Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
17 articles on this Page
Araeth y Frenhlnes.
Araeth y Frenhlnes. Am ddu o'r gloch, ililydd Mawrth, agor- wyd peduerydd tymhor 14eg Senedd ei Nawrliydi. Y cyntaf i ddod at ddrw-s y Senedd-dai oleni oedd -Ni r Ascroft, Yr aelod Toriaidd dros Old- ham. Cyrhaeddodd ef i St. Stephan am han- er awr wedi pump y boreu. CJTX i'r wawr dori ymunwyd ag ef gan gryn haner dwsin. Y cyntaf o'r aelodau Cymreig oedd Mr VaughanDavics.Dueth y Llefarydd i fewn tua dau, ac yna aed drwy'r gwasanaeth crefyddol yn Nhy'r Cyffrediii gan y caplan, y Canon ,Wilberforce. Yn ebrwydd dyna wvs yn dod i'r Cyffredin- Qlion wneyd eu hymddangosiad yn y Ty Uc af-Y Siamber Oreuredig. Ffurfiwvd gc?,: ymdaith, yn cael ei blaenori gan y Llefarydd, a chroeswyd y lobby i Dy'r Arghvyddi. I Nid oedd y Frenhines m bresenol ei hunan i agor y Senedd, it chynrjchiolid hi gan yr Arglwydd Ganghellydd a phdwur pendeiig arall. Darllenodd yr Arglwydd Ganghellydd "Araeth y Frenhines," yr hon oedd fel a gan- lyn: PY AROLWYDDI A BONEDDIGION, Y mae fy ughy.-yllt.ttdau a Galluoedd eraill yn parhau i tod yn gyfeillgar. Y mae yr ymdrafodaeth rhwi g Sultan Twrci a breniii Groeg wedi ei dwyu i ben, drwy lawnodiad cytuudeb heddwch rhyng- ddytit, dan yr hwn y mae cysylltiadau tir- 10aethol y ddau ALu yn ymarferol yr uu fath ag o ddyiit o'r Waen. Bu y ewestiwn o gael humm-lywodraeth i Yiys Cteta dan ystyriaeth y Ualluoedd. Y mtse yi anhaws- der o gytuuo yn unfrydol ar rai pwyntiau wedi hwyhau llawer ar ymgynghoriadau y Galluoedd, ond yr w) i yn goheithio y ceir gorfod ar y cyfryw rwystiau cyn bo hir. At derfyndir gogledd-urllewinol fy ym herodraeth yn yr India, y mae tiriad allan ar beoboethui wedi cymeryd lie, yr hwn, yn ystod yr haf, a ymledodd ar hyd y goror, gan beri i lawer o'r llwytbau dori eu hym- rwymiadau, y rhai a miaethaut Lwy gyda'm llywodraeth i, i osod 'pyst' wilwraidd i fyny yn eu cytrydogaethau, ac hyd yu oe] i oresgyn thanWtli oedd wedi ymsefydlu mewn heddwoY, o fewnfy nhiriogaethau. Gorfodwyd fi i anfon ymgyrchoedd yu erbyn y llwythau gwrthryfelgar hyn, gyda'r amcan o'u cosiA am yr ysg«lerderau a cyflawnwyd güwAynt, oc er iuwyn sicrhau eddweh yn y dyfodol. Nid ydyw rhan o lwyth yr Atfndhi?id eto wtdi derbyn y telerau sydd wedi eu cynyg iddynt; ond, telerau rbanau eraill, y mae y gweithred- iadau wedi eu dwyn i derfyniad ilwydd- ÎaDUB. j Y mae byebysi-xvydd, yr hwn a ym- ddengys yn un y gelhr dibynu ar ei gywir- deb, wedi ei dderbyn am fwriad y Khalifa (gau brophwyd y Soudau), i wileutliur ym- osodiad ar y fyddin Aiphtaidd yu y Soudan; ac yr wyf finau, obirwydd byny, wedi rhoddi gorchymyn ar fod cyfran o'r fyddin Brydeinig yn cael ei haufon i Berber, i gynorthwyo ei uehelder, Ehaglaw yr Aipht. Yr wyf newydJ orphen gwneyd cytuudeb cyfeillgar a nmsriackol gydaï fawrhydi Ymherawdwr Abyssinia. Yn adroddiad y ddirprwyaeth a beuod- wyd genyf yn Ehagfyr, 1S9G, i wneyd ym- chwiliad i gyflwr infer neillduol o'm treied- ieaethau yn yr India- OrJleivinol, eeirprofion diamheuol o lodolaeth marweidd-dia mawr yn y treft digaethau byny, wedi ei achcsi gan ostyrgiad difrifol yn mhrisiau y sugr. yr hyn a briodolir, yn benaf, i'r sostyngiad yn nhraul ei gynyrchiad, a'r chwanegiad mawr ar 01 w eithiad yn ystod y blynyddoedd diweddaraf; ond y mae y gostyngiad hwn wedi ei symbylu a moudioa celfyddydol drwy y gyfuudrefn o roddion (bounties) i gynyrchwyr a gweeuthurwyr sugr (beetroot) sydd mewn grym mewn amryw wladwr- iaethau Ewropeudd. Y wile arwyddion fod y farn Y11 cynyddu yn y gwledydd hyny fod y gyfaudrcfu hJno yu ciweidiol i fuddianau cyflredinol eu pobloedd ac y arse gohebiaethau ar dro rhwug fy Ilyivod- raeth i a'r llywodraethau sydd a wnelont yn beDaf a'r peth, gyda'r amcan o gael cyn- tadledd ar y VWIJC. yr hon, mi a obeithiaf, a bair diddymu y cyfryw roddioii. Yn y cyfacaser, gosodir o'ch blaenuu fesurau i gynorthwyo aagenrheidiau ptnaf Trefedig- aethau Iudia'r Gorllewin, i gefnogi cang- henau eraill o ddiwydrwydd, ac i gynorth- wyo y rhai sydd yn ymwneyd a chodi sugr i ddyfod drwy yr argyfwng presenol. Y mae y dewrder a'r dioddefgarweh a ddangosodd fy mil wyr, Prydeinig a brodoio), wedi gorchfygu anhawsderau anorfod brou, yn y wlad lie yr oeddynt yn gweithredu ond yr wyf yn gorfod gotidio oherwydd colli llawer o fywydau gwerthfawr, yablith fy milwyr fy hun, a'r thai y rhoddwyd eu gwasanaeth yn wirfoddol at fy Dgalwad gan dywysogion brodorol o fy Ymherod- raeth Indiaidd. Gosodir pspyrau yn dal cysylltiad a'r niateriou hyn ger eich bron. Yn yr hydref, dychwelodd y pla a yin- j ddangosodd yn Ngorllewin India dros flwyddyn yn ol; ao er fod y marwolaethau j yn Hai nag oeddynt yr amser yma y IlyLedd, y maect eto yn gyfryw #g sydd yn achosi I pryder. Ni bydl i'm llywodraeth i arbed I unrhyw ymgais i gyfyngu ei ledaeniad a I lliniaru ei etfeithiau ac yr wyf yn sicr y derbyniant gynorthwy ffyddlawn fi neiliaid Indiaidd yn y gwaith llafurfawr hwn. Mae yn hyfryd genyf, ar y llaw arall, eich hysbysu y gelhr dweyd fod y newyu a fu am fisoedd lawer yn ffycu drwy amryw diriogaethau eang, bellach, wedi darfod, ac eitbrio darn bychan o wlad yn Madras; a bod He i ddisgwyl biwyd i?u efyuinnus i amaethyddiaeth ac i fasnach drwy fy holl dirioe-aethau Indiaidd. ~r it- FONEDDIGION TY Y CYFFREDlN.j Gosodir amcan-gyfrifon o'r treuliau am y flwyddyn ger eich bron. Wrth eu trefnu, eeisiwyd ymgyrhaedd hyd y gellid at gyn- Üde. ond yog ngwyneb yr arfoguethau dirf r ag y mae cenhedloedd eraill yn eu cyn & y mae y ddyledswydd o ddarparu ar gy or amddiffyuiad yr, ymherodraeth yn golyga traul sydd y tuhwnt i'r un draul a fu o'r blaen. PY ARGLWYDDI A BONEDDIGION Cyflwynir i chwi lesur i lunio cyfunarein o Lywodraeth Leol yn yr Iwerddon, yn gyffelyb o ran sylwedd i'r gyfundrefu a sefydlwyd yn yot,¡d yr ychydig flyuyddoedd diweddaf yn Mhrydain Fawr. Cyflwynir i chwi gynygion gyds'r amcan 0 sicrhau rhagor o nertn ac etteithiolrwydd yn y fyddin, ac o welia amodau y gwasan- aeth milwrol. Y mae wesurau i alluogi personau cy- huddedig i gael eu gwraudaw M tystion dros eu hainddiffy-niad eu liunaid, au i rad- loni a gwella y cwrg-weithrediadau ynglyn a dedafwriseth Ysgotaidd drwy fesurau preifat wedi bod gerbron y Senedd ar lawer I o achlysuron blaenorcl. Hyderaf y rhoddir, yn ystod y senedd-dymhor preseuol, ddy- farniad terfynol ar y cwestiynau pwjsig hyn. Dygir ger eich bron Fesur i Hwyluso SefjdTiad Corphoradthau yn Sir Wtiuydd-.l Llundain. Cymhellir mesur i wella y gyfraith o berthynas i fuchfrechiad i'ch sylw mor fuan ag y gellir. Cyflwynir cynygion i ddiwygio cam-ar- ferion neillduol uiewu cysylitiad a nawdd- ogaeth Eglwysig, i gyfansoddi Prifyegol Addysgawl yu LlundaiD, i ymwneyd itewn rhanaphwnc Addysg Gauolraddol, i widla y gyfraith o berthynas i Drysorfeydd y Mercantile Marine, i wylied l'hag twyll yn I nglyn a rheolaeth cwmuieu cytycgedig, i wybod yn amgenach hawliau meistr tir a thenant ar derfytiad tenantiaeth amaeth- yddol ac i rwystro llyg riad e) fferi ac ym- I bortb, i'cb sylw, os b) dd yramseryncan- iatau i chwi fyned rhagach gyda Lwy. Yr ydwyf, yn ddifritol, yu cyflwyno eich nytedswyddau pwysig i ofal yr Hollalluog I Dihiw. AV?dt i'r setemoni hon fyncd droodd go- hiriodd y dO?Au Dy hyd bodwar o'r ?toch.
