Y Genedl Gymreig

Disgwylfa, Non. I Gwyr llawer o'ch d, rlleriwyr am Dis- gwylfa, Anon, ond ychydig o honynt a wyddant am Disgwylfa, Mon. Addoldy bychan, ond prydferth, ydyw, newydd ei orphen, a a agorwyd yn ffurfiol i amcanion ei sylfaeniad yr wythnos ddiwaddaf. Saifar fan amlwg rhwng Porthfa Talyfoel a phen- tref Dwyran, ac agorwyd ef gyda'r bwriad i gvfarfod ag angen yr ardal gylchynol i gynal Ysgol Stbbotho). Ymidengys fod amryw i'w hadeiladu yn yr ynys, a bod hwn yn un o rai cyntaf y gyfres. Bydd yn gaffaeliad ardderchog i rai oedd, oherwydd pellder, yn colli breintiau Ysgol S ibbotUol. Er fod yr adeilad yn werth dros ddau gant o bunnau, y mae yraroddiad diball y cyf- eillion Belog sydd gyda'r achos, a'r haelioni mawr ddangoswyd gan garedigion, wedi dwyn y ddyled i gylch lied fychan, ac y mae y IIwyddiant ddilynodd yr ymdrechion, a harddweh a chyfleusdra yr adeilad, yn galouogol iawn i ranau ereill o'r wlad, sydd bron yn yr un amgylchiadau, i ymdrechu yn yr un cyfeiriad. Nos Fawrth a dydd Mer- cher diweddaf cynhaliwyd y cyfarfod agor- iadol, trwy bregethu. Gwasanaethwyd gan y Parcan Thomas Williams, Gwalchniai; Thomas Jones, Dwyran; Thomas Evans, Brynsiencyn; John Williams, Dwyran; 8e Edward Jones (Maer Pwllheli). Cafwyj oedfaon rhagoroi a chynulliadau llnosog. Darllenwyd adroddiad byr o hanes yr achos yn oedfa nawn Meroher, a diau ei fod yn llawenydd gan y gwrandawyr ddeall fod yr adeilad ddiwrnod ei agoriad heb ond dyled fechan yn sefyll arno, a bol rhagolygon Ysgol Sabbothol yn y lie yn bur llewyrchus. Y mae eglwysi Dwyran a Brynsiencyn i'w llongyfarch fod ganddynt gangen yn y fan hon all wneyd llawer o ddaioni yn y dyfodol. -Arthur.

CHWIORtUD BACH j TbODlON I Y mse yn kyfrydwoh mvwr gan chwiorydd I bach j tlodion ddwvn tyntiola-rth i effeithioldeq POtOU- PJasrmrs Allcoek. Y n-.aent wtdi woled bodd mawr oddiwthynt drwy iddynt roddi esaiwythiai hu-n i'r dioddvfvdd. Y maentynage" yn foddyginiaeth effoithlol at bob math, o boenao. T.W.T. Home for the Aiiod Foot, P»rkft5tfi Aone, B<rk«nhe«ad. Dywed y Panes 14ARx OUT P«iRse Yr wyt yw au cael yn .,neit'liol lawn ar y frost rhaganwyd a ph-sw.h." Id. r lù:oraY ThoRNB (Efengyt.rd-t) a ddywed —" Yr wyf weii eu defnyddVj poenM yn v cmfna'r ochr oadd yn codi oddiwrth rh-tt- matlo ao aoko-ion eraill, bob amser yn oael bifid oddi-rthvnt. Y mwnt yn hawdd 'w dofnyddio au yn bur gy-ulus." Y mae droo araiii miliwn 0 Plastorl Ailcook wedi eu gwer)bu yn bar,d yn Mhryd .in Fmwr, yr hyn sydd yn dys'iolaeih f-y.f pw yaig I r feddyginia^th fawr yma. Y mae Piaster! All- cock yn a'al pob gw,ow a phoensi, a eprain a efrtina, Lnmbagi, Sciatica, Crydeymala i, Ruptuie", B'onflhi'le, Asthnu, a phobanhwyl- der y g- 'df a'r YsgyfMnt, ac ya h-Adi eg mwytbad uniongyrchol. Y mae Plastkki ALLCOCK 1ft effeit'iiol iawn Ddiffyo Tkeuuad os y rboddir hwynt rdde y oylla. AlLCOCK's—Gan bob Plaryllyld, la li

