Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
14 articles on this Page
.CISKICHIOLAETH ARFON. I
CISKICHIOLAETH ARFON. I Bewis Ymgeisydd Rhyddfrydol. I prydDawn Mercher, cynhaliwyd cyfarfod 0 YD h ?D R ddfrydol Arfon. yn Neuadd y FsrftuLl Conwy, i ddewis ymgeisydd Khyddfrydol dros yr etholaeth erbyn yr etboliad nesaf, gan fod Mr Rathbone wedi hysbysu ei fwriad i ymddiswyddo. Daeth tua 66 allan o'r 110 cynrycbiolwyr Rhydd- frydol ynghyd i wneyd y dewisiad. Fel y gwyddis, yr oedd dan ymgeisydd o flaen yr etl,ol&cth, sef Mr D. I Williams, Llanberis, a Mr W. Jones, Rhydjxhaiu, ac er mwyn cael barn Rhyadfrydwyr yr ctholaeth cy- merwyd test ballot. Gwelwyd mai Mr Wm. Jones gafodd y ltwyafiif, ac felly gwaith y eyfarfod ydoedd eadarnhau y dewisiad hwil. Yr oedclys yn ofni y buasai y gweith- rediadau yu bur derfysgiyd, oherwydd y tciuiladau uchel a enynwyd ar y naill ocbr a'r llall trwy yr etholiad, ond ar y cyfan aeth pobpeth yn y cyfarfod ymlaen yn dawel. Cymerwyd y gadair gan Mr H. H. Davies, Bethesda, llywydd y gymdeithas. Yr oedd gydag ef ar y llwyfan Mr C. H. Darbishire (y trysorydd), a Mr R. D. Wil- liams (yr ysgrifenydd). Wrth ttgor y cyfarfod rhoddodd Mr Davies y eyweirnod priodol i'r gweithrediadau. Gobeithiai y byddai i bopleth gael ei ddwyn yn mlaen mewn dull boneddigaidd, a cbeisio cadw pobpeth yn ei le priodol. Dylent barchu eu gilydd. Y mater cyntaf a ystyriwyd oedd rhyddid i wyr y waag gael aros yn y cyfarfod, a phasiwyd penderfydiad unfrydol o ganiatad iddynt, ar eynygiad Mr Evans, Llandudno. Y mater nesaf oedd dewis yn derfynol yr ymgeisydd Rhyddfrydol. Y Parch J. Spinther James a sylwodd ei fod yn awyddus, cyn myned yn mhellach i'r mater, i'r cyfm' ¡,sio penderfyniad i'r perwyl ei fo I in i. i derfynol o gefnogi a gweithio i aiv.s yr ymgeisydd dewis- edig, pwy byiiKg xni y mwyafrif. Dylent weithio yn unol i'w anfon i'r Senedd yn erbyn pob ymgeisydd arall. Elis o'r Nant a eiliodd y cyuygi",1. Mr Roberts, Llinfnirfechan, a sylwodd fod mater arall y djlid cael sylw amo yn awr, am fod pwysigrwydd mawr arno. Dylent ofalu aiii vr etliolrestr. Yr oedd amser i ofalu am Jalli wrtti y drws, a dylent gael sicrwydd fod aiian digonol i gario allan y g\»nith oed.) giiiiddynt. Yr oedd yr ym- (isydd bluenorol wedi talu y cwbl. A oedd yr un presenol i wneyd yr un liet4 ? iu eryri drafodaeth a oedd y materion hyn yn gvsyJltiedig a't) gilydd ae yu briodol i'w traf<rd ar y omeiit bono, a sylwodd y cadeirydd iimi gohiiio y materion hyd y diwedd odd oreu. Darllenwyd rhfi-tr y pleidleisiau a rodd- wyd i'r ymgeiswyr yn v gwalianol ddos- barthiadan o'r gy rychioihcth. Cafwyd mai cyfanrif y pleidleisiau yn yr etholaeth ydoedd 3,492, aliaii o dros 10.000 ar yr etholrestr (yn cynwys Rhyiitrylwyr a Cheidwad- wyr). O'r rhai hyn pieidleisiodd 2,116 dros Ur W.Jones,a 1376 <lr.)s Mr D. P. Williams, flI)' catodd Mr W. Jones fwyafrif o 740. .r gynygiad Mr J. F. Roberts, Llanberis, yn cael ei eilio gan Mr Thomas Williams, Bethel, pasiwyd penderfyniad gyda mwyaf- rif mawr fod Mr W. Jones i gitel ei dderoyn ) yn derfynol fel yr ymgeisydd Rhyddfrydol drus y gynrychiolaeth. Yna aed at y peth nesaf ar y rhaglen, sef ttVitil saith o gynryebiolwyr i'r gyuhadledd ar Dy'r Arglwyddi a gynhelir yn Leeds ar yr 20fed cyfisol. Bu ychydig drafodaeth ar y cwestiwn o dalu treuliau y cynrychiolwyr, a phcnderfynwyd tod y cynrychiolwyr i dalu eu costau eu hunain. Penodwyd y Parch J. Spinther James, Mri J. Roberts, Penmaen- mawr; J. Roberts, Llandudno: R. E. Jones, Llanberis; J. Evan Roberts, Bangor; D. P. Williams, a Robert Evans, Colwyn, yn cynrychiolwyr. Oalwyd ar Mr W. Jones i mewn i'r oyf- artod, a chaed anerchiad ganddo. Diolchai iddynt, ac i'r gynrychiolaeth drwyddynt, am eitthol fel eu hymgeisydd. Yr oedd y cyf- rif-Meb yn fawr, oud bwriadai edrych ar y cyfrifoldeb yn ei wyneb (cymeradwyaeth). Dwy fFordd oedd i gvfarfod a rhwystrau, un trwy eu hosgoi, a'r llall trwy ymdrechu yn eu herbyn. Bwriadai ef ymdrechu ei oreu yn eu herbyn—(cymeradwyaeth)— a gyfynai yn (lite.- am eu cydweithrediad iasio y ddwy blaid (elywch). Yr oeddegwydd- orion yn uwch na phersonau—(cymeradwy- aeth)—gan hyny, bydded iddyut aughofio T [xthau celyd a ddywedwyd ar y naill ocbr a'r llall, n'r teimladau a godwyd. a bydded iddynt benderfynu bod yn unol, ae felly gyfarfod ag anhawsderau (clywch). Yr oedd efe yno o flaen rhai o'i with wyneb wyr penaf, ond nid oedd lla dig na chas yn ei galon at y rhai hyny (cymeradwyaeth). Ni ildywedodd air, ac ni wnaeth uu weithred, ag yr oedd arno gywilydd o honynt (clywch). Eu gwaith yn awr oedd can pob a dwy, a bud yu selog i wneyd y gynrych- iolactn i fod yr un iachusaf, a'r mwyaf Kyddfrydig o'r un. Bydded i'r gynrych- iolaeth fod yn un a gloewder Rhyddfryd- iaeth yn pcrthyn iddi ^cymeradwyaeth). Wedi hyn, bu trafoaaeth fuith, ar gynyg- iad y Parch Spinther James, fod i'r eyfarfod basio penderfyniad yn ymrwymo yn unol i gtftiogi Mr W. Jones, ac yn ymrwymo i weithio yn galonog dros ei anfoniad i'r Senedd yu erbyu pob ymgeisydd Toriaidd. Sylwai Mr J allies fod y bleidlais yn fifafr Mr Jones yn un ddiamwys. Nid oedd dim pryder o gylch hyny. Yr. awr eu dyled- wydd oedd bod yn unol i gario'r arch Wweh). Eiliwyd drachefn gan Elis o'r Sant. Mr Roberts, Llanf«irfech»n, a gynygiodd, W gwelliHnt, nad oeddynt i b"sio y pen- aerfyuiml hyd net) y eaent ryw sicrwydd y bydiki i drcoIliulI y cofrestriad gael eu tain. Yr 01'1,1 yu sicr w. chai Mr Jones fynd i'r S>ene^; M, wrthwynebiad. lUmiii