Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
21 articles on this Page
D'AKGFA GYFYlG I WEITHIWR…
D'AKGFA GYFYlG I WEITHIWR r El ADRODDIAD EI HUN. j Darfu i ohebydd y 4 West Kent Adver- tiser' glywed am ddiangfA, rhag bod yn gloff am ei oes, gan Mr Avt". ir Court, dyn ieuanc, un ar hugain mlwyciu oed, yn byw yn 12, Albert terrace, Swausoouibe. Dyma fel yr edrydd Mr Court ei hanes:- "Bum yn gweithio am flynyddau yo yr hyn a elwir stoke-hole yn ngweithfeydd semeut Meistri J. B. White a'i Fab, ae yn y flwyddyn 1895 ymosodwyd arDaf yn sydyt- gan boen yn fy nhraed a'm fferau. Nid oedd llawer o helynt arno yn y deohreu, ac ni chymerais sylw o hono; ond yn;hytrach ua myned yn :we11. gwaethvgai yn raddol. Rhoddais brawf ar amryw feddyginiaethau, ond i ddim pwrpss; ac aethuin i yruweled a meddyg, yr hwn a roddodd gyngor i mi. Ond nid oedd dim yu tycio. Myned waeth. waeth yr oeddwn, a cliyda chynorthwy ffyn y gallwn fyned at fy ngwaith, byd nes o'r oiwedd y bu raid i mi fyned i orwedct. Yr oeddwn yn dioddef oddiwrth boenau dirdynol, a chymerai i mi haDer awr o amser i gerdded i lawr y ffoidd, dim on! r?ldi?r o gan Hath. Ar fy nwylaw y' drinRwn i fyny y gnsiau. "Fuocb chwi yn ymofyn am'ychwan- eg o gynghor meddygol," ebai y gohebydd wrtho, Do," atebai Mr Court, oblegid heblaw rhwbio fy aghoea gyda gwabanol fathau o olew, setbum i ryw sefvdliad yn Llundain, a dywedwyd wrthyf fy mod yn dioddef oddiwrth grydcymalau ar y gewyaau, ond chefais un Ileahad." Ond yr ydych yn awr yn well.' J Ydwyf. y mae ya dda genyf ddweyd. Ar ol i mi fod felly am oddeutu blwyddyn yn dioddef, soniodd cydweithiwr i wi am Dr Williams' Pii k Pills for Pale People, a dywedodd fod cyfaill iddo ef, aelod o Oyuj- deithas y Seiri Llongau yn Hull, yr hwn a iu yo ddioddefydd mawr. ond a gafodd ei wella drwy y pelexiau byu. Oddiwrth y parlys y dioddefai. Yr oedd y meddygou wedi ei roddi i fyny fel yn anfeddygin- iaethol, a chan y tybid nils gslUi byth wells rhoddwyd iddo gan y Gymdeithas rodd o I 50p. Y mae yn awr yn gweithio. ac w- di bod am beth amser. Mi a benderfynais roddi prawf ar y pelenau. Cymerais dri i o'r pelenao yn ddogn, ac ar ol i mi orpbei4 mn blychiad yr oeddwn yn teimlo fy hun yn well, ae felly parheais i'w cymeryd. Fel y parheais i gymeryd y pelenau, yr oedd y boenyn diflanu yn raddol. Gan fod yr afiechydon hya o wahano! fathau, gelliryn rhesymol ofyn, Pa fodd y mae yn bosibl i un feddyginiaeth wella cynifer 0 afiechydon ?" Y mae y dirgelwoh yn gorwedd yn y ffaith fod Dr Williams' Pink Pills yn cyfuno dwy elfeii bwysig. Y maent yn ddicgel nc yn dra efleithiol fel tonic, yn neillduol i'r nerves a'r meiugefn, yu gyfaddas nid yn unig i ddynion, ond hefyd i ferched tuag at af- iechydon pertliynol i'wrhyw; acy insect yn meddu tuedd i buro a chyfoethogi y gwaed. 0 gaulyniad, pan y ument yn gwella, gwnaiit hyny mewn dull gwahanol i feddymmaetbau crexll, y rlmi nad vdynt ond yn cyftwrdd nrwyddion atiribyd. Y roae Dr Williams' Fink Pills vii ymosod ar sylfemi afiecbyd, ac yn eu diwreiddio o'r cyfansoddiad ond er hyny nid ydynt yn ei wanycliu, fel y gwna meddyginiaethau ereill. Y maent yn ategu ac yn cryfhau y gwaed. Dyna'r rheswm paham y maeut yn gwella cynifer 0 afiechydon, megis ten- eudra neu ddiffyg gwaed, crydcymalau, sciatica, cyinalwst, afiecbyd y galon, dar- fodedigaeth, clwyr brenin, tan iddwf, parlys. locomotor ataxy, niwr-lgis, tit V.itus' dance, a chur yn y pen. Y maent i'w cael gau bob fferyllydd, a chan Dr Williams' Medicine Company,46, Holborn viaduct, London, am 2s Pc y bocs, neu chwe toes am 13s 91J; ond gofaler fod yr enw yn llawn, Dr Williams' PltJk Pills lo. Pale People. EGLUhHAD.- Y mae Dr Williams' Pink Pills yn gweithredu yn unioniyrchol ar y gwaed, a dyrna'r rheswm paham y ma«-nt mor enw eg ymysg pob doslarth, o'r isaf hyd yr uwchaf, i wella diffyg treuliad, diffyg gwaed, crydcymalau, scrofula, tfin iddv, f, ac adfera liw i'r gwyneb. Y maent hefyd yn gweitbredu fel nerve a spinal tonic, ac felly y gwellhaDt y parlys, locomotor ataxy, neuralgia, St Vitus' dance, a chur yn y pen. Oellir eu cael yn awr ganyr boll fferyllwyr, ac oddiwrth Dr Williams' Medicine Com- pany, 10, Holborn viaduct, London. am 2s 9c y bocs, neu chwe bocs am 13s 9c, oml nid ydynt yn gywir heb yr enw 11 tWn, D, W:1 iauis' Pmk Wl's for Pale Pills.
LLANDWROG 1
LLANDWROG 1 i>LAWENYDD PRIODASOL. Yn nghapcl Bwlan, ddydd Mereher, yr eilfed cyf- isol, unwyd mewn glan briodas, Mr J. W. Roberts, Penrallt, a Miss Williams, Plasisa. Mae Mr Roberts yn adnabyddus iawn drwy y wlad fel cerddor galluog a chyfeilydd, ac y niiic Miss Williams yn gymeradwv iawn yn yr ardiil fel boneddiges ieuainc ddymunol a charedig. Yr oedd yr anrhegion yn 1111- osog a gwerthfawr. Hir oe a phob llwyùd- iant iddynt.
Advertising
fS Soorre Throats. "You cannot do better than gargle 3 with'COM?Y. Sir Morrli • PliYsici.n to Tiw Throat Hospital. j a?CONDV? ?  ? Remedy I ? I-EWAEZ OF SCBSTITUYIS. 1 In.¡.t oo buying ?..??''?fjT?-.?Mar?:'?
IBANGOR.
