Y Genedl Gymreig

I SAFLE ADDYSG GINOLICADDOL. I Adroddiad v Dirprwywyr ar Elnsenao. Dydd lau cyhoeddwyd adroddiad Dir- prwywyr yr Eluaenau ar Addysg Ganol- radaol Cymru, ac y mae yn dwyn arwyddi m fod a wnelo Mr T, E. Ellis gryn lawer d'i pharotoi. Dengys yr adroddiad fod tri chynllun eisoes wedi derbyn sel crmeradwy- aeth yr awdurdodau. Daw 10,014p o'r arian allan 0 waddoliadau ydynt eisoes mown bod, tra y ceir 246,328p oddiwrth drethiant lleol ac Ymherodrol. Bwriedir ychwanegu 77 o ysgolion canolraddol at y 22 ydynt eisoes yn sefydledig, ac o'r rhai hyn bydd pump yn gymysg, a naw gegyfer a genethod yn unig. Darpenr ar gyfer penodiad bwrdd canolog i reoli yr ysgolion, ac hefyd i arholi y plant un waith yn y flwyddyn. Ystyriryradrodd- iad yn un auarferol eglur a gwasanaethgar, a tb."l Y-- Mr Ellis ddiolchgarwch pob ce fnogydf addysg am y sylw y mae wc¡,i dalu i addysg ganolraddol yn y Dywysog- aeth.

TREULIAU AWDURDODAU LLEOL AM CHWARTER CANUIF. Y mae Mr Fowler, Llywydd Bwrdd Mas- nach, newydd gyhoeddi adroddiad dyddorol vn dangos y cvnydd ag sydd wodi cymeryd lie er y flwyadyn 1868 mewn trethiant a threuliadau lleol, o'u cyferbynu 3i'r pethau hyn yn genedlaethol. Yn ystod y cyfnod a nodwyd cododd treuliau awdurdodau lleol a gadael allan yr arian a fenthyciwyd i'w gwario ar weithiau cyhoeddus—o 24,700,00Op i 50,622,000p, a chododd y trethiant union- gyrchol i gyfarfod &'r treuliau hyn o 16,500,000p i 27,818,000p. Gwnaed ygweddill i fyny oddiwrth drethi nwy a dwfr, tollau, &c. Y mae trethiant gogyfer a thlodi a gweinyddu amgylchiadau lleol, yn nghyda gwerth trethianol eiddo, wedi oiti yn llawer uwch yn Llundain nag yn unman arall. Y mae cylartaledd trethiant lleol wedi codi trwy Loegr a Chymru o 38 4c i Ss 8c yn y bunt; ond y mae y cynydd yn y trefi wedt bod yn fwy na hyn, gan fod y eyfartaiedd yn y rhanau gwledig wedi myned i lawr 0 28 710 i 2s 3c. Ni bu y cyfartaledd yn yr ardaloedd gwledig mor isel a hyn yn ystod y ganrif, Hefyd y mao trethiant lleol ar dir wedi ysgafnhau, tra, o'r ochr arall, y mae wedi trymhau ar drigianwyr. Yn ngwyneb y galwadau cynyddol sydd yn debyg o gael eu gwneyd ar awdurdodau lleol, dywed Mr Fowler ei bod yn amlwg mai eynyddu hefyd a wna y treuliau; ac yn y pendraw telir yr oil o'r treuliau hyn yn unig gau botl ydynt yn byw yn y tai.

CrFRINACH CRAIG YR ADAR. I GAN JOHN JONES. I DR ENOCII DAVIES A'R BDtRFRWYAETH DIR. Hysbyswyd yr adar fod gohebydd wedi caelymgomddyddorolgyda Dr =awed i Brynteifi, mewn perthynas i bwnc y tir a phynciau pwysig eraill. Dywedent y bydd- ai yn iechyd i yspryd man Doriaid y sir pe astudient yn fanwl ei wahanol olygiadau. Pan ofynwyd iddo beth oedd ei farn p barthed i'r Ddirprwyacth Dirol, atcbai ei fod yn cael ei fawr foddloni ynddi ar y cyfan. Ys- tyriai yr adar hyn yn ganmoliaeth uchel oddiwrth Radical o dype mor eithriadol Jbybyr a Dr Enoch Davies." YNAD0N NEWYDDION CEREDIGION. gjGwyr darllenwyr y Oetudl erbyn hyn fod ein harglwydd raglaw wedi penodi ynadon newyddion dros y sir. Ond efallai mai nid annyddorol fyddai iddynt gael awgrymiad a'Ii. hanes gwleidyddol. Q'r naw a appwynt- iwyd dros y sir, nid oes ond un yn gwisgo yr enw Rhyddfrydwr. Maent oil naill ai yn Eglwyswyr, Toriaid, neul Undebwyr, gydag un eithriad. I gwir yw nid oos yn eu plith un Rhyddfrydwr o'r first water. Byddai yn fantais i'n harglwydd raglaw gael gair oddiwrth ein harglwydd ganghellydd mewn perthynas i'w ymddygiad. lthy ddrwg. MR SZLUMPER YN CAEL EI DDIARDDELU. Yn ol y llys chwarterol a gynaliwyd yn Llanbedr yr wythnos ddiweddaf gwelwn fod enw Mr Szlumper wedi cael ei dynu allan o fysg cynrychiolwyr yr ynadon ar Bwyllgor Undebol yr Heddgeidwaid. Methodd y cadeirydd roddi rheswm boddhaol dros yr ymddygiad. Rhyngoch chwi a minau, y secret YIV, mae Mr Szlumper wedi tyfu allan yn ddiweddar o'í wisg Doriaidd, ac wedi cofleidio yr egwyddorion Rhyddfrydig. Dyna vn fyr yr achos o'r taflu allan o'r synagog. Gobeithis yr adar y daw drosodd yn hollol yn fuan. Dywedir ei fod yn werth i'w gael. Agorer llygaid llawer eto, yw dy- muniad eich ufydd was, JOIIN JONES. I

 0YNGHAW8 YN ERBYN AR- ( WERTHWB Yn Llys Manddvledion Llandudno ddydd lau, gwrandawodd y Bamwr Syr Horatio Lloyd achos a barodd gryn ddifyrweh. Dygwyd y cynghawB gau Alfred Powell, Tourist Hotel, Llandudno, i hawlio oddiar J. W. Rogers, arwerthwr, &c., o'r un dref, y swm o 36p, yr hwn swm a ddywedid oedd yn ormod ar brisiad a osododd y diffynydd ar nwyddau a brynwyd gan yr erlynydd wrth fyned i mewn i'r Tourist Hotel. Ym- ddengys fod Powell wedi talu i Rogers am ei wasanaeth fel prisiwr.—Cynrychiolid yr erlynydd gan Mr Thornton Jones, a'r diffyn- ydd gan Mr R. Bellia. -Dy%vedodcl yr erlyn- ydd iddo gytuno gydag un Mrs Simpson i gymeryd y gwesty a'r stoc oddiami. Pen- odwyd prisiwr o bobtu-Mr Rogers drosto ef a^Mr P .ton d'os Mrs Simpson. Ar yr 2il o Ionawr aoth yr erlynydd i'r gwesty a chafodd fod Rogers wedi gworthu dros Mrs Simpson heb barotoi prisiad iddo ef. Nid oedd yn gwybod fod Mrs Simpson wedi cymeryd Rogers i werthu drosti. Yn y prydnawn gwelodd Rogers, Mr Felton, ac ereiM, a dywedodd y ddau flaenaf wrtho pa beth ydoeId y prisiad. Yr oeddynt yn un chornt gyda'u gilydd (chwerthin).-Mr Thornton Jones: Peidiwch a'i alw yn chorlM; dywedwch douawd (chwerthin).-Y Tyst: Nage, podwarawd, oblogid yr oedd yno bedwar ohonynt (chwerthin mawr). Aeth y tyst yn mlaon i ddweyd iddo dalu am y nwyddau yn ol y prisiad, ond yr oedd yn methu yn Ian a chael dim manylion gan Rogers. Pan aeth ef a chlere Rogers i'r seler, i fesur y ddiod oedd yno, cyfciriodd y clerc at faril, gan ddweyd," Casgen chwe baril o rum ydyw hon." Atebodd y tyst, — nid ydych yn galw honyna yn gasgen chwe galwyn."—Mr Thornton Jones: Nid oes angen i chwi ddefnyddio yr iaith yna.— Y Barnwr: Ni a gymerwn yn ganiataol i chwi eich dau regi pan gawsoch gyflousdra (chwerthiii).-Y Tyst: Wel, yr oeddwn yn meddwl fod arnoch eisieu gwybod yn gywir yr iaith a arferwyd, oud nis gwnaf eto (chwerthin).—Mr Thornton Jones: Beth wed'yn ?—Y Tyst: Cafwyd gwaeth iaith nag e'r blaen ond nid ail-adroddaf y geir- iau rhag i mi friwio teimladau ei Anrhyd- edd (chwerthin). Gwahoddodd y clerc fi i ymladd, ond gwrthodais, am fy mod yn brydlesydd tafarndy (chwerthin adnewj-dd- ol).—Wedi i ychwaneg o dystiolaeth gael ei rhoddi, dyfarnodd ei Anrhydedd 0 blaid Rogers.

