Y Genedl Gymreig

Amlwch. n I CYKDKITIU8 Y GWY8 1KUAIS0C.— >09 Wtntr, yn y Scientific Hall, cynhaliwyd cyfarfod ax-ferol y gymdeithas hon. Rhodd- wyd adroddiad boddhaol iawn o sefyllfa arianol y gym 'eithas gan y trysorydd, Mr R. WiUMMus, Victoria House. Etholwyd y Mrsonan canlynol yn swyddogion am y flwyddyn :—Llywydd, Mr John Thomas, Salem street is-lywydd, Mr William Jones, assistant-overseer; trysorydd, Mr O. Roberts, chemist; ysgrifenydd, Mr J. W. Kyffin, Sefent House: ysgrifenydd ananol, Mr Ebenezdf Prichard, Lewis' Buildings. T QTKDKITHAS DDIRWBSTOL.—Cynhal- iwyd cyfarfod wythuosol y gyarcleithas ddtioaus hon yn yr Assembly Room, nos Sabboth. Yn unol ag urferiad y gymdeitbas •'i chychwyniad, cynhaliwyd y cyfarfod cyntaf o'r flwyddyn iiewydd yn gyfarfod rwaddi. Arweiniwyd y cyfarfod gan Mr W. Jones, Market street; a chyirerwyd rhan ynddo can y Parch T. Niche,lIs Roberts (W), Mr R. Jones, photographer a Mr Owen Thomas, Purys Lodge Square. Swyddogion y gymdeitbas am y ohwarter dyfodol ydynt:—Llywydd, Mr R. Pierce Williams, Salem t-trcet; is-lywydd, Mr Ril. Jones, photographer; trysorydd. Mi H. Williams, Brynteg ysgrifenydd, Mr Edwin Jonls, Lewis' Buildingll. Drwg genytn i ni adael allan on had- roddiact yr wythnos ddiweddaf o gylchwyl lenyddol Bethesda (M.C.) enw Master Willie Matthews Williams, bachgen bychau 9 oed Mr R. Williams, Victoria House, yr hwn fu yn fuddugol am chwareu y don "Cilgeraiut" ar yr harmonium. Rhoddwyd canmoliaeth uchel iddo gaii y beiruiad, Penuerdd Maelor.

Bangor. I Y LI.ADO-T>AI.— Mewu llythyr a ysgnt- enwyd gau Miss Kuthbone, ysgrifenyddes Gymdeithas er Atal Creulondertu tuagat Anifeiliiiid, i'r Cynghor Dinesig: dttdganai anfoddlonrwydd mewu perthyntis a'r lladd- dai },rfSMH). ac awgrymai y ptiodoldeb o adeiladu Jladd-dai cyhoeddus. Bu v mater dar ystyriaeth y Pwyllgor lechyd, pan y dywedold yr arolygydd fod y lladd-dai mewn sefyllfa foddhaol. Penderfynwyd rhoddi ar ddeall i Miss Rathbone nad oedd y cynghor yn gweled yr angonrheidrwydd o Kyfnewid pethau fel yr oeddynt. Y PIEK.—Yn y Cyngor Dinesig, ddydd Mercher, hysbysodd Mr Richard Davies y byddai i'r gwaith o adeiladu y Pier gael ei ddechreu o ddifrif ar yr 20fed eyfisol, pan y disgwylid i'r castiugs gyraedd. Gofynwyd i'r Cyngor ystyried a ddylid gwneuthur dathliad cyhoeddus ar yr amgylchiad o dde- chreu y pier. Dadganai nifer o'r aelodau o blaid hyn, ond Jcatodd y penderfyniad o gynal y sereuioni ar y 30ain cylisol ei wrthod, » chyilwynwyd y mater i sylw y pwyllgor i vrneutlmr trefuiadau ar gyter y dyfodol. ANSAWDD Y NWY.- Yn Nghyngor Din- AxsAWDU Y N v Y odig Bangor ddydd Mcrcher bu cryn yui- drafodaeth mewn perthynas a'r goleuni di- ffygiol a roddir gUll y lJwy. Co! gan ein iarllenwyr i'r muter hwn fod dan ystyr- iaeth y Cynghoi o'r blaeu.-Sylwai rhai o'r aelodau fud yr arogl a ddeuai o'r gwaith awy wedi bod yu aunyoddefol i'r oynull- iadau yn y C. pelau geillaw y gwaith.- Pasiw) d fod pwyllgor y nwy i barotoi ad- roddiad cyflawn yu ymrdiin ag arolygiaeth gyffredinol y gwaith. I

Hi w maris- Cynhaliodd Mr R. Jones-Roberts, treng- holydd Mon, ymchwiliad ddydd Llun di- weadaf, ar gorph dyn, oddsutu 30 uilwydd oad, a gafwyd ddydd SadwrH ar lan y mor get Llangoed. Oddiwrth y marciau ar ei treichiau tybid mai llongwr ydoedd. a goll- odd ei fywyd yn ystod yr ystorm ddiweddar. Cafwyd wedi boddi oedd y rheithfarn. HAELIOXI Y MAER.-FI(Illi eto, ar ei ail etkoliad yn faer ei die{ enedigol, y mae genym y pleser o ddwYIl tystiolaeth am gar- edigrwydd a haelioni yr Henadur Thomas Hufjht s. Pan mae yr i.in yn oer, gwaith yn brin, ac mewn canlyuind llawer 0 dlodi ae anghysur yn mhlith dosbarthiadau neillduol yn ein tref, gweithred dda ydoedd cofio'r tlawd, yr hyn a wiwth Mr Hughes trwy I arm, Thwng oldeutn 200 o dlodion, eidion tew, yn ngiiydn bnrsi a glo, a hyny i bob enwad yn ddiwahaniaetli. YR YSOOL SI KOI..—Mewn cyfarfod o'r pwyllgor lleol, Mr Hugh Thomas yn y gsdair, cyiueradwywyd adroddiad ynglyn a'r cyfnewidiadau cynygiedig darparu ysgol i'r genethod. Ciofynwyd i Mr E. Thomas dyuu allan y specifications." Penodwyd pwyllgor arbenig i gyfarfoi ael- odati y pwyllgor sirol i benodi Meistr i'r ysgol os byddai ei le yn myn'd yn wag. Ar fyuygiad Mr H. Thomas, difodwyd y pen- erfyniit'l fod y Í\' yn  i mi dros bedair ar ddcg oed ac yn "P 1 rai dan bedair ar ddeg, ac fod y capitation fce" yn 3p. Pcnderfynwyd penodi y fees yn 4p a'r "cip- itation fee" yu 2p. Ymddengys fod Mr S. D. Orme, meistr yr ysgol er's blynyddau lawer, wedi ymddiswvddo. Ni fydd i'r ym- ddiswyddiad, fodil byuag, ddyfod i ryiu hyd Ebrill nesaf, pan y bydd yr ysgol yn dyfod dan reolaeth y pwyllgor addysg.

Bodcdern, Mon. I Y CYNGHOH, PLWY-FOL.-Yr wythnoo o*r blaen, cynhaliwyd cyfaifod cyntaf y cyngor uchod, pryd y dewiswyd Mr T. G. Owen, Penyuiynydd, yn gadeirydd, Mr Hugh Jones, Einion Cuwith, yn ysgriferydd, a Mr R. J. Edwards, North and South Wales Bank, yn drysorydd.