I BANGOR. dWRDD YSGC^L.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r Bwrdd nos Lun, y Prifathraw John Price (cadeirydd) yn llywyddu. Yr aelodau ereill yn bresenol oeddynt y Proffeswr R. W. Phil- lips, Cyrool W. E. Sackville West, Dr E. 0. Price, fri W. P. Mathews, Charles Pozzie, yn nghyda'r clerc, Mr A. C. Downs..—Mewn cyfarfod blaenorol o'r Bwrdd darllenwyd lly- thyr oddiwrth Mr L. D. Jones (prifathraw Ysgol y Garth) yn dweyd ei fod wedi canfod fod rhai a gymerent ddyddordeb mewn Ys-1 golion Gwirfoddol yn arfer a myned at rieni y plant a fynachant Ysgolion y Bwrdd, a phwyso arnynt symud eu plant i'r ysgolion y maent hwy yn gysylltiedig a hwy, ac ofnai ef, o itnwybodaeth neu o fwriad, fod pethau yn cael eu dweyd ganddynt y buasent yn cael anhawsder i'w profi. Yr oedd yn aingau lly- thvr a dderbyniotld odiwrth rieni dau o'i ddisgyhlion, ac oddiwrth hwn yr oedd yn am- lwg fod rhyw weinidog wedi bod yn perswadio y rhai hyny nad oedd yr Y'sgrvthyr yn cael ei addvsgu yn ysgolion y Bwrdd. Hyderai Mr Jones y buasai y Bwrdd yn cymeryd y mater i fyny, a gwneyd yn anmhosibl i rieni y plant a fynychant ysgolion y Bwrdd cael eu camar-, wain yn y dull hwn.-Ar ol trafodoetn ar y ■ mater, cyfarwyddwyd y Clerc i ysgrifenu at brifathrawon a phrif-athrawesau ysgolion y Bwrdd i gael mwv o fanylion gyda golwg ar! roddi addysg Feiblaidd yn ysgolion y Bwrdd. Gwnaed hyny, a darllenodd Mr Downs yr atebion yn nghyfarfod nos Lun. Hysbysai' prifathrawes ysgol fabanod St. Paul's fod ad- nod o'r Ysgrythyr yn cael ei dysgu i'r dis- [ gyblion, Gweddi yr Arglwydd yn eaelei liadrodd, ac emyn yn cael ei ganu bob dvdd. -Prifathraw ysgol y Garth a ddywedodd fod gwersi Ysgrythyrol yn cael eu rhoddi yn ei: ysfol ef o naw hyd ugain mynyd wedi naw bob dydd. Y'r oedd ychydig adnodau yn cael, eu darllen i'r dosbarthiadau isaf, a chwes- tiynau yn cael eu gofyn ar yr hyn a ddarllen- id. Yr oedd emyn yn cael ei ganu, a Gweddi yr Arglwydd yn encl ei hadrodd. Yn y dos- barthiadau uchaf, darllenid adnodau gan y 1 disgyblion; cenid emyn; adroddiad Gweddi yr Arglwydd fel yn y dos-1 barthiadau isaf, Yr oedd y rhan- au hyny o'r Ysgrythyr a ddysgid yn gyfryw ag oedd yn debyg o gael effaith fir fywyd ac ymddygiad y plant.-Prifathraw ysgol St. Paul's a ddywedodd fod gwersi' Beiblaidd yn cael eu rhoddi yn ei ysgol ef yn ddyddiol, er fod sylw wedi ei wneyd yn ddi- weddar gan glerigwr o bwlpud yn Mangor i'r perwyl nad oedd addysg grefyddol yn cael ei rhoddi yn ysgolion y Hwrdd. Gwneid i bob j un o'i ddisgyblion ef dtlysgu nifor o'r Psalm- 1 au, rhan o'r Bregeth ar y lynydd, a'r Deg ] Gorcliymyn, ac adroddid hyn ganddvnt o ddeutu unwaith yn yT wythnos. Ar y dydd- iau ereill, byddai rhan o'r Ysgrythyr yn cael ei ddarllen, a gwers foesol yn cael ei thynu [ allan o'r cyfryw. Yr anican penaf wrth ddewis rhanau i'w darllen oedd gosod svl-1 faen i gymeriad.—Y'sgrifenodd prifathrawes Ysgol Fabanod Garth, Miss A. E. Griffith, hefyd yn dweyd fod 3-r Ysgrythyr yn cael ei t ddysgu yn ei hysgol. HEDDLYS.-Dydd Mawrth, gerbron Mr Thomas Lewis ac ynadon ereill, dirwywvd John Parry, Plaxueha, Llandegai, i 10s a'r costau am feddwdod.—Cyhuddwyd W. Jones, Tyllvn, Bethesda, o fod yn feddw mewn ty trwyddedol ar y 29iiin o Ionawr, 11 dirwyuyd ef i os a'r costau.—Am drosedd cyffelyb ']:1: j wywyd Evan Jones, Tanyffordd, Bethesda, i 5s a'r costau.—Dirwywyd David Parry, Glas- I infryn, i 2s Gc a'r costau am fod yn iedJ'v yn Mang or, a Thomas Williams, West End, Bangor, i 5s a'r costau am fod yn feddw ac afreolus.—Cyhuddwyd Charles Grahim, Bangor, o )TU pi wyllt yn Methesda. Dy- wedodd )T heddg('idwad 37 iddo weled y diffynydd 3-n gyru yn wyllt trwy High streat, Botliesda, ar nos Sadwrn. Galwodd y tYit arno, ond ni chymerodd y diffynydd ,,):w, ae aeth yn ei flaen gyda'r un cyflymder. Rhotldodd y Rhingyll Owen dystiolaeth i'r un perwyl, gan vchwanegu ei bod yn dwyll ar y prvd. Dirwywyd y diffynydd i 10s a'r ccftau.—Cafodd Willian Thomas, lferin, Niwbwrch, ei ddirwyo i 2s Ge a'r costau am beidio hysbysu fod rhai o ddefaid perthynol iddo yn dioddef oddiwrth y clap.—Cyhudd- wyd John Watkin Owen, Llanfairfechan, o ladrata deunaw o ieir, perthynol i Mr R. Jones, Pandy, Llanfairfechan. Profwvd \v achos gan yr Heddgeidwad Griiffitus, a dirwywyd y diffynydd i 20 a'r costau.— Thomas Thomas, tlanfairfechan, a wysiai W. Edwards ac Henry Owen, o'r un lie, am ymosod arno ar nos Sadwrn, y 29ain o'r nils diweddaf. Ymddangosai Mr S. R. Dew or ran JT erlynydd, It Mr Thornton Jones 1,1' ran y diffynyddion.-Ilbod(lodd yr erlyniùJ dystiolaeth i'r perwyl ei fod gj'da dyn ieuanj arall o'r enw Thomas Williams yn :\b:1[.;11" ar y dyddiad uchod, a gadawodd y lie hwn v am Llanfairfechan gyda'r gerbydres 7.15 Pan gyrhaeddasant gorsaf Llanfairfechan, aeth y ddau yn eu blaenau at y dref ac ar v ffordd cyfarfyddiasant bump neu chwh o fechgyn ieuainc, y rbai oeddynt yn seid ar y troedlwybr. GofjTiodd T. Williirns iddynt symud, fel ag i wneyd He iddo ef :t'r tyst basio. Dywedodd un o'r dynion ieu- ainc, W. Evans, wTtho am fyned yn ei f1aé" neu y buasai yn rhoi ei ddwrn yn ei wyneb. Ni ddarfu i Thomas Williams ateb, ac aeth y ddau yn eu blaenau. Yn mhen ychydig aeth T. 'Williams ymaith ac aeth ef (y tyst) yn ol i'r orsaf, lie y cyfarfyddodd a dwy fereh ieuanc. Arhosodd gj-da'r ddwy hyn nes yr oedd y gerbydres wyth o'r gloch am Fanjor wedi gychwyn. YDa., cychwynasant ill tri am y dref, a phan yr oeddynt yn ymyl \bI,.i Bank, gwelodd y t)?st nifer fawr 0 lenhgyn ieuainc yn sefyH ar ?tnol y ffordd. Dad h Henry Owen a W. Edwards od(liwrthyit L tharawodd y diwetldaf y tyst yn ei wy>u b no' iddo syrthio. Pan gododd y tyst ar oi draed tnrawvd ef gan Henrv Owen, a darfti i'r ymosod arno ar laT. Yr oedd y i^d.'V fercli ieuainc yn sefyll yn yniyl ar y pryd. Llwyddodd y tvst i godi, a rhcdodd i -:op gilydd yn ymyl. Dilynwyd ef gan y dd'.u d d ffyndd, o I ni ch.i.t..7d ?dy,. fjm d i m6wn. Golchodd gwnng y ,iop y g-v ,rt oddiar wyneb y tyst. Y SuI diljmol vi cedd yn y ty yr a fwyaf o'r amser, a dydd Lhl., daeth i Fanor lie y gwelodd yr ArolYgJ'dd RowDinds.—Mewn cro,lwliad, dywed^ Jrl v tyst nad oedd wedi cael dim fw Y:1 Mangor y diwrnod hwnw, all na ddarfu iddo achosi unrhyw gjTihwrf yn ngorsaf Bangor.— Rhoddwyd tysiolaethau pellach ar ran yr erlvniad gan Thomas Williams, Sarnh Jane Bradley, Grace- Roberts, J. Davies, cigydd, a'r Heddgeidwad Griffiths.—Yna galwyd ar W. Edwards, un o'r diffynyddion, yr hwn II ddywedodd ei fod yn f.lanfairfechan y nos- on dan sylw. Gwelodd nifer fawr o bobl wedi ymgasglu yn ymyl Menai Bank, a'r erlynydd yn eu canoi yn myned i daraw un o'r enw W. Evans. Cymerodd y tyst ochr j y diweddaf, ond ni ddarfu iddo ef na'r diffyn- "dd arall daraw yr erlynydd. Rhoddodd 1 Henry Owen dystiolaeth i'r un perwyl, ac hefyd' Robert Thomas lie Owen Jones.—Dir- wywyd y diffynyddion i bUL a'r gostau yr un.