ITY'R ARGLWYDDI. I
TY'R ARGLWYDDI. I DVDI) MAWHTll. "I Cvnvgiodd hrll Hardwicke, ac eiliocHi laru Albemarle, fod anerchiad yn cael ei anfon i'w Mawrhydi vn diolch am "ei Haraeth." Yna cododd 1 aril Kimberley i feirniadu'r ar- aeth o safbwynt v Rhvddfrj-dwyr. Wedi cyf- eirio at fetbia,nt- y Cydgord Ewropeaidd yn ei ymwneyd a Thwrci, condemniodd fwriadau r Llywodraeth i geisio gorchfygu'r Soudan, a daliai nad oedd luirhyw fudd a tltleilliai i Brydain o'r rhyfelgyrch sydd yn cael ei drefnu yno. Condemniodd hefyd yn ddiarbed y 1 rhvfe) ar dcrfvnau'r IndM, a gofynodd am | oleuni ar betliau yn y Dwyrain pell, gan ei fod yn ofni perygl yno.-Amddiffynodd Ar- glwydd Salisbury ei wleidlywiaeth dramor. Credai y deilliai budd mawr i'r Aifft o adenill v Soudan, a chwalu gallu gorthrymus y Khalifa yn y Soudan, yr hwn oedd barod, pan gaffai gyfle, i ymosod ar yr Aifft. Gyda golwg ar China, datganai nad oedd y wtad hon wedi nac yn bwriadu rhoddi i fyny yr un o'i hawliau yn y rhan hono o'r byd.-Pa.s- iwyd, heb ymraniad, i anfon anerch diolch i'w Mawrhydi. I DYDD IAI*. .1 Cymerodd yr ArglwJdd (jangliellyud ei sedd ar v sach wlan am chwarter wedi ped- war, darllenwyd dau Fesur bychan am y waith gyntaf, a plium' mynyd ar hugain i bump gohiriwyd y Ty—hyd ddydd Llun. 'Dydi'r Arghvyddi ddim yn credu mewn gweithio gormod.
ITY:R CYFFREDIN.I
TY:R CYFFREDIN. DYDD MAWRTH. Ar ail-gynulliad y Ty, am bedwar o'r gloch, y gwaith cyntaf oedd derbyii aelodau new- yddion, a etholasid wedi i'r tyinlior diweildaf dori i fyny. Cymerodd 12 eu seddau, ac yn eu p)ith yr oedd Mr Samuel Moss, yr hwn a gafodd dderbyniad cynhes gan y Rhydd- frydwyr. "Cynvgiodd y Cyrnol Lockwood, a chefnog- odd Arglwydd Milton, eu bod yn diolch i'w Mawrhydi am ei Haraeth. Trk-ododd Syr William Harcourt araeth finiog, yn beim- iadu gwladlywiaeth dramor y Llywodraeth. Mown atebiad, addefai Mr Balfour nad oedd y Galluoedd Ewropeaidd wedi bod yn llwydd- ianus gyda golwg ar Creta; eto cadwasant yr heddwch yn ngwledydd y Balkan. Nid oedd sait dros ddweyd fod Prydain wedi cael ei gorthrechu yn China. Siaradwyd gan am- ryw, a gohiriwyd y ddadl. DYDD MERCHER. I Ail-agorwvd v ddadl ar yr Anerelnaci gan I Mr Michael Davitt, yr hwn a gynygiodd well- iant yn galw am g\northwy ar unwaith i'r ar- daloedd hynv yn yr Iwerddon sydd yn diodd- ef oddiwrth* haint y pytatws. Eiliwyd gan Mr Hayden. Cwynai Mr Dillon, tra y ceid addewid yn Araeth y Frenhines am gymhorth i'r India Gorllewinol, na sonid am gynorthwy i'r Ynys Werdd. Dywedai Mr W. Rodmond mai cywilydd o beth oedd gwa-stratfu miliyn- au o bunau ar ryfel waradwyddus ar ororau'r India, tra yr oedd pobl yn diouuef eisieu bnyd vn yr Iwerddon. Eglurodd Ysgrifen- ydd yr Iwerddon fod y Llywodraeth yn bwr- iadau estyn cynorthwy i'r Ynys Werdd, a go- hiriwyd y ddadl. DYDD IAU. Mewn atebiad i Mr Lloyd Morgan, dywed- odd yr Ysgrifenydd Cartrefol ei fod yn cyd- olygu a'r Arglwydd Brif Farnwr na. ddylid carcharu neb ar brawf os na fydd hyny yn wir angenrheidiol i sicrhau ei bresenoldeb yn y gwrandawiad gobiriedig o'r achos. Hyshysodd Arghvydd George Hamilton fod cost y rhyfela ar ororau'r India yn barod dros ddwv filiwn a haner o bunau. Cymerodd Mr Gibbon, yr aelod Undebol J dro.s Wolverhampton, ei sedd. Yna aed yn nilaon i ddadleu ar y gwelliant I Gwyddelig i'r Anerchiad. Siaradodd lluaws o'r aelotlau Gwyudehg, a baich eu baraetl. oedd fod cyni mawr mewn gwahanol ranau o'r Iwerddon oherwydd methiant cnwd y py- tatws a'r llin. O'r diwedd rhanwvd y Ty, id a ganlvn Dros y gwelliant 15;5 I Yn erbyn 2a5 -Nlwyifrif i'r Llywodraeth 82 1 Derbvniwvd y ftgyrau gyda tnmllefau frymeradwyiieth gan y Gwyddelod a'r Rhydd- irvdwyr, ohernydd fod mwyafrif y Llywodr- aeth mor fychan ddechreu'r tymhor fel hy., Yn nesaf galwodd Mr J. A. Pearse sylw at y gaethwasiaeth sydd yn Zanzibar, dan naurf, baner Prydain. Pan yn amddiffyn y Llyw odraeth, svlwoild Mr Curzon, yr Is-vsgrifea vdd Tramor, ar achos dynes yr honid a dd, oddefodd gam mawr. Gofynodd Mr Mich a if Davitt ai oni roddwyd hi mewn heiyrn, at atebodd Mr Curzca et yn fustlaidd y gwydd pobl yn y wlad hon beth oedd gefynau. C, emad" oedd hwn at y ffaith i Mr Davitt foij yri ngharchar. Enynodd y sylw brwnt ddig llonedd yr holl I)y, a bu raid i Mr Curzot, ymddiheuro i'r Gwyddel un fraich. Wedi nyr W. Harcourt gondemnio'r