I FEWJBTH ROBERT A DAF- YDD DAFIij." I [Gak T. L.] Mae ambell rai yn well na'u gilydd am ddyweyd 'stori. Un go sal ydw i fy hun, ond toedd byw na marw yn y ty yma nes i mi addaw sufon yr ystori am fewyrtb Robert f'r Genedl." Amaethwr ydyw f'ewyrth mewn ardal tipyn nes i Langefni us Llanrwst, a saif ei fferm, Bef Tyddyn Ffyrnig, mewn llecy bynod neillduedig. 0 gMiyniad, anfynycb yr atfonyddir arnynt yno gan ddieithnaid 8C yuiwelwyr; a diolch am hyny, oherwydd, per digwyddai yn ami, y mae He i ofni yr elai Mary Jones, fy aiodryb, yn rags gyrbib- ion." Welsotii chi erioed ddynes yn ym- ddwyn yn debyg iddi ar yr achlysuron hyny. Dyna'r dydd' o'r blaen, pan. welodd Mr Richardson yn dyfod i fyny y can tuag at y ty, aeth fel dynes wallgof, a rhuthrodd i'r ty gan sathru cynffon Gelert, ac i fyny i'r llofft i mofyn gowu a birolod glan, a sathru y gown drachefn nes Uithro haner ffordd i lawr y grisiau; a thrwy'r dairy, gan daro ei thrwyn yn olwyn y corddwr wrth fyned heibio i alw ar f'ewyrth nes yr oedd y cylch- ynoedd yn adsain gan ei enw. Nis gwn i beth fuasai y terfyn oni bae i Mr Richardson gyraedd y ty, a churo y drws. Agorwyd iddo, ac arweiniodd Mary Jones ef i'r parlwr goreu. Wedi gorchymyn iddo adael ei het am ei ben, a pheidio eistedd yn y draft, ac felly yn y blaen, aeth ymaith I unwaith eto i brysuro f'ewyrth yn ei flaen. Pan ddeallodd yntau pwy oedd yno, Diar mi, Mary bach," ineddai, nam yr ydyoh yn upsettio eich hun fel hyn ? Be waeth pe tae yna gant o skweiars yna. Does arna ni yr un ddimai goch i'r un ohonynt, ac yr ydym wedi gaUu talu ein ffordd hyd yn. hyn, a dipyn go Jew dros ben,' lueddai, gan daflu ei lygaid tuagat y dressar lie y cedwid y tipyn go lew dros ben," mae'n ddiamhou. Meistr tir ydoedd Mr Richardson, ac ad- nabyddir ef yn fwyaf cyffredin fel y "scweiar bach"; pa un ai mewn cyfeiriad at fychan- dra ei gorff, ynte i'w gyferbynu a scweiar y Barom Hill,nis gwyddom; ond yr oedd gan- ddo lawer o eiddo ar wasgar yn Lleyn a Mon, a dywedir pe cesglid y cwbl ynghyd y buasai ganddo ystad gyda'r fwyaf yn y sir. Yr oedd hefyd yn dal tir, ao yn ei amaethu ei hun; ac er fod ei dir yn ymylu ar dir fewytbr nid oedd rhyw lawer o dda cyd- rhyngddynt, byth er adeg twrw y degwm; a dyna paham yr oedd f'ewythr yn ddig wrth Mrs Jones am wneud y fath ffys. Aeth i mewn i'r parlwr atto, ac wedi cyfarch eu gilydd, ac ymgomio am y tywydd a phob pwnc arall o dan haul bron, yn ol dull amaethwyr Mon a Rwsia, daeth y scweiar bach at fater ei neges. Ydi'r fuwch ddu hono yma o hyd ?" gofyna'r scweiar. "Ydi," ebe f'ewythr. "ac y mae cystal neu well nag erioed, ac yn werth yr un dwy yn y wlad." Mae'n debyg na fuasech yn ei gwerthu heb bris mawr, ebe'r sweiar. II Wel, dyweyd y gwir i chi," meddai f'ewythr, tydw i ddim wedi msddwl o gwbl am ei gwerthu, a toes gen i idea yn y byd mawr yma beth ydyw ei gwerth; hyny ydyw, ddim mwy na gwybod ei bod yn werth mwy o lawer na bu weh gyffredin." Mi rei i bris d,a i chwi am dani hi;" medda'r scweiar yr ydw i wedi gwel'dy fuwch, ac wedi ei hoffi yn anarferol. Gymerwch chwi bum punt ar hugain yn ei lie ?" Wel," ebe f'ewyrth, y mae yn arian mawr, mae hyn yn siwr, ond rhaid i nsi gael siarad hefo mistres yma, os goddefwch i mi am fomeat." Aeth i'r gegin at ei feistres, nid am ei fod yn arfer rhoddi unrhyw bwys ar olyg- iadau Mrs Jones mewn materion masnachol, ond er mwyn ehill eiliad neu ddau i barotoi ei hun i wrthod cynyg y acweiar bach, oherwydd yr oedd eisoes wedi gwneyd ei feddwl i fyny na werthai am bris yn y byd i'r seweiar. Dychwelodd i'r parlwr. Fyn y wraig yma ddim son am werthu r fuwch ddu, Mr Richardson," ebe f'ewyrth, ao y mae yn ddrwg gen i; o fy rhan fy hun buaswn yn barod iawn i chwi ei chael." Yr ydych yn gwrthod cyuyg da," ebe'r 8oweiar, ac ymaith ag ef yn bur fyrbwyll a siomedig. f Erbyn iddo gyrbaedd cartref yr oedd tenant o Leyn yu ei ddisgwyl. Good morning, syr," ebe'r tenant wedi dyfod yma yr ydwyf yn nghylch y beudai aCW. Y maent wedi myned yn llwyr allan o ripars, ac y mae gofyn edrych atynt ar unwaith." Fedra i wneyd dim byd i chwi ar hvn o bryd, "oedd yr ateb sosi a roddodd y scweiar; yr hwn oedd eisoes mewn tymher pur ddrwg oblegid ei aflwyddiant yn Tyddyn Ffyrnig. Ond nid oedd y gwr o Leyn am dori ei galon ar hyny, Yr oedd wedi holi y forwyn galo,2 ar b :ld y scweiar wedi bod, a beth oedd ei neges. Ydach chi yn prynu llawer o anifeiliaid yn awr, syr" ? gofynai'r tenant. Weithia bob sut," ebai'r scweiar; bum yn ceisio prynu buwch y bore yma oddiar law cymydog." "A fuoch chwi yn llwyddianus, syr" ? Na choelia i," ebe'r scweiar, "wews i erioed bobl mor stiwpid; gwrthod pum punt ar bugain am dani; gad dyn anwyl, piint ar h? l gm n amvnedd srvda nhw." "Wel, gadewch i ni wel'd, syr," ebe'r tenant, y mae yn beth anifyr iawn i minau feddwl am ddychwelyd yr holl ffordd i Leyn heb ddod i ryw ddealltwriaeth yn nghylch y beudai aew. Ddeuda i beth wnlÚ, syr, os gwnewch chi addaw repario, mi brynai ina y fuwch i chwi." Dipyn o hen ffleiar wyt tithau," ebe y scweiar, gan wenu ar y cyn/g; "wel dywa'r aur i ti, ac yr ydw i yn ddigon boddlawn i ti drcio, er fy mod braidd yn sicr na byddi yn llwyddiaans. Mi gawn wel'd am hyny," ebe y tenant, gan gyfri yr aur, "mae'n rhaid i mi eich trwblio am het silo, a chot ddu, ac ambarel." Yr oedd y scweiar erbyn hyn, wrth ganfod fod rhyw ddichell ar droed, wrth ei fodd, ac aeth ar unwaith i ahwilio am y awy- ddan. Ar ol cael rhai cyawys gwisgwyd y tenant ynnghanolcbwerthin aanwr,ac ymaith ag ef yn nghyfeiriad Tyddyn Ffyrnig. Welais i rotaiwn beth *bed meddai Mary Jones, pan ganfyddodd wr dieithr yn ag08ha. at y ty; wedi dechrea, toes YZa g,r47d arnynt, ddyliwn i. Pwy ydi hwn, ys gwn i ? Ac ar ol myned trwy y mabolgampau, fel y erybwyllwyd o'r blaen, a dychryn fewyrth druan bron i ffitiau gan ei bloeddiadau,agor- odd y drws i wr boneddig hardd iawn yr olwg arno, ac arweiniodd ef i mewn. Yn y man daeth fewyrth yno. "Mr Jones, debygaf ft," ebe'r gwr dierth, gaa godi o'i eisteddle i ysgwyd IllBw, ydach chwi yn reit iach, Mr Jones ? Symol, thanciw," ebe f'ewyrth, ydach chi yn reit harti. syr P Rhaid i chwi faddeu i mi, syr; y mae genyoh y fantais arnaf." Wel, hwyrach eich bod yn fy adnabed yn well nag yr ydych yn meddwl," atebai'r gwr boneddig y mae yn debyg aieh bod wedi darllen llithoedd Dafydd Dafis yn y gwr boneddi g? thoedd Dafydd Dafis yn y (lenedl P Nid y chwi ydi Mr Dafis, syr ? A dyma hi yn ail yagwyd llaw nes peryglu cysylltiadau braich y gwr dieithr, a galw ar Mrs Jones i'w chyflwyno i Mr Dafis, o Lun- dain, gwr Claudia. Estynwyd y llestri. goreu gyda'r ymyl aur o'r cwpr gwydr, ac wedi dadgan ei gofid na buasai yn gwybod yn ddigon buani wneyd orempog, berwodd Mra Jones ddim llai na thri o wyau i Mr Daiis ei hon. Ac ni bu y fath le yn Tyddyn Ffyrnig oynt na chwedya. Ar ol y wledd cafwyd gwloidyddixoth dwfn ao enbyd, a chan fod y gwr o fayn Y" ysgolhaig y tnhvat r. gyiraid, yt «dld ya abl i gario ei chwareu yn mtaen yn berffaith o Home Riwl i Ddadgysylltiad, ac o Ddad- gysylltiad i bwnc y tir, a Mr Dafis yn parhau i ddywedyd y drefn yn annhrugarog, nes llwyr faddlonf Mr Jones mu Mr Dtfis ddylai fod yn brif weinidog. fod" :a,h yw eich Mdreih ch wi vm Mr Jones i. "Deg-a-thriugain, syr. "Gormod o lawr. Buis t' yn llawer rheitiach eich bod yn gallu rete'rio fel finau yn yr oed yr ydych ynddo yu awr." Pe buasai Mr Davies wedi cael einiaUd i ?yH'r tipyn go lew dros ben' yn y dresMr, gL., yn synu dipyn, er f01 fy ewyrth wedi dweud wrth Mr Morgans nas gallai gyfranu yr un ddimai goch i Drysorfa Colog y Balli. Felly yr ydach chwi wedi rhoddi goreti i'r busnes yn Ilwyr, Mr Davies," ebe f'ewyrth. Ydwyf, oddigerth mewn ffordd o gar- edigrwydd a'r gwr sydd yn olynydd i mi yn y fasnacb," ebe Mr Divies; "byddaf yn prynu ambell i fuwch iddo, pan ddigwyddaf fod yn y wlad fel hyn. Mae gen i arnryw wedi eu prynu yn yr ardal yma, ac, ar draws y owbl. y mae arna i eisieu buwch dda i gyfaill i mi yn y Sene,id acw. Yr wyf wedi addaw er's tro chwilio am un iddo. Ydach chwi ddim yn digwydd gwybod am un, Mr Jones ?" Y mae yma fawch siwtith chwi i'r dim, syr," ebe f'ewyrth, gwrthodais ei gwerthu I heddyw ddiweddaf, ac y mae yn dda genyf erbyn hyn." Ar ol siarad, a myned i werd y fuwch, a'r naill beth a'r llall, tarawyd y fargen am I swm dipyn is na'r eiddo Mr Richardson yn y boreu. Gaiff y bachgen fyned a hi i'r stesion, Mr Davies ? Dim ond i chwi ddweyd y gair, syr P" Na, diolch i chwi, yr ydwyf eisoes wedi prynu nifer o anifeiliaid gan eich cymydog, Mr Richardson; ac os byddweh cystal a'i hanfon yno, yr wyf yn disgwyl y porthmon o Lundain i lawr yfory i'w cyrcliu i gyd ymaith." "Purion, syr," ebe f'ewyrth, "mi gaiff fyn'd yno heno nesaf." Ac felly y bu, er nad oedd f'ewyrth yn dymuno i'r scweiar ddeall ei fod wedi gwerthu y fuwch sut yn y byd, ond nid oedd dyben dangos hyny i Mr Davies. Ffarweliodd Mr Davies a hwynt yn gyn- hes, a rboddodd wahoddiad taer iddynt i dd'od i Lundain i edrych am dano a Chlaudia. Y mae wythnosau lawer wedi myned heibio er hyny; ond dyna sydd yti syn, y mae'r fuwoh ddu yn pori yn dawel yn mharo y scweiar bach, a'r porthmon o Lun- dain byth wedi d'od. Y mae'r beudai yn LIeyn wedi eu ripairio yn y modd mwyaf ardderchog.