Oaerevbi i CTXQOH DOSBAKTII DIESIG. Nos Fawrth cynbaliwyd cyfarfod o'r cynghor uchod o d'«n lywyddiaeth Dr Roland Wil- liams, Y.H., pryd yr oedd yr oil o'r aelodau yn brasenol oddieithr Mr Richard Hughes. Yn tbsenoldeb Mr J. Lloyd Griffith gweith- redid fel clere gan Mr Rice R. Williams. Sylwodd y Cadeirydd mai ar gyfer pIwyfi gwledig yr oedd Deddf IBiM wadi ei bwr- ladu yn fwyaf arbenig, oni fod y Uywod- racth wedi rhagwded y gallai fod yn fan- txisiol hefyd 1 drio.sbai thiadau trefol, ac o dan adran "33 gellid gwneyd cais at Fwrdd y Llywodraeth Leol am rai, neu yr oil, o allu- eedd Cynghor Plwyfol. Vr oedd arnynt yn y dref eisieu til1l1 i benodi overseers, a ma- terion ereill. Cynygitvi ef eu bod yu gwneyd cai. am alluoedd ychwanegol 0 dan y ddeddf. Yn mvsg y rbai hyn yr oedd galluoedd y festri, gtlluoedd o berthynas i lyfrgelloedd cyhoedaus, i ddal eiddo perth- ynol i'r plwyf, i brynu tir ac i ddal tir ar brvdles. Yna gallent ddefnyddio y gallu- oedd hyn fel y-gwelent angen. Eiliwyi y eynygiad gan Mr John Roberts, yr is-gad- eirydd, a phasiwyd ef yn titifrydol.-Galwodd Mr T. Forcer Evans, Y.H., 8ylw at yr angen -rpti a o l t; iid am ryw fath 0 erbyd i gludo cyrpti a olehid i fyny gan y mor. Dylent fod yn meddu rbyw fath o gerbyd cauedig i'r amcan yma. Cynygiai fod y Cynghor yn dadg ,n ei fam y dylai yr overseers yu ddiymdroi bwrcasu cerbyd cyfaddas i'r pwrpas yma. Eiliwyd y cynygiad gan Mr R. Mon Williams, a phasiwyd ef yn unfrydol.—Gwnaed cais ar ran Cwmni y Owaith Dwfr am eydsyniad y Gynghor i giel Provisional Order yn eu galluogi i wneyd reservoir yehwanegol yn uglyn a r gwaith dwfr. Syhvai Mr W. Grif- tithfod arolygydd wedi dyfod i lawr yn ystod yr haf sych, 8e yn ei udroddiad hys- hysai y dylai y cwnini feddu reservoir ychwanegol. Bwriedid gwneyd hon ar ddwy acer a hanner o dir, 80 os dymunai y Cynghor i'r dref feddu cyflenwad digonol o ddwfr, dylent basio y cynlluniau. Gofynai r. T. Forcer Evans pa fodd y bwriedid todi yr arian it y gwaith, ao a olygai hyn y byddai i drsth y dwfr gael ei ohodi. Mown atebiad dywodai y clerc a Mr W. Griffith na fwriedid codi dim yn y dreth. Galwai y Cadeirydd sylw at y ffaith nad oedd gan- ddynt. ddim ymrwymiad o gwbl na ehodid y dreth-dim pellaoh 11a gair cadeirydd r cwmni. Dyinit unig wrthwynebiad yr oedd ef yn ei wled. Sylwai Dr Russell y dylasii yr aelo.lau fod wedi cael nmser i ar- chwilie y planinu. Yr oedd ef yu credu yn drwyadl yn ngair Mr Griffith, na chodid y dreth, ond ar yr un pryd dylcnt gael rhyw ymrwymiad. Dywedai Mr R. Mon Wil- liams fod y planiau wedi bod yn y swyddfa am beth umser, ac yr oeddynt yn agored i unrhyw un i gael eu gweled. Cwynai Mr T. P. Joins nttd oedd y Cwwni ddim yn gosod digon o mains i lawr i fod yn hwylus i'w Cyylltll »'r tai i gaol dwfr. Wedi peth sinrad pelhtch iieiulerfynwyd, ar gynygiad Mr AY. H. Edwards, U. H., yu cad ei eilio gan Mr J. Thomas, i basio y planiau ar y dealitwriaeth eu bod yn caol ymrwym- iad na byddai y dreth ddim yn codi. Rys- bysodd y Cadeirydd fod Mr Rees Lloyd Davies wedi pemlerfyuu ymddiswyddo fel surveyor ac iuspoctor of nuisances, ond gofynai Mr DavÎt-s i'r Cynghor am gael par- hau i (idal y swydd o drethgasglydd. Ystyr- iai y Cctdeirydd fod y tair swydd yn orinod i uu dyn allu eu gwneyd yn briodol. Yr oedd tair tieth i'w cisglu bob dwy flynedd, a gol- ygai hyn ymweled a 2300 o dai bob tro, a byddai raid i'r tiethgasglydd fynd i rai 0 honyut hauer dwsiu o weitbiau. Awgrymai ef eu bod yn penodi dyn ieuanc, ond prof- iadol, i'r bwyddi eraill. Ar gynygiad Mr 0. Hughes, yn cael ei eilio g»u Mr J. Owen, derbyniwyd ymddiswyddiad Mr Rees Lloyd Davies; ac ar gynygiad Mr 0. Hughes, yn cael ei eilio gan Mr J. Roberts, caniatawyd iddo ddal y swydd o drethgasglydd.—Ys- grifeuai Mr J. Lloyd Griffith i hysbysu fod ei ddyledswyddau yn gyfryw fel 088 gallai roddi y sylw personol ag yr oedd yn iawn iddynt ei ddisgwyl oddiwrtho fel clerc. Felly yr oedd gyda gofid ya oyflwyno ei ymddiswyddiad, ac wrth wneyd hyny dy- munai ddiolch am y e.redigrwydd ag oedd wedi dderbyu yn ystod y 27 tnlyuedd yr oedd wedi dal y swydd. Ar gynygiad Mr C. E. M. Prichard, yn cael ei eilio gan Mr W. H. Edwards, U.H., penderfyuwyd gofyn i Mr Lloyd Griffith ail-ystyried y cwestiwn.— Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr P. A. Smith, goruchwyliwr y National Provincial Bauk, yn cynyg cytt iwni y swydd o drysor- ydd yn rididal. Yn bre,ellol g mae y swydd yn cael ei dal gan Mr J. Moretou Prictiard, U.H., am y "yfiog o 5p yu y flwyddyn. Cynygiodd Mr W. Griffith, ac eiliodd Mr D. Williams fod goruchwyliwr y Banc yn cael ei benodi. CYllygiOlH Mr J. Hall, ae eiliodd Mr Griffith Jones, welliaut fod y matev yn cael ei gyflwyuo i'r Pwyllgor Arianol i wUeyd ymchwiliad iddo. Pasiwyd y lVell- iant.

Caernarfon. EGLWYS LLANBEBLI(I.-Mae y gorchwyl o adnewyddu yr eglwys uchod yn myud yn mlaen yn barhaus. Ymysg y rhai mwyaf diweddar i gyfranu y mae y Mri H. J. Ellis- Nanney, lOp. a B. T. Ellis, 2p 2s. PRIODAS.-Dydd Ian, yn Eglwys Llan- fairfechan, uuwyd mewn glan briodas Dr W. G. Owen, o'r dref hon, a Mrs David, mer"h y diweddar Barch John Parry, rheithor Llanaimon. Chwifiwyd banerau yn mhrif heolydd y dref a'r porthladd i ddathlu yr amgylchiad. Nos Luu, bu farw Mr Richard Fraser, surveyor. Mab ydoedd i Mr John Fraser, gynt or dref hon, yr hwn oddeutu deu- ddeng mlynedd yn ol a hawliai yr ystad Ysgotaidd a'r teitl o Arglwydd LJNt, Yr oedd y traucedig o amgylch y dydd Sadwrn blaenorol, ond cwynai nad oeld yn iach, a bu farw fel y nodwyd cyn cyrhaeldiad cvnorthwv meddygol. 1- Y LLYS SIROI: Yn y llys uchod ddydd Mercher, gerbron y Barnwr Syr Horatio Lloyd, gwrandawyd achos yit mha un y gwysiai Owen Jones ae Ellen Jones, brawd chwaer, S. J. Bibby, oriadurwr, am werth dodrefn a honid a gludw) d ymaith yn anghyfreithlawn, ao am iawn am drespasu. Ymddangosai Mr Griffith Jones, bar- gyfreithiwr (yn cael ei gyfavwyddo gan Mi T. J. Saiuuel) ar rau yr achwyuyddion, a Mr Kich trd Roberts ar ran y dilfynydd.- Vmddengys otiiwrth sylwudau y bar- gryfreithiwr fod perthynas i'r achwynyddion yu dal y Temperance Mawr, yu yr hwn dy yr oeddynt hwythau yn byw. Cafwyd rhau o'r dodrefn ar y gyfundrefn o hurio oddiar Bibby. Yu ddiweddarach gadawsant y Temperance Mawr gan fyned i fyw i Crown street, ond ui chyirerwyd y dodrefn dun sylw. Ar yr 22ain o Hydref gwelwyd Bibby yu eeisio tori y drws yn Crown street gyda inorthwvl a chun. Yna pan gan- fyddodd nad oedd ydodrefu yno aeth ymaith. Ar y 24ain o'r un mis, fodd bynag, ymweI- odu a'r ty drachefn «r ddau achlystir gan hawlio y dodrpfu, a bu ef ae ereill yn Uwyddianus i fyned i'r ty trwy ffenestr y cefll. Cymerasant ymaith y dodrefn, a gwnaed difrod ar auiryw bethau.-O blaid y diffynydd dadleuid nad oedd ef wedi cy- meryd ymaith y dodiefu, ond fod y cyfryvv wedi ei syurad odditau distress warrant am reut.-Gohiiodd y Baruwr ei ddyfaruiaJ. r Y CYMUKIILIASAU LLE.NYDDOL.—Huriuh: Nos Fercher, dan lywyddiaeth Lieutenant R. E. Owen, truddodwyd anercbiad gau y Parch T. Gwynedd Roberts, ar y testyn, "Mfddylmu.' G\vtMed sylwadnu pellach gau Mr Aneurin 0, Williams ac eraill.- Fendref: Nos Percher, yril Ysgol Tanybont, dan lywyddiaeth y Parch Ll. B. Roberts, traddodwyd aneicluad gan Mr 0. Llwyfo Roberts, ar "Daith i Ynys Stauaw." Dang- oswyd nifer o ddarluuiau o'r yuys a manau eraill trwy gyfrwug y magic lantern, yr hon oedd o dan arolygiaeth Mr W. Gwenlyn Evans.—Beuluh Nos lau, yu Nghym- deithas Lenyddol Beulah, bu Mr E. Jones, ironmonger, yu rhoddi aucrehiad ar Wyr Ieuainc y Beibl."—Mfoh Yr wythnos o'r blaen bu Mr W. Williams, Pool street, yn traddodi anerchiad ur "Ddiwygiadau Cymru," dau lywyddiaeth Ilr T. C. DowrJl. Siaradodd y Parch J. E. Huges, B.A., ac ereill.-Nus luu diweddaf darllenwyd pap- yrau ar "Ruth," gau Miss Moses, The Mount, ae un arall ar Syr Henry Havel- ock," gan Air R. Radford Jones, March lane. Llywyddwvd gau Mr G. O. Griffith, Bridge street.