NEFYN I
NEFYN I DAMWEINIAU PfRWYDROL.-Dyd.d Llun cyfarfyddodd Mr Gawen Hughes, mor- wr, Chwarel y Gwylwyr, a dam wain ofidus ii wn. Yr oedd yn llenwi twll yn y graig a J phylor, a ffrwydrodd yr olaf i wyneb Hughes. Darfu i'r dyn fod mor hunan-feddianol fel ag i daflu ymaith y flask pylor a ddaliai efe yn ei law ar y pryd. Pe buasai heb wneyd hyn, buasai y canlyniadau yn dra difrifol. Llosgodd ei wyne.b. Galwyd Dr Thomas ato, ac y mae yn awr yn gwella yn dda. Tua mis yn ol bu i wraig o'r enw Ann Hughes j gael ei niweidio yn enbydus trwy i bylor ffrwydro yn y ty, Yr oedd hi yn chwilio am rywbeth yn y ty, yn yr hwyr, a syrth- iodd y ganwyll oedd ganddi i ganol y pylor, yr hwn a ffrwydrodd yn y fan. Tuo. phed- war mis yn ol cyfarfu John Hughes, Mynydd, a darnwain gayffelyb. Llosgodd ei wyneb a'i freichiau, collodd ei lygaid, &c. Rliyw- beth rhyfedd oedd i dri Hughes gyfarfod a dameiniau mewn cysylltiad a phylor.
- - - - -ITREMADOC
TREMADOC Y GYMDEITHAS LENYDDOL.—YiT^ lenyddol yr wythnos (idiwedd-, Miss Maggie Roberts yn y gadair, cyfjTigwyd y gweithredindau i'r merched. Darllenwyd papyrau ar "Ferched y Beibl," gan Misseg Williams, Laura A. Pritchard, Eliza- beth Jones, Jane Hughes, Jane Williams, a'r llywyd(Je,. DatgaDodd )fjRS Kate Parry "Dan yr ywen." Da genym dystiolaethu fod y cyfarfod yn glod mawr i'r merclied. YT mae llai o h'lnaiil uldiadau vn mysg mwnwvr nag a geir yn lnyfig unrhyw ddos- barth arall o weithwyr.
! PWLLHELI
PWLLHELI I CYFREITHIOL.—Y mae Mr Alfred Ivor Parry, mab Mr R. Ivor Parry, cyfreithiwr, wedi pasio arholiad terfynol yr Incorporated Law Society. Dygwyd ef i fyny yn gyfreith- iwr gyda'i dad. C WYNION.—"Dirwestwr" a gwyna fo personau yn dyfod at eu gilydd i' d dyweyd, ffortiwn, ac fod Ilawer iawn 0 gario diodydd meddwol i dill. Sicrha efe fod ganddo ddi- gonedd o brawf o hyn oil. Y BWRDD YSGOL.—Cynhaliwyd cyfar- fed o'r Bwrdd Ysgol ddydd Iau, pryd yr oedd yn bresenol Mri W. H. Thomas, O. R. Owen, Cadben Williams, R. Evans, John Williams, a W. M. Evans, a J. T. Howells (clere).- Etholwyd Mr O. R. Owen yn gadeirydd, a Mr John Williams yn is-gadeirydd.—Ar gyn- ygiad Cadben Williams, a chefnogiad Mr 0. R. Owen, paiwyd pleidlais o gydym- deimlad a theulu y di weddar Mr Morris Ro- berts, Highlands, ac hefyd pasiwyd fod y bleidlais i gael ei chofnodi yn briodol ar y cofno<!Iyfr.- Y styriwyd y sefyllfa ariancl. Yr oedd y gj'friflen yn dangos yr holl gostau jn'nglyn a'r adeiladau newyddion. Yr oedd 772p o ddyled yn sefyll. Gwariwyd ar yr ysgol ncwydd 3450p, ae yr oedd 750p yn eisicn i dalu hyny.-Cododd anhawsder yn nglyn a'r swm a fcnthyciwyd am 40 mlynedd'l Barnai Cadben Williams y dylid dangos bint oedd am 40 miynedd a faint am 10.-Dang- osodd y Clerc y symiau,-sef 2554p 16s tic am 40 mlynedd, a 143p am 10 mlynedd.—Mr J. Williams a gredai y gellid bent-byea dros 800p eto am 40 mlynedd.- Y Cadeirydd a fod yr arian wedi cael eu gwano ar'yr hen adeilad ac ar y newydd.—Wedi J rhai sylwadau pellach, awgiymodd y Cadeir- i vdd fod is-bwyllgor i gael ei benodi i ystyr- ied yr holl gwestiwn, a chefnogodd Cadben Williams, a ph.lsiwyd hyny. Penodwyd Mri 0. R. Owen, J. Williams, Richard Evans, a'r Cler(.n is-bwyligor.-YmgeLsiai annww am y swydd o brif-athrawes yn ysgol Troedyrallt.—Cadben W'illiams,• wrth gyn- yg penodiad Miss M. J. Griffiths, a ddywed- odd y dylent gefnogi y rhai oedd wedi cael -eu dysgu a'u dwyn i fyny dan y Bwrdd.— Mr Morgan Evans a ddywedodd ei fod ef wedi cefnogi y cwr.s hwm yn flaenorol, a chredai y dylent wneyd eu goreu i weithio yn mlaen yr athrawon a'r athrawesau a fag- wyd yn eu hysgolion hwy eu hunain os oedd- ynt yn gymhwys.—Mr R. Evans a gynyg- lodd, u Mr Thomas a gefnogodd, fod y mater yn cad ei ohirio, heb unrhyw delerau gael eu gosod i lawr, am bythefnos. Pasiwyd hyny.-F,tholw Cadben Williams a Mr R. Evans yn bwyllgor aruinol.
PORTHMADOC I
PORTHMADOC I DAII,Traddo(lo dd Mr E. W. English ddarlith ddarluniadol ar Ddail yn nghyfarfod Cymdeithas Lenyddol y Capel Seisneg. Yr oedd yn neillduol o ddvddorol. HUNAN DDIWYLLTANT.Traddoitoud y Parch Owen Evans (W.) ddarlith ar "Hun- an Ddiwylliant" yn nghymdeithas lenyddol Salem nos Lun. Llywyddwyd gan Mr R. Owen. ARAETHYDDIAETH GYNIIRIRJG Traddododd v Parch W. J. Nicholson, gwcn- idog Salem," ddarlith ar "Araethyddiaeth Gymreig," yn ughjrfarfod Cymdeithas Len- yddol y Capel Coffadwriaethol, nos Lun. Llywyddai Mr Davies. Diolchwyd yn gynes i Mr Nicholson am ei ddarlith gampus. MARWOLAETH MSS ELLEN JONES. -Bu Miss Ellen Jones, Ty Capel y Garth gynt, farw yr wythnos ddiweddaf. Yr oedd yn ddynes ieuanc a ddarllenodd lawer, a di- lynodd fywyd pur ar hyd ei hoes. TAN.—Dydd Llun diweddaf, fel yr oedd Miss M. J. Humphreys, merch Mr Edward Humphreys, New street, yn gwnio hefo peiriant, darfu i lamp a ddefnyddiai syrthio oddiar y bwrdd, a rhoddi hangings, Ac., yn yr ystafell ar dan. Yn ffodus cafwyd digon 0 gynorthwy mewn pryd i roddi y fflamau allan cyn i ychwaneg o golled gael ei achosi. CEF K VL DY'CHRYNEDIG.—Tra yr oedd gwa-s Mr J. Bryant, grocer, yn aros gyda cheffyl a cherbyd yn ymyl popty Mr John Davies ddydd Mercher diweddaf, dyehrynodd y ceffyl, a rhedodd yr iinifail drwy ffyrdd cefnau y tai, i iard yr ysgol ac allan i Snow- don street, gan falurio y muriau a phobpeth arall ddeuai yn ei ffordd. Yn ffodus daliwyd  yn ymyl y felin flawd heb i neb gael ?i anafu.  MOR, MORWYR, A MOR'VRIAETH. —Cafwyd papyrau nodedig o dda, addy g- i iadol, a llawn dyddordeb gan Cadben H. Ro- berts (ieu.), Evelyn," a Cadben Willittnt- Edward Arthur," yn nghymdeithas y Garth nos Lun. Cafwyd sylwadau pellach gan Cadben R. Roberts (hynaf), Terrace road; Cadben M. Jones, High street; Mr W. Jones (Ffestinfab), Air H. Ll. Jones, Snowdon street; a W. Griffith, New street, yr hwn a derfynodd ei sylwadau trwy ddatganu y penill canlynol: Anferthol faith ei wyneb, Ydyw'r mor, ydywr mor; | l Rhyw ail i dragwyddoldeb Ydyw'r mor, fne yn ei faith ddyfnderoedd, o oludoedd, Ac ittir er's amryw oesoedd, 1n y mor, yn y mor, Arii^^y Duw y nefoedd mor." Y BWRDD YSGOL.—Cynhaliwyd cyfar- fod o'r Bwrdd ddydd Mercher, pryd yr oedd yn bresenol Mri D. R. Thomas (cadeirydd), E. H. Roberts, Ross Hughes, Hugh Parry, Richard Hughes, Simon Jones, C. E. Breese, Richard Hughes, Dr Jones Morris, a W. Morris Jones (clerc).—Mr Wm. Roberts, y swyddog gorfodol, a ddarllenodd ei adrodd- iad o bertbynas i bresenoldeb y plant. Yst?Tiai Mr Breese a'r Cadeirydd yr adrodd- j iad yn dm boddhaol, yn enwedig yn ngw?-neb v ffaith fod cymaint o waeledd wedi bod yn ddiweddar.-V Cadeirydd a ddywedodd ei fod ef wedi cymeryd arno ei hun i gau ysgol Pentre'rfelin oherwydd yr anwydwst, &c.1 —Ysgritena Mr J. R. Prichard i ddweyd Inas gallai efe fod yn bresenol oherwydd fod ?tnddo rehe:?rsal gogyfer a'r ddarlith oedd ?,,ddo.-Mr Breese a ddywedodd fod gan- | ddynt ddau ddarlithydd yn perthym i'r Bwrdd.—Y Clerc: Yr unig beth a obetaid oedd na fyddai i'r ddau ddarlithydd ddar- lithio y Bwrdd! (chwerthin).Y Clerc a ddy- wedodd fod yn dda ganddo ef ddweyd fod y trethgasglydd wedi ta!u yr holl alwadau, 1 yr hyn oedd yn beth hollol newydd yn hanes I y Bwrdd.—Y Cadeirydd a ddywedodd fod pethau yn dra boddhaol.—Penodwyd Mr W. R. Owen a Miss Annie Williams yn ar- hoIwyr y pupil teacher-.—Derbyniwyd cais am godiiwl mewn cyflog oddiwrth un o'r nth- rawon. Gwrthodwyd ystj ried y cais o gwbl. —-Y'r oedd rhieni y plant a wysiwyd am dori ffenestr ysgol Snowdon street, wedi talu IT holl gostau, ac wedi gofyn i'r Cadeirydd roddi gwers ddifrifol i'r plant. Oherwydd hyn yr oedd y Bwrdd yn foddlawn i'r gwysion a godwyd gael eu tynu yn ol.