1- CYMRU FYDD. (Jwleidyddiaeth y Dyfodol. Bu gohebydd y South Wales Daily News" yn cael ymgom yn Nghaerdydd gyda'r Mri Herbert Lewis a Lloyd George o berthynas i'r symudiad newydd a gychwynir gan Gymdeithasau Cymru Fydd Lerpwl a Manchester, a'r gynhadledd a gynhelir yn Nghaerlleon ddydd Sadwrn nesaf, dan lyw- yddiaeth Mr Lewis. Yr hyn sydd arnoin eisieu," ebai Mr Lewis, yw rhoddi cyfleusdra i'r dynion I ieuainc i gymeryd rhan mewn gwaith poli- ticaidd, a rheoli eu cymdeithasau eu hunain. Dyna'r syniad sy'n gorwedd dan wraidd y symudiad. Cychwynir ar linellau hollol geuedlaethol. Ni theimlir unrhyw aughyf- eillgarwch at y blaid Ryddfrydol. Cym- deithasau Cymru Fydd Lerpwl a Manchester sydd wedi cymeryd y blaen. Cyfarfod rhagarweiniol yn unig yw yr un a gynhelir yn Nghaerlleon ddydd Sadwrn, i ba un y gwahodd .vyd y prif wleidyddwyr." Mae Caerlleon yn bur anghyfleus i Dde- heudir Cymru, ac ychydig y tfordd yma wyr ddim yn nghylch y gynhadledd, oddigerth yr hyn a welsant yn y pspyrau newydd." Mae Caer yn gyfleus i Lerpwl a Man- chester, yn gystal a Gogledd Cymru, ac y mae yn sicr genyf fod yr hyrwyddwyr wedi bod yn gobebu a Mr Hall, eich goruchwyl- iwr ynaa. Y maent," ychwanegai Mr Lewis, yn bur awyddus i beidio dangos yr un gwrthwyniad i, na sangu ar ;diriogaeth, y cyinaeithasau Rhyddfrydol mewn unrhyw fodd. En hamcan mawr yw ychwanegu at y gwaith a wneir yn barod." Drwy ffurflo plaid Genedlaethol Gym- reig i uno'r cwbl ?" I I Nid dyna'n hollol yr amcan sydd gan- ddynt o flaen eu golwg. Eu bwriad yw tynu allan y dynion ieuainc. wrtn g-wrs, gallaf ddyweyd ar unwaith nad ydyw wedi cael ei gychwyn oblegid y symudiad diweddar. Dim o gwbl. Nid oeagysylltiad rhyngddo a'r gwrthryfel!" Yr hyn sydd eisieu yw cael sylfaen eangach i weithio arni yn boliticaidd ?" Mater fydd hyny i gyfarfod Llandrin- dod yn mis Awst i'w benderfynu. Nid yw yn debyg y bydd iddynt ei gwneyd yn gymdeithas swyddogol. Symudiad Cymreig hollol fydd." Felly, cyfarfod rhag-arweiniol yn unig fydd un Caerlleon pH Yna sylwodd Mr Lloyd George: Yr byn ddylem amcanu ato yw gwneyd cyfar- fod Llandrindod yn un mawr a thrwyadl gjnrychioladol. Tybiaf y bydd yn un gwirioneddol genedlaethol. Am y Cyngor Cenedlaethol, ceir un cynrychiolydd am bob 23 o etholwyr; penderfynwyd hyny flyn- yddau yn ol, felly ni fydd unrhyw anhaws- der ar y pea hwn. Ein syniad yw cael cynghorfa genedlaethol, yr hon a gynrych- iolllo'n deg yr holl genedl; tynu allan raglen genedlaethol, ac yna gychwyn o'r newydd, gyda phlaid annibyno! "PlIoham Plaid Annibynol Gymreig ? MM gwedd gwerylgar ar yr enw. Paham na alweh hi yn Blaid Genedlaethol Gpnreig P" Am fod arnom eisi iu dangos fod y sy- mudiad yn uu anibynol, er y bydd iddo, wrth gwrs, gynorthwyo Llywodraeth Rydd- frydig a gweithredu ar linellau Rhydd- frydig." "Betb am gwestiwn Llafur ? Ms!"u debyg eich bod wedi sylwi ei fod ar y blaen yn y Deheudir yma ? A gymerech chwi hawliau'r gweithwyr i fewn yn- y rhaglen?" O'm rhan fy hun, gwnawn yn sicr, Byddai braidd yn hanfodol. Y mae agos i ddwy ran o dair o boblogaeth Cymru yn weithfaol, yr hyn sydd yn rheswm cryf dros gymeryd cwestiynau Llafur i fewn. Yn wir, ffrwyth sefydlu plaid Genedlaethol fyddai uno yr holl alluoedd diwygiadol, osgoi ysgariad tebyg i'r un a gymer le rhwng Rhyddfrydwyr y dosbarth canol a'r gweithwyr yn Lloegr, Fe'u cedwir i gyd gyda'u gilydd." Lloegr, Fe'u ceclwir i gyd

"ITS WORTH YOUR WHILE" to buy a packet of Horniman's pure tea. It's the best and the cheapest. To ensure the pure chaser obtaing the Hrticle in its original purity, Horniman's Tea is sold in packet, only. Local Agents: -Carnarvon, Owens High-etreet; Davies, Bangor- street. Bangor .C,gory, Market Stores. Holyhead- Bradshaw, Market-street. Llanfairfechan — Finch, Castle Buildings. Conway—Wil- liams, Chemist. Nevin—Johnstone, Chemist. Pwllheli Owen, High-street. Blacnau Gratton, Chemist; Thomas, Grocer. Llan- dudno Holliday, Gloddaeth-street. Port Dinorwic-Owen, Frondeg House. Llan- fyllin- Williams, Chemist. Y Cyngob Plwyf.—Os ydych am ddeall beth yw eich hawl a'ch dyledswydd o dan Ddeddf newydd y Cynghor Plwyf. mynwch gopi o'r Llawlyfr Cymraeg gyhoe-Hir vn Swjrddftt'r Gauedl." Piia S uauaog drwy'r port, 3io; non A 3c y, dwain.

filS TIll CElHlOfl. CYNCOR PLWYF PA FODD I'W ETHOL A'I WEITHIO (YN OL ACT NEWYDD 1894), CAN BERIAH GWYNFE EVANS. CAERNARFON: SWYDDFA'R "GENEDL,' I 1894. Telerau: Un copi drwy'r post, 3! „ 6 eto „ ls Se. „ 12 eto „ 3s Oc. Telerau arbenig i Ddosbarthwyr y "Genedl," ac i Gymdeithasau Rhyddfrydol am gant ac ucbod. D infoner pob arcbebion i Swyddfa'r Genedl," Caernarfon.