Caerlleon. t CAI'EL ALBION PARK.—Cynh?iodd Cym- deithas Ddiwylliadol capel Albion Park eu cyfarfod te blynyddol yn yr ysgoldy, ddyd i Mercher. Cafwyd gwledd ragorol, a daeth tyrfa luosog yn ughyd i'w uiwynhan. Caf- wyd cyfarfod awrywiaetbolllwyddiaDus yn yr hwyr, o dau lywyddiaeth Mr W. Williams (ieu.) Yr oedd yr ystafell yn orla.,n, Gwasanaethodd y Mri J. Anwyl ac R. Richards fel beirniaid mewn auiryw o gys- tadleuaethau. Adroddwyd, canwyd, a chwareuwvd gan y rbai canlynol:— Miss Enid Jones, Miss Jones, Ash Grove; a Miss Lizzie M. Roberts; yr Albion Quintette Party (dan arweiniad Mr Pritchard); Mri E. E. Richards, T. J. Junes, J. Pritchard, J. Evans, Josiah Williams, L. H. Roberts, W. Jones, a Barrow Williams, yr hwn hefyd gyfeiliai. Gwnaeth Mr J. L. Thomas ei waith fel ysgiifenydd yn fedrus.

TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Am Is 6c, Is 10c, 2s, 2s 4c, 2s 10c a 4s y pwys, gtirl bob Grocer. Cafwyd y lythyrlong aeth ar lan ger Calais yu rhydd ddydd Mercher. Rhoddodd Dr Barnardo swper i ddwy fil o Arabiaid bach Llundain uos Fercher. Dr Rogers yw golygydd cerddorol llyfr hyuinau cewydd Eghvys LjeZr.

I Canldon Lowe, Swydd Stafford. Traddododd y Parch Simon A. iraser. Porthaethwy, ddarlith ddyddorol ar Japan a'i phobl i Gyrnry y lie hwn nos Lun. Wedi egluro stifle ddaearyddol yr ynysoedd rhyfedd hyny, yngbyda gwneyd sylwadau cyffredinol am arwynebedd y wlad, a'i mhwngloddiau, traethodd y darlithydd yn hynod ddifyrus ar y "Japs," fel y'u gelwir. Gobeithiwn y traddodir y ddarlith hon yn Nghymra- mWn ddifyrus.—•'Iwilym.

Cefn Mawr. DAMWAIN.—Brydnawn Sabbotn, fel yr oedd Mr Jones, arolygydd y Mri R. a T. Saurage, yn myned adref o'r capel drwy r ystorm fawr o eira, ni chlywodd swn cerbyd yn dod i'w gyfarfod. Y canlyniad fu iddo gael ei daflu i lawr, a'i anafu yn ddifrifol. Aed ag ef i ysbytty Rhiwabon, lie y mae yn d'od yn ml<.en gyital a'r diigwyliad. Dydd Lllln, mwyuhaodd aelodau Ysgol Sabbothol Ebenszer de lhagorol, ac yn yr hwyr cynhaliwyd cyngherdd uwchraddol, dan lywyddiaeth Air Gurney, Llangollen.

Conwy. I Nos Fercher, cynhaliwyd pracuce cyn- taf y gymdeithas gorawl newydd, i'r hon y mae Dr. Roland Rogers wedi ei ddewis yn arweinydd, a daeth nifer luosog ynghyd. ADDYSG GANOLRADD.—Dydd Mawrth, yn Nghonwy, cynhaliwyd cyfarfod o bwyllgor lleol Llandudno a Chonwy, dan gynllun addysg ganolradd Caernarfon, Mr C. H. Darbishire yn llywyddu. Yr oedd 17 o ysgolheigiou o Ysgol Friars, Bangor, yn bresenol. Dywedai y Cadeirydd fod yr ysgolheigion wedi enill ymddiriec'aeth y pwyllgor, felly buasent yn hollol iawn i luosogi nifer yr ysgolheigion os oedd yn bosibl. Buasai yn lantais fawr pe buasai ganddynt fwy o arian i'w galluogi i anfon ychwaneg o blant i Fangor. Tynwyd allan y cheques am ysgoloriaethau i'r bechgyn a r genethod, ao anrhegwyd hwynt gan rai o aelodau y pwyllgor. r. BWRDD GWARCHEIDWAI.—Dydd Gwen- er, yn y bwrdd hwn, diolchodd y Parch W. Venables Williams i'r aelodau am ei ethol i'r gadair. Enwyd nifer o foneddigesau yn bwyllgor ymweliadol. Caed trafoduetb ar ethol aelod ychwanegol ar y bwrdd. Euwyd Mri Elias Jones, L andudno, a Edward Jones, Conwy; ond yn y diwedd penderfynwyd peidio gwneyd y penodiad. Cyfeiriwyd ar- gymhelliad arolygydd Bwrdd y Llywodraeth Leol, fod nurse brofiadol i'w cyflogi i ys- bytty y tletty i bwyllgor y ty. Adroddai y meistr fori 06 yn y ty, ac iddo dderbyn am- ryw o roddion Nadolig gan foneddigion1 lleol.

I Cwmwd Kifionydd. MARWOLAETH Ifit HUGH EYAVQ, TU- HWNT-L'R-AFON.—Boreu Mawith diweddaf, bu favw y gwr cyfrifol a'r Cristiou cywir uchod, wedi cyrhaecid ohono yr oedran pltt- liarchaidd o 85 mlwydd. Gadawodi weddw oodranusanaw oblant i alaru ar ei ol, yr ieaengaf o ba rai ydyw y Parch William Hughes, Colwyn Bay Institute. Claddwyd ef ddydd Gwener yn myriwent Llanystum- dwy, a thystiolaeth pawb ydyw ei fod yn un o'r angladdau mviyaf niferus a welwyd yn y gymydogaeth, ac nid rhyfedd hyny, gan ei fod yn UIl o'r dynion mwyaf caredig a siriol, Cadwodd ei dy yn agored i weision yr Ar- glwydd am 45 o ilynyddau. Gwasanaethwyd wrth y ty cyn cychwyn gan y Parchn John Frimston a John Jones, Talysarn; yn yr eglwys ac wrth y bedd gan y rheithor.

