Y Genedl Gymreig

TE PERAiUD MAZAWATTEE. TK bEKAlDD MAZAWATTEE. TE PEKAIDD MAZAWATTEE. TK PKKAIDD MAZAWATTEE. TH IPERAIDD Al,%ZiWATTEE. Mewn pacedi a tiuiau, gau bob Grocer. ANCHOR TEA! ANCHOR TEA ANCHOR TEA- Y gwerth goreu. y gall arian ei bryuu.

AMAETHYDIUAKTH. I Yr wyf yn credu y dylid dwyn y llaethdy yn amlach i sylw ein darllenwyr, gan fod gwneyd ymenyn marchDadol o bwys mawr i'r gwerthwr a'r prynwr ao anhawdd fvddai dweydi ba un o'rddau y byddai hyny o'r pwys mwyaf. ° Gan fy mod yr wythnos o'r blaen mewn angen buweh mewn cyflwr arbenig, fe fu raid i mi deitbio cryn lawer eyn cyft-rfod ag un i'm boddhau; ac wrth fyned a dyfod yr oeddwn yn ceisio dal sylw ar auiryfal bethau a ddygeut rhyw fath o berthynas ag am- aethwyr ae amaethyddiaeth ac yn mhtith y pethau hyny yr oedd y llaethdai ya orbenig. Gelwais mewn oddeutu dau ddwsin o dai ffermydd, mewn deg o ba rai y bflm yn bwyta bara ac ymenyn; ac allan o'r deg hyny yr oedd saith o iionynt yn meddu ar fara campus, ond yr ymenyn yn wali.tnol i hyny, tra yn y tri ereill yr oedd y bara a'r ymenyn yn beraidd a blasus. Nis gellir dweyd fod yr ymenyn cyntaf a enwyd yn eilraddol oherwydd diffyg glanweithdra, cauys yr oedd y tai a phobpeth o'u cylch yn lan a thaclus, ond gorweddai y diffyg yu Dah) ?veiriad yr ymenyn yn fwy nag wy ?u, dim arall. TMchon, hefyd, fod tipyn o'r bai i'w briodoli i'r weithred o dewychu y llaeth a'i gorddi. Gwaith anhawdd iawn ydyw gwneyd ymenyn da-ymenyn y byddai yn bleser pan ddyn ei fwyta, ac nis gellir byth ei gaol heb y gofal innvyaf, nid yri uniggyda thewychu a chorddi y llaeth nes dwyn allan ymenyn a/i gyweirio, ond befyd hefo bwyd a diod y buchod. glanweithdra y beudai, yn ughyda medr y godrwr. Angenihaid yw i'r porthiant fod yn faethlon a phera'dd, i'r dwfr a yfant fod yn lan a meddal, i'r beudai fod yn drwyadllân ac wedi eu gwyngaichu o fewn. Dyledswydd y porthwr yw edrych ar fod y pethau yna yn cael eu gwneyd. Gyd* golwg ar y godrwr, efe a ddylai fod yn meddu ar y pethan canlynol: gwisg drws- iadus, dwylaw newydd eu golchi, tymer addfwyn, a goreu oil fyddai iddo fod yn hoff o ganu wrth odro, oblegid y mae gwartheg yn hoff o gerddoriaeth, a rhodd- art eu Hath yn rhwyddach i odrwr a giiia iddynt. Cefais i brawf pendant o hynyna unwaith hefo bllwch Gyureig. Pan ddechreuai y godrwr ganu, ceid ei gweled yn Iloni yn y fan ae os byddai y godrwr o fewn eyradd i'w thafod llyfai ei wyneb, ei ddwylo, a'i wisg yn fanwl, ond caniatau atuser iddi, a byddai yr ysten yn sier o fod yu llawuaoh o laeth na'r prydiau y godrid hi heb ganu iddi. Eto. DyJid gofalu am i byrsau a thetbau y buchod fod yn Ian cyn dechrea eu godro, fel na byddo i hyd yn nod lychyn syrthio i'r llaeth; a pheth da iawn fyddai eu godro a dwylaw Bychion, rhag i ddyferion yehwaith ddisgyn iddo; a gwell na hyny fyddai eu goaioa pheiriant—y "peiriantgodro" sydd erbyn hyn wedi dyfod i arferiad mewn llaethdai mawriun yn yr Alban. Nid oes y perygl lleiaf i dditnantubuiedd o'r fath fyued i'r llaeth oddiwrth y peiriant hwnw. Wedi i'r godrwr orpben ei waith, yna fe a y llaeth i ofal y llaethieg, a dyledswydd hono, wrth gwrs, yw gofalu am ei ddodi mewn Hestri cymwys, ac wedi eu goicbi mewn digon o ddyfroedd ocrion a phoethion nes eu gwneyd mor lan ag y byddo modd. Wedi hyna o ragymadroddi o'r eiddof fy hun, vr wyf yn cynyg i sylw y personilu hyny—y llaethwugodd-baragraph o waith un o'r prophwydi ar OORUI:I "Gdlir gwneyd ymenyn da o hufen p r Mwy na hyny, mae wedi ei brofi y cadwa, ymenyn felly mor hit a'r un a wneir a hufeu sur, er fed erei y cyffrediu yn wahanol. Honir fod ychydig bach o surui yn yr hufen yn gwella bias yr ymenyn. Mae y cw&s- tiynau hyn, fel amryw erail1, obartliei yuieayn yn gyfryw ag y gellid eu profi yn rhwy.ld gan wneuthurwyr ymenyn yn eu llaeth-dsi eu hunain. Dewisa y rhan fwyaf o wnenthurwj r ymonyn hufen wedi suro ychydig cyn ei gorddi, ond ni ddylid gadael i'r surni fyned yn rhy bell, rhag i hyny beri lleihad yn sIVm yr ymenyn, oblegid mae tuedd mewn surui i fwyta ymaitb. yr ymenyn, i raddau,o'r hufen. Dylid corddi yr hufen wedi iddo gyrhaedd i ÕO neu 60 gradd o ardymberodd yn yr haf,tic o 60 i 62 gradd yu y gauaf. Wedi i'r hufen I actio mewn uysglau breision, a sery11 a/11 ) o 31) i 4S o oriau mewn ardymheredd heb wahaaiaethu llawer o 60 gradd, fe ddichou I y bydd yr hufen yn bur agos i'r cyflwr y dylai fod i'w gorddi. Wrth wahaiiu yr hufen oddiwrth y llasth fe ddylid ei ystorio mewn cryciau, neu gelyruau yn meddu ar galldau hefo ffordd i awyr fyned i mown iddynt, a'u cadw am 24 awr mewn tymheredd o 62 srradd, pan y tewycha ac y dena yoh- ydig yn sur. Da fyddai ei gynhyrfu yn achlysarul. Wrth gwrs, fe wahdniaetha yr auiser a gymera yr hufen i sefyil, ond dylid ei gael i'r cyflwr a nodwyd uchod. Pan yu darparu ar gyfer corddi tyuiherwch yr hufen trwy ddodi y cryciau lieu y oelyrnau, y nalll "r ol y llall, mewn dwfr poeth meu oer fel y bo galw. Cynhyrfer yr hufen ag un llaw, gan ddefnyddio rhyw offeryn addas, ac a'r llaw aralldaliflr y gwres-fesurydd ynido hyd nes ei gael i'r ardymheredd priodol. Yna i symuder yr hufen o'r dwfr. Fel y nodwyd o'r blaen, yr ardymheredd priodul y d) lid corddi hufen ynddo ydyw o 58 i 63 gradd yn yr haf, ac o 60 i 62 gradd yn y gauaf. Mae y dull hwn o ddwyn yr hufen i'r gwres angenrheidiol yn well na thrwy dyw- allt dwfr poeth neu oer i'r corddwr, fe] y gwueir yn fynych, yn enwedig dwfr poeth, gan y todda hwnw y rhaa olew.idd o'r hufen, au hbblaw hyny ddryUio y gfonynau ymenyn." I Ni ddywed y proffesvir uchod air yo, nghylch pa un ai araf ynte cyflvm y dylid corddi. Cofgenyfiniiddarllearhywbedair, blynedd yn ol, waith un oedd yn dwyn ey- eylitiad a'r Llaethdy Breiniol, mai trigaiii tro y mynyd ddylid roddi. Rhoddais brawf j arno, ond gwelais nad atebai y cynllun i mi, I ac y mae'n aebyg mai y rheswm am hyny ydoedd ei fod ef yn corddi dim end yr hufen, a minau yn corddi yr hufen a'r llaeth yng- hyd. Ychydig o bwys a roddir ar hyny gan ond ychydig, yr wyf yn meddwl. Tybiaf mai y peth penaf ydyw i'r troadau fod drwy adeg y corddi yn Iled debyg, hyny yw, os trigaiu tro, mwy neu lai, i'r mynyd, dilyn at hyny o'r cychwyn hyd nee gorphen; a chaa gynted ag y gwna yr ymanvu ei ymddangos- iad stopier yn y fail, rhag dryllio gronynau yr ymenyn. Nid oes un gallu cystal a dwfr at gorddi, gan ei fod yn troi mor bynod o reolaidd, a pheth od iawn na wneid mwy o d-efnydd o'r gallu hwn at hyny, yn enwedig yn sir Gaernarfuu, ya hytrach na gwneyd y gwaith a oheffylau, fel ynbiesenol. Parhau i gynyddu mae y galwadau o Dde- beudir Amenci am deirw byr-gyrn, meddir, ae y mae'n dra thebyg mai ar gynydd mawr yr a y galwadau or cyfeiriad hwnw, gau fod y wlad yu awr yn dechreu agor ei llygaid i'w lies (yr hyn beth lias gwnaetli ar hyd yr oesoedd, ote y mae iddi ddiulch mewn rhan dda aiu hdp i g., ,i Ilygaid, i'r Cy-ary). Mae yn tfaith bwysi* fod y wlad hono wedi decbifcu anfon ymenyu a chaws i'r wu.1 hon. is is g" n pa fath ymenyn a ddeisa oddiyuo; ond am y caws, mi fuin yn bwyt, peth 0 hono y dydd o'r baeu, ac yr wyf yu sicr na fum yU profi ei well. Ymddengys fod y galwadau caitwfol hefyd am deirw byr-gyrn sr gynydd, ond rhai ar draws pedwar mis ar ddeg oed sydd yn mynd gyda ni, tra y mae yn rhaid iddynt wrth rai hyuach i fyned i Ddeheuiir Amer- ica. Wrth gwrs, y mae prisiau da yn cael eu talu am y cyfryw deirw. Lied ddiofyn yw gwartheg godro ae ych- ain, ond mae tores" yn gwerthu yu dra rhwydd ac am brisiau uehel; ae os eir yn mlaen hefo marcio cig tramor gan gynted ag y glenir hwynt, fe reda'r prisiau yn uchel mae'n dra sicr; o ganlyniad, fe allai wai dOOCQ 1'1; Ifer:nwl f¡ddIU go-phwyj or ei" rwyfau am ychydig i wylio troadau y gwynt ¡ masnachol. Mae'n amlwg yn bresenol y bydd i'r hyn a elwir yn New Photography fod o wasan- aeth i amaethwyr yn gystal ag i feddygon no eraill, gan y bydd yn hawd(I idd yrt trwyddo gael golwgar uawaith i wraidd af- iechydon yn eu hanifeiliaid, a thrwy hyny gyfaddasu physigwriaeth bwrpasol lit ddad- wreiddio pob afieohyd o'u cyfansoddiad. Fe ddylai Bwrdd Amaethyddiaeth ynigy- meryd ar unwaith a gwneyd arbrawfion gydag ef, a threfnu cynllun i ddyfod ag o at ddrws pob amaethwr yn y wlad, os ceid allan ei fod yn ateb yr amcan. Nis gallaf lai ua meddwl na bydd y darganfyddiad Ewn yn foddion i wella rhywogaethau pob math o anifeiliaid a feddwn, yn enwedig gwartheg godro, gan y gellir mewn ychydig fynydau weled Oil Ilestri llaeth. a thrwy hyny ddeall pa un a fyddai yn werth eu cadw fel buchod llaetha. Gellid hefyd ddwyn y Goleuni Newydd i brofi: purdeb neu anmhurdeb gwrteithiau celfyddydol a ddygir yn eu tymhorau i'r gwahanol ardaloedd, a thrwy hyny ddangos i'r ffermwyr pa fath ystwtf a gant am eu putioedd. Ni choeliaf, hyd nes y gwelaf a'm llygaid, nad ydym fel auiaethwyr yu talu gormod ddwywaith am y gwitrdthiau hyn. Cawn weled yn hwyr neu hwyrach pa un. AMAETHWR.