LlywodraetV nm nad elent yn mlaen yn gyflymach !Q'da\ gwaith o ryddhau'r caethion yn Zanzibar, remba, ae i Mr Baiiour ateb, rlumwyd > Tv:- Dros y gwelliant 120 Yn erbyn 181 [ Mwyafrif y Llywodraeth 61 Yna gohiriwyd y ddadl. DYDD GWEXER. Drwy ffawd y coelbren cafodd air Samuel Smith y lie blaenaf nos Fawrth, yr 22ain cy- fisol. Trafod mater arianol a thlodi'r India y mae ef yn fwriadu WDe'd. Yr un noson, os bydd amser yn caniatau ar 011 Mr Smith ddarfod a'r India, y mae Mr D. A. Thomas yn mynpd i alw sylw at is-arolygwyr y glo- feydd, Mr Geoffrey Drage at sefyllfa Deddf y Tlodion, a Mr Herbert Roberts at Ymreol- aeth i Gymru, gan gynyg penderfyniad gyda golwg ar hyny. Darllenwyd nifer o Fesurau am y waith gyntaf, ac yn eu plith un gan Mr Perks i wneyd i ffwrdd a'r angenrheidrwydd i'r cof- restrydd fod yn bresenol mewn priodasau yn y capelau mwy nag y maent yn awr yn yr eglwysi gwladol; Mr Samuel Evans,Mesur i wella Doddf y Glofeydd; Syr Wilfrid Law- son, Mesur Gwaharddiad Lleol; Mr Herbert Lewis, Mesur Tir i Gymru a sir Fynwy (dar- llenir hwn yr ail waith Ebrill 20fed, a chefn- ogir y Mesur gan Mri Vaughan Davies, Hoyd George, Brynmor Jones, Herbert Ro- berts, a Lloyd Morgan); Mr Herbert Ro- berts, Mesur i wella Deddf Cuu'r Tafamau ar y Sabboth 3-11 Xghymru (i'w ddarllen yr I ail waith Mawrth lOeg). Hysbysodd Arglwydd George Hamilton fod 43 o swyddogion Prydeinig a 140 o til- wyr cyffredin Prydeinig, yn nghyda 310 o swyddogion a milwyr brodorol wedi cael eu lladd yn y brwydrau ar ororau'r India, he'b son ddim am y rhai a fu farw o afieehyd. Dywedodd Mr Balfour fod Prydain,Ffrainc a Rwssia yn myned i warantu echwyn o 4,000,000p i Groeg i dalu'r iawn rhyfel i Dwrci. Yn y ddadl ar yr Anerchiad, cynygiodd Mr John Redmond, anveinydd y Parnelliaid, welliant i'r perwyl na wnai dim ilai na Senedd annibynol fodcuoni dyhouadau y Gwyddelod. Ymosododd yn llyin ar y Rliyddfrydwyr ac ar yr aelodau Gwyddelig Gwrtli-Barnellaidd. Siar- adodd Syr William Harcourt yn gryf, gan ddatgan yn groew na roddai'r blaid Rydd- frydol by!h Senedd i'r Iwerddon ond ar yr amod ei bod yn ddarostyngedig i'r Senedd Ymherodrol. Dyna egwyddor fawr Mesur Mr Gladstone, a derbyniwyd hi gau Mr Par- nell; a chan ei fod yntau a'i gyfeillion yn glynu wrthi, yr oedd Syr William am bleid-1 leisio yn erbyn gwelliant Mr Redmond. Wedi i Mr Balfour wneyd gwawd o'r ullllealltwr- iaeth a farnai oedd yn bodoli yn rhengau'r Ymreolwyr, rhanwyd y Ty I)ro; y- gwf?iliillt l>5 Yi? erbyn I. 233 Mwyafrif 168 Yn yr ymraniad aeth yr holl RyddfrydwjT oodd yn y Ty, ag eithrio tri—Mr Labouchere, Mr C. P. Scott, a Mr Atherley Jones—i'r un lobby a Syr William Harcourt. Wedi hyny cafodd Cymru a'i hawliau le amlwg, a gwelir adroddiad o'r drafodaeth mewn colofn arall.
LLANLLECHID .n I
LLANLLECHID n I DARLITH.-YN nghapel Carmel, yn y lie uchod, nos Foxcher diweddaf, o dan lywydd- iaeth y Parch T. Dennis Jones, cafwyd "Taith ddarliiniiidol drwy Lundain," gan y PrifathrawD. J. Williams, B.A., Ysgol Sirol, ( Bethesda. Cymerwyd gofal y Uusern-lledrith gan Mr Ben Williams, Llwyn-y-Coed, Llan- lIechid. Dyma y tro cyntaf i'r Prifathraw Williams ddarlithio yn Gymraeg, a da genym allu dweyd ei fod wedi rhoddi y boddlon- rwydd mwyaf i'r dyrfa tuosog a ddaethant yn nghyd. Yn ystod y ddarlith, cafwyd ad- roddiadau a d?niadaf gan yr aelodau can- Iynol o'r Gobeitiilu :—Misses M. J. Jones, Tynewydd; Jene Wi)U:)ms, Bowls street; Gracie Jones, Pen y Bone; Sarah Thomas, Frondeg; Jane Jones, Well street; Eliza- beth Roberts, Cefn Royal; Catherine J. Jones, Frondeg; Annie Jones, Well street; Mary Jones, Tan'rallt; Mary A. Roberts, Coed Isaf; Hannah Owen, Rachub; Annie Griffith, Frondeg Annie Jones, Pen Bone; Sarah J. Jones, Pen Bone; Ellen Hughes, Hen Bare Mri. Thomas J. Roberts, Water street; William Williams, Water street; John Elias Pritchard, Gladstone House; John Pritchard, Bron Carmel; Griffith J. Jones, Frondeg a John G. Pritchard, Cae'r- groes. Cyfeiliwyd gan Miss Williams, Bod- ford House, Bethesda. Hefyd, canodd y cor amryw donau ac anthemau, o dan arweiniad Mr Owen Jones, Frondeg. Haedda llyw- yddion y Gobeithlu, sef Mri Richard Evans, Carmel; a William M. Hughes, Llwyn Bleddyn, ganmoliaeth uchel am eu gofal a'u diwydrwydd i addysgu y plant gyda'u had- roddiadati, &-c., gogyfer a'r cyfarfod.
