Y Genedl Gymreig

SYR 'WILLIAM HARCDFRT A'R HI. LID. Hyt William, b«-r». siriolwedd,—yw'r ^wria Ragora me wit iawnedd: Gwt-riiwr nins-a gwiriom'dd,iawn" HwnYWf?!.?]'?; haedda'r flaonorodd. d?d(!r?<r. Gwr und, pnwuL: arw?uy?t.—nunwt A nviniog ddadlouydd G.?uodinpths?-Uidydd, 'Cniaw" a doeth, pl'Im'n dydd. Ei north addien aroithyddol—fwrU Fawrodd unphvdmarol: Er ei alliiii irwe uii(;I--ni(i oos hedd Na mawr rinwodd mown plaid ymranol. Yn frdn detvr Riiv^idfrydol—unwn oil Yn alhi luawr nerthol; Yna ef a udaw yn ol T'r fv.i.'iii ''11 B-ij-fuddol. u ''¡ DINLLA.

Dysgn Cymraeg yn Mynwy a Morganwg. Powlerfvnwld Bwrdd Ysgol Dosbarth 5{ynydJ-is-lwyn—yr hwn sydd yn cynwys Abercarn, Crumlin, Newbridge, Cwmcarn, Ynysddu, Ac., a cbyda tua 30(X) o blant o dan eu ofal-yn ddiweddar i gyfrifiad g iol oi gyinoryd o'r dosbarth ar y pwnc o dJysgu Cym me¡;. "Saif y caulyniad, yr hwn a wnaod yn ay. bys yn nghvfarfod diweddaf y Bwrdd, fel y canlyn: Yn tfa& dy-?u Cymrae lz'o Yn orbyn 14f) Yn amhleidiol 117 ._l._l.JJ O-J .1""1 Uweiir too, Vila gyiarcaieuu u y "u' uu«u o'r cvf.mn? wMti dad?n yn bond?nt ?u hod I yn ffafr ùysu (.>fwaeg, neu—90 y cant, (., ?iui?-n y rhM Mm)))pidiot ?t?n o ystyr- iaoth. Rhaid cymeryd i ystyriaoth yr amcangyfrilir fodjlai na deg y cant o'r plant Vll siiirad Cymraeg. Er y flwyddyn ls9G, y mae eynydd y sym- udiad i ddy.^gu Cymraeg wedi bod yn dawol, ond o llouwNld hynod. Y mae dan o fyrdd- an mwyaf Cymru-un Dyffryn Ithondda a Ch:wrdydd-wodi mabyysiarln yr egwyddor o ddwyn Cymraeg i mewn i bob Ysgol Bab- anod, gan fyno(l i fyny yn racfdol. Dofnyddia Merthyr lyfr darUen hollol Gvmraog. Y mao Bwrdd Bedweltty (Tredegar, Glvn Ebbwy, Acj, wedi trendcrfynu ftwneyd i ffwrdd a'r egwyddor o tMniatnu i brifathra w- I on i ,_vmomi i fyny, nfu wrthtrf yr iaitli, fel v givelant hvry yn dda, ac y maent wedi dociireu gydii'r babanod hynaf, a Safon 1. Gcfala y lnvrdd hwn am ryw wyth nul o blant. Y mae Golligaer wedi mabwysiailu cynllun cyffolyb, gorfodol, yn mhob ysgol. Yn Abertawe, y mae y mater o dan ystyr- iaoth He yn wir, rhaid i Mynvdd-is-lwyn ddilyn y llais poblogaidd. GorwNhla un anhawsder ¡cvda'r atlirawon —nid ydyw y Swyddfa Addysg wedi gwneyd un ddarpariaeth i gyflonwi atlirawon cyf- arwydd a'r dull o gyflwvno addysg dwy- ieithog. Gorffwysai ar y byrddau i p, tiii- eryd y mater i fyny, a gwneyd cwynion i'r awdurdedau priodol. Y mae Caordydd wedi gwneyd rhywbeth i rwyddhau y ffordd, tnry drefnu fo,d eu holl is-athrawon vn dysgu Cymraeg. Dyb.i aolodttu o Fynldau Y'sgolion a rylw- ant aT r ffeithiau uchod ystyriPd pa un a ddvla teimlad y rhioni yn eu dosbarthiadau hi: gttrl ei brofi trwv bleidlais hohlogaiiM.

■ I Cure Fits | ? i C?reFitg j ] i test whether m, rem^/ J, t:W de." no<^ cur., PhJ tp;h', 31. vuu. lhrrh' t..1 A I i, ?"rd t Jo is t? *ml f., j r rlËa,e '11<dI .-d Ot: r: l I P,e. 1,, biJ, by t? .i.EndI<l;h IJ'd' !.<>ne!

1 Boflfiiad yn y Dflyfrflwy I Tua chwartor i un prydnawn ddydd Llun, aeth Nellie Hughes, tua deg ar hugain mlwydd oed, gwraig i David Hughes, yr hwn oedd yu gweitlnio mown siop chwegnwyddwr yn Nghaer, oddi cartref, o dan yr esgus ei bwl yn mynod i brynu riiyw nwyddau ond gan nid Ot-dtl ei gwr yn ei gweled yn dychwol- yd, aeth i ddechreu gwneyd ymholiadau yn hyny dargiinfyddanant y drancedig, yr yu wael ei hu-chyd crs iunryw fisoedd; ac wedi bygwth amryw weithiau, yn ystod ei bLseldor ystiryd, gyttawni hunanladdind. Aeth Mr Hughes i wnoyd ymchwiliad am d ani yn ago J Bont Heron; ond methodd a chael dim o'i banes nos yr oedd Wi-di myned yn ddiweddanvch ar y dydd. Fel yr todd dau fachgon ieuainc o Gaer, o'r enwau Richard Brunton a John Frogg, yn cerddc>d ar oobr yr arglawdd yn ymyl yr afon, yn fuan ar ol dim o'r och, gwelsant het wen bontfdd- iges yn nofio ar y dwfr; ac yn union wedi hyny, (Jaxganfyddasant y drangedig, yr hon oed(1 yn nghanol y prysglwyni. Oi- rlieiniwyd of oi thra.ed at ymyl yr ar^lnwda yn agos i'r He y dar?nfyddwyd hi, a thybir i lddi gytlawni hunanladdwd pwyllog. ?ltliodilwy(I hysbysrwydd i'r heddgoidwaid yn R=c)wton, n'?ymmfwyd y cofS i'r pen trot i aros trengholiad.

Eiflob Llanelwy a'i Glerlgwyr. Mewn atebiad i lwncdesfcyu y clorignyr mewn ciniaw a gynhaliwyd yn Marehwiel, IKH Iau, dywedodd y rhnithor-y Parch. Rhys James—yr hwn onld wodi cymeryd rlmn a.M'nU.tW yn T cylfroad diweddar yn esgobaoth H-Mftwy, fod ?eU tcirnlad yu !fynu o'r ??ob i lawr trwy yr amryvvinl raddait o ?tcri?wyr yn yr esgobaoth. Teini- hi <? yn sicr fod y cyffroad wedi wnpyd 'l.? Yr oodd v dyrch?&tMi?u yn cael 01 rhoddi yn well nag yr arforont gael ell rhoddi. Fd y byddai i amsor fyned yn mlaen, douai yr c-nob i wyliod pwy oedd ei gyfoillion gwir- ionoddol. Bvddai i'r cyfeillgarwch rhyng- <ldt> of a'i glerigwyr gael ei uno yn fwy, ac vmlvnai yntau yn fwy wrth ei glerigwyr, a I "rhoddai iddynt bob cefn^a^^a allai.