Y llyfr gorcu a rhataf at astudio a deall gwersi Ysgolion Sabbothol y Mft hodistiaid Calfinaidd, 1S9J -4, yw eiddo Mr Edward Jones, Bangor. Pris 2c. Swyddfa'r Geitedl, Caernarfon. Epps's COCOA.—GPATEFUI, AND COKFOBTISO.— By a thorough knowledge of the natural laws which govern the operations of digestion and nutri- tion, and by it careful application of the fine pro- perties of well-SELECTED COCOA, Mr Epps has pro- vided our breakfast tables with a delicately flavoured beverage which may save us many heavy doctors' bills. It is by the judicious use of such articles of diet that a constitution may be gradually built up until strong enough to re.t every tendenq t) diseMe. R?un(l;x of subtle maladies are floating around us ready to attack wherever tbere is a weak point. We may eeoape many a fatal shaft by keeping ourselves well fortified with pure blood and a properly nourished frame "-(Iivil Sr, Gazette.—^—Made simply with bciling water or milk. Sold only in packets, by Grocers, labellel JAIM ETPS & Co, Homoeopathic Chemists, London." Alsomakers ofIEppe'ø' Cocoaiue or Nib-Eattact; Tea-like.

I ARWXDMON ANFFAFRIOL. Tra y mae llawer nad ydynt yn teimlo ea hunwn yn wad, eto y maent ya mhell 0 fod yn berflaith inch. Heb unrhyw acbos gwybyddus y mae pobl yn ami yn agored i deimladau o ddigalondid a gwendid, ac yn cael eu poeni gan pur yn y pen, nosweithiau digwsg, diffyg yni, archwaeth druenus, treuliad anmherffaith, a chyflwr hawdd ei gyffroi. Yn ami ia.wn y pethau hyn fydd yn rhagfiaenuymosodbdau peryglus anhwtlderau yr afu a'r elwlod. Y mae o'r pwys inwyaf i gymeryd y ewra priodol i atal cynydd a dadblygiad yr anhwylderau hyn. Mor fuan ag y gwnant eu hymddangosiad, a thra y mae yn gym- harol hawdd i atal eu difrod; yn ddall i'r pwysigrwydd hwn, neu ynte er osgoi vchydig o gost, mae llawer i ddioddefwr yn dyweyd y frawddeg dorcalonus hon "Bhy hwyr," prydy buasai defnyddio ychydig o'r feddyginiaeth briodol mewn pryd wedi adfer y claf i gyflawn iechyd. Dylai pob un ymofyn pa rai ydyw y rhag- ocheiiadau angenrheidiol, a pha rai ydynt y meddyginiaethau effcithiol a sicr i'n cysgodi oddiwrth y peryglon bygythiedig f Cy- merweh ddodfryd y byd. Una Lloegr, America, yr Al, Ffrainc, Belgium, Switzerland, Canada, ac Awstralia, i ddweyd mai Warn's Safe Cure ydyw yr unig feddyginiaeth ddilys sydd yn m,??dnui y gallu i ail-gyfranu <K<? mchM ,i'r afu a'r elwlod, gan symud ymaith yn fuan iawn y gwendidau anmhleserus hyn. Mae'r cannoedd llythyran o diiiolch diffuant a dderbynir yn ddyddiol gan berchenogion Warner's Safe Cure, a'r dyfyniadau ymddangosant o bryd i bryd yn y newyddiaduron, yn profl yr haeriadaa wneir parthed ei werth. Nid perchenogion Warner's Safe Cure sydd yn canmol cymaint ar oi rinwoddau llaisy rhai hyny ddioddef. asant aoj a gawsant ryddhad oddiwrtho ydyw. Mrs A. Prittock, 15, Telegraph street, Portsmouth, pan yn myned dros ei hanes, a ddywed: Am bedair blynedd bum ya dioddef oddiwrth boenau yn y cefn ac yn yr ochr chwith, gan mwyaf o'r amser mor ddrwg fel ag i'm caethiwo i'm gwely. Yr oeddwn yn wan, yn gynhyrfus, ac yn isel; archwaeth gwael, a'r ychydig a fwytawn achosai boon mawr i mi, ac ni rcddai i mi unrhyw nerth. Gwelais lawer o feddygon, a threiais amryw feddyginiaethau argym- hellwyd amaf, ond ni chefais unrhyw esmwythad nes imi gymeryd Warner's Safe Cure (gellir ei bwrcasu gan yr holl ffervll- wyr am 2s 9c a 4s 6c y botel). Yr oedd y ddogn gyntaf yn gwneyd lies i mi, ac yn y fan dechreuais adfeddianu fy iechyd, ac wedi gorphen tair potelaid yr oeddwn yn hollol iach."

Dywedir fod chwyldroad ar fin tori alka yn Peru. Bu peth ymladd yn barod yn rhai I trefi.

