Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

14 articles on this Page

.CISKICHIOLAETH ARFON. I

News
Cite
Share

CISKICHIOLAETH ARFON. I Bewis Ymgeisydd Rhyddfrydol. I prydDawn Mercher, cynhaliwyd cyfarfod 0 YD h ?D R ddfrydol Arfon. yn Neuadd y FsrftuLl Conwy, i ddewis ymgeisydd Khyddfrydol dros yr etholaeth erbyn yr etboliad nesaf, gan fod Mr Rathbone wedi hysbysu ei fwriad i ymddiswyddo. Daeth tua 66 allan o'r 110 cynrycbiolwyr Rhydd- frydol ynghyd i wneyd y dewisiad. Fel y gwyddis, yr oedd dan ymgeisydd o flaen yr etl,ol&cth, sef Mr D. I Williams, Llanberis, a Mr W. Jones, Rhydjxhaiu, ac er mwyn cael barn Rhyadfrydwyr yr ctholaeth cy- merwyd test ballot. Gwelwyd mai Mr Wm. Jones gafodd y ltwyafiif, ac felly gwaith y eyfarfod ydoedd eadarnhau y dewisiad hwil. Yr oedclys yn ofni y buasai y gweith- rediadau yu bur derfysgiyd, oherwydd y tciuiladau uchel a enynwyd ar y naill ocbr a'r llall trwy yr etholiad, ond ar y cyfan aeth pobpeth yn y cyfarfod ymlaen yn dawel. Cymerwyd y gadair gan Mr H. H. Davies, Bethesda, llywydd y gymdeithas. Yr oedd gydag ef ar y llwyfan Mr C. H. Darbishire (y trysorydd), a Mr R. D. Wil- liams (yr ysgrifenydd). Wrth ttgor y cyfarfod rhoddodd Mr Davies y eyweirnod priodol i'r gweithrediadau. Gobeithiai y byddai i bopleth gael ei ddwyn yn mlaen mewn dull boneddigaidd, a cbeisio cadw pobpeth yn ei le priodol. Dylent barchu eu gilydd. Y mater cyntaf a ystyriwyd oedd rhyddid i wyr y waag gael aros yn y cyfarfod, a phasiwyd penderfydiad unfrydol o ganiatad iddynt, ar eynygiad Mr Evans, Llandudno. Y mater nesaf oedd dewis yn derfynol yr ymgeisydd Rhyddfrydol. Y Parch J. Spinther James a sylwodd ei fod yn awyddus, cyn myned yn mhellach i'r mater, i'r cyfm' ¡,sio penderfyniad i'r perwyl ei fo I in i. i derfynol o gefnogi a gweithio i aiv.s yr ymgeisydd dewis- edig, pwy byiiKg xni y mwyafrif. Dylent weithio yn unol i'w anfon i'r Senedd yn erbyn pob ymgeisydd arall. Elis o'r Nant a eiliodd y cyuygi",1. Mr Roberts, Llinfnirfechan, a sylwodd fod mater arall y djlid cael sylw amo yn awr, am fod pwysigrwydd mawr arno. Dylent ofalu aiii vr etliolrestr. Yr oedd amser i ofalu am Jalli wrtti y drws, a dylent gael sicrwydd fod aiian digonol i gario allan y g\»nith oed.) giiiiddynt. Yr oedd yr ym- (isydd bluenorol wedi talu y cwbl. A oedd yr un presenol i wneyd yr un liet4 ? iu eryri drafodaeth a oedd y materion hyn yn gvsyJltiedig a't) gilydd ae yu briodol i'w traf<rd ar y omeiit bono, a sylwodd y cadeirydd iimi gohiiio y materion hyd y diwedd odd oreu. Darllenwyd rhfi-tr y pleidleisiau a rodd- wyd i'r ymgeiswyr yn v gwalianol ddos- barthiadan o'r gy rychioihcth. Cafwyd mai cyfanrif y pleidleisiau yn yr etholaeth ydoedd 3,492, aliaii o dros 10.000 ar yr etholrestr (yn cynwys Rhyiitrylwyr a Cheidwad- wyr). O'r rhai hyn