? PROFFESWR HERKOMER A'R…
PROFFESWR HERKOMER A'R  ORSEDD. I Y mae y Proffeswr Herkomer, R.A., vi parotoi i baentio darlun mawr ar gyfer Ar- ddaneosfa y Royal Academy, o'r Orsedd, gyda'r Archdderwydd Hwfa Mon yn ei wisg swyddogol, ar y Maen Llog, a'r swyddogion ereill yn eu dilladau newyddion fel y cyn- lluniwyd hwy ganddo ef. Bydd i'r beirdd, y derwyddon, yr ofyddion, a'r cerddorion roddi eisteddiad i'r proffeswr yn ngardd Plas Coch, ger Llanfair P.G., lie y triga yCyrnol Charles Hunter (Siarl o Bon), yr hwn sydd yti un o aelodau mygedol yr Orsedd.
AMLWCH. I
AMLWCH. MARWOLAETH MR O. ROBERTS, FFERY'LLYDD.—Y'n gynar boreu heddyw (ddydd Gwener), taenwyd y newydd prudd- aidd am farwolaeth y boneddwr adnabyddus uchod. Bu yn dioddef am amser lied faith oddiwrth anuwylder vn ei goluddion. Brodor o Gaergybi ydoedd. Daeth yma oddeutu 25 mlynedd yn ol i ymsefydlu fel fferyllydd, ae yn fuan iawn daeth i fusnes helaeth yn v gangen hono. Yr oedd yn foneddwr cymer- adwy gan bawb yn ddiwahaniaeth, oherwydil ei onestrwydd a'i unplj-grwydd. Cymerai ran flaenllaw gyda bob achos da yn y dref, a bydd colled fawr ar ei ol mewn llawer o swyddi yn ystod ei oes gydmarol fer. Bu yn overseer y plwyf am flynyddau. Yr oedd yn aelod o'r Cyngor Piwyf, y Cyngor Dos- barth, ac yn gadeirydd v Bwrdd Ysgol, a diamheu genym pe caffai fyw y buasai yn aelod o'r Cyngor Sir hefyd. Yr oedd hefyd wedi ei ddewis yn ddiacon yn eglwys Beth- esda (M.C.) er's rhai blynyddoedd, ac yn llywydd pwyllgor cyfarfodydd ysgolion dos- barth Amlwch. Yr oedd yn ffyddlon, selog, a gweithgar yn mhob un o'r cylchoedd hyn. Fel gwleidvddwr srweithiodd yn galed fel Rhyddfrydwr yn mhob etholiad, a bydd coiled fawr ar ei ol yn yr etholiadau agoshaol. Huna yn dawel, hoffus gyfaill, hyd ganiad T udgorn diweddaf, an Bydd dorau beddau y byd Ar un gair yn agoryd. Bydded nodded v nefoedl dros ei ferch fechan, yr hon sydd wedi ei gadael yn am- ddifad o dad a mam.
Y PABYDDION A THROED-IGAETH…
Y PABYDDION A THROED- IGAETH LLOEGR | Yu eglwys St. Svlve3ter, Sbufain, dydd Merihcr diweddaf, 1 u y Tardinal Paleoch;, pen ficer y Pab, yn cy (Uymdeithas Gweddio a Gwneyd Qweithredoedd Da er troi Lluegr at y Ffydd Qatholig. Yr oed ) yr eglwys wedi ei baddurno gyda rhwyssr ar gyfer yr amgylchiad. Yn mlilith y rhai oedd yno yr oedd Esgob Pabatdd Notting- ham. Esgob Nin es, yr ban, Ptonpr, Sambncetti, Gilles, O'Connel', a Ilti.iiti oo!, a cblerigwyr eglwys a Phen Prwyadur Urdd y Sulpiciaid. Ir urdd bon y rhoddir gofal y gymdeitbas newydd. Agorodd y cardinal y gweithred- iadau drwy alw ar y Pen Prwyadur i gy- hoeddi y goi chymyn i sefydlu y gymdeith" 8, yn gytunol a'r rhiiith a gymeradwywyd eitoes; r gyfer cymdeithas gyffelyb a s..f- ydlwydodau yr un urdd yn ninas Paris. YDa traadododd anerchiad, yn nghwrg yr hwn y soniodd am ogoniant y Sseson, ac y canmoWd eu cymeriad mewn pethan tymhorol ac ysbrydol. Byddai lledaenu y Babaeth yn mhlith y Prydei iaid yn fantais fawr i Babyddiaeth, raoddai. Wrth derfynu galwodd am groesgid o wddiau, ar ddyforl 6 Brydaia eto i iod vn Inynys y saint, » ebynnysataeth y feodigud Forwytt Fair." Terfynodd y cardinal y sere'moui trwy roddi y ietinitti. Cuticut,, ydvnt y rh>i niwvzif »if ;thiol a barotowvd eric.^d at v croon, pnro y gwaed, a chasliaclall ar y ( :•"«»». e- dofiwMio "r v plcntyn ieu- enyaf a'r gwanaf -da'r llwyddiant mwy.ii. Trwy vmolchi riewtt dwfr cynhes, y<1a v lion <C'utici:r;i, tro y lie afiach gyda Cuti- citril, yr enaint puraf at y eroen, a chymeryd d u;, o Resolvent, v pwai-d bur- ydd enwog. Rhoddir esmwvthhad union- (lyrchol, a cheir porffaith iachad oddiwrth gosfa, llo^iriadau, tarddiantau, a chroen pen prawnog ac a&,??bj P? )?dd pobpeth arall Fodi n;eth*,
) CAERGYBI
) CAERGYBI I LLENYDDOL.—Yn nghymdeithas 1 en- I yddol Bethel (B), dan lywyddiaeth y Parch Gomer Evans, darllenodd Mr H. Wilson bapyr ar y testyn "Dwfr." Yn ystod y cyf- arfod cymerwyd rhan mewn areithio byrfyfyr a chanu, gan Mri E. Pritchard, George Pic- ton, E. Williams, T. E. Roberts, Robert Hughes, W. A. Jones, William Griffith, E. R. Griffith, T. R. Griffith, Cadben H. H. Williams, Mrs Owen, a Miss Lizzie WTilliame. Cyfeiliwyd gan Miss Roberts.- Y n y gym- deithas lenyddol Seisnig nos Lun, o dan lyw- yddiaeth y Parch Gomer Evans, darllenwyd papyr hynod ddyddorol ac adeiladol gan Mr James Edmonds, R.N., ar "Ddylanwad dynes yn y byd," a chafwyd sylwadau (ell- ach gan amryw aelodau ereill.-Yn nghym- deithas lenyddol Hyfrydle nos Fercher, o dan lywyddiaeth y Parch John Williams, cafwyd dadl ar "Pa un ai ystyried meddw- dod fel anhwylder ynte ei gospi fel trosedd a ddylai y Wladwriaeth ?" Agorwyd ar yr ochr mai anhwylder ydviv gan Air O. Owens, Williams street, a chefnogwyd gan Mr John Parry, Mr Ishinael Jones, Mr Gri- ffith Roberts, Mr W. J. Jones, Mr R. Wil- liams (Thomas street), Mr R. Morris, Mr James Hughes, a Miss Williams, Stanley Crescent. Agorwyd o blaid mai ei gospi a ddylid gan Mr Rowland Jones, a chefnogwyd gan Mr Frank B. Griffith, Mr John Jones (Aled House), Mr Eliezer WillilUlls, Mr E. Trefljn Jones, a Miss Hughes (Thomas street). Yn yr ymraniad cafwyd mwyafrif lluosog 0 blaid mai ystyried meddwdod fel anhwylder a ddylai y wladwriaeth. CYMDEITHAS DDIRWKr^Ol. I MERCHED.—Cynhaliwyd y cyfarfod arfe.-el perthynol i'r gymdeithas uohod prydna,wJI Mereher, yn ysgoldy Bethel (B.). Yn ab- senoldeb y llywwyddes (Mrs E. B. Jones) llywyd'dwvd gan Mists Williams, Stanley Cresient. Dechreuwyd y cyfarfod gan Mrs Alice Owen, a darllenwyd papyr ar "Dyled- swydd i weithio gyda dirwest," gan Miss M. A. Jones, Stanley Crescent. Darllenodd Miss Lewis, Kingsland, hanesjTi ar "Ddylan- wad gweddi," a chafwyd sylwadau pellach gan Mrs Williams, Gilbert street; Mrs Wil- liams, Nantwicli House; Mrs Longfield Jones, Mrs Williams, Edmund street; a Mrs Pritchard (Buddug). Terfynwyd un o'r cyfarfodvdd mwyaf Uewyrchus trwy weddi gan y llywyddes. TAN.