Dydd Mercher. Eisteddodd y Ty am ddenddeg o'r- gloch. heddyw, a bu hyd haner awr wedi purap, yn trafod mewn pwyllgor y Gyllideb, ac aed trwy un linell ar ddeg o'r Mesur. Y tollaa ar eiddo adewir mewn ewyllysiau oedd testyn, yr ymgiprys, a'r cyfreithwyr yn unig oedd yn hollti blew. Er fod rhedegfa y Derby heddyw, yr oedd 337 yn bresenol mewn un ymraniad, a chafodd y Llywodraeth fwyafrif o 47. Bu raid gohirio y ddadlamhaner awr wedi pump, yn ol rheolau'r Ty.. Yna gwnaed iawn aID y camwri a wnaed a'r Mesur er Atal Creulondeb at Blant y dydd Mercher blaenorol, drwy adael iddo-basio heddyw yn ddiwrthwynebiad.

Dydd Owener. Cafwyd goleu yn Nhy r Cyffredin heddyw ar y modd y mae yr ymosodiadau," &c. yn cael eugwoeyd yn yr Iwerddon. Gofyn- odd Mr Dane a oedd rhywun wedi cael ei gymeryd i'r ddalfs am drywanu "ceffyl gwerthfawr" yn Tipperary. Dywedodd Mr Morlev fod yr ardal hono yn eithaf tawel; nad oedd teimlad drwg yn bodoli yn erbyn perchenog y ceffyl: ac mai y path hynotaf yn nglyn a'r mater oedd fod y dyn yo ha.w:lio 140-p o iawn oddiar y trethdalwyr, tra mai 28p. oedd wedi ei roi am y ceffyl yn mis, Hydref diweddaf. Galwyd sylw it waith y Barnwr Hawkins yn gobirio ei lys ddydd Mercher, er mwyn iddo gael myned i weled rhedegfa geffylau y Derby, ond ymddengys nad oes gan neb na dim. allu i rwystro'r Birnwr i wneuthur hyny etc. os bydd yn dewis. Aed i bwyllgor ar adran 3 o'r Gyllideb. Gwinga y Toriaid yn enbyd yn erbyn i ychwaneg o dollau gael eu codi ar dir ar farwolaeth y tirfeddianwyr. Gwrthodwyd holl "welliantau" eyfeiltion y tirfeddian- wyr, a cba/faïr Llywodraeth fwyafrifoedd o 52, 36, 43, 38, a 31 yn yr ymraniadan. Pasiwyd adran 3, no yr oedd adran 4 dan ystyriaeth pan ohiriwyd y Ty. Brwydro mawr sydd o flaen y Weiayddiaeth eto yn nglyn a'r Gyllideb.

BAKtNa P0WDEK Bf)Rwr?? l3aking BAKfNG P l?WDFll B6R??' £ *kinZ BAt:!?() POW!'E? R?"??- P<?r B?KI? P?Vt)? ????- ?'?" BAKING P' 1,3 K. HAKIS4 PO^V -ER ma pf' .?. BAKISU 1"1. « B -J -• ,Knh^ 1B.us.iWV, BORW/nr" B" "ill BBo i 4k 8*]Ui(Q POV?Dft ''A?;