Mflfau Senoddol Newydd. I Nid oei dim llai na chweeh o dileddfau Soneddol yn dyfod lawn woithrediad ar y dydd cvntaf o'r flwyddyn —Cyfraith y Bywioliaethau Eglwysig, Cyfraith Meddwon, Cvfraith Carcharau, Cyfraith Cyfreithwyr (lwprddon), Cyfraith Peiriannu y Prif-ffyrdd, a Chvfraith Buchfrecbiad. Mewn perthvn- M i'r gyfrnith ddiwoddaf, y mao iin o'i darpariaethau—yr hon sydd yn ymwnevd a'r "gwrthwynehwyr cydwybodol"—wedi dvfod i ran pin v gvfraith (Awst 12fed); ond nid ydyw yr adrnnau sydd yn est vn vr tirser o- dri mie i ehwe mis yn cyf- arwyddo v buchfrochwr t^hoeddus i ymweled a ehartref y plentyn. pan ddymunid arno wneyd hyny gan y rhioni:, ac yn eyfnowid y gvfraith mewn ystyron oreill gvda'r amean o ddylanwadu i ¡!:wl cydymffurfmd mwv rhwydd a'r angenrhoiiliau doddfwrol, ae i liniarn y cospnu am annfllrld-dn,I1 yn cael un effaith ymarferol hyd Ionawr laf. Yn ::vffelyb, pr fod cvnghoraii sirol a bwrdeis- iol, ar ol Awst 2il, yn gallu tynu allan gyf- roithiau llool o !-in Gvfraith y Peiriannu, nid vdyw y gvfraith ei hun yn dyfod i woith- rediad hyd ddechreu y flwyddyn.

TRUEHI TM METH:8DA OONDEMMO'P. CVNGOR DINESIG. Vn heddly* Bangor, ddydd Mawrth, ger- bron Mr Thomas Lewis ac vnadon ervill, gwysiwyd Owen a Ciitherine Pritcluird, yn bywl va Nhanyffordd, Bttbt«d:i, I yr Ar- oiyjjvdd HQwl.¡¡nds, o'r ymdvith.tn er Atal Creulondeb at Blant, am esgeuluso eu tri plentyn. Mr T.viggo Ellis, yr hwn a erlyn- ai, a tylwodd fod yr uchorj yn un neillduol o ddrwg, ac yr oedd yn aiihawdd credu y aill- uaui y fath gvflw r ar Vthau foil mewn gwlad Gristionogol. Labrwr yn gweitliio yu ciiwarel :Ll tui 4p y mis,oedd v Pantdnnniog, ac yn erull tua 4p y mis,oedd ▼ gnT. Yr oedd ef a.'i wralg yn byw mew* ty dwy ystafell, yr hwn oedd wodi ei gondewtuo gan yr awdurdodau ieohydol lleol. Y rhent oedd chwe' swllt yn y ini*, a pherthynai y ty i vstad C'ofnfaos. Yr oodd yr ardal lie safai'r ty yn mliol) ystyr yn un annymunol i fvw ynddi tua thair blynedd yn ol, condemn- iwyd yr holl liai yn y gymydogaeth, ond, ac eithrio un, yr oedd pobl yn byw yuddynt oil. Yr Arolvgydd Rowlanils a dvstiodd iddo ymweloil a'r ty ar y lofed cytisol yn nghwm- ni'r Rhingyll ()wc.t, a sylwodd mai hWII oedd un o'r achosiou nivivai difrifol fu ganddo er- ioed dan ei sylw. Yn r ty cantyddcdd v fam a dau o'r plan* yn eistodd vn y gegin o flaen rhyw ddvniaid o dan oedd yn y rat. Xid oedd gan un o'r ddau blentyn ond cr y* zit-i dano, ac yr oedd cyrif y diiau wcxli eu gorclmddio a phryfaid, ac mewn cyilwr dif- rifol. Ym y cryd gorweddai baban yn nghanol dilladau budron, ac heb ddim bron am dano. Ar ei yruweliad a'r ystafell wely, cajifvddodd y tyt wely haiarn a bhuiced a ckwilt budron ÜWIl. Yr oedd y lbwr J'M fuilr dron bon, haniiau pryf;ud tr hyd y niur- iau, a bu raid i'r tyst yma<Lie>l ar frys oher- wydd T aro;1. (:ry"inn oinld yr unig beth i'w fwyta a ganfvddodd y tyst yn v ty. Dr Roberts, Betlicsda, a dv,tio\I iddo archwilio y plant, a'u cautod mewn cytlwr difrifol. Ni udaetti ef oriood ar draws achos mor gywil- yddus. Yr oodd y Ringyll Owen o'r un- farn, ac ychwanogiKid fod v gwr a'r wiv.ij: yn arfer a diotta. Yr oedd y wraig yn yr arferiad o rynod o gwmpa. i ddiota gyda merched oroill. Mr T. Lewis a sylwodd fod yr ynadon yn ystyried yr svehos yn 1:11 neill- duol o ddifrifol. Yr oeddynt yn methu deall sut oodd yr awdurdodau 11«)1 yn can- iatau i'r fath bethau fod. Mr Barry Clegg. na arall o'r ynadon: Yr wyf yn methu deall paham lla fuasai yr awdurdodau ieohydol wedi cymeryd rhyw gwrs yn nglvn a'r tai, gan belled a'u bed wedi eu oondemnio dair blvnedd vn ol. (;an eu bod heb wneyd dim, yr wvf o'r farn y dylid cyfarwyddo y clerc i roddi hysbysrwydd am y-peth i Fwrdd Llyw- odrneth Lool. Mr T. Lewis: Bydd i hvny gael ei wneyd. — Mr Tvigge Ellis: Yr wyf yn falcli o glywed hyn, UI oi l>od yn hen amser i gymeryd riiytv gwrs. Anfonwyd y wraig i garchar am dri mis, a ilirwywyd y gwr i JOs a'r costau.

OLD FALSE TEETH BOCGHT. Many ladies and gentlemen have by them old or disusod falso teeth, which might as well be turned into money. Messrs R. D. and J. B. Fraser, of Princes street, Ipswich (established since 183:3), huv old false teeth. If you send your teeth to them they will re- mit you by return post the utmost value; or if preferred, they will make you the Dost offer, and hold the teeth over for your reply. If reference necessary, apply tw Messrs Bacon and Co., Bankers, Ipswich.

fCvfeirier v Farddoniaeth i Eiftonydd, 1 Swvddfa'r Genodl," Caernarfon.)

YtLWYUDYX. I lonawr o dan luinvvni—ddiala Ar rudd vryliidd tlysni; Ansoniarus, i n boon, Clywir llais clowr y lli. Yn Ohwofror, iivoh a hofran,—i fywvd Mae'n udifawr cyfan Ei farug oor in i'r gwan Yn ddiwodd hob ntwdd himn. Mao araith r-T Maivrth o hyd—yn adrodd Am wrl\\ ,1ri adfyd— Swm o boen, a .xiom y byd, A giviria bonnod gweryd. Dug F.briU dot; ei wybren—flodeu fit g:iiigii I urddo brig v gwyrdd broil A dihalbg wisg doilen. Mai wylaidd. mae'i av.-elon—yn Viafaidd, Nefol y\v t'i (>inioll; Daw a'r l'.n o adar Hon I omy 11 u am hinon. yIwv bafaidd yw Mohefin,—oi flodau Tiii ,i (idibrin; FA.f-iy" r oi auadl v grawnwin, g(,rct(l sydd fel y in. Gwar, hofi, hincn Gorplieiia'—yn y fwre.; Y grawn a aoddfoda; Dyrv bob dydd dywydd da Er Awst oi wouitli estvna,—haolionus Loimv'ii bysguboria'; Drwy oi gawod--rhag Enfyn leu fondithion da. Y faith a'i thly-.ni,-a wynaf Ogoitia-it gwyrddlesni, Er sicyri brys mao en bri Yn yniadael )'!1 Modi. A'i Iwydrow anadl Hydref—edwina I>vij i' rlodau tangnef; Rhydd y wvl.in cor ddolef WVdi i iios doi y nef. El ddilviiydd olwyiia—ar oi ol, A'i 1' mawr v clna Tachwodd—;» phob g- ,Id a ga Awol oer a ph: oira. Ar fvr (1.iW Rhagfvr (\1' wodd,—ail lion lew n Ei lid a'i gvndd a redd Pcbhirfwydtyn fvii i'w ft,(Id, Ot,r GI-AX MYFYR.