PR 10DAS MISS ELLIS, COLAS- Yn mhentref bychau prydferh Cefn- ddwysarn, ger y Bala, y dathlwyd ddydd Mercher, briodas Miss Mary E. Ellis, merch hynaf Mr T. Ellis, Cynlas, a chwaer Mr Tom Ellis, A.S., prif chwip y blaid Ryddfrydol, gyda Mr Edward Jones, Trewythen, Llan- dinam, sir Drefaldwyn. Cymerodd y seremoni ddyddorol le yn nghapel Cefnddwy- sarn, a gweinyddwyd gan y Parohn I. J. Williams, Llanddtrfel; D. LloydJones, Llan- dinarn; a Lewis Ellis, Rhyl. Y morwyn- ion priodas uxldynt JVIiss jJennie a Wiunifred Ellis (chwiorydd y briodasferch), Miss Maggie Jones (chwaer y priodfab), a Miss Tassie Hartley (cyfnither i'r briodasferch). Dr Jehu, Llanfaircaoreiuion oodd y gwas. Cyflwynwyd y briodasferch gan ei thad, a'i gv/isg oedd o ivory njohair gyda bodice sidau wedi ei thrimio yn brydferth,ac yn sier- hau ei veil yr oedd seren o berlau, rhodd y priodfab. Cariai yn ei llaw fludeuglyui urdderchog o rosynod a lili y dyffrynoedd. Gwisgai y morwynion wisgoedd gwynion. Yr oedd y peutref wedi ei adduruo yn bryd- ferth iawn ar gyfer yr amgylchiad, yr oedd digon o fanerau yn chwitio yn yr awyr, y rhau fwyaf ohonynt yn wyn neu yn wyrdd, tra yr oedd nifer luosog o bontydd ar- dderchog wedi eu codi gan y petrefwyr a'u cymdogion yn cael eu cynorthwy gan weithwyr Syr H. B. Robertson, Pale. Yr oedd y capel a'r pentref yn oilawn gau bobl oeddynt wedi dyfod o bob cyfeiriad i weled y briodas, a'r rhai a roddeut dderbyniad brwdfrydig i'r par ieuanc. Ar ol y seremoni aeth nifer Inosog o wahoddedigiol1 i Gynlas, yn eu mysg Mr a Mrs Edward Davies, Llandiiitiin Mr D. Davies, Mr T. E. Ellis, A.S., Miss Peters, Bala; Mr W. Jenkyn Thomas, Bai,gor; a llu eraill. Kboddwyd te i blant yr yagal, a'r tlodion sydd yn gwneyd eu cartref yu r?doty y Bala, yu y rhai yr otdd Miss Ellis yn cymeryd dyddor- deb mawr. Oddeutu tri o'r gloch, ymadaw- odd y par hapus i Rydychen ar eu tfordd i'r Ynys Wen. Fel y gellid disgwyl yr oedd yr aurhegion yn Iluosog, ac yn werthfawr iawn.

I EISTEDDFOD YN NGHOLEH I ABKMsnvrm. I Am y tro cyntaf yn hanes ein colegau, cynhaliwyd eisteddfol yn Ngholeg Aber- ystwyth, ddydd Sadwru, dan nawdd y Gymdeithas Geltaidd. Er fod y testynau yn ciel eu cyfyngu i efrydwyr pre <euol y coleg, yr oedd digon o gystadleuaethau, a chafodd aelodau o stuff y coleg ddigon o waith beiruiadu. Eglur oedd oddiwrth Iwvddiunt y cyfurfod nad yw y Coleg yn wrthgeuedl- aethol fel y ceisia rbai ddyweyd ei fod. Cymerwyd y gadair gan y Patch D. W. Lewis, yn abenoldeb y Prifathraw a phrof- odd y Profeswr E. Edwards yn arweinydd campus, Yn y brit gystadleuaeth farddonol am fathodyn arian, allan o bedwar 0 yru- geiswyr, Mr D. Jones (Dewi Dyfrig), euill- odd y gamp, a chadeiriwyd ef gyda'r rhwysg 11.. all neb ond efrydwyr ei ddaugos. Enill- wyd y wobr am y gan f .vyaf doniol gan Mr B. Gwuiryn Jones. Am gauu y ptdwarawd "Blodeuyn bach wyf fi mcwu gardd," rhodd wyd y wobr i Miss Pollie Jones, Lizzie M. Lloyd, Mri J. H. Rees, ac R. E. Jones. Ml Howol Rees ac R. W. Jones enillasant y gwobran am yr unawd tenor, tra mui Mr E. Hughes enillodd y gwobrau adrodd ac areithio'n ddifyfyr. Wedi cael cystadleu- aeth gaied am yr unawd bass, ac amryw 0 gystidleuaetbau cyffelyb, daeth prif gys- tadleuaeth y cyfarfod, sef cystadlenaeth y pittis i ganu .Pluen wen o eira glan" (D. Jenkins). Dan gcr ymgeisodd, sef Undeb Gorawl Ceredigion a Chyuideithas Philhar- monic Ystwyth. Y blaenaf, dan arweiua.1 Mr E. Ellis, enillodd y wobr o fathodyn arian.