ANNIBINYR ARFON I Cymanfa Porthmadog. I Y (jynhadledd ar Ddadgysylltlad. I Dvddiau Mercher a Iau. yr withnos rIdi- weddaf. cynbaliodd Annihvuwyr Arfon eu Gymsnfa flynyddol yn MWh-nrfo*. Y IWwvdd am y Awyddyn oedd y Parch R. Eowlauds, Trelfye. Dechmnvyd y gvfres cyfarfodydd gyda chynh«d!eld yn y Cap*l fViffadwriaetbol, prydnawu ddydd Mercher, pan yr oedd cynulliad lluosog o weinidogion alleyRwyr o bob parth o'r sir yn bresenol. ETHOL SWYDDOOION. u Wedi darllen cofnodion y gynhadledd flaenorol, gofynodd y Parch Machreth Reee a oedd atebion wedi cael eu derbyn oddiwrth y peNoODau a'r awdurdodau cyhoeddus i'r rhai yr oedd y gynhadledd o'r blaen wedi gyru penderfyniadau. Deallwyd yn fuan nad oedd atebion swyddogol i'w goeod ger- broD, ac Did oedd yn hollol eglur pa un a oedd y penderfyniadau wedi cael eu gyrii i bawb y bwriedid iddynt gyrhaedd. Un eaboDind roddwyd ar hyn oedd nad oedd y penderfyniadau fel y'u geiriwyd hwynt yn nodi y pereomm i'r rhai y bwriedid eu gyru. Bu tipyn o ymddiddan ar y mater, ac yn y cysylltinil hwn sylwodd y Parch Harber Evans, D,D.. y dylid cymeryd gofal nid yn unig fod y penderfyniadau a besid yn cael qu danfon i'r personau priodol, ond hefyd fod adroddiad pwrpasol o'r gweithrediadau yn cael ei yru i'r newydduron Seisnig yn urbeuig. Tybiai fod yr enwad yn cael rhy Y' fod oe rd O wad yu cael rby facb o sylw, ac y: oedd y bsi am byny yn gorpbwys arnynt L wy eu hWJain; yr oedd wPdi clywed son am anibendod Annibyn- ia." a tbvbiai fed y diffyg y gelwid sylw ato yn awr yn engraifft o'r anibendod hwnw. Teimlid ar yr un pryd fod y gwaith a ofynid yn orniod i'w oeod ar gefn un dyn, a diwedd yr yindrafodaeth fu penodi y Parch J. R. Williams, Llandudno, yn ysgrifeuydd gohebol y syumnfa. Etholwyd lleygwr, Mr David Jones, Capel Hclyxr, yn unfrydol yn llywydd am y flwyd.iyji ddyfodol, a gadawyd i'r cyrddau chwarter yn y ddau gyfundeb i benodi aelodati y pwyllgor, gyda Mr Williams, Oa}>el Helyg, yn gynbullydd. I flwyddyx NESAF, I Derbyniwyd tri o wahanol geisiadau am y gymanfa y flwyddyu ncsitf. Y cyntaf oedd o Bethcsda ac eglwysi'r cylch. Ar ran yr eglwysi byny, pump mewn nifer, rhoddodd y Parch D. AdaU1. wuhoddiad cynes i'r Gymanfa gael ei chynal yno yn 1895. Cyf- lwynodd y Parch Machreth Eees gyffelyb wahoddiad o Penygroes, 0' d dywedai gyda ilaw, ei fod wedi clywed ar ol dod i'r ystafell nad oedd yn unol a rheolau y Gymanfa i'w chynal ddwywaith yn olynol yn yr un cyf- undeb; os gwrthodid y cais ar y tir hwn, yna dyinunni roddi rhybudd y buasai Pen- ygiocs yn gwneyd cais am y Gymanfa yn lssw. Y trydydd oedd o Trefriw. Dywedai Dr Herbt i Kv ns pe bai Mr Peter Price yn aros vn lV< friw, y buasai ef (Dr Evans) yn ffaft u'r cats olaf; ond yn gyinaint a bod y gwcinidog yn symud ollddiyno dy- inunHi pynyg fod y gwahoddiad cynes o Bctlu's la yii iael ei dderbyn. Cytuuwydar hjni vn unfiy lol. YR YSOOI. SUL. I Cviiygi"i;l y Parch J. R. Williams, Llan- dudno. bcmkrfyniad yn anog Ysgolion Sul j sir i fabwysiadu'r Wera Ryngwladwr- iiethol fel IDflCS llafnr. Eiliwyd hyn gan Mr W. J. Wiiliaius, CaernarfoH, yr hwn a dybiiii y buasai mabwysiadu'r cynllun hwnw yn gymoith gwerthfawr i'r athrawon. Wrth ategu'i' pendorfyniad gwnaeth brawd srall Hjcl at y Gymanfa am drefnu i ddwyn allan lawlvfr'bychan rliad ar y gwersi. Yr oedd v lIo(liallau wythnosol ar y wers gan Mr Oliver, Treffynon, yn bobpeth ellid ddymuno, ac yn gymhorth gwerthfawr i'r ithrawon, ac yn help i symud llawer o'r yiuddadleu difudd gyruerai le yn rhy amI. ODd nis grillai unrhyw athraw fforddio rhoddi CO!.¡ o'r "Tyst" yn nwylaw pob aelod o'i dilosbarth bob wythnos, tra y gellid gwncyd hyny a llawlvfr bycban rhad. Sylwodd Mr Bcriali Cwynfe Evans fod y Metbodistiaid yu gwney l hyny gyda'u maes Uafur bwy, a*ti bod bob blwyddyn yn ey- hoeddi riivw 25000 o gopiau o lawlyfr liychaii rhad, Tybiai y gitllai'r Auibynwyr wneud yr uu jieth pe y cytunent ar y maes rtfFrtdinol. Yr oedd Ysgolion Sul yr Ani- bynwyr yn Morganwg wedi ffurflo Undeb YsgoJioll Sul yr Anibynwyr i'r sir, yn cy- boeddi eu gwerslyfrau arbenig eu hunain. (jallai'r Parch Owen Jones, Mountain Ash, awdwr un o'r llyfrau hyny, yr hwn oedd yn bresenol yn y cyfarfod, roddi hysbysrwydd pellach ar gvnlliin Morganwg. Pan alwyd it Mr Jones yn ddiweddarach, dywedodd fod y cynllun yn gweithio yn rhagoroi iawn yno, ae fel pruwf o hyny dywedodd fod dwy lil 0 ymgeijwyr wedi myned i mewn am yr arholiad yn Undeb Morga»wg eleni. Ar ol rhai sylwadau pellach pasiwyd y penderfyn- ifd yn unfrydol. t GYMANFA GANU. I Cynygiodd Mr Jones, Pisgah, ac eiliodd Mr Humphreys, Caernarfon, benderfyniad yn galw sylw arbenig at y gymanfa ganu gydd i'w chynal yn Nghaemarfon ddydd Llun, y -'5 tin o'r atis hwn. Hysbysodd Mr Williams, Bontnewydd, ysgrifeuydd y Gy- ttanfa. fod pedair mil a ham o docynau i'r cantorion yu unig eisoes wedi cael galw am 'lanvnt gan y rhai oeddynt i gymeryd rban J0 Y gjinanfa. Gan mai dyma'r tro cyntaf iddynt gael ,-rtht»tra yn nglyn a'r gymanfa, tybiai y byddai hyny yn atdyniad ychwan- ) '901- Gulwodd Mr Rowlands, Talysarn, sylw qt' a gyntiolid ar y Sul, ac Ofnal fu bc, I yn achlysur i bobl ieuainc Ydr" ar y Sabbotb, Mynegodd Mr W. WMitms. Caernarfun, a Mr R. Ruberts (Llew Glas), fod trefniadau yn cael eu gne-va a chwmnioedd y:rheilffyrdd am drens Thad a cbyfleus i Gaernarfon y diwrnod hwnw, I Y BUID QTMRBIQ A DADGYSYLLTIAD. Ar ran y pwyllgor cynygiodd y Parch D. Adams, B.A., Bethesda, benderfyniad arsafle wesenol cwestiwn Dadgysylltiad. Myiuegair lawenyda am fod y Llyw- owaMh wedi dwyn mesur Dadgysylltiad i  i'r Scnldd, ac "odi Mcrh&u iddo y lJemad (y'ni?, u am fod Arglwydd *?bety. yn ti MMth yn Birmingham, wedi !?ygu f ?d yn mwriad y LIywodraeth i Iwor Mtsur tr?y'r trydydd darilecMd cyn ?"(igcrphoriad, ac ar sail y mynegiad ? "tw dxtgttMi'r penderfyniad obaith y bydd?,i,r Cymreig yn unol yn cef- '"P r Uywodracth. Wrth gynyg y peu- dert'ni.d dvwedM Mr Adams v rhaid iddynt M YmDoiMnwyr lawenhau 'fod y MMur ? w?di cyrhaedd y darlleniad cyDt?, &c V" fOd Arglwydd Rosebery wedi gwneyd tgaDlad mor groew o fwriadau'r Llywodr- ""th. Yr ocdd ef ei hun yn barod i gyd- i fod y pedwar aelod oeddynt wedi f^idystio, yn gweithredu oddiar argy- ??ditid dwfn, a'u bod, drw?- y cwrs gy- '?)d gmddyct, wedi gwd?yd Ilawer o les. O'd o hyn allan tybiai y gallai'r aelodau'r CYmreig oil g-ydweithredu i gynal mewn awdurdod y Weinvddiaeth oedd wedi rhoddi wdewid bendaiiit yma iddynt. Eiliwyd y penderfyniad gan Mr Williams, Bont- ;jYdd, er ei fod yn aoghytuno a rhai o "8dau Mr Adams. ^Arhyj eododd Machreth ar ei draed, a ^fcdodd ei fod yn hollol anghytuno a'r r..derfyniad, ae yn barod i gynyg gwell- t, Yr oedd yn teimlo mor gryf ar y wti. wn fel y byddai ef yn barod i godi ei ¡ fyn): yn erbyn y penderfyniad pe na "? i'w gefnogi. Nid oedd ?nddo ef «ydd fawr yn Arglwydd Rosebery, ac ?ccddyn gosod u?werobwyHMyrhya 'ddYwed(>dd yn BirminghMn. Yr oedd yp ."siwg ddigon nad oedd ? galond gyda "-gyyUtud, ac y? yr M<?th gaumolid yn ? y penderfyniad, nid oedd wedi gwneyd yn amgen na rhoi cic i'r Wwar aelod ldynt wadi ymladd m1r ddewr dros hawUau Cymru. Heblaw hyny, nid oedd ef yn waddwl rhyw lawer o ddyn oedd yn gosod ei fryd ar fagu ceffylau i'r rhedegfeydd. Yr oedd yn gywilydd i wladweiniaeth y deyrnas fod papyrau dyddiol Lloegr yn dvweyd fod llwyddiant neu aflwyddiant y Llywodraeth bresenol yn ymddibynu ar pa un a fnasai ceffyl Arglwydd Rosebery yn enill y ras yn y Derby eleni ai peidio. Fel un ag ogdd yn dwyn yr enw o weinidog yr efengyl yn Kgnymru, protestiai yn erbyn y syniad o gysylltu buddianau'r blaid Ityddfrydol, yr non yr oedd Cymru bob amser wedi aberthu cymaint er ei mwyn, a rhedegfeydd ceffylau. Achosodd sylwadau miniog Machreth gryn gyffro. Cododd Mr J. R. Pritchard, Y.H., Caernarfon, i eilio'r gwelliant. Tybiai ef mai y lleiaf peth allent fel cynhadledd wneyd oedd cydnabod y gwaith da oedd wedi cael ei wneyd eisoes gan y pedwar aelod oeddid wedi cyfeirio atynt. Eu dyled- swydd hwy fel cynhadledd oedd cynal breithiau'r pedwar hyny, ac anog yr aelodau ereill i gymery 1 yr un cwrs, Yr oedd ef yn I a1'g)'hoeddedig fod teimlad y wlad o blaid y ? pedwar gwr, ac yr oedd g?nddynt hwythau fel cynhadledd gyfleusdra yn awr i roi Uais i'r teimlad hwnw. Teimlai'r Llew Glas yn hollol wahanol i'r ddau siaradwr diweddaf. Yr oedd ef o'r farn fod y penderfyuiad gyoygiwyd gan Mr Adams yn cynwys popeth oedd arnynt eisieu ei ddyweyd ar y mater hwn. Teimlai ef mor gryf draa y penderfyniad ag a wnai Mr Machreth Rees yn ei erbyn, a phe na chai neb i'w bleidio, codai ef ei law i fyny ei hun dros y cynygiad gwreiddiol. I Anghytunai Mr B. G. Evans a'r cynygiad gwreidddiol ac a'r gwelliant hefyd. Yr oedd pob un o'r ddau yn ddiffygiol mewn dau beth. Nid oedd y naill na'r llall yn son dim am yr addewid sicr a roddwyd ar ran y Llywodraeth yn swyddogol gan Mr Thomas Ellis, Prif Chwip y Llywodraeth, a'r hwn oedd wedi cael ei gofnodi mewn ysgrifen trwy awd irdod Mr Ellis ei hun yn mhres- enoldeb dau dyst. Yr oedd yr addewid ys- grifenedig hwnw wedi cael ei gadarnhaugan araetb Arglwydd iiosebery, ac wrth gy- plysu'r ysgrifen a'r araeth s'u gilydd, ceid ymrwymiaa sicr na byddai i'r Llywo-lraeth apelio at y wlad hyd nes byddai Mesur Dad. gysylltiad wedi cuel ei basio trwy Dy'r Cy- ttredina i yru i uy r Argiwyaai. ir all ddiffyg yn y penderfyniad a'r gwelliantoéàd nad oeddent yn dal y Liywodroeth yn dyn at yr ymrwymiad yma. Tybiai ef mai eu dyledswydd oedd daugos fod y Llywodraeth wedi gwystlo euflanrhydedd "i basio'r mesur cyn apelio at y wInd." Credai na fuasai Cymru wedi cael yr ymrwymiad sicr yma oni bai am waith dewr y pedwar aelod. Ond wedi ei gael bydded iddynt wasgu gyda'u gilydd am ei gyfltwniad, dal y Llywodraeth yn gyson a chyndyn at yr adduned, a cheisio cael gan yr oil o'r aelodau Cymreig i gyd- weithredu tuag at hyny. Cefnogai Mr T. E, Morris, bargyfreithiwr, sylwadau Mr Evans, a thybiai mai dyna'r polisi tebycal o lwyddo, 11.'1 un fuasai yn sicrhau mwyaf o gefnogaeth. Nid oedd am daflu unrhyw amheuaeth ar y 27, ond byd- erai y ceid ganddynt hwythau yn awr i gydweithredu a'r pedwar yu eu hymdrech i gadw'r Llywodraeth at eu hymrwymiad. Synai Mr Ellis Jones, Bangor, fel un o'r Pwyllgor dynodd allan y penderfyniad cyn- taf, fod Mr Machreth Rees na Mr Beriah G. Evans wedi codi gwrthwynebiad i'r pen- derfyniad gwreiddiol, gan fol hwnw yn cynwys poopeth oeddent hwy yn ddadleu drosto. Fel mater o ffaith yr oedd y pwyll- gor wrth tynu'r penderfyniad allan yn bwr- iadu iddo fod yn gefnogaeth uniongyrchol i Mr Lloyd George a'i dri chyfaill, yn y cwrs anibynol ooddent wedi gymeryd; ac ar sail ymrwymiad y Llywodraeth, ac ar y sail hwnw yn unig, yr oedd y penderfyniad yn galw ar yr aelodau Cymreig i ge'ncgi'r Llywodraeth. Credai Mr W. J. Williams nad oedd yn bosibl i'r gynhadledd ddod i benderfyniad unfrydol a boddhaol ar y cwestiwn fel yr oedd ar hyn o bryd ger eu bron. Gresyn fuasai rhanu'r gynhadledd ar y cwestiwn os gellid osgoi hyuy, is chredai of y gellid dod i beuderfyniad unfrydol pe ceid y rhai oedd wedi cynyg y penderfyniad a gwelliantau i y neilldu? i dynu allan beuderfyniad DI- wydd fuasai yn cyfarfod a dymuniadau pawb. Credai eu bod oil yn unfryd unfarn yn eu hawydd i wthio'r mesur drwoda rhag blaen, a gresyu felly fuasai i unrhyw achos o ywraniad yn eu piith gymeryd lie. Cyn- ygiai felly fod Mri Adams, Machreth Rees, Beriah G. Evans, Llew Glas, a Phwyllgor y gynhadledd, yn ymneillduo i dynu allan benderfyuiad newydd. Eiliwyd hyn gan Mr Lumley, Llanaelhaiarn. Sylwodd Mr Wil- liams, Llandudno, fod y Speaker," papur a edrychid arno fel yn adlewyrchu barn swyddogol y Weinyddiaeth, yn y rhifyn am ddydd Sadwrn diweddaf, ya dweyd fod y ffaith fod 27 o'r aelodau Cymreig wedi gwrthod ymuno a'r pedwar mewn gvmth- ryfel, wedi gadtd argraff ar feddyliau'r Llywodraeth nad oedd Cymru yn teimlo mor gryf a phenderfynol ar y cwestiwn hwn ag y T;lr pedwar aelod iddynt gredu ei bod. Yna cytunwyd yn unfrydol ar benodi y cyd- bwyllgor i dynu aUau beuderfyniad newydd. Wedi i'r persoDan enwyd ymneillduo, ac ymgynghori, dyoliwelasant gyda'r pen- derfyniad yn y f1:\uf a ganlyn, yr hwn a gynygiwyd gan Mr Adams, ac a eiliwyd gan Dr Herber Evans, ac a basiwyd yn un- frydol "Foil j Gynhadledd hon o Aimibynwyr sir Gaernarfon yn cynrvchioli 20,000 o aelodau a gwrindawvr, yn dadgan eia llawenydd fod Mesur i Ddadgysylltu a Dadwaddoli Eglwys I.oegr yn Nghyniru wedi cael ei ddwyn yn mlaen gan y Llywodraeth ac wedi pasio'r dar- lleniad cyntaf, ac hefyd fod y Llywodraeth, trwy'r Brif Chwip, Mr T. E. Ellis, wedi rhoddi ymrwvmiad sicr, yr hwn a gadarnhawyd gan y Prif Weinidog yn ei ameth YL Birmingham, na fydd i'r Llywodraeth bresenol apelio at y wlad mewn etholiad cyifrediuol hyd nes y pesir y Mesur hwn drwy Dy'r Cyffredin a'i yru i Dy'r Arglwyddi; a thra yn diolch i'r aeloda,4 Cym- reig am eu hymdrt ehion yn y gorphsnol i wasgu hawliau Cymru yn y mater [hwn ar y Llywod- rae'h, yn dadsan gobaith cryf y bydd i'r aelodau Cymreig ddefnyddio pob moddion yn eu gallu er siorhau fod y Mesur yn cael ei gario drwodd naill ai mewn. eisteddiad hydrefol neu fel y Mesur cyntaf yn y Senedd-dymor nesaf: a bod copi o'r penderfyniad hwn yn cael ei ddanfon i'r Prif Weinidog ac aelodau ereill y Cabinet, ac i Chwips v Blaid Gymreig," I DBISEBAU TWYLLODRITS. Cynygiodd y Parch Bryniog Roberts, Caernarfon, ac eiliodd Mr R. Roberts, Criccieth, benderfyui* i cryf yn galw sylw lie yn condemnio'r dull twyllodrus gymer- wyJ gan y blaid Eglwysig i sicrhau enwau wrth y deiseban ddanfonsvyd i fyny i'r Senedd yn erbyn y Mesur Ataliol; ac yn ngwyneb v tebygolrwydd y ceisid parotoi cyflfelyb ddeisebau yn erbyn Mesur Dad- gysylltiad, anogid aelodau a chynulleidfa- oedd yr Annibynwyr i fod ar mi gwyl- iadwriaetb, aci fod yn ffyddlon i'w heg- wyddorion. Y GENIIADAETH, Wedi pasio pleidlais o gydymdeimlad a gweddw a theulu y diweddar Mr W. E. Morris, Porthmadog, yr hwu oedd wedi bod ar hyd ei oes yn flaenllaw gydag achos yr enwad yn y sir, cynygiodd y Parch Ifor Jones, Porthmadog, benderfyniad ar gan- mlwyddiant a gwaith Cymdeithas Genhadol Llundain. Yvit cafwyd yr aneichiad o r gndair ar yr un testun, ac anaml y clywii un mwy grymns na difrifol o blaid y genhadaeth nag a gafwyd gan Mr Rowlands. Medd- ienid y gwrandawyr a theimladau toddedig a drvlliog pan oedd y Ilywydd yn dadleu hawliau'r genhadaeth ar grefyddwyr Cymru. Ar derfyn yr anerchiad hysbyswyd fod tri neu bedwar o Borthmadog a'r cvloh newydd fyned allaa i'r macs conbadol, dau o honynt ar fwrdd y llong genhadol John Wil- liams." Ynglyn a hyn adroddodd Mr Nicholson, Porthmadog, fod casgliadau Porthmadog at y genhadaeth wedi cyn- yddu'n ddirfawr er yr amser yr oedd rhai o bobl ienaiuo y dref wedi dod yn ?ya- ylltiedig a'r genhadaeth ac yr oedi ya- plant yn enwedig yn cymeryd dyddordeb anarlerol yn y gwaith 00 gasglu at long Arthnr Llewelyn," fel y gal went y llestr yn yr hon yr oedd Arthur Llewelyn Morris, brawd Dr Jones Morris, wedi hwylio i'r maes cenhadol. Pe ceid gan eglwysi i godi cenhadon, ebe Mr Nicholson, I gwaith hawdd fyddai cael ganddynt gyftauu at yr achos. Dadleuai Mr Jones, Mountain ash, dros fwy o undeb, cydweithrediad, a threfu yn mhlith eglwysi Anibynol gyda gwaith yr enwad. Nododd fel praivi y gallai eglwysi Anibynol gydweithio yn drefnus, y ffaith fod Cymdeithas Genhadol Llundain wedi bodoli am gan mlynedd, a'i bod yn uno ynddi ei hun ymdrechion cenhadol eglwysi anibynol bob rhan o'r bvd gwareiddiedig; a hi oedd y gymdeithas fwyaf blodeuog a llwyddianus- o 0oU gymdeithasau cenba l, ol y byd. Yr oedd yr un egwyddor yn ganfyddadwy yn ngwaith ysgolion Sul yr enwad yn Morgan- wg yn uno a'u gilydd ac yn gwneyd gwaith mor rhagoroi- Pe cyfeiriai yr enwad yn Nghymmel ymdrechion at waith y genhad- aeth gartrefol, yr oedd maes earig o'i blaen yn phon y gallai wneyd daioni anfesurad- wy. Credai y gallai wneyd hyny heb yru allan genhadon arbenig fel y gwnai euwadau ereill; a nodai fel engraifft eglwys Ton- ypandy, yn y Rhondda. Yno yr oedd yr esrlwvs wedi rhanu'r ardal yn ddosbarthiadau I sO w'd¡ penodi rhai o aelodau'r eglwys i edrych ar 01 pob dosbarth, gan ymweled a'r tai yn rheolaidd, a chynal cyfarfodydd j gweddi naill ai yn y tai neu ar yr heol. Fel canlyniad i hyn yr oeddid wedi sefydlu cyfarfod gweddi yn y capel bob dydd o'r wythnos dd"g o'r gloch, y boreu tan ganol dydd, Nid oeddid yn gwahodd neb yn arbenig i gymeryd rhan yn y cyfarfodydd hyn, ond ceid dynion yn dod yn mlaen yn ewyllysgar a gwirfoddol i gyr.al y cyfarfod- ydd. Yr oedd dros gant o aelodau wedi ym- uno o'r newydd a'r eglwys, a'r oil o honynt yn cymeryd rhan gyhoeddus yn y cyfarfod- ydd gweddi boreuol. Yr oedd hyn yn engraift o'r hyn ellid wneyd trwy gyd- weithrediad ac ymroddiad i waith yr Arglwydd. I Y MODDIOX CYHOEDDUS. Am chwech o'r gloch nos Fercher pre- gethwyd yn nghapel Salem gan Dr Heib r Evans a Mr James, Abertawe M yn y Capel Coffadwriaethol gnu Mr Owen, Glandwr, a Mr Jones, Mountain ash. Boreu Iau am saith o'r gloh cynhaliwyd cyfeillach gre- fyddol agored i bob enwad; a chafwyd cyfarfodydd pregethu ar hyd y dydd"

