol i'r neb a'u dar- UMant. Bydd y golofn hon yn agored i dderbyn cofnodion o'r cyfryw. Wrth gwrs.ni rail dyweyd na dderbynir oyfeiriadrpersonol ac enllibaidd. V Yr wythnos ddiweddaf bum ar ymweliad ag un o blwyfi hynotaf Ynys Mon-nid amgen lwyi Llanallgo, ac wedi bod yno ycbydig oriau cefais achlysur i amheu cywirdeb syniad y Gwr Doeth pan yn dywedyd nad oes dim newydd dan haul." Pa un bynag a oes rhyw- beth newydd yn dygwydd dan haul, gallaf fi sicrban na welais i erioed olygfa yr un fath ag a welais yn Llanallgo yr wytlinos ddiweddaf. Yr oeddwn yn aros gyda blaenor parchus gyda'r Hen Gorph yn y lie, a chan mai ar nos Lun yr oeddwn yn yr ardal, yr oedd yn rhaid myned gydag ef i'r cyfarfod gweddi-pa un, mi debyg- at, oedd wfdi ei fwriadu yn "gyfarfod gweddi nos Lun cynta'r mis," er mai yr ail IJun ydoedd. Felly fu; aethom yno ein dau. Yn union wedi i mi eiseedd i lawr gwelwn foneddiges iouano brydweddol yn d'od i fewn. Credwn wrth ei gweled ei bod yn ddyeithr; o id nid oeddwn yn sicr. Pe buaswn yn dyweyd ei bod yn ym- ddacgcs i mi yn ormod o swell i gyfateb i style y gvmydogaeth hono buaswn yn enyn digllonedd mercbed ieuaino "y lie; ac felly ni ddywedaf hyBV, er fy mod yn cael fy nhemtio i wneyd. Fodd bynag, er fy mod yn perffaith gredu ei bod yn ddyeithr fel fy hunan yn y gymydog- aetb, nid oeddwn yn gwybod o ba lwyth nac iaith yr ydoedd hyd I es yr aetnpwya I ganu ar ddiwedd y cyfarfod, "JI. Blessed be the congregation," &c. Beth! [ebwn wrtbyf fy hun. idyna benill dyeithr. Tybed fy mod yn ei gamddeall. 'Does bosibl mai Saesoneg ydyw, meddwn, yn synfyfyriol. Ond erbyn i Oweto Jones fyned i'r ail linell yr oeddwn yn berffaith argyhoedd- edig mai Saesoneg ydoedd, a tharawyd fi a'r syniad yn y fan mai Saesnes ydoedd y fonedd- iges ddyeithr, ac fod Owen Jones yn rhoddi y penill Saesoneg allan er ei mwyn hi. Wedi myned drcs y penill, a dyweyd ei ran gyntaf drcsodd wea'yn, dechreuwyd ei ganu, a chanu ei hochr hi" wnawd. 'Doedd y dadganiadan o'r emynau Cymieig roddwyd allan cyn hyn yn ddim i'w gymharu am foment. Tybiwn nad oedd ceb yn gwybod y groyn lleiaf o'r geiriau ond Mr Owen Jones ei bun; ond pe bernid wrth y cana, gellid meddwl fod pob copa yn y Ue yn ei fedru fel y wyddor. Canai pawb, hyd yn nod rai na fyddant yn arfer canu un amser, rhag i neb dybio nad oeddynt yn deall yr iaith fain. Gan i'r canu weila cymaint wrth ei droi i'r Saesoneg, barnai rhai mai buddiol iawn, er mwyn ei gaen yn well yno, fyddai mabwys- iadu emynau Lladin. Fodd bynag, yr oedd yn eglur ddigon mai amcan y dechreuwr canu ydoedd dangos parch tuag at y foneddiges ddyeithr, ac, yn hyn gwnaeth weithred dda. dim byd mwy nodweddiadol o'r Efengyl na brawdgarwch a chariad, a da genyf gredu nad ces nemawr unman Uemae mwy o hwnw nag sydd yn mynwesau Cadben O. Jones a'r brodyr crefyddol yn Llanallgo. Wrth holi ei ddosbarth yn Ysgol Sul un o gapelau Arfon ddydd Sul diweddaf gofynai yr athraw i'r dysgyblion a fu apoetolion ar y ddaear ar ol cydoeswyr