BETHESDA.---
BETHESDA. YSGOL FRYTANAIDD Y CAHNKUU1. Cynhaliwyd cyfarfod o Lywodraethwyr yr ysgol uchod nos Lun. Etholwyd Mr Ellis W. Davies yn llywydd am y flwyddyn ddyfodol, ac ail-benodwyd Mr H. Roberts, Metropoli- tan Bank, yn drysorydd, a Mr John Griffith yn ysgrifenydd. Rhoddodd y Mri R. 0. Williams ac E. W. Davies adroddiad o gyf- arfod Cymdeithas Ysgoiion Anenwadol Gog- ledd Cymru a gynhaliwyd yn Rhyl. Hysbys- odd Mr Williams mai y swm dderbyniai yr pgol eleni ydeedd 72p, a dywedodd nas gell- id dofnvddio yr arian i didu ol-ddyled. Galw- odd y Cadeirvdd sylw at y ffaith nad oedd y Deddf yn caniatau i'r arian gael eu (lefnydd- io ond i wella addysg, ac na ellid gwneyd heb gyfraniadau gwirfoddol, gan fod yr hawl i'r grant yn dibynu ar fod y cyfraniadau gwir- foddol yn cae eu cadw i fyny a bod yr ysgol, er hyny, yn anghenus. Penderfynwyd cael pwyllgor arbenig i ystyried cysylltiadau ar- ianol yr ysgol. Darllenodd yr ysgrifenydd lythyr oddiwrth Swyddfa Addysg yn hysbysu fod y grant o 72p o dan Ddeddf yr Ysgoiion Gwirfoddol, 1897, wedi ei dalu i'r banc, ac fod yr arian i'w defnyddio "i godi cyflogau yr athrawon a chael dodrefn ychwanegol i'r ys- gol, ae y byddai yn rhaid i'r Swyddfa Addysg gael ei boddloni ei bod wedi eu defnyddio! i'r aincanion a nodid." Djonunwyd ar i'r Pwyllgor Gweithiol gario allan gyfnewidiad- au neillduol mor fuan ag y byddo bosibl. Pen- derfynwyd fod i'r pwyllgor gj-farfod ar y m:s | Fercher elaf o bob mis (chwarel). OA PEL SILOAM.—Cynhaliwyd cyfarfod amrywiaetliol yn y lie uchod nos Fercher, dan lywyddiaeth y Parch W. O. Evans, gweinidog, ac arweiniad Mr John M. Jones, Coedyparc. Yn ychwanegot at nifer fawr o blant ac aelodau y capel, cafwyd gwasan-1 eth Miss M. J. Parry, Gordon terrace; Misses Parry (dwy chwaer), o Penybryn Misses Parry (dwy chwaer), o' Penybryn; Miss Jones, Cae Hai; Miss E. James (Inrwerth), Bangor; H. Lleeh- id Williams, Tonorycld y Bryniau, a Tenorydd Arfon, y ddau olaf yn aelodau o Siloam. Yr i oadd y capel yn orJawn, a chaed cyfarfod j hynod o hwyliog. Yo CYMDEITHASAU LLEN-YDDOL. Yn nghymdeithas Siloam, cafwyd anerehiad j rhagorol gan y Parch J. Hughes (Glan- ystwyth) ar "Ganiadau y Beibl." Y Uywydd ? ydeedd y Parch W. 0. Evans, gweinidog. Anerchiad dyddorol ar y cyfnod Maccabe- aidd gafwyd yn nghymdeithas Jerusalem, gan Mr Hefin Jones, Caernarfon. Llvwydd- wyd gan Mr Hughes, Cloth HaU.-Papymu galluog gafwyd yn un Rhiwlas ar "Afonydd y Beibl," gan Mrs Jones Williams, Rhiwenfa; ac ar "Fynyddoedd y Beibl," gan Mr T. J. j Hughes, Beudy'rffordd. Llywj-ddwyd gan y i Parch W. J. Williams, Tremadoc.
LLANBERIS I
LLANBERIS I IIARWOLAETH.-Borou ddydd Ian, wedi cystudd trwm a hirfaith, yn 49 mlwydd oed, bu farw Mr William R. Hughes, oriad- urwr, Peris House, Field terrace. Gadaw- odd ar ei ol briod, a dwv eneth fechan. GOLEUO YR HEOLYDD.-Llawenha y gymydogaeth weled lampau o'r diwedd, ar ol I hir ddarogan, wedi eu gosod i fyny ar hyd ein hystytdoeild. Edrychant yn wirardderch- og, a byddant yn fantais fawr i lawer er atal myned i wrthdarawiad. Dymllllaf eto awg- rymu y priodoldeb o gael hand-cart at ddyfrio yr heolydd yn yr haf. SYMCDIAD TEILWNG. Da genyf ddeall nad yw trigolion y gymydogaeth yma yn ol i ereill mewn amlygiad o garedigrwydd a chydymdeimlad tuagat y methedig. Nos Fercher cynhaliwyd cynglierdd er budd ein cyfaill John Trevor Williams, Blaenyddol. Yr oedd yr elw yn cyrhaedd y swm o 55p 4" 3c.—Gwyrfai.
-ABERMAWI
ABERMAW DIRWEST.—Nos Fercher, yn nghapel Caersalem, traddodwyd anerchiad gan Mr H. J. Williams (Plenydd). Llywyddwyd y cvfarfod gan v Parch B. Arberth Evans (B). CYMDEITHAS DDIWYLLIADOL CAER- SALEM.—TradHodwyd anerchiad gerbron v gjTiideitlias hon nos Wener, gan y Parch R. Ernest Jones, ar "Mahometaniaeth." UNDEB Y TRETHDALWYR —Nos Lun cynhaUwyd cyfarfod gan yr undeb yn ysgol dy y Bwrdd, o dan lywyddiaeth Mr J. H. Richards. Dewiswyd y personau canlynol yn aelodau o'r pwyllgor gweithiol: —Mri G. Eo Owen, W. 0. Williams, Owen Williams, 0. Edwards, Owen Jones, William Griffiths, Robert Griffith, H. E. Williams, J. Mor- gan, J. M. Jones, J. G. Roberts, Capteniaid J. Garnet, a William Jones. ANGLADD.—Ddydd Iau diweddaf, heh- ryngwyd gweddillion marwol Mr P. Hughes, Glanaig, i fynwent Llanaber, gan dyrfa lu. osog. Pasiwyd pleidleisiau o gydymdeimlad a'r teuln yn en trallod dwfn yn Ysgol SuI Caersalem, yn nghyfarfodydd y Bwrdd Ysgol, Undeb y Trethdalwyr, a'r Cyngor Dinesig. Rhoddwyd tystiolaeth uchel i wasanaeth yr ymadawedig fel gohebydd yn yr oil o'r cyfar- fodydd hyn.
LANUWCHLYN
LANUWCHLYN Y FEIBL GYMDFJTHAS.—Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y Fcibl Gymdeithas nos Wener. Llywyddwyd p;an y Parch D. Ro- berts. Cynrychiolicl y Feibl Gymdeithas eleni gan Mr R. E. Evans, Dolgellau. C-Af- wyd ciarfod lluosog.
TALYSARN._.I
TALYSARN I DARLITH.-Nos Wener, o flaen Gym- deithas Lenyddol Talysarn, traddodwyd dar- lith gan y Parch Morris Williams, Baladeu- lyn, ar "Martin Luther." Cafwyd darlfth ddyddorol yn ymdrin a bywyd a gwaith y diwygiwr enwog mewn dull medrus, ac yn llawn o wersi buddiol. CYFLWYNO TYSTEB.—YTn yr Assembly Rooms, nos Sadwrn, cynhaliwyd eyfarfod cyhoeddus er cyflwyno tysteb i Mr Hugh T. Williams, Dorothea Cottage, ar gychwyn- iad ei yrfa fel meddyg. Yn absenoldeb y Hywydd apwyutiedig cymerwyd y gadair gan y PaJch T. Frimston. Siaradwyd yn ystod y cyfarfod gan amryw bersonau o'r ardal hon ac ardaloedd ereill, tra y gwasanaethwyd gan I seindorf Dyffryn Nantlle, y seindorf linynol, a Mr M. Eddie Evans, Miss Annie Roberts, a Mr G. Owen. Casglwyd yn y gwahanol ardaloedd y swm o 63p 3s 5c, ac yr oedd y tanysgrifwyr yn rhifo oddeutu 800. Cyf- lwynwyd anerchiad a phwrs i Mr Williams gan Miss Robinson, Tan'rallt. Gweithred- wyd fel ysgrifenydd i'r mudiad gan y Parch J. Hughes a Mr Evan Lewis, y rhai ni arbed- asant unrhyw drafferth or gwneuthur y jnud- iad yn llwyddiant.