CYFARlfOH HISI)L LLKVJT AC EIFIONYOD. Cynhaliwyd y Cyfarfod Misol uchod yn Morfa Bychan, yr 20ftd a'r 21ain cyfisol. Llywydd, y Parch J. Owen, M.A.. Dechreu- wyd y cyfarfod gan Mr William Williams, Llanael'taiarn.—Derbyuiwyd y casgliadau -Casgliad y Cyfarfod Misol gan y Parch W. (t. Hughes, a Mr H. Ll. Jones; y gronfa gynorthwyol, Parch W. Jones, M.A., a Mr T. E. Griffith; y gronfa feuthyciol, Mr Jonathan Davies, Y.H.; casgliad yr elryd- wyr, y Parch R. H. Evaus, Tremadog.— Darlleowyd llythyr pwysig oddiwrth ysgrif- enydd a thrysorydd y Geuhalatsth Gaitcefol. —Bysbyswyd fod Mr H. W. Pugh, mab y Parch Hugh Pugh, Penygraig, wedi cael pleidlais uufrydol eglwys Penmcmit i ddech- reu pregethu.—Darllenwyd Uythyrau oddi- wrth ysgolion Bethel a Cwn>stadllyn yn erfyn cael ymuno a Dosbarth Tremadog. — Darllenwyd adroddiad maith a manwl ar feddianau y cyfundeb gan y Parch O. N. Jones, a chafwyd sylwadau pwysig ar rai dilfygion yn nglyn a'r uianylion yn y gweitbredoedd gan MrRobyns Owen.—Pen- derfynwyd, ar gynygiad Mr Jonathan Davies, fod hollgasgliadau y Cyfaifod Misol i'w derbyn drwy enudopes. — Dewiswyd y llywydd, Mr Robert Williams, llenllan, a Mr Hobyns OweD, i gynrychieli y Cyfarfod Misjl yn y gyuhadledd yn nglyn ag addysg yn Ngbaeruarfon. Pregethwyd gall y Parclin Hugh Hughes, Qullidara; G. P. Hughes, Morfa; J. Jones, a W. O. Jones, B.A., Lerpwl.

I THROAT IRRITATION AND COUGFI. Sore- ness and dryness, tickling and irritation, in ducing cough and affecting the voice. For these symptons use Epps's Glyceriue Ju- jubes. In contact with the glands at the moment they are excited by the act of suck- jutr, the Glycerine in these agreeable con- fectious becomes actively healitig. Sold only in boxes, d, tins, Is lid, labelled "JAMES Errs & Co., Ltd., iiouioipdthic Chemists, London." Dr Moore, in his work on "Noae and Throat Diseases," says: The Glycerine Jujubes prepared by Jamts Epps and Co., are of undoubted service as a curative or palliative agent," while Dr Gor- don Holmes, Senior Physician to the Muni- cipal Throat and Ear Infirmary, writes: After an extei ded trial, I have found your Glyceriue Ji.jubes of considerable benefit in almost all forms of throat diseases,2

YAWELIAD Y TYWrSOG A I CHYMRU. I Y 1 y <1(1 iad. Dydd :Ltun, derbyniodd Mae,r:' Aber. ystwyth ?beUehyr od'Ji?rth Mr Vaughan I ."Wiet;, A.S. drg sir I Aber^oiyn; dweyd fod Syr Francis Kuollys we ei hysbysu mai ddydd Gwener, Mehefin 26ain, y bydd i'r Tywysog ymwtl ad ag Aberystwyth. Bydd i'r Dywysoges agor y Ladies Hostel perthynol i'r Ccleg ar y diwrnod hwnw.

Y DYN NAS GALLAl DDIODDEF CLYWKD Y CLOC YN TICIO. i I Ymddiddangyda Gohebydd. j Y cyfry w oedd y geiriau a ddefnyddiwyd ¡ gan Mr George Claike, Alwalton, pentref bum' mill dir o Peterborough, v/rth ohebyad y "Peter borough Standard." Tua phedair blynedd yn ol, meddai Mr Clarke, c yfsrfyddais a damwain mewn pwll gro, canlyniad yr hyn oedd i mi dori fy ngarddwiin ddeliau. Blwyddyn ar ol hyny cefats erg yd o'r parlys. Codais i fyny un boreu, a fcuiiswn wedi syrtbio yn bendra- I mwnwgl i lawr y grisiau onibai fod y gwely I yn rhwystr, Buy meddyg yn gofalu am danaf am bum' mis. Nid oe dd Mr CImke yn edrych fel un oedd wedi cael ergyd o'r parlys, fel y dengys ei I ddurlun, a synwyd y gohebydd gan ei yrn- ddangosiad i8ebus a chad?n', K g?fynodd iddo:— pa effaith a adawodd yr ergyd arnoch: "Gadawodd Ii yn ddi.nerf. Yr Gcddwn fel plentyu. Nis gallwn ddio ldef clywed y cloc ya tipio, Os awn ar draws yr ystafell, byddwn yn erynu fel deiles. and mae yr oil wedi pasio heibio, diolch — Diolch i bwy'f' Diolch i Dr Williams' Pink Pills for Pale People. Yr oeddwn, fel y dywedais o'r blaen, wedi fy ngadaei yu d ji-uerf, pm y galwodd cyfaill i mi yma, a darllen yn eich newyddiadur am lai o'r adferiaaau rhy- feddol oedd Dr Williams' Pink Pills wedi ei effeithio. Dywedai yr baues am (ifititit, yr hwn oedd wedi cael ergyd o'r parlys fel fy hunan, ac iddo gael ei adferyd; clywodd fy ngwraig Lyn, a phrynodd riyebaid o honynt. A wn.eth y blychaid eyufctf K s i chwi I" Do, teimlais fy mod yn well o'r ,1chric'n, Nid oes dim yn debyg iddynt. Yr oeddwn ya aliuog i ail-ddeehreu gweithio, ac ni chollais ddiwrnod o waith er hyny. Y mae dda, ac ni theiralais erioed yn well. "ir oedd Mrs Clarke yu cadarnhau yr hyn a ddywedai Mr Clai ke, n't bod hefyd yn eu cymeradwyo i'w chymydogion, y rhai oedd- ynt yn cellJes oddiwrthynt. Gwelir oddiwrth hyn fod Mr Clarke wedi cael diangfa gyfyng rhag bod yn ddiymad- fe th ar byd ei fywyd, a'i fod we li ei achnb yn unig gan Dr Williams Pink Pills for Pale People, pa Jai sydd we li aehub yn barod dros bum' mil o bersonau oddiwrth yr afiechydon a ddywedir eu bod yyi "nfe,-Id- yginiaethol." Y mae y parly; yn ymosod yu ami ar bersonau cryf hc iach. Nid yn unig mewn achosion o yiuosodiad o'r parlys a gwendid y nerfau y mae Dr Dr Williams Pitil, Pills mor werthfawr ond y maent hefyd wedi iachau yn hollol y crydcymalau, poen y ittU, locomotor ataxy, niwralgia, St. Vitus' dauce, I cur nerfol yn y pen, a lid llethol, atiechydon y gwaed, megis scrofula, tan iddwf, PlirhaoI, ac adfera liw <111. yr un pryd ag iechyd da. Y maent yn fe-idyginiaeth arbenig a% an- hwylderau ar termed; a chyda golwg ar ddvnion, y maent yn gwella pob achos yn codi o orflinder, g >rwaith, a phethau cyffel- yb. Gwerthir hw gar. yr holl fTeryllwyr, neu ohwech am 13s ge. Nid oes yr un bocs yn jjywir heb yret.w ynllawn.DrvViairtins s Pink Pills for Pale People. Y maent wedi iachau lluaws o aehosiulI o rauwydwst, anemia, curiad Y galon, ac anhwN-Itlerati yn codi oddinr waei amhur, gwendid gieuol, diffyg archwaeth. diffyg ?n??. P ien yn y cefn, cur yn y p?n. ?pbob ?udidyn v "byw fenywaidd. QeUiroiely PH)9u:Mhetvd gan Dr Williams's Medicine Company. 46, nolborn Viaduct. Holborn. Lonaon, E.C.

GWAED AFIACH. I Mae Ovaed Afiach yn cael ei arddangos mewn gwelwder, gwendid, y manwynau, toriadau ar y croen, cornwydydd, &c. Y gwawl yw y bywyd, a rhaid cael hwnw yn bur cyn y ceir y corph yn iach. Mae I llawer o'r clefydau a'r anhwylderau y mae dynion yn ddarostvngedig iddynt yu en- wedig yn ystod y gwanwyn a'r haf ya cael eu hachosi gau anmhuredd yn y gwaed, Mae oerni a lleithder y gBuaf, ac anhwyl- derau y tymhor hwnw, ynghyd a'r ymbortb brasach oedd yn angenrheidiol i bawb gy- meryd yu y gauaf, er cynal gwres y corph, wedi gadael anmhureddau yn y gwaed, y rhai sydd raid eu symud os ydym am fwyn- hau iechyd da yn y dyfodol. Arferal ein hvnahaid geisio cael ymwared o'r anmhureddau hyn trwv agor gwythien yn y fraich, er gollwng peth o'r gwaed au- nihur allan; neu trwy gymeryd dognau o frwmstitn neu rhyw gyffynau eraiil i buro y gwued. Daroariaeth natur er eyraedri yr ■tmcau hwn ,-w gwuhilijol lvsiau, ai yn ein hoes ni trwv vmchwiliadau a darganfydd- iadau ineddygol, mae amryw ddarpariaethau llysieuol yu cael eu cynyg i'r cyhoedd i'r porwyl bwn. Ond ceir tystiolaethau o am- ryw wledvdd yn mhob cwr o'r byd, nad oes dim cyffelyb I Quinine B.tters Gwilym Evans er cyrhaedd yr amcan hwn. Cynwysa y Bitters hyn holl rinweddau gwaed-buro) Sarsaparilla, Cynghaw (Banhcl.-), Dant- vllew, ynghyd it-, elfeuau iachaol amryw lysiau rbagorol craill, a thystia meddygon penaf pob gwlad nad oes gyffelvb i'r llysiau uchod i buro y gwaed, uc mewn canlyniad ni ellir c»'-l meddyglyn rhagorach na Quinine Bitt-rs Gwilym Evans. Tystiolaetha pawb sydd wedi rho'i prawf teg ar Quinine Bitters Gwilym Evans ei fjd yn Feddygimaeth Deuluaidd anghydiuarol Mae y meddyglyn hwn yn yullid afieohyd o'r cyfansoddiad, üC. yn adfor i'r claf y trysor gwerthfawr—iechyd—y mao wedi ei golli. Rhoddwch brawf arno. Mae ar wertb gan bob tlcryll vdd mewn poteli 2s 9c a 4s 6c ) r gellir ei gael yn ddidraul trwy y post am y prisiau hyn oddiwrth y perchm- oaiuii—■ Quinine Bitters Mannfucturinif Co., Cyi Liaiielly, South Wales. 1{ -"J.,