Bangor. Y PHR.—Yn nghyfMfod y cynghor (im- esi? ddydd Mereber, dywedodd yr is-YSgrif-1 enydd Trafol (Mr Rod way) fod deiseb Mr Morgan, perchenog y ferry, yn erbyn y mesur i gael pier wedi ei dynu yn 01, ac mewn camlyniad byddai i'r m..sur gael ei ddwyn gerbron Pwyllgor y Deisebau Di- wrthwyneb ddydd Mawrth. YR Ymweliad BRENHINOL. Yn y cynghor dinesig dydd Mercher diweddaf, bu cryn ymdrafodaeth mewn perthynas a dathlu vmweliad Tywysog a Thywysoges Cymru. Darllenwyd llythyr oddiwrth y prif gwn- stabl (Cyrnol Ruck) mewn perthynas a I baricadio yr heolydd, a chyfeiriwyd y mater i sylw y pwyllgor a apwyntiwyd yn ddi- weddar i wneuthur parotoadau ar gyfer yr amgylchiad. Penderfynwyd cyflwyno i'r Tywysog anerchiad goreuredig, yn Saesneg a Chymraeg, fEurf yr hon a adawyd i'w ben- derfynu gan y pwyllgor. yn cael eu cynorth- wyo gan Dr Langford Jones, Mr Thomas Lewis, Mr David Williams, a Mr HeDry Lewis. Penderfynwyd yn mhellach adeiladu llwyfan i aelodau y gorphoraeth yn nghyra- ydogaeth Neuadd y Seiri Rbyddion. Oadawyd y trefaiadM yn nglyn &'r adeilad yn nwylaw y pwyllgor.