BANGOR I
BANGOR I f Y LLYS SIROL.—Dydd Llan, gerbron y! Barnwr Horatio Lloyd, gprchymynwyd i T. Hughes, Brittania street, Caellwyngrydd, I daln ei ddyledion yn Hawn, yn ot 12s yn y inis: -Ilrs Ellen Jones, High street, Bangor, a erlynai Mrs Roberts, gynt o'r LiverppolArms Hotel, Bangor, am 62p Is, sef gweddill dyl- I edus am waith a wnaed, a defllyddiau a gyf- lenwyd yn y Llangollen Vaults, Bangor. Yr oedd y ddiffynyddes wedi talu 28p 2s 2c i'r llys ar gyfer y ddyled a'r costau, ond gan wadu'r cyfrifoldeb. ir oedd Mr H. C. Vin_1 cent dros yr achwynyddes, a Mr J. Bryn Ro-. berts, A.S., dros y ddiffynyddes. Gohiriwyd 3-r achos. DARGANFOD CORPH.-Dy(ld Sul, caf- wyd corph dyn, 42 mlwydd oed, o'r enw John Jones, Ty'nrodyn, yn gorwedd yn y Haid wrth lanfa y Mri Lewis, yn y Garth. Yr oedd yn amlwg iddo fod yn y dwfr ar hyd y nos, ac iddo syrthio yno tra yn ceisio myned ar fwrdd agerlong fechan, lie yr arferai gysgu. Symud- wyd ei gorph i'r ysbytty y clefydau heintus, lie y cynhaliwyd trengholiad ddydd Llun, pryd y dychwelwyd rheithfarn o "Cafwyd wedi bod(ii.Darfit i'r rheithwyr ddatgan y farn o fod yn afresymol eu gorfodi i gynhal trengholiad mewn ysbytty o'r fath, ac i ed- rych ar y corph yn y corph-dy cysylltiedig a'r I ysbytty, lie y gallasai fod yn gorweddy I dyddiau blaonorol gyrph rhai oeddynt wedi meirw oddiwrth ihyw glefd heintus. Gofn- wyd i'r crwner ysgrifenu at y Maer a'rCyngor Dinesig o berthynas i'r mater, ac i osod ger eu bron y priodoldeb o gael corphdy rhywie yn nghanol dret". Y CYNGOR DINESIG.—Cynhaliwyd cyf- rafod misol y Cyngor nos Fercher, dan lyw- yddiaeth y. Maer (Sir Hugh Huglieg).- Cwynodd Mr T. J. Williams mid oedd Mr R. Davies (cadeirydd PwyUgor y Lanfa a'r Borthfa) wedi cydymffurfio a'r penderfyniad a basiwyd yn y cyfarfod diweddaf fod JT boll ohebiaeth yn dal perthynas a'r lanfa i gael ei drosglwyddo i'r Cyngor.—Mr Davies a ddywedodd ei fod wedi trosglwyddo dros- odd yr holl ohebiaeth oedd o bwysigrwydd.— Mr Thomas Lewis a ystyriai y dylid tros- glwyddo drosodd yr oil o'r ohebiaeth.—Mr Cameron a ddywedodd yr un modd gan fod llawer o siarad yn bod yn mysg y trethdal- wyr yn nghylch yr hyn oedd wedi pasio rhwng y peiriaonydd a chadeirydd y pwyl I- gor, yr hwn oedd wedi addef ei fod wedi gwnej'd copiau o lytbyrau neillduol yn ei lyfr-lythyr cyfrinachol.-Wedi i Mr Davies adilaw y buasai yn cydsynio a'r hyn a ofynid I aetiipwyd yn mlaen at fusnes nesaf y cyfar- fod.—Cjdlwynwyd adroddiad y Pwyllgor Ar- ianol gan Mr David Williams (cadeirydd y pwyllgor). Ymddangosai fod yr Archwilydd I Bwrdeisiol (Mr Smith Owen) wedi llwyddo i gael arian er fenthyg ar log isel yr hyn oedd I yn arbed 158p yn flynyddol i'r Gorphoraeth. Penderfynwj-d rhoddi i'r Archwilydd eyd- nabyddiaeth o 20p a mei wasanaeth yn y cyfeiriad hwn.
CRICCIETH.I
CRICCIETH. I Y CYMDEITHASAU LLENYDDOU-I Yr wythnos ddiweddaf traddododd Mr Ro- bert Rees Thomas ddarlith ar ei daith o am- gylch y bjd, yn nghyfarfod Cymdeithas Len- yddol Seion, y Parch John Owen yn y ?ad:ur. -Yn nghyfarfod Cymdeithas Lenyddol y Capel Mawr, traddododd y Parch W. J., Nicholson ddarlith ar "Areithyddiaeth Gym- re!g." Y Parch Wm. Williams oedd y cad- eirydd. Ar hyd mis Chwefror y bydd y Sale Fawr Flynyddol yn shop W. Roberts, Golden Eagle, Criccieth. Bargeinion anghyffredin. —Advt.
CWESTIWN PWYSIG.I
CWESTIWN PWYSIG. I Gofyniad sydd yn codi yn naturiol, ae a I ofynir yn ami wrth ddarllen hysbysiadau a gwahanol dystiolaethau am effeithiolrwydd Bitters Gwilym Evans yw: —"Pa fodd y gall rhyw un feddyginiaeth fel y meddyglyn hwv, wella cynifer o wahanol fathau o ddoluriati ac anhwylderau, fel y Pruddglwyf ao Iselder Ysbryd, Diffyg Treuliad, Llewygon, a Dolur- iau yr Afu a'r Arenau ? Mae yr ateb i'r gofyniad hwn yn ddigon syml a boddhaol, fel y gwelwn wrt hy ffaith ganlynol. Mae i'r rhan fwyaf o ddoluriau ac anhwyl- derau ryw un achos dechreuol, cyffredin idd- ynt oil; naill ai amhuredd yn y cylla, neu waed gwan ac amhur, ac yn and achosir yr olaf gan y cyntaf, hyny yw, mae gwaed afiach yn un o ganlyniadau annrhefn yn y cylla. Mae Bitters Gwilym Evans yn taro at wraidd y drwg, a thrwy gryfhau y cylla a phuro y gwaed, y mae yn gosod y rhai hyn, prif ffynonellau bywyd ac iechyd, mewn trefn a gwaith adnewyddol, ao mewn canlyniad, mae y clefyd, dan ba enw bynag ei gelwir, os yn tarddu o un o'r achosion hyn, yn diflanu. Mae y gwahanol gyffyriau a gynwysir yn y Quinine Bitters hyn oil yn llysieuol, ac am- ryw ohonynt, yn ol tystiolaeth y meddygon peDaf, y goreu ellir gael i nerthu ac adfer gweithrediadau y cylla, ac i buro y gwaed. Mae Bitters Gwilym Evans wedi profi yn effeitliiol ganoedd o weithiau pan nad oedd dim arall yn tycio, nid yn unig i ymlid yr afieehyd o'r cyfansoddiad, ond i adfer nerth ae yill newydd yn gyflym i rai fu yn hir yn nychu a dihoeni ar ol ymosodiadau twym- ynau ac anhwylderau ereill. Oherwydd ei effeithiolrwydd a'i boblogrwydd ceir dynion diegwyddor yn cynyg efelychiadau gwael o hono mewn amryw ranau o'r wlad. Gochel- weh yr efelychiadau hyn. Gwerthir mewn poteli 2s 9c a 4s Gc yr un gan bob fferyllydd, neu trwy y post oddiwrth y perchenogion, Quinine Bitters Manufacturing Co., ttd., Llanelly, South Wale",
Advertising
"LOVE'S OFFERING" is the title of an Almanack by Horniman & Co. Knowing "GIVEN AWAY" by over 8,000 retailers of Horniman's Tea. Sold by Grocers &o. O.rnEi,rv)n, Owen, High street.-Bangor, Lewis Grocer, and at Comet Stores; ColwYD Bay.—Conway, Williams, Chem- ist.—Nevin: Griffiths, grocer, &c.—Pwllheli Owen, High street.-Blaeaau Ffestiniog: Brymer Jones, Grocer, &c. Llandudno: Hooson,; Roberta. Chemist. -Portdinorwic: Owen.—Criccieth, Bowen, Grocer, &c. — Llanrug:Hughes, grocer.- Penmaenm awr: New York Co-op. Society. Ebeuezer: Pritchard, chemist, &0. Portmadoc: Newell. Lian F/estiniog: Cn-operative Society. — Peaygroes: Pritchard, procer, &c Garn Dolbenmaon R v. Will it&Lus.- Aber- aoth; Willipnas, giccer.