Y WESLEYAID., I [0 DAN OLYGIAETH WESIXY.1 I Yn ol fd yr awgrymasom yr wythnos ddiweddaf, y ume ystadegacth aalodau eglwysig y cyfundeb wedi eu cyhocddi. Ei nad ylvlIt yn ystadegau awdurJodedig y cyfundeb cto, ac nad ellir dihynu ar gyfrnon pob cylclulaith fel yn fanwl gywir, am eu bod wed- eu cnsg uyn frysiog, no mewn arn- bell engraipht yn flaenorol i gyfarfyddiad y cyfarfodydd ciiwartcrol; ond y mae yn ddigon cywir n chyflawn i roddi gwybod- aeth am sefyllfa y cyfundeb yn y mater hwn. Y mao yn naturiol i ni odrych yn mlaenaf ar ystadegau y Talacthau Cymreig. TALAKTH DKUEUDIR CYMRU. I Y nine yn y Dalaeth lion IS o gylchdcith- iau, a thrsw y mite cyfrif Cylchdaith Tyddewi yn aros yr un futh a'r flwyddyn ddi- Weddaf, y mac tail' ar ddeg o gylohdeithiau vn cyfrif cynydd o lis, a phedair yn cyfrif lleihad o 25, yn gadaul cynydd clir o 113. Mae y cynydd mwyaf wedi boa yn nglhyleh- deithiau Cilfynydd, Llanidloes, Forndale, Treorci, ac Abertawe. Cylchdaith Machyn- lleth sydd yn daugos y lleihad mwyai. or nad yw hwnw ond 12. Diail mai y wasgfa yn mhlith yr amaethwyr sydd yn cyfrif am hyny,lyr hy" sydd wedi acliosi symudiadau i'r trefi acardaloedcVygweithfeydd. Cyfanrif yr aelodau cleni ydyw 4,11J8, ar gyfer 4,823 y Mynedd. Mae rhif yr ymgeiswyr am aelod- aeth yn 703; a rhif y rhai sydd yn rhestrau yr leuenctyd yn 813, yn dangos cynydd o 8. Mae tri o ymgeiswyr am y weinidogaeth yn y dalacth. TAIAETII GOG [.ED D CYJTKV. I Y mae yn y daladh hon 32 o gylehdeitlnau. yn oynwys y yn sir Lancaster. Tra y mae cyfrif cylchdaith Tregarth yn aros yr un fath, v mae ugmn o gylelideithiau yn cyfrif cynydd o 331, He miarddeg yn cyfrif lleihad o 77, yn gadael cynydd clir o 234. Y cylchdeithilm sydd yn cyfrif v cynydd mwyaf ydynt Cenliadaeth Lancashire, Caer- narfon, Porthmadog, Coedpoeth, Bangor, Beaumaris, Towrn, Caergybi, Mynydd Seion (Lerpwl), ac ar wuhan i Stockton, Dinbych, a Llanfyllin, nid yw N- Ileihwl ond nhifau unigol. Mae cyfanrif yr aelodau yn 13,391* ar gyfer 13,343 y llynedd. Mue rhif ymgeiswyr am aelodaeth yn 1691; a rhif y rhai sydd yn rhestrau yr leuenctyd yn 3429. Mae wyth o ymgeiswyr am y weinidogaeth yn y Dalaeth. TALAKTIt C.VERDYDD AC ABEllTAWE. I Achosion Seisnig, yn unig, sydd yn y Dalaeth hUll; ond y mae yr holl acbosion yn Nghyrnru. Y mae yn y Dalaeth 26 o gylchdeithiau, ac y mae 18 olionynt yn cyfrif cynydd o 382, asaith yn cyfrif lleihad o 42, yn dangos cynydd clir o 540. Mao rhif ymgeiswyr am aelodaeth yn 1037, a rhif y rhal sydd yn cyfarfod yn rhestrau yr ieuenctyd yn 1699. Mae putup 0 ymgeis- wyr am y weinidogaeth yn y Dalaeth. Mae cynydd rhif yr aelodah yn y tair talaeth yu 907. Ond nid yw yr y,t degait yn gyflawn. Mae y cylchdeitbiau Seisnig yn Ngogledd Cyuiru yn nglyn a Thalaetli Ler- pwl; a rhaid dwyn y rhai hyny i mewn i gael cyfrif cyflawn. YSTADEGAU Y CVFUXDEB. I Mae 33 o dalaethati yn Lloegr, Scotland, a Chymrn, ac y mae rhif yr aelodau ynddynt yn 427,739, yn dangos cynydd ary flwyddyn o 2,780. ltliifa ymgeiswyr am' aelodaeth 32,016, yn danges cynydd o 4,476. Yn rhestrau yr ieuenctyd y inae 67,611, yn dangoa cynydd o 2,312. Mae yr ymgeiswyr am y wcillidoethyn 154. Nid yw y cyfrif uchod yn gosod gerbron y gwaith MOT sydd wedi ei wneyd. Fel y ceir gwelod eto pan y daw cyfrifon cyflawn- ach i law, y mae nifer y rhai sydd wedi eu derbyn yn aelodllU yn rhif uchcl iawn, oblegid rhaid oedd llanw i fyny y collodion a gafwyd yn nglyn a syiuudiadau; collir rhai miloedd yn tlynyddol yn y fifordd hono; collodion drwy ymfudiadau, raarwolaothau, ac enciliadau. Mao cynydd o 2,780 ar 01 llanw yr holl adwyon vu dangos fod gwaith mawr wedi ei wneyd, yn enwedig pan y cymerir i ystvriaeth y tawelwch crefyddol sydd wedi gorddiwes y wlad yn gyffredinol. Ar y llaw arall, y iiit., e eangder y maes, nifev y gweithwyr, a lluosowgrwydd y moddiou sydd ar waith.yn dy weyd y dylasai y cynydd fod -el. Ond y mae yr uchod yn ddigon o drafod ffigyrau am un wyth- nos. CYFARFOD TALW.THOL CAERNARFON. Gwelsom oddiwrth y Gwyliedydd fod y Parch ISJIMAKL EVANS mewn pryder a ellir cael amser yn nglyn a'r Cyfarfod Talacthol i gynal cynadledd y bobl iewainc. Diau fod llawer o rym vn y ddadl. Ar y llaw arall yr ydym yn teim'lo yn bur gryf y dyiid gwneyd ymdrech deg i gyfarfod y dymuniad cyff- redinol sydd yn mhlith eiu pobl ieuainc am gyfarfod o'r fath. Paharn nad ellid ci gynal yn y prydnawn, ddydd mawr yr wyl. tra y bydd yr oedfaon yn cael eu cynal Ni bydd anhawsder i gaol lie, ac ni byddai angen ond am ddau weinidog a dttu leygwr i gynal y cyfarfod. Xid ydpll yn meddwl y deilliai lies uniongyrchol oddiwrth y fath gynulliad; ond rhoddai gyfleusdni i'n pobl ieuaille i roddi mynegiant i'w syniadau 8o'u teimladau yn nglyn a'r aclios. ADt)YS(i YMMH-?'YE AM T WEIXtDOGAETH- I .ÁDDYS(; Y:\10E1WY.n A y WEIDoaAET.n' I Nid ors dim sydd yn fWy pWYlg ar gyiet, y presenol. lie yn arbenig y dyfodol, nag i'r rhai a elwir i waith y weimdogaeth gael pob manteision addysg sydd yn bosibl Beth bynag am vr Ilmser a fu, ms gall rhai diddysg jrVfarfod ag anghenion y weinidogaeth yn yr amser svilrl o'n ^-laen. Dylai poV, ymge^ydd 2ael o leiaf dair bljuedd o addysg athrofaol. ODd y Mae hvny yn anmhosibl yn ol y rhag- olygon presenol. Yu ol y s,brwd sydd yn y orwvnt, bvdd Llanrjvst. Lianas Caernarfon, iaes cenhadol Laiu^hire, os nit(I Bemumaris, yo oíyn 1\111 weinidog ychwanegol y flwvddyi. nesaf. Ond os ydym yn cofio 3-n iawn nid oes genymvr ungwr leuanc sydd wadi cad tair t»lynod<i o athrofa ar gyfer yr alwad. Gyda liyny y mILe swn yn y gwynt ,?td AM o-r gweimdogion sydd yn ? ?ith yn Ko?" am gael y"'°?'M"< ??i i hw yehwaMguyr anhawsder i y bvlchau. B.?u yr ydym y dylid l^evd dan b.th. Vn ydyw, gofyn xr Skthiausyddj-n gofyn am winidog Swaniolioediycais am nn flwyddyn yoh?n? ice< ? ?mhosibl.  y ?'?"? ddeaddeng '?"?" Y ,?11 v<h?. ?"? ?'" sydd m?_ Y "? ??,o i ocdi 'y ?s am flw yl,. 11,tnt liyny yn rhwvdd. galw am i«_ dvt,i/nWnnWeilUl< du uo. Ond tretnu llifur ifddynt g?,l ll(-,I, I:iwor o laftir toitbio, -n ol pol) golwg, ar() yn y gwaith am flynyddot'ld lw(r et, Cn-dwn niat,r N wn- o'r 3*otN,Ii?ieth fwyaf (lif ol. I:haicl cad addysg ai gyfer y weinidogacth. boed a fo. TAUEIDIAr. Mae o'r diwedtlftr Ddoctor 0800nx yn cael ei bnratoi ?n Mr ADAM8-A(? t W I:x?l v Cr? ;r vn Richmond. Yn ei ?rodd?d am lafur cenbndol vn Uydaw dvwr'dVr GIBSON fod efengjlydd o'r enw M. 1'ALi.o r yn cyd!?uno a CHEM^wr o'r enw M, PARKY, yn D?ol cried?h chwer?. Tah:?n? ? !? ar en hol. Ondym?'.t v..dyM t? ?;?'' ?J"? y?on?. Ar ol ea dychwdyd. dywedir fod y L!ydawi?d vn ddynion rhagorol, ac yn weithwyr t ?d?r dros yr c f en VI- Mae y ?-'S WMlcy.idd yn ?oddtbMn? iadaeth ffafri l iawn or rist in Modern Theologv gan Doctor FAIBBAJRK. SoHr ail dd.rlith y Proffeswr SA^DAT yn ei Bampton Lectures." Y mae Uwch Feirniadaeth yr Hen DesUment yn cael sylw ynddi.