Y XABOLIG. Yn dnlvntg, v Xadolip—fwynhaf, Hon v,yl foiuligedit;: RIJ(),d' hon, 'hph' arwydd dif;, IV- rhada- vi barchofliir. Y Groes!on. TWRO(,. i

YDrFFYGARYLLEFAp. Mor od yw (,i o,go Y rvspod sydd ami; 0!)d ?!t!,?'?<?t ?'h? Dii-,L i'w -hoffi. i • BODFAN. Rii,i,c?vr 27:,iii, BODFAN.

IONAWR. I Ieuangividd un, t't lyfr yn lan, Yn agor doraii oriau niiui, Babanod blwyddyn. ITII offro iin 3-w, Crouida haiies pob dyn by\\ Trwy oithaf iTeadipwth Uuw, Ar bob munudyn. Yr oiliad eyntaf,—dacw fo, A'i fil o ffeitbiau yn ou He, A'r fnpiiid liosaf, 'olnvanoj; Kydd, Prysiuraoh yw bob a« r, boh dydd DaNi- diwedd mis yn fuan iawn, A chloir y llyfr a'i gynwys llawlI, I gol eangdor hed, yn uchel, Ar fvinvos planed, buna'n dawol, Yii ligliwntni'r cof-lyir manwl hwu.v, Hyd nos clyw tulgorn Duw yn i!,Itlu,.

