Y Genedl Gymreig

[Cyftirier y Farddoniaeth i Eifionydd, j Swyddfa'r Oenedl, Caernarfon. | I

AT T BEIRDD.-M hysbi7gW yn unig a cyhocJdir anerehiadM p;oda- co8ad_ l? wriaethol, &c. Ni chymanr teilyiigood daruau llenyddol felly i ystynaetb. Am y (j teleran, ymofyner a'r cyhoeduwyr. j

LLINELLAU I A adarllemvyd ar anrheg bnod aaol (time-piece hardd) i'r Parch D. H. WilIiallls, M.A., Ebenezer, a'i briod. Mi glywais er's misocdd-ni dd'wedttf gan bwy, Eich b ?d chwi yn diodde'uMMie ganglwy'-I Clwyf serch yn y galon, er s dengmlwydd nell fwv Yr oeddych Nii cam yn faban mewn cryd. Oherwydd mtse'uh caluu chwi n gariad i gyd. Mi wn am Un arall a'i gariad mor fawr Nes plvgodd o dano o'r uefoedd i'r llawr Mi garodd Magdalen a'r llidron i gyd- Mi garodd y gwaethaf pall garodd y byd Ei gariad, er hyny-pwysleisiaf y Rair Oedd gariad rhyfeddach at Martha a Mair, Yn wir, 'roeddych chwithau i raddau yr un,- Fe garech bob rhyw, a Magdalen ei hun; Ond Mair o Qaerfvrddin yn nherfyn y De A garech yn llawer rhyfeddach, ynte 7. •Roedd hi yu cyfuno pob peth sydd yn hardd, A c?rithau yn meddu ar lygad y bardJ I weled pa flod,y, yw un tlysa'r ardd. Os oeddych yn fawr mewn athrylitb a dyef, Rhvw dtld.v a bach ohonoch a geid yn ein myeg- Roedd deinyn go fawr yn abseuol o byd- Yr oeddych yn byw fel mewn denle 'run pryd; Pan elech i'r Alban ar ol yr M.A., Rich calon arosailr, Nghaerfyrddin y De Fan hono buasai pe dringasech i'r ne • Lie bynag y byddech, ar fynydd neu ddol, Rhyw ddarn fyddai yno-y galon ar ol, Ond heddyw mae'r darnau i gyd yn ou lie Ar ol y modrwyo 'n Nghaerfyrddin y De Er meddu ar arian acaur fel y gwlitb, 'Dyw dyn ddim oud tlawd, a thlawd fydd o byth, Heb wraig ar yr aelwyd i drefnu y nytb- A thlawd fydd o wacl'yu heb dwrr o rai man, Ac oer fydd y ty pe bai'r ewbl ar din, Heb blant i'w gynhesu drwy chwareu a chiu; Cewch chwithau yr oil, a ehewcb fwy na'r M.A., Ar ol cael y fun o Gaerfyrdaiu y De'. Mae'r pethau yn dyfocl-Yll wir, dyma gloc, Ac ernes yw hwu o bethau mwy ddeuant too Na ddeued i'ch ty ond y pethau fo'n dda,- Na cbwythed ar hwn ond awelon yr ha'. Bodhyfryd vw'r ty, ac hyfryd fo'r lie, A cherddwch ohono yn umawn i'r Ne Und peidiwch myn'd yno'n rhy fuan yn wir, Yae'eh eisieu fan yma am dymhor go bir I wneyd mynydd yn ardd a mawnog yn dir, I ostwng y bryn ac i godi y pant, Gwneyd Cristion yn angel, pechadur yn sant. DEINIOU'RYN.

LLINELLAU j A wnaed ar ol darllen yn y "Genedl," am I yr Bfed cyfisol. hanes tienghobad yn Col- wyn Bay, ar gorff morwr anhyabya i bawb yno. Ar ol y trenghobad aeth yr holl reithwvr gyda'r cyiibebrwng i fynwent Llandrillo, ac ar ddiwedd y gwasanaeth tanvscrifiodd y rhai oedd yn bresenol i gael careg ar y bedd gyda'r argraff a gau- lyn arlli: "Y mil. y gorwedd corff morwr anadnabyddiu, yr hwn a okhwyd i r lan ger y lie hwn ddiwrnod olaf y flwyddyn 1894." Ddydd ola' y flwyddyn hyd ymchwydd y tonau I Daeth eorff y mordwyydd anfodus i'r lan; Nid oedd yno geraint i cllwng eu dll,grall, Na neb i'w adnabod o amgylch y tan Pa un oedd ei lestr, fu'n marchog yr eigion, Pa un ai y bore, prydnnwn, ai yr hwyr Y suddodd y truan yn llesg i'r gwyu droch- ion Ar ol ei ytndrechion, Daw n uiu.g a w) r Ni wyddai'r offeiriad ei emv i'w ddodi Ar gotivfr marwo'ion ) ii Eglwys y rlwy Ac ar ddydd ei augladrlni welwyd. ffenestri Dan leni, i dùangos fod neb dan'ei glwy Pe gwyddai ei deulu dau wylo y deuent I roddi pleth-flodau ar ganad ei arch, A dilyn yr elor i'r fynwent oer gareut Yn eu galarwisgoedd i ddangos en parch. Clod fyth i ddyngarwch y rhai wnaeth dan- ydgrifio I roddi cof garreg ar'gafell lie hùn; Bydd calon pob morwr o ganad yn euro Yu gynes at weitlired ardderchog pob un. Dydd ola'r blynyddau i gyd y daw eto I'r lan o'i fedd tawel, ar alwad yr lor, Pin eg) r hall fedclau hen fynwent Llaudri- Jlo, Pan ncidio'r mynyddau, pan ferwo y mor MENAIFAB. i

ER COF PARCHUS AM MR EVAN I HUGHES, SEILO, CAERNARFON. Evao Hughes a fynwesir-fel hynaws I Klr.enor doeth a chywir: Fel d,gn pur, wnai garu'r gwir, Ef v rhawe a fawrygir. CYFAILL. I

Y GAUAF. I Y blodau roed i'w cadw I Ocddynaddurno'rhaf; A'r coedydd a ysbeiliwyd O'u dail a'u ffrwythydd braf: Y peraroglau'n llonent Wrth sangu'r wlithog ddol, A'r gog a'r wenol, ffoisant: Nid oes yr un ar ol. Y ganaf yn ei wenwisg Dduftli ar ei hynt drwy'n bro A'i fysedd oerion iasol Fe rces y ddae'r dau glo; Y r afon gynt a lifai Yn rhydd drwy'r doldir ffaeth, A'r rychod yn ei nofio, Fel nalmant grisial wnaeth. Ac yna gyda'i bwyntil Addurnodd fngau'r coed, Nes ydynt yn disgleirio Yn glyaach nag erioed; A crody gwrr ei fantell I gudw'r ddae'r yn glyd: Pwy sydd yn nghanol gaulif Na ddywcd-" Gwyn ein byd i Caerlleon. KODFAN. I