Paul. "Wn i am ddim end un, a hwnw heb fod yn un cyflawn," ebe dysgybl. Wel, pwy oedd hwnw," ebe'r athraw. "0. Robert Owen, Bhyl, Apostol y I?Iaut," rbe'r dysgybl. Dywed gohebydd mewn cyfoesolyn Seisnig fod y "sign" ganlynol i'w gweled uwcb tafarndy rhwng Pentmeth a Thy'n-y-gongl Lioensyl Bet ailer of Wines and Spirits To be coasumed on or off the premises." Gofynai y gohebydd yn mha le y gallai dyn yfed cynwys "John Roberts neu botel o fraudi, cs na chai wneyd un ai ar y premisrs neu y tu ilhn i'r premises. Wel, anhawdd yw dyweyd. Hysbysir fi ar awdurlod dda fod "Longus" wedi bod yn Llanerch-y-medd yr wythnos ddi- weddaf, sc iddo gael dyfod oddi yno yn groen- iaoh. Kid o hawl y ba hyny, ya sicr, oud o ras. Yr oedd dau lane o Bethesda y dydd o'r blaen yn pasio gwraig yn Marchnadle Bangor yn gwerthu India rock." TroeB un i ymofyn am geiciogwerth o hono, ac wrth ei gael sylw- odd ei fod wedi ei lapio mewn darn o bapyr Cymraeg o'r enw G- "We)," ebe ei gyfe.il), mi wnaf lw mai dyma y dernyn xnolus&f a ymddangosodd yn y papyr hwnw er's xnisoedd lawer." Ar foreu heulog yn Awst diweddaf cynhal- iwyd cyfarfod difyr ac adeiladol iawn ar leeyn o dir with ochr ffynnonau Trcfriw. Wedi i'r cadeirydd agor y cyfarfod-ni ddywedwn mwy am dano na'i fod yn lienor, a'i drigias yn un o barthau Gicyncld—gahvodd ar Jones Bich," arwr boll gyfarfodydd adloniadol Trefriw, i roddi nnerchiad, ac ar ei ol ef daeth gwr ieuanc o teddyf: (efrydydd o Glasgow) i ganu"Y Mr." Tra yr oedd wedi dwyn ei wrandawyr i lan y m.r,y boneddigesau icuainc wedi yruffurfio yn fatb o gylcb hirgul o'i gwrapas, dyma asyn Uwydflew ac esgyrniog, heb unrhyw rybu-ld, yn gwneyd (l ymddaugcsiad, ac yn ymwthio yn y modd mwyaf diseremoni tu fewn i'r cylcb, fa pe yn teimlo awydd ar ei galon i ymuno mewn duett; ODd gan na cbaniateid iddo wneyd hyny, fe yfadd 0 r go1wg Y M6r" mawr, Dyd?u, me?is L; ua tr?Hwnc.t bu dystawrwyddmawr! Ch;n..ldäi rhai, dyctiryuM eipH!, a dywe.Ur i f j-e'  ieuanc o Gaernarfon syrth;o i lowyg. Dvcr ?Ie yr oedd y mul, druM, yn ber?ith ddihidio a hunM-feddianno!, yn sefvll a'i ben at Gonwy, a'i gyeffon fieeh yn ym.Io',enu yn ngwyneb y cadeirydd. 1 n wir yr oedd yn ddrwg genym drosto, Mr ——; ond sisialodd rbwwun yn ei glust mai bacjgen direidus o Brif-ysgol Caergrawnt, yn llW Idu dwy 13thyren ar ol ei enw, a fforddiodd y creadur bir-glustiog i ganol y cylch. Gwe odd y ca^evydd ei ffordd i ddyrod allan o r ben- bleth vr oedd ynddi; galwodd am osto- a dy- wedodd: -Foneddigesau a hone ldiL>n,- Rha;i etch bod chwi oil yn teimlo fel fy hunan, ein bod wedi ein hanrhydeddu yn fawr ft plive- senoldeb boneddwr mor uraaasol a r > tear of Brav:" ond dysgwyliaf Y bydd l r ysgolor me^TUS o P--th--V.,y ei CSDU 0 dao well dYSSlbth yn y dyfodv! yn beaaf 011 y bydd iddo ddysgn gwell manners iddo y tro nesaf na throi y rhanau pellaf o'i gorph at gynulliad parchns fel sydd yma heddyw." Derbyniwyd y sylw ayda chymeradwyaeth, ymdaflwyd drachefn i'r Mor," a daeth yr asyn i