C0LGF.< Y FFERMWR. RilAI UHYW()!AHTHAU 0 AMFEIL- lAID, Er stuii prif iOiican t-ailwraoth MiiiftMliaid vilyw ehv, eto tvir woitliiau fod Ylla ystyr- mcthall preill. Gtvelir anifeiltaid yn ciel oil cadw fel pt' buiusont yn fwy o gyfoillion na dim ar.vll. Mawr yw boffdor en pcrcK. n- ogiOH tll at yilt, Y llUHI yn India wartlirg sydd YII ddefnyddiol riv. n nt-.nvn dwy (Tordd rhoddant lacth, a gellir on defnyddio iiu'wa trol feehau ysgafn. Y inaont. yn fvchain, a cliwyil ar ou liysgwyildau dalp o gnawd giettol ar ffnrf tafi>d, yn pwyutio at i fyny. Y ntae yn India wartricf; a tlioirw nnvy na'r rhai hyn. yn rhyw law or mwy. Meddiann y t.irw Kiflo bwysig yn y wind, ac addolir of. Gtvahauol iawn yw yr anifoiliaid a eid yn wylltiOii yn Mhrydaiil yn yr hen, lion amsor. Y mao gan Ass;n>hm Smitli rai o Jionynt yn y Faenol, a dvivodir fixl rhai yn Cliartloy Park, swvdd Stafford Clnlliii^bam Puk, Ni /th- uinberland; a Cadgon 1'orosi, swydd I.m- ark. Y mao yr aniloiLiaiil byn yn liollol walianol i rai on* ill vn ell tneddiadau a'u harferion. Gan liad ydynt \'JI eaol l'1I hall- vrylo fel v >r.vnoir a owarthog yn gytTrodm, J maent yn ofnn.s ae Yll wrtbwyn- cbus i pvmni llyn, a !foant ar ei clciyno^iad, gan ymdyru atou gilyi'.d. A\ odi iddynt t redeg (Li-,oit poll troant ou ponau yn ol, it j safant fel llinoll o filwyr, gan wyliod N-ii i-iii j wl xymudiaduu yr hwn a ofnant. Ollll ar i a,I'¡lII diljnuuit ddioithriaid o ran oywr.'in- rwsild. Dywi dir am swyddog yu y fyddin I iddo gaol oi amgylohynu g;mdUynt a'i orfodi i fynod i bon cwden, lie y bu am liir aui,-er. Dvn arall a gadwyd guiddynt yn nilien coeden drwy y nos. Nid oes arddorchocaeh anifail na tharw o uoholdir Ysgotland wedi ei gyflawu ddat- hlygii. Ymddenjrvs fel rn ymgortf'.iriad o north ae nrddas, acfol pota»ni eie yu ;wyl, (xl hvnv. Drus yr oil o Deheubarth YstAct- land, yn enwodig yit sir Ayr, y prif anifoil- iaid yw yr A;.Tshirf. Nid yn unig ystyrir hwynt y rhaimwyaf poblogaidd, ond hetyd v rhai mwyaf proffidiol. ("ymerir truffertli fawr i fiti-ii a pl'.arotoi \T anifoiliaid hyn at y gwal'.amJ arddangasfoydd. Er mat y ton- I antiaid svdd yn benaf yn (Ul)vtiti iir rigerel- rwvdd y brid, eto v mea> oreill o'r tu allan v"n tetmlo dvddordeb mawr yndiiynt. Nid | yw hyn i STnu jtto, ohorwydd nid yn unig >rwelir y gW:1rth" yn nthob nian !;ron, on(i y mao ganddynt neillduolion rhagorollawn, heblaw ou bod yn rhai da am roi Ilaeth. Ar wahan i'w tueddiad i gaol <lylauw;\du ariivnt gan g-aredigrwydd, y maent yn griai'uriaid !dillvii, bN-i?',)g, yn enwodig p;.u yn ieuainc. Y mao pvarthe^ duon CVnir. ig yn dyfod i sylw mawr y dyddinu hyn, trwy wcithKar- sv l ii- y livn, tnvy wch y lil\riad Platt, !r W. E, Oakl' t Arglwydd Harlech, a Mr. U. M. Greaves. i COLIC MEWN CEFFYLAU. i Dywed vr anianytld wrthym m I ystninog foehan ??t sy l(t v c?ttyl. hefc? peir?nt. { tre?K) syml: hefyd (cd anddo y.-?u"t anferth a nerth mawr yu ei frest. Ga 1 ysgyfaint ceffyl cyffredin YJlwys 1.1 troed- I fedd chwe ochrol-( o awyr, a chynterj-d i ] mcwn ar ua anadH?! 130 modf..dd c'r?- ochroo, o awyr. A yr n?T hwn dros 2-9 I oc hro?,l A vr lw,r liwil il ro?i 2-9 n.L p l tiii"? ew'uth arwyncbodd y croE,,?. W rth ystyr- ied v gw:iitli fydd gan geffvl i wnoyd—cano llwythl trymion, rhedeg, Ac.,—liawdtlaoh disgwyl anhwyldeb yn ei ysgyfaint nag yn pi vstumog'. Dyma y syniad cyffredin yn y wlad ao mown llyfrau yn ymwneyd a'r mater. Ond os ydvw profiad moddyg* n aiufoinaid vn werth rhywhpth, y rnxie yn rhaid 1 ui In-edu fod anhwvUU'b yr vstumog ya y cvilyl vn amlach o Iawer nag ydyw rhai yr ysgyt- aint, yn enwedig yn myag ceffylau amaoth- yddol fydd yn'&ymud yn araf. Alewn ad- roddiiuf a gyhoeddwyd gan gyxndeithas Y9-1 wiriol dywedwyd fod 183 ullan o 704 o geffylau wedi rnnrw o golic; 77 o enyniad y porfodti; 51 o glefrd yr vsgyfa&t; a 10 o glefyd y galon. Gwneid y gweddill i fyny o ddumtvemiau, &e. Paham y dylid goddof i 200 allan o 704 (i geffylau farw o golic ac enyniad y porfcdd l' Betl) yw yr a«has? J Ceffylau sydd yn cael eu porthi yn ormodol, j neu yn feiiis, jioii yn ddiiFvgi'ol jteu fod y dwfr a roddir iddynt yn «nghymwys. Er fod colic yn both mor ami, gellir ei atnl yn ha.wdd. Ei fod yn digwydd mor nml sydd brawf o ddiffyg gofal piiodol. orthi drwg, neti roddi bwyd niweidiol neii unmhri- odol i anifail sydd yn gyfrifol t fosur mnwr I C.. ] ,>] i all i f?l i l ?,,v( l d yii am y colic. ftofyd, port.hi nfreohiidd, nOli roddi diod yn afreolaidd you yn anigonol, ftydd yn ,1<ll\o;on i acho i yr lit'lviit. Nitl OP. dim gwivoth na rhoddi dwfr i geffyl ar ol lie nid evil porthi. Pan ddigwyddo oolic yn null purion jvoth fyddai newid y certiwr. Diohon i un elt-ffyl allan o aniryw fod yn moddu 'vstumog wiuinch na'r eofTylau oroill. Dylid yinadael a'r ceffyl hwnw, neu rtddi lIylw neillduol iddo. Os bydd ceffyl yn ag- ored i gaol colic, ystyrir y feilayginiaeth hon yn un dda: 3 owns o oil of turpentine 1 owns tincture of opium; 1 owns aromatic spirit of ammonia 1 point linseed oil. Goll- ir cadw y foddyginiaeth lion yn ymyl o hyd, ohorwydd nid a yn ddrwg wrth gadw, "3 y rhoir y ewbl mown pobel wwli ei 8Ølio yn dda. Gellir rhoddi y feddygini;u>th i'r anifail dd«7 waith—dwy awr rhwng bob tro --ond dim ychwaneg. Os na choir gwell- had, anfojtor am y meddyg aitifeiliaid nesaf, er mwyn iddo ef edrycli yn mliellaeh i'r mater. Gwell fyth fyddai defnyddio pliysig y meddyg yn y cychwyn, aahos g,ollid dweyd folly wi?lio pan v donn too "ieh hod wcdi ?wncyd hyny. Yna (leil??" i y mpddy? yr 4ifiochv(t yn well. AWYIl BIt AC AWYRIAD. I ,Hiiwlii? :tw-,T piir ic pi-io?iol ?4vlw p\)'icaf pawh, Llu1Vf'I' ,;ydd w('(li ¡'i'ddY-¡ ?ovdarhvnv)))ynyd(t(M?Iddiwt'ddar,ond Vtudd.'n?f<?<'isiouddwey<tttaweroto. A" ystyri?d am?ylnhiadau rhai anifeih?ud I tymid! 1 yw eu bod cystal ou hiechyd. Dam- WMniotvwYnfwy na dim araB. Mown I cysvUtia'd n c)).M' awyr pur—y mae Natur ? yn ryncnwi cyO.twndxr o hono—rhaid ?ofaJu I na f.vii ?-nivi.1,,l a chylch- rediad awyr pur \ni yr vstablau, y bcud?u, Ac. Wrth anadlu toflir allan o'r ysgyfaint yr anmliurodd, yv hwn a effoithia ar yr awyr. 0., .,n:)d)ir? )nrynyrunndm)ad,h<'b awjTiad primlf)!, daw yr awyr yn anmhur. \nn)h«??)i?"ifaiInUu?vnnd;tn:unnyleh- iadau fel hyn. EfFoithir ar bob rhiui o'r corif. Y nuie Natur, yn unol a doddf faii-r y Brenin doeth, yn gallu 1 rl'i yr olfonau no yti cadw vr awvr oddiallan yn btir. Ozzi bii am v ddofldf hon huan iawn y trengai pawb a pliobpotli. Pan a awyr anmhur allan Ym- gyinysg°a ag elfenau oreill, a chyll ei wen- wyn. J'ol hyn y eeidw Natur ei cbydbwys- | edd, a tllrwy y cydbwysodd hwnw codwHr pcb perelit it anadl a pliob planbigyn yn fyw. Gan fod dyn wedi myned i ddefnyddio moddion e?)fyddvdo! i gadw.ei anifoiliaid, rhaid iddo ef fab?-siadu moddion ctfpith? iddynt gael awyr pur. Dygir hyn oddiam- • gylch trwy awyriad. Y mae o'r pwvs mwyaf gochelyd rhap; cael "drafft" rhaid trofnu i'r awvT pur ddyfod i mown ao i'r un an- mhur "fyned allan heb achosi "drafft." in gvffrodin v mae yr awyr a ddaw o'r ysgyfaint vn boethach iii'r a fod pob nwy yn ymeangu pan wedi cyu-ii, ac vn dvfod yn ysgafnach, awgrymir ffordd t gael ymatlael a'r cyfryw. Y mae carbonic acid gas yat drymach nag awyr pur o'r un tvmheredd, ond pan v daw allan o'r ysgyfiunt y mM yn boothach ac yn ysgafnac-li. 1 cwbl sy'n eisieu yw 1? yn mhen yr adetlad iddo fyned allan yn ol ei natur ysgafn ei hun. Os !u\ cha vr awyr anmhur fofldion i ddianc, ymgasgla dan y to ac oera yno, ac wodyn daw i liiwr gan ymgymysu a'r awyr arall a'i wnf-yd yn anmhur i'r anifoiliaid ei anadlu. Gan hyny rhaid rhaid cael man i'r awyr pur ddyfod i mown, a lie i'r anmhur fyned allan, heb achosi drafft, Yn mhen yr adeilad y dylai vr awyriad fod, a rliagorol ydyw iten- e,tri uchel pa rai a ellir eu hagor fel y byddo angen. ClJiHtir o 800 i 1000 o cubit feet o awyr i bob buwch, &c.L thua KiOO i bob i caffyi. Ond ni wna digonedd o 10 wneyd i, fyny a.m awyriad dilfygiol. Rhaid i'r aw-)-r ddyfod i mown vm bur, yn wastadol, a rhydd oddiwrth ddrafft. Xi fydd anifoiliaid a gant 1\j7illd diffygiol byth yn edrych yn wch. Galwant am ychwaneg o fwyd, yr hyn a niweidia y peirianau treulio. Os torir eu onawd bydd yn anhawddach eu ftwella, ohenryJd diffyg oxygen yn y cyfanjwldiad. Chwydda y coesau yn ami, a bydd y croen yn ami yn galod i'r toimlad, bob y teimlad esmwyth hwnw a ddymunir gymaint. Llcd- aonir y cyfryw afiechydon a tuberculosis, anthrax, glanders, no influenza yn amlach o lawer yn mysg anifoiliaid A gedwir mewn ad- eilad diawryriad, oherwydd fod hadau yr af- iechydon yn cael eu gwasgaru yngyflyin mown i awyr anmhur, a gwanychir yr anifeiliivid yn eu cyfansodtliad. Gall anifoiliaid allan yn yr awyr agored symud oddiamgylch mewn I ystormydd nc oira yn ddiofn, ond mor wa hanol ydynt pan i fewnl Y mile ein darUenwyr wedi gwoled o brsibl yr hyn a ddywedwyd yn ddiweddar am tuber- cul osis. Yr hen "syniad oodd fod 110 buwch a'r darfododiguoth ami yn debyg iawn o gnel yr afiechyd. Dywed gwyddoniaeth yn awr yn gidarn nad ydyw tuberculosis, neu y darfododigaeth, ddim i'w gael gan anifail oddiwrth ei riaint, hyny ydyw, nlloll ydyw ddim yn gyfansoddiadol. Sut gan hyny y ceir anifoiliaid yn perthyn i'w gilydd yn marw o'r un afioc'hydP Atobiad pwyddon- iaeth ydyw, nid am fod y cyfansoddiad yn meddu hadau yr afiechyd yn naturiol, ond eu bod wedi dorbyn yr hadau trwy anadliad nou trwy foddion arall, tra yn ngbwmni an- ihil nnifh. Synier am haner dwsin o wartheg mown beudy. Dyger yno un arall, a hono yn dioddef oddiwrth y darfodedigaeth, Os bydd awyriad y l>eudy yn ddrwg, tebyg. iawn y bydd i'r gwurtheg ore31 anadlu yr hadau o'r awyr anmhur, a chael yr afiechyd. HydNTr M Y sylwadau hyn yn werth eu cofui gan y ?w! v ?rthyn iddynt. Byddai hyny yn fi,iidith.fawr iawn, nid yn unig i'r amaothwyr eu hunain, ond hefyd i'r anifoil- iaid ac i'r wild yn gyfTredinol.