Y CYNGOR PLWYF. I Er rJloi i wyr awyr iach-a heulwen I Eu hawliau 'n oleuacb, Y Cyngor Plwyfol, bobol bach, Yw'r byw allu a geir bellach. GABNBDDVBN. I

i 6YN,YSOE-R: I Ystori am Arfordir Cymrn. I (NOFEL -WOBH-WVEDIO EISTEDDFOD GENEDL- AETHOL 1891). GAN MRS BEYNON PUDDICOMBE I (ARIAN \VENj J PENNOD XXVII. J YR OGOF. I Am bump o'r gloch yr oedd Ilasrh yn eistedd ar lan y mor yn gwylio y touau a'r brigau gwynion yn ymlid eu gilydd dros y Graigbout. Edrychodd ar ei oriawr amryw weithiau, ac edrychodd yn amlaoh na hyny ar y llwybr defaid, byd nes o'r diwedd y gwelodd y "Butterfly" yn dyfod o Ynys- oer, a chlog goch Nesta vn ymddangos ar i y lhvybr. Yr oedd wcdi rhoddi ei hood ar rei phen Ylllle ei het, a than ei chlog yr YUJ- ddangosai ei "ffrog wee." I'r eweh yr tiethant, a rhwyfodd Wil Peb hwynt drosodd, tra yr eisteddent ocbr yn ochr yn y eweh Hugh eto air,wn rhyw fath o freuddwyd effro melus. Gvelai yr awyr glir uwchben, a'r llinell niwl islaw, yn prysur fyned yn gymylau duon. "Tcbyg i fy mywyd i," ebai Hugh wrtho ei bun, yr wyf yn awr mewn awyr las, ond y mue yna gwuiwl du yn dyfod cynorthwyed D 'lw fi i'w wy P., bu Unwaith, pan afaelodd Ne.sta mown tamaid o gwmau oedd yu nofio ar wyneb y dwfr, ae &'i daliodd i fyny iddo edrych ami, mentrodd gymeryd gafael yn ei llaw gin gymeryd arno ei hedrych yu fanylach, ond yn edrych yn fwy arni hi nag ar y gwmau. Ond tynodd hi ei llaw yn ol yn fuan, er daD wenu. Ni ddarfu iddo ddyfod i'w mheddwl gwledig hi na ddarfu Hugh ofyn iddi mewn geirian am ei ohariad yn nuig gwyddai ei fod yn ei charu, a'i bod hithau yn earn yn ol gyda holl gynhesrwydd ei yu, reig. Ni ddaeth neb i'w cyfarfod pan lamasant ar Ynysoer. A Yd'W y cyfarfod wedi dechreu, Wil ?" gofynai Nesta. Naddo, Mis: ond y maent yno i gyd.'i Yr ydym yn ddigon buan," ebai, oher- wydi byddant bob amser yn dechreu trwy ofyn cweatiynau o bob math. Y mae-it yn meddwl fod Iolo yn ddoeth iawn, ac felly y mae A gofviieut iddo sut i feiidio aiiwyd y baban, a But i ddistewi eydwyood anes- rnwyth." Felly ni raid i ni brysuro, ebai Hugh, "mae genyf gymaint i'w ddweyd wrth- ych." i I'aham y inae yn rhaid i chwi ei ddweyd o gwbl atebui hithnu. Y mae yn rhaid i mi," ebai Hugh, ond nid yu awr, nid heno, ond yfory fe ddeuaf i Ty Gwyn," ac yn ei galon gofynai am nerth i wneyd ei ddyledswydd, tra yr eodd Nesta, yn ei diuiweidrwydd gwledig, yn ceisio dirnad beth allai fod ganddo i w ddweyd yn fwy nag yr oedd wedi ei ddweyd yn birod—" Wei, nid wedi ei fidweyd yn kollol-ond beth bynag, yr wyf yn gwybod both y mae yu ei feddwl." I Fel y dynesasent at ben arall yr ynys, heibio i fwthyn Nanti Nell, dechreuodd Hugh ddyfalu lie yr oeddynt yn inyned, ed- rychodd yn synedig fel y gofynai y cwes- tiwn, ae atebwyd tf gydag un o chwerthin- iadau clir Nesta Onid yw yn ymddangos fel pe bawn am eich arwain yn union i'r mor P" meddai. Wel, arweiniwch yn mlaen, ebe Hugh, a dilynaf chwi." "Na," atebai hithau, "yn y Íim yma yr ydym yn troi o amgylch y graig yma, chwi welwch, a dyma Iolo ae lola." Golygfa anghyffrediu a rhyfedd a agorai o Baen llygaid Hugh fel y troent y grngl; yr oedd ogof fawr, i bob ymddangosiad, yn rhedeg yn ddwfn i'r creigiau. Oddimewn i'r ogof ac o gwmpas ei genttu yr oedd wedi ymgasglu holl boblogaeth yr ynys, yn cy- nwys oddeutu pedivar ugain o eneidiau, hen ae ieuaiac, oil yn eistedd ar y creigiau o amgylch. Fel y dynesai Hugh a Nesta gwelent fod pob llygad yn edrych ar Iola, yr hwn oedd yn sefyll yn nghanol y gynulleidfa, yn darllbn yn gyhoeddus benod o'r Beibl, tm yr eisteddai Iola ychydig y tu ol iddo, gyda nifer o blant o'i chwmpas, y rhai a gadwai yn llnny id a distaw. Y burned benod yn Matthew'' ydoedd, a chan yr arosai Iolo i egluro pob adnod, parhaodd y darlleniad am beth am- ser ond yr oedd yn awlwg fod y gwran- daw yn neillduol o astud, ac ni thorwyd ar y distawrwydd ond gan su y tonau oeddynt yn awr yn prysur bellhau oddiwrth yr ogof,. neu swn llais baban, rhy ieunnc i'w ddis- tewi gan fys Iola. Gwrandawai Hugh mewn distawrwydd synedig, tra y cymerai y bachgen un ar bymtheg oed hwn fraw- ddeg ar ol brawddeg o eiddo ei Feistr Dwy- fol. Ymddang -sai yn rhoddi ystyr fwy gwir a dwfn ynddynt nag a fuasai yn taro darllenwr cyffredin, ac yn cymhwyso ei ddysgeidiaetli at fywyd beunyddicl ei wrandawyr syml, ac ymddangosai yn cyr- haedd ei galon ar unwaith, ac yr oedd eu gwynebau difrifol yn wahanol iawn i'r olwg difater a welir mor anil ar wynebaii y rbai a edrychant tua'r pwlpud yn yr addoldy eyff. redin. Gwnaeth gwyneb gwelw Iolo, ei lygaid difrifol, a rhyw olwg oedd weithiau i'w weled arno, yr anigylchiadau arghyffredin, gwyneb tlws Iola, a phresenoldeb Nesta wrth ei ochr, ddylanwad dwfa ar feddwl Hugh. Amryw o weithiau yn ystod y darlleniad cododd dyn blewog a garw yr olwg arno, wedi ei; wisgo a jersey las a llodrau duon gan y tar, o'i sedd, a gofynodd gwestiwn, nid yn yr ysbryd g vrthwynebol a glywir mor anil pan drafodir pwnc crefydd, ond gyda dyiuuniad am ddysgu y gwir. Ni wyddai y bold syml hyn ddim am gredoau au athrawiaetlian, 80 felly nid oeddynt mewn ofn y gallai unrhyw wir-' ionedd a ddysgent dori i lawr unrhyw ddamcaniaethau oedd ganddynt o'r blaen. Byddai Iolo bob amser yn cyfarfod y ewest- iynau hyn a gwen, ac ni fyddai byth yn anmharod i ddweyd, "Kid wyf yn g- y bod os hyny fyddai gwir gyflwr ei feddwl. Gofynia y cwestiwn yn Gymraeg, wrth gwrs, ae felly nis pfdlai Hugh ei ddeall, ond tarawyd ef a'r don ddifrifol o eisieu gwybod, a'r cais difrifol i egluro. Beth," ebai y dyn, y mae byna yn ei feddwl, Iolo ? Os torawa un di ar dy rudd ddeheu, tro y Hall iddo befyd ? Oni fuasem yn ffyliaid a llwfriaid i wneyd liyny f Buasech, 'rwyn credu y buikseeb ebai'r athraw ieuanc. "Onid wyf wedi dyweyd wrthych yn ami nid ydyw geiriau Crist bob amser i'w cymeryd yn llythyrenol. Siaradai ef gada'r rhai fuasai yn deall: yma, y mae'n amlwg, ei fod yn meddwl, nid eich bod, pan darewir chwi ar un rudd, yn uniongyrchol i droi y llall i'w tbaro befyd, ond eich bod i feitlirin yr ysbryd o faddeuant a gostyngeiddrwydd, fel s gwna unrhyw ddyn niwed i chwi na byddo i chwi gadw teimlad o ddigter tuagato, ond maddeu iddo ar unwaith a gwneyd evmwyn- as iddo y cyfleusdra