ANOIIOB TEA: AMCIIOR TRI AXCIIOR TFA !—^ gweith goreu y gtll arian ei brynu. NIL) OES DIM YX WELL GOREU DARLLENWCH BOB GAIR O'R HYSBYSIAD aWN. HUGHIiS'S "1 Tral» Ha,k '1£.'  ?'-?  -? I l?  Mae yn ?v?yrer?., du'geiwch.sy.Mot?y? dadblygiad bod sydd yn meddubywy?MMad) ynghyda r Loll amryw- iotgyneddf?syddyc gwneyd i fyny fodola-th ddynol. ?. ddirj? Iwch pMba.oL OLdBiJ' 060 unrhyw ddirffelwchn yngby!eh yr egwyddor hanfo-iol iM-v rhaid cadw purdeb a chyfoeth y gwaed, os ydym am fwynhau Bywyd yu ef vstad icht a pherffeithif. h &n Bywyd yu eL ystad HUGHES'S BLOOD PILLS yw y purwyr ar y cyfansoddad a wnaut drculiad ymborth lachusyn haw id, agbriot y corff oddiwrth bob anmhuredd sjjld yn -Irvain i dyfiallt aflach, ac yu cyttyichw ?f aed teneu a d?MIyd..RbyJ'd y *tiau '? i lawn ohw?reu teg i'r bywyd yni ? -eiddiol sydd yu y corph dvvo a thrwv .<??\ ?'  '?  ??????'\   hyuy cyn.rthwyant i ffrwythloLi ac i agrthu hanfod bywyd. Owegiii y gwaed yw yr einioes. Mor fynv.h y c!ywii aelodau o deu iu yn ewyno gan iseTdfr « diffyg yni a dydcfcrdel yn y cyflaws.iad oki dyl- odswydda: yn aiJbenig clywir hyn ymhlith y rhyw fcuywai,ld 1:1\r teuln. Y mae HUGHES'S BLOOD PILLS 1)'[1 uniollgyrdlOl Y!I eu health,tGoftmD.?t I wellhud fllddol I eefyHf' i?- ? p3no lol. Nid yw y pelenau hyn bytb yu -?tbu mewn achosiou 0 SICK HADACfIE.  AT- TACKS.} .VIND, KIDNEY TROUBLES, vsri- RATTOX PfLKS. BOILS, ECZEMA, X., "In PROS AXIO.V, DYSPEI'SXA, & MELA.NL y FOREHODIXGS. A ydyw eich croen ynde n, I 1 1. ( ?., L .1 I a cn l.y? (.  A ?s biat anymutiollS tick genu! nea^i«dd j gyicgi; w eic Lvi wJi ej aniuLLi<y,a dQ eicl yme:.ydd wedi ei or weithio r A ydych yn teíml, yn iwrth r Y ma, yrlcUbctl»;;hyB yn ar wydtljpa mor sicr a rhybuddiot. o'r jatortQ ar ? gwres fewrydd", fod vn bryd rh. i fain rhag ymosodiadau afieel yao y dyiii purdeb y gwaed gael ei sierl, i. )-a lyatif, n i gadw yu ofalus wedi byny. HUGHES'S BLOOD t'1;S yw y fediygiaiaelL deuluaidd oreu, ac yn y-t, ymosoi- iadau diweidbr t'r Iutlnr!:n, protwyii eu bod yr atad&fti;- iad g)":J rhag ,1a'. blygiai yr alch, d hwn. Mewn c hei¡¡tiI: v maei.i yn sicrha:; v dyoaelwck goreu, trwy gadw y Gwaad IÙ S,)ll-,)ftf yn y tymhere Id a'r nerth priod At y cryd- cy!U.tl!1.11 a hull anhwylderau y Afu yn fwy effeithiol nag unrhyw b<e!JJti eraiil. beth byi ago fo'u iniint a'u lIiw. Parotoir gan JACOB HUGHES, Mamifiioturino Chemist- a gwerthir hwy gau yr hoL Kt^ryllwyr >, iwerthwyr Patent Medo-i >-i .»JI Is Jje, 2s 9c, 48 (ic, neu anfoner eu sr.v?rt!i men u st."ops i'r goruchvvylwyr arvaig, Messrs Newbcry & Son, 1 & 3, King S i.v -iid Street. London. DIAU Y PfJRP'TMM ARDDRCHOG Y^V ?M? CRAB-APPLE 8LOSSOM 33ddmMWeiUc^ )  8W'J;, ac,ë:chy:li;l: :>3dd mow we,ü c;ë4<\ryJ lle-unaraU .ERr mA?nonUun.?L.P? t ?.e*  York."—THBA&M??T. L I't Pn92a6c.?'?6s?)ote'. 'Iiofll /ii?' iwerthir yn mh man. Gwnen I!' d ..g gsay ty?:? CROWN PEIŒl" CO. i77 New B¡)uJ., London. L?-K w..?..Th.v'w?rCrn'.? I.&w.rS? ?—— F l1AZER'S TABLETS F RAZEII'S pABLETS pRAZER'S fABLETS i F RAZER'S ■j^'ABLETS F ITAZEI' 'S 'J'ABLETS F RAZIIit'S ABLETS pilAZER'SS r ABIETS FRAzElrs ABLETS pRAZER'S TABLETS piVAZEU'S '^ABLETS t'i It A Z. LZ'S /j.4 r ABLErs pllAZER'S Y PETH GORECAT JI.IRIO A HARDDU Y GWYSEEPBYD. .n"?"??'????' .?.Cr.lcv?'?.-?'- er yr J, ,1' Ewlod. a  ery??,?t;.?."P? amhuredd yu y ?"? PR.IZ;:US ^ABLKI^ Yu !li.u?u t..??'???; yn chw?Iau tor;.?. &IIl"tr =n?edi?.'cy?P? YYf "sodtolo bu^uhu^ M.edn??   ea lioth yn tll cvmervd rn rV '-vr^, ?).n" -Si.?dirynu ■■ • Janynl Glerigwyr HHYL?DD. Dymunir ar i ,y?ifod"I-???;yj ynuwrync..?"? "JJ ?ewn Surf hir-prvn. M J cael eu pacio gwyrdd gwdn, ,ryd'I'r g.;i'iu Frazer's l Uytbyivnod sur ar > u,;c Canbobtt?y'?. P" I" 12' yb?'ch,neuyL.rMd?,.?? pOót od.úwl'th FRAZER'S TABLED LIMITED, 180, FLEFT STREET,