Marwolaeth Glowr; ) Yn Mountain Ash, y dvdd o'r blaon, cy- ] I huddwvd glowr o'r enw Thomas Watkm-, 10, Rock street, Mountain Ash, o ac-lio,.i marwolaeth glowr arall, John Lloyll, yr hwn oodd vn byw vn yr un dref. Y mae yn "vo rnddansros fod y wircharor, yn nghyda nifor o ddvnion will", yn chwareu rhyw game yn ngwestv Aberd ar, a'r trancedig yn edrych arnynt. Dywedrdd yr olaf, yr hwn a safai vn Y Y, y tan, wrth un a chwareuai yn t'fhyn Watkins am iddo fyn(>(1 yn ei flam, a'i fed yn ?;cr o enill. Gwylltiodd hyn W?t?ins, a chododd ar ei draod ae aeth at v tranc,,¡Ji, Tarawodd ef yn pi ?-nch ddwy waith ;tcn (Lur, ? di?nodd Lloyd i !n?T, ac wrth wnoyd hyn tarawodd yn I orbyn 1\>11 oedd ar y pentan. Cvnwy-ai hwn (Iflii-fi- berwedig a dymchwplodd y ovf- ryw am ben Lloyd. Llosgwyd ef mor ddi- fnfol fol y bu farw '"11 mhen ycliydig amsor. I Y mae yr achos wodi ei ohirio.

Tan ger uwrecsam. I Cymorodd tan difrifci le foreu Iau ar ffprm Mr Robert Prioe, Lsycoed, Gwrecsam. Llwyr ddinysttriwyd yr adeiladau allanol, yn ogystal a llawer o flawd, gwair, a glofor, ac offer amaethyddol. Llosgwyd hefyd dros gant o ddofednod. Daeth y tan ddiffoddwyr o Wrecsam i'r lie yn fllaD, ond yr oeddynt yn rhy ddiweddar. Amcangyfrilir y golled yn fil (I bunau, ond y mae wedi ei yswirio.

Ynadiys Fortbmadog. DYDD GWENER.—Gerfcron Mri Robert Thomas (cadoirydd), a T. Burnel. CYHCDDr^U) 0 DEITHIO HEB DOCYN.—Mr C. E. Breoso a yntdd tngos- odd dros Robert JOHOS, Dublin street, Tro- nindojj, yr hwn a gyhtiddwyd gan Gwmni'r Cambrian, o doithio heb dccyn ar y rhoil- ffordd. Gofynmld Mr Breese am ohiriad ohorwydd fod tystion pwysig yn absenol. Gwedid y eyhudt!iad yn bendant.—Yr Ar- elygydd Parry a ddytvedodd nad oedd gan- ddo ef ar ran y Cwmni ddim gwrthwyneb- kHJ.-Gohiriwvd, Y GRINDER A'l BKlltlAXT.—Yr Hedù- was Rowlands a href* dd iddo weinyddu g,-y, ar Rufus Lovell, grinder, am adaei ei "grind- ing maxhimi" ar ganol Higtl street, heb neb yn gof,iii am ('alio. Darfu i'r tyst gymeryd y peiriant oddiyno a.'i gadw. Daetli y di- Ifynydd yno tr,m.wth, ac orfyniodd am dano, a dvwodndd n?i meddw oedd (?fi? ar y piyd. —Yr oedd Ilythvr wedi cael ei dderbyn oddi- wrth y di!fyuydd yn cyfaddef ei drosold.— 1Jirwv 5s cosh" 8s lic 1AITH DDIUVG.—Henry Williams, Boddgelert, a wysiwyd "an yr Hixldwa- Hugh W"iU;,ams am ddefnyddio ia.it!i an- weddus iawn, ar y 2.taiu cynfisol.—(iofidiai y ditfynydd ohorwydd yr hyn a wnaethai.— Dirwv, is; costau, 8.4 fie. DEDDFAC HELWRIAETH.-Edwarrl Roberts, Sand street, Pwilheli; John Jone-. a Caradoc WmiaJJJ", Criccieth, a gyhud'lwvd gan yr William Owen (Ifi), o geisio d.l helwriaoth, a chela a cbynorthwyo eu gilydd. Yr Cwch-arolygydd Jones a er- tYIW;, :1r> vniddatigosai Mr W. George dres .Iohn Jonos, yr hwa a wadai yn bendanr iddo øf wnoyd yr hyn a fldygid yn ei erbyn. Dros yr orlynir.d dywodid fod Owens wedi darganfod rhwydi, &e., ar Roberts, yr hwn a roddedd enwau twylloiirus aruo ei hun pan y daliwvd ef. Gan nad oedd of yn bresencl, codwyd gwarant i'w ddal, a guhiriwyd yr achosion Weill.

PEHYGLON GAUAFOL. I Mao tymhor gauaf bob aniser yn ilawn o beryglon i'r rhai gwanllyd ac eiddil, a'r rhai sydd yn dueddol i anliwyhlerau y ddwyfron. Mae vn anhebgorol angwirhoidiol i r jrfrvu- fod yn wyh.uhvrus a :;<iah¡g o'u hiechyd y tymhor hwn o'r Hwyddyn gan ei bod yn adeg mor a'j bod mor aiihawdd cael v in wared c<hiiwrth anwyd » geir rn ystod misoedd y glmaf. Dvlai pawl) "wyliM rhag or.el anwyd, can- lyniad naturiol traod oorion neu laith, lillad iiaith, i;¡s:m oerion, a'r cyffelyb. Gwyliwch rhag i'r "vchydig anwyd droi yu "ychvdig beswcli," ac i'r posweh, drwy ei esgeuluso, d(.rfY:ltl mown jnllu'1/ llicl ar yr ysgyfaint, asthma, a chylTolvb d<loluriau poenus a pher- yglus. Crt'Jlir dyogolu yr if,(,YoI, a gwneyd ein hur.ain TO llai agortnl i rrr.osodiadjiu an- hwyldorau gat'.afol, a ciiryfi.au y cyfansodd- iad i'w wrthsofyll Y11 fwy eifeitliiol trwy ddefnyddio rhyw grvfbair il1"iuol fel Quin- ine liitters (Jwilym Evans yn lwydlon. Mae y meddyglrn mxiedig hwn gorbron y cy- hoedd er's yn agos i chwartor canrif, ac vn myned yn hry poblogaidd yn barhaus fel meddTglyn adgryfhaol ac eifoithiol anghyii- nittrol i grythau boll ranaii y cyfansoddiad n'i alluogi i wrthsefyll ymosodiadau iifiechvd, yn ogystal ag ymlid ymaitV :uihwylderau, ac adfer north ac vni i'r rhai sydd yn dyoddef oddiwrth efreithiati y!i,u¡all g"\1,fo!. Gwerthir Bitts r- G—Jym Evajis mown poteli 2.; 9c a 4s lie yr un gan fforyilwyr yn uutob ou¡.:yrlJbvl > (-wi e^tsui wyr.