cyntaf." Oh rwy'n gweled," ebai'r ewestiynwr, y mae hyna yn ddigon nnhawdd, hefyd, ond gallaf weled ystyr iddo yn IIwr." Ac fel hyn aeth Iolo trwy yr holl benod, ae weithiau deuai hyd yn oed y plant bychain i fyny ato i ofyn cwestiwn. Pan orffi-no'ld ddarllen edrychodd Iolo yn feddylgar ar y gynulleidfa, a than gyfarch hen wr, a'i wallt arianaidd yn syrthio ar ei ysgwyddau, dyavqdodd Deio, wnewch chwi weddio r" j Taenodd yr ben wr gadach poced garpiog ar y tywod gwlyb, a chan benlinio arno dechreuodd weddio yn syml a difrifol, a chodai a gostyngai ei lais yn nodau persein- iol y ddawn," yr ysbrydoliaeth hono a roddwyd i, ac a anwylir gan, y Cymry, fel gan yr Hebrewr p,m wedi ei lanw a chym- I deithas wirioneddol a'r HollnUuog. Nid o? air yn yr iaith S?Rsneg a all f.megi y 1 ddawn" neu'r hwyl hwn, &C nid yn ami y clywir ef gan glust Sais, gan mai dy- lanwad tyner a chudd ydyw y gwna presen- oldeb dieithrddyn yn awl ei anfon ymaith; ond pan deimlir ef yn ei holl nerth gan y siaradwr a'i wrandawyr, gwna eu cario ar adenydd teimlad i fyny i ororau defosivrn ac addoliad, na chyrhaeddir mohono ond anaml trwy foddion er-till. Bydd i nod;im rhyfedd y siaradwyr fydd wedi eu mwydo gydag ysbryd yr hwyl Gymreig, yn ami gario tyrfa o bobl gydag ef, te jyg i'r hyn ia wna unrhyw beth arall, ae i'r glust Gyui reig y mae yn garddoriaeth bur. rn yr amser gynt yr oedd bob amser yn bresenol, ac yn cael ei gymeradwyo yu y temlau luddewaidd yn ystod darlleniad y gyfraith oud yn awr anaml y clywir ef ond yn Nghymru, ac yuubemlllu y Moors yn ystod darlleniad eu gweddiau. Pa un a yw yr ysbrydeliabtt, wirioueddol yn bresenol, nid yw ni ei farnu; hwyrach ei fod fel y gwynt yn chwythu lie y mynno." Ond, gresyn, yn y dyddiau diweddaf hyn yn ami dynwareia y siaradwr Cymreig, sydd yn srwybod am ei ddylsnwllod ar gynulleidfa o G/mry, yr hwyl." Uafwyd un weddi arall gan ddyn ieuanc, a'i eiriau yn iael a thyner, ac er nad oedd hwyl yn pwysleisio ei eiriau ymddangosent yn gwneyd argraph ddofn ar y gynulleidfa, a safent i fyny oil yn ystod y gweddiau, y gwragedd gyda baban?d wedi eu gWMgti yn dynn yn eu abawlm cochion, yn yaowyd. Ar ol gweddio darfu i lolo,i lygaid yn edrych ar y mor oedd yn codi ac yn gos- twng dan ddylan wad y gwynt a ddeuai ar ol chwa o'r cymylau duon,- rodii allan benill o hen emyn Cvmraig oedd yn amlwg yn wybyddus i bob un oedd yn bresenol. Ood- wyd y canu gan un o'r dynion, ac ymunodd pob llais nes llenwi yr ogof i'w phen pellaf a nodau perseiniol, bob unrhyw nodau gwall- us, na fflat, oherwydd y mae y Cymry yn gerddorion o'u pen i'w aiwdl pa beth bynag arall y maent yn fyr ohono, ac yr oedd yr Ynyswyr yn arbenig felly fel tylwyth, a dysgwyd hwy gan Iolo Be Iola am flyn- yddoedd. Ond lliis arweinydd y gan a dynodd sylw Hugh, oherwydd ei lawnaer a'i dynerweh, ac fel yr arweiniai y lleiaiau eraill trwy nodau yr emyn ardderchog, teirnlai Hugh fod yna rhyw allu i gyrhaedd calon a dylauwadu ar y teimladau, digon i arwain dynion ymlaen heb wrthwynebiad at bethau da ae uchel. Sylwodd mai Dai oedd biau y llais treiddgar hwn, ac eisteddai ef wrth draed Iola. Canai hi so Iolo ranau gwahanol i gydgordio a llais Dai. Geiriau yr emyn oecidynt I "Ti, sjr'ri gyru'r mellt i hodeg, Ao yn rodio brig y don, Anfon saothau argyhoeddiadau I galonau'r oedfa hon." Cyn i nodau olaf y don ddistewi, daeth fflich o fellten, fel dalen goch o'r mor, yn cael ei ddilyn gan daran fawr a wnai i'r ddaear grynu. Yr oedd yr haul wedi maoh- ludo i'r eymylau duon a'r tonau yn codi, a'r hell olygfa wedi newid. Tynodd y gwragedd eu dillad yn dynnach am danynt, a phar- atodd pawb i adael yr ogof. II Byddai yn well i ni fyn'd ar unwaith," ebai Nesta, "'rwy'n meddwl fod y gwlaw yn dyfod." Os aroswn am haner awr, gallwn groesi y Griigbont," ebai Iola, a bydd y storm drosodd erbyn hyny." Yr oedd oddeutu dwsin o ymgeiswyr am yr anrhydedd a'r pleser o gael yr efeilliaid a'u eyfeillion dan eu to, hyd nes y dywedodd Iola wrth yr hen ddyn a fu yn gweddio. Eich bwthyn chwi yw y neiaf, Deio, ac felly fe ddeuwn gyda chwi. 'Rwan, gafael- wcli yu fy mraich. Yr oedd teimladau yr hen wr yn gymysg- lyd rhwng pleser wrth gael yr anrhydedd a chywilydd am ei gartref tlodaidd, ond cyn iddo gyrhaedd ei fwthyn yr oedd yn pWYIO yn drwm ar fraich Tola. Fel yr aent i fyny y grisiau celyd i'r ty, dyma flitch arall yn goleuo yr awyr. Trodd Nesta yn welw, yr oadd bob amser yn ofni mewn ystortn-teimlodd gywilydd hefyd pan welodd mai bi yo unig oedd yn dangol arwyddion o ofn. Pe buaswn," ebai wrthi ei hun, mor dda a Iola, ni fnaswn yn ofni, ond a chwareu teg iddi, ni wnaeth esgusodion. Gallai rwyfo ei chwch byehan trwy y mor ystormus heb ofni dim, 110 ami y cyfryngedd i am- ddiffyn gwraig druan oddiwrth wr cieu- IlIwn, gan wynebu ei regfeydd a'i fygythion heb i'w chalon gnro yn gyflymach, ond, yr oed(I yn ofni y llygoden leiaf, a rhedai am ei bywyd oddiwrth gaewn. Ceisiodd yiu- resymu a hi ei hun, a chuddio ei hofn oddi- wrth Hugh, ond fel y torai taran ar ol taran uwchben y bwthyn, ae y goleuai ftI. >ch ar ol fflach y tywyllweh, crynai a chuddiai ei gwyneb yn ei chlog. Gwelodd Hugh ei chyflwr, a thynodd yn nes ati, gan siarad a hi. Cymerodd yr hen wr ei het ymaitb, a safodd yn ddiofn i aros y flinch nesaf, ond wrth weled ofn Nesta, daeth yntau hefy 1 yn agos. Cymer galon, ngeneth i," ebai, "y mae'n wir fod yr elfenau yn rhyfela, ond cofia pwy ydi'r 'C »dben;' meddwl am yr emyn ydym newydd ei ganu, gadewch i ni ei ganu eto; a chyda'i lais crynedig dech- reuodd. Oh na, na wylai Nesta. Nis gallaf, nis gallaf;" ond gellid clywed lleisiau Iolo ac Iola uwchlaw yr ystorm, ac wele lais ar$ll hefyd mwy clir a nerthol, oherwrdd yr oedd Dai wedi eu dilyu heb yn wybod iddynt. Yn sydyu, gwelid fflach mwy goleu na'r lleill, ac ymddangosai y daran yn tori arnynt yr un foment, crynai ac wylai Nesta, ond ni ddistawyd y lleisiau hyd nes y deu- wyd at y diwedd. A ydych wedi blino, Deio ?" gofynai o o; ond ni chafwyd atebiad. Goleuodd fflach arall y bwthyn, a gwelsant yr hen wr yn gorwedd yn un pentwr wrth droed Nesta. Yn awr, gwnaei symudiad i roddi cynorthwy iddo, a dychrynwyd Nests gymaint nes y I syrthiodd i lawr yn anymwybodol. (rw barhau.)