CAERNARFONI
CAERNARFON I YNADLYS BWRDEISIOL.—Ddydd lAun, gerbron y Maer (Dr Parry) ac ynadon ereill, dirwywyd Richard Hughes, 37, Baptist street, i 2s 6c a'r costau am fod yn feddw ac afroolus.-C'yhuddwyd Hugh Hughes, paentiwr, Welt street, o fod yn feddw ac afreolus, ac ymosod ar yr lieddgeidwad ar yr ,i f reo l u, lleg o mis Rhagfyr diweddaf. Profwyd yr achos gan yr heddgeidwaid 61 a 21. Dirwy- wyd y .yny(ld i 10s a'r costau.-Kata Morris, 73, Chapel street, a wysiai ei gwr, Hugh Morris, am ymosod arni. Caniataodd y faino iddi fyw ar wahan i'w gwr, a gor- chymjTiwyd i'r diffynydd datu 12s 6c yr wyth- nos tuagat gynhaliaeth y wraig a'r plant.- Gorchymynwyd Ann Hughes, Crown street, i dahÚ costaui am gnniatau i'w simddai gymaryd tan. MARWOLAETH DDISYMWTH CAD- BEN.—Ddydd Gwener, cynhaliwyd treng- holiad gan Mr Bodvel Roberts ar gorph Cad- ben Edward Jones, o'r ysgwner urania," perthynol i'r dref hon. Blaeoor y rheithwyr oedd y Parch Owen Williams. Yn ol y tyst- iolaethau a rotldwyd ymddengys od y llestr yn Mau Caernarfon ar ei ffordd i'r porth- ladd. Yr oedd y mor braidd yn arw, ac mewn canlyniad yr oedd y llong yn aflonydd. Tro. yn sefyll ar y bwrdd cafodd y cadben ei daraw yn ei frest gan y foregaff, ac yn mhen oddeutu tair awr yn ddilynol cwynodd nad oedd yn teimlo ei hun yn dda. Aeth i'r caban, ac yfodd (rwpanaid o goffi, ond bu farw yn iniieu yehvdig fynudau ar ol hyn. I Yy oedd ar ei frest 01 y tarawiad a gafodd. I Dychwelwyd rheith arn o "Farwolaeth ddam- weiniol." Brodor oedd yr ymadawedig o Aberystwyth, i ba le y cludwyd ei gorph ddydd Gwener. Ei oedran ydoedd 58. Yr oedd yn un o'r dynion mwyaf caredig, ac yn fawr ei barch gan ei gydforwyr Y CYMDEITHASAU LLENYDDOL.— Siloh Nos Fawrth, dan lywyddiaeth Mr W. R. Williams, darllenwyd papyr dyddorol gan Dr Henry Edwards, Porthdinorwig, ar "Ddeddfau Iecli),(I.Saloin: Yn y gym- deithas uchod cwestiwn y ddadl oedd, "A ydyw cymanfaoedd prgeethu yn anghen- rheidiol yn yr oes breseno- Agorwyd ar 1 yr ochr gadarnhaol gan Mr 0. R. Owen, ac ar yr ochr nMibol gan Mj John Owen. "CEIRIOG."—Nos Lun, bu Mr Isaac Ffoulkes (Llyfrbryf), Lerpwl, yn traddodi Idarlith ddyddorol yn nghapel Siloh, dan i nawdd yr Undeb Llenyddol, ar "Ceiriog." Uywyd wyd gan Mr S. Maurice Jones. CLADDEDIGAETH.-Foreu Mercher, hebrvngwyd yr hyn oedd farwol o Mrs Evans, priod Mr David Evans, cigydd, Turf square, i fynwent Llanbeblig. Y'n jTangladd yr oeJJ y rhai a ca'uyn —Cerbyd cyntaf: Y Parchn J. W. Wynne Jones, M.A., Rees t Jones, Drs G. R. Griffith a John Williams; yr elorgerbyd; ail gerbyd: Mr David Evans, Mri W. D. Evans, J. H. Evans, O. T. Evans, D. R. Evans, R. R. Evans, David Evans, Llewelyn Evans (meibion); trydydd cprbyd: Mri John Evans, Taihirion; Daniel Evans, Llundain; Henry Parry, Palace street, a Master Robert Parry, etc; pedwerydd cer- byd; Mr William Jones, Maesmawr; Wil- liam Owen Pandy; John Hughes, a Thomas Hughes; pumed cerbyd, Mri T. Owen, Y.H., Rhuddgaer; John Jones, Llanfagdal- en; Thomas Jones, Gelliniogwen; chweched cerbyd: Mrs Williams, Lerpwl, a Mrs Hughes, Niwbwrch (ehwiorydd yr ymadaw- edig); Mrs Hughes, Niwbwrch (chw?r-yn- nghyfr.uth); a Miss Annie Evans (merch). Gwasanaethwyd wrth y ty ac yn y fynwent gan y Parchn J. W. Wynne Jones a Rees Jones. Anfonwyd blodeudyrch gan y rhai a ganlyn: —Mr a Mrs Jones, 7, Eastgate street; Misses Mary Elizabeth a Emily Eda Jones, Bridge street; Mr a Mrs Bullock, Coed Helen Mr a Mrs Ellis, Plas Brereton Lodge; Mr a Mrs John Evans, Hole-in-the- wall-street; Mrs Pugh Griffith, Cefn Hen- dre; Mr a Mrs Daniel Evans, Llundain; Mri Tilling a Blackburn;, Mrs C. Fishsr, Baiacjava road; Mrs Oadbpn Williams, Church street; Mrs Jones, 7, North Pen- 'rallt; Mr a Mrs Evans, Taihirion; Y sgol Sul Dewi Sant; Miss Parry, Britannia Inn. Cariwyd allan drefniadau yr angladd gan Mr I Hugh Williams. ETHOLIADAU Y CYNGHOR SIR.—Nos Fawrth, cynhaliwyd cyfarfod gohiriedig o I Ryddfrydwyr yn y Clwb Rhyddfrydol, dan lywj'ddiaeth yr Henadur J. R. Pritchard, i gymeryd i Jtyriaoth etholiad agoshaol y Cynghor Sir. Yn mysg ereill yn bresenol yr oedd Mr J. R. Hughes, yr hwn a ddywedodd iddo ddod yno er clirio ei hun o'r cyhuddiad a wnaed yn v cyfarfod blaenorol, yn ei absen- I oldeb, mai Tori ydoedd. Mewn llythyr a ysgrifenodd at Mr Daniel Rees rhoddodd ar ddeall mai Rhyddfrydwr oedd mewn ymar- feriad ac egwyddor, end ni chytunai i gael ei glymu wrth y blaid mewn materion nag oedd a wnelont a gwleidyddiaeth. Ychwanegodd Mr Hughes ei fod bob amser wedi byw mown awyrgylch Ryddfrydol, a buasai yn ddrwg ganddo ef droi ei gefn ar Ryddfrydiaotb.- Ar ol peth trafodaeth, penderfynwyd enwi Mr Hughes fel yr ymgeisydd yn adran 2 o'r Ward Ddwyreiniol. Hysbysir y bydd i Mr W. M. Roberts ddod allan yn erbyn Mr Rich- ard Thomas. Nid oes sicrwydd y bydd i ym- drech gymeryd lie yn y ddau ddosbarth arall. YMOSOD AR HEDDGEIDWAID—Mewn llys arbenig, ddydd Mawrth, gerbron Mri J. Issard Davies ac Edward Hughes, cyhudd- wyd Hugh Jones, morwr, o fod yn feddw ac afreolus, ac o ymosod ar Heddgeidwaid 11 a 20. Ymddengys i'r diffynydd ddod mor af- reolus fel y bu raid cael cynorthwy amryw bobl heblaw yr heddgeidwaid i fyned ag ef i'r gell. Dirwywyd et am yr ymosodiad 1 zus a r costau ac am y trosedd arall i 5s a'r costau. Y COTTAGE HOSPITAL.—Y mae symud- iad ar droed i adeiladu ysbytty newydd mewn lie manteisiol a thawel, a deallwn fod amryw o foneddigesau a boneddigion yn addaw cyn- orthwy sylweddol er dwyn hyny oamgylch. Nos Iau, cynhaliwyd cynglierdd yn Neuadd y Dref er budd yr ysbytty. Yr oedd yn bre- senol gynulliad lluosog. Gwasanaethwyd gan Miss M. M. Jones, Miss Rees, Miss Mary Jg n nZ 31? ? M?nie Hughes, Miss Enid Jones, Miss Mabel Anstow, Miss Nemmie Dorring- ton, Mr Seth Hughes, a pharti dan arwein- iad Mr J. Cottrell. Fodd bynag, y prif at- dyniad ydoedd perfformiad o operetta "The Enchanted Palace" gan ysgolheigion sydd yn mynychu ysgol St. Dewi. Hyfforddwyd y plant gan Mr John Williams, organydd Eg- lwys Crist. GORLWYTHO CERBYDAU.