adnabod preeeb ei berchenog, ac ymaith ag ef am y pentref. • • Camgymeriad llod ysmala ydoedd yr un a ddygwyddodd y noswaith o'r blaen yn 'Stiniog. Ymddengys fod merch ieuanc brydweldol- diau fod holl rianod y lie yn tybied mai atynt hwy y mae y frawddeg yna yn eyfeirio-yn tabernaclu mewn rhan neillduol o r ardal, yr hon sydd yn wrthddrych Beich o leiaf ddau o las-lanciau y He, y rhai a arferent dalu ymwel- iadau mynych &'i chartref. Tybiodd un o'r bechgyn mai dymunol fuasai ganddo gael y coast yn gljr idde ei hur, ac i'r dyben hwnw, gan fod ei wrthwynebydd yn rymusach dyn nag ef, penderfynodd mai caUach oedd iddo weithredu yn ol egwyddor yr hen adnod hono, ".Os na byddi gryf bydd gyfrwys." Oytunodd 4 dau ryfelwr talgryfion i ddyfod at gattref y feinwen ar adeg reillduol ar noswaith dywell, pan fyddai ei wrthwynebydd i fewn yn y ty, ao ar ei waith yn dyfod allan yr oedd y dynion iroddi eystal curfa iddo ag a roddodd Ned y cocos i'w asyn erioed, a rhoddodd goron bobuniddynt yn mlaen Haw yn dal am y gorchwyl Felly fu, atth yr ymosodwyr i dy cyfagos i gael diferyn o rywbeth i godi eu hysbrydoedd, ac aeth y carwr i mewn i dy gwrthddrych ei serch, lie yr oedd ei wrthym- geisydd wedi ei ragflaenuj ac yn eistedd ar es- mwythfainc a'r fun wrth ei ystlys. Ar ol ym- gomio ycbydig gofynodd y newydd-ddyfodiad i r Hall a fyddai ef mor fwynaidd a dyfod allan am fynyd neu ddau, gan fod ganddo eisieu trosglwyddo rhywbeth iddo a'i hachosai i lamu yn frwdfrydig wrth ei dderbyn. Cydsyniodd yntau, ond gan ei fod yn arogli llygoden, nid cynt yr agorwyd y drws nag yr .ymfflamychodd ei wahoddwr allan i'r heol, ac aeth yntau yn ol i'r ty. Yna y dynion aiddecbreuasant ddyrnu eu oyflogwr anfFodus yn y moddmwyaf trybeilig, ac md oedd ei waith yn gwaeddi, 11 Peidiweh, fi sydd |ymf> yn cael urrhyw effaith amynt, buasent wedi ei laddtagos oni bai i rywun ddygwydd dyfod heibio a'i waredu o'u dwylaw Cloddiodd bwll a syrthiodd ynddo."
j CYFAjiFYDDIAD Y TRI YM-…
CYFAjiFYDDIAD Y TRI YM- HERAWDWR. Ddoe (dydd LIun) cyfarfyddodd Ymherawdwyr Rwsia, Awstrla, a's Almaen yn Shiernievice. Mae dyfalu mawr gyda golwg ar beth ydyw amcan eu cyfarfyddiad, a dysgwylir am y canlynkdau gyda phryder dwys.
neillduol o'r wlad. I FFRAINC…
neillduol o'r wlad. FFRAINC A CHINA. HONG KOSG, DYDD LLu.Tybir mai cynllun y Llyngesydd Courbet i orthrechu y Chinead ydyw, drwy lanio yn Kelun, ac yna orymdeithio i gyfeiriad Zimsin, a chilwthio y Chineaid yn raddol i'r deheubarth, lie mae y llwythau mynyddawl yn elyniaethol iddynt; ond tebygol mai afiwyddo a wna, gan nad yw niter y milwyr a gymerwyd o Tonquin yn ddigonol i gyflawni y gorchwyl. Mae y Chineaid wedi rhoddi gorchymyn am wyth o ysgeun.longan CYlaaaBS l gario magneiau wythdaneU,ondymaeutwediati?l,?g;eilb, Y-? iadau yn TonquJn. Dlwr fod y Llywodraeth wedtamaoyrhyB a elwir yn "PMe Council," yr hyn yw y peth diweddaf a wneir cyn cyhoeddi rhyfel, ae felly berulr fod rhyfel yn anocheiadwy.
ARL Y WYDDI AETH YR UNOL DALAETHAU.