MATEK, (> LONUYFARCHIAD Yw fod y Providence Mills Spinning Co. Bradford, swydd York, yn gallu troi allan filiynau a miliyuau o latheni o'u gwlan a' i sidanau ardderchog, fel nad oes esgus drosu neb fod yn segur yn ystod nosweithiau y gauaf. Os ydych we li defnyddio eich yarns mewn blynyddoedd blaenorol, fel y mae iniloedd 0'11 darllenwyr, gwyddouh yr oil dm dan- ynt, a pha mor dda ydynt. Nid ydynt yn cael eu trwytho gan fferyllon a lliwiau trymion, ond y maeut yn berffaith bur ac o liwiuu da. Anfonwch eich archebion mor fumi ag y bo yn gyfleus. Os nad ydych wedi eu defnyddio yn lfaenorol, anfonwch air am sampl yn rhad, y rhai y gellir eu cadw, a phan eu gwelwuh byddwch yn sicr o'u gwerthfawrogi, a gwel- ed y gwabaniaeth rhwng y nwyddau a wneir ac a werthir yn uniongyrchol i'r cy- hoedd gan wneuthurwyr tebyg i'r Provi- dence Mills Spinning Co., a'r rhai a werthir Spinning Co. yn gwneyd nwyddau ond y rhii y gallant eu hargymhell. Na fydded arnoch ofn gofyn am simplau gellir eu cael ar unwaith; ni raid eu dy- chwdyd; yna gellwch wneyd eich dewisiad yn llollydd weh a chysur eich cartref, yneich amser eich hun; a chydmaru eich lliwiauyn berffaith. Pan anfonwch eich archeb, bydd i'r nwyddau gael eu hanfon ar unwaith, a thelir y cludiad os bydd y swm a brynir yn ddeg swilt a throsodd. CYfeiriad-providcnce Mills Spinning Co., Dept. M," Bradford, Yorks

A line full of olothes, so perfectly clean, I MATCHLESS CLEAj?R'S was used, that I ;s ewwy _no 1