GWELLHEIK MEDDWDOD Heb yn wybod i'r dioddefydd. Dyma yr nnig ffordd sicr a mwyaf digest. Y mae yn berffaith ddiberygl, 8C ni theimlir ei flas os cymerir ef mewn owpanaid o de, cogi, neu unrhyw fwyd ,?lu Nid ydyw byth yn methu. Y mae wed gwcllhau 8C adjnewyddu hapusrwydd mewn mil- oedd o denluoedd. G wellheir pob achos gan na, pa mor hir y mae wedi bod yn sefyll mewn dyn ion a merched Anfonir y feddyniaeth am Is 3 ddigost, gan Mr. Deacon, Medical o Botanist in k House, 265 High Road, Tottenham Gordon

Dydd Llan. I Gofynodd Mr Stanley Leighton a fwrie lid trosglwyddo eglwys gadeiriol yn Nghymru i feddiant y Dirprwywyr, os mai yr eglwys deiriol'a ddefnyddid fel eglwys y plwyf. Mr Asquith a ddvwedodd ei fod yn deal! fod tair o'r eglwysi cadeiriol Cymieig—sef Bangor, Ty Ddewi, a UMidM—yn cael e? defnyddio fel eglwysi plwyfol, gan nad oes yn v Ueoedd hyny eglwysi plwyfol. 0 dan I I Fesur Dadgysylltiad fe drosglwyddiryr adeil- adau hyn i'r Dirprwywyr,a pherchid yr bawl- iau plwyfol, ond byddai raid eu cadw hefyd i gario yn mlaen wasanaeth eglwys gadeiriol. Yn yr ymdrafodaeth ar y Gyllideb, tra,l?t- odwyd araeth gan Mr Rathbone. Dywed- i odd mai dwy e.?wydlor yn unig oedd mewn' bod, yn ol pa rai y dylid trethu pobl, sef gallu i dalu a'r manteision a gaent wrth fwynhau yr eiddo. Hyd yn hyn, yn ei farn ef, yr oedd y dynion a dderbynient dros fil o bunnau yn y flwyddyu yn talu llai nag a ddylent. O'i ran ei hun gwell oedd ganddo dalu ei ran i'r Wladwriaeth yn ystod ei fywyd yn hytrach na gadael i'w ysgutorion wneydhynyaroleifarwolaeth. Teimlai yn sier y buasai Ilawer o ddynion cyfoethog yn cydolygu ag ef fod y dosbarth gweitliiol yn cael eu trethu, mewn cyferbyniad iddynt hwy, yn llawer rhy drwm. Fel y safoi y gyfraith yn awr, y bobl a dalai yrhan fwyaf o'r trethi oedd y rhai ag yr oedd eu hincwm rhwng 200p a 1000p y flwyddyn, a'r rhai oedd mewn ymdrech fawr i gadtV eu penau uwchlaw y dwfr. Hyderai y byddai i'r cyf- oethogion fod yn ofalus rhag gwrthwynebu yr hyn a gynygiai Caughelly-lil y Trysorlys. Byddai lawn cystal i'r cyfoothogion gytuno a hwy mown ysbryd eyfeillgar, gan y byddai i'r werin, yn hwyr nell hwyrach, eu gorfodi i wneyd hyny. Ac uawaith y byddai i'r werin gymeryd y safle hono, does neb wyr na fydd iddynt fynd yn mhellach a gorfodi y cyfoethogion i dalu yr hen ddyledion, sef yr arian a ddylasent fod wedi eu talu ar hyd y blynyddau. Gwnaed peth gwaith gyda'r Gyllideb, ac yn yr ymraniadau cafodd y Llywodraeth fwyafrifoedd o 42, 104, a 48.