—Dydd MawTth canfyddwyd fod llawr y Llyfrgell Gyhoeddus wedi cymeryd tan, a galwyd allan y tan-ddiffoddwjT, o dan arweiniad Dr Roland Williams, allan ar un- waith, a gwnaethant hwy yn nghyda'r hedd- geid eu gwaith yn rhagorol, fel ag v llwyddasant i ddiffod y tan mewn vcliydig iawn o amser. Nid oedd ond oddeutu blwyddyn o amser er pan y llosgwyd yr boll adeilad o'r blaen. CYNGHERDD No,- Fawrth cynhaliwyd cyngherdd llwyddianus yn y Town Hall, o dan lywyddiaeth Capt Johnson, R.N., pryd y cjmerwyd rhan gan gorau y ddwy eglwys ac ereill. CYFARFOD PREGETHF.—Nos Lun a dydd Mawrth cynhaliwyd y cyfarfodydd pregethu blynyddol yn nglyn a chapel Ar- menia, pryd y gwasanaethid gan y Parch J. Williams, Princes road, Lerpwl (gynt o Bryn- isiencyn), a'r Parch T. Charles Williams, B.A., Gwalchmai. Cafwyd oedfaon grymus a chyilulleidfaoedd hynod Iluosog, yn neill- duol felly yn yr hwyr, pryd yr oedd yr add- yn y gwahano loafdeo n fgrfhrn,rN omm oldy wedi ei orleni. Gwnaed casgliad yn y gwahanol oedfaon yn cjThaedd dros 45p, tuag at ddiddyledu yr addoldy. AdeiLad- wyd y capel saith mljTiedd yn ol ar draul o dros 2300p, ac erbyn dechreu y flwyddyn hon I nid oedd yn aros o'r ddyled ond oddeutu 400p. ANGLADD.—Dydd Llun liebryngwyd i dy ei hir gartref weddillion marwol Miss Amy D. Jones, merch hynaf Air a Mrs W. Jones, Fair View. Yr oedd yr ym- adawedig wedi dioddef cystudd maith, a bu farw yn 22 mlwydd. Gweinvddwyd yn yr angladd gan y Parch Thomas WTilliams, Ar- menia, a'r Parch T. Glyn Roberts.
RHOSTRYFAN
RHOSTRYFAN Cynhaliwyd cyfarfod cystadleuol Anibyu- wyr y Tabernacl, nos SadwTn y 5ed cyfisol. Llywyddwyd gan Mr Richard J. Griffiths. Beirniad yr adroddLadau oeddynt y Parchn W. Williams (Einion) a H. Davies; y gerdd- oriaeth, Parch H. R. Cadwaladr, A.C.; y llawysgrif, Mr W. Ellis, PeiWforddelen. Enwau y buddugwyr vdynt: —Dan wyth oed: Gwen E. Hughes, Mary Pritchard, Daniel Job, O. W. Owens, Robert W. Tho- mas, Richard Cadwaladr, Henry Cadwaladr dan ddeuddeg oed Mary J. Job, Ellen Job, Ellen Griffith, Ellen Jones, Pollie B. Hughes, Robert R. Griffith, John T Prit- chard, Sydney Owens, Griffith Roland Wil- liams dan bymtheg oed Ellen J. Hughes, Owen G. Hughes, Josua Job, Lizzie Hum- phreys, Maggie Edwards. Ar prif adrodd- iad y goreu ydoedd Griffith R. William; ar 3-r unawù, Robert R. Williams. Daeth dau barti yn mlaen i ddatganu "Drewen," y buddugol oedd Hugh H. Owen a'i barti. Caiwj'd cyfarfod dyddorol a llwyddianus iawn. Rhoddodd Miss Pritchard, Miss Wil- liams, Bontnewydd, a Miss WTilliams, Rhos- tryfan, eu gwasanaeth.
) CARCHARU GOLYGYDD. j
) CARCHARU GOLYGYDD. j l'i i'i Times o J,?lk?.nuesbll,z >i dywe.l 'fod g"lygydd y .L,hi»n»» Sblg St.r ea,.i -i t.;)'?'"vd i'r ar y cyhuddiad o enldbio I)'• L'ids ysgnlenydd gwern yvK.idrneth Tnil 8\1,
Advertising
I tttjttt HEt I n j ?)t???)Lj??jJjJ? ??? ?? iT!? '??.??  NY$ '??J??????"?<??t?t?????tF??tt?JtB??? 4%vOLOUR 'T:1 QUICK P ('i' ",1 'J r"'fr.' :0 I' DYEING. I H.tAP, ()-d!.l jN.ol: in a Colors 3very«vher.j i 'J- )';1
CONWY. I
CONWY. LLYS YR YNADON.—Ddydd Llun, ger- bron Mr H. Kneeshaw, ac ynadou ereill, di- rwywyd W. J. Thomas, Penmaenmawr, i 20s a'r costau, am fod vn feddw, agwrthod myned o Bron Eryri Hotel ar y 4ydd o Ionawr.— Gwysiwyd W. Williams, Rosemary Court, Conwy, am ymosod ar Hugh Roberts, Ben- arth. Dedfrydwyd v diffynydd i garchar am fis.-Cyhuddid Richard Roberts, Minafon, Llallfairfeehan, o ddyfod o'r "Clwb ('ym- deithasol," Penmaenmawr, ddydd Sul, y 30ain o lonawr,yn feddw ae afreolus. Rhodd- odd y diffynydd enw angliywir pan ofynwyd iddo pwy oedd efe. Dirwywyd ef i bum swllt a'r costau.—Gwysiwyd Robert Edwards, Penpyra, Conwy, gan Jabez Dowty, am achosi gweithio ceffyl ac yntau mewn cyflwr anghymwys. Dirwywyd y diffynydd i 20s a'r costau,-Cvhuddid Moses Jones, Bwlch Tywyn, o greulondeb at geffyl. Taflwyd yr achos allan. a rhoddwyd cyngor i'r diffynydd fod yn ofalus o hyn allan.—Y'r oedd Ellen Evans, Tywyn, Deganwy, yn cyhuddo ei gwr, Robert Evans, o ymosod ami, ao hefyd yn gofyn am wahaniad oddi wrtho. Ded- frydwyd y gwr i garchar am bedwar diwrnod ar ddeg am yr ymosodiad, eaDiatawyd venis am wahaniad, ae archwyd i'r diffynydd dalu 5s yn yr Aythnos tuagat gadw ei wraig.- Cjhuddwyd W. Williams, J. Jones, a H. ^Roberts, Conwy, gan yr heddgeidwad David WiJliams o droseddu yn erbyn Deddf Rhwystro Herwhela. Cafodd JT heddgeid- wad hyd i'r tri ar v ffordd, a chanddynt un ar bvmtheg o rwydi, ffi?red, a chi i'w canlyn. Dirwywyd hwy i 20s a'r costau bob un. Dywedir, po buasai "llais" eawrfil yn gy- i maint o ran cyfartaledd ag eiddo'r eos, y buasai ei ndgorniad yn glywadwy o amgylch y byd. Dywedir fod cynffon mochyn yn brawf di- gyfciliorn o sefvllfa v ereadur. Os vr honÔa yn llac nid vii, yr anifail yn iach, ac fe ddylid liewid ei fwytl. Ond os bvdd v gynffon wedi ymdorehi yn (lynn, v 111Hpir ereadur vn iach a dedwydd. Deallwn fod person anhiriaethus newydd omhen taith o fil a rhwpch Ch:1I1t o fil1,!ir- oedd ar y modyr (y motor cart. Bit illll11 wythnos yn trafnelio, a defnvddindd 1440 alwvni o olew, yr hyn a bnrai i'w deitliio gostio iddo dair ffvrling y filidir. Yr het dai a arferid ei gwisgo gan ddynion a ymddangosodd gvntaf yn agos i bum can juiyaedd yn ol J'U Ffroinc, 4
Advertising