D AT ran. I Mr Thomas Owen, Rhyddgaer, sydd wedi ei benodi yn gadeirydd y Cyngor Dosbuth, a Mr Owen Jeffrey Jones, Niwbwrch, yn is- gadeirydd.

r Doioenma^n. Teimlaf yn ddiolchgar os caf gongl tecnan o'ch newyddiadur cenedlaethol i alw sylw trethdalwyr y plwyf hwn, at y pwysigrwydd o gael aelod Rkyddsrydig t'n cyurychioli ar y Cyngor Sirol. Fel y gwyddis, bydd yn bryd dewis aelodau yn mis Mawrth nesaf, ae felly nid oes amser i'w golli. Y mae yn rityfedd meddwl na fu genym yr un aelod Rhyddfrydig yn ein cynrychioli o gwbl er ran ddaeth y cynghor hwn i fod. Ai tybed nadoes genym ddyn cyinhwys i'r swydd? Pa le y mae ein dyuion blacnllaw fel Rhydd- frydwyr ? A ydym am adael i'rToriaid gael anfon eu pobl i'n cynrychioli am y tair blynedd nesaf, tybe.1 ? r)yimmaf apelio am gael cyfarfod a'u gilydd yn ddioedi, i'r amcan o ddewis yuigeisydd, a chan fod y plwyf mor eang, credaf mai priodol iawn fyddai cael tri ehyfarfod, uu yn Preateg, uu yn Pentnorfa, lie un yn y Gai n. A fyddai yu ormod hyfdra yuwyf »fyn i'r personau can- lynol gyiroryd yr achos mewn llaw, er mwyn d'od a phethan o gwmpas yn effeith- iol ? Dyma hwy Y Parch E. Lloyd, Pren- teg; Mr Rubert Rowland, Y.H., Penmorfa; j ? A Robert Williams, Penyb?nt, Garn. Gobeithiaf y decrown o ddifrif, ac y mynwn* ddivngos i'r bbí<l Dor.aidd mai Rbyddfryd- wyr yw mwyafrif y plwyf hwn.—?MM.

Ftestiniog. CYMDEITHAS Y MERCHKD YN Y BLAENAU. Y tuae y gymdeithas hOIlLL gychwynwyd beth auiser yn ol yn awr yn rhifo dros 1000, lie yn ymddangos y u debyg 0 wneyd gwaith rhagorul uiewn amryw gyfeirÜtdtlu. Dydd I iu anfonodd y gymdeithas hon, trwy ei swyddogion, gais at ynadon y dosbarth a eisto'ident yn y llys yn y Blaenau, i ofyn iddynt fod mor garedig, os gellid gwneyi hyny, i wrando achosiou o dadogia.d mewn llysoedd arbenig a chyfrin, ac os na ellid gwneyd hyny eu bod yu gofyn i'r ynadon glirio y llys, yo iieildtiol o feibion a merched ieuainc, pan fyddai yr achosiou hyn yn d'od gerbron, gan fod eu presenoldeb yn y llysar adeg o'r fath yn dueldjl i roddi argraff annyiuunol ar foesau y bobl ieuainc. Ar- duuy i tic. Ar- wyddwyd y cais gan Mrs D. Jones, Bodefryd, I llywyddes; Mrs J. Morgan, Canton House, ysgrifenyddes; a Mrs D. G. Williams, Bryn- gwyn, trysoryddes. Diau y cyduna pob un sydd yn cydymdeimlo a'r ymdrechion wneir i foesoli a dyrchafu yr ardal, gan nad pa gymdeithas fydd, fod hwn yn gam yn yr iawn gyfeirial, ae yn un sydd yn sicr o tyned at wraidd llawer o hyider ac anfoesol- deb yn yr ardal. Nid amheuem am foment na chydsynia yr ynadon yn rhwydd a'r cais rhesymol hwn. AFIKCQYD MR DUNLOP.—Er mor ddrwg gan luaws gweithwyr Ffestiniog ddeall mai parbau yn wael y mae y boueddwr haedd- barch uchod, bydd tnt yn falch o ddeall fod Mr R. Roberts, rheolwr y chwarelau, wedi cael pellebyr oddiwrtho ddydd Mercher yo hysbysu ei fod yn teimlo cyfnewidiad er gweli er pan y cyrhaeddodd Madeira, lie y mae wedi myned ar gyngor ei feddygon. Bydd gweithwyr ac eraill yn Ffestiniog yn falch o glywed am lwyr adferiad y bon- eddwr, a ohael ei groesaxvu eto i'n plith. AJIRYWION.—Enilloid Mr D. R. Jones, Salem Place, Rhiw, y woor am y prif draethawd yn Eisteddfod y Calau, Dcl- gcllau, a Mr W. R. Kdwards, arweinydd Seindorf Oakeley, a enillodd ar y chwureuad otferynol.—Deallwn fod Mr R. O. Hughes, mab y: diweddar Mr John Hughes, Tan- graig, wedi pasio ei arholiad terfynol vn u.d:?in fel fferyHydd.—Yn mhlith y rhui a arholwyd ar derfyn y fiwyddyn gyntaf o'u hastudiaeth, fel rhai yn ymbarotoi fel ath- rawou ysgolion dyddiol cawn enwan Miss Edwards, Bout, Tanygtisiau; Miss Martha J. Morris, Gioesffordd Mri W. Williams, D. R. Roberts, a C. Morris-yr oil we li pasio yn anrhydeddus yn yr ail ddosbarth.—Dy- wedir fod pedwar-ar-ddeg 0 Ffestiniog yn unig yn efrydwyr yn Ngholeg A:-v?n- erystwyth, a deugys hyn yiulyniad y chwar- elwyr wrth y coleg hwn ar hyd y blyn- yddau.—Parhau i wneyd gwaith rhagorol ae i gaelmwynhad ac adeiladaeth y mae y cym- deithasau lIenyddol trwy yr ardal. LLYS YXADOL.—Dydd Ian, gerbron Mr W. D?-K's (c?deirydd). Dr Roberts, Mri E. P. June;, a J. Parry Jones, cyhuddai Jane ( Williams, Lord street, ei gwr, Robert Wil- luuib, ILigli bUeet, o'i itcK^^ulmw hi a'i pklentyn. Priodwyd hwy ar y lOfed o Hyd- ref, 1893, yn Swyddfa y Cofreatrydd, Porth- madog, a bu y cyhuddedig yn byw gyda hi am ddeng wytlinos. Aeth wedi hyny i'r Dehendir, a daeth yn ol nos Iall o flaen y Nado'g. Yr oedd yn byw gyda dyvea arall, ac uid oedd yr achwynyddes yn foddlawn byw gydag ef eto. Yr oedd gAn- ddo un plentya ohoni. Addefa y diffynydd iddo adael ei wraig a mynd ar grwydr i'r Daheubarth. Yr oedd yn barod i ayrthio ar ei iai a mynd at ei wraig i fyw eto. 08 na foddlonai hi i hyny yr oedd yn barqd i dalu at fagu y plentyn. Gwnaed archeb am 8s yr wythnos at gynal y wraig a'i phlentya. —Oherwydd y rhew mawr a'r «ra y mae r heolydd yu llithrig fel gwydr, ac y mae llawer yn cymeryd mantais ar hyny i fglerio a gwneyd v He yn fwy peryglus o lawer nag y bydd raid iddynt fod. Apeliodd yr Arol- ygycid gUorgan am nifer o wyrion i rai a dd&liodd yn ysglerio. Dywedodd y Cada irydd mai goreu fyddai gosod rhybuddiou digonol ar y parwydydd, gan obeithio y byddai hyny ya d Jigonol; ond os na byddai, y caniateid y gwysiada* ofynid. DAMWEINIAU.—Dydd Mawrth diweddaf yn chwarel Matnofferen, rhoddodd bachgeu bychan i Mr John Parry, Manod road, ei 1 law yn ddamweiniol yn y peiriant naddu, a thorodd ei fawd a'i ddau fys, gan ysigo y lleill. Deallwn ei fod cystal ag y gellid disgwyl dan yr amgylchiau. Yr un dydd, ddi.g dM i ddyn dieithr a chwiliai am waith yn chwarelau Oakeley gyfarfod a damwain ofidus trwy syrthio ar y rhew, trwy yr hyn y torodd ei goes. Hyubysir o wahanol fitnau am godyman peryglus ar y rhew, yr hwn sydd yn para yn ei holl rym ac yn bygwth oau rbai o'r chwarelau, os na bydd rhyw gymaint o ataifa ar ei rwysg.