—Mewn cyf- arfod o'r gangen leol o'r Gymdeithas er Atal Creulondeb at Anifeiliaid, a gynhaliwyd yn y Llyfrgell Rydd, ddydd Mercher, dan lyw- yddiaeth y Cyrnol West, gwnaed cyfeiriad yn adroddiad yr arolygydd at yr arferiad o orlwytho cerbydau a ddeuent o'r wlad i'n trcf. Dywedodd Mr T. W. Williams (Pen- ygroes) ei fod wedi canfod ar lawer adeg ger- bydau yn myned o Gaernarfon i'r wlad, ac yn arbenig i Rhostryfan, gyda chymaint ddwy- waith o bobl ynddynt ag a ddylai fod. Hys- bysodd yn mhellach y byddai i'r mater gael sylw Cynghor Dosbarth Gwyrfai.—Dr Parry (Maer Caernarfon) a ddywedodd mai yr unig ffordd i roddi atalfa ar yr arferiad creulon hwn fyddai i'r Cynghor Trefol a'r Cynghor Dosbarth annal cynhadledd i dynu allan reol- au pendant a fuasent yn gymhwysedig at y dosbarth i gyd. Ar hyn o bryd nid oedd gan y Cynghor Trefol hawl i ymyryd y tuallan i derfynau y fwrdeisdref.—Dadganwyd bodd- had gan amryw oeddynt yn bresenol fod yr awdurdodau lleol yn sjrmud yn y mater hwn. HBDDLYS SIROL.—Ddydd Sadwrn, ger- bron Cadben Wynne Griffith, ac ynadon ereill, dirwywyd Daniel Owens i 25 6c a'r costau am fod yn feddw ac afreolus yn Llan- beris ar y 29ain o Ionawr,-Cyhuùdwyd y rL Jo I n Jones a'i Fab, gwneuthurwyr llechi, Pontrythallt, 0 fod gnnddynt, ar bryd-I I nawn Sadwrn, yr 8fed o Ionawr, fachgen ieuanc yn gweithio yn y ffatri yn groes i I Ddeddf y Ffatris. Erlynai Mr Augustas Lewis, prif arolygydd ffatris yn Nghymru, yr hwn a ddywedodd i'r bachgen gael ei gan- fod yn y He gan yr arolygydd ac yntau. Daeth at ei waith saith o'r gloch yn y boreu, a dylai fod wedi rhoddi goreu i weithio ganol dydd. Yr oedd yna gyhuddiad arall yn erbyn y ffirm, sef, gweithio bachgen dan oed, yr hwn hefyd oedd yn y He y prydnawn Sad- wrn dan sylw. Wrth anerch y lame dy- wedodd Mr Lewis nad oedd gan neb hawl i weithio bacgen dan 13eg oed, ond fel halt timer," os o gwbl, hyny yw, ei fod i weithio yn y boreu, a myned i'r ysgol yn y prydnawn, neu fynd i'r ysgol yn y boreu a gweithio yn y prydnawn. Gallasai hefyd weithio un diwmod ar ei hyd, ond yr oedd i fYDed i'r ysgol y diwrnod dilynol. Addefodd Mr T. R. Jones, aelod o'r ffirm, ei euogrwydd. Ychwanegodd, fodd bynag, nad ei fwriad ar un eyfrif oedd troseddu y Ddeddf, ac o ber- thynas i'r diwrnod dan sylw nid oedd y bach- gan yn y lie gyda'r amciln o weithio, ond yn unig i'w gynorthwyo ef i roddi yn ei le beir- ianwaith oedd wedi myned allan o dretn. Dirwywyd ef i 88 yn cynwys y costau yn y ddau achos.—Cyhuddwyd Griffith Jones, tad y bachgen ieuengaf, o ganiatau i'w fach- gen weithio ac yntau mor ieu- anc. Wrth agor yr achos, dywedodd Mr Lewis mai dyma yr achos cynt-af o'r fath a fu ganddo ef gerbron yr un llys yn Ngogledd Cymru. Ofnai fod rhieni plant yn yr ar- daloedd hyn yn hollol anwyooaus o r nanu eu bod yn troseddu y gyfraith drwy anfon eu plant i wasanaethu yn rhy ieuanc. Dywed- odd y diffynydd nad oedd yn gwybod ei fod yn tori y gjrfraith wrth anfon ei fachgen i weithio. Gorchymynwyd ef i dalu y costau, sef 4s.-Sylwodd y Cadeirydd ei fod yntau o'r farn fod rhieni plant yn yr ardaloedd hyn yn tybied nad oeddynt yn gwneyd dim o'i le wrth anfon eu plant i weithio yn rhy ieuanc, a gobeithiai y buasai i'r achos hwn gael cyhoeddusrwydd trwy gyfrw ng y wasg, er rhoddi atalfa ar yr arferiad.
Advertising
RETIRING FROM BUSINESS. YMNEILLDUO 0 FUSNESS. WILLIAM JONES, Sale! Sale! Sale! Y Fwyaf fu yn Nghaernarfon enoed. S T 0 C K GWERTH TAIB MIL 0 BUN AU ( £ 3,000). OHERWYDD FOD WILLIAM JONES Wedi GWERTHU E1 FUSNES, ac felly yn bwriadu ymneillduo yn mhen ychydig wythnosau, chwi welwch ar unwaith mai nid SALE GYFFREDIN fydd hon, ond un bur ANGHYFFREDIN, gan y byddaf dan ORFODAETH I'W GWERTHU ac i'w Clirio Allan yn ddioed, Felly, ni wrthodir unrhyw Bris, gan y bydd Rhaid eu Clirio. Y MAE YR OLL O'R STOC YN LAN, NEWYDD, A FFRESH. Dyma Gyfle na welwyd ei debyg er's Haner Can' Mlynedd i gael GWIR FARGEINION MEWN POB MATH 0 Drapery Goods. COFIWCH, nid rhyw SHAM Sll LE-nid rhyw Job Lots o Hen Goods at Sales—ond yr oil yn Newydd a Glan, ac wedi eu marcio i'w GWERTHU ALLAN yn mhell dan y Cost Price. 16&27, BONT BBIDD, CARNARVON. Sefydlwyd 1849. MONUMENTS. Cemetery Marble Works, Dinorwic St., Caemarfon ROBERT WILLIAMS. Galwch yn yr Hen Sefydliad cyn prynu
Family Notices
Genedlgaethaa, Priodasau, Mar" wolaethau "GE^ KDIGAHTHAV Eans-lonawr 29, priod y Parch E. Evans, Soar, Llanbedr, ar ferch. Hiighe.s-Chwefror 10 yn Ael y Bryn, Hen- llan, priod y Parch H. O. Hughes (M.L.), ar ferch. Hughe,s--Chwefiror 6, yn nhy Capel Beulah, Penrhosgarnedd, priod Mr Henry Hughes, priod Mr Henry Hughes, ar fab. Joncs-Chwefror 7, yn Abergynolwyn, priod Mr J. E. Jones, ironmonger, ar fab. Jones-Chwefror 7, priod Mr O. D. Jones, Summer Hill, Llanberis, ar forch Roberts-Chwefror 7, priod Mr W. Isaac Ro- berts, Garth, Llangollen, ar fab. Wynne—Chwefror 4, priod Mr Joseph Wynne, Henllan street, Dinbych, ar fab. PRIODASAU. Davies-Roberh-Ionawr 22, yn Swyddfa'r Cofresftrydd, Ilanrwst, Air David Davies, Tanrhiwia, a Mrs Mary Roberts, Merllvn Cottage,—y ddau o Griccieth. Davies-Jones-Chwefror 2, yn Swyddfa'r C'efrestrydd, Caernarfon, gan Mr T. G. Jones, Mr Robert Davies, Csvstle Ditch, a Miss Catherine Jones, 15, Chapel street, -y ddau o Gaernarfon. I Hughes—Williams—Chwefror 12, yn Swydd- fa'r Cofrestrydd, Caernarfon, gan