YR ANNIBYNWYR.1 [0 DAN OLYGIAETH ANNIBYNWR]. I COFFADWRIAETH Y MEHTHYKON BTO. I Yr oeddym yn gorfod myned i'r Was yr wythnos ddiweddaf gyda dim ond cyfeiriad byr at y dat'du mawr fu ar goffadwriacth y ?me y BARROWE, GREENWOOD, a PENRY yn Llundain, Ymddengys oddi- wrth bob adroddiad a welsom nad oedd ball t1' y brwdfrydedd a ddangoawyd. Yr oedd y gynulleidfa a ddaeth ynghyd i'r oed fa yn y City Temple yn anarferel o fawr, ac yr oedd pregeth gref, hyawdl, Dr JOSEI'll PA!:KER,ar"Osydyeh blant i Abraham," &c., yn deilwng o'r aohlysur yn mhob modd. Moods Dr PARKER, yn ol tystiol- aeth pawb sydd yn gwybod rhywboth am dano, allu uodedig o gryf i lefaru pethau amserul; yr oedd felly yn arbenig yn y bregeth hon. Yr oedd ei gyfeiriad at y rhai sydd i'w cael yn nsjxversyll AnghydlFurf- iaeth yn ceisio cynffona i Eglwysyddiaeth ac ysbryd offeiriadol yr oes hon yn ddoifiol y tuhwnt i bob desgritiadacth. Nis gallasai dim fod yn draethiad IllWY iach ar yr holl gwestiwn yn ei holl ft?wedd?u. LiBwn mor frwdfrydig ac i?ch hcfyd ydoedd y cyfar- fod cyhoeddus a gynlialiw^ d yr un noswaith yn JT im adeilad. Yr oedd yr lien arwr rhyfelgar dros ryddid u chydraddoldeb crefyddol, y Parch J GUINNESS ROGERS, B.A., yn ei sfifwth wrth siantd ar egwyd lor- ion Annibyniaeth, yr oedd cin cydwladwr y Parch W. PIEROE yn cynrychioli Cymm yn y cyfarfod yn wir deilwng. YN HYDE lAItK. I Ond yn Hyde Park dydd Sadwrn y cododd y brwdfrydedd i'w bwynt eithaf. Yno yr oedd tusg ugain mil o Ymnoilldu- wyr Llundain wedi ymgasglu gyferbyn a'r fau lie y gosodwyd y ddan ferthyr cyntaf, BARROWE a GREENWOOD, i farwolaetli. Yr ottid, )nol tystiolaeth heddgeidwaid y Park, yr orymdaith fwyaf gweddus ac urddasol ei hymddygia t welwyd yn y ile erioed Y cadoirydd yn y gymanfa hon oedd yr aelod anrhydeddus dros sir Feirion- ydd,-a thradododd ili-ittth a adawodd ar- graff dda ac Jiach ar y rhai oeddynt yn gwrandaw. Nid oedd eisieu gofyn mewn amheuaeth a gafodd hawliau PE.RY, y merthyr Cymreig, eu lie yn yr wyl hori, pan gofir fod y Parch H. PRICE HUGHES, M.A., a'r Parch W. PEDR WILLIAMS, yn cymeryd rhan yn y siarad gyda'r cadeirydd euwog. GWElTHRED DEILWNG. j Wrth gyfeirio at goffadwriaeth PEXRY yr ydym yn teimlo yn llawen i gael dwyn ger- bron oin darllenwyr weithred deilwng o'r ei(ldo y boneddwr parchus Mr KlCHARt) ROBERTS, Pwllheli, yn nglyn a hyn. Wedi cael ei swyno gan lyfryn bychan Dr HERDER EVANS ar "John Pemy," penderfynodd Mr ROBERTS anfon copi ohttn) yn rhad i bob gweinidog Annibynol yn Sir Gaernarion, ac hefyd i bob un o'r myfyrwyr yil y tri choleg enwadol; sef Bangor, Aberhonddu, a Chaer- fyrddin. Y mae nefyd yn gwasgaru rhai cannoedd yn rhad yn ei dref ei hun. Deall wn hefyd fod Mr J, R. PRITCIIARD, Caernarfon, yn gwneyd yr un peth a phrif dref y sir. Yn sicr, dyma un ffordd i wasgaru yr "had da," ac nid oes ynorn y petrusder lleiaf, ond iddo gael daear dda i dyfu, na ddwg ffrwyth arei ganfed. Whh ein Ueygwyr cyfoethog ereill dywed wn -Dos, a gwna dithau yr un modd. CYNONFARDD. I Bu Dr CYNONFARDD EDWARDS ar ym- I wclisd a Goglcdd Cymru yr wythnos ddi- weddaf, yn dysgu yn alluog yu ei ffordd feistrolgar ei hun silt i ddarllen a siarad. Cafodd dderbyniad cynns a brwdfrydig iawn yn mhob man. Dydd lau bu yn traddodi anerchiad ar y testyn i fyfyrwyr Colog Bangor, ac yr oedd y Prifathraw weli gwahodd myfyrwyr yr enwadau ereill yn y ddinas i gyfranogi a'r myfyrwyr Anibynol o'r wledd. Teimlai pawb yn ofidus fod CYNONFARDD yn ymadael a Chymru ac yn myned yn ol i'r AAerica. Yn ddiddadl y mae yn ystod ei arosiad yn Nghymru wedi agor llygaid oin harwein*yr i angeu mawr a phwysig yn dn plith, ac hefyd wedi dangos fod ynddo allu digyffelyb i wneyd yr augen hwnw yn ein haddysg athrofttol i fyny. Awgrymiad rhagorol ydoedd yr un a wnay 1 gan y Prif- athraw gyda golwg ar fod coffadwriaeth Pcnrv yn cad ei ddathlu trwy sefydlu :pgol- ori.t,?.own areithyddiaeth yn y tri colcg. Hyderwn yn fawr y daw y penderfyniad hwnw i ben yn faan; ychwanegiad gwerth- fawr at hyny fyddai sicrhau dychwQliad Dr C?XOXFARUD EDWARDS i fod yn athmw yn y wyddor hon. Y mae efe, yn ol cydsyniad cyffredinol, y meistr penaf mewn areith- yddiaeth a fedd ein cenedl. Gyda llaw, y mae yn llawen iawn genym ddeall fod Ii Cwmni y Was- Genedlaethol Gymrei- ar ddwyn allan lyfr [ Scisnig o'i eiddo ar y pwnc, ac yr ydym yn teimlo yn sicr y ciiff gylehrediad mawr. CENHADAETII AT Y SIPSIWN. I I Y mae yn ymddangos fod eglwys Rich- mond Hill, Bournemouth, dan ar^einiad ei gweinidog poblogaidd, y Parch J. OssiAN DAVIES, wedi efJ(llll eenh!idaeth i'r Gipsies, y crwydrwyr digartivf sydd JTI aros yn y cylchoedd hyuy yn ystod cynhauaf yr hops liob blwyddyn ac y mae y genhadaeth yn ol pob hanes yu gwneud gwaith rhagorol. Yr wythnos ddiweddaf rhoddodd yr eglwys wledd i'r holl gwmni, yn cynwys nifer mawr o wyr, gwragedd, a phlant. Ar ol y wledd •cynlialiwyd cyfarfod crefyddol, pryd y pre- gethodd Mr DAVIKS iddynt, gyda chymerad- wyaeth mawr y bobl oil. Yn ddiweddarach yn y dydd, rneddir, bu Mr DAVIES yn bedydd- io pleutyn bychan i un o'r teuluoedd. Dywedir fod y gwasjmaeth cariad hwn yn cael ei britio yn fawr gan y/Jipsi's crwydrol, ac fod y gwaith da eisoes yn tlwyn ffrwyth yn y eyfnewidiad amlwg or gwell sydd yn cymeryd lie yn moesau y teuluoedrl. Tybed nad ydyw yn bryd i rai o eglwysi Cymru ddochreu efelychu Mr DAVIES yn y gwaith da liwn ? Y mae y crwydrwyr hyn i'w cael yn lluMSOg mewn rhai ardal old 1 yn ein gwlad, lie ni wneir un ymdrech i geisio eu dysgu yn yr Efengyl werthfawr. Yn -sier dyina gy)ch newydd o ddefnyddioldeb, nad oes ond ychydig wedi ei wneud arno. I AMRYWION. I Y mae y Parch PICTON JONES, y cen- hadwr sydd newydd ddychwolyd adref am seibiant o ganulbarth Affrica, eisoes yn de- chreu gwneyd enw iddo ei hun fel darlith- iwr ar y wlad fawr hono, a'r gwaith cen- badol svdd yn cael ei (Idwyn yii inlten yn'. Yr oedd y noatin o'r bbieu, yn darlithio yn Ceincwydd, 01 dref enedigol, a'r Parch O. R. OWEN, y gweinidog, yn y gadair. Llcnyddiaoth y Cymry" ydoedd testyn diiilith y Proffeswr ANWYL, Aberystwyth, y noson o'r blaen, yn ysgoldv Peumoupt, Pwllheli. Dywedir fud UlJn'rl neillduol ar bethau, Y iiioc "J OUN PE-, RY" gan Dr HERBER EVANS yn yehwanegiad gwerthfawr iawn at h nyddiaeth y cwestiwn. Y mae y darlun- iau yn ddyddorol dros ben. ( Gwelwn gyda llawenydd fod y boneddwr ieuanc, Mr J. LEWIS, M.A., o Goleg Anni- bynol swydd Lancaster, we ii pasio yu llwyddianus am y gradd o B.D. yn Mhrif- ysgol St Andrew, Ysgotland. Y mae Mr LEWIs yn Gymro, ac yn frawll i'r Parch H. EI.vET LEWIS, Llanelli. Etc, os ydym ya cofio vn iawn, ydyw y trydydd Cymro o'r Coleg" hwn i enill y gradd yma o fawn yr vchydig fisoedd diweddaf. Y ddau eraill ??ddynt y Prchn J. D. JONES, M.A., B.D., Lincoln, a D. LINCOLN JONE", B:?l:: I:D:, -y dd8U yn feibion i'r diweddar gerddor I ,E J. D. JONES, Rhuthyn. Y mae y Parch R. F. HORTON, M.A., wedi myned trosodd i'r America. Y mae i draddodi cyfreo o areithiau ar brogethu yn Nghole? Yale.