pieidleisiodd 2,116 dros Ur W.Jones,a 1376 <lr.)s Mr D. P. Williams, flI)' catodd Mr W. Jones fwyafrif o 740. .r gynygiad Mr J. F. Roberts, Llanberis, yn cael ei eilio gan Mr Thomas Williams, Bethel, pasiwyd penderfyniad gyda mwyaf- rif mawr fod Mr W. Jones i gitel ei dderoyn ) yn derfynol fel yr ymgeisydd Rhyddfrydol drus y gynrychiolaeth. Yna aed at y peth nesaf ar y rhaglen, sef ttVitil saith o gynryebiolwyr i'r gyuhadledd ar Dy'r Arglwyddi a gynhelir yn Leeds ar yr 20fed cyfisol. Bu ychydig drafodaeth ar y cwestiwn o dalu treuliau y cynrychiolwyr, a phcnderfynwyd tod y cynrychiolwyr i dalu eu costau eu hunain. Penodwyd y Parch J. Spinther James, Mri J. Roberts, Penmaen- mawr; J. Roberts, Llandudno: R. E. Jones, Llanberis; J. Evan Roberts, Bangor; D. P. Williams, a Robert Evans, Colwyn, yn cynrychiolwyr. Oalwyd ar Mr W. Jones i mewn i'r oyf- artod, a chaed anerchiad ganddo. Diolchai iddynt, ac i'r gynrychiolaeth drwyddynt, am eitthol fel eu hymgeisydd. Yr oedd y cyf- rif-Meb yn fawr, oud bwriadai edrych ar y cyfrifoldeb yn ei wyneb (cymeradwyaeth). Dwy fFordd oedd i gvfarfod a rhwystrau, un trwy eu hosgoi, a'r llall trwy ymdrechu yn eu herbyn. Bwriadai ef ymdrechu ei oreu yn eu herbyn—(cymeradwyaeth)— a gyfynai yn (lite.- am eu cydweithrediad iasio y ddwy blaid (elywch). Yr oeddegwydd- orion yn uwch na phersonau—(cymeradwy- aeth)—gan hyny, bydded iddyut aughofio T [xthau celyd a ddywedwyd ar y naill ocbr a'r llall, n'r teimladau a godwyd. a bydded iddynt benderfynu bod yn unol, ae felly gyfarfod ag anhawsderau (clywch). Yr oedd efe yno o flaen rhai o'i with wyneb wyr penaf, ond nid oedd lla dig na chas yn ei galon at y rhai hyny (cymeradwyaeth). Ni ildywedodd air, ac ni wnaeth uu weithred, ag yr oedd arno gywilydd o honynt (clywch). Eu gwaith yn awr oedd can pob a dwy, a bud yu selog i wneyd y gynrych- iolactn i fod yr un iachusaf, a'r mwyaf Kyddfrydig o'r un. Bydded i'r gynrych- iolaeth fod yn un a gloewder Rhyddfryd- iaeth yn pcrthyn iddi ^cymeradwyaeth). Wedi hyn, bu trafoaaeth fuith, ar gynyg- iad y Parch Spinther James, fod i'r eyfarfod basio penderfyniad yn ymrwymo yn unol i gtftiogi Mr W. Jones, ac yn ymrwymo i weithio yn galonog dros ei anfoniad i'r Senedd yu erbyu pob ymgeisydd Toriaidd. Sylwai Mr J allies fod y bleidlais yn fifafr Mr Jones yn un ddiamwys. Nid oedd dim pryder o gylch hyny. Yr. awr eu dyled- wydd oedd bod yn unol i gario'r arch Wweh). Eiliwyd drachefn gan Elis o'r Sant. Mr Roberts, Llanf«irfech»n, a gynygiodd, W gwelliHnt, nad oeddynt i b"sio y pen- aerfyuiml hyd net) y eaent ryw sicrwydd y bydiki i drcoIliulI y cofrestriad gael eu tain. Yr 01'1,1 yu sicr w. chai Mr Jones fynd i'r S>ene^; M, wrthwynebiad. lUmiii oedd gotalu y gofrestr. ??id oedd hauer y gymdeithas yn brewenol, »o ,yr oeddynt am y'urwymo i weithio dros Mr