NEWYDDION CREPYDDOL. Y Parch Dr Herber Evans, Prifathraw Coleg Bala-Bangor, a lanwodd bwJpud capel Methodistiaid riace's road, Le?;w?ud Sabboth cyntaf o'r flwyddyn. Deallwn nad ydyw y Parch W, Keinion Thomas yn bwriadu derbyn galwtd i fugeili iEglwyg AnnibynolRhymney. Bydd hyn yu newydd d." i eghrys Llanfairfechan. Dydd Sabboth, Ionawr 6, dechreuodd y Parch D. E. Jerikins, Llanbadar», ger Aber- ystwyth, ar ei weinidogaeth yu Eghrys Scisnig y Methodistiaid Calfinaidd yn Mhorthmadog. Efe ydyw y gweiuidog eyn- taf ar yr Eglwys hon. Y m»»'r Paroh R. T. Williams, B.A., gynt o Lanrug, wedi deohreu ar ei weinidogaeth yu Eglwys Seisnig y Methodistiaid Cnltiu- aidd yn Ngwrecsam. Dyma rai o ystadegau swyctdogol y cyfuu- deb Wesleyaidd Cyuareig, fel yr ymddengys yn nyddiadur y cyfundeb am y flwyddyn 18115: Y Dalaeth Ddeheuol: Aelodau ar brawr, 751; aelodau nuwyddion, 608; dor- byniwyd o gylchdeithiau, IS" symudodd i gylchdeithiau eraill, 364; bu farw, 92; coll- wyd, 100; rhif yr aelodau, 5176; cynydd, 261; gweinidogion, 36; pregethwyr jynorthwyol, 74; diaconiaid, 244; safleoedd pr-'gethu, 103. Tn Ngogladd Cymru; Aelodau ar brawf, 1739; aelodtu newyddion, 1122; derbyniwyd o gylokdeithiau eraill, 503; ymadawodd o gylchdeithiau ereill, 827; marwolaethau, 291; ymadawodd, 57; collodion, 638; aelodau, 13,653; eynydd, 193; gweiaidogion, 77; pre- gethwyr cynorthwyol, 250; diaconiaid, 6H; saflooodd pregethu, 257. Y Parch T. Mor- gan, urynmawr, yayw nywyua y u»u>ci,u Ddeheuol, a'r Parch Hugh JOMS (B), Tre- arth, 1w 11ywydd y Dalaeth Ogleddol.Ù Panh Bdward Humphreys, BMgor, ydyw yr ysgrifenydd. Cynhlllir y cyfarfod tal- aathol nesaf yn Ngholwyn Bay. Dechreua y Dfs^edydd ar y flwyddyn newydd yn freth a critp. Cyflwyna ni i'r Parch Proffedwr Rowlands (Dowi Man), o'r hwn y lllM darlun. Mae ysgrifeaydd y llinellau hyn yn oofio Dawi Mon yn dda dros ddeugain mlynedd yn ol pan oedd efe eto yn Ngholeg y Bala, ao yn oofio ei weled yn cMl ei gadeirio am y tro cyntaf. Mae ei wyneb wedi, newid llawer ar yr adeg hono, ond y mae yr in llygaid treiddgar ger ein bron yn awr ag a welsom pan oedd yn eistelid yn y gadair gyntaf." Ceir gan y Proffeswr ysgrif ddyddorol ar Dydd fy Urddiad" yn ben Gapel Mawr Llanbryn- mair: hea gapel Joha Rofcertg a'i feibion llengar. S. R. a J. R." Dyma oedd diwrnod mawr ei fywyd. Tr oedd weli bod yn y Colegaa yn y Bala, Llundain, ac Aberhondda am wyth mlynedd, ond heddyw yr oedd yn nyned i gyflwyno ei hunan i brif me&. ei fywyd. Vaeth amryw o'i hen gyfe!Hton yr hoU S'erdd o air Pon i Lan- brymnair at yr ?Mgytchltd, ac yn n plith ei hen fam auwyl. Ni fu 10m am .i ordein- iad, medd Bewi, mewn aurhyw newydd- iadur as cbrlchgrawn am a wyddai ef. Yr unig beth a allwn i ddweyd, pe buasai yr amgylchiad yn digwydd yn y flwyddyn 1895 buasai 100 am dano yn mhob newydd- iadur yn Kewlad y Bryniau. Testyn y Parch L. Probart, D.D., ydyw Gweinidog yr Ugeinfed Ganrif," a dyma y penaa Dysgawdwr affeithiol; gwsithiwr egniol; ysbryd hunanymwadol; credo cadarn; am can pragatha; y aerth dwyfol." Da y gwnelai pob pregethwr ieuanc perthynol i bob orefyddol ddarllen yr ysgrif ddy- ddorol hon yn ofalus a meddylgar. Ys- grifena y Parch E. Richards, Tonypandy, ar "Meibion Llafur, eu hawliau a'r modd i'w cyfarfod." Haner awr ddifyr gawn bob mis yn y D,ragedyd(I gyda "Chymru Fu" yn ngbwmni Tawelfryn. Yn y dry- dedd haner awr rhydd i ni 11 Fluphe,4, Groeswen." Bir ypario yr lianer Ori iu hyn oblegid y maent yn felus iawn. Y Glowr" ydyw pwnc yr Hybarch Ddoctor Roberts (Oewi Ogweu). Ya ei ddull melus a baridonol ei hun rhydd i ni ddesgrifiad o ddiwrnod gwaith y glowr, a dywed am deno- Hi. yn and an-hyw ddyn I ni sy'n gyaawynaswr." By ldwn bob amser yn edrych yn mlaen am ryw dainty bit ar fwrdd y golygydd yn ei Wodiadaa Misol," a phan fydd ef ei hunan yn oarfio, ni siomir ni un amser. Y path mwyaf domiol yn y "yodiadau y mi-i hwu ydyw f,)d I I Yr Heriser yn cyf- addef, er ei fod wedi bod yn byw cynifer o flynyddoadd wrth droed y Wyddfa, na ddringodd erioed i'w chopa, ond dywed f.,icl gobaith idd. ynttu gyrhaedd pen y Wyddfa 'yda'r -'electric tram." Uu tro," meddai y Doethawr, y bum erioed yn ngoiwg yr Alps, a di. Ief y tro hwnw cyn belled a dringwr cyffradin, ond yr oedd y Wyddfa yn rhy agos, ao felly gohiriwyd y mwynhad, nes yr jedd y pviymu yn ormod i'w dwyn i'r pen. Cynygiwyd i fi ferlyn cryf, i'm dwyn i fyny; ond yr oedd fy nhos- turi ym ormod at y inerlyn i ddal ar y cyfle hwnw. Pau gyrhaeddodd fy mrawd, sydd mor debyg i mi ag y gall brawd fod, i ben y Wyddfa, anerchwyd ef gan un sydd yn aros yno Y8 yr haf, Da iawn, Mr H3rber Evans, mae yn dda iawn gen i eich gwel'd chi yma o'r diwedd.' Ni fydd y brawd hwnw byth yn cywiro neb fydd yn ei gamsynied am danaf, felly y mae 118 yu credu yn ddisigl fy mod wedi dringo y mynydd mawr unwaith.' Disgwylia y Doethawr doniol gael cyrhaedd copa'r Wyddfa tua mif Gorphea?f nes?f. oblegid everything comes to him who can wait." Gofaler am roddi digon o electricity yn y tram y diwrnod hwnw, oblegid mae'n cyfaili hynaws yn "drwm" iawn, au yn ddwfn iawn hefyd yn serchiadau ei gyd- genedl, a phe y digwyddai damwain g-wac i'r peirianydd. Ceir hefyd yn y rhifyn hwn ysgrifau gan y Parch Elfet Lewis, Wrth Fwrdd yr Arglwydd," Hen adgofion am Lerpwl" gan y Parah D. Griffith, Bryn Marl, ac "Arloeswyr y Tir gin y Parch HOT Jones, Porthmadog. Barddona Bryniog hefyd yn dlws dros ben ar y geiriau, Ni lufarodd dyn erioed fel y dyn hwn." Dyma ddywed y "Diwygiwr," cylch- grawn Annibyaol arall, am ei frawcl y Dysgedydd I Mue'r Dyage(lydd yn y tir Yn athtaw da er's amser hir Er myo"d yn hea mae'n ieuane iawn, 0 O. L. i O. L., o ddawn i ddawn; Os bu yn Cadwaladru gynt, Mae'n Herbereiddio ar ei hyut I geisio gwneyd y byd yn well, A'i lais i'w glywed hyd ymhell." Mae Trysorft'r Plant" wedi cyrhaedd j anterth nerth dyn. Cychwyna yn awr ar ei phedair blwydd ar ddeg ar huaain oed, ac y rose mor flasus ag erioed. Er pan gych- wynodd y cylchgrawn poblogaidd hwn y mile llu o gylchgrenau plant wedi cychwyn, ond er y cyfan y mae y Drysorfa fach yn cadw i fyny ei pboblogrwydd. Yr oedd ei chylebrediad y flwyddyn ddiweddaf dros ddeligain mil o gogiau bob. mis. Nid oes cvlchgrawu Cymreig yn y byd a all ym- ylchgrawu y fath gylchrediad. C,mn yn rhifyn Ionawr ddau ddarlun rhagerol, sef o Mr Owen M. Edwards, M.A., golygydd Cymful: Cymru'r Plant," Wales," a'r Lienor"; a'r llall yoyw y diweddar Arglwydd Abertawe. Gyda phob parch i gotfadwrueth y diweddar bendefig, da y gwnaeth golygydd Trysorfa'r Plant yn I rhoddi y lie o anrhydedd i'r gwr Decgar o f Lanuwchllyn. "Christmas Box" oedd Owen bach i Owen ac Elizabeth Edwards, ei rieni, ar nos Nadolig, 1858. Fel i ddathlu yr amgylchiad yr oedd yr Aran wedi gwisgo ei mantell wen, ac yn lie sein- dorf bres chwibianai gwynt y gogledd trwy'r llwyn o goed inasarn a derw oedd ger tyddyu Coedypry. Ychydig, mae'n debyg, a feddyliai Elizabeth Edwards y byddai Oweu bach, ddydd Nadjlig, 1895, yn olygydd i bedwar o gylchgronau ceuedl- aethol Cymru. Ni ddaeth yr angel Gabriel i fynegi am enedigaeth Owen bach fel y daeth at Zacharias i'r deml, am enedigaeth loan fab Elizabeth, o hil Aaron, felly nid oedd ei fam ef yn disgwyl iddi fod ond yn fachgen fel rhyw fachgen arall. Ei hoff waith pan yn blentyn," medd y 'Drysorfa F4cb, "oedd chwareu yn nwr glan v pistyll ddisgynai yn y buarth, hel blodau gwyllt y mynydd, a bugeilio defaid man ei dad; a phan ddaeth yn adeg mynd i'r ys?nl, nid yn gymaint dysgu ei wers oedd ei bleser, ?d dweyd banes hen bregethwyr, hanes y Ty- lwyth teg, a hanes ysbrydion. Ni wnaeth lawer o ddrwg ei hunan, er y berwai ei Y8- bryd o ddireidi. Owell oedd ganddo gyn- llunio tric direidus, a gaduel i blant eraill ei gario allan." W el, y mae y ddawn o ddweyd hanes yn parhau yn rusb Coedypry, fel y gwelir bob mis ar ddaleuau "Cymru." Ei hoff astudiaeth oedd LleuyJdiaeth Seisnig, a chas beth oadd ganddo ddeddfau Rhif a Mesur. Ei hoff weithiau oedd Syr Walter Scott a Cheiriog. Rhydd y "Drysorfa Faeh hanes lied gryno o'i fuddngoliiethau oolegawl, Mae'r ysgrif yn wir d iyddorol o'i dechreu i'w diwedd, ac uid ydyw ar nn cyfrif yn gorliwio rhinweddau ei gwrth- ddrych. Hir oes iddo, meddwn. i gario allan arwyddair ei gylchgrawn poblogaidd, "Cymru," sei Codi'r Hen .Vlad yn ei hol." Rhaid i ni ailael y Drysorf& fawr, yr hon sydd wedi pritio ddechreu y flwyddyn yma, ac amryw gylchgronau eraill, hyd yr wythuos nesaf.