Y M E THODISTIÅID. [O DAK OLYGIAETH METHODIST.] Y JilETHODISnAID A'R BHIFYSflOL. ( Parhad.) [Yr wythnos hon dymunaf roddi yr ail gyfran o ysgrif y Proffeswr J. Young Evans, o Goleg Trofecca, ar y pwnc uchod.") Coisi lali s ddangos yn yr ysgrif frysiog gaf- odd y fraint o welod goleu dydd yn y Golofn Fethodistaidd yr wythnos ddiweddaf nad oodd oynllun Pwyllgor yr Amwythig yn gwneyd dim tuagat go.i safon a safle y col- egau Cenedlaethol, a chan na chaniatoir i neb gael ei arlioli mewn duwinyddiaeth hyd oni byddo eisoes wedi pasio ei arholiad ter- fynol am y gradd o B.A., ar ol aros dros yspaid penododig -Vu un o'r colegau Cenedl- aethol, ni fydd cyflwr y colegau Methodist- aidd nemawr gwaeth nag eiddo colegau yr enwadau eraill sydd wedi ed sefydlu yn y trefvdd athrofaol. Ond tra nas gallaf end credo fod y colegau duwinyddol wedi der- byn cam oddiar ddwylaw y pwyllgor, rhaid i mi ar yr un pryd gyhoeddi yn groew nas gallaBClI1 gaol, yiuhlith pwyllgor o fonedd- igion addus i dynu i fyny freintlen Athrofa Gymreig, gynifer o wir EMcdigfion ein cenedi ac Ymne 11,eth. Dichon mai eu sel droo YmneiUduaeth, I'U hawydd i achub Cymru rhag cwerylon yn ol llaw, pa un aioherwydd presenoldeb Coleg Dewi Sant yn IAaubedr, neu oherwydd y gwahaniaeth all fod rhwng safleoedd y colegau Ymneillduol, fu yn rheswin cryf, yn eu meddwl hwy, dros gyf- yngu breintiau y Brifysgol yn gyfangwbl i aelodau Colegau Aberystwyth, Bangor, a Chaerdydd. ANHA WSDER I ARROU. Hyd yn nod yn ol y cynllun sydd wedi ei fabwysiadu ganddynt hwy, bydd cryn lawer o drafferth ynglyn a'r arholiadau, er mwyn cael unoliaeth yn y safon tuagat basio. Un o egwyddorion y freintlen yw, fod y rhai sydu yn cyfranu' addysg yn arholi hefyd y sawl y maent wedi bod yn eu dysgu. Pen- odir arholwr oddiallau i gynorthwyo pro- ffeswyr y colegau, a chauddo awdurdod perffaith i benderfynu tynged pob efrydwr. Ond tra bydd efe yn fath o arolygwr, cofier y bydd y cwestiynau yn wahanol yn arhol- iadati y tri choleg, a ohwestiynau pob coleg yu dal perthynas uniongyrchol a'r dull y mae y testyn dan sylw wedi ei drin gan y proffeswr. Mae hyn yn gynllun rhagorol, gan ei fod yn rhoi i bob athraw ryddid i ddysgu pob pwnc yn y modd hwnw ym- ddengys oreu iddo ef, ac yn fwyaf o symbyl- iad i'w fyfyrwyr. Er hyny i gyd, mae bod- olaeth tri cholcg yn unig yn crou ychydig o ddyryswch yn yr arholiadau, a theg ydyw gofyn, pa faint mwy y byddai'r dyryswch a'r gwahaniaeth safon pe goddefid i efryd- wyr colegau eraill na'r tri chenedlaethol gael on arholi gan eu proffeswyr eu hunain. MAXTAI8 I'R COLKQAU DUWINYDDOL. Yr wyf yn hollol grerln y gwnelsai y pwyllgor bobpeth allent dros y colegau duw- inyddol pe gwelsent ffordd i fyned heibio i'r anhawsderau. Teimlant eu bod yn gwneyd gwasanaeth tDawr iddynt trwy wrthod can- iatau i'w hefrydwyr hwy gael en arholi yn y celfau, canys felly gorfyddir yr enwadau i ddanfon eu myfyrwyr i'r colegau cenedl- aethol i ddysga y testynau celt; a gadewir y colegau duwinyddol yn rhydd i ddysgu duwinyddiaeth, heb i'w hathrawon oriod llafario gyda phynciau israddoL Os gallaf anturio datgan fy marn bersonol ar y pen- awd hwn, sicr yr wyf y,byddai yn dda genyf fi a'm cydlafurwyr yn Nhrefecca athraw- iaethu ar faterion mwy uwchraddol na'r rhai orfyddir ni i draethu arnynt dan yr oruch- wyliaeth sydd yr awrhon, Ond y proflad sydd genyf erbyn hyn o anghenion efrydwyr duwinyddol sydd yn fy ngalluogi i ddyweyd rhyw ychydig ar eu rhan. Hwyrach na fuaswn, flwyddyn yn ol, yn coleddu y syn- iadau sydd gonyf yn awr o barth yr hyn ddylai Athrofa Gymreig fod, a chredaf.y buasai y freintlen yn cymeryd golwg wahanol ar hawJiau y colegau duwinyddol pe eyd- dymberasid profiad cyffre<linol y pwyllgor o addysg Gymreig, gyda gwybodaeth arbenig a phenodol o ansawdd pethau yn y colegau duwinyddol. CYNLLUN DR ROBERTS. Nid wyf yn bwriadu dyweyd Uawer am y ddau gynllun arall sydd ger bron. Dad- leuai Dr R. D. ROBERTS dros adael arhol- iadau y Brifysgol yn agored i bawb yn Nghymru. Awgryma Mr WALTER EVANS, Caerfyrddin, y dylid cynwys yr oil o'r Colegau Duwinyddol, ynghyd a'r Colegau i Athrawon Ysgolion Dyddiol, yn nghorff y Brifysgol. Gyda golwg ar yr awgrym cyntaf, nid yw yn wrth-ddadl teg yn ei erbyn i ddyweyd fod gan yr efrydydd preifat, neu'r hwn sydd mewn coleg amgen na'r Colegau Cenedlaethol, Brifysgol Llundain a'i arholiadau yn agored iddo. Bydd ewrs arholiadau y Brifysgol Gymreig yu cynwys, yn ddiameu, yr iaith Gymreig a'i llenydd- iaeth: nid yw Llundain yn arholi mewn Cymraeg yn yr arholiadau isaf, ac felly, cyll y Cymro y fantais sydd iddo yn ei wybodaeth o'r Gymraog, a gorfyddir ef i fyned i Lundain. Ac nid oes eisieu yngan gair ychwaneg am anaddasrwydd cwrs Llundain, mewn amryw bothau eraill, i sefyllfit bechgyn y Colegau Duwinyddol. Mor belled ag a fyno Duwinyddiaeth, ni fydd yr arholiad uwchaf yn Llundain yn eu galluogi i sefyll am eu gradd Duwinyddol yn Nghymru. CYNLLUN MR WALTER EVANS, I .Gyda golwg ar gynllun Mr WALTER rhaid i mi ddyweyd fod genyf lawer 0 gydymdeimlad ag ef. Nid wyf yn credu y boddlona y wlad ar anymwybyddiaeth y Colegau Duwinyddol. Mae gan golegau enwadau Cymru le yn hanes addysg yn Nghymru nad oes ei gyffelyb yn Lloegr na'r Alban, nag .ychwaith yr Almaen. Gwerin Cymru sydd wedi eu sefydlu s'u nieithrit genedlaethau cyn sylfaeniad yr hynaf o'r Co?gau Cencdiactho). Y Sefydliadau cl?,y ?dol fn, i raddau helaeth, yn achos qvl- faeniad y Colegau Cenedlaethol. Ell bechgyn hwy fu yn foddion i greu ymysg y Cymry awydd am Addysg Uwchraddol, a chy franiadau y cynuUeidfaoeid fu yn foddion i roi Coleg Aberystwyth flllDhen ei ffordd. Nid wyf yn haeru fod y ffeithiau hyn yn eu hunain yn rhesymau dros i'r Colegau Duwin- yddol gael eu cynwys yn y Brifysgol Gymreig. Ond prqfant fod i GoTegau Duwinyddol Cymru le arbenig yn mysg Sefydliadau y wlad, a chan hyny nid yw un Cynllun Addysg yn foddhaol oni chymer sylw o'u hurddas S'll defryddioldeb, ac yn enwedig o'r ffaith mai crefyddoldeb Cymru sydd wedi bod yn brif syinbyliad diwygiad dysg yn ein hoes ni. Gwn yn dcla nad wyf, hyd yn hyn, wedi gwneyd dim ond ail adrodd rhesymau y mae pawb o'm darllenwyr yn gyfarwydd a hwynt, gan fod eisiocs cymaint wedi ei ysgvifenu ar y pwnc, o blaid hawliau y Colegllu enwado. Ond rhaid i mi ohirio am wythnos arall fy sylwadau ar sefyllfa y Colegau Methodistaidd. J. Y. EVANS. I- IAITH ANWEDDUS. I Piiodol iawn oedd gwaith Cyfarfod Misol Lleyn^ac EifionydiJ yn ymdrrn a'r pwnc o arfer iaith anweddaidd. Y mae cin clustiau, wrth deithio ymaac sew, yncaeleu merwino yn ami wrth wrandaw ar d(lynion, ac y mae yn ddrwg genyf ddweyd blant yn cymeryd Enw eu Criawdwr yn ofer, ac yn arfer rheg- fcydd. Dylill adgofio llawer o'n cydgenedl ei bod yn gymaint o bechod mewn gwirionedd i arfer y llwon a'r rhegfeydd sydd wedi cael tipyn o gyfnewidiad arnynt ag ydyw i arier rhai yn cynwys yr geiriau yn ou ffurf gyntefig. Yr ydym yn ofni fod byd yn od swyddogion Eglwys Dduw mewn rbai mannau yn bur anwyliadwrus arnynt eu hunain ac ar eu teuluoedd yn y mator YillS. Peidied neb o honynt a meddwl y gellir cael un iaith at drin y byd, a'r llall at bethau crefydd.