"Y GENINEN": Cvlchgrawn Cenedl- aetbol. Y'sgrifonir iddo j;an oreugwvr llen- yddol Cymru, o bob onwad a phlaid yn wahaniaoth. Addefir gan brif adolygwyr y W a nad oos dim rhagorach yn dyfod allan yn Seisneg, er fod tuedd mown rhai o'n cen- edl i gefnogi llenyddiaeth Scisnig ar draul 1 osi»>uluso un eu gwlad eu hiuiain. Na oed- er i roi archeb am v cyhoeddiad i ryw lvfr- werthwr nou ddosbarfchwr llyfrau: o herwydd, yn ol pob argoel, hydd gidw mawr am rifyn Iotiawr nftsitf.

G "T R Y D 0 T I A U GAN MK LLEWELYN WILLIAMS (Awdwr, Giritym a Benni BteV). I PEXOD XV. i 14 Ait IIYD T XOR," .1 c-,ti(I y ciwrat, druan. WOOl sy taenu ar I y "pererindod gyda Gladys i good y pare. Br^ut d^d.wyd } | buXai wedi ctud cyfleusdra i siarad a hi'n gfy-rtnachol ac i ddweyd wrthi am v teimladau nerthol oed(I bron t'i lethu r Uawr Ond yn ero? 'w d?sgwytiadau y digwyddodd pob petn Yn "< ?on ?!u- ?v.not, yn wr?daw ?r lais .os ac yn adrodd cwyn Zk c?.fu ag un siomwligaeth .r 01 y M.t!, a ..?th mV cyfan, gwolodd fod Gladys, yn ol arfer merched, yn tuec du i'w feio ef am vr anlwc i yd, Aeth i'r C-elli yn pnl-ir horeu dranoeth, ond dy- tiodwyd wr.bo fod Glady yn dioddef odd?-rth gur -;i-. (,i ae nas .?.u ei weM. Ym mhon din??nod neu ddau daedi ?-yb. o?<I am ? wat?arus Cwihm C?dio?, ae ni ?f.dti.u, ar c. hynv i ?dys ci basio ar yr ?o ldvdd Su? heb roddl ond yr .r.?.dd tc?f o'i hadruibyddiaeth c hono. Gyrodrl hyn Mr. tab bronjn wallo-of. Nis gwvddai yn iawn both l wneyu. P. b.. mod lawer drwv'r nos hwio uwehbeu y mater, gy-dag ocheneidi.u ty-rdd, ond cododd borou dydd Llun yn iselach ei ohaith ac yn flrY llwlr ei vsbrvl na chynt, Ond nos Lun, pwy gyfarfyddai gwllaw y p-ntrof ond Leisa'r Haethwrttig. Ysgafnhaodd calon y ciwrat pom welcdd oi gwynph Ily(lin.. Aeth ymtMn ati a'i law yn ostynedig, a gob iitb nøwydd )'n ei Iygaid. S.wd m.io « dda gen i'ch chi, et. mB Miss Bowen "co" U wch ofyu hyny'u w i r' ??ii?Bo?: meddai I?isa. Mi allwch ofyn bynv n w1r Lhwor 'rydl chi'n bido, mi gynta, a chithe heb fod yn agos os wt,nrlo," 'Rodd lii'n ddigon ma's natur o achos yr hen oos na wtlmos i heno, end wedi wf.l'd y gan mae hi'!l benwan holies. "(ydd hi ddim ma's n'atur wrthw i 2" gofynai'r ciwrat, yn ofnus. ''Va'th yn 'y ngwir i, nid ama i o'dd y biti! Wel, alia i ddim a gweyil ar bwy o'dd y bai," at ebai T.o:s;t, "rei wn i pwy sy'n ca'l y bai gyda Miss Bowen. Fyse hi ddim wedi myn'd yno o gu-i)vl on' se i chi ofyn iddi. A mae ami ofan o hyd v daw 'i brawd ne' 'Arthur Jonos ne' rai o fechgyn Llyndeu 1 w'bctl am v ffordd y twylloch chi hi." '• 'I thwyllo hillefai'r ciwrat. Y fi yn twyllo Miss Bowen Chymrwn i ddim o'r byd am ne N-d y fath beth." "Wf), chi sy'n ca'l y bai ta. beth," 'eb'ai Leisa Y11 bwyllog, chi or iff y bai os na ddewch chi i siarad a hi." "Ond shwd galla i' Tiieddai'r eiwrat, a'i lais yn Hawn an- obaith. Mae arna i ofan dwad yn agos i'r Gelli, riiag v gneith rhw un gan arall amboitu ni. A plian es i yno pwy ddwarnod 'na, che's i ddim gwel'd neb ond Mrs. Morris." "0 fe ddylech chi fod wedi dwad wedyn," ebai Leisa, 'dos dim shawns esbonio pethe wrthi, tawn i'n dwad, wa'th ddaw lii ddim ma's o'r ty mae Mrs. Morris gyda hi'n wastod." "Pam na ddewch chi i gwol'd hi wedi nos?" awgrymai LeLsa, gan ooitwng ei llais yn gyfrinachol. Ma« mystres ym myn d t r gwelv'n wastod 'boitu naw o'r gloch. "Odych chi'n meddwl," ebai Mr. Rowlan s yn srn, y byse Mi Bowen vn fo'lon i fi ddwad vco wadi noo "Wel," atebai Leisa, nid y fi all atcb y ewestiwn, ond tawn i fel v chi, mi tlri-iwn i ta beth." H?bfth," meddaj'r dwrat, yn dser, "tawn i'n dwa(l, a 'Mloch chi w?yd wrth Mi? Bowen 'y mod i tut fa's yn dishgwll ¡ gweL'(1 hi'?" I "Gna, fi 'na i hyny yn rhwydd," ebai Le. isa. Pwy Atn?r ddylwn i fod yno?" gofynai'r ciwrat dmchefn. 0," atebM LeiM, "'boitu'r deg 'na, wa'th fydd mystres ddim wodi myn'd i gysgu cyn hyny." A Me ca'i wel'd Muss Bowen ?" gofynai Mr. Rowlands. "C?M-wch chi wrth ffonest v Re?n fach pan fyddwch chi'n barod," meddai Leisa, "? fe wewt i wrth Miss Bowon pwy fydd 'n°-" Anghofia i ddim mo honoch chi ar ol hyn, -.sa, boM, i, „ e,bat r j ciwrat yn wresog, fe ellwch chi fentro hyny." 0, twt," meddai Leisa yn ysgafn, fe gewch chi'n mhriodi am ddim am hyn ("nien wir! atebai Mr. Rowlands yn ddifrifol. IITPK*_ry nos- f weth fydd )n well i fi ddod i'r GeUi Pam na ddelech chi Goreu i gyd po gynta' Leisa. chi yco heno?"  "O'n goreu!" meddai Mr. Rowlands. "Am ddeg o'r gloch O'n goreti ineddiii Mr. Itowlati(l, ?l l e,t, o'r g l oc'ii hono, 'nt{. "Wrth (Teiiest y gegin fach!" ebai leliii.  Pan ddvchwdoftd Lf?a. i'r Gelli, rhyfpdd y cyfnowidind oedd I wedi ùyfod drosh. Nis gwyddai Mrs. Morri lieth i wneyd o honi. Yr (X-dd yn w?n o glust i gtust wrth a.crddt? 0 ?ylch y j ty, a chlywai Mrs. Morris hi'n creeliwen wrthi ei hunan yn y j pantry bach pan yn clirio swper, "Beth sy" wedi dwad dros Leisa, hawyr bach ?" meddai Mrs. Morris o'r diwedd wrth Gladys. Nid oedd Gladys yn edrych mor Hon ag arfer. Yr cedd cwm- wl ar oi 'yneh siriol, ac nid oedd ei llygaid glasddu yn ilysgleirio fol cynt. ltv.-Y'n ffeilu diaH," meddai, oblegid nid oedd Lei sa, wedi dweyd dim o'i chyfrinach wrthi hyd yn hyn. "Both sy* arnat ti. lodes?" gofynuii Mrs. Morris, pan ddaeth I.eisa yn ol o'r pantry. "Wyt ti'n myn'd i briodi, ne l>eth?" Ho! ho! ho! ehwarddai Leisa ac yr oedd swn ei chwor- thin fel rliuad taran o boll "nag w i, na chvffra'i, cystro, fach, ond fyse'n nghalon i ddim mwy ar y jigs tawn i'n myn'd i briodi C'langeua nesa'. Ho! ho! ho!" "Wei, yn enw'r anwl, Leisa faoh," ceintachai Mrs. Morris Y" ci Ibis mwyaf dolurus, peidiweh a'n syfrdanu a'ch swn ta beth!" j Cyn ppn hir aetht Mrs. Morris i'r wely, gan "dael Gladys yn y neuadd yn darllen orthygl ddiwedilaf Bob yn ei newyddiadur. Ond cyn iddi orphen ei hanor, torodd Loisa ar draws ei ha.mdden. Yr oedd yn amlwg oddiwrth boll osgo Leisa fod ganddi ryw new- ydd pwysig i'w gyhoeddi. Daeth ymlaen at Gladys ar flaenau ei thraed, rhag ofn i Mrs. Morris ci chlvwed yn y neuadd pan y I dylai fod yn dawel yn ei gwely. Daeth yn glos at Gladys, a sis- ialodd yn ei cliiust Mae rhywun bach yn dwad yma, heno, Miss Bowen, i'ch gwel'd chit" I Yn dwad i'n ngwel'd i P" ebai Gladys yn syn. "Hi! hi I" meddai Leisa. "Ie, i'ch ¡;wel'd chi." "W cl, 'cheiff neb 'y ngwel'd I, ebai GL -idy- Iwit'tli 'rwv'n myn'd i'r gwely 'nftwr." Ond ewch chi ddim w gwetla i wrthoch c pwy sy n dwad!" dywodai Leisa. "Ody Doctor Jones ga'tre yn y Dole?" gofynai Gladys yn ddiniwed. Doctor Jones ?" ebai Leisa. Na, 'dwy' i dim yn gwbod dim am dano fe, Mr Rowlands sy'n dwad yiu-,L. "Mr. Rowlands y Ciwrat ?" gofynai Gladys. "Hi! hi!" ehwarddai Leiia. 