BENGER S FOOD j For Infants, Invalids, and the A I Sold in tins by Chemists, & -c., everywhad I Balmoral Castle, I Scotland, 25ain Medi, 1896. "Syrs, "Gwelwch yn dda anfon i Balrnor. "It I Castle un dwsin o Tinian 2s tic "o Benger's Food H.I.M. "The Empress of Russia, eyfeir. "iedig i Miss Coster. Yr ydym "wedi cael y bocs a archwyd oddf- "wrth Peterhoff. "Yr eiddoch yn gywir, "F. Coster." (Cyhoeddir trwy ganiatad arbenig y Russian Court). Benger's Food kma Benger's Food J Benger's Food wrywh<^ For Infants, X Invalids and the Agedg Bwyd hawdd ei dreulio, yn fla.sus a maethlon, wedi ei baratoi yn arbenig i bltmt, a'r rhai y raaa eu horganau treuliol wedi eu gwae- hau trwy waeledd neu henaint. Mae profiad miloedd wedi profi y gall y bwyd hwn gael ei fwvnhau lL'i dreulio pan yr anghytuna pob bwyd arall. Benger's Food „wr Benger's Food,. Benger's Food For Infants, S. Invalids and the AgedQ Dywed y "Aledicat Record," Llun- dain — "Saif pan y gwrthodir pob bwyd arall." Rhan o lythyr oddiwrth Lady Cham- pion de Crespigny: — "Yr oedd fy mhlentyn ieueng- af yn iiddil dros ben; rhoddwyd ef i fynu gan y ddau feddyg. Wedi treio pob math o !adh, dywedwyd wrthyf am eich bwyd chwi, a defnyddiais ef gyda'r canlyniadau goreu. Y illite yn awr yn fachgen cryf, ac yo bump mlwydd oed," Benger's Food Benger's Foodc^^ Benger's Food evMywtofc For Infants, Invalids and the AS94 Dywed y "Medical Times": — "Mae yn medtiu ctmeriad ucheJ, ac yn ei deilyngu." Rhan o lythyr Countess of —— "Nis gallaf beidio tlyweyd am ganlyndaxlau rhyfeddol Benger's Food. Nid yn unig y mae ewpan. aid ohono yn fy adnewyddu bob boreu, ond mae fy merch yn ei gymeryd ac yn cael lies mawr oddi- wrtho," Benger's Food III TJIII. Benger's Food Ben ger's Food.?  Benger's Food eve" For Infants, Invalids and the Aged* d y "British Medical Jour- nal" — "Mae wdi sefydlu ed gymeriad c-i ragoroldeb." Rh t:n lythyr Countess of Owtrim: "Mae effaith Benger's Food ar fy merch fach wedi bod mor ryf- eddol a chyflym fel y rhaid i mi gynyg i chwi fy nymuniadau :Ùn diolchgarwch llwyraf." Benger's Food aiwi Benger's Fcod?? ,lots'" Benger's Food ",elYW/l" For Infants, Invalids and the Aced. Desgrifia y "Lancet" ef fel "Parotoad rhagorol Mr Benger.' Y sgrifena Bone(ldiges "A siarad yn ddynol arbedodd 'Benger's Food' fywyd fy maban yn hollol. Yr oeddwn wedi treio pedwar o fwydydd ereill adna- byddus, ond nis gallai dreulio dim nes y cafodd 'Benger's.' Mae yn awr yn v.ridgoch ac yn tewychu yn gyflym." Benger's Food Benger's Foo Benger's Food For Infants, Invalids and the ALrecl6 Jsgrifena Meddyg adnabyddw, Ar 01 cael protiad helaeth 0 Fwydydd, gartref ac yn India, yjtyriaf Benger's Food' ynang- hydmarol well na'r un wyf wedi ei roddi erioN1." S-ton Carew, Rhag. 5ed, 1896. « Syrs,-Amgauaf ddarlun o fv mab, yr hwn a gymerwyd pall yd- oedd yn naw mis oed, a phwvsai 221 pwys. Porthwyd ef yn unig a 'Benger's Food' er pan yd- oedd yn 14 diwrnod oed. Mae yn bleser mawr genyf ddweyd iddo dreulio eich bwyd chwi wedi iddo wrthod bwydydd eraill gallaf ddy- weyd i'w fam farw pan ydoedd yn 28 ?wr ,) oed. Yr eiddoch vn gvwir. ??\.?? BAKNFTT. Benger's Food In Benger's Food Chtmhrtt, 4s. Benger's Food For Infants, Jpvalids and the Aged&
IDOLGELLAU I
DOLGELLAU I LLYS YR YNADON".—Dydjd Mawrth cynhaliwyd v llys arferol, o flaen Mr John Vaughan (vn y gadair) ac j-nadon erei)).- 0 berthynas i gweryl y rhwyd gofynodd Vr R. Guthrie Joues i'r ynadon dtdtn yr achos vn erbvn Rowland Parry a W. [ones allan, gan ei fod wedi ei brofi yn Llundain nad oedd rhwyd vn offeryn anghyfreithlor. i'w gario, I a gofvnodd iddynt wncyd archt-b yn gor- chvnivn i'r rliwyil nae) oi rhodcli i'r diffyn- yddion.—Gwrth'wvnebai Mr W. H. Davies I hyn giui fod y dittvnyddion wedi dweyd, piin ot-dd vr achos gerbron nvai md eu liwddo I hwv oo(id y rhwyd.—Dywedodd Mr Jones fod v Fainc wedi eu cael hwy yn imog o gario y rliwvd.—Wedi ynmyngliori a'r Clerc, dy- wedodd v CV.deirydd wrth Mr Jones nad oedd yn angenrheidiol id1 hut hwy wneyd archeb, ond illdo "f wneyd cais at Supt Jones am dani.—Gwnaeth Mr W. R. Davits gais 1 ar ran v gwarcheidwaid iuu i'r ynadon or chy"myn i W. Owen dalu cyfran yn wythnosol at gadw ei wmig yr hon sydd yn y tlotty.- Ar ol clywed y tystiolaethau, gorchyniynodd j y Fainc iddo dalu 2s vr wythnos at ei Chyrull. I LLYS ARBEXIG.—Dydd Sadv, o flawi t Dr Edward Jones, Mri E. Griffith, Francis j Evans, a J. Meyrick Jones, dywyd cvhudd- j ud vu erbyn un J. Irving doarfod iddo y j dyd,1 blaenorol fygwth saethu Mr Hugh Robert. (Voss Foxes Inn, ger y (iref.- Rhoddwyd tystiolaethau gan Mrs Roberts, ac hefyd gan Mr Hugh Roberts, yr hwn a ddywedai fod y diffvnydd gyda dyn arall wedi galw yn ei dy, ac i'r diffynydd ofyn am o'r ty, ac erbyn iddo fyned yn ot yr oed t 01 yr oedo umryw o'r llestri yn y wedi eu tori gan y diffynydd. Dywedodd y tyst wrtho na bua-sai yn eychwyn i'r dref gydag ef nes y bllasÚ yn talu am y golled wnaeth ac am v cerbyd. Talodd 3s am y llestri a os am y cerbyd. Gwnaeth wrbyd yn barod i gychwyn, ac aeth i ddweyd wrtho ei fod felly ond ni ddaethai i mewn iddo. Ar ol ceisio ei berswadio am yehydig, dy1\'('dodù, gall ddal Ih\'l\'(ldryll o I fewn llathon iddo, If you don't leave mo I alone I will put a hole through you." Dy- ehrynodd hyn y tyst Yr oedd y diffynydd vit obr. Bvi o gwmpas y ty y dydd can- lpiol, ac IUlfonodd y tyst i hysbysu yr hedd- geidwaid.—Y Rhingyll Breese a dystiolaeth- odd iddo fyned i Cross Foxes. Ar y ffordd rhwng lodge Caerynwch a'r efail cafodd law- udry 11 ar lawr. Ar ol gwneyd ymchwiliad cafodd fod v carcharor wetli myned i orsiif Bontnewydd, ae oddiyno i orsaf Dolgellau !J'da'r trl'n haner dydd. Daliodd ef vn y Cross Foxes, Dolgellau oddeutu un o'r gloch yr un dydd. Dangosodd y llawddryll iddo, ac addefodd mai ei eiddo ef ydoedd.—Dywed- odd y diffynydd nad oedd yn cofio dim o'r hyn oedd wedi bod yn wneyd yn y Crosss Foxes, a'i fod wedi cael cryn lawer o gwrw a gwirod cyn myned o'r dref.—Dywedodd Supt. Jones fod y diffynydd wedi dwpyd wrtho mai vn v Colonies v cafodd y llaw- ddryll; ae mai o jBirmingham v cyrhaeddodd y dref ddydd Mawrth.—Anfonwyd ef i gar- char am tis. Y CYGOR DIESIG.-Cyn\1aliyd cyfar- fod o'r Cyngor uchod yn y Neuadd Sirol nos Fawrth diweddaf. Yr oedd y rhai eanlynol yn bresenol: —Mri J. Meyrick Jones, Y.H. (cadeirydd), R. Mills, John Edwards, W. O. Williams, G. Owen, D. Meredith, E. Wynne Williams, Thomas Parry, E. W. Evans, John Williams, a Dr John Jones, a'r Mri W. R. Davies (clerc), R. Barnett (clerc cynorthwyol), W. Jones (surveyor ) ac E. R. Jones (cas?tydd). \\I){or\ Ei:B?es TRETHIAD.