I Y BEDYDDWYB. I [DAN OLYGIAETH BEDYDDIWR]. I Y PARCH BOWLAND EVANB. Yr ydym wodi cael achlysur amryw weithiau yn y golofn hon i alw sylw at engbreifftiau nelduol o'r mOAur i ba un y gworthfawrogir yCymry gan y S. on. mae lluaws o fechgyn Cymru gyda phob un o'r ddau enwad, yr Annibynwyr a'r Bed- yddwyr, wedi dringo i safleoedd uShol iawn mewn cysswllt a'r pwlpud Seisnig yn mhrif drefydd Lloegr. Meddienir rhai o brif bwlpudau Llundain gan Gymry, a hyny er dirfawr grodyd iddynt eu hunain a mawr lwyftdiant yr eglwysi, a fanteisiant oddi- wrth eu gweinidogaeth. Arweiniwyd ni i wneyd y sylw hwn oddiwrth adroddiad a welsom fod eglwys barclius Harecourt, Canonbury, Llundain, wedi rhoi galwad wresog i fachgen o Gymro sydd yn weinidog yn Girlington, Bmdford-eglwya yn yr hon y mae Mr ILLINGWORTII, un o gyn ch, I- wyr Sonoddol Bradford, yn aelod. Eglwys Annibynol ydyw Harecourt, a Chymro athrylithgar oedd ei gweinidog bloonorol,- neb amgen na'r Parch W. SIMON, brawd y Dr SIMON, Edinburgh. Ond cymaint oedd yr argraph a gariodd pregethu y Parch ROWLAND EVANS, Girlington, ar yr eglwys yn Harecourt fel ag y penderfyn- odd ei alw i'wbugeilio, sercn mar Bedydd- iwr ydoedd. -Sieryd hyn yn uchel am fedr isrwydd Mr EvA?a, ac am gatheliq rwydd eglwys Harecourt. Ond nis gwel- odd Mr EVANS ei ffordd i dderbyn yr alwad, gan nad faint ei ymlyniad wrth ei bobl, serch fod y cyflog a gynygiai eglwys Hare- court yn fwy na dwbl yr hyn a dderbynia yn bresenol. Nis gwyddom faint o abertli o'i egwyddorion fel Bedyddiwr a ddisgwyl- iai eglwys Harecourt iddo wneyd yn ei dderbyniad o'i chynygiad, ond y mae yn amlwg nad oedd Mr EVANS yn barod i werthu dim o'i argyhoeddiadau er mwyn arian a safle. Brodor ydyw Mr EVANS, fel y deallwn, o Ddolgellau. gu yn fyfyriwr yn NOHOLBO BRIGHTON GROVE, MANCHESTER. Y mae y sefydliad hwn yn meddu dyddordeb neillduol i'r Cymry, am y rheawm ei fod, o'i gychwyniad, rhyw ugain mlynedd yn 01, wodi bod yn achles neill- fiuol i fechgyn o Gymru. Nid ydyw wedi bod byth er hyny heb rhyw bedwa.r neu bump o Gymru yn mhlith ei restr myfyr- wyr. ac felly y mae wedi bo (17yn foddion i ddwyn cryn nifer o Gymry i bwlpudau swyddi Lancaster a York, a rhai ohonynt yn troi allan yn bregeth wyr o'r radd naenaf. Un o'r rhaihyn ydyw y Parch W. OWENS, a scfydlwyd ychydig fisoedd yn ol yn cglwys Einmanuel,Manohe,iter. Dynieuanc,gwreidd. iol o Abertawe. Y mae yn bregethwr modrus ac efteithiol ac yn dderbyniol iawn gan ei bobl ac yn tebygu dyfod yn gryn allu pwlpudol yn nhref boblogaidd Man- chester. Y mae amryw Gymry yn y Coleg yn bresenol, un o honynt sydd fab i'r diweddar Barch JOHN TIIOMAS, Caer- fyrddin, ac un arall yn frawd i'r diweddar Barch HOWELL LEWIS, Mount Zion, Aber- tawe. Y MEDDWL CYMREIG. Cydrhwng y Cymry sydd fel hyn )n der- byn eu haddysgiaeth yn ngolegau Lloegr a'r rhai a ymfndant i Loegr o'r Colegau Cymreig, y mae yn arwyddo y bydd y pwlpud Saesnig ymhen ychydig flynyddau yn cael ei foldio gan y meddwl Cymreig. Credwn^y bydd y pwlpud Saesnig ar ei ddirfawr eniu yn hyn, yn neillduol yn y HMtenoo o danbeidrwydd ysbryd ac efengyl- eidd-dra dysgeidiaeth. Gyda golwg ar y mater olaf hwn, y mae y meddwl Cymreig, —yn wir, y meddwl Celtaidd'yn gyffredinol, -yn bur ymlyngar wrth.yr hen ffiniau; mown gair, yn dra uniongredol. Tra v mae yn ddychymygol, a hedegog, a. barddonol, nid ydyw yn anturiaethol (speculutive) a gwyllt; a bydd diluwiad helaeth y weinidogaeth Saesnig a'r dull meddwl Cymreig yn foddion cadwraeth diogeliddo yn ngwyneb ei ogwydd gormodol at yr anturiaethol a'r golygianol. Yr ystyriaeth o hyn sydd yn helpu i'n cymodi a mynediad cynifer o'n myfyrwyr Cymreig i'r weinidogaeth Saesnig. DR JAMES SPURGEON. Y man symudiadau eglwys y Tabernacl, Llundain, yn parhau i fod yn fater o ddy- ddordeb dwfn i Fedyddwyr y deyrnas yn gyffredinol. Cymerodd yr hysbysiad o ym- ddisjvyddiad Dr JAMES SPURGEON y wlad gyda mesur o syndod, ac, yn wir, gyda mesur o ddigllonedd pan yr adroddid mai cael ei wahodd i ddanfon i mewn ei ymddiswyddiad a ddarfu. Ond ymddengys mai cam-hysbysiad oedd hyn. Dr SPURGEON ei hun, ac ohono ei hun, a ddanfonodd ei ymddiswyddiad i'r cyfarfod. Lleddfir cryu dipyn ar y teimlad siomedig a gynyrchid drwy yr amgylchiad gan y ffaith nad ydyw ei ymddiswyddiad o fugeiliaeth yr eglwys yn golygu tori ei gysylltiad a'r Colog a'r Amddifatty. Parasai hyny gryn ysgyd- wal i ymddiried y cyhoedd,—yn neillduol yr adran hono o'r cyhoedd a gyft-ana tuagat gynhaliaeth y sefydliadau hyn. Yr ydym ni yn edmygwyr mawr a diffuant o JAMES SPURGEON, ao yn teimlo nad ydyw y bobl a dderbyniasant ei ymddiswyddiad gyda'l' fath barodrwydd ddim yn ddigon ystyriol o'r mesur i ba un y dylid priodoli llwyildiant y Tabernacl lIo'i sefydliadau i ddoethinebachrafider a theyrngarweh Mr SPURGEON, yn neilldnol yn ystod yr ysbeidiau y byddai ei frawd yn analluog i oruwch-lywyddu pethau, Y mae ystyriaeth o'r pethau hyn gan y rhai sydd yn eu gwybod yn gwneyd ei ymddiswyddiad yn fater poe>,us arbenig. Yr oodd llawer o'r afiechyd oddiwrth yr hwn y dioddefasai gymaint yn ddiweddar mor erwin wedi ei beri gan ei ymroddiad dihafal a diurbed i gyfrifoldeb ei swydd yn y miaoedd di- woddaf. Hyderwn er hyn oil y gwna Pen Mawr yr Eglwys, yr hwn awnaeth gymaint er gwneyd y Tabernacl yn y gorphenol yn gyfrwng mor gyforiog o fendithion i'r byd, oruwch-lywodraethu pethau yn ei hamgylch- iadau presenol i'w gwneyd yn ddim llai bendith yu y dyfodol. DR CLIFFORD, WESTBOURNE GROVE. Yn ddiddadl, yn awr, wedi marw Mr SPURGEON, y personoliaeth eryfaf yn Llundain, yn y weinidogaeth Fedyddiedig, ydyw Dr CLIFFORD. Nid am ei fod yn tebygll mown un wedd i SPURGEON yn hytrach gwabaninetha oddiwrtho fel y saif yn y pegwn gwrthgyferbyniol. Yn un peth, y mae yn ddyn o ysgoleigdod broIl dihafal. Y mae rhestr ei deitlau yn synfawr, a'r oil wedi eu henill ganddo tra yn oyfiawni goruchwylion gweinidogaeth gyda'r fwyaf ei chyfiifoldeb, ag eithriadu y Tabernacl, yn Llundain. Peth arall, nichyfrifirof yn rhyw satl. iawn o ran uniongrcdedd ei ddaliadauj o lciaf, yr oedd of yn un o'r rhai a gyhuddid gan SPURGEON o fod fwyaf eithafol yn nghamwe'ld y Doiviujrafe* Ond er hyn oil y mae yn allu mawr yn Llundain Be yn yr Undeb, yn weithiwr dihafal, nid yn unig yn ngl)'n a mudiadau crefyddol y Brifddinas, ond hefyd braidd yn nglyn a phob mudiad cymwynasgarol yn y Brifddinas. Gellir barnu rhywbeth am north rhifilmol II. safle gyuldeitlmsol ei eglwys oddiwrth y ffaith fod SWill ei chllsgliadau at bob achos cryn lawer dros 6000p y flwyddyn rldiwcddaf, ao y mae y swm yn cynyddu bob blwyddyn. Nid oes lawer o arwydd, a batnu oddiwrth amgylch- iadau eglwys Westbourne Grove, fod Ym- neU!duMth yn gwanyc')U yn y Brifddinas, er cymaint ydarogas o hyny sydd o du y rhai a garent fod hyny yn wir. Y mae eglwys Westbourne Grove a'i gweinidog galluog yn cynrychioli yr egwyddorion yn herwydd y rhai dri chan mlynedd yn ol y merthyrwyd Barrowe, Greenwood a Penry, pa amgylchiad agoffawdwiraethwyd Sadwrn, yr Sfed.