Hint. Y STREIC.—Ifae eangen Ftlint o wiithiau yr United Alkali Company, yn awr wedi sefyll yn hollol, Gwrthod oydsynio i'r oyf- logau gael e-i gostwng i'r' hyu oeddynt yn 19 y tUM'r dynion, gan ddal fod y cyf- logau a delir mewn c • ^uenau ereill 0 eiddo'r cwmni yn uwch. ^dola cyfyngder mawr yn y dref. Non n bu'r dyuion yn cyfarfod cynrychiolydd y cwmni, ond ni ddaathpwyd i unrhyw ddealltwriaeth.

Ovrecsam Dydd Llun, yn heddlys Gwrecsam, dir- wywyd Samnel Powell, mab i oruchwyliwr glofa, i 2p 17s 6c, a rkwymwyd ef diosodd i gadw'r heddweh, am dori ffenestri y City Arms, Frou, a gedwir gan ei fam-yn-nghyf- raith. Yr oedd gwraig y diffynydd wedi bod yn byw gyda'i mham eile mis Mawrth diweddaf, ac ar nos Nadolig, tra yr oedd amryw o'r teulu yn eistedd 0 gwinpaa y tan ac yn mwynhaa eu hunain, onociodd y di- ffynydd wrth y drwa a gofyoodd am gael dyfod i mewn. Gwrthodwyd ei gais, ac yna cododd lwmp o glai, a thadodd ef trwy y ffenestr gau falario y coed. Esgusawd y diffynydd oadd ei fod wedi gweled dy. ieaanc yn cutanu ei wraig, ac fod hyn wedi codi ei dymher gymaint fel na wyddai beth yr oedd yn ei wneyd.

Hirwain, Aberdar. NEDO (A.).-Fel yn y rhan fwyaf o eg- lwysi Anibynol y eyfundeb hwn, Can- mlwyddiant Cymdeithas Genhadol Llun- dain," sydd yn cael sylw neillduol yr eglwys hon ar hyn o bryd. Credwn y bydd y casgl- iad erbyn hyn y daw yr oil i fewn yn cyr- haedd y swm o X60. Y Babboth diweddaf oedd y Sul Cenhadol," pan y pregethwyd yn y boren gan y Parch E. Wern Williams, y gweinidog, ac yn yr hwyr gan y Parch H. Stalker Jacob, Aberdar.

Llandecwyn. Yn nghyfarfody Cynghor Plwyf etholwyd Mr Jones, Penybryn, yn gadeirydd, a Mr J. R. Pritchard, Porthmadog, yn drysor- vdd.

Llangefni. COFIO'R TYLODION ETO.—Yn ychwanegol at y rhai a gofuodwyd yr wythnos ddiwedd- af yn cofio y tylodion, y mae genym yr wythnos hon yr hyfrydwch o ychwanegu ellw boneddiges sydd bob amser yn hynod am ei charedigrwydd a'i thosturi tuag at y tlawd a'r anghenus, sef Mrs Owen, Glan- aber. Rhanodd eleni dri chant o lo i'r holl dylodion, heblaw lluuW8 o gyfraniadau eraill. Y GY-VDEITIIAs LENYDDOL.—Yn nghyf- arfod diweddaf y gymdeithas ragorol uchod, rhoddodd y Parch R. Rowlands ei adolygiad ar drathawd y Parch D. Adams, B.A., ar Ddadblygiad Llywyddwyd gan Mr W. Jones (Rbydychain). Yr oedd cynhulliad lluosog wedi dod yn nghyd, a chawsant ad- olygiad ag ol llafur yn amlwg arno. Cyf- lwyuwyd diolchgarwch cynea i'r Parch R. Rowland, a dadganwyd dymuniad am weled yr adolygiad yn argraphedig.

Llanidloes- Mae Mr Samuel lkill, rheolwr ariandy Gogledd a Deheudir Cymru yn y dref how, wedi ymddiswyddo oblegid gwaeledd, a Mr Gwilym Edmunds, Llanfaircaereinion, sydd wedi ei benodi yn olynydd iddo. Rhanodd y Seid Rhyddion lo a grocery i holl dlodion y dref yr wythnos ddiweddaf. MARW yn 100 MLWYDD omp.- Dydd Iau, bu farw Mrs Anne Williams, ym y dref hon, wedi cyrhaedd yr oedran mawr o gan'- mlwydd ood. Gweddw ydoedd i'r diweddar David Williams, yr hwn oedd adnabyddus iawn ilynyddau yn ol yn Llanidloes fel heliwr.

Llam-wst. Yn mwrdd v gwarcheidwaid ddydd Mawrth etholwyd Mr B. J. Williams, Rhyd- lanfair, yn gadeirydd gydag un ar ddeg o bleidleisiau yn erbyn pedair dros yr hen gadeirydd, Parch J. Gower, Trefriw. IkYa Gymraeg y cerir ymlaen y gweithrediildait. LLYS YNADOL.—Dydd Llun, o flaen Dr Jones a'r Cynghorydd Isgoed Jones, dirwy- wyd Alfred Thomas, L'-anrwat, i 2t 6c a'r eostau am feddwdod. Cyhnddwyd pedwar o fechgyn, J. Peters, P. Casey, J. Jackson, J. H. Roberts, 0 gicio pel droed ar y ffordd fawr. Gollyngwyd hwy yn rhydd gyda rhybudd ar daliad y coata*. Cyhuddai Ann Jones ei gwr, Elias Jones, Scotland street, o'i chuo, ond taflwyd yr achos allan. Dirwywyd William Morris, Llanddewi, i 10s a'r eostau am fod mewn tafamyn ystod oriau anghyfreitb lawn. Dydd Mawrth, o flten Dr Evans a'r Cynghorydd lag-oed J ones, dygwyd Elias Jones y cyfeiriwyd ato, gerbron ar y cyhuddiad o fod yn feldw ac afreoltis y noson flaenorol. Yr heddgeidwad Harris a dystai iddo weled y caycharor yn gorwedd ar lawr yn Denbigh street yn farw feddw. Danfonodd ef adref, ond si ehan- iataodd iddo fyned i mewn i'r ty. Ar hyny trodd y carcharor i regi, a dechreuodd gicio drws y ty nes codi torf o bobl o'i gwmpas. Aeth y swyddog ymaith, a dychwelodd mewn ysbaid, a chan fod y carcharor yn dal i wneyd stwr cymerodd ef i fy. Traddod- wyd ef i garchar am 14 diwrnof

Machynlleth. I ADDYSO GANOLRADD.—Cynhaliwyd cyf- arfed o lywodraethwyr yr ysgol ganolradd ddydd Mercher, y Parch Josiah Thomas yn y gadair. Pasiwyd pleidlais o gydym- deimlad a llieulu y diweddar Mr David Evans, Cemmaes, a phenderfynwyd gofyn i'r Cyngor Sir lanw'r gwagle a achoawyd trwy ei farwolaeth. Cynbelir eyfarfod o'r tanysgrifwyr ar y 21ain cyfisol i tyumd yn mlaen gydag adeiladu yr ysgol. GALW CrNRYCHIOLWYR RHYDDFRYDIQ I GYFRIF,—Nos Sadwrn cynhaliwyd cyfarfod lluosog yn yr ysgoldy Frytanaidd i brotestio yn erbyn gwaith rhai o aelodau y Cyngor Dosbarth, a etholwyd fel Rhyddfrydwyr, yn pleidleisio yn erbyn eu plaid. Mr D. E. Davies, cadeirydd y Clwb Rhyddfrydol, oedd yn llywyddu. Oherwydd y modd y pleid- leisiodd rhai o'r Rhyddfrydwyr aeth llyw- yddiaeth y Cyngor i ddwylaw Arglwydd Henry Vane Teiuptes»\ P.isiwyd psnderiyi- iad yn condeumio yui u "I! ;i1 _1 Rkydd- frydwyr dan sylw.

Nantmor, Bcddgrelert. CYNOOR PLWYF. —NOS Slid. wrn ymgyfarfu yi Cynghor am yr ail waith yn Ysgoldy y Bwrdd, Nantmor. Pasiwyd yn unfrydol fed i'r cofnodioa cael eu cadw yn Gymraeg. Penodwyd pump o bersonau i gydweithredu i nifer cyfartal o fysg Cynghorwyr Plwyf Beddgelert, er ceisio d'od i ddealltwrianth gyda golwg ar rai materioii sydd yn dwyn cysylltiad a'r ddau blwyf.

Penrhyndendraeth.  -I Yn nghynghor dosbarth renrhynaen- draeth a Thalsarnau, etholwyd Mr Owen Owen, Bank house, yn gadeirydd Mr R. Williams, yn is-gadeirydd Mr J. R. Pritchard, Metropolitan Bank. Porthma log, Tn drysorydd; a Mr R. G. Pritchard, Castle house, yn ysgrifenydd.