CYXGRAIR T GOGLEDD A CHVJIItU FYDD. Cyfitrro(lyd(I yn y Rhyl. Cynhaliwyd cyfarfod o gynrychiolwyr cangbenau Cymru Fydd ya Ngogledd Cymru a'r trefi Seisnig, yn Rhyl, ddydd lau. Llywyddwyd y cyfarfod gan y Parch E. Lloyd Jones. Mr Beriah Gwynfe Evans, yr ysgrifeuydd trefnisdol, a eglurodd fod y cyfarfod wedi ei alw i dderbyn adroddiad o'r cynhadleddau unedig rhwng Cyugreiriau y Gogledd a'r Deheudir a chynrychiolwyr Cymru Fydd, yn nglyn a chwestiwn uno'r cymdeithasau. Cyfeiriodd at yr unfrydedd a ddangoswyd yn y gynhadledd yn Nghaerdydd, pan y pasiwyd y penderfyaiadau a gyhoeddwyd yn ein rhifya diwaddaf. Dywedai fod y Deheudir yu cael mwy o gynrychiolwyr ar y pwyllgor, oherwydd fod ei phoblogaeth yn fwy, ac fod y Deheudir yn anftn 22 o ael- odau i'r Senedu, tra mai 12 oedd rhif cyn- rychiolwyr y Gogledd. O'r naw cynrych- iolydd a roddid i Gymru Fydd, yr oedd pump i'w dewis o'r Deheudir, a phelwar o'r Gogledd. Parch T. ShankItiTid, Rhyl, a gynygiodd gymeradwyo adroddi?d Mr Evans, ac eil- iwyd hyn gan Mr W. Evns, Lerpwl, yr hwn a I&we. hai fod rhagol^g mor dda am ffurfio cymdeithas Radioalaidd gref i'r Dy- wysogaeth, a unai yr oil o Gymru a phoblog- aeth Gymraig Lloegr i un gymdeithas gref. Cefuogwyd byn hefyd gan Mr T. Gee, yr hwn a sylwodd fod yu dda ganddo fod y cynygion a gaiiwyd mewn cyfarfod yn y clwb hwnw beth amser yn ol wedi eu derb /n mor unfrydol gan Gyngrair y De. Pasiwyd y penderfyniad yn unfrydol. Yna aed at y gwaith o ethol cynrychiol- wyr ar y pwyllgor sydd i gyfarfod yn yr Amwythig, wythnos ar ol y nesaf, i dynu allan reolau y Gymdeithas. Penderfynwyd fod un cynrychiolydd i fod dros Gyrnry Lloegr, a thri dros Ogledd Cymru, a phen- odwyd y rhai caulyuol;—Mri D. Lewis, Colwyn Bay; J. W. Jones, Rhyl; a'r Pitreh G. Tecwyn Parry, Llanberis, dros Ogledd Cymru; a Mr W. Evans, Lerpwl, neu Mr J. Rees, Birkenhead, dros y canghenau Seisnig. Mr R. A. Griffith a gyaygiodd eu bod i argymell i'r pwyllgor fodysgrifenydd trefn- iadol taledig i'w bsnodi dros yr oil o Gymru. Eiliwyd hyn gan Mr J. W. Jones, a phas- iwyd ya unfrydol. Yuá cafwyd rhydd-ymddiddan yn nglyn 8g amcaniou y gymdeithas. V cadeirydd a ddywedodd y dylent ei ddefnyddio i hyr- wyddo anturiaethau misnachol yn mysg y Cymry. Paham nas gillant ffurfio owmuiau i wneyd nwyddau Cyiureig ? Yr oedd gauddo gywilydd meddwl fod p)b dilledyu am dano wedi ei wneyd ya Lloegr. Nid oudd gan- ddynt weithiau i wneyd botymau na diui o'r fath (chwerthin), tu yr oed i cinnoaid 0'11 hieuenctyd yn gwario eu hamjer i wueyd englynion i chwanen (chwerthin). rfr Beriafi Gwyute Ev,ms a auogodd y pwyig- rwydd o gymeryd rhyw garumu yn nglyn a'r etholiadau cyngorau sir agoshaol, a gobeithiai wel'd llu o ganghwuau yu cael eu sefydlu cyn hyny (clywch). Gan fod pwyllgor gweithiol Cynghrair y Gogleld yn cyfarfod mewn yst ifoll arall, penderfynwyd gwahodd yr aelodau i gya- hadledd unedig i ystyrioi y cwestiwu o gyual cyfarfod blynyddol. Hysbyswyd mai yn Llandudno yr oedd y cyfarfod i'w gynal, ond fod y lie hwnw wedi gwrthod ei gymeryd am nas gellid cael un o aelodau y Weiuyddiaeth i ddyfod i ønerch y cyfarfod- ydd. Codudd cwestiwn yn nghylch beth oedd amcan y cyfarfod blynyddol. A fyddai iddo ethol swyddogiou a phwyligor fel y gorphenol, neu a fuasai y cyngrair yn cael ei dori i fyny yn ffurfiol. Mr T. Gee a syl- wodd ei fod yn deall fod Cymru FydcI a'r Cyngrair yn barod, i bob dibeu yuiarferol, wedi eu hUDO, ac y bydd ti y cyfarfod nesaf yn gyfarfod y gymdeithas unedig i gadaru- hau yr undeb. Ar ol ychwaneg o drafodaeth, cyflwynwyd y mater, ar gynygiad Mr Buriah Evans, i'r pwyllgor unedig yn yr Amwythig, gyda gallu i drefnu cyfarfodydd yn y Gogledd a'r Deheldir 03 gwelid yn angen- rbeidiol. YUIi cyfeiriodl Mr Evans at gwestiwn troad ymaith [j gweithwyr Cymreig gan Gwmni y London and Nerth Western, ac ar ei gynygiad ef, yn cael ei cilio gan Mr W. Evans, pasiwyd penderfyniad cryf o broteit yn erbyn gwaith y Cwmni yn gofidio na wnaent ymehwiliad i'r mater, ac ya galw ar aelodau Seneddol Cymru i wrthwynebu pob meaur o eiddo'r Cwumi hyd nes y gwneir ymehwiliad trwyadl i'r mater.

PRIKtSGOL (JVHRU. J [AT orYOYDD Y *F-;EDL."] .1 SYR, Mae prospectus arholiad cyntaf (Matriculation) y Brifysgol uohod erbyn hyn allan, a gwelaf fod yr awdurdodau wedi trefnu i'r ewrs fod yn itnotld ddigon. Gwel y cyfarwydd fod y cwrs hyd yma wedi cael ei dynu allan ar linellau cwrs Prifysgol Llundain, ac y mae mor galed a chwrs y Brifysgol hono. Oud pahain y cymerir cwrs Llundain fel basis o gwbl ? A pbahatu. yu sier, y cyrnerir ewrs mor amhoblogaidd yn basis, yn hytrach na chwrs Rhydychaiu neu Gaergrawnt ? Yu ol fy marn i, nid yw'r cwrs yn ddigon Cymreig o lawer. Rhy debyg i Lunclain; ae os bydd y ewrs canol (intermedial-:) a'r cwr.s te; fvuol (final) mor debyg i'r eiddo Llundain ag yw hwu, cyll I Prifysgol Cymru ei swyn i ganuoedd lawer o'n dynion a'n merched ieuainc. Hyderaf yn fawr na bydd Jjfu?enM</M, er ecgraipbt. ddim yn cael ei wneyd yn bwnc gorfodol yn y ewes canol. Yn y ddau gwrs uchaf, mae'n ddiddadl y dylai'r awdurdodau ( felychu, os efelychu o gwbl, Rhydychaiu a Chaergrawnt, ac nid Llundain. Anfyi.ych, os byth, y bydd Llundain yn cynyrchu specialistJ, lie os gwueir counts ucliaf Prifysgol Cymru mor yyffredinol ag eiddo Llundain, gosodir rhwystr ar ffordd cannoedd rhag ymgeisio am ei thystysgrifau. Diau fod gan amryw o ddarlleuwyr y Oenedl lawer i'w ddy- weyd ar fater pwysig fel hwn. Yr fiifldoeh. &e.. I- B. A.