ICYMDEITHASFA IIETHODIST. IAID r DE Ferndale, Ebrill 11, 12, a 13. Cynhaliwyd Cymdeithasfa Chwarterol Methodistiaid Calfinaidd Deheudir Cymru yn Ferndale, ddyddiau Mawrth, Mercher, ac lau, yr wythnos ddiweddaf. Y cymedrolwr oedd y Parch W. M. Lewis, Tyllwyd, a'r ysgrtfenydd y Parch J. M. Jones, Caerdydd. Daeth nifer fawr o gynrychiolwyr yn nghyd. ANERCHIAD Y LLYWYDD. Yn ei anerchiad agoriadol sylwodd y Cymedrolwr fod angen wedi bod a'i law yn drwm ar y cyfunaeb er y Gymdeithasfa flaenorol. Nid oedd ef yn meddwl i'r Gym- deithasfa, yn y De na'r Gogledd, gyfarfod erioed o'r blaen dan amgylchiadau mor ddi- galon. Gwnaeth gyfeiriadau arbenig at farwolaeth y Parch D. Saunders, D.D., Abortawo; Stephen Jenkins, Hwlffordd; E. Mathews, Penybont; John Watkins, Gor- wydd; Ebeneaer Pugh, Treorei;.L. Lewis, Llwynpia; Lewis Jones, Pentre; J. B. Evans, Casllwchwr; ac Bzociel Thomas; Abertawe. Y MESUR ATALIOL. A YMMOdd y Parch J. MORGAN JONES, yr ysgrifenydd, y 3 cdoldeb o basio pender- fyniad yn ffafr y Vesar Ataliol. Yr oedd Z,g.b 'LlZd, a i..d.,yr Eglwysig eroiU, meddai, yn dyweyd nad oeddynt hwy fel Ymneillduwyr yn rhyw gryf iawn o blaid y mesur, a'u bod, mewn gwirionedd, yn ddi- fater yn nghylch Dadgysylltiad yr Eglwys. Yr oedd yn amser iddynt fel enwad wneyd yn hysbys ell hargylloeddindau (clywch, clywchK Y Parch THOMAS LEVI, Aberystwyth, a gynygiodd fOnderfyniad i'r perwyl hwnw i gael efi oi d Xfnderfyniad i'r hwu w oed ef YD gryf 0 bWd y MelU' Atalio!. Dylai y twyfl a wnaed yn nglyn a'r deisebnu yn erbyn y mesur gael ei ddad- lenu a'i gondemnio (clywch, clyych). Y Parch THOMAS EDWARDS, Cwmafon, a gefnogodd y cynygiad, gan gondemnio reithredloesd 'annheilwng y clerigwyr a'u dilynwyr yn nglyn a'r mater. Crybwyll- odd am un amgylchiad yn mha un yr elai merch ieuanc o dy i dy i werthu tocynau cwrddte, a phan fyddai wedijgwerthu un fe dynai allan bapyr deiseb yn erbyn y Mesur Ataliol, a gafynai i'r prynwr, A fyddwch chw cystal ag arwyddo y papyr i ddmgos eich bod ^wedi prynu tocyn" (chwerthin). A oedd triciau o'r fath yn deilwng o bobl grefyddol? (clywch, clywch). Y Parch T. REES, Cefn, a awgrymodd fod,, Gymdeithasfa i argymhell y gwahanol Gyfarfodydd Misol i benodi pwyllgorau i gasglu ffeithiau o berthynas i'r deisebau hyn i'w gym i'r aelodau Cymreig. Yna penodwyd pwyllgor i dynu pender- fyniad allan. I I I Ar gynygiad y Parch M0RRI8 MORGAN, ?P",td an?on deiseb o'r Gymdeithasfa i Dy'r Cyffredin 0 bd Mesur Dowisiad Ueol. I YR ARHOLIAD CYMDEITHASFAOL. I Hysbyswyd fod 23 allan o'r 24 a fu yn eistedd yn yr arholiad hwn wedi ,myned drwyddo yn llwyddianus. Mabwysiadwyd adroddiad yr arholwyr, a phasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i gyfeillion Llnnwrtyd am eu caredigrwydd yn nglyn a'r arholiad. Yn y capelseisnig, Llanelli, y cynhelir yr arholiad nesaf, a peonodwyd y Parch J. E. Davies, M.A., Llimdain, yn arholydd am y ddwy fiynedd ddyfodol. I YR ORDEINIALJ. I Yn y gwManaeth ordeinio yn Nghym- deithasfa Awst penodwyd y Parw y.hu Davies, Pandy, i draethu ar "Natur Eglwys," a'r Parch W. Evans, M.A., Pem- broke Dock, i roddi y cynghor. Pasiwyd yn unfrydol fod Mr Seth Joshua i gael ei ordeinio yn Awst heb sefyU arhol- iaS. 1Jj I Y GYM.VNFA GYFFREDINOL. I Yr oedd Aberystwyth a Phontypridd yn gwneyd cais am Gymanfa Gyffredinol 1894. Ar ol cryn siaraid tynwyd yn ol y cais o Aberystwyth, a ehafodd Pontypridd ei ddewis yn unfrydol. CENHADWR I BATAGONIA. I Derbyniwyd ocnadwri o Gyfarfod Misol Dwyrain Morganwg yr argymhell fod enw Mr John Lewis, Pontypridd, i gael ei gyfiwyno i'r Gymdeithas Genhadol Dramor, fel un cymhwys i gael ei yru yn genhadwr i'r drefedigaeth Oymreig yn Mhatagonia. Cefnogwya y cais gan y Parchn W. Lewis, Pontypridd; T. Levi, Aberystwyth; a Mr W. Griffith, Blackwood. Wedi i Mr Lewis ei hun, yr hwn sydd wedi cael ei ddwyn i fynyyny Wladfa, anerchy cyfarfod, pasiwyd penderfyniad i'w gyflwyno yn galonog i'r Cyfeisteddfod. Y DANCHWA TN MHONTYPRIDD. I Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a. theuluoedd y rbai a laddwyd yn y trychineb yn nglofa y Great Western, Pontypridd. CGSIDEITBAS YR ACHOSIOY NEWYDDlOY. I Traddodwyd anerchiad gwresog ar ran y Gymdeithas hon gan y Parch Lewis Ellis, Rhuddlan. Hysbysid fod y swm « fil o bunau wedi eu derbyn yn barod at y symud- iad, ac y disgwylid pum cant o bunau eroill i law yn fuan. Amlygwyd llawenydd mawr fod y fath lwyddiant ar y gwaith da yn Nghaerdydd a'r canolfanau ereill. AMRYWION. I Am haner awrjwedi wyth y boreu cyfarfu y pregethwyr a'r blaenonaid ar wahan. Mater cyfarfod y blaenoriaid oedd "Bugeiliaid," tra yr ymdriniwyd yn nghyfarfod y pre- gethwyr ar y cyfnewidiadau a gynygir eu gwneyd JynJ nglyn a rheolan Trysorfa y Gweinidogion. Rhoddwyii hanes yr achos yn nghylch y Cyfarfod Misol gan yr Heuadur J. Jones- Griffiths, a'r Parch W. Lewis, Cwmparc. Cynhelir y Gymdeithasfa nesaf yn Aber:-s- twyth, Mai 30 a 31, a Mehefin laf. Pregethwyd yn y gwahanol gapelau i dyrfaoedd lluosog.

Penygroes- I GWYL DE.—Brydnawn Sadwrn cynhal- iwyd cyfarfod te yn addoldy y Bedyddwyr mewn cysylltiad a therfyniad tymhor y gobeithlu. Yn yr hwyr cafwyd cyfarfod o natur arall, o dan lywyddiaeth Mr Williams, y gweinidog, pryd y cafwyd cystadleuaeth mewn ndrodd a chanu. Y buddugwyr oedd- ynt Mri David,, Jones a Samuel W. Jones, a Miss Lizzie J. Owens. Beirniadwyd gan Mn H. 0. Jones, A.C., ac O. Edwards. Ow-as anaethwyd yn ystod y cyfarfod gan Mri S. W. Jones, H. W. Jones, a Richard W. Jones. Cyfeiliwyd gan Mr David S. Davies. Yn ystod y cyfarfod hcfyd gwobrwywyd y plant a llyfraH am eu ffyddlondeb yn ystod y tvmor. I GWERSI Y METIIODISTIAID CALFINAIDD, I 1893-4. Y Ua wlyfr goreu ar y UweKt tiyn I yw eiddo Mr Edward Jom's, Be?m,?-.? Pria, I 2g. Swyddfa'r Genedl," Caernarfon. j

I Llanelltyd. CYLCIIWYL LENYDDOL.—>os Fercher di- weddaf, cynhaliwyd cylchwyl lenyddol yn ysgoldy y lie uchod, o dan lywyddiaeth Cadben Bailey, Tanllan, ac arweindad Mr Evan Francis, Tan'rardd. Yr oedd yr ysgoldy yn orlawn, athrodd y cyfarfod yn llwyddiant mawr. Beirniadwyd y gerddor- iaoth gan Mr Robert Davies, Criterion, Dol- gellau y farddoniaeth gan loan Glan Mawddach; a'r traethodau gan y Parch J. Williams, B.A.. Llanelltyd. Enillwyd y gwobrwyon fel y canlyn:-Traethawd i ferched, Miss Jones, Penrhiw, Ithydymain darllen difyfyr, J. Jones, Rhydwen; unawd tenor, Mr S. Evans, Bontddu; traethawd, Mri Samuel Williams, Llanelltyd, a H. R. Williams, 2, Bryumeurig, Dolgellau yn gy- fartal; unawd bass, Mri Thomas Edwards, Rhuddallt, a Caradog Evans, Dolgellau, yn gyfartal; parti o bed war, Mr Xewis Evans, Boutddu, a'i barti; parti meibion, un Bont- ddu, dan tr vei-niad Mr Richard Jones. Yn ystod y cyfarfod cafwyd can yn rhagorol gan Mr Norman McLeod Jones, R.A.M., Dolgellau, ac hefyd gan Mr T. Edwards, Rhuddallt.