Penitrn, Amlwch. ,,1 Yn ddiweddar gwnaeth y gelyn ymarecit herfeiddiol i wahanu safle'r blaid Ryd ifrydol drwy daenu chweclhu disail yn nghylch eth- oliad nesaf y Cynor Sir. Llawen genym ganfod fod y Pwyllgor wedi cyfarfod hyn trwy anfou eylchlythyr i'r etholw ly r. Dyma L I I -?- day wed: — Derbymod > em nneioa M- dderckog, Mr Lewis Hughes, wahoddiad adnewyddol ei gefnogwyr gyda pharod- rwydd. Efa gan hyny fydd yr ymgeisydd ar ran a thros ein plaid yn yr etholiad nesaf. Gwah«ddwn ninau holl Ryddfrydwyr ac Ymneilldnwyr y dosbarth i barhati yn iefydlog dros eu hegwyddorion. Felly y dygir barn, diwygittdaucrefyddo), eymdeith- asol, a gwladwiiaethol Cymru i fuddugol- iueth." Ein dyledswydd bellach ydyw ym- wregysu ac ymbaratoi.— Eilianydd.

Porthaethwy. JULYS SIROL. Ger brou syr tioratto Ltoyd, ddydd Mawrth, gwysiwyd Jane Pritchard, Eingsland House, Caergybi, gan W. Mostyn a'i Gwmni, gwneuthurwyr ty- baco, Amlwch, am 38p 19s 4e, gweddill dyled oedd yn arosar ddiweddar wr y ddi- ffynyddes. Dadleuid dros y ddiffynyddes mai y gwr a aeth i'r ddyled, ac felly nad oedd hi yn gyfrifol, am fod ei holl eiddo wedi ei ranu eisoes l1;r gais gofynwr arall, Daugoswyd fod y ddiffynyddes wedi talu 2s o'r ddyled, ond eglurwyd mai i dalu am nwyddau a gafodd y ddynes ei hun ar ol marwolapth ei gwr oedd hyny. Rhoddwyd dyfarniad o blaid y ddiffynyddes, heb y eostau. Mr Jackson, dros Mr Mostyn Ro- berts, oedd yn erlyn, a Mr J. T. Roberts, Caernarfon, yn amddiffyn.—Gwysid John Hughes, pysgotwr, gan Ü. Hughes, Lla fflewyn, i gario allan gontract i brynu darn o dir. Yr oedd y gweithiad wedi cymeryd lie, felly tyuwyd y cynghaws yn ol. CYNQSERDD.—Cynhaliwyd yma gyngerdd yn y Neuadd Newydd, uos Fawrth. Parch O. Madoc Roberts, Rhiwlas, oedd yn y gad- air. Y cantorion oeddynt Miss Gertrude Hughes, R.A.M., Llundain; Miss Agnes Lewis, A.R.C M., Bangor; Mrs Henderson I Jones, Talysarn; Cor Merched Porthaethwy (dan arweiniad Miss Lucretia Hughes), a I pharti meibion o BethesJa. Cafwyd cylkr- I fod rhaarorol.

Porthmadog. g?- -? I ADFERIAD.— Da genym ddeall loa L'r Roberts, gwasanaetbydd Dr Evans, wedi llwyr adferu oddiwrth y ddamwain a ddi- gwyddodd iddo ychydig amser yn ol trwy i'w geffyl syrthio. LLONGYFARCHIAD. Dymunwn longyf- arch ein cyd-drefwt defnyddiol a gweithgar Mr Jonathan Davies, ar ei ddewisiad fel cad, irrdd Cyngor Dosbarth cyntaf Ynyscyn- haiarn, ac hefyd ar ei ddyrchafiad i'r fainc ynadol yn rhinwedd ei swydd fel cadeirydd y cyngor. CYMDEITHAS POBL IEUAINC Y GARTH.— Cafwyd cyfarfod hwyliog yn nglyn. a'r gymdeitbas hon nos Lun, Mr John Lewis, Roche terrace, yn y gadair. Agorodd Mr Purnell y ddadl,"A ddylai aelodau eglwysig fod yn llwyr ymwrthodwyr? yn y cadaru- haol, ae yn ei araeth traethodd ar y felldith sydd yn nglyn a'r diodydd meddwol. Ateb- wyd yn fedrus yn y nacaol gan Mr Owen Hughes, ac anerohwyd y cyfarfod ymhellach gan 'y rhai canlynol:—Miss Lewit, Mri I Thomas Jones, John Williams, William Jones, Evan Jones Hughes, R. Lewis, Evan Evans, a Emlyn Jones. Ar y diwAdd cafwyd fod gan yr ochr gadarnhaol 14 o fwyafrif. LLYS YR YNADON.-Dydd Gwener, ger- bron y Mri G. H. Owen (cadeirydd), Robert Rowlands, a Robert Thomas, cyhuddodd yr Heddgeidwad Rowlands Jacob Williams, teiliwr, o fod yn feddw ac afreolus, ac hafyd o ddefnyddio iaith anweddus yn New street, Porthmadog. Dywedai y diffynydd (yr hwn syddoodranus) fod yr hynadystiai yr hedd- geidwad yn wir. Yr ydoedd y diffynydd wedi bod o flaen y fainc amryw o weithiau amser yn ol, ond gan na fu am beth amser j ystyriai y fainc fod 6c o ddirwy a 9s 6c o I eostau yn ddigon arno. Gohiriwyd gw-r n- aawiad y cyhuddiad 0 yr,? owylll yn erbyn Mr Stringer, gan fod Mr Carson, y I prif dyst, yn absenol oherwydd aflechyd. Pasiwyd assessment plwyf Dolbenmaen; I overseer, Mr John Jones, Glandwyfach. I