COCOA CADBUUY yn < ael ei arwyddo ei fod yn hollol bur, ac yu un o'r Cocoas mwyaf perffaith sydd yn cael eu paratoi.—The Analyst,

TBES YN BHMDEG DROS I BONT I Cymerodd damwiiu ofiiadwy le ar bont goed fawr yn agos i Dundas, Ontario, nos Fercher. Rhoddodd y coe 1 ffordd a thaflwyd y gerby ires drus y bont i'r dyfuder islaw. Lladdwyd tri o bersonau, ac anafwyd llu- aws yn ddifrifol.

Mil GLADSTONE Dydd Llun cychwyuodd Mr a Mrs Gladstono o Benarl tg am Ddeheudir Ffrainc er esgoi y ty.vyd 1 ciled yn y wlad hon. Arosodd dros nos yu Llundain, a chychwyn- odd am Ftrtmc foreu Mawi tii. Yr oedd y gerbjdres bum' awr a haner ar ol ei hamser cyn cyrhaedd Cannes, a'r rbeswm am hyny oodd ei bod wedi cael ei da-I yn yr eira! En Arglwydd Iteudel, gyda'r hwn y mlie'r cyu-brifweinidog yn myned i aros, am oriau yn yr orsaf yu ei ddisgwyl.

I SYR WILLIAM HAIIfOURT. I I Chwdlau Disnil. I Crawyd cyffro yn y byd politiciidd ddydd Llun, gan waith y Pall M ill Gizette yn cyhoe idi brysneges fod Syr William Har- court wedi anfon ei yruddiswyddiad o fod yn Ganghcllydd y T.-ysorlys, a bod y gweini- dogion eraill ar eu ffordd adref i fod yu bresenol mewn cyfrin-gyugor arbenig. Mae Syr William ei hun yn gwadu fod unrhyw s)il i'r chwedi a deuiti y gweinidogion eraill adref ar gvfer y cyfrin-gyngor a alwesid er's peth amser i barotoi ar gyfer gw.iith y Sen- eH-dymor nesaf. Yr oedd y Caughellydd I yn mysg y rhai oedd yu bresenol, a sicrheir fod y cydgordiad II wyraf yn bodoli cyd- rhwng aeloduu'r Weiuyddiaeth.

RHKILFFYRDD NEWYDD YN I NGOGLEDD CYMRU. Cynhaliwyd cyfarfod o Gwrnni Rheil- ffordd Amwythig er mwyn cael awdurdod i godi arian i wneyd llinell newydd o'r Am- wythig i Lanymynech. Y mao gm y ewmni yr bawl yn barori dan ddeldf 1891. Yn y lie diweddaf ymunir a'r Cambrian, ac yn yr Amwythig gwneir "loop line" i uno'r llinell a rheilffordd y Great Western a'r London and North Western. Pasiwyd y penderfyniadau angenrheidiol, a bydd i'r gwaith ddechreu yn fuan. Ymddengys fod Cwmni rheilffordd Gwrec- sam ac Ellesmere wedi gwneyd mesur i'w roddi o flaen y Senedd i wneyd llinell o Ellesmere i uno'r rheilff ml-i nchnd a rheil- ffordd y Cambrian fel y gellid estyn rheil- ffordd o Ellesmere i Groeso.swallt. Amcan y mesur fydd cael gallu i g id; arian i'r per- wyl hwn, ac i wneyd telerau anghenrheidiol a chwmniai Qraill.

1 PWYLLGOR iDDYSG DINBYCH. Mr Gee, Dinbyeh, oedd yn llywyddu ar sryfarfod o Bwyllgor Aidy, Chnolradd sir Ddinbych, yu Ngwrecsaiu, dydd Mercher. Penodwyd Mr J. Roberts, clerc cynorthwyol i'r cyngor sir, yn glere i'r pwyllgor hwn, allitu o ohwech o ymgeiswyr. Y cyflog yw lOOp y flwyddyn. D trDeuwyd Hyth.roddi- wrth Ddirprwywyr yr Etuseuau yn dyweyd y byddai yn rhaid archwilio adeiladau Ysgol Grove Park cyn y gellid eu prynu am 4,000p at wneyd Ysgol Sirol i fecbgyn. Derbyniwyd llyt'oyr oddiwrthynt hefyd fod yu rhaid iddyut gaol eu boddloni ar gyflwr yr aileiladau cyn y gall pwyllgor Llangollen agor ou hysgol. Dywedent hefyd nad oedd unrhyw aw.lurdod i ranu yr arian a ro Idir tuagat Ysgolion Rhatbyn rhwug ysgol i'r becligyn ae ysgol i'r genethod. G,)fynai pwyllgor Llangollen am 1,600p o grant at yr adeiladau yn y lie hwnw, a phenderfyu- wyd trwy fivyafrif o ddeg yn erbyn pedwar ganiatau y cais. Gwnaeth y Cyruol Main- waring, yr hwu oedd wedi ei benodi i wucyd ymehwiliad ar y modd goven i ddefnyddio yr arian a gauiateir i ddosbirth Ceryg- ydruilion, adroddind mai y fam gyffredmol oedd o blaid gwneyd ysgoloriaethau i blant y d"rt' yn yr ys?olion sirol, ac fod y pwyllgor sirol i gadw y trefuiadau yn eu dwylaw eu hunaiu. Peuodwyd pwyllgor i drefnu yr ysgoloriaethau, &c. j