— Daeth y Parch T. Palmer James i gw:¡,!)O i'r Cyngor ei fod yn cael ei drethu yn ormodol. Yr oedd yn dweyd fod terfyn y Cyngor yn rhedeg rhwng ei dai yn Frondirion, ac felly y dylai rhan o'r Ue gael ei drethu yn ol treth v Cyngor Plwyf, ac nid yn ol treth y Cyngor binesicr.—Penodwyd fod pwyllgor o'r Cyngor i ystyried y mater. Y pwyllgor benodwyd oeddynt y Mri J. Edwards, D. Meredith, G. Owen. ENGLISH TERRACE. Darllenwyd llvthyr oddiwrth berchenogion English ter- race, yn protestio yn erbyn yr hyn ddywed- wyd gan Mr Richards yn nghylch fod dillad yn cael eu taenu uwchben yr heol hon, ac ?,f??( ,,n ew?-no yn erbyn y budn'ddi oedd vn cael ei acli?si gan "ifeiiiii(I Mr Richards, ac yn gofyn i'r Cyngor roddi yr heol mewn trefn.—Dywedodd Mr Mills ei fod wedi gweled Mr Williams, a dywedodd wrtho y buasai ef yn rhoddi y gerddi i'r Cyngor end iddynt hwy roddi troedlwybr yno, ac y buasai vn cyfranu at roddi y ffordd mewn trefn, os bvddai y gost yn rhesymol. Cynygiodd Mr Mills eu bod yn derbyn y cyii,gi;td.- Oalwodd Mr Edwards sylw at y ffaith fod Cymdeithas Adeiladu Pwllheli yn foddlawn talu JT haner at wneyd troedlwybr a'r heol, a rhoddi eu gerddi hwy, a phaham y dylid gwney* troedlwybr i Jir WTilliams am Idini ond cael y gerddi.—Cynygiodd Mr Evans fod y cynygiad wnaed i'r perchenogion dro yn 01 yn cael ei wneyd eto, sef fod y Cyngor yn barod i dalu yr haner at wneyd yr heol i fyny, os byddai iddynt hwy roddi y gerddi i'r Cyngor am hyny; ac os na byddai iddynt gydsynio fod v Cyngor yn rhoddi rhybmM- ion iddynt y buasent yn gwneyd yr heol i fyny, a gorfodi iddynt dalu yr boll o'r cost- au a gadael y gerddi yno.—Pasiwyd y cynyg- I iadhwn, PEN Y BONT FAWR.-Dywedodd y Sur- veyor fod dau o'r Cyngor Sirol wedi bod) n edrych y lie hwn, ac yr oeddynt hwy yn ifair- iol iawn i wneyd y cyfnewidiad. Caiff y mater svlw y Cyngor Sirol npsaf. ADDitODDIAD Y MEDDYG.-YN ei il- roddiad d_v«e<lodd y meddyg fod y cylch yn glir oddiwrth afiechydon heintus, ond con- aenuiiai dy lie v mae Hugh Humphreys yn byw yn Pandyrodyn. Pasiwyd i anfon yr adroddiad at yT agent. RHEILFFORDD YSGAfN.—Dywedocid Dr John Jones fad gwr ieuanc, yr hwn cd i vii nglvn a'r cwmni oedd yn cymeryd y gwaith haiarn yn Tir Stent, wedi gofyn iddo ddo l a mater y rheilfTordd ysgafn o Corns o ftaen y Cyngor. Yr oedd y cwmni hwn yn )" yddus iawn am gael y rheilffordd, ac yn baro I i dalu llawer at ei gwneyd. Yr oedd y gwr ieuanc hwn vn awyddus iawn am cael eyr: fod o brif ddynion Corris a Dolgellau l ys- v mater, ae y buasai dau o gyfarw ytl- wvr y ewmni yn dyfod i lawr i ddweyd \v hvn fuasent hwy fel cwmni yn barod 1 W wneyd at gael y rheilffordd.-Pastwyd i gael evfarfod fel yT awgrymai Dr John Jones. LLWYISR YR HEGWRT.Galwyd yw y Cyngor at gyflwr anfoddhaol y ilwyor uchod. a phasiwvd fod cais yn cad ei anto1 i'r CVnaor Dosbarth i ofyn iddynt ei rodvM mewn trefn.
I DIM OND NAW O'R GLOCH*'NID…
I DIM OND NAW O'R GLOCH*- NID DEUDDEG. Ar acblysur neillduol yr oedd Pedr Fawr, o Rwssia, yn bwyta ei swper yn y Palas Gauaf, yn St. Petersburg, !yda'i wraig, y Canghellor Mons, ac urddasolion ereill. A hi braidd yn gynar, dechreuodd yr ymherawdwr gwyno ei fod wedi blino, a gofynodd pa faint ydoedd hi o'r gloch ? Edrychodd Catherine ar ei horiawr, ac at- ebodd, "Naw o'r gloch." Gyda fflachiad sydyn o ddigofaint, cipiodd Pedr yr oriitw-r, rhoddodd dri thro i'r bysedd a chyda'r Uais hwnw na feiddiai neb ei ateb, dywcdodd, "Yr ydych yn methu; y mae hi yn haner nos, a rliaid i bawb fyned i'w j wely!" Yr oedd yr Ymherawdwr Pedr Fawr yn ddyn a chanddo gymeriad o nerth anghy- ffredin; ac yr oedd ei ewyllys ef yn gyfraith yn Rwssia. Gallai wneyd i bobl fyned i'w gwelyau ganol dydd, a chyfodi ganol nos, pe mynasai. Gallai eu taflu yn ngharchar, eu I gyru i Siberia, neu dori eu penau ymaith, os mynai—a mynai yn fynych. Pa mor ddrwg ac afresymol bynag ydoedd ei ameanion a'i orchymynion, nid oedd yno neb i'w wrthwynebu. Er hyny oil, fel pob rhyw awdurdodau ereill, nis gallai efe gyf- newid mo'r ffaith leiaf j-n y greadigaeth 1 Gall- ai y gorines-deyrn anghyfrifol a brwnt hwn gipio oriawr ei wraig, troi v bysedd deirawr yn eu blaen, a dweyd ei bod hi yn ddeuddeg o'r gloch. Ond a oedd hi yn ddeuddeg o'r gloch ? Nac oedd, dim ond naw o'r gloch. "Pa ffyliaid ydyw y nieidrolion hyn ?" Ie, yn wir; a rhaid fod y rhan onest a dysgadwy ohonom yn cofio hyny bob amser gyda phrudd-der a gostyngeiddrwydd. 0 herwydd pa niwed annhraethadwy sydd er's oesoedd yn cyfodi o'n ffoleddau pendrweb, fel tawch gwenwynig o'r corsydd? Hwyrach eich bod yn cofio pa beth a ddy- wedodd Boerhaave, physygwr enwog o'r gan- rif ddiweddaf, yn nghylch rhoddi dwfr i rai a thwymyn arnynt. Ei athrawiaeth ef yd- oedd, fod twymyn yn ddyledus i gyflwr glud- iog y gwaed, a bod dwfr oer yn ei wneyd yn dewach a ffyrnicach. "Felly," meddai y dyn mawr hwnw wrth y doetoriaid ereill, "pan fyddo twymyn ar unrhyw un, na roddweh iddo i'w yfed ond diodydd cynhes, blawd ceirch, te, a pbethati felly." Cymerasant ef oil ar ei air, o herwydd ei fod yn awdurdod a thrwy y fympwy ddi-syn- wyr hono, y mae rhai o dan dwymynau wedi dioddef arteithiau annhraethadwy o syched y gellid ei dori, neu ei rwystro, gyda swm rhesy-mol o ddwfr oer. Ymddengys mai gwers y ffaith yma, a llaw- er o rai ereill cyffelyb iddi, ydyw, y gall gwy- ddor mewn enw, heb synwyr cyffredin gyda hi, fod yn llawn mor beryglus a gallu di-der- fyn yn nwyhLw nwyd ddi-attalfa. Nid oes gymaint o amser er pan edrychid I ar yr amrywiol afiechydon vr ydym ni yn di- oddef o danynt fel pethau hollol ar wahan i'w gilydd. Soniem-ac yn ngrym arferiad yr ydyin 311 son eto-,im grydcymalau, gowt, I anhwyldeb ar yr iau, afiechyd ar yr elwlod, ennyniad ar yr ysgyfaint, y nerfau, a'r ymen- ydd, ac felly yn y bIaen; a chredid y Iesid trin pob un ohonynt fel pe na fuasai yn per- thyn o gwbl i gwynion, neu