'Doecli chi ddim yn meddwl am dano fe ? Fe fydd yma am ddeg o'r gloch, ar bwys ffenest y gegin fach." t A both mae Mr. Rowlands yn mo'yn yma ?" 'gofynai Gladys yn fawredtlog. "'Nawr, whare teg iddo fe hefyd!" meddai -eisa. Poi,l- l ) nut?, o bron tori 'i ga l on am iwch a bod yn gas wrtho fe, wa'tli mae e bron tori 'i galon am I danoch chi!" "Peidiweh siarad nonsens, Iieisa," ebai Gliulys yn fyr. "'Do.R 1 gydach chi ddim bysnes i 'neyd i Mr. Rowlands gredu'eh dwli chi, ag am ddwad ag e amboitu'r ty yr adog hyn o'r ncs A cbyda'r gair dyna'r cloc yn taro deg. Mae eniiwr o fod ar bwys ffenest y gegin fach," ebai Leisa. j Dewch i ga'1 gwel'd, Miss Bowen." j Blin gonyf gvfaddof, ond nis gallaf wdll r ffaith, i gywrein- I rwydd Gladys gael y tre-chaf ar ei natur ddrwg, ac iddi, yn llo nivned i'w gwely, redeg fel ewig ar ol Leisa at ffenestr y gegin fach! Tra.'r oedd hyn yn digwydd tu fewn i'r Gelli, yr oodd wedi bod yn amsor pryderus ar y ciwrat oddiallan. Cyn deg o'r gloch yr oodd wodi cyrhaedd y buarth, ae wodi ead y glwyd yng nghau. Ni fu Ueidr erioed yn ymdrechu eymaint i agoshau at dy yn j llechwraidd. Treiai ager y llidiart hob gadw swn, ond ar gailol eodi'r glicied arosai'n ddisymwth, gan ysbio a cblustfeinio rhag ofn fed ci neu im o'r gweision gerllaw. Po bao'r ciwrat erioed 1, wedi clywod am, Oronwy, ddiau yr. cofio am hwnw yn Codi'r glided wichiedig, Deffro porthor y ddor ddig, ar gyfryw amgylchiad. Ond nid oedd gan _1'. Rowlands Ul1 :td- gof melus am "Galendr y Cnrwr" i sirioU ei ysbryd ofnus. 0'1' diwedd ponderfvnodd fyned dros hen y ghvyd yn lie ei ha,:or, ac yna daeth yn ddistaw i'r <•—' —. ac i bwys ffenestr y gegin fach. Druan o'r ciwrat! Credai ei fod wedi gwneyd ei ffordd yn ardderchog, ae nas, gwyddai neb am ei ddvfodiad i'r Gelli, end Leisa a Gladys. Ond yr oedd hyd yiiocd Leisa wodi angliofio un ptth sef fod Twmy Vvaginer yn Cys1 uwchben y gegin fach: Yr oedrl clustiau Twm mor deneu a chlustiau ysgyfarnog, a plian glywodd swn rhywun yn colsio agor llidiart y elos yn llechwraidd, noidiodd ar unwaith i'r ffenestr. Yr oodd mewn pryd, or ei fawr syndod, i weled y oiwrat yn dringo dros y glwyd. t Jaist i fach i!" meddai yn ddistaw ym mhen ychydig, "pwy fedtfylse am y cadno hyn, 'te?" Ar ol cyrhaedd ffenestr y gegin fach, arosedd Mr. Rowlands am eiliad, yn pettruso beth i wnoyd ymhellach. Yr oedd hyd yn hyn wedi dilyn gorchymynion Leisa, ond nid oedd y llaethwraig wedi rhoddi un awgrym iddo beth i waeyd ar ol cyrhaedd y ffen- estr. Eto cryfaf greddf nag amhrofiad I Os goeodir Oymro dan ffenestr ar olfiil leuad ganol haf, ni fydd yn hir heb wybod beth I wneyd. • Cnithio'n eras ar y glaswydr A'm bys, gyd ag ystlys wydr, wnaetli Gcronwy, a dyna hefyd wnaeth ciwrat Llanelwid. Yr ochr arall i'r ffenestr, yn y tywvHwch, arosai Lei sa, a safai Gladys ryw lathen neu ddwy o'r tu ol iddi. Yr oedd y ddwy er- byn hyn yn cael gwaith i ooidio tori allan i ehwerthin yn uchE4. ond safai Twm y Waginer yn fud gan faint ei syndod yn yr oruweh- ystafell. Ar ol methu cael atebiad y tro cynt.af, cnithiodd" Mr. Row- lands ar y gwydm- yr ail waith. Y pryd hwn cafcdd Leisa nerth i ateb vn isel "Hish-sh-sh. PA-y sy" 'na ?" Pwy y'ch chi'n dishgwl ond y fi oedd yr ateb parod. "Hi! lii! hi!" yn ddistaw oddiwrth Leisa. "Ond pwy y'ch chi ?" Dywed y profiadol na chawd erioed ond un atebiad i'r gofyn- iad hwn a dyna hefyd oeddtttttttyytd rodororottodanih dorrd iad hwn: a dyna hefyd oeiid atebiad Mr. Rowhuid.s—• "Oncl y fi sv' yma!" ebai'r ciwrat. | "Hi! hi! hi!" ehwarddai Leisa. "A beth y'ch chi"n moy'n vni.i r" Nis gwii beth fuasai atebind Mr. Rowlands, oblegpd ni cliaf- edd amsor i'w lunic. Nis gwil, chwaith, p'un a fnasai Gladys n odi rhoddi pen ar yr ymddiddan drwy ddadguddio'r cyfitn i Mr. Rowlands. Dywed Gladys yn awr ei bod wedi gwnovd ei mhedd- wl i fyny i wnoytl hyny; ond, os do, cyn iddi g;ael un^or i wneyd dim o'r fath both disgynodd llnis eras Twm y Waginer arnynt fol taranfollt oddiar y Uofft. "Xawr, 'nawr! beth sy'n bod 'e'ba'i Twm N-ii oi dduil mwyaf surng. Pwy s y' 'na. 'r anij-er byn o'r no yn distyrbo Howyr bach, fe ddysga i'r ffordd i chi, sir, i gadw reiets nmbnitu tai dynion ar ol i bawb fyn'd i'w gtvel'au!" Cyn fod Twm wedi haner gorffen ei araeth, a eliyn i Leisa a Gbdys gaol amsor i amayffrod hot tootdd yn digwydd, cynier- odd yc iwra £ at ei draed fel y wiwer. Llamodd, & mawr ffull, ymaith, YI1 brudd, wodi diifudd iiaith. Yr oedd v llidiart gerllaw; ni fu darawiad a ill rant yn ei chyrhaedd ae yIn dringo dros ei plien. Olid fel yr oedd gwaetha'r anlwc, yr oedd lio»len ar y top, a gaf;telo<ld yn dynn yn Uodrau'r ciwrat. Arosodd yntau am eiliad gan geisjo caol ytnwarcd oddiwrthi drwy deg, ond nid oedd aniser i ymresymu. Yr cedd Twm yn cliwythu celanedd ar y !!ofi't gan fygwth saethu v lieidr." Yng nghanol y ffwdan i gyd, aetli yr orgyd allan o'r dryll a ddaliai Twm yn ei law, a'r eiliad nesaf rhcddodd y ciwrat ysgrech anaearol. Xis oedodd yn hwy i yniresvmu a'r hoolen, ond ymaith ef gan rwygo ei ddillad, ac ni pheidiedd a. rhedeg nerth traod nes iddo gyraechl y (Tordd fawr, pryd y syrthiodd ar y clawdd mewn haner llewyg gan gymaint oi ddyohryn a'i ddiffyg gwynt, ac addunedu na wnai byth ond hyny fyn'd i garu yn y nos. Ac am Loisa a Gladys, pan ddaethant i ddeaH sut oedd potliau wedi troi allan, mae yn ddrwg gojiyf gofnodi'r ffaith idd- ynt ehwerthin cymaint fel y bu bron iddynt ddyhuno Mrs. Morris o'i hesmwyth gwsg.