EISTEDDFOD LLANGEFNI A'I BEIRNIAID. SYR,-Fel y dywed "Ymgeisydd" yn y Gtnrdl yr wythnos ddiweddaf, Mr AY. Prytherch a iinau oedd y beirniaid ar y tostyn traethawd, "Sefyllfi Bresenol Am- aethyddiaeth yn Mon, a'r modd i wella y evfryw yn ngwyneby dirwasgiad presenoi." Methodd Mr Prytherch a tiuau a ohytuno ar y goreu, a phanodwyd y Parch J. Owen, M.A., yn ganolwr, a dyfarnodd yntau o blaid Mr Prytherch. Gan byuy, nid fy ngwaitb i oedd ysgrifenu y feirniadaetb swyddogol, eto nid oes genyf unrhyw wrthwynebiad i ddweyd fy main, yn ol dymuuiad Yrn- g9isydd." Yr oedd y pwyllgur yn disgwyl i'r goreu fod, nid yn unig yn deilwng o'r wobr, ond hefyd yn deilwng i gael ei argraphu, a chael oylcbrediad eang yn mblith amaethwyr Mon. Dyma, yn fyr. fy maru i ar y traethodau: — Amateur,—Traethawd call is phwrpasol. Ymdrinia a phrif agweddion y pwno, ac mae'n atnlwg fod yr awawr yn aeoll gwir sefyllfa pethau ya Mon. Tuedda lai gweith- iau i fod yn rhy frwnt, ac nid ydyw bob aroser yn feistr ar ei frawddouau. loan.— Yn Saesorieg yr ysgrifenodd loan, ond or hyny traethawd gwan ydyw. Nid oes gan yr awdwr ffydd ynddo ei hun nac yn yr hvn a ysgrifena; o ganlyniad, mae yn wan a dieff-itb. Yr Hen Slaf.-Mae gan yr "Hen Slaf" ddigonedd o flfydd ynddo ei bun. ac v mae yn setlio y cwestiwn heb drsfferth "U y byd. Nid ydyw yr awdwr bwn bob amsur yn dpall ei eiriau. ac y mae yn cyme-yd gormod o gylw o bethau bychain, PC; felly yn methu cael lie i son am faterion pwysig. Exoelsior—Traethawd da yw hwn ar y cyfan ac yn cynwys Ilawer o sylwadau buddiol, ond gwan ydyw ar ochr ymarferol y pwnc. Un ali galon yn Mon. Ymnrinir yn y traethawd hwn Hg oohr ymarferol y mater yn unig. Mae gan yr awdwr yma gryn wybodaeth o amaethyddiseth ymarferol a rhyw grap ar wyddoriaeth y cwestiwn. Mewn amryw o fanau cyhuddir amaethwyr Mon ar gam ynddo, ond ni nodir rhai o'u prif ddiffygion. Nid vnyw gwelliantau V traethawd yma ddiogel o lawer, ac ym- ddengys nad ydyw yr awdwr ei hun yn eu llawn ddeall- Mae ol llafur ar y pum traethawd ac y maent oil yn dda ond prin y credaf fod un o honvnt vn ddiqon da i gael ei argraphu, a chael cylchrediad eang yn wblith amaeth- wvr MOD. Yn fy iiiarn i Amateur" yw y goreu, ac iddo ef y "rn"n 1 y wobr, a buiswn hefyd wedi cynghori ei argraphu ar yr amod fod i'r awdwr ei ddiwygio neu adael i'r pwyilgor wneyd hyny. ydyw hysbysu mai traethawd "Un a ti< gal on yn Mon" ddyfarnwyd yn ore-.i gan Mr W.Prytherch a'r Parch J. Owen, M.A. Yn eu barn hwy y mae y traethawd hwn bron vn herflViitb.—Yr eiddoch, <Src., W. EDWARDS- Crewe, Ebrill 24ain. W. EDWARDO- I

ANCHOR TEA! ANCHOR TEA! ANCHOR! M!-y gweith goreu y gall arian ei 1 brsau. t

LLENYLTDIAETH. A CRITICAL AND EXEGETICAL COMMENTARY I ON THE EPISTLE TO THE ROMANS," by the I Rev. William Sanday, D.D., LL.D.. and the Rev. Arthur C. Headlam,  Edinburgh T. &T. Clark. 895. "A CRITICAL AND El XEOFTICAL COMMENTARY,L ON THE GOSPEL ACCORDING TO ST. MARK," j by the Rev. Ezra P. Gould, S.T.D. Edinburgh T. & T. Clark. 1^96. Yr ail a'r bedwaredd o gyfres yr Esboniad Beirniadol Rhyng-wladwriaethol yw yr uchod. Rhagflaenwyd hwy gan gyfrolau Dr Driver ar Deuteronium a Dr Moore ar y Barnwyr. Nid oes y.- un gwaith brodorol yn y Saesneg wedi ei lunio ar yr un llinellau. Hyd yma, boddlonwyd ar gyfieithu esbon- iadau yr Ellmyn at wasanaeth y dosbarth- iadau uchaf o efrydwyr, lleyg a Ilen. Yid oedd ysgolheigion Lloegr ac America hyd yn ddiweddar wedi ynjgyfaddasu at y fath waith. O'r diwedd, ymlododd diwygiad uwch-feirniadaeth dros Lloegr a'r Talaethau; I I enillwyd torfeydd i'r ffydd wyddonol hono I mewn llenyddiaetb, tra yn daleu gafaelmor ddiollwng ag erioed mewn dadguddiau goruwch-natmiol yn yr Ysgrythyrau. Ni chyfeiliornem wrth ddyweud fod ysbryd y cyfrolau godidog hyn yn drwyadl Kfengyl- aidd; eto y mae eu llefarwedd yn hcllol wyddonol. Yn wir, ni buasai le yn ein llenyddiaeth esboniadol i'r fath gyfres eang a hon oni bai am y cyfryw neilldiiolion. Yma y rhed liinHll y cyhydedd mewn eglur- hadaeth Feiblaidd. O'u cymharu a gweith- iau diweddaraf ysgolheigion yr Almmen, Did oes dim yn eglurach na theyrngarweh yr ysgrifenwyr Seisnig ae Americanaidd i'r Ysgrythyrau Sanctaidd fel cynyrchion ysbrydoliaeth. Yr ydym gan hyny a breichiau ago red yn croesawu y gyfres hon-rhodd Du w ydyw. Gwua fwy na mwy o wasanaeth yn nghylchoedd ucbaf efryd- iaeth i gadarnhau ffydd y rhai oedd yn sigledig, ae i ddwfnhau parch, ac agoryd llygaid y meddylgar i ganfod gwerth crefyddol a moesol llyfrau y Deibl. Y mae y gyfrol ar yr Epistol at y Rhufeiniaid yn llawnach a mwy uchel-geisiol na'r un ar Efengyl M :rc. Gwelir ei bod yo gynyrch eyfartal dan awdwr. Y mae Dr Sauday yn dra adnabyddus ers blynyddau fel un o feirniaid Y sgrythyrol aeddfetaf Prydaio. 0 byn allan bydd gan Mr Headlam hawl i anrhydedd cyffelyb. Y mae yr apparatus i'r esboniad ar yr epistol yn anarferol o helaeth y mae natur dduwinyddol y llythyr at y Rhut'einittid yn galw am drafodaeth helaeth- ach nag efengyl syml fel yr eiddo Marc. Trwyadledd yw y gai,- priodol i ddynodi gwaith Dr Sanday. C ;ir ynddo gant ac ugain o dudalei.au o ragarweiniad. Yn ychwanegel at yr eglurhadaeth briodol, brithir y gyfrol drwyddi a thraethodau byr- ion, ond hyuod o gynwysi'awr, ar y fath bynciau a Cyfiawnder Duw Meddwl y gair ffydd yn y Testament ewydd; Marwolaeth Crist fel aberth; Dysgeidi ,eth Iuddewig yn nghylch euwaediad Ai cymdeithas ynte y person unigol yw priodol wrthddrych eyf- iawiihad ? Y drychfeddwl o gymod neu yr iawn; Effeithiau cwymp Addii, ar y dduw- inyddiaeth Itiddwig; Syuiad Paul am bechod a'r cwywp; Adnewyddkd natur; Athrawiaeth und,b dirgel à Christ; 8yniad Paul am y gyfraith; Person a gwaith yr Ys- j bryd Glan; Iachawd wriaeth y person unigol; Arfaeth a rhyddid ewyllys Yr eglwys a'r gralhi gwladol, ac amryw faterion cyfartal bwysia a dyddorol. o ran ei drafn, dilynir y dull synwyrol o osod yr holl fater beirniadol mewn darllen- iadaeth mewn llytbyren lai, gau gyfyngu y dehoDgliad priod i'r brif lythyren. Wrth reswm dilynir y fath drefniaut hylaw drwy yr holl gyfres. Fel y gwelwyd oddiwrth deitl yr esboniad, neges uuiougyrchol yr awdwr yw egiuro a dehongli: nid oes a fynont a daliadau athrawiaethol gwahanol ysgolion o feddylwyr. Gwrthodir edrych ar unrhyw gwestiwn ond yn ngolenui Paul ei hun, a syniadau yr oes a'r genedl y dygwyd efe i fyny yn eu plith. Ceir pob rhyw gynorthwyon i ddirnal syniadau athraw- iaethol yr Apostol yn y traethodau manwl y cyfeiiiwyd atynt eisoes. Ac yn yr hall olud- oedd o ddysgeidiaeth o bob math sydd wedi ei alw ynghyd i synyrchu y gyfrol, y mae, er hyny, yn neillduol o ddarllenadwy yn wir, y mae yr nrJdullruewn manau yu llawn o guiiadau bywyd. Cymer y gwaith hwn ei le yn ddiwarafun, heb iddo gyiuar, fel y prif e»b miad beirniadol, ac byd yn oed duwinvddol, ar yr Epistol at y Rhufeiniaid yn iaith Prydain. Yr ydym yn mawr hoffi cyfrol Dr Gould. I Y mae yn gyfanwaith glau. disglaer, sym), a'i saeruiaeth yo ddifefl. Er nad m jr hel- aeth a'r eiddo Dr Sanday, nid yw yn ol mewn dysgeidiaeth a chraffder. Ni ddar- llenasom ddim mor felus a phrydferth yn ddiweddar a'r traethawd ar "Berson lie EwyddorioR Iesu fel eu darlunir yn Efengyl Marc." Digon yw dyweud fod Dr Gould yn wir ddisgybl i'r Athraw am hyny, ni raid ofni y gwna efe galll u'i efengyl Ef. 1( mae y traethawd arall ar yr Efengylau yn yr Ail Gaurif yu elra gwerthfawr, gan ei fod yu llawn hyd ei ymylon o'r ffeithiau glanaf ar y mater. Derbyuia Dr Gould y golygiid diweddar ynghylch blaenoriaeth Marc ar ei gyd-efengylwyr: ffurtia ei waith ef a Chaf- nodlyfr (Logi L) Matthew brif ffynonellau yr hanes a geir yu yr efengylau eraiil. Y mae uu nodwedd werthfawr arall yn yr esboniad hwn. Ni fynn yr awdwrhonigallu i egiuro pob peth: cydnebydd fod yma bethau anhyall, oud ymresyttia y byddai yn arwydd o ddiffyg synwyr a phrottat i'w gwrthod a'u gwadu oherwydd hyny. Y mae yr elfen wyrthiol yn Rmlwg yn Marc, megis yr efengylau eraiil; so er na fedd yr oes hon ,,Ieo 4 o bethau kbyg yn awr, nid oes dim yn galv am wrtbod y cyfryw ar dir felly. Uollwyd o'r byd lu o bethau heblaw gwyrtb. iau—pethau oedd yu bod yn eu hauiser; erys eu hot eto yn y byd ac ni feddylir am eu gwrthod oherwydd uad ydynt i'w cael mwyaoh. Gosododd y gwyrtbiau hefyd eu hoi ar feddyliau a llenyddiaeth; ac er eu colli allan o arfera bywyd crefyddol eglwvs Dduw, nid oes gysgod rheswm dros eu gwrthod yn uuig am nad ydynt ar gael heddyw. Y urne tystiolaeth Paul am yr adgyfodiad yn ddigon i Kadlunhau gwirion- edd yr hanes. Y mae yr esboniwr wedi seilio ei dde- hongliad ar uestyn annibynol o Efengyl Marc. Rbydd hefyd drem ar y lenyddiaeth ddiweddaraf ar yr Efengyl. T ni ywddengys y gwaith yn uu disglaer a thra gworthfawr.