anhwylderau er- eill. A chan fod yr "awdurdodau" bron i gyd yn dai at y golygiad hwn, fe'i derbyniai y bob! ef fel mater o gwrs. Ac felly yr aeth y t?obi ef fel rnatei. dioddefwyr rhagddynt heb eu gwella hyd nes i'r hc ddoctor-angeu-roddi esmwythad parhaus drwy ei ddull anffaeledig ei hun- rhoddi terfyn ar y dioddefydd. Gan erfyn eich maddeuant am y rhagym- adrodd maith hwn—ac yr wyf yn rhy ddiog i'w gwttogi heno—gwahoddaf eich sylw at ddangosiad diweddar o'r un gwirionedd. "Am lawer o flynyddoedd (medd goheb- ydd), dioddefais oddiwrth ddiffyg treuliad a chrydcymalau. Ar ol bwyta cawn boen dir- fawr yn fy mrest, ac nid oedd fy mwyd yn gwneyd fawr o les i mi. Cefais grydcymalau, a effeithiodd ar fy nghyhyrau a fy ysgwydd- au; ac ni cbawn orphwysdra na nos na dydd. Aethum mor wan a llesg gan y boen fel mai prin y gallwn i gerdded o gwmpas. Cynj giais bob math o feddyginiaeth y gallwn glywed am daDynt; ond nid oedd dim byd yn fy es- mwythau, nac m gwneyd unrhyw les i mi. Un diwrnod, galwodd boneddwr yn y ty, a dywedodd wrthyf y gwellhawn os cymerwn Mother Seigel's Curative Syrup, Cefais botelaid o'r feddyginiaeth hono ac wedi ei I chymeryd, cefais esmwythad mawr. Yr oedd y boen yn llai, a gallwn symud fy mreiehian, a theimlwn yn well fy hun. Deliais i'w gy- meryd, ac yn fuan gallwn fyned o gwmpas fel arfer, gan deimlo yn gryf ac iach. Yr vd- wyf, byth er hyny, mewn iechyd da. Nid wyf yn meddwl y buaswn yn fyw yn awr oni- bai am Mother Seigel's Curative Syrup. Gell- wch gyhoeddi hyn fel y mynweh. (Arwydd- wyd) Mrs Martha Willis, Forrester's Arms Inn, Kelsall, ger Caer, Meheftn 17eg, 1897. Arwydd o chronic dyspepsia ydyw y eryd- cymalau, a bron yr oil o'n hafiechydon ey- ffredin. Felly, er mwyn eu gwella, rhaid i ni wella yr achos ohonynt yn gvntaf; sef, dys- pepsia. Dyna gyfrinach llwyddiant digyffel- yb Ilotber Seigel's Curative Syrup yn yr achos hwn, fel mewn myrddiynau o achosion ereill. Y mae y feddyginiaeth werthfawr hon yn gwella ac yn rheoleiddio yr organau treulio; ac o ganlyniad, yn gwella yr an- •hwyiderau sydd yn tarddu yn uniongyrchol o'r diffyg treuliad. Gwirionedd syml iawn, ond ardderchog, er hyny. Byddwch gystal a'i gadw mewn cof, pan y byddwch chwi, neu rai o'r cyfeillion, eisieu cynorthwy meddygin- I iaethol. Oherwydd, fel y dywedais ar y dechreu, y mae un ffaith yn werth hobed o ¡ ddamcaniaethau. PaD na byddo ond naw 0'r gloch, nis gall yr holl "awdurdodau ar y ddaear mo'i gwneyd yn ddeuùdeg," ¡
I CYNGOR DOSBARTH PORTH,AETHWY,…
CYNGOR DOSBARTH PORTH- AETHWY, Cy Iilli,y(I cyfarfod misol y Cyngor nos Lun, Mr R. J. Thomas (cadeirydd), yn llyw- yddn, yr oedd hefyd yn bresenolMri T. Roberts, T. O. Roberts, J. Davies, J. Wil- liams, H. Thomas, E. Williams, G. Williams, R. W. Roberts, a Walter R. Jones.—Dar- llenwyd adroddiad y Pwyllgor Arianol gan Mr G. Williams, ac oddiwrth y cyfryw ym- ddangosai fod y swm o 16p 15s 9c wedi ei wario yn ystod y mis ar y gwahanol heolydd. Yr oedd y swm o 54p 188 o'r trethi wedi ei gasglu yn ystod y mis. Y gweddill yn ddy- ledus i'r trysorydd cedd 208p 7s 9c. Cymer- adwyai y pwyllgor i'r Cyngor roddi awdurdod i'r casglydd trethi newydd i erlyn y rhai ydvnt ar ol gydt'ti trethi.—Ar gynygiad Mr T. O. Roberts, yn cael ei eilio gan Mr J. Davies, mabwysiadwyd yr adroddiad.—Cy- farfyddodd aelodau y Pwyllgor Iechydol y nos Wener blaenorol, a buont yn ystyried cynllniaulidr ahsepnv.. clorahhmamtrnhes wir cynlluniau y llaethdy, ux., a fwriedir adeit- adu yn y dref. Cymeradwyasant fod i'r oyf- ryw gael eu pasio.—Pasiwyd i roddi saith diwrnod o rybudd 1 Mr Jones, Brynowen, i wneyd i ffwrdd a'r nuisance yn Marquis, ac os na fydd i hyny gael ei wneyd fod iddo gael ei erlyn.—Darllenodd Mr Walter R. Jones ad- roddiad y Pwyllgor Gwylio, yr liwn a gynhal- iwyd ar y Sydd.—Y'r oedd Uythyr wedi ei dderbyn gan y pwyllgor oddiwrth Gwmni y Gwaith Xwy yn hysbysu mai pris y nwy am bob lamp bob blwyddyn fuasai 18s. Dywed- id yn y llythyr hefyd fod y cwmni yn barod i ofalu eu hunain am oleuo a diffoddi, glan- hau, ae adgyweirio y lampau am Oc yr nil, ar yi amod fod i bob burner, &c., fod mewn cyflwr prlodol ar dechreu. Gyda golwg ar v deunaw swllt am nwy, cynj'giodd MrT. O. Roberts fod i'r telerau gael eu derbyn, ond fod y cwestiwn o oleno, &c., i gael ei ohirio ar hyn o bryd.—Eiliwyd gan Mr J. Davies, a phasiwyd.—Ar gyinerauwyaeth y pwyllgor, pasiwyd i roddi rhybudd terfynol i Cyrnol Price i dori i lawr y coed ger ffordd Cadnant. —Oddiwrth adro-.aad y svyddog ^meddvgol, Dr Fraser, jrmddengys mai nifer y genedig- aethau yn ystod y mis oedd dau, a'r marwol- aethau, 3.—Mewn perthynas i chwarel y Cambrian, hysbysodd y Cadeirydd nad oedd y pwyllgor a apwvntiwyd i ystyried pa gam- rau i'w gymeryd yn y mater hyd yn hyn wedi gwneyd eu hadroddiad.-—Sylwcdd Mr J. W il- liams, fod cwynion yn cael eu gwneyd fod y chwarel wedi ei chauw yn y fath g' flwr mor hir.
IABERDARON AR CYFFINIAUI
ABERDARON AR CYFFINIAU I Y GYMDEITHAS DDADLEl'OL.—Caf- wyd cyfarfod difyr nos Lun diweddaf yn Y" gol Deunant, dan lywyddiaeth Mr Hughes, ysgolfeistr. Y testyn ydoedd "Pa un ai inaintais ai anfantais i ddiwydwaith yw peir- ianau amaetliyddol ?" Cymerwyd yr ochr gadarnhaol gan Mr G. Ellis, a darllenodd bapjT campus. Gwrthwynebwyd gan Mr Griffith, 'I'y Isa, yn absenoldeb anorfod Mr Henry Parry, a gwnaeth ei ran yn ganmol- adwy. Siaradodd amryw o'r aelodau yn mhellach ar y mater. Ar y terfyn CiW.) mwyafrif dros yr ochd gadarnhaol. Da genym i weled y gymdeithas mewn sefyllfa mor Uew- yrchus. YR ANWY'DWST.—Clywir cwyno cyffre I. inol oherwydd y clefyd hwn. Caed ymwei iad trwm iawn ohono vn y Rhiw, a cau yr ysgol ddyddiol am fis o amser tr,cy orchymyn y swyddog leciiydol. Y mae, Co bynag, yn dechreu ciiio yn awr. GWAITH PRIDDIEINI Y RHIW.- Drwg genym ddeall fod y gwaith hwit 've-i llwvr sefyll. Y mae y gweithwyr gan mwpi wedi myned i chwilio am waith i ardaloedd y chwareli.