I Pwllheli. I ADEILADU.—Ymddengys y bydd amryw adeiladau pwysig yn cael eu cychwyn yu y dref yn gynar yn y gwanwyn. HAELIONI Y MAER.—Mawr oedd llaw- enydd tylodion ein tref wrth fwynhau rhodd- ion ein parchus faer. Y mae wedi dilyn eeiampl dda ei ragflaenydd mewn haelioni aabenig. YB YSGOL GANOLRADD. -Da genym dde- all fod ysgogiad cryf ac effeithiol yn awr yn cael ei gychwrn yma er sicrhau yr Ysgol Ganolradd, ae fod Plastirion wedi ei gym- eryd i agor yr ysgol ynddo yn ddioed. AKWKRTHIANT AR EIDDO.—Yn y Tower Hotel, ddydd Mercher, cynhaliodd Mr Tho- mas Evans, arwerthiant ar eiddo perthynol i deulm Nanhoron, dan gyfarwyddyd yr TJdhel Ly. yn Llundain. Gwerthwyd ty a stop rhydd-ddaliadol, a'r Vaults, 60, High street, i Mr William Owen, y tenant, am 910D. Gwerthwyd fferm Llainstabl, yn mhlwyf Llaniestyn, yn rhentu lOp 10s, i Mr William Fioulkes am 420p. Cynygiwyd 800p am dy a siop rhydd-ddaliadol, 62, High street, yn awr yn naliad Mri T. Lewis a'i Owmni, ond yr oedd y reserve yn fwy, ac lelly tynwyd yr eiddo i fewn, a gwnaed yr un peth a'r ty a siop, 66, High street. 300p oedd y eynyg. Y BWRDD ¥SGor. Yr etholiad agoshaol sydd yn destyu siarad y dyddiau hyn. Fel y gwyddis, bydd angen am ddau aelod ych- wanegol y tro nesaf. Aelodau yr hen fwrdd ydynt: Y Parchn W. Thomas, ac E. T. Davies, B.A., ficer; Mri W. Anthony, W. Jones Owen, ac 0. Robyna Olven. Nid yw yn hysbys etc pwy sydd am sefyll, Sibrydir fod yr Eglwys Bill redeg dlill, y Methodist- iaid dri, un i'r Annibynwyr, a'r gweddill i ymladd am y seddarill. Y tebygolrwydd ydyw mai ar liuellau enwadol y cymer yr etholiad Ie, os y bydd un 0 gwbl, er y gall- asem dybied fod digon o roi wedi bod ar y cyallnn, fel ag i dueddu 1 inneiiiauwyr, a dweyd y lleiaf, i ymdrechu trefnu ar linellau I agored. Cawn wybod y mauylion erbyn y tro nesaf. Y CYMDSITHASAU LLENYDDOL,—Ar 01 yehydig seibiant dros y gwyliau, y mae y cymdeithasau wedi ail ddecbwu eto. Yn yr Y M.A., nos Lun, dewiswyd swyddogion am y flwyddyn newydd; yn llywydd, Mr E. 0. Ellis; is-lywydd, Mr Dudley Morgan; try- sorydd, Mr John Rowlauds; ysgrifeuydd- ion, Mri Joba Ellis, a William Roberts, yn aros yn eu swydd. Diolchwyd yn galonog i'r hen gwyddogion, ar gynygiad Mr Mor- gan, ae eiliad Mr R. 0, Davies. Yn Mhen- mount, nos Wener, darllenwyd papyr bardd- onol dros ban gan Mr W. Jones, yr is- lywydd. Islwyn oedd ei destyn. Siarad- wyd yn mhellach gan MriS. WiUiams, Hugh Griffith, E. R. Davies, ao R. 0. Davies. Adroddwyd darn o waith lalwyn gau Mr Hugh Jones, Bryncrin. LLYS YNADON.—L)VId Wercher, o Niea Mri,g. 0. 1..1. J. Evans, J. U. M MW Mollis, ymudavig- hoso id Sir Lwis Lewis, y.goifeistr dau Fwrdd Aberdaron, yn erbyn Mr Edward Roberts, clerc y Bwrdd, am wrthod dangos iddo lyfrau y Bwrdd fel trethdalwr. Tyst- iodd Mr Lewis iddo fyned i dy y clerc a gofyn iddo ai yno yr oedd llyfrau y Bwrdd i'vgwe'el, ac iit-bwyd mai felly yr oedd, ond na chawsai ef eu gweled. Dywedodd tyst arall iddo glywed y clerc yn gwithod dangos y llyfrau. Yr auiddiffyniad ydoedd fod y llyfrau i'w gweled yu yr ysgol fel man cyfarfod y bwrdd, Dell rhyw le penod- edig arall, ond nad oedd ty y clere wedi ei benodi i gynal y cyfarfodydd, ac felly nad oedd y clerc yn rhwym i'w dangos yno. Cydnabyddai, fodd bynag, iddo wrthod Mr Lew s, ond yr oedd ef (Mr Lewis) wedi bod yn taenu rhyw chwedleuon am dano, ac wedi clywed hyny teimlai yn ddig tutg ato. Dirwywyd ef i swllt heb gostati. Mr W. George oedd yn (iI n, a Mr RllbJDS Owen yn amddiffyn.—Gwi a^th Mr A then Ow n gAip am diYiSglwy.ldiad trwytde.! y Mitre oddiwrth Capt Evans i Capt W. E. Wil- liams, a chauiatawyd hyny.

Rhosllunerchrnsog. I Y Sabboth cyn y diweddaf, casglodd y Bedyddwyr yn Pduho8 y swiuo 26p 18s lie yn yr Ysgol Sabbothol at ddyled y cpel. Prydnawn Mawrth, claddwyd gweddillion Mr Joseph Griffith, yr hwn a fu farw bryd- nawn Sadwrn, yn 54 mlwydd oed. Cyn- haliv yd gwasanaeth yn y Capel Mawr cyn cychwyn am fynwcnt y Groes. Darllenwyd a,gweddiwyd gau y Parch Thomas Hughes, a thraddodwyd anerohiadau gan y Parch R. Jones, y gweinidog Mr Robert Jones, Stryt isa; Mr Isaac Jenkin, a'r Parch Riehard Williams, a therfynodd y Parch Benjamin Prichard, Drefechan, drwy woddi. Ar Ian y bedd, gwasanaethwyd gan y Parch Robert Jones. Yr wythnos ddiweddaf, agorwyd yr ys- goldy newydd yn nglyn a'r Capel Mawr. Fe all pn:u" cant o bersonau eistedd ynddi.

I Khydyclafdv. I MAGWRAETH ANIFEILIAID.—NOS Wener, traddodwyd darlith dan nawdd y Cyngor irol yn y lie uchod, gan Mr Richard Evans o goleg Bangor; ar FBgwraeth i111ifcilid.id." Mr T. E. Griffith, H.S., oedd yu y gadair. Yr oedd tua 200 o wrandawyr yn bresenol, ac bysbyswyd inai dyua'r gyut.if o gyfres 0 < ddarlithoedd.

I Y Drenewydd. I DAMWAFN.Dydd Mawrth, cyiariyancda I Mr J. Lewis, Y.H., Brynwrin, cadeirydd, Cyngor Dosbarth Gwled'g y Dretieiyydda Llanidloes, a damwain ofidus. Marohogai ar hyd y Commercial road, pan y syrthiodd ei geffyl, a Mr Lewis oddi tano. Pan ddaeth ato ei hun, gweUi Mr Lewis y ceffyl yn ei yravl yn dawel, a dau fachgeuyn ceisio tynu ei draei o'r gwerthol. Anafwyd y boneddwr yn bur drwin uwchben ei lygad dde.

Y Wyddgrug. 1 Mr T. Hollins, clerc cynorthwyol y Cyngor Si", sydd wedi ei benodi yn ysgrif- enydd bwrrld sirol addysg ganolradd, gyda chyflog o 30p y flwyddyn. Cymerwyd dros- odd ysgol Alun, ac y mae'r Parch W. Lloyd Parry, B.A., i barhau fel athraw ami. Cynhaliwyd cyfarfod, chwarterol cylch- daith Wesleyaidd y Wyadgrng yn nghapel Pendref ddydd lau, dan lywyddiaeth y Parch 0. T. Jones. Ystyrid yr adroddiadau arianol yn rhai pur foddhaol. Pasiwyd pleidlais 0 gydymdeimlad a theulu'r di- weddar Mr Thomas Blyddyn, Llanarmon. Y Parch Evan Davies fydd arolygydd y gylchdaith o Awst nesaf. DAMWAIN HYNOD.—Brydnawn Gwener, pan ddaeth y gerbydres 3.6 o Ddinbych i'r orsaf hon, aeth bachgen deuddegoed i un o'r ystafelloedd, a rhoddodd cartridge yn y tan. Chwythwyd un u'i ddwylaw ymaith, ac an- afwyd ef yn bur ddifrifol yn ei wyneb. Ni wnaed niwed i'r adeilad.

TAN YN TORONTO. Torodd tan allan yn Toronto nos Iau mewn adeilad chwe' uchder lofft. yn agos i ystordy a losgwyd i la.IT y Sul blaenorol. Llosgwyd yr adeilad hwn ac ystordy yn agos ato i'r llawr, ac yn fuan aeth y fflamau dros- odd i Wellington street, lie y llosgwyd chwe' adeilad aral. Ymestyuudd y tall drachefn f i'r oehr arall i'r stryd hon, a Ilusgwyd dau o adeiladau. Nid oodd ond y waliau yn sefyll. Bu y tan-ddiffoddwyr am ddwyawr yn ymladd a'r tan cyn y gallwyd ei orchfygu. Anafwyd dau bersou, a chredir fod y golled yn filiwn o ddoleri. Bll gwmig f:t. o'i- niweidiau gafodd wrth neidio 0 un o'r adeil- adau a aethant ar dan.