Y CYNULLEIDFTOLWYK SEISNIG- j Cyfarfodydd Blyiiyddol. Cynhaliwyd cyfarfodydd blynvddol Un- i deb Cynulleidfaol "Seisnig yn Mangor ddyddiau Mawrth a• Mercher,j dan lywyddiaeth y prif.thr-- E. Berber Evans, D.D. (cadeirydd yr Undeb), yr hwn, yn ei araeth agoriadol, a ddywedodd fod Annibyniaeth yn Mangor dros ganrif oed. Adeiladwyd y capel Ymneillduol cyntaf c y hwn oedd yn gapel Annibynol-yn Gn- adda. Ond er y pryd hwnw y fath wahan: iaeth oedd wedi cymeryd He o ffencstr ei lyfrgell bedwar o addoldai An nibynol, a llawer eraiil o addoldai Yuinaili duol. Yr oedd yn luvr 108 o addoldai An- nibynol yn sir Gaernarfon, ac yr oeddynt oil mewn sefyllfa foddhaol. Bwnedid rhoddi cychwyniad i Forward Movement, tuagat pa amcan y gobeithid casglu 20,000p. Hys- byswyd fod grants o 520p wedi eu gwneyd tuagrtt y gwahatol eglwysi yn y sir.- Etholwyd y swyddogion canlynol. Cadir- ydd, Mr Frank Alluiaud; is-gadeirydd, y Parch M. O. Evans, Gwrecsam trysorydd. Mr F. L. Rawlins, Rbyl; ysgrifenydd, y Parch Thotuas Lloyd, Colwyn Bay; ysgrif- enydd arianol, y Parch Jonhthan Evans, Buckley; archwilydd, Mr A. Evans, Llan- dudno.—Adrodd wyd fod rhai eglwysi wedi dyoddef oherwydd lleihad raewn poblogaeth, ond dangosai eraiil gynydd. Bwnedid ad- eiladu capel hardd yn Johnstown lie yr oedd yr acbos yn gwneyd cynydd helaetn. Yr oedd egl wys newydd i givel ei hadeiladu yn yr Abermaw yn ol traul o 2 800p, yn cynwys y safle, ac yr oodd uu yn Llansantffraid yn I cael ei helaethu yn 01 traul o 3õOp.-Ar I gynygiad y Parch Dr Roberts (Dewi Ogwen) dadganodd y cyfarfod ei ofid dwysobeiwydd Ilofruddiad y Cristionogion yn Ariuema, ac vu anos v Llvwodraeth Brydeiuig i wney(I yr oil oedd yn ei gallu i roddi tertyn ar y creulonderau hyny. Pasiwyd hefyil, ar gynygiad y Parch Allan Peskett, benderfyn- iad o bl.id -flifi,reddiad rhwng-geuedl- aethol. —Cyn w ysai y penderfymadau ereill uu yn llongvfarch Cymdeithas Genadol Llundain ar ii cL.n.;nnlwyddiant, un araH yn galw ar yr Anni"iiwyr i gsfaogi Mesur i Gau y Tafaruau r Sul yn Lloegr, ac yn ffafr y gwelliantau i Fesur Cau y Tafamau yn Nghymru ar y Sul a fwriedid gynyg gan Mr Herbert Roberts, A.S. ae un arall yn protestio yn erbyn y Meaur Addysg sydd yn awr gerbron y Senedd. — Ya yr hwyr traddodwyd pregefh yn Nghapel Pendref gan y Parch Dr Hortou, o Llundain. Boreu Mercher cynhaliwyd cynhaaleaa dan Ivwyddiaeth y Parch E. Herber Evans, D.D., i gymeryd i ystyriaetb y modd goreu i hyrwyddo yr aches Seisnig yn Ngodedd Cymru.—Darllenwyd papyr o eiddo y Parch M.O.Evans, Gwrecsam, yn mha un y sylwai fod yn amlwg nad o yr achos Anibynol Seisnig yn Ngogledd Cymru wedi gwneyd y cynydd a fuasid yn rhesymol ddysgwyl. Y flwyddyn ddiweddaf yr oedd ganddyDt 2,2o0 o aelodau Seisnig yn Ngogledd Cymru ac yn ag s i 28.000 o aelodau Cywreig, ae yr oedd y tauysgrifladau tuagat gronfa yr undeb yn 240p. Tanysgrifiwyd ychydig dros lc y pen gan yr aelodau Seisnig, ae ycbvdig is- law ffyrlicg y pen gan yr aelodau Cymreig. Araf iawn yr oedd yr eglwysi Cymreig yn ymddeffro i'w cyfrifoldeb, oherwydd nid oeddynt wedi gwneyd eu rhan o lawer o'i gyferbynu ag enwadau ereill, tie os oedd- ynt i ddal eu tir yn y dyfodol, yr oedd yn anginilieidiol i'r eglwysi Cymreig roddi gwell cefnogaeth i'r achosion Seisuig. Ofnai rhai y byddai i'r ffaith fod cymaict o Saeson yn dod i Gymru ddifodi yr iaith Gymraeg, ac y byddai i'r aelodau Cymreig ymuuo a'r achosion Seisnig, a thrwy hyny wanychu yr eiddynt eu hunain. Argyhoed li(I ef nad oedd unrhyw sail i'r ofnadwyon hyn. Yr oedd y Gymraeg yn cael ei darllen a'i siarad yn fwy yn Nghymru ar llyn o bryd nag erioed o'r blaen, a He yr oedd yr eglwysi Seisuig yn fwyaf blodeuog, yco hefyd yr oedd y rhai Cymreig yn dangos cynydd. Trwy eu hesgeulusdra yr oeddynt yn ohwMea i ddwylaw enwadan erei! ac yn profi eu hunaiu yn auffyddlawn i'w hym- ddiriedaeth. Yr oeid yn sicr yn fater o hunan gondemniad nad oeddynt yn cael eu cynrychioli mewn manau fel Caernarfon, Porthmadog, Pwllheli, Caergybi, Beau- maris, Machyullcth, Ffestiniog, a manau ereill, ac nad oedd ganddynt ond 45 o eglwysi a saflejedd pregethu yn vr oil o Ogledd Cymru.—Dilynwyd gyda phapyr gan y Parch W. J., Nicholson, Porthmadog, yn yr hwn y dadleuai tod llwyddiant yr achos Annibynol Seisuig yn Nghymru yn dibynu ar gydweithrediad yr Annibynwyr Cymreig. Yn y manau hyny lie yr oedd y Saisnig yn cynyddu dylai dar- pariaeth gael ei gwneyd ar gyfer cynhal gwasauaeth crefyddol SeisDig.-Ar ol peth trafod aeth penodwvi pwyllgor i osod y mater gerbron yr Undeb Cynulieidfaol Cym- reig.—Yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod cy- hoeddus dan lywyddiaeth y P.-ifathraw E. Herber Evans, D. D., yr hwn a sylwodd fod tuedd yn y dyddiau hyn nid yn unig i ddi- fodi y byrddau ysgoJ, ond hefyd yr eglwysi rhvdd.—Siarad wyd ymhellacli gan y Parch J. Hirst Hollowell, Ro-hdala, yr hwn a ddy- wedodd y byddai i Fesur Addysg y Llyw- odraeth ychwanegu anhawsderau crefyddol, ac yr oeddynt yn edrych at Gymru i fod ar y blaen yn y mudiad i wrthwynebu y Mesur.— Cafwyd sylwadau pelJacb gan Dr R. F. Horton, o Lundsin, a daeth y cyfarfod i derfyniad gyda'r diolchiadau arferol.