Jouoa heb gael wcrwytid fu,l giiuddyat yr aiian at y cof- ^striad. Eiliwyd y gwuiluut gan Mr Hughes, Conwy. y Parch Spinther James a sylwodd nad I oldd cynvgiad Mr Roberta yn welliant ar ei gynygiad ef. Yr oedd yn rhaid iddynt "ynebu y costau, ond ar yr un pryd gallant ymrwymo i weithio yn unol dros Mr W. Jones. Y Cadeirydd hefyd a ddywedodd nas £ aUai gymeryd y eynygiad fel gwelliant. Mr W. E. Davies, Penisa'rwaen, a gyn- Tgiodd fod y eynygiad gwrsiddiol i'w ohirio y ddiwedd y cyfarfod, er mwyn cael ys- ;;n iifr 0 faterion a yd at yn sicr o ,,001. Sliwyil y gwelliant hwn, ond wedi ei 'oddi i fyny i'r cyfarfod collwyd ef trwy fwyafrif mawr. Pan roddwyd cynygiad Mr Spinther James I YDY. pasiwyd ef gyda mwyafrif mawr. Ya ystyriwyd cwestiwn treuliau y cof- r'; nad. Mr W. Roberts, Llandudno, a t'iyu4i alu wyboaaeth am y treuliau. Tybiai f,)d Y treu"u yn rhy uchal yn y gor- Mr R, Roberts, Fethesda, a ofynai a oedd hn ofynol i aelod seneddol dalu y treuliau }n. neu a oedd Mr Rathbone wedi gwneyd t6), ° ewylly da (cymeradwyaeth a chwer- Y Cadeirydd a sylwodd eu bod wedi bod yn gwneyd apeliadan at yr etholwyr, ond Ir ieby,lig oedd i'w gael. Yr oedd yr y sgrifenydd wedi darllen y cyfrifou yn y ) farfod biyayddol, ac hyd yr oedd yn cofio, r edd y treuliau blynyddol yn 243p. dd Parch D. Davies, Llaududno, a gynyg- ? (od pob dosbarth i ffurtio pwyllgor eol rych ar ol y gwaith gartref, ao fod 1!reIthiwr i'w logi, fel yn awr, gan y gym- eIthas gallolog, a'r draul i'w ranu rhwng .iWYd byn gan Mr Chiffith Davies, Mr J. F. Roberts, Llanberis, a ofyuai a oedd Mr Rathbone am dalu y treuliau tra y byddai yn aelod dros yr etholaeth. ai ynte a oedd wedi taflu ei Ryddfrydiaeth dros y bwrdd (gwaeddi, na! "trefn," cywilyad"). Mr C. H. Darbishire, wedi cael caniatad y cadeirydd, a sylwodd eu bod byii yr adeg bresenol wedi rhoddi iddo ef y gwaith o edrych ar ol yr arian. Ar hyd yr amser y bu ef yn drysorydd y gymdeithas, yr oedd ganddynt bob amser ddigon o arian yn y banc cyn dechreu unrhyv waith (cymerad- wyaeth). Dyna'r ffordd y gwueid busnes. Ni chyinerodd ef y swydd ond ar y ddeall- twriaeth fod yr arian yn y bane. Ei unig waith oedd edrych fod yr arian yn cael eu gwario yn briodol. Pan y gwnaeth Mr Rathbone yr hysbysiad a'u synodd hwynt gymaint, penderfynodd yntau (Mr Darbi- shire) ddychwelyd i'r gymdeithas y swydd a roddwyd iddo. Oherwydd yr amser cyn- hyrfus a fu yn ddiweddar ni chafodd y cyf- leusdra i ddweyd ei benderfyniad. Hyd yr adeg bresenol yr oedd y gymdeithas yn I rhydd oddiwrth ddyled, oddieithr bil bychan o 9p, yr hwu y dylai y ddau ymgeisydd ei dalu. Ei farn ef, wrth roddi i fyny ei swyùd, oedd nad oedd yn bosibl cario ymlaen y gwaith heb gael arian yn y bane, a hyn oedd y rheswiu gwirioneddol dros ofyn am guarantee. Nid oedd gan y ewes- tiwn, pa un ai