Mr T. G. Jones, Mr Richard Hughe;, King s Head, a Miss Elizabeth Williams, Bar- | ranco,—y ddau o Cacrnarfon. Davjcs—Hughes—Chwefror 11, trwy drwy- dded, yn Bethel (B.), Caergybi, gan y Parch W. H. Jones, Llanfyllin, yn mhres- enoldeb v Parch R. P. Williams, cofres- trydd, 51r Richard Rees Davies, Boston terrace, Porthdinorwig, a Miss Hannah Hughes, unig ferch -Air Owen Hughef iirvnlhvyd, Llangefni. Hughes-Williams-Chwefror 10, yn ngha- pel Gwalchmai, Mon, gan y Parch H. .Jones, Brvndu, Mr William Hughes, Ty Newydd, Gwalchmai, a Miss Maggie Wil- liams, Pengarnisiog, Llanfaelog. Jones—Isaac—Chwefror 2, yn Swyddfar Cofrestrydd, Aberystwyth, gan Mr Joseph Morgan, Penrhydygroes, Mr David Jones, Ffrwd, a Miss Ann Isaac, Y stradeilo,-y ddau o Lanrlystyd. I Johnston-Jones-Chwefror 7, yn Eglwys St. Matthew, Bootle, gan y Parch A. W. Oliver, Thomas George (Tom), unig fab yn fyw i'r diweddar Cadben Johnston, Liverpool, ac Ann, ail ferch i'r diweddar I Henry Jones, Tyddyn Domas, Mon. Papyrau Australia a Newzealand i gofnodi yr uchod. Jones—Hughes—Chwefror 8, trwy drwydded yn Bethesda, Amlwch, gan y Parch Evans, cofrestrydd, Mr J. Jones, Pen'rallt, Penrhosllugwy, a Miss A. Ellen Hughes, Simdda Wen, Penrhosllugwy. Morgan—Roberts—Chwefror 5, yn nghapel Ebenezer, Llanuwchllyn, gan y Parch D. Roberts, Mr Robert L. Morgan, T/npant, a .Miss Ellen Roberts, Rhydsarn, Llan- uwchllyn. Roberts—Williams—Chwefror 2, trwy drwy- dded, yn nghapel Bwlan M. C., gan y Parch J. Rogers, yn mhresenoldeb Mr Daniel Thomas, Mr J. W. Roberts, Pen- rallt, a Miss J. W. Williams, Plas-isa, I y ddau o Landwrog. Simons—Williams—Chwefror 2, yn nghapel Bronllwyn, Pentyrch, gan y Parch Derfel Roberts, yn cael ei cynorthwyo gan y Parch I R. G. Berry, Gwaelodygarth, Mr Samuel Simons, Gwaelodygarth, Pentyreh, a Miss Sarah Lucy Williams, merch hynaf Mr [ Thomas Williams, Hawthorn Villii, Pen- tyrcli. Williams—Jones—Chwefror 3, yn nghapel J Bethania, Bethesda, gan y Parch T. Gri- ffiths, y gweinidog, vn mhresenoldeb Mr D. Griffith Davies, cofrestrydd, Mr Rich- ard Williams, grocer, Bryntirion, a Miss Jane Jones, Penj'graig, Bethesda. Williams—Hughes—Chwefroro, trwy drwy- dded, yn Swvddfa'r Cotrestn-dd, gan y Parch H. Jones, Bryndu, Mr Isaac Wil- liams, Uwynogau, Penymj-nvdd, a Miss Hughes, Tyddyn uchaf, Aber<fra.w. Williams—Jones—Ionawr 28, yn nghapel Twrgwyn, Bangor, gan y Parch R. H. Morgan, Mr Robert Williams, Llwynrhan- dir, a Miss Ellen Jones, Brjnllys, Beth- esda. MARWOLAETHAU. Davies—Chwefror 3, }'1 mhreswylfod ei fab, y Parch R. Davies, Crewe, Mr Robert Davies, gynt o River Bank, Treffynon, vn 83 mlwvdd oed. Edwards—Ciiwefror 9, yn y Marine Parade, I Colwyn, Mr Edward Hugh Edwards, cjrf- reithnvr, yn 87 mlwj-dd oed. Evans—Chwefror 5, at- ol byr gystudd, Mrj) Evans, priod Mr D. Evans, cigydd, Turf square, Caernarfon, yn 4'2 mlwydd oed. Edwards—Chwefror 5, yn Cambrian street, Aberystwyth, Annie Elizabeth, merch Mr Thomas Richard Edwards, yn 0 mis oed. Hughes.—Chwefror 10, yn Bron Graiz, Graig, Portkaathwy, yn 22 mlwydd oed, Robert John Hughes, anwyl fab Ellen Hughes. Hobley—Chwefror 6, yn 67 mlwydd oe d, Annie MAn-, anwyl briod Mr Wilham Hoblev, Beuno Cottage, BontnexyùJ. Jones—-Chwefror 6, yn 7, 'ictor¡a street, C'aemarfon, yn -1J mlwyJd od, Mary, anwyl ferch Mr W. Jones, pobydd. I JoneChwefror 7, yn Tynewydd, Llan- elltyd, Mrs Elizabeth Jones, Garth. Brithdir, ger Dolgellau, yn 67 mlwydd oed. Jones-Ionawr 30, yn ei breswylfod Ploddai lane, yn agos i Bolton, Lancashire, yn 37 mlwydd oed, Mr Jones. Claddwyd yn Maes- hyfryd, Caergvbi. Jones—Chwefror 11, yn 67, Stryd y Llyn, Caerntarfon, yn 83 mlwydd oed, Gweu Jones, gweddw y diweddar Mr Owen Jones. Mobley—Chwefror 7, yn 2, Hendre street, Caernarfon, yn ddwy flwydd a haner oed, Dorothy, anwyl blentyn Mr S. Mobiey. Morgan—Ionawr 29, ar ol nir nychdod, yn 82 uùwydd oed, Mr Morgan Morgan, Ty- 'nycoed. Parry-Chwefror 8, yn 4, St. Helens street, Caernarfon, yn dri mis oed, Annie, anwyl blentyn Mr M. Parry. Parry-Chwefror 6, ar ot maith gystudd, vn 40 mlwydd oed, Mrs Margaret Jane Parrv, priod Cadben William Parry, 37, Assheton terrace, Caernarfon. Parry—Chwefror 5, wedi byr a thrwm gys- tudd, yn 21 mlwydd oed, Henry T. Parry, nh t f ab Thomas a Jane Parr)', Lhsdu- !as, LIanrug. Yr oedd -ntelo(i ffyd?l;i?vii gyda'r Mcthodistiaid Catnnaidd o'i t?byd i'w fedd. Hebryngwyd ei weddillion marwol i h-nnpnt Lianrug gan dyrfa luosog Chwefror Sfed, a phawb mewn galar dwys oherwydd tori i lwar ddyn ieiuuig mor rin- weddol. Claddwyd ef yn ol y drefn newydd. Gwasanaethwyd wrth v ty ac ar Ian y bedd gan y Parch J. E. Jones, Ban- gor. Hwn, o'i ewyllys, hyn allodd-a wnaeth Yn Nuw y gobeithiodd A phan ei waith orphonodd I'w hoff fan ei ysbryd ffodd. LIane oedd ef geisiodd grefydd-Oen y Groes Y n ei grym ddarllenydd; Enw'r sant yn aros sydd, A'i ogoniant ar gynydd. R. D. Owen. Roberts—Chwefror 5, yn Northop Hall, Northop, Mr John Roberts, yn 43 mlwydd oed. Roberts—Chwefror 7, yn ei breswylfod, Eir- ianfa, Bangor, Mr Esau Roberts, yn M mlwydd oed. Roberts—Chwefror 7. yn ei phreswylfod 3, Blue Bell, Garden Place, Caergybi, "vn 21 mlwydd oed, Mrs Mary Roberts. Thomas-Chwefror 5, N-n orthgate street, Aberystwyth, Anne, priod Mr Ellis Tho- mas, yn 70 mlwydd oed. Williams—Chwefror 8, yn Brook terrace, Wyddgrug, Catherine, priod Mr W. Wil- liams, yn 40 mlwydd oed. i | Williams—Ionawr 28. vnWaen, Pentir, Ro- bart Williams, yn 71 mlwydd oed.
Advertising
COF-GOLOFN VU! COF-GOLOFXAU Sto" Fawr. Cyn prynu Cofjolofn brddea i c iwi alw gvda nrGH JOXES, Marble Works, Caernarfon 1;¡-;UbliShed by the V elsh Xtio- al Press Company, Limited, Balaclava road, Cama"OD.