1 ADDYSG (7-ANOL]t.ADDOL YN LLANBEKIS. I Y mae y wr,e hwn yn symud cam ymlaen. Etholwyd cynrychiolwyr gau wahauol gymydogaethau y tri pblwyf er mwyn dyfod i d ealltwriaeth gyda golwg ar gael ysgol, a'r lie y gesodid hi. Rhoddwyd ar Litnddein- iolen i ddewis 30, Liauberis, IS, a Llanrug 13, a chyfarfu y rhai hyn yn Nghwmyglo, dan lywyddiaeth y Parch J. Puleston Jones, M.A., a chafwyd ymdrirnaeth amo. Yr oedd llais Llanberis yn gryf dros foddloni ar ysgol Caernarfon, HC felly yr oedd Cwm- yglo, ond y gweddiil yn teinilo yn gryf o blaid myned ymlaen. Ond gobiriwyd y mater i ystyriaeth bellaoh. a chyfarfu y cynrychiolwyr drachet n nos Iau diweddaf pryd y llywyddwyd gan y Parch O. G. Owen (Alafon). Wedi cael gwybod teimlad y .wahanol Y!liýdog'kt¡'It'lar y mater, cyn- ygiwyd fod y cyfarfod yn ojfiwvno i sylw y Pwyllgor Llywodraethol LW'eu dvmuu- iad iiii goel yol weii ei ileoli o IOITD haner imll,dir l gapel Brymtfai!. Cvuygiwyd fel gwelliaut fod dir),r%,yith oddiwrth y cyfar- fod i'w hanfon at Fwrdd Caernarfon i ofyn a alleatroddi unrhyw gyfleusleruu ychwan- egol os parhawn mewr. undeb a bnvyut. Pleidleisiodd dros y gwelliant, 5 dros y cynygiad gwreiddiol, 29; ac yr oedd 6 yn bresenol heb bleidleisio, yn becaf o aelodau y Bwrdd Llywodraetbol LIed. Yna ethol- wyd pwyllgor byeban o saith o bersonau i gyflwyno y penderfyniad i'r Bwrdd LIeol, ac I i wnfjyd darpariaethau tuag at gael yr arian angenrheidiol, ac i ddwyn adroddiad i gyf- arfod a gynhelir eto.

FFESTINIOG jl FEICH1AU AHIANOL. [Yinddangosndd y llythyr canlynol yn y "North Wales Observer and Express" yr wythnos dliwe?dLf." Rhoddir cyficith- I iad o hono trwy ganiatad yr ysgrifenydd. —GOL.] SYH,—Gan y byddaf yn gweled yn »ml gyfeiriadfl.u yn cieh newyddiadur at futtrion arianol y lle hwn, ac yn enwedig at duedd barhaus i godi y trethi, eaniat Jweh i mi ddweyd gair ar y mater. Meddyliais y tro cyntaf fyned i mewn i ystadegau i brofi yr hyu sydd genyf i'w ddweyd, oud eftillai mai datganiad pl ten diddyrus a ateba y diben j oreu. Y mae ein cyfnmiadau i drysorfa gy<Fredmo! yr C?tdeb wedi cynyddu J!awer, ao yn y dyfodol "id ,es olwg am derfyn ar I hyny. Y gyfundrefu sydd fel Ilynclyn tra- gwyddol, nis gall hi fod yn iawn. Llyuca i fyny yr holl gyflenwadau heb adael ond ychydig fudd at ol. Yn sier y lime gwelliant trwyadl yn rhywle. Enw arall ar gaoth- wasiacth pobl wynioo ydyw Cyfraith y Tlodion, gan boiled ag y mae a wnelo gweithwyr diwyd, ond tlodaidd, a hi. Ced- wir bwyut yn barhaus mewn ofn o angen ac o'r trethgasglydd. Rhaid fod eyfuudrefn a bwysa gymaint ar feddwl y bobl gyffredin yn sicr o fod yn wallus iawn. Daw y gwolltyn olaf a ysiga gefn y camel yu y man. Telir gan ein hawdnrrlodau lleol gyflogau heirdd a eommiision i'r swyddogion, ac anfonir y tretlulalwr i garchar os Dad all dalu ei drcthi. Y mae y mwyafrif o'r treth- dalwyr yn dibyuu ar y chwareli, a hyny mewn mwy nag un ffordd. O'r chwareli y daw y cyflograu, ac oddiyno y daw llawer iawn o'r trethi. Oscauirchwarel.coliir y eyf- logau,achollir y tretbi hefyd. Gan na wnawd llechi mewn un chwarel neillduol y llynedd, nis gellid c tol treth, ae, o ganlyniad, teflid y swmar ysgwyddau pobl ereill. Y IUfLe arnaf ofn i rywbeth fel hyn ddigwydd eto. Gall ddigwydd unrhyw adeg. Ac eto, yn ngwy- j neb hyn oil, y mae yr awdurdodau llool yn inyned yn mlaen i gynyddu y costau ac i vchwanegu y trethi. Y mae cinnoedd o deuluoedd yn dioddef y foment YUIll. oddiwrth y beichiau a osodir arnynt, :8 phe buasai genym y dynion pi iodol ar y cynghorau a'r byrddau, buan y buasai y caledi presenoi yn cael ei syniud, a cheid gwelliant. Y mae yn eglur i bawb fod pawb yma sydd yn byw ar y trethi -y swyd lo:?ion a'r tlodion-yn cael byd llawer mwy hyfryd nag a ga y trethdal- wyr gorlethedig. Nid oedd ryfedd i Carlyle ddweyd fod hyu -a-hyn o bobl yn y hyd yma, y rban fwYllf yn ffyliaid! Kir i gostau heb ystyried o gwbl allu y tretlidalwyf i dulu. Y fath gyfnewidiad a gymer )e yn yr ym- geisydd am le ar gyngor neu fwrdd Cyn bod yn actod y mae yn uehel ei gloch yn erbyn ychwanegu y trethi. Otid pwy yw y cyntaf pan wedi ei ethol i tiroiydcio archeb i gynyddu y trethi ? Owns hyny heb boen cydwybod f safle y uiae y dyu YlJddi sydd yn gwneyd yr holl wahaniaeth. Ymddengys nad yw nernawr wahaniaeth pwy a roddir ar yr awdurdodau lleol-yr un fydd y canlyn- iad. Apeliaf at bawb ag y mae a wnelont hwy a'r diotb, i beidio caniatau cynydd, anà i roddi en gwyuebau yn ei erbyn, a myned i mewn am gyuildeb a diwygiad cyn i'r holl ?boi)lfyiiedynfethdalwyr. Disgwylid llawer oddiwrth y drefn newydd o lywodraethu. Yr 0edd ei chynghorwyr i wneyd rbyfedd- odau na chlywwyd am eu tebyg. Ond dyma ni heddyw mewn gwaeth cyflwr nag y boom erioed o'r blaen. 0, am Oiiver Cromwell!— Gan ofye eich maddeuant am ysgrifenu mor hir. vdwvf. &c„  C.L.K. I Bl?emu Ffestiniog. C. L. IC.