cyfoethog ai tlawd oedd yr ymgeisydd, ddim i'w wneyd ag ef (eymerad- wyaeth). Os oeddynt am gadw yr etholaeth yn Rhyddfrydol yn y Senedd rhaid caol arian at y coiresti iad. Nid oedd ef yu I barod i wario arian heb gael sicrwydd fod ganddynt arian i'w wario. Os oeddynt am i Mr Rathbone dalu y costau, rhaid iddynt ofyn iddo eu hunain. Yr oedd yn ofni fod Mr Rathbone wedi eu spwylio. Bu ef (Mr Darbishire) yn pregethu y dylai pob aelod dalu swllt y flwyddyn at y treuliau (uchel gymeradwyaeth); oud M iddynt wedi gwrando arno. HwyrauL ■ •• .niataent iddo enwi un neu ddau o fone i cymwys i gymeryd ei le. Y cytit,, ? I Mr R. E. Y..l., Llanberis. Tybi"i Mr Jc?PeB nad oedd augen cael yr arian )-it y banc, ac yr oedd wedi dweyd ei fod yu Uaiod i roddi lOp i lawr at y treuliau (chwerthin ). Y boueddwr arall oedd Mr Roberts, Penmaen- mawr, yr hwn oedd yn dilyu cyfoethog a gallai lanw y swydd yn iawn. Mr R. E. Jones a sylwodd fod Mr Darbi- shire wedi gwneyd camgyiueriud. Nid wedi addaw lOp yr oedd. Oild yr hyn a ddywedodd oedd fod yn well ganddo dalu lOp, os bydd dyled arnynt, na bod a wnelo ef o gwbl a'r guarantee. Yr oedd yn ddrwg ganddo am y tuchan a'r sarcasm yn araeth Mr Darbishire. Dylent weithio yn unol fel Rhyddfrydwyr, ac nid ceisio dymchwelyd pethau .rn y frwydr. Yr oedd yn barod i wnevd ei ran yn y gwaith, a chredai fod y wlad yn barod i fyned i'w Hogel!. Dylent fod yn unol. Mr Roberts, Llanfairfechan, a gynygiodd benderfyniad eu bod i dori y gymdeithas i fyny. Eiliwyd hyn gan Mr W.O. Williams, Llandudno, ond rheohnd ef allan o drefn. Wedi ymdrafodaeth IJCUUCU ihoddwyd penderfyniad y-Parch D. Davies i fyny i'r cyfarfod, a phasiwyd d, Mr Arfon Davies II g\ nygiodd eu bod yn I gofyn i Mr Darbishire Un-hau ) h y swydd am eleni. Eiliwyd byn, a phasiwyd yn un- frvdol. Mr Darbishire a ddywedodd fod Mr R. E. Jones wedi dweyd mai gwawdiaeth oedd ei eiriau, ond yr oedd yn darwg ganddo orfod dweyd nad oedd dim gwawdiaeth ynperthyn iddo ef (y siaradwr). Yr oedd yn barod i barhau yn ei swydd am y flwyddyn ond i'r arian fod yn y banc (clywch). Credai mai dyledswydd yr etholaeth oedd talu y costau hyn dros yr ym eisydd, ac felly gallent gael rheolaeth arno (cymeradwyaeth). Mr William Jones a sylwodd ei fod yn bwriadu mynd drwy yr etholaeth i ffuifio cymdeithasau lleol i weithio ar gyfer y cof- restriad. Apeliai atyut oll fel boneddigion a dynion i fod yn bur i'w Rhyddfrydiaeth ac i gydweithio gyda'r gymdeithas i enill yr etholiad nesaf (cymeradwyaeth). Wedi talu diolchgarwch i'r cadeirydd, ter- fynodd y gweithrediadau.

I EISThDOFOll (iAUllIRIOL…

LJiADRATA CWRW.

Llanerchymedd. - - - -!

CYMERIÅDAORWYNION. I

lltAWER IAWN 0 FFOLINEB.

i Caergybi.

Advertising

ICROESAWU MR WILLI ■> M JONES…

HIRWAUN. I

IABERDAR. I

Advertising

MARCHNADOEDD. !

Llannvst.---