Alltudiwch y Gelyn. OWNEWOH EICH CORPH YN AMDDIPFTNKA RHAG AnKOIIY J  ??CHE5S? ? HL ? ??LLSJ ?  A CA I ti$l NAB H U:G H E E'S BLOOD PILL S Yn brMhau a 1'huro y Gwnell, yn Cry%au;i Hi? 1. ddi t .111, yr Af. mewn Cywair a Ohytiwr i W eithio, yn Cyr.hyrfu a Ii^huBol-Weitlneiliad vr Arenau, yn C i l arnhau y er:e8, Y. Cymhell Lliftad lach.w 'r Bile, 1" CErio Oro bo n.m yti Rh-lid! Y. C,o,.d I va F 'i .,I.. lechvdy i'r U,u,id??t. y t KAB IJUGHFJWS 8 L 0 0 D I P I L L S YN AXTAL A IACHAU y Scuny t Croen-aorvutau. Coruu ydon* F.ezemat Scrofula, ?.yotx?' (y .?'M<),'7?)-Be<? A h -dd, Gwm did Nervt*. bhttdcr Ynutnyddoi, hehl-er i's l ryd, i J I fethxfint^ Anhwyhirr yr Arm- auy Gtcynegon^ Difuq Traut (Ïdi;W:i)' ])1;;r.O" Cefn-lioen. SYLWCH AR TICADN NDRS HWV- SEF LLUN Y GALON An. BOB BLWGH, ? ?3 HWN 1'wYU. TD ?? A P" WTB [I.a<! Y PIL! !.yu yn Hyfaddas f GWKA3fiJ5b ac A..b-?i-wY 1 |> A MEXBIOK ) ? MEBCBSD. Y maent yn iachau ar ol i boo peth arall fethu. Heb oedi daiifonwcli am Flwch o b UGHf S'S BLOOD PILLS. Gvirrthir hwyut gnn bob Chemist a Gwerthwyi Patent Medicines am 18 lie, 'Js tic, 41 0c, neu dahiuner eu gwerth mewn Stamps new P. 0. i'r Gwumthurwr, JACOB HUGHES, Manufacturing Chemist, P'-narth, Cardiff. Ar Werth yn America gait n, D. William, Chemist Plymouth, F*mu. GOMKK'S BALM! ELI AT BOII CI.WYF, GOMKll'S HALM a li^ba Glwytaii ar j Traed, C'iuniau, P^n, Gwddf, Krysipeia*, Manau Llidiog, a lJlroøuedd, CornwydoD Craw nILvd. UOMLH S BALM a iaclia Fronau a Pheu- Bronau Dolurus, Pile,3, Trael Cbwy^edig, Toriaduu ftllan, Cracb yn Mlienau a (iwyneb- au Plant, Lygriadau a Llosgiadaw yn mbob rhan o'r ,II. UOMKRS BALM a lacha Ddwylaw Tor- ia,lol, Llvfjaid ao Aiijri,,ttii Doluriis, Cratu, Y ma«"G(jMKH'S BALM vn liyiod efleitS- iol at boll math o Giofydau allauol y corph- Rkoddor prawf arno. Ar werth ^an bob Chemist a mverthwyr Patent Medicine, am Is lie y b',veb, n-lu danfoner eu gwerth mewn stamps, at y dar. ganfyddwr,— JAuOB HUGHES MANUFACTURING CHEMIST, PENARTH, CAR1TVF