Dydd Mawrth. I Ar ol i ychydig gwestiynau dibwys gael eu holi a'u hateb, cynygiodd Mr Maclure, yr aelcd Toriaidd droa Stretford, fod y Ty i gymeryd gwyl drannoeth, sef diwrnod rhedegfa geffylau y Derby, ac eiliwyd ef gan I Mr Chaplin, Tori arall. Dywedodd Syr William Harcourt nad oedd gau y Ty amser I i'w hebgor i amcan o'r fath, Yn yr ymran- iad pleidleisiodd 160 o blaid y cynygiad a 246 yn erbyn. Felly cafodd y Llywodraeth fwyafrif o 86. Dadl pur ddilfas gafwyd ary Gyllideb, ond gwnaed tipyn o gynydd gyda'r gwaith.

I Dydd lau. -I I EGLWYSI CADEIRIOL C YMHtr. I Mr Griffith Boscawen a ofynodd i'r Ys- grifeuydd Cartrefol a alwyd ei sylw atlythvr a ymddangosodd yn y Times" am y 4yad o Fai, oddiwrth UsDgheUydd FAgobaeth Llandaf, yn yr hwn y dywedir fod dros 1 30,000p wedi cael eu casglu yn wirfoddol tuagat adgyweirio Eglwys Gadeiriol U&n- daf er y Swyddyn 1843; ac a ydyw yr i Ys?rifesydd CxrtreM yn barod i gywiro ei osodiad mai 3425p yw y swm a gorlwyd felly, ac a ydyw yn awr m&wn sefyllfa i roddi manylion Hawn o berthynM i'r arian a war- I iwyd-ar y pedair Eglwys 0a-deirio. ymreig yn ystod y gaunt bresenol, gan ddangos pa I gyfran ddaeth (rt) o'r arian cyhoeddus, a (b) I oddiwrth danysgrifiadau a chasgliadau. Mr Arnold Forster a ofynodd i'r Ysgrifen- ydd Gartrefol a allai ddyweyd pa gyfran o'r arian a variwyd ar adeiladu yr Eglwysi Cadeiriol ya Nghymru er y flwyddyn 1703 a ddaeth o unrhyw drysorfa genedlaethol, nell o arian cyhoeddus a godwyd yn gyfangwbl yn y Dywysogaeth. Mr Asquith: Y SWID 0 3124p, ag y cry- bwyllais am dano ar y 30ain o Ebrill fel wedi cael ei godi er adgyweirio Eglwys Gadeiriol Llandaf, yw yr hyn a roddir yn yr adroddiad a gyhoeddwyd gan Dy'r Arglwyddi ar y 27ain o Fehofin, 1892; ond y mae yr ad- roddiad a gyhoeddwyd gan Dy'r Cyffredin ar y 23ain o Fawrth, 1876, yn hysbysu fod 30,000p wedi cael eu gwario ar yr Eglwys gadeiriol hon rhwng 1840 ae 1870. Nid yw y ffynhonellau o ba rai y cafwyd yr arian hyn yn cael eu nodi, ac nid oes genyi foddion i brofi y fSgyrau h) n, na'r rhai a ddyry Caughellydd Llandaf ychwaith. Nid oes ffigyrau creclidwy i!w oael yn nghylch yr arian a waritvyd a;- egl vysi .:ÜJi.Ll Llia- elwy a Bangor. Mr Arnold Forster: Nid ydycb. wedi ateb fy nghwestiwn. Pa faint o arian cyhoeddus sydd wedi eu gwario fel ag i wneyd yr eglwysi cadeiriol hyn yn adeiladau cyhoedd- us ? Mr Asquith: Nis gall-if roddi atebiad pellach. Mr Griffith Boscawen: A all yr Ysgrifen- ydd Cartrefol roddi adroddiad yn dangos yn fanwi pa faint o'r arian a wariwyd ar y ped- air eglwys gadeiriol a gafwyd drwy dan- ysgrifiadau a chasgliadau, a pha faint o arian cyhoeddus ? Mr Asquith: Nid oes defayddiau ag y gellir dibyna arnynt, ar ba rai y gellid gwneyd adroddiad o'r fath. M'r Griffith Boscawen: A ydyw yn ffaith fad y Llywodraeth wedi gwneyd eu cynygiad i drosglwyddo'r eglwysi cadeiriol Cymreig i gorff bydol heb wneuthvir unrhyw ymgais i gael allan pa faint o'r arian a wariwyd ar- nynt sydd wedi eu cymeryd o'r arian c1- hoeddus r Mr Asquith Na, syr, nid yw hyny yn ffaith. Mr Penrose Fitzgerald: A ydym ni i ddeall ei fod yn eithaf posibl fod arian cy- hoeddus wedi cael eu gwario ar yr eglwysi hyn, ac na wna yr Ysgrifenydd Cartrefol, neu ynte na all, roddi unrhyw hysbysrwydd i ni ? Mr Asquith: Y mie'r defnyddiau sydd wrth law yn gyfryw ag nas gall y Llywod- raeth roddi unryw ddibyniad arnynt i ddan- gos faint o arian a gasglwyd o dro i dro gan wahanol bersonau. Bu'r ymdrafodaeth ar y Gyllideb yn ym- lusgo 0 chwech o'r gloch hyd haner nos. Byddai'r Llywudraeth yn cael taa 40 o fwy- afrif bob tro y cymerai ymraniad le.

Conwy. Dydd Marcher, cymerodd prioda.s Mr Ed- ward Jones, Stanley Buildings, y cyn-faer, le yn Mangor. Y briodasfcrch ydoedd Miss Elizabeth Hughes, Caergron, Conwy. Gwas- anaethwyd gan y Parch R. Curry (W). Cynhaliwyd cyfarfod o'r Cynghor Trefol, prydrawn ddydd Mercher, pryd y pewlerfynwyd gwneyd treth o 4s. Ba peth trafodaeth ar gyflogau svvyddogion v evnsrnr

-0- Llangefni. ener' utel cyfisol. cynhaliwyd cyngberdd chwaethus ye y Neuadd Drefoi dan nawdd y Cor Meibion, er cynorthwyo i ddwyn y draul yn nglyn a'r ysgol nos. Llywyddwyd gan Dr J. Lewis Owen, yr hwn a dradaododd anerchiad sylweddol. Ar- weiniwyd gan y Parch T. Frimaton. Gwas- aneethwyd gan Miss M. J. Parry ?Ma<?n Ueehid), Bethesda; Miss K. ?n GW dwr Mr J. R. Morgan, o Eglwys Gadeiriol ?or_ Mr W. Th? (Te?yd?? Mr R. Owen, Llanercbymedd ferdawi' et) Mr J. Robn; Parti dan .r?i? MMrJT; R^ober,ts; a r Cor Meibion hefyd dan ei arweiniad. Cy.eiiiwyd gan Mr E. Sngetoi ttr°Lerpw1' ond^ awr^j Langefni.

I wneyd i ff,fr??d a bIas drwg   Oil, ? wneyd 7nd h?ddi'? r dg r°d gorchfygu yr h?n wrMthjwy?p? i??? ??? maeth poblogaidd. Mae pob gwrthwyneb- ad yn cael ei symud yn Scott's EmXion G wneir yr oil yn flasus ac yn toothino i'r n!l frUtrf^- F,el bwyd maeth ton y ma^ heb ei ail. Mae physigwyr dros y byd yn ei g?. G?erthirefg.ryU??  6c. Ymadawodd Syr Edward Watkin o'i balasdy ar ochr y Wyddfa ar 0i er s amryw wythnosau. Pur w?]?')?? ? ran e* iechyd ar hyn o bryd. 0 I Yfory, bydd Mr Herbert Gladstone yo agor clwb Rhyddfrydol newydd JflSeE