"MVJHUEDDIADAU CYFARFOl> 111SOL LLEYJi AC EIFlONYDl). > 11 SYR,—DealJ&f fed y cyfeiriadau syml, ond tywir, a wnaethum yn fy llythyr diweddaf I wedi cynhyrfu uu gwr yu angerddol. Nid oes dim iddo i'w wneud ond ceisio yn y dyfodol "wella ei ffordd" gyda'r gwaith sydd ganddo mown llaw. Y mae y dull o 11 gario dwr dros afon i'r graddau y gwneir 'I gilD ambell swyddog yn yinddangos iui. nad ydym yn digwydd bod yn y Cabinet, yn waradwyddus a phe buasetn yn euog o'r un peth mewn musnach fe fuaseiu yn bric- siwn" (chwcdl Sion Jons) i holl feirniaid y byd. Deallwn fod un peth tebyg yn cael ei wneud yn y byd masnachol heiyd- ond nid yn "wyneb haul, llygad goleuni" yohwaith. Cyfeirio yr ydyw at waith rhai bodau" -i n prynu eu nwyddau gan ddieithriaid. Er fod dynion yn 1.yw ar eu cyd-drefwyr neu eu cyd-blwyfolion, dywedir eu bod yn anfon am eu dillad a byd yn oed eu groceries oddidraw." Nid oes yr un teiliwr digon celfydd i wneud siwt i Mr Bondigrybwyll yn y dref neu y pentref y triga; rhaid anfon i ffwrdd am siwt iddo ef Felly befyd am y bregeth gyda'r gwyr byn. Ni buasai ond ofor i neb agor siop mewn tref neu ben- tref ar gyfer y gwyr mawr hyn; er eu bod yn byw ar y bobl. Felly, nid yw oud ofer codi pregethwyr iddynt yn eu gwlad eu hunain rhaid ceisio y rhai hyn, fel y siwt, o bell." Cato pawb! pa bryd y daw y byd i'w bwyll. Byddai yn dda i'n blaenor- iaid gofio ein bod ninau, bobl y 11awr, yu rhywun, a'n bod yn gresynu yn fynych at yr anrbefn gyda'r cyhoeddiadau, pan yn gweled yr arian a gyfrenir genym at achos crefydd yn cael eu defnyddio i dalu cludiad brodyr gyda'r tren o beHderoedd byd, ac esgeuluso brodyr rhagcrol yn ymyl ein drysau, y rhai y byddai yn well genym eu elywed o lawer na'r dieithriaid. Yn ddiweddar iawn yr oaddyin yn clywed am frawd carti efol yn pregethu mewn capel uiawr heb fod yn mhttll o fan tin trigias, a'r Sabboth canlynol iddo yr oedd gwr dieithr yn pregethu yn yr un capal; a hysbyswyd ni, pan ar ymweliad a'r dreflan, pe buasai y pregethwr cartrefol wedi pregethu inor ddiddiih a'r gwr dieithr na ofynasid am gyhoeddiad iddo byth wedi hyny; a pbe buasai y gwr dieithr wedi piegethu mor ragorol a'r pregethwr cartrefol y buasid yn sicrhau dau gjhoeddiad ganddo bob blwyddyn, ynghyd ag addewid i ddyfod yno i'r Cwrdd Misol i bre gethu, ac y buasid yn trefnu, os yn gyfleus, iddo i bregcthu yu y &ssiwn." Efallai wir. Y mae y Pys^awdwr o Nazareth ar byn, felar bob peth tirall, yn bollol gywir pan y dywed "nail yw prophwyd heb anrhydedd ond yn ei wlad ei hun." Y mae geuyru barch i'n bluenoriaid, a byddai yn dda genym eu gweleil yn dysgu doethiueb ym- arferol gyda Ilanw y pwlpudau. 34 o t'ub- bothau yn cad eu llatuv gan ddieithriaid mm»n blwyddyn Cato pawb I'n tyb ni y mae hyn yn ddiystyrwch ar yr Efengyl. Y' mana gwael hwn." onite ? Nid yr Efengyl berchir, onddieithrweh y bobl sydd yn ei thraddodi. Ar y ellsP y rhoddir pwy, nid ar y goods oddiftwn iddo. Frodyr yn y swyddogaeth, ni ddylai y pethau hyn fod felly." Cofiwch fod dynol- iaeth ragorol yn eich dysgu i barchu y bobl sydd yn llafurio beunydd yn eich mysg. Chwi, flaenoriaid y lleoedd mawr, eofiwch eich rhwymedigaeth i'n helpu ni mewn lle- oedd bychain gwledig,-uc un ffordd dra effeithiol i wneyd hyny yw cymeryd y pre. gethwyr sydd yn ein gwasauaethu ni o flwyddyn i flwyddyn i'ch gwhsanuethu chwithau yn ea tro. Credwn y daw pethau i'w lie Wesyl tipin, wesyl tipin," ys dywedai Hiraethog; ond ein dyled ni yw prysuro eu cael i'w lie. Nid ydym yn can- iatau yr hyn a ddywedai gwr pwysig wrth gyfaill i ni y dydd o'r blaen, set "na ddylid trafod pethau fel hyn mewn papyr newydd." Paham, wys? Pa Ie umll sydd yn agored iui ? Diolch am" baput newydd" a'i ddrws agored i drafod pob mater fel hyn. Ofer ceisio mewn cylohoedd ereill, am fod llawer o'r bodau elwir yn ddyuion yu rhai nas gellwch ddibynu araynt, pan y daw i brawf; ond cewch wyntyllio mater mewn newyddiatiur heb berygl; cowards eich bra- dychu a'ch gadael yn nydd y frwydr. Cawn y tro nesaf alw sylw at daith neu ddwy lie y teyrnasa arglwyddiaHli Radical iaeth, neu Dori wedi ei droi tu gwrth- uvueb(.Ilan.-Yr eiddoeb, METHODIST.

MOESOLDEB YN MHOHTH- I MADOG. SYR,—Darllenais lytbyr yn y Genedl" ddiweddaf yn yr hwn y gofynid amryw gwestiynau. Rhyw liprynaidd ydoedd y llythyr, a dangosai ddiffyg barn ar gwestiynau cyffredin iawn. Nid wyf yn meddwl y ceir neb ag sydd yn onest ac yn barod i ddangos allan ei i..rn, l ddweyd yn gyhoeddus fod y ohwarcuon a enwid yn ddrwg. Ffoliueb o'r mwyaf ydyw cyfemo at yr hen dadau fel esiamplau yn y pethau byn. fe dilyuid yr hen dadau yn mhob dim nid ydwyf yu gwybod yn iawn pa beth a ddeuai o honom. Owyddom yr anhawsdor mawr a gafwyd i argyhoeddi yr hen daaau o'r angenrheidrwydd ar fod i weinidogion yr Efengvl gael addysg athrofaol. Owa- I harddent hwy roddi olew yn y gwallt neu wneyd Q.P. neu adael moustaches dyfu. Meddylier am y syniadau yn nghylch offer- ynau cerdd Yr oedd yr hen bobl yn ddiniwwl ac yn onest yn eu cred, yn ol y goleuni oedd gaaddy?t; ond pwy a faidd ddweyd fod y g?leuni hwnw yn fwy na goleuni yr oes hoo P lfi rydwyf fi yn oredu fod eglwysi y wlad hyd yma wedi cam- synied yn hollol beth a oligir wrth fywyd priodol. Yn lie datblygu by wyd yn ai holl agweddau yn briodol ao effoithiol, megir yn ein heglwysi laoedd o bobl ieusine Uiprynaidd. Uwydaidd, anaidd, a difywye, ab) ny yn enw crefydd. Os presenolant eu hunain yu rhoolaidd yn 1. cyfarfodydd cref- yddol, os ymgadwant 4. diwrfh bob math o chwareuon a hieserau ystyr.r hwynt yn seintia" Ni U ericrf fwyo gam-Mbomad ar yr hyn a d?y)?' bywyd fod Dywedir fod p?chod mewn ddyn fyned i'r cae i f-hw?pn cf<r?< ? Pechod am afael mewn bat, hitio pel, a/hedeg! Pechod am wneyd byuoll,oreif?dyniechydi'reorph! Wrth 5? I n ?. rhai 0 brif esgobion Eglwys Loegr, a rhai o'r pnf dduwinyddion ?thTn<,? iddi—dynion a yegrifenaMnt Jyfrau ac Mboniadau a ddarllenir gan .in prege?-vyr y dyddiau hyn-yr wyf yn ?w?ed eubod wedi bod yn mysg y bla?af ? cbwareuwyr (rM<< ao fel rhwyfwyr Chod Edlychwch ar y cannoedd pobl ieuainc sydd yn ein heglwysi heb ddim i wneyd. Cvfyngir gwaith yr eglwysi i rhyw haner dwsin o swyddogion yn mhoo eglwys, a pharha y swyddogion hyny yn eu swyddi tra v byddont lyw. Nid oes yn yr eglwysi le i weithearweh ein pobl ieuainc. O ganlymad, ant at eu gilydd i ehwareu. Ac eto con- demnir hwynt am hyn. Os ydyw yr eglwysi am gadw y bobl ieu a ine, rhaid t r gyfun- d,p.fn bresenol ffael ei diddymu, a rhttid defnyddio y galluoedd sydd yn yr eglwysi er budd y byd. Yn lie bod boll aelodau yr eglwysi vu gweitbio mewn rhyw gyfeiriad neu gilydd, y mae 94 y cant yn cael eu gadael heb unrhyw beth i'w wneyd er daioni yr eglwysi a'r byd. O¡¡:na fydd gan ddyn ieuanc allu i siaiad neu i gauu, ychydig o gytieustra fydd iddo i ddefnyddio ei dalent. Y Doao genym luaws o ddyniou a merched ieuainc a allant ehwareu offerynau cerdd o I bob math dyna'r dalent sydd ganddynt hwy. Oud nid oes le yn ein haddoldai i droi eu talentau er lies yr eglwysi a'r byd. Y mae yn ein heglwysi ddynion a merched a wrelent ymwelyddion campus; dyna'r dale&t Fydd gwddyat, Ond nid oes neb yn I uro4 i gyfundreinu y personau hyn er JUdd yr eglwysi a'r byd. Mewn gair, y glle talentau gwerthfawr yn cael eu colli t'sn yr eglwysi oherwydd esgeulusdra yr glwysi eu hunain: ac eto condemnir ein pobl ieuainc am fyned i'r lleoedd hyny ag y giiUont ddefnyddio eu talentau. Y mae cyfyngu bywyd crefyddol i gylch cnl yr hen dadau, yn sier o fagu rbagrith a Pharisenetli yu y pen draw. Rbaid i'r eglwysi crtel eangach golwg o lawer arnatur bywyd y gwir Gristion, a rhaid peidio gwneyd yn bechod yr hyn nad ydyw yn bechod, na gwneyd yn rbinwedd yr hyn nad ydyw rinwedd. Yrwyf yn ddigon profiadol i fod wedi gweled mwy o wir Oristionog- aeth mewn cbwareuwyr cricket, &c., nag a welais yn neb arall. Dosbarth ofergoelus, crebachlyd. cul, anwybodus. yw y dosbarth sydd yn erbyn chwareuon fel cricket, &0., a gwnant ddrwg uiawr ri'r achos y creiant gy:naint yuddo.—Yreiddoch, I SQUARE POINT.