LtMBUI V1)1LT il )V Ni buasai gwraijf y ty byth yn meddwl am gymeryd morwvn hel-, gymeriad, a buasai raid cael hwnw o diogel, yn awr yr ydym ni (Cwmni Homocea) yn gofyn i'r cyhoe&i ein cymeryd ar eingairein hunain, ond yr ydym yn cyhoeddi tystiolaethau nad oes unrhyw bercheno? medd- yginiaeth bromtiedig we<li derbyn eu bath erioed yn syml am nad oes yr un feddyginiaeth arall wedi gwneyd gwaith [lomocea, canvs y mae "YN CYFFWRDD A'H LLb??A.' Dymuna yr Anrhyd. Mrs THOMPSON dystio' werth mawr" HOiDocel" fel meddygiuiaeth at, Neuralgia, gan ei bod wedi derbyn mawr les drwyddo; mae gan Mrs Thompson felly bleser mawr i'w arymeradwyo yn wresog, a gadael i'w thystiolieh gael ei wneyd yn gyboeddus.- Aekworth Moor Top, Pontefraet. Hillside. Brarlmell, Mae gan Arglwyddcs KKAN!■; hI > i v.-r i I gymeradwyo Homo ea fd ruèd(I.ri"i.t,h I anmhrisiadwy at Grydcymalau, Toiiadau. PileA, a Sprains, etc. inae ganddi feddwl mor uchel ohono fel na byddai hebddo am arian, gan ei fod wedi ei liwyr wella oddiwrth Grydcymalau ae afiechvdon eraill. Y Parch J. WtLMAMS BUTCHER, 35 ParkRoad East. Birkenhead, a ysgrifena:- "Mae genyf bleser mawr i gydymtfurfio a'ch cais ae mewn rhoddi mewn pgifen yr hyn a ddywedaia wrthych. Yr oeddwn yn cael fy mlino yn fawr gan fath poenus o eczema.. Methodd amrvw fe'ldyginiictfiuu y rhoddai' brawf arnynt a rhoddi mwy ym wared am ychydig amser i mi. Yn derfyuol rhoddais brawf ar 'Homocea' canlyniadau mwyaf hapus. Yr oedd y d yu uniongyrchol, a r hyn Bydd fwyyr oeolrl yn ardosol, a onynodd gwellhad llwyr. Yn wwir WILLIAMS BUTCHEE. Hoylake. Anwyl MyrB,-Dymlloaf ddiolch i chwi am y parowad rLyftldol hwnw, 1 Homo- cea/ yr hwn yr vdym yn ei de.efnyd lio ay bron bob peth ac yn d?UwcdJ.'r yr oedc. gM fy merel: hch ddwyreinen ar ei phen, a dywedodd fy meddyg y byddai rdd tori ei gwallt yn gwta. ga(l dewiBaiB arfer HomOLea,' ac mewn pedwar diwrnod yr oedd wedi llwyr gilio, a dywododd y meddyg y dylwn roldi tystiolaeth i oh wi, ac felly y bariiaf fin u hefyd. Yngy wir, M. ALE RED.' Y mae yr holl dai eyfunwerthol yn cadw gtoe fawr o HOMOCEA Gellir ei gael gan fferyllwyr ac ereill am Is lc neu 2s 9c y hoes, neu anfonir ef drwy'r llythydy am Is ac a 3s oddiwrth y gornchwyliwr cyl;iawertliol, 21, Hamilton "p. Bimeuhead. Wlut! these a poiled hands are caused by W ah iog day, I am surprised, get MATCHLESS' CLEAN. SER SOAP at once, I pray.

AO llun y FEL v OALOS HYN AR BOB BLWCH 0 HUGIIES'S ,) BLOOD PttLS. It E 11 IlYS T iV, V L L YDY IV Y mae PILLS" a lUll y galou arnynt yu F J Idy^iuiaeth at y Gwaed, y Croen, y Nerves, y Oylla, yr Afu Arenau. XI WEMni) V BYD ISITIiBYQ Y M IIK aflecbyc ac yi ydym yn gwy- bod am dano y mas HUGHES'S BLOOI) PILLS, wedi gwneyd mwy o ddaioui na neb arall. GAllt AT Y liOBL. Pan y bydd Gwr neu Wraig. Mab neu Forch, yn (Holldef oddiiwrth Waed Drwg Tardiliantau v Croen. Poeii P<m, Afu Drwg, Diffyg Traul, Gwynt, Bdiousniss. Iferves Egwan, Gwynegon, O/l a Gwau, Poem yr Arenau ac va v C jfu 0 )'- f r v Piles, &c., yrhyu oil sydd yu tar 11a oliiar Waed Drwg a Gwan, cymerer i u i I S, s BLOOIj PILL Y rhai a'ch gwellhaut yn btir fuan. Llu mawr yn cael eu hiachau yn flynyddol. rt<F Y MAEN r YN IAC-IAU PAN BYDD DOB PETH ARALL YN METHU. FELLY Illili OEDl Danfoner am danynt oddiwrth y Chemist I neu Wertbwr Patfint Afeiiiciries. Ea pris 'w Is. ljo., 'is. !)o., a 4s. Sc., neu danfoner gan amgau Stamps at y Darganfyddwr, JACOB HUGHES MrtiiufiLcburin<5 Che nist, PEN'A LITtL cLUDlFF I Yr bwn a'u -tinfoii:i g v, iii, 'rliro;l y Post A f?ht ya Anieric t—Mu WILLIAitS, Medical H.dL Plvmouth, Pmtn. VIN bDIAU Y PERFUME Ml*Txy-" ARDDERCHOG YW (JPf!! ?ttMWXKWUX?, "=COOC.=m  BLOSSOMS | 11 JJ NCWBOWVLOHOONJ CRAB-APPLE BLOSSOMS REGISTERED. (H 1 F. B A B H A 0 L) Dy.? Perfume mwv&f S;' r; acul:n;Ch1'1 /)eJ.î IUILI) wodi cymeryd 11.amu vn rsbfelloerl, -ddiW-.B mansion Llundain, Pans, a New York." -TUB ABGOSA.UT. iwerthir yn mhob umn. (xWneir ef yn uni^ gan y ;ROWX PFJIFUMS^R GO 177, yew fiond-st., London. Uuij( wneuthurwyr y Crown Laven lei Salts en wag :[:08E L' U UN lH ¡:\ U CÙ.\IP ANY r Dodiefnwyr Tai Cyflawn, Cyfamverthol, Manwcrthol. 12 14, 16, a 18, PEMHUOKE PLA.CE, LERPWL. DODREFN AM ARIA, NEU AR Y GYFUNDREFN LOG-FRNTHYCIOL AM BRISIAU ARTKN PAkOD. CWMNI DODREl'NOL Y GLOBE yw yr hynaf a'r eangaf o'r rhai sydd yn dwyn ymluen fasnach ar y gyfundrefn log-fenthy- ciol yn y talaethau; y maent yn cyflenwi dodrefn i dai, gwestai, a phalasau, llawer iawu rhatacli nag y gwna y mwyafrif o'r nia8nachdai sydd yu gwerthu aru arian parod vn unig. Yr ydym yn alluog i wneyd hya ilrwy fod genym gyfalaf mawr at ein galwad ac h-fyd drwy ein bod yn wneuthurwyr j prif nwyddau a werth-n. NID OES EISIAU SICWA.VSGL DIM TREULIAU YCH LOG-OL AR EL-4 CYFUNUKEFN -,|J»EN- THYCIOL. Y mae ein dull teg a chyflaw o ddwyn ein niasnach yn mlaen, a'ii telerau rhesymol, a'r prisiau iselmor adnabyddus trwy Ogledd Lloi ,r a Chymru, fel nad oes eisieu yeh aneg o sylwadau. "eieraii eyilrediuol, y rbai, fodd bynag gellir eu newid i gyfarfod cytteusderau ein cwsmeriail. Taliadau wythuosol, misol a chwarterol: — Swm y pryniaiitlOp, Taliad 0 3 6 yr SnOB. 20p, 0 5 0 II 50p, „ 0 10 0 lOOp, „ 0 17 6 „ 500p, „ 4 0 0 IJ Bydd i archwiliad o'u Stoc roddi ar un- waith foddhad i'r rhai sydd yn bwriadu pwrcasu, ein bod yu rhod'li gweil gwerth a thelerau hawddach o daliadau na'r un mot- nachdy cyffelyb yn y Talaethau. DODREFNIR AM ARIAN, XEU AR Y GYFUMDREFN LOG-FENTHYCIOL. Anionir Golygleni uewyddiou, Rhaglen fawr Ddarluniadol, Baru y Wasg, a'r Prif- restr drwy y llythyrdy ar arehiad. Enwch y papyr hWll. QLOSiS FUH^LSr([.VJ CJvIPANY 2, 14, 16, a Is, PE v[:!Uj; £ ci PLACE ldiRPWL. 1 FOB MATH 0 ii:i:A!'1n: ALLYFR 'I RWy?U yn R ha<t itc iuau yn gWYDDFA'R ^ENKDU ?YIIDF,&'it C-4