oedd gotalu y gofrestr. ??id oedd hauer y gymdeithas yn brewenol, »o ,yr oeddynt am y'urwymo i weithio dros Mr Jouoa heb gael wcrwytid fu,l giiuddyat yr aiian at y cof- ^striad. Eiliwyd y gwuiluut gan Mr Hughes, Conwy. y Parch Spinther James a sylwodd nad I oldd cynvgiad Mr Roberta yn welliant ar ei gynygiad ef. Yr oedd yn rhaid iddynt "ynebu y costau, ond ar yr un pryd gallant ymrwymo i weithio yn unol dros Mr W. Jones. Y Cadeirydd hefyd a ddywedodd nas £ aUai gymeryd y eynygiad fel gwelliant. Mr W. E. Davies, Penisa'rwaen, a gyn- Tgiodd fod y eynygiad gwrsiddiol i'w ohirio y ddiwedd y cyfarfod, er mwyn cael ys- ;;n iifr 0 faterion a yd at yn sicr o ,,001. Sliwyil y gwelliant hwn, ond wedi ei 'oddi i fyny i'r cyfarfod collwyd ef trwy fwyafrif mawr. Pan roddwyd cynygiad Mr Spinther James I YDY. pasiwyd ef gyda mwyafrif mawr. Ya ystyriwyd cwestiwn treuliau y cof- r'; nad. Mr W. Roberts, Llandudno, a t'iyu4i alu wyboaaeth am y treuliau. Tybiai f,)d Y treu"u yn rhy uchal yn y gor- Mr R, Roberts, Fethesda, a ofynai a oedd hn ofynol i aelod seneddol dalu y treuliau }n. neu a oedd Mr Rathbone wedi gwneyd t6), ° ewylly da (cymeradwyaeth a chwer- Y Cadeirydd a sylwodd eu bod wedi bod yn gwneyd apeliadan at yr etholwyr, ond Ir ieby,lig oedd i'w gael. Yr oedd yr y sgrifenydd wedi darllen y cyfrifou yn y ) farfod biyayddol, ac hyd yr oedd yn cofio, r edd y treuliau blynyddol yn 243p. dd Parch D. Davies, Llaududno, a gynyg- ? (od pob dosbarth i ffurtio pwyllgor eol rych ar ol y gwaith gartref, ao fod 1!reIthiwr i'w logi, fel yn awr, gan y gym- eIthas gallolog, a'r draul i'w ranu rhwng .iWYd byn gan Mr Chiffith Davies, Mr J. F. Roberts, Llanberis, a ofyuai a oedd Mr Rathbone am dalu y treuliau tra y byddai yn aelod dros yr etholaeth. ai ynte a oedd wedi taflu ei Ryddfrydiaeth dros y bwrdd (gwaeddi, na! "trefn," cywilyad"). Mr C. H. Darbishire, wedi cael caniatad y cadeirydd, a sylwodd eu bod byii yr adeg bresenol wedi rhoddi iddo ef y gwaith o edrych ar ol yr arian. Ar hyd yr amser y bu ef yn drysorydd y gymdeithas, yr oedd ganddynt bob amser ddigon o arian yn y banc cyn dechreu unrhyv waith (cymerad- wyaeth). Dyna'r ffordd y gwueid busnes. Ni chyinerodd ef y swydd ond ar y ddeall- twriaeth fod yr arian yn y bane. Ei unig waith oedd edrych fod yr arian yn cael eu gwario yn briodol. Pan y gwnaeth Mr Rathbone yr hysbysiad a'u synodd hwynt gymaint, penderfynodd yntau (Mr Darbi- shire) ddychwelyd i'r gymdeithas y swydd a roddwyd iddo. Oherwydd yr amser cyn- hyrfus a fu yn ddiweddar ni chafodd y cyf- leusdra i ddweyd ei benderfyniad. Hyd yr adeg bresenol yr oedd y gymdeithas yn I rhydd oddiwrth ddyled, oddieithr bil bychan o 9p, yr hwu y dylai y ddau ymgeisydd ei dalu. Ei farn ef, wrth roddi i fyny ei swyùd, oedd nad oedd yn bosibl cario ymlaen y gwaith heb gael arian yn y bane, a hyn oedd y rheswiu gwirioneddol dros ofyn am guarantee. Nid oedd gan y ewes- tiwn, pa un ai cyfoethog ai tlawd oedd yr ymgeisydd, ddim i'w wneyd ag ef (eymerad- wyaeth). Os oeddynt am gadw yr etholaeth yn Rhyddfrydol yn y Senedd rhaid caol arian at y coiresti iad. Nid oedd ef yu I barod i wario arian heb gael sicrwydd fod ganddynt arian i'w wario. Os oeddynt am i Mr Rathbone dalu y costau, rhaid iddynt ofyn iddo eu hunain. Yr oedd yn ofni fod Mr Rathbone wedi eu spwylio. Bu ef (Mr Darbishire) yn pregethu y dylai pob aelod dalu swllt y flwyddyn at y treuliau (uchel gymeradwyaeth); oud M iddynt wedi gwrando arno. HwyrauL ■ •• .niataent iddo enwi un neu ddau o fone i cymwys i gymeryd ei le. Y cytit,, ? I Mr R. E. Y..l., Llanberis. Tybi"i Mr Jc?PeB nad oedd augen cael yr arian )-it y banc, ac yr oedd wedi dweyd ei fod yu Uaiod i roddi lOp i lawr at y treuliau (chwerthin ). Y boueddwr arall oedd Mr Roberts, Penmaen- mawr, yr hwn oedd yn dilyu cyfoethog a gallai lanw y swydd yn iawn. Mr R. E. Jones a sylwodd fod Mr Darbi- shire wedi gwneyd camgyiueriud. Nid wedi addaw lOp yr oedd. Oild yr hyn a ddywedodd oedd fod yn well ganddo dalu lOp, os bydd dyled arnynt, na bod a wnelo ef o gwbl a'r guarantee. Yr oedd yn ddrwg ganddo am y tuchan a'r sarcasm yn araeth Mr Darbishire. Dylent weithio yn unol fel Rhyddfrydwyr, ac nid ceisio dymchwelyd pethau .rn y frwydr. Yr oedd yn barod i wnevd ei ran yn y gwaith, a chredai fod y wlad yn barod i fyned i'w Hogel!. Dylent fod yn unol. Mr Roberts, Llanfairfechan, a gynygiodd benderfyniad eu bod i dori y gymdeithas i fyny. Eiliwyd hyn gan Mr W.O. Williams, Llandudno, ond rheohnd ef allan o drefn. Wedi ymdrafodaeth IJCUUCU ihoddwyd penderfyniad y-Parch D. Davies i fyny i'r cyfarfod, a phasiwyd d, Mr Arfon Davies II g\ nygiodd eu bod yn I gofyn i Mr Darbishire Un-hau ) h y swydd am eleni. Eiliwyd byn, a phasiwyd yn un- frvdol. Mr Darbishire a ddywedodd fod Mr R. E. Jones wedi dweyd mai gwawdiaeth oedd ei eiriau, ond yr oedd yn darwg ganddo orfod dweyd nad oedd dim gwawdiaeth ynperthyn iddo ef (y siaradwr). Yr oedd yn barod i barhau yn ei swydd am y flwyddyn ond i'r arian fod yn y banc (clywch). Credai mai dyledswydd yr etholaeth oedd talu y costau hyn dros yr ym eisydd, ac felly gallent gael rheolaeth arno (cymeradwyaeth). Mr William Jones a sylwodd ei fod yn bwriadu mynd drwy yr etholaeth i ffuifio cymdeithasau lleol i weithio ar gyfer y cof- restriad. Apeliai atyut oll fel boneddigion a dynion i fod yn bur i'w Rhyddfrydiaeth ac i gydweithio gyda'r gymdeithas i enill yr etholiad nesaf (cymeradwyaeth). Wedi talu diolchgarwch i'r cadeirydd, ter- fynodd y gweithrediadau.
I EISThDOFOll (iAUllIRIOL…
EISThDOFOll (iAUllIRIOL LLANHUDNO, LI UN Y PAStf, 1894. I BEIRNIADAETH Y PRYDDESTAU:- LLABYDDIAD STEPHAN." Cystadleuodd pedwar ar bymtheg ar y testyn hwn. Yr enwau sydd fel v canlyn Ochenaid, Pererin, Eryri, Edmygwr, Brodor, Theophilus, Cheliel, Min yr Hwyr, Milwr, Cadwgan, Ffyddlawn, Awstin, Lief o'r mur, Buones Flores, Fox, Nicanor, Glantraeth, Gweledydd, a Tarsus. Rhestrn yn isel i raddau y mae pry- ddestau Cheliel, Milwr, Cadwgan, Ochenaid, Perefin, Lief o'r mur, Eryri, Edmygwr, Theophilus, a Min yr hwyr. Byddai manylu ar eu neillduolion bob yn un ac un yn dra- fferth lied ddifudd yn yr amgylchiadau yr wyf ynddynt Mae rhai o'r cynyrchion hyn yn dwyn arwyddbn cryn lafur ae uchelgais am ysgrifenu rhywbeth newydd ond yn fynych Jlwyddanti fod yn newydd drwy fod yn anatuiiol. Cyffredin er hyny a diafael ydyw y lluaws o honynt. Tybiaf fod Ffyddlawn, Brodor, ac Awstin yn rhagori peth ar y rhai uchod; ond cyn- yrchion lied frithion o ragoriaeth a gwael- edd ydynt hwythau eto. Yr wyf yn cael y rhai oanlynol ar y blaen yn dm amlwg:—Nicanor, Fox, Glantraeth, Tarsus, a Gweledydd. Haeddasai pob un o'r rhai hyn y wobr, oddigerth fod un teil- yngach yn y gystadleuaeth. Nicanor.-Pryddest lafurfawr. Ceir y rhan ddechreuol ohoni yn y mesur chwe- banog (hexameter), ac ymddengys y bardd fel pe byddai wedi gwueyd cydwybod i roddi digon 0 swrn am yr arian cynygiedig, ao ar y cyfan y mae y swm hwnw o nodwedd pur dda. Dengys allu mawr i ddesgrifio. Prin y mae s in am gerig yn rhuo yn taraw yn naturiol ar fy nghlust i. A thrwy ychydig o ddiofalwch i ddarllen yr hanes yn gywir, deSgrifia Fab y Dyn yn eistedd yn lie yn te yll ar ddeheulaw Duw, a thrwy hyny si chanfu yr awgrym prydferth sydd yn y fifaith—Fod y Gwaredwr wedi codi megis i ddangos ei hun i Stephan er ei wroli yn awr y brofedigaeth wrth feddwl am y croesaw a'r gogoniast oedd o'i flaen pan oedd y byd yn ei warthruddo ac yn cau ei ddrws yn ei erbyn. Ond y mae Nicanor ya fardd da. Fox.-Pryddest semi a naturiol drwyddi eydd gan y bardd hwn. Nid wyf yn cael dim i'w gondemnio yn y bryddest hon, oddi- gerth nad yw mor weirol farddonol ag un neu ddwy yn y gystadleuaeth. Gwastad dda ydyw, yn hytrach nag uchel farddonol. Glantraeth.—Dyma y bryddest feraf yn y tadieuaeth, ond gwna y bardd i'w lIed wneyd iawn am ei byrdei. Y mae yn em fechan o bryddest. Cyffyrdda y bardd megis a phob pwynt o bwysigrwydd yu yr hanes, nes peri iddynt delynu barddoniaeth y testyn yn esmwyth a didrafferth. Caraswn ddifynu o'r goreuon, ond rhaid ymfoddloni i frysio yn mlaen, a gadael y perlau lie y cuddioddy beirdd hwy. Pryddest ragorol eto sydd gan "Gweled- ydd." Ond wedi darllen a manylu cymaint a allwn yn yr amser di hamdden a gefais gyda'r cynyrchion hyn, yr wyf yn cael "Tarsus" yn rhagori arnynt oil yn nghy- foeth ei farddoniaeth. Mae ei bryddest yn fwnglawdd o ddrych-feddyliau uchel-fardd- onol, y rhai sydd yn rhedeg fel gwythenau euraidd drwy gorph y testyn. Yn wir, y peth tebyjaf i fai wyf yn ei deimlo yn y bryddest hon ydyw fod y bardd wedi crugio ei feddyliau-yn gyfochrebau a gwrthgyfer- byiniadau-yn rhy agos at eu gilydd i feddwl y darllenydd allu ei ddilyn er eu gwerth- fawrogi yn deilwng o'r hyn ydynt. Y maent fel y ser yn y "ll wybr llaethog." Pe gwnaethai y bardd ei hun yn deneuach rhoddasai. fantais i'r darllenydd cyffredin wahiniaethu yn well rhwng seren a seren o feddyliau gogoneddus. Ond heb yindroi yn mhellach yr wyf yn cael fy rhwymo i ddyfarnu y wobr yn ddi- betrus i "Tarsus," er fod dau neu dri o'r lleill mor dda, fel y bum yn petruso unwaith ai nid oeddynt yn gyfartal, o leiaf. a "Thar- sus ?" Ond wrth eu darllen amryw weith- iau, tueddent hwy yn hytrach i fyned yn is, tra y cyfodai Tarsus yn uwch, bob tro. Rhodder y wobr gan hyny i Tarsus." BEIRNIADAETH AWDLAU-Y CYS- TUDD MAWR" (TESTYN Y I GADAIR). Pe buasai yn fantais i ysgrifenydd fod yn I ddihwyl ei hun, a chael ei amgylchu gan gystudd mawr yn ei deulu, i ysgrifenu beirn- iadaeth ar awdlau ar y testyn, buasai gan y pwyllgor a'i ymgeiswyr hawl i ddisgwyl brfrniadaeth dda :yn bresenol; ond yn dra gwahanol yr wyf yn teiuilo. A phan fyn- egaf fod dau angladd wedi dilyn eu gilydd o'r teulu o fewn wythuos y naill i'r llall, tra y mae y rhai sydd ar ol yn parhau yn wan- lIyd, a'r cwbl wedi digwydd yn gydamserol a'r adeg i mi ddarllen y cynyrchion hyn, gwn mai: nid yn ofer tiyr apeliaf at ddynoliaeth garedig y pwyllgor a'r ymgeiswyr am gydymdeimlad, ac esgus- odiad am ddiffygion y feirniadaeth. Er gwaethaf yr anhawsterau, gwnaethym ym- drech cydwybodol i gael allan y goreu ar bob testyn ac yr wyf yn credu fod cymaint o gyfiawnder yn y dyfarciad a phe buasai genyf yr hamdden oreu. Pa fodd bynag, os wyf yn gwneud ca.m a rhywun, y rheswm am hyny fydd diffyg craffder i wahaniaethu yn briodol rhwng y gwych a'r gwael, yn hytrach na phleidgarwch at y naill yn fwy na'r llall, gan fod yr holl ymgeiswyr yn an- adnabyddus i mi oddiwrth eu llawysgrifau. Cystadleuodd deuddeg ar y testyn hwn, sef Victor, Jeremia (No 1), Jeremia (No 2), Jeremia (No 3), Job, Bynian, Llef-alaeth, Un gwastad ei gystudd, Llesg, ?ystuddiol, l? ??p., ac Un a gan i'w ogonedd. Mae yr awdlau 011 yn weddol I%n oddi- wrth wallau cynghaneddol,gyda'r eithriad o Job, awdl yr hwn sydd yn rhy frith wallus i roddi hawl iddo ddisgwyl am y gadair y tro hwn, er ei fod yn fwy amcauus nag am- ryw o'r cystadleuwyr am gynllun rheolaidd i ddwyn allan adnoddau barddoniaeth y testyu ger ein bron. Yn rhai o'r awdlau eraill yr wyf wedi sylwi ar ambell linell wallus a lithrodd iddyut drwy ddiofalwch neu anwybodaeth, megys, Dysg gofid a'i wasgfeuon." Yn awr, Hon gyfeillion gynt." Ar wely ceir alawon." Mwyneiddlan a chusan serch," &c. Fe adwaena y cystadleuwyr eu plant anafus heb i mi fyuegu ar g'oedd gwlad pwy a'u pia, ond yn unig mynegu y ffaith mai anafus ydynt. Yr wyf yu cael y nodiadau byrion dilynol a ysgrifenwyd genyf fel y deuai yr awdlau i'm Uaw, yn hollol ddigwyddiadol oddiar yr argraff cyntaf a wnaethant ar fy meddwl. Victor.—Amgylchog, cymysglyd, a thy- wyll yn fynych. Jeremia (No. 1). Awdl lithrig, led dda trwyddi, ond prin mor fyw o'r testyn ag yr oedd ei gysylltiadau Ysgrythyrol yn rhoddi hawl i ni ddymuno. Jeremia (No. 2).-Awdl weddol dda ar amcanion cystudd fel gornchwyliaeth yn llaw Tad i buro y cystuddiedig. Jeremia (No. 3) yn dechreu fel hyn,— Y cystudd mawr, tristfawr, trwm." Awdl led dda, yn desgrifio yn helaethach na'r un eto yr amrywiaeth o annymunolion sydd yn gwneyd i fyny gystudd mawr ein sefyllfa bresenol. Mispa.-Awdl bur wych ar y cyfan, yn ymwneyd yn benaf a hanes arwyr y cystudd gi&wr, fel y mae oesau o erledigaeth a gwa- hanol -ffmBAu o ddioddefaint yn ei osod slim Cystuddiol.-A.w,ll citbaf didramgwydd, eto heb lawer o ddim neillduol mewn ffordd o ragoriaeth na gwaeledd i dynu ein sylw. Bynian.—Yn amddifad o nemawr ddim i wneyd argraph arosol arnom. LIef Alaeth.—Gwell cyughaneddwr na meddyliwr. Tuedda at fod yn gymysglyd ac anmherthyuasol. Un gwastad ei gystudd.—Tebyg i'r di- weddaf, ond prin cystal. Llesg.- Awdl led lithrig, ond anwas- tad i raddau; ac fel amryw o'r cys- tadleuwyr, yn amddifad 0 gynllun clir, a thrwy hyny yn gadael y darllenydd yn rhy debyg i asglodyu mewn llyn tro i gylch noflo yn ofer am fynedfa at gynnydd. A'r cwestiwn yn fynych a gwyd i'w feddwl wrth fynei yn mlaen ydyw-mewn pa sawl dwsin o amrywiadau cynghaneddol y gellir gwisgo yr un drychfeddyliau yn honol P Unagan i'w -ogonedd.Awdl ragorol drwyddi, wedi ei mwydo o'r dechreu i'r diwedd a gwlith awen o radd uchel. Yn awr, wrth daflu golwg gyffredinol dros y rhestr flaenerol, yr wyf yn cael awdlau y tri Jeremias, Mispa, CJs- tuddiol, LJesg, ac Un a gan i'w ogonedd, yn tynu tua'r blaen yn y gystadleuaeth. Cytuaant bron oil i ddechreu tuag Eden, ac i ddarlunio cystuddiau y sefyllfa. bresenol fel ffrwyth y Cwymp, a bod iddynt amcan purol a dyrchafol yn mywyd saint Dllw. Ñis gallwn lai na rhyfeddu fod rhai o'r goreuon, yn enwedig yr oreu i gyd, wedi gadael allan mor Ilwyr yr erledigacthau sydd wedi bod yn rhan mor arbenig yn ffiol dioddefaint y saint, a.'u bod yn fath o angen- rheidiau yn sefyllfa bresenol y byd,-nid yn unig i buro a dyrchafu -y dioddefwyr, ond i dynu allan ddaioni uchaf Cristionogaeth, fel y mae yn adgynyrctu bywyd Crist yn mywydau ei ganlynwyr. Eleb ddiolch i'r erlidwyr, ni chafodd gwroldeb llewaidd ac addfwynder oenaidd, cariad, ffydi, amynedd, a dioddefgarweh Cristionogol well llwyfan i ddangos eu rhagoriaethau gerbron y byd na'r ystane-ni wisgodd ymlyniad htidan- aberthol y disgybl wrth ei athraw ddillad mwy gogoneddus na goleuni y tan a'r ffagodau. Ond er fod tipyn yn y cyfeiriad yma wedi ei esgeuluso yn yr awdl oreu, ni phetrusaf ddyfarmu Un a gan i'w ogonedd" y blaenaf o ddigon, ac yn hollol deilwng o'r wobr a'r Gadair. Felly caffed 1, Un a gan i'w ogonedd" ei ogoneddu a'r anrhydedd arbenig a gynygid i'r teilyngaf.—Yr eiddoch vn gywir, TAFOLOO'
LJiADRATA CWRW.
LJiADRATA CWRW. Yn Llys Ynadol Bangor, ddydd Hawrtb, cyhuddwyd Michael Bohanna, brakesman, a Robert Jones, gyriedydd, y ddau yn ngwas- anaeth cwmni y London aud North Western, ac yn byw yn Nghaernarfon, 0 ladrata cwrw yn ngorsaf Porthaethwy. Tystiodd David Baker fod y oasau yn llawn pan adawsant Burton. Yn Mangor gwelodd ddau beg yn mhen un ohonynt nad oeddymt yno pan yr- wyd hi o Burton. Diteotive Thompson a dystiodd iddo fyned i'r Borth tua deg o'r gloch nos Iau, y Slain cynfisol. Tua chworter i un gwelodd y diffynydd Jones yn myned i wagen. Clywodd swn euro casgen, a gwelodd Bodaana yn dal lamp a Jones yn cymeryd y cwrw. Daeth y tyst o'i ymguddfa, a gofynodd i Jones, gan yr hwn yr oedd llestr tin yn cynwys cwrw, am eglurhad. Gofvnodd Jones iddo beidio son am v peth, M y rhoddai yntau ryw hysbysrwydd iddo. Rhedodd Bohanna i ffwrdd pan welodd y tyst. Wedi hyny anfonwyd am dauo, a gwadai ei fod yn gwybod dim am y mater. Wrth fyned allan o'r signal cabin, i ba le yr oeddynt wedi cael eu cymeryd, cafodd Jones afael ya y llestr, a thaflodd y cwrw allan ohono. Archwiliodd y tyst y gasgen, a gwelodd fod dau beg wedi ei dodi yn ei phen. Mewn croesholjad dywedodd y tyst fod Bobanna wedi gofyn iddo archwilio ei van, ae iddo hefyd roddi caniatad iddo arcliwilio ei dy, ond i^a chafodd ddim i'w gysylltu a'r hyn y cyhtiddid ef o'i blegid. Dirwywyd y ditfynyddion i 10s a'r costau bob un.
Llanerchymedd. - - - -!
Llanerchymedd. Yn nghyfarfod diweddaf Hwrdd rsgol Y lie uchod darllenwyd adroddiad arolygwyr ei Mawrhydi. Diau y bydd yn dda gan luaws o'ch darllenwyr ddeall fod yr ysgol wedi enill y grant uchaf, sef lp y pen. Dywa un frawddeg allan o'r adroddiad:- Y mae y cynydd sydd wedi ei ddwyn oddiamgylch yn yr ysgol hon er's pan y mae o dan ofal y meistri presenol yn ang- hyffredin yn mhob ystyr." Yn y eyfarfod hwn yr oedd yu bresenol amryw rieni oeddynt wedi en rhybuddio i roddi eglurhad mewn perthyuas ag absenolceb eu plant o'r ysgol, Penderfynwyd erlyn y rhai a wrth- oden duddhau i'r bwrdd. Yu nglyn a hyn, elywais nad yw'r oil o'r aelodau a bleidleisiodd dros erlyn y rhieni eu hunain yu rhydd rhag cadw yn eu gwasanaeth rai ddylent fod yn yr ysgol. Ymholed yr etholwyr a yw hyn ya wir, er gweled a ydyw eu cynrychiolwyr ar y bwrdd yn gweithredu yn onest a didderbynwyneb. Daeth mater y llyfrau i'r bwrdd unwaith yn rhagor. Dywedai un aelod ddarfod i'r prif-feistr anfon ei fachgen adref i gyrehi pres i brynu rhyw lyfr. Gwadai y prif- feistr yn bendant, ac yn ffodus profwyd ar unwaith eudeb y eyhuddiad 0 enau y bachgen ei hun, yr hwn a wuaeth ei ym- ddangosiad yn annisgwyliadwy, Adgofir ni o amgylchiad arall pau y bu ymddang- osiad disymwyth anifail diriwed yn achos arbediad plentyn gan ei dad. Yma ar- bedwyd y m, istr yr ymosodai y tad arno drwy yinddangosiaa disymwth y plenty*.— Llygadog.
CYMERIÅDAORWYNION. I
CYMERIÅDAORWYNION. I Ni buasai gwraijz y ty byrh yn meddwl am gymeryd morwyn heb gymeriad, a buasai raid cael hwnw 0 diogel; ynawr yr ydym ni (C wmui Homocea) yn gofyn i'r cyhoedd ein cymeryd ar eiu gair ein hunain, ond yr ydym yn cyhoeddi tystiolaethau nad oes unrhyw berchenog medd- yginiaeth bremtiedig wedi derbyn en bath erioed yn syml am nad oes yr un foodyginiaeth arall wedi gwneyd gwaith Homocea, canys y mae I "YN (JiFFWRUU A'tt LtijKUYM. I Dymuna yr Anrhyd. Mrs THOMPSON dyattt, werth mawr Homocea fel meddyginiaeth at Neuralgia, gan ei bod wedi derbyn mawr 198 drwyddo; mae gau Mrs Thompson felly bleser mawr i'w gymeradwyo yn wresog, a gadael i'w thystiolieth gael ei wneyd yn gyhoed dms.— Ackworth Moor Top, Pontefraet. Hillside, Bracknell, Berks, Mae gan Arglwyddrs KEANE bleaer mawr i gymeradwyo "Homoceal fel meddyginiaeth anmhrisiadwy at Grydcymalau, Toriadau Piles, a Bprains, etc, mae ganddi feddwl mor uchel ohono fel na byddai hebddo am arian, gan ei fod wedi ei llwyr wella oddiwrth Grydeymalaa ae afiechydon eralU. Y Parch J. WILLIAMS BUTCHER, 35 ParkRoad East, Birkenhead, a ysgrifena:- "Mae genyf hleser mawr i gydymffurfio a'ch (IIÜ ac mewn rhoddi mewn ysgrifen yr hyn a ddywedais wrthych. Yr oeddwn yn cael fy mlino yn fawr gan fath poenus 0 eczema. Methodd amryw feddygimaetbau y rhoddais brawf .arnynt a rhoddi mwy D8g ymwared am ychydig amser i mi. Yn derfynol rhoddais brawf ar I Homocea' gyda'r oanlyniadau mwyaf hapus. Yr oedd y rhyddhad yn nniongyrchol, a'r hyn sydd fwy yr -1 arhosol, adilynodd gwellhad llwyr. Tn "WIR, WILLIAMS BCTCHBB." 11 Hoylake. Anwyl Syrs,—Dymunaf ddiolch i chwi am y paTotoad rhyfeddol hwnw, Homo- cea,' yr hwn yr ydym yn ei ddefnyddio at bran bob peth; ao yn ddiweddar yr oedc gan fy march fach ddwyreinen ar ei phen, a dywedodd fy mOOdyg y byddai raid tori ei gwallt yn gwta. Ord dewisais aner Homocea,' aeme pOOwar diwmod yr oedd wadi llwyr gilio, a d ;Z Zoa?dw d a'r meddygy dylwn roddi Itiolaeth i ohwi, ac felly y barnaf finau hefyd.-F?n gywir, M. ALIMUIB." Y mae yr holl dai cyfanwerthol yn cadw too fawr o HOXOCKA. Gfellir ei gael gan fferyllwyr ac eroill am is l^c meu 2s 90 y bocs, neu anfonir ef drwy'r llythyxlv am Is 30 a 38 oddiwrth Y I goruohwyliwr cytanWenhol, 21" Hamilton uqaare, Birbnhead
lltAWER IAWN 0 FFOLINEB.
lltAWER IAWN 0 FFOLINEB. Sydd wedi ei ysgrifenu—a'i gredu, am Waed-Bureiddwyr. Beth sydd Yn Pureiddio'r Gwaed ? Yr Elwlod A Bureiddiant y Gwaed A hwy yn unig. Os yn afiach modd bynag, nis gallant bureiddio, acaiffy gwaed yn fwy anmhur yn barhaus. Y mae pob dyferyn o waed y corph yn myned trwy'r Ehvlod, carthffos y cyfansoddiad, bob tri munud, ddydd a nos, tra parhao bywyd. WARNER'S SAFE CURE Ddyry yr Elwlod mewn sefyllfa o ieehyd perffaith, a gwnt Natur y gweddill. Bydd i'r teimlad trwm a awrtb, yr ym- osodiadau geriaidd (bilious), cur yn y pen, aflonyddweh nerfawl, archwaeth anwadal- yr oil o ba rai a achosir gan waed gwenwyn- edig-ddiflanu'u ddioed wedi dwyn yr Elwlod i gyflawni eu dyledswyddau yn briodol. Nid oeslin anheuaeth am hyn. Y mae miloedd wedi tystiolaethu felly. Mae y ddamcaniaeth yn iawn, yr iachad yn ddi- dwyll, ac iechyd yn dilyn fel canlyniad naturiol. Byddwch hunan-argyhoeddedig ttwy brawf personoli.
i Caergybi.
Caergybi. SWYDDFA NEWYDD YR HEDDGEIDWAID.— Dydd Mawrth cymerodd y cyfarfod cyntaf le yn swyddfa newydd yr heddgeidwaid, pa un sydd wedi ei adeiladu ar draul oddeuta X3 000. Y mac yr adeilad yn un eang a phrydferth iawn. wedi ei adeiladu gan Mr W. Williams, Tanyrefail, o gareg nadd. Cynwysa dy prydferth i arolygydd yr hedd- geidwaid, yngliyda guard-room, chwech o gelloedd i'r carcliarorion, ac ystafelloedd eraill i lawr. I fynu y mae ystafell eang i gynhal y llysoedd. Mesura hon 50 troed- tedcl wrth 30 troedfedd. ac ynglyn a hi y mae ystafell i'r rheithwyr ymneillduo, ac ystifell i'r tystion, yr oU wedi eu gwneyd i fynu yn y modd goreu, fel ag y mae yr adeilad yn addurn i'r dref. Yr architect ydoedd Mr R. Davies. Bangor, ac arolygid y gwaith gan Mr H. Lewis, Gorswen. PRIODAS.-Dydd Mawrth yn nghapel Armenia cymerodd priodas Mr William Williams, Edmund street, a Miss Catherine Jane Williams, merch Mr W. Williams, Holborn Road, gynt o Thomas street, le. Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parchn W. R. Jones a William Lloyd, a chwar- euwyd y wedding march ar yr offeryn gan Miss Katie Jones, Stanley Cres ent. Yn ddiweddarach cychwynodd Mr a Mrs | Wil- liams am Lerpwl, ac ymgasglodd nifer luosog o'u eyfeillion i orsaf y rheilffoidd ddatgan eu (tyninniadau am bob dedwydd- weh iddynt yn eu bywyd priodasol. CYFARFOD PREGETlW.- Yr wythnos ddi- weddaf cynhaliwyd cyfarfod pregethu yn nghapel y Chodistiaid Calfiuaidd yn Llaingoch, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn W. R. Jones, a Richard Lloyd, Caergybi, James Donne, Llangefni, ac Owen Hughes, Amlwch. Rhoddai y gweinidogion eu gwasanaeth yn rhad, a gwneid casgliadaa yn y cyfarfodydd tuagat yr achos yn y lie. YMWELIAD A'R AMERICA.—Cychwynodd y Parch R. P. Williams yr wythnos ddi- weddaf am yr America, ae y mae trefniadau wedi eu gwneyd iddo bregethumewn amryw fanau yno. Y mae Mr Williams yn bre- gethwr poblogaidd yn Nghymru, a diamheu y profa ei hun yr un modd yn ystod ei ym- weliad a gwlad y gorllewin. Bwriada. ddychwelyd yu mben oddeutu pedwar mis. DIRWEST. -Nos Wener cynhaliwyd cyfar- fod dirwestol lluosog yn ysgoldy Hyfrydle, o dan lywyddiaeth y Parch Lewis Owen (W), o dan nawdd Cymdeithas Ddirwestol y Merched. Y prif siaradwr ydoedd Plenyda, gan yr hwn y catwyd anerchiadau rhagorol. Cafwyd anerchiadau hefyd gan Mrs W. R. Jones, Mrs Longfield Jones, y Parch W. R. Jones, a'r Parch R. Lloyd. Hefyd pasiwyd yn unfrydol benderfyniad o blaid ethol yr etholfraint i ferched. Ar y diwedd diolch- wyd yn gynhes i Plenydd am ei ymweliad a'r dref.
Advertising
DELICIOOS MAZAWATTEE EÀS. DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS. DELICIOUS MAZA.WATTEE TEAS. DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS. DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS. DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS. BARN EGLWYSWR. —" Yr ydwyf yn dra diolchgar i chwi am eich Cyngor Plwyf: Pa fodd i'w ethol a'i weithio.' Y mae yn eglur a defnyddiol." Elis V 0 Wyrfai. (Pris 3c. Drwy'r Post'. jtt ddwsin am 3 swllt. I'w gael gan bob iis- barthwr o'r Genedl.') I Hysbyslr fod Mr Charles Asliton, Dinas Mawddwy, y lienor adnabyddus, yn bwr- iadu gadael ei Ie fel beddgeidwad er mwyn rhoddi ei amser yn llwyr i lenyddiaeth. Y njae wedi bod yn heddgeidwad am 25 mlynedd.
ICROESAWU MR WILLI ■> M JONES…
I CROESAWU MR WILLI ■> M JONES YN LLANGEFNI. Caf >dd Mr William Jones, yr ymgeisydd Rhyddfrydol dewisedig dros Arfon, dder- byniad tra chroesawgar ar ei ddychweliad i Langefni, ei le genedigol, nos Fercher. Yt oedd torf luosog wedi ymgnsglu i orsaf y rheilfForcd i'w gyfarfod, a ffurfiwyd gor- ymdaith i fyned trwy heolydd y dref. Blaenorid yr orymdailh gan oddeutu dwsin o ddynion ieuaino ar bicycles, ac yna deuai Seindorf Bres Amlwch dan chwareu hen alawon Cymreig. Yn dilyu yr oedd y cer- byd yn rnha un yr oedd Mr William Jones, Mr W. Thomas, Mr W. Hughes Jones, G.S., y Parchn. JamesDonne, O. M. Jenkins, B.D., ac R. Rowlands. Y cerbyd yn cael ei dynu gan nifer luosog o edmygwyr Mr Jones. Wedi gorymdeithio trwy y dref, dychwel- wyd i'r ysgwar, He y cynhaliwyd eyfarfod yn yr awyr agored o dan lywyddiaeth Mr W. Thomas. Sylwodd y Cadeirydd ei fod bob amser yn falch o Gymru, o Fon, ac o Langefni, ond yr oedd yn fwy felly yn awr, wrth eu gwel- ed yn anrhydeddu nid poced lawn, ond calon dda a phen llawn o synwyr. Nid oedd hyn oud adlais o'r hyn oedd Arfon wedi wncyd, sef rhoddi parch i'r hwn yr oedd parch yn ddyledus. Cafodd Mr William Jones dderbyniad gwresog a brwdfrydig. Dywedai ei fod wedi cael derbyniad croesawgar mewn lluaws o fanau, ond mai dyma y mwyaf felly. Yr oedd wedi myned trwy frwydr yn Arfon ac wedi ei ddewis fel ymgeisydd am ei chyn- rychioli yn ySenedd (cymeradwyaeth), gyda mwyafrif gorlethol (cymeradwyaeth), a hyny gan werin y wlad. Nid oedd ef erioed wedi bod yn fachgen moetlius, ac wrth fynd i'r Senedd (fel ag y gwnelai yn futtn) ni byddai yn un ag y gellid ei lwgr-wobrwyo. Yr oedd un o feibion Mon wedi ei ddewis fel ymgeisydd dros Fon, a gofynai ef iddynt a wnelent weithio drosto fel ag i'w anfon i Seneid Prydain Fawr gyda mwyafrif an- rhydeddus. Er mai cynrychiolydd Arfon fyddai ef, byddai ei galon yn Llangefni, ei le genedigol. Bydded iddynt weddio drosto i nad ymadawai byth oddiwrth y gwiriouedd. Yr oedd dynion am fyned i'r Senedd y tro nesaf, nid i godi'r Hen Wlad yn ei hol, ond i yru'r Hen Wlad yn ei blaen (cymeradwy- aeth). Hysbysodd y Cadeirydd fod Mr Ellis J. Griffith (yr ymgeisydd dewisedig dros Fon) wedi anfon i longyfarch Mr Jones, ac addaw cydweithio yn galonog ag ef. Gofynai idd- 1ut roddi cheers calonog i Mr Griffith yr hyn a wnaed. Y Parch James Donne a ddvwedai mai dyma y tro cyntaf iddo ef ymddangos yn gyhoeddus dros Mr Jones, ond yr oedd wedi i7e?d ei oreu trwy lythyrau' W'osto yn A.ae wedi bod yn foddion i gael oddeatu cant o bleidkisiau iddo. Yr oedd ef yn cofio amser pan na fedlylid am anfon neb i'r seuedd ond mab i arglwydd neu sgweiar." Yn awr nid teitl neu arian oedd eisieu, ond dynion cyfaddas, a rhai gyda gallu medd- yliol, ac yr oedd Mr Jones wedi ei ddewis i fyned i'r Senedd i wneyd y gwaith. g..ai i I Y Parch R. Rowlands a ddatganai ei lawenodd wrth fod yn bresenol. Yr oedd 11awer o son am Gymru Fydd," ond nid oedd angen gwell prawf o hyny nag a welid yn Llangefni y noswaith yna. Yr oeud Cymry y dyfodol i gael eu hanrhydeddu 0 herwydd eu cymeriad, ac yr oedd yr hyn a welent yn awr yn wers dda i'w plant sef fod yn bosibl iddynt trwy nerth cynieriad ddyr- chafu i'r sefyllfaoedd uchaf yn y tir. Y Parch O. M. Jenkins, B.D., a ddywedai ei fod of yn edmygydd mawr o Mr W. Jouee, M wychai arna fel ua ag ?<M we1i W-U*thio ei ffodd a h1Dl YDWell na neb yn Nghymra. Yr oedd yoodo -waU ua aeb ya UW. o U. I fyned yn Uawer nwch eto, a dymunai ef I Dduw i?n rhwydd iddo. I Wedi eel Rtir yn Saesneg gan Mr Jones, tesfynwyd trwy gauu Hen Wlad fy nhad- I au" o dan arweiuiad Mr A. J. Williams, Bee Hive.
HIRWAUN. I
HIRWAUN. I Cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn y Vic- toria Hall, Hirwaun, brydnawn LIun. Cymerwyd y gadair gan Mr John Davies, aelod o Fwrdd Ysaol Aberdar, ac yn mhlith y rhai oedd yn bresenol yr oedd Mr D. A. Thomas, A.S., Mr Herbert Lewis, A.S., Mr J. Wynford Phillips, ac ereill. Sylwodd y Cadeirydd fod y Cymry er's ugain mlynedd wedi cael peth wmbreth o addewidion, yr oedd bellach yn bryd iddynt gael eu eyflawni (elywch, clywch). Dygwyd llawer o chwerwder i fewn i'r drafodaeth bresenol gau y South Wales Daily News, yr hwn a geisiai fathru dyheuadau Cymru, er mwyn hyrwyddo deddfwriaeth Ysgotig (clywch, clywch), Cafwyd araeth gan Mr Wynford Phillips, yn yr hon y canmolai y pedwar aelod am y safle oeddynt wedi ei gymeryd. Mr Herbert Lewis, A.S., a siaradodd yn Gymraeg. Er pan gynhaliwyd cyfarfodydd yn Ngogledd Cymru dywedodd Mr Lewis fod Arglwydd Rosebery wedi eyfeirio at y pedwar aelod "gwrthryfelgar," ac wedi rhoddi addewid yn nglyn a Mesur Dadgy- sylltiad. Dyna addewid a'r mwyaf o werth arni a gafwyd o gwbl, ac ar ol y gwrthryfel y cafwyd hono (cymeradwyaeth). Dyled- swydd y cyfarfod oedd dyweyd a wnaeth eu haelod (Mr D. A. Thomas) yn iawn ai peidio. Dylent hefyd gofio fod gan Gymrn gwestiynau ereill hefyd, y rhai a enillid nid yn gymaint trwy ffyddlondeb i'r blaid Rydd- frydol a thrwy deyrngarwch i egwyddorion Rhyddfrydiaeth (cymeradwyaeth). Cafwyd araeth alluog gan Mr D. A. Thomas, yn nghwrs yr hon y cyfiawnhaodd y ewrs a gyiuerodd ef, gyda'r tri arall. Condeuiuiodd y "South Wales Daily News" am gamddarlunio eu gweithrediadau. Trwy fod yn annibynol y llwyddodd y Gwyddelod gystal ag a wnaethant (cymeradwyaeth). Ar gynygiad Mr J. Young, pasiwyd y penderfyniad canlynol, heb ddim ond un yn ei wrthwynebu:— Ein bod yn dymuno cyflwyno ein diolchgarwch goreu i'r Mri D. A. Thomas, D. Lloyd George, Frank Edwards, a Herbert Lewis am y safle a gymerasant gyda golwg ar Fesur Dadgysylltiad yn yr argyfwng presenol, ac yn eu llongyfarcb ar yr ymrwymiad a roddodd Arglwydd I Rosebery yn Birminghaw i'r perwyl y byddai i Fesur Dadgysylltiad gael ei basio drwy Dy'r Cyffredin cyn apelio at y I wlad.
IABERDAR. I
I ABERDAR. I I Nos Lun cyhnaliwyd cyfarfod mawr yn Neuadd y Farchnad, Aberdar, pryd yr oedd o ddwy i dair mil yn bresenol. Cymerwyd y gadair gan Mr Wyuford Philipps, yr wn hyd yn ddiweddar oedd yn aelod Seneddol dros Ganolbarth Lanark, yr hwn a obeithiai y byddai i'r Llywodraeth gynal eisteddiad hydrefol i basio mesur Cymru. Mr Frank Edwards, A.S., a gwynai fod y blaid Gymreig yn methu cael yr un datgan- iad gan y Llywodraeth eu bod yn edrych ar y mesur Cymreig yn bvysicach na'r un mesur arall sydd i ddilyn y Gyllideb a'r Mesur Cofrestriad. Ni wnaeth "y pedwar," wrth gymeryd y cwrs a wnaeth- ant, ddim ond pwyso ar i'r Llyw- odraeth gario allan eu hymrwymiad- au eu hunain. Fel ffrwyth, cawsant addewid fwy bendant gan Arglwydd Rosebery nag a gafwyd erioed o'r blaen, sef y pesir Dadgysylltiad cyn dadgorffori'r Senedd. Yr oedd arnynt eisieu i Ddadgy- sylltiad fod yn yr un cwch ag Ymreolaeth yn yr etholiad nesaf. Dangoswyd fod y wlad wrth gefn y pedwar." Dylent gadw Ilyged ar y Llywodraeth. Yn y dyfodol byddai raid i'r Weiuyddiaeth gymeryd cyfrif o'r Cymry, ac nid eu hanwybyddu (cymer- adwyMth). Mr Lloyd George, A.S., a gafod(I dder- byniad anarferol o frwdfrydig. Dywedodd nad oedd yr addewidion a gafwyd ddecbreu'r eenedd-dymor ond yr un peth yn union ag a roddwyd yn nglyn a Mesur Dewisiad Lleol, yr hwn y gwyddai pawb yn awr oedd yn mynd i gael ei ddropio. Yn awr, ar ol cael yr addewid hon, eu gwaith oedd gweled fod y Llywodraeth yn cadw eu gair, ac yr oeddynt yn benderfynol o wneyd hyny (clywch, elywob). Drwy weithredu yn aui- bynol yr oeddynt yn meddwl gwunyd hyny. Yr oedd yn bryd i'r aelodau Cymreig dreio rhyw gynllun newydd. Era haner can mlynedd yr oeddynt yn ymladd ar yr hen linellau, ac wedi gwasanaethu y blaid Rydd- frydig yn ffyddlon yn y gorffenol. Oyf- iawnheid eu gwaith yn gwrthryfela gan yr addewidion a roddwyd gan Arglwydd Rose- bery, a'r ffaith fod Dadgysylltiad wedi cael ei ddodi yn ail ar raglen ddyddiol y Ty. Dywedodd Mr George ei bod yn bryd iddynt gael cychwyn o'r newydd. Gwuaed oais am gael undeb. Bydded hyny ar bob cyfrif. Fel cenedl unedig y gellid cyrhaedd amcanion cenedlaethol, a da oedd ganddo weled y South Wales Daily News," tra yu dadleu am undeb, yn cyplysu hyny a chais am gael plaid Genedlaethol Gymreig. Yr oedd Mr George yn eithaf parod i gael undeb ar y telerau hyny, ond ar y telerau hyny yn unig (cymeradwyaeth). O'i ran ei hun nid oedd yn foddlon i deithio yr hen Iwybr y buont yn ei gerdded gyhyd yn ofer. Ar ol ei deithio am 26 mlynedd nid oeddynt eto wedi prin weled copa bryniau tir yr addewid. Rhaid i ni deithio fel y gwelwn oreu, gwell genym fyiied i'r anial- wch am ysbaid os bydd raid. Rhaid oedd i Gymru barchu mwy arm ei hun, os oedd am gael ei pharchu gan ereill (cymeradwyaeth). Wedi i Mr D. A. Thomas, A.S., arierch y eyfarfod, a datgan fod y cwrs a gymerodd ef a'r tri arall wedi cael ei gymeradwyo gyda brwdfrydedd na welwyd eiiocd ei gyffelyb yn Nghymru, plloSiwyd yr un penderfyniad ag a gariwyd yn y prydnawn yn Hirwaen. Dau yn unig oedd yn gwrthwynebu.
Advertising
MEXICAN CURE. KNOWN as Rev Joseph Holmes' Mexican J\. Prescription, is the only guaranteed remedy for all those who suffer from the errors of youth, nervous weakness, exhaus- ted vitality, kidney, bladder, gravel, pro- state and kindred complaints, and has stood II the test for twenty years. Send a self- addjressed (stamped envelope to Jos. Holme's RemedyCO., Bloonisbary litansioiis, lllooais- bury Square, London) and get full partic- ulan of this great remedy free of charge. I 'THE SECRET OF HEALTH.' Written by a Diplomee of a London Hospital. A Copy at thtt Book will be sent to each aser of LIFEBUOY SOAP who tenth BU or her nana or carriage paid, to LEVER BROTHERS, Limited, Port Sonllght, near Birkenhead. CONTENTS.-Tmit MISSING BAG: A Complete Story- INTRODUCTION TO THB SECTST or GUIDE TO HOME NURSING — GUIDK TO NURSING IN INFECTIOUS ILLNESSES-OUR DUTY TO OUR NEIGHBOUR— CHOLERA How to Prevent it-SPECIAL CIIAPTaa-A WOKD or WARNING-SICK DIET, AND FEEDING THE SICK —USETUI. HINTS rou HEAPS or FAMILIES. Books by. if MFEfcUOY SOAP Is a Carbolic Disinfectant Soap for use In the Pre- ===== ventloo ->* Sickness and the Preservation of Health, and Is guaranteed Popular Authors perfectly iuro and free from any Injurious chemicals. Oiven with All purchrfere of this soap can exchange the Wrappers, at the Dealer's from whom =-= they buy the soap, for BOOKS. A book bound in cardboard covers can be had for Lifebuoy Soap. | a LIFEBUOY SOAP Wtapperlo LEVER BROTHERS, Limited, Port Sunlight, near Birkmlimd, have received the accompanying Report on LIFEBUOY ROYAL DISINFECTANT SOAP from Dr. Karf Enoch, Cbemisch, Hygienisches Institut, HamborJ. REPORT. The examination at the sample of Lifebuoy Royal Disinfectant Soap* furnished to me by Messrs. Lever Brothers, Limited, ol Port Sunlight, Eng. land, gives the follow- Ing results as to Its action asadlslnfectant. Solutions of I, 3 and I per cent of Lifebuoy Royal Disinfectant Soap In water were made. These aolutloa.1 were brought to bear on < variety of clean cul. 0 LI'll, m "TISE 4i .1 1) 131111E Q/ tlvcted germs or mI. crobes (Bacillus), In- each case a certain -act time being al- lowed for the operations and thus tfee capacity of this soap for destroy- Ing the various live amt growing germs was proved. THE RESULTS were as follows*^ I.—The obstinate Ty. pholi Microbes, with per cent. solution, were dead within a hours. a.—The operation of this soap on the Cholera Microbes was very remarkable, and showed this soap to be In the highest degree a disinfectant. These were taken from persons who had died of Cholera In Hamburg, and showed a result as follows:- with the a per cent. mixture, Cholera Microbes were dead within 15 minutes. With the 5 peø ccot same were dead within 5 minutes. Jo-Tbe Diphtheria Microbes were killed after a hours with the IS per cent. solution. 4.-Tibe s per cent. solution was tried on fresh Carbuncle germs, and the result showed that the Microbe life was entirely extinct after 4 hours. From the foregoing experiments It will be seea that the Lifebuoy Royal Dlslnfectent Soap fa II powerful disinfectant and exterminator of the various genns anamle-robes of diseiacT (Signed) KAItL ENOCH, Chem. Bygim. Irut., Hamburg,
MARCHNADOEDD. !
MARCHNADOEDD. YD. LERPWL, Ddydd Mawrth.—Gwn aed raas- nach arafaidd mown gwenith, ae yr oedd y prisiau yn geiniog yn is na'r dydd Gwcner I blaenorol. Indrawn mown galw lied dda, am yn llawn yr un prisiau a dydd Gwener; cynyyid y sampliiu crwn am ostyngiad o Jc y canpwys. Yr oedd blawd tramor am yr un bris; y cartrefol am y prisiau arferol heb newid. Haidd yn sefydiog am' brisiau diweddar. Pya a Ffa yn troi at ostyngiad. Ceirch a blawd ceirch yn cadw at y prisiau blaenorol. LEIIPWL, Ddydd (tweiier.-Gofyn pur dda am wenith, a'r prisiau 2c i 3c yn uwch na dydd Mawrth. Gwenith California. 45 8,tc i 4s 9ic; gauaf, 4s 5Jc i 4s 6Jc; Kansas, Os 00c i Os 00c Manitoba, osOJe i 5s He. Ceirch yn gwerthu yn rhwyddacb. Indrawn lc yn uwch cymysg 3s 8ie i 3s B-e. Gofyn pur dda am flawd, a'r pris 6c yn uweh. MANCHESTER, Ddydd Iau.- Y chydig yn y farchnad, a'r fasnach yn far" aidd. Gwenith cartref 6e yn uwch, a'r tramor 2c i 21c y cant. Gofyn bychau am flawd, a'r prisiau heb newid. Prisiau ceirch, ffa, a haidd yr un tath a'r wythnos o'r blaen. Indrawn åe i Ie y cant yn uwch. ANIFEILIAID. SALFORD, Ddydd Mawrth. Prisiau Gwartheg, 4!e i 61e; defaid, 6c i 8e; wyn, 7ke i 8c; lloi, 4e i 6e y pwys. Llai o wailheg nag arfer; a ctafodd y prynwyr ostyngiad yn y prisiau. Llai o ddef- aid ac wyn, a'r galw yn araf. Yr un nifer o loi a'r wythnos ddiweddat, y galw yn ddifywyd, a'r prisiau yn ffafr y prynwyr. LLJNDAIN, Ddydd Iau. Prisiau: Gwartheg, 2s 4c i 4s 6e; defaid, 3s lie i 58 6, wyn, 5s Se i 6s 6c lloi, 2s 6c i 6s yr wyth bwys. Yn y farchnad: Gwartheg, 180; defaid ae wyn, 4880; lloi, 45. BIRMINGHAM:, Ddydd Iau. Prisiau Gwartheg, 4Jc i 7c y pwys; mutton, 6e i 8Jc; lamb, 8c i 9c veal, 6c i 7c y pwys. Moch at faewn, 8s 9c i 9s porkets, Os Oe i Os Oe; hychod, Os Oe i Os Oe yr ugain pwys. BRISTOL, Ddydd Iau.—Cvnygiwyd stoe fechan o anifeiliaid tewion; y mathati defn- yddiol, 63s y can pwys; ailraddol, 56s. Stoe gymedrol o ddefaid gwertbai y myllt goreu am 8c y pwys uiamogau, 6-e; wyn, o ge i 10c y pwys. Cynygiwyd 500 o foch— bacwn, o 8s 9c i 9s yr 20 pwys; pyre, 10s 6c i 10s 10c. Cynygiwyd 700 o wartheg stores, ond yr oedd y fasnach yn dawel; y mathau goreu yn eadw at brisiau diweddar. CAEBLLEON, ddydd lau.-PrisialLi Biioho(I godro, 15p i 22p; gwartheg cyfloion, 14p i 19p swynogod, 8p i 12p; heffrod, 7p i lOp; blwyddiaid, 5p i 7p. Ar y cyfan yr oedd y farchnad yn fwy bywiog, a'r prisiau yn well. DUBLIN, ddydd Ian.—Prisiau: Gwartbeg goreu, 40s Oci 60s canpwys; eto, ail-raddo), Os i 0s; llydnod, 5&0 i 6e y pwys; wyn goreu, 16s i 34s yr i-in eto, gwaelach, Os i 0s Iloi goreti, 0c i 0c eto, gwuelaob, 0c i Oe; moch, 36s i 43s. Yn y farchnad: Gwartheg, 1078; defaid, 10,105. GWAIR > GWELLT. LLUNDAIN, Dydd Iau.—Gwair goreu, 110s i 140s: eto, ailraddol, 60s i 100s; glofer, goreu, 100s i 132s 60; eto, ailraddol, 00s i 90s sanfoin, 60s i 127s; -wellt, 30s i 60s y llwyth. CIGOEDD. LLUNDAIN, Ddydd Iau.— Prisiau: Beef, 38 8c i 4s; prime Scotch, 3s 8c i 4s 60; mutton, 3s 4c i 5s; eig llo, 3s 4c i 4s 8c; pore mawr, 3s 4c i 3s 10o; eto byehan, 4s Oo i 4s 4c; cig oen, 4s 8c i 5s 4c yr wyth pwys.0 GWLAN. BRADFORD, Ddydd Iau. —Y farchnad wedi adfywio. Galwad da am cr0sshred tops, oni ni wnaed rhyw lawer iawn o fus- nes. Prisiau merino yn dal yn gadarn. Gwlan cartref yr dawel. YMENYN. CORK, Ddydd Iau. Ordinary: Firsts, 80s; seconds, 77s; thirds, 74s; fourths, 62s. Keys: Seconds, 71s. Mild-cured firkins, Superfine, 83s; fine, 79s; mild, 76s. Cools: Fine, 78s. Yn y farchnad, 776 firkins, 254 mild, a 2 kegs. BANGOR, ddydd Gwener. Prisiau: Ymenyn ffres, Is y pwys wyau, 14 i 15 am Is dofednod 3s i 3s 6c y cwpl; mutton, 9c y pwys; biff, 9c y pwys; cig oen, 10c y pwys cig llo, 6c i 9c y pwys; pore, 6c 1 9c y pwys, LT.ANGEFNI, ddydd lau.-Ceirch, 18s Oe i 20s Oe y peg. Pytatws, 6s Oe i Os y sach. Pytatws newydd, 2e y pwys. Ymenyn ffres, Os lijo i 0c y pwys. Wyau, 16 am 18. Moch tewion, 3e i Oc y pwys perchyll, 16s i 22s yr un; hwyaid, 2s Oc i 2s 6c yr un; d,, f. Is 60 i 2s Oc yr un. Beef, 6c i 8c y pwys; eig 110, 7c i Se y pwys; pore, 6c i Bc y pwys; mutton, 7c i 9c y pwys cig oen, 10c i lIe y pwys. DINBYCII, Ddydd Mercher.—Gwenith, 8s 00 i Os Oe yr hob haidd, o Os Oe i 05 0"; ceireh (hadyd). 7s Oc i 9s 0c pytatws, 6s Oo i Osyr hob; Ymenyn axes, oOs 10jc 1 Os lie y pwys; eto, y llestri bach, o Os 9be i Os 10i y pwys; eto, rhai mawr, Os OOe i OR Oe y pwys; ieir, o 4s 6c i 4s 9c y cwpl; wyau, 15 i 111 am is; hwyaid, 53 i os 3c v cwpl. Blawd ceirch 2ey pwys. Biff, o õåc i 7!c y pwys; veal, 1 Jc i 8c y pwys; mutton, o 8c i 9o y pwya; pore, 6c i 7c y pwys. Clofer, o 00c 1 Oc y pwys. ^HUTHYN, Dydd Mun.—Qwnnith. o 8s Oc i 8s (io yf hob; haidd, Os 0c i OOs Oo ceirch, 6s 6c i 7s 6c; ymenyn ffres, o 9c i 10c y Oe i Oc y pwys; wyau, 16 i 17 am Is; dofednod, o 3s 6c i 4s 6c y cwpl; hwyaid, o 4s 6c i os Oc y cwpl. Dangosid da o geffylau a gwartheg, a thelid prisian cymedrol am d,mynt. CROESOSWALLT, ddyld Mercher. -Gwenith gwyn, hen, 4s i 4s 2c; gwenith coch, hen, 3s 9c i 4s; ceirch, hen, 14s i 15s; haidd at falu, 20s i 22s; pytat%v, 3s i 3s 6j y canpwys ymenyn, 11c i Is y pwys; biff, 7c i 9c; lamb, lOei lie; pore, 6e i 8e; fowls, 4s i 58 6c hwyaid, 5s i 6s 00 y ewpl; wyau, 14 i 15 am swllt. GWRECSAM, ddydd Iau.—Gwenith gwyn, newydd, 4s 0s i 4s 2e v mesur; eto coch, 3s 90 i 4s Oe; ceirch newydd, 3s Oe i 3s 8c; hen, Os haidd at fragu, Os i Os; eto at falu, Os i Os Oe; pytatws, 3s 6c i Os y 90 pwys; ymenyn, 11c i Is y pwys; beef, oc i 9c mutton, 6c i 9c pore, 7c i 9c; veal, 7c i 9c y pwys; cig oen, Is i Os. y pwys; dofednod, 38 6c i 4s 6c y cwpl; hwyaid, 5s 00 i 5, 6c; wyau, 14 i 15 am Is.
Llannvst.---
Llannvst. Y CYNGOR. PLWYF.-Cynhaliwyd cyf- arfod arbenig o Fwrdd y Gwareheidwaid i ystyried cwestivnau yn coii oMiar D leddf Y'o? ?hr?,,? Plwyf. Rhanwyd yr undeb i ddau ddosbarth, sf y rh?inbar?h ar och r Sir Ddinbych dan yr enw Cyngor Dos- barth Llanrwst," a'r rhanbarth ar ochr Sir Gaernarfon dan yr enw "Cyngor Bettws y Coed." Pasiwyd fod i nifer y gware h- eidwaid am y gwahanol blwyfi fod fel y canlyn: Llanrwst 7, Pentrevoelas 2, Maenan a'r Abbey 2, Bettws y Coed 2, Penmachno, Trefriw, a Llanrhochwyn 3 bob un. Unwyd Maeuan a'r Appey yn un plwyf a chysylltwyd ef a Sir Ddinbych; cysyllwyd Tir Ifan a Gwernhywel yn un plwyf yn nosbarth Sir Gaernarfon. CYMDEITIIAS Cum1.J FYDD.—Nos Fawrth cynhaliwyd cyfarfod o rai o Rydd- frydwyr blaenaf yr ardal i'r amcan o sef- ydlu cymdeithas yn dal cysylltiad a'r Cyngrair Cymru Fydd sydd a'r fin cael ei gychwyn. Wedi cryn siarad dewiswyd MriD. J. Williams, T. R. Jones, W. Hughes i gynrychioli y gymdeithas yn y cyfarfod mawr sydd i'w gynal yn Ngaer ar yr 16eg.