Dolgellau I Y OtbB?iTHLUOEDD. Dydd Mercher, rh ,.id,$ te a bam brith i ObeitMuoedd yr Annibynwyr a'r Bedyddwyr, ar ddiwedd y tymhor. Yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod amrywiaethol yn y ddau gapel, pryd y gwobrwywyd lluaws o blant. CYFARFOD CHWARTEROI..—Dyddiau Linn a Mawrtb cynhatiodd y Bcdyddwyr eu cy- farfod chwarterol yn y dref hon. Cafwyd cynadleddau nrdderchog. Yr oedd pedwar o ymgeiswyr am y weinidogaeth, a pnasiodd yr oil. Pregethwyd nos Lun a nos Fawrth gan y Parchn E. K. Jones, Brymbo; W. Samuel, Lerpwl; David Williams, Llan- gollen; ac E. Williams, Tre on. Y llyfr goreu a rhataf at astudio a deall I gwersi Y sgolion Sabbothol y Methodistiaid Calfinaidd, 189, yw eiddo Mr Edward Jones, Bangor. Pris 2c. Qenedlr Caeraarfon. I

CYFARFOD CHWARTEROL DIN- BYCH A FFLINT. CynaliodJ Annibynwyr y siroedd uchod eu I cyfarfod chwarterol yn Rbesycae dyddiau Llun a Mawrth diweddaf. Cadeiriwyd gan y Parch J. M. Jones, Caergwrle. Pasiwyd fod i Maesglas gael y cyfarfod nesaf, a'r Parch Wnion Evans i. gael llytbyr tros- glwyddiad i gyftindeb Maldwyn, y prif-fardd Hwfa i gael llythyr yn ei gymeradwyo i'r eglwysi Cymreig yn America ar ei ymweliad a'r wlad hono fel prif feirniad Eisteddfod Ffair'y Byd yn Chicago, a llythyr o gydym- deimlad i gael ei anfon i Mr S. Smith, A.S., yn ei alar ar ol ci anwyl briod. Yna pasiwyd yn unfrydol a brwdfrydig bendfrfyniad cryf yn diolch i'r Llywodraeth am ddwyn i mewn y Mesur Ataliol, ac yn erfyn arnynt i ddefnyddio pob moddion i'w basio yn ddeddf, ac i basio y flwyddyn nesaf fesur cyflawn o Ddadgysylltiad a Dadwaddoliud i Gymru; ac hefyd condemniwyd y moddion twyllod- rus ac auonest a ddefnyddir gan y clerigwyr Be eraill i gael enwau wrth y deisebau yn erbyn y mesur. Pasiwyd hefyd benderfyniad cryf o ddiolchgarwch i'r Llywodraeth, ac hefyd i'r aelodau Cymreig, am eu mesurau rhagorol er cyfyngu dylanwad dinystriol y fasnach mewn diodydd meddwol, ac yn taor erfyn ar i bob ymdrech gael ei arfer i basio, yn enwedig y mesur ar gyfer Cvmru, yn y Senedd dYUlor prewnol. O'r dau bernid fod y mesur Cymreig yn well, a chan fod mwy o addfedrwydd ar y cwestiwn yn Nghymru, teimlai y cyfarfod vn gryf y dylid pasio y mesur ar uawaith. Pasiwyd hefyd benderfyniad yn cyineradwyo yr amcan o anrhydeddu coffadwriaeth y merthyr Cym- reig-John Penry. Cyflwynodd Mr Charles frawd ieuanc o'r enw Mr R. Wynne Evans i'r gynadledd fel un wedi dechreu pregethu yn ddiweddar yn Ninbych. Dr Pan Jones a alwodd sylw at y ffaith fod eglwys Gymreig wedi ei ffurfio yn ddiweddar yn Wigan, bug- ail yr hon oedd yn bresenol. Methai y gyn- dcdd a gwoled pa gysylltiad ocdd rhwng yr achos yn Wigan a'r cyfundeb hwn, ac aw- grymwyd ai nid mwy priodol fuasai iddynt ymuno ag undeb Liverpool a Manchester. Nid oedd y gynadledd, pa fodd bynag, yn barod i roddi dchelllawcymdeithas i'r brawd o Wigan, yr hwn fel y dojtllwyd oedd wedi dyfod oddiwrth y Wesleyaid, nes cael gwybod mwy am yr amgylchiadau, Ar yr un pryd na feddylied y cyfeilliwn yn Wigan fod gan nob ddim ond y dymuniadau goreu tuag atynt, ond nad oeddis am wneyd dim yn fyrbwyll. RHYFEDD, 08 GWIR. Mewn ymddiddan ar yr achos yn Horeb, Dyserth, cafWfd allan fod y ftttp. beth yn bod ag eglwys yn nghyfundeb Dinbych a Fflint yn marw o eisieu ymgeledd fugeiliol, no eto yn gwrthod cymeryd ei chynorthwyo i gael bugail! Ymddengys fod Pwyllgor y Gymdeithas Gartref >1 wedi dewis tri brawd parchus a dylanwadol i gyfarfod yr eglwys yn Rhuddlan i ofyn iddi a fuasai yn ymuno ag eglwys fechan Ochryfoel, yr hon sydd o fewn dwy filldir iddi, i roddi galwad i weini- dog. Nid ocdd y pwyllgor yn gofyn yin- yraoth a'u dowisiad, yr oeddynt hwy i gael dewis eu dyn, ac ymrwymai y pwyllgor i sefyll wrth gefn yr acbos gwan i wneyd haner y cytiog, os nad rhagor. Addefai y cvfeillion vn Rhuddlan eu bod mewn gwir I angen gweinidog, fod yr achos yn cael cam o herwydd na buasai yno un, ac na buasai dim yn well ganddynt ca gweled rhyw obaith cael un. A gwyr pawb sydd yn gwybod dim am y lie fod y dystiolaeth hon yn wir. Mae yr achos yn Rhuddlan mown nychdod ysprydol amlwg. Ac etoi gyd pan ddangoswyd llwybr hawdd iddynt i gael gweinidog rhyngddynt a Horeb ni fynent of! Yn sicr y mae yma gyfrifoldeb Yifrifol ar rywun. Da genym ddeall wedi hyn fod Pwyllgor y Gymdeithas Gartrefol yn pender- fynu na cha yr aehos yn Horeb ei adael yn ddiymgeledd, er nad oes diolch i'r chwaer eglwys yn Rhuddlan. Cafwyd yn Rhosycao gynulliadau lluosog fol arfer, a cbroesaw calon gan y gweinidog. Pregethwr y pwnc oedd Mr James, Sarn, a'r pregcth wr dirwestol oedd Mr Morgan Davies, Abergele, a darllonwr y pflpyr ar y gynad- ledd oedd Gwilym Gwenffirwd, Wyddgrug, a gwnaeth y tri eu gwaith yn ganmoladwy.- Sylwcdydd. r

CXFABFOi) MISOL GORLLEWIN HEIRIONYDD. Dydd Llun a dydd Mawrth diweddaf cynhaliwyd Cyfarfod Misol yn Arthog, Mr R. G. Pritchard yn y gadair. Am 10.30 cafwyd cyfarfod gweddi i ofyn bendith y nefoedd ar y gwaith. Am 2 o'r gloch caf- wyd anerchiad rhagorol gan y Parch J. J. Evans, Aberllefeni, ar Yr Angenrheid- rwydd am Ddefosiwn ym ein Cynulliadau Crefyddol," a dilynwyd yr anerchiad gan sylwadau i'r un cyfeiriad gan amryw frodyr. Bu cryn siarad ar y Drysorfa Gynorthwyol, ond amlwg oedd fod y frawdoliaeth yn an- addfed i roddi barn derfynol ar gynllun y pwyllgor. Daeth cais gwrosog o Aberdyfi am gael Cymdeithasfa y gauaf nesaf yno y tro nesaf. Rhoddwyd iddynt eu dymuniad yn siriol. Darllenwyd llythyrau oddiwrth Mr Gladstone, yr Y sgrifenydd Cartrefol, a Mr Thomas