BEST FOR THE SKIN. Calvert's I Carbolic Toibt SofLI), the activl ingredi ent of which is recommended by the medical profession for all skin ailments. Pleasantly refumed and improves the complexion. In I la 6d 3-tablet boxes at Chemists, Ac., or post free for value from F. C. Calvert and Co., Manchester. Awarded 6.5 Gold and Silver Medals and Diplomas. Cafwyd dvn wedi ei saethu yn ei ben ar y ffordd dan goeden yn Caerloyw, ddydd Ian. Bu farw yn yr ysbytty. Gwelwyd ef brcll Iau mewn tafai'ndy gyda Uawddryll yn ei boced. Torodd tan allan yn nhy Arglvy,id Rib. blesdale, Llundain, ond diffoddwyd ef cyn gwneyd llawer o niwed. lofruddiaetli wir» Dygwyd rheithfarn o "lofruddiaeth wir- foddol" yn erbyn dyn o'r enw Birch, am ladd geneth i'w wraig, yn Birmingham. Cafwyd yr enetk a'i gwddf wedi tori, a Bi;ch yntau wedi rhoddi terfyn i'w fywyd mewn cae y tuallan i'r dref. Dywedir fod Birch yn earn yr cneth, tra yr oedd ei mam yn ifW. Bwriada Mr Ben Davies dalu ymweliad a'r Unol Dalaethau y mis nesaf. Mae Cymry America yn ymsymud i godi cof-golofn i'r Proffeswr Richard Williams, Baltimore, y cerddor gwych a fu farw rhyw bedair blynedd yn ol. Dywedir y bydd i ran lielaeta eto o ystad Iarll Ancaster. yn cynwys Trefriw a Llan- rhychwyn, fyned dan forthwyl yrarwerthwr yn fua Pan oedd yn ddyn ieuane yr oedd Ar- glwydd Aberdar yn Eisteddfodwr mawr, Pan yn bedair-ar-bymtheg mlwydd oed emlladd wobr am gyfieithu "Derwydd Taliesin Williams. Y mae Cwmniau Rheilffyrdd y Great Western a Dwyrain Dinbych :wedi gwneyd mesurau i ddyfod gevbrou y henedd i wneyd llinellau newydd rhwng Gwrecsam a Rhts. Y mae Cyngor Plwyf Penarlag wedi de- chreu gwuoyd ymchwiliad i elusenau. y plwyf, ac y mae y rheithor, y Parch Stepaeu Gladstone, wedi addaw ei gynorthwy. Go- beithio y dilynir ei esiampl dda gau lu o glerignvyt, (,reill. I Yn Cmc-.nnati, y nos o'r blaen, diangodd toiirr n'i sell, a ueidiodd ar gefn ceffyl, gan ei anafu yn dost. Lladdodd gi, a tharawodd ddyn i lawr. Buwyd yn ymladd t). r teigr am banner awr eyn ei orthreehll. o Awstralia. adroddir am farwoJaetn Mr Arthur Watson Lloyd, mab Syr Horatio Lloyd, barnwr Llys Sirol Dosbarth Caer a Gogledd Cymru. Perthyn i gwmm o chwareuwyr yr oedd y trancedig, ae adna- bvddid ef da yr enw Arthur Rigby." GIVEN AWAY. —"HORNIIIAN'S CHAYA (Tea House) Is the title of the Almanack for 1895 published by the Pure Tea Import- ers, Horniman & Co., London. The picture vividly illustrates the custom oi leadnng- iu the far East. LOCAL AGENTS: Carnar- von-Owens, High street; Davies, Bangor street. Bangor- (Irogory. Market Stores, Holyhead — Brads!iv.v.Mark<t-street. Lhn- fairfechan—Finoo, Jast:3 Buildings. Con- way- Williaws. Cliemist; Nevin—Johnstone Chemist. P\vlltieli Oven High street. BW-nntt — Cratton, Chemist Thomas, Grocer. Llandudno Ho'lid^y 111" t —Williams, Oiieum»c.

I CYiNWYSlAD C YM RTJ, IONAWa, 1895. Wyneb-ddalen, — Uyn Cwtllyn a Chatttll Cidwm. HANES CYMRU. Y LLEUAD IECANC. Gan Eition Wyn. FFVNNON SARA. Oddiwrth Edward Owen, India Office. FFYNNON SANT CUN. Gan William Davies, Porth Dinorwie. REV YSGOI. YN MON. Gan y Parch Rich- ard Matthews, Porth Amlwch. CART REF. Gan Winnie Parry, Porth Dinor- wig. YMYSG PEKERINION Y DWYRAIN. Gan Samuel Evans, Caercystenyn. DICO MAWR Y GORS. Gan Glan Rhiw. CRWYDRIADAU ARLUNYDD. (fMrhuiiuit). DWY 0 GANEUON GWEYFFRWD. HAYES GILDAS." Gan y Parch J. O Jones, B.A., Bala, SPECTOLS FY MAM. Gan Winnie Parry, Porth Dinorwig. MISOEDD Y FLWYDDYN. Gall E. T. Ed- wards. MYFYRWYR RIIYDYCIIEN. Y WYDDFA. Gan Glyn Myfyr, Blaenau Ffestiniog. BUEUDUWYUIWR. Gan Gregori. TRO YN YR IWERDDON.—II. Gan J. M. Edwards, Llanuwehllyn. HIRAEXH AM ADFYWIAD. Gan Gwyndud. DALENNAU'R HANESYDD.— II. Gan Alltud Eiflon. CYMRU NEWYDD. Gan y Parch C. Tawel- fryn Thomas, y Uroes Well. TRADDODIADAU TAFAHY MAGL. Gan R. Gwmryn Joues. PA WLAD FEL CYMRU LAS. Gau Gwyn- dud. LLYFRAU. AT OHEBWYR. HOLI AC AIBD. Anfoner archebiou yn ddioed i Swyddfa Cwmni'r Wase; Geuedlaethol Gymieig, Caer- narfon. YN AWR VN SIKOT. PRI3 S U' ANTU HI A ETH A LT C Y M R O YN AFFiUCA SEF HAXES TAITH I FEIJSIDD lUU MASHONALAND A MATA- BELELAND, GAN WILLIAM GRIFFITH, M.Inst A-E (GYNT C BORTRDINORWIG). Y LLYFR HARDDAFA RHATAF BRIS YN GYMRAEG. ^YNWYSA AMRYW 0 DPAR. LUIAU LLIWIEDIG. Ar a srth t;Ti yr h,,1\ 1-yfrwerthwyr, neu gellr ei g"el yu uuiurgyrchol o'r Swyddfa hon viid anfon 1 2c Gauj fod nifer fawr o arel ebion mewn llaw, wnoLr "rY8 am y llyfr cyn ildo wetthu U.i. Waog encdlaothol Gymreig, Cyf Caernarfon. XANTLt,E VALE. W. GRIFFITH DAYIES, BILLPOSTER, TOWN CRIER AND BILL DISTRIBUTOR, PENYGROES, R.S.O. BILLPOSTINO contracted at the must mcderdte terms at Penygroes, Talysarn Nantlle, Llanllyfni, Pantglas, Bryrjkir, Garn Llanaelhaiarn, Trevor, Clynnog, Llandwrog Llanwnda, Bontnevvydd, Rhostryfan, Groes- Ion and surrounding district. All orders carefully and promptly execui "1 0 BWYS I BAI A FWRIADANT DÐODREFm EU TAI. EDWIN ?Jol,ES, KyPd. Plae 1 C"hind W?,rhI'Y..a fod .p¡,Jdo "toc bel?.eth O ?ob math ? bdyd,Irefa o'r /wneuthnriad goren, yn gynwysedig o Fvvddau, 6.tdfiria[), Tresclydd, Cypyrddau gwydr, Sofas, Couches, Cbetfoniers, Sideboardn, Wardrobes, lIlewn mahogany, walnut, bir ;h, &e. Gwelyau haiarn a phrcs, Gwelyau plu a Flock, Mattresses wires, spring, gwlan a flocks. Gwnei.r y rhan fwyaf o'r pethuu uchod ar y lie o dan arolygiaeth benwuol Edwin Jones. Oherwydd eynydd yn ei fft'.n.'ich mae) wedi ■iorhau \Varehouse heiaeth at ei fasnitihdy, a gwatiodday rhai afmiadant ddodrefou i waled Sloe, y rhai a werthir am briiiiau byuod o res- yrnd TJILIB y CLUDIAD iM 1) 1 T • lu O TAKCICS "o Ii AMM ill sc MtlNAl BRIDGE DUAL SCHOOL: BOARDERS AND DAY SCHOLARS. HEAD-MASTER: REV E.CYNFFIG DAVIES, M.A., F.S.L., Licentiate T. S. College. Ladies' Schoolroom under the charge of MISS THOMPSON. Mostly "successful in coaching for Examina- tions—Medical, Pharmaceutical, the Colleges, &e Masi Theoretical and Instrumental. tpitman's Shcrt'iand for farther particulars apply to REV E.CY^FFIG DAVIE S, M.A OH! 31Y CoRNs. I CYN EtDDEFSmiDIO. WEDI El DDEt.VYI'DIO f) AENT P CHICAGO. MeddyKiniaethir pob OJRth 0 GYRX, beth bynag fyddo'u hoed, HEB LNRHYW BOE, trwy ddefoydmo PA?T CHICAGO. 5 'W gael mewn potelau !9 yr un gan mfeT ? fwyat o fferyllwyr yn ?ghym.u.. Uoegr Os methir ?1 P?ut Chi?go yn y wodd yma, anfoner ? mewu stau'isi (iRIFFITH O?EN, CHElilST, HIaB CARNAR\ ON