ARL Y WYDDI AETH YR UNOL DALAETHAU. NEW YORK, Nos LUN.—Achoswyd cyffro anar. ferol yma boreu heddyw .drwy gyhoedliad nifer o lythyrau o ysgrifenwyd gan Mr Blaine ychydig flynyddau yn ol at Mr Fisher, adefladydd y rheil. ffyrdd. Cyhoeddir hwy er dangos ddarfod i Blaine ddefnyddio ei safle awyddogol er cyrhaedd dybenion personoL
BETHESDA._______
BETHESDA. Y CÔR MATVB A!]& EISTBDDPOD.—Oychwynodd y côr mawr mewn ysbryd calonog a dewr am y gys- tadleuaeth fawr i'r Eisteddfod. Yr oedd tiea neillduol wedi ei sicrhau gau R. O. i'r a'u cyfeillion. Yr oedd yn cychwyn am 12.20 pryd- nawn LInn, ac yr oedd ynddo 550 o deithwyr, set y nifer oedd wedi prynu tocynau hyd yr amser penodolnos Sadwm. Yr oedd y trêu i gyrhaedd goisaf lime-street am hanner awr weditri, a bydd y cor yn dychwelyd gyda tren nciHduol am un-ar- ddeg o Lime-street nos Fercher. YMADAWIAD T PARCH D. W. THOMAS, M.A., ST. A!lN'JIysbyslr y bydd i'r gwr enwog a pharchus uchod ymadael a St. Ann's yn tuan, i tywioliaethwell yn sir Aberteifl. Oredwyf y bydd ymadawiad y boneddwr uchod yn nghyda Mrs Thomas yn golled i achos yr Eglwys yn yr ardal hon a'r cyfflniau. Hefyd, bydd yn golled neill- duol i Gymdeithas jWyddonol al Llenyddol Bethesda am un o'i llywjddion goreu, a mwyaf ffyddlon a fedd unrhyw gymdeithas. Yr ydym yn dymuno iddo ef a'i deulu parchus bob llwyddiant yn ei faes newydd. Yr ydym yn deall fod Ms Thomas yn ymgeisio am y swydd o ddailithyddes ar Hauesyddiaeth Diweddar," yn Ngholeg Gog- ledd Cymru. SBFYDLIAD MR G?IUM JONES PEL MASVACHWB. —Da genym ddeaU fod y cyfaiH a'r gohebydd doniol Mr Gwilym Jones wedi sefydlu fel mas- nachwr yn ardal y Carneddi. Dillon y teirala lluaws o'i gyfeillion a'i ewyllyswyr da yn falch o'r cyfleusdrai dalu ymweliad a'i fasnachdy newydd. BOD "IN DDiv.Traddodir darlith ddoniol ar y tostyn uchid yn Nghapel Bethesda yn fuan, gan y darlithydd enwog, y Parch T. P. Evans, Poutarddulais (gynt Cel-newydd). Bydd yr elw oddi with y ddarlith yn myned at gynorthwyo William Hughes, Carneddi-road, yr hwn sydd yn analluog i ddilyn ei alwedigaeth er's amser maith. BMXDORP BBBS DETlIESDA-Nis gall y Bethesda. iald ymffrostio yn en seindorf arian, oud y mae yn yr ardal ddau seindorf bres, sef Seindorf Bres y Penrhyn a'r Bethesda Dylem gydnabod fIydd. ondeb y ddau eeindorf uchod gyda phob aches eilwiig yn yr ardal. Ond wedi'r cwbl, ychydig ydyw y gefnogaeth a dderbyniaut oddi wrth yr ardalwyr yn gyftredinol. Deall wyf fod yn mwriad Seindorf Bres Bethesda i gael cyngherdd yn fuan tuag at eu cynorthwyo. Yn wir y maent yn haeddu gwneuthur yr hyn a allom yn eu plaid. Credwyf fed dyfodol Uwyddiannus i'r seindorf hwn, acy maent n wir dderbyniol gan yr ardal- wvr. Yr oedd yn wir ddrwg geuym gautod un gohebydd neillduol yn rhai o'r newyddiadur- on Cymreig jn ddiweddar yn rhoddi gwahoddiad i eeindorf enwog dd'od yma am gyngherdder eu cy- northwyo, pan yr ydym yn y sty tied ein hunain yn ddyledwyr i'r seindorf gartrefol. Hyderwjf y derbyniant y gefnogaeth a haeddant oddi ar ein llaw. UNDBB CoBAwr, Y PBNBHTN.—Hps Wener, Medi 12fed, cynhaliwyd cyngherdd mawreddog yn Neuadd y Farchnad] er cynorthwyo y cor enwog enwog hwn i fyned i Eisteddfod Lerpwl. Llyw- yddwyd gan J. J. Evans, Ysw., Brynderwen. Arweiniwyd gan T. H. Owen, Ysw., B ynllwyd. Yr oedd y neuadd, os yn deilwng o'r enw, yn cr- lawn. Yr oedd ein sefyllfa druenus yn y lie yn galw yn uehel ernom fel trigolion i gael neuadd drefoli Bethesda. Paham na byddai i ni gael yr hyn yr ydym mewn gwir angeu am dano fel ardal? Yn wir, nis gallwn lai na gefidio dros y co ar. dderchog hwn, yn ymdrechu canu yn y fath le, a'u peuau yn y to, ac o dan y fath anfanteision. Tru- enns o le ydyw, a dyweyd y goren am dano. Beth ydyw m'ddytiau y dosbarth hwnw ag sydd wedi gwneyd eu goreu, ae medi rhoddi eu ho'l allu ar waith i wrthwyuebu yr ardal i gael neuadd drefol a matchuad i Bethesda? Mae Ilawer i ddyweyd ar y mater hwn, end gwell ymatil hyd adeg eto. Dechreuwyd ar waith y cyngherdd am saith o'r gloch. Awn yn mlaen yn ol trefu y cyngherdd. Chaus, "Cauwu ganiad newydd" (Dr Parry), un o ddarnau cystadieucl JEisteddf nd Lerpwl, gan y cor, mewn Inodd ardderchog. An- 6rchiad campus gan y parchus lywydd. Rhodd- odd amryw o awgrymiadau gwerthfawr a phwysig i aelodau y cor ac ereill ar pa fodd i ymddwyn ar eu taith i Eisteddfod Lerpwl. Derbyniwyd ei sylwadau gyda chymeradwyaeth mawr y dorf. "Syr Howe!, o'r Wyddfa," gan M'ss Hope, camp. us. Caoiuses, "Lord, thy arm hath been up- lifted (SDohr;, a "Happy and Blest" (Alendel. esohn). Can, "Yr Amwisg Feehan'' (It S. Hughes). ardderchog. Can, "Revenge" (Haudel), gan Mr Richard Thomas, Cae'r-berl aLl, yn hynod o dda. Da genym weled y cyfaill hwn yn gwneyd ei ymddangosiad ar ol ei waeledd maith. Deu- awd, "Canaf i'r ArgIwydd tra byddaf byw," gan W. Hughes, Tan-y-rhiw, Llandeg,.ii,Tenorydcl-y bryniau, a Tenorydd Iufryn, yu wir feiatrolgar. Rhoddwyd cymeradwyaeth uchel iddynt, yanghyd a'r awdwr, yr hwn sydd yn aelod o'r tOr. Can, "Banerwr, i gau T. P. Thomas, Victoria. place,- da iawn. Be net afraid, gan y c6rj ?n fendi- gedig. Talwyd diolcbgorwch ar ran y c6r gan yr  arweinydd, yca terfjNwyd y c?ugherdd trw ddtd.Miad o'r Anthem GeLellaethol, )reI ? terfy-wyd un o'r cyn^herddau mwyaf «w4"yd yn Bethesda ci's ;hwct dydd.T;?"t Unhid. 4
TWYLL-YSGRIIENU EWYLLYSJ
TWYLL-YSGRIIENU EWYLLYSJ Tn Maanor, ddydd Linn, ger bron Dr ric??ar(-s a Mr W. Pughe, gwrandawyd achotj eol.iricdif i a eTb5n Cathaiiue Morris, nr,'npia, Garn DolbJi mam, a William Jo?ea? Tyddyt;F?wnc?,o't i a Ile. Cyhuddid O^.thenne Moiris 0 dwyll vsgtikiu ewyllys un Ma.y Ev??s, gan ei c?ue? JU el S?ft el bi.?i. "0 TU ?ct/ h b gm.dyst;olaettu prthcù i ddilyuwY¿d y.ir W ger brM c,?fnodydd Djsyr Rwylly„;auyh'ai)nK r Y cyhuddiad ya erbyn WiUiam JoiW ydo, d aiudouiacth yn nglyn a'r &elos- Af<?uw??. caw ad maith, tto?gtwy?c?yd y ca?-& 1 pet ill prawf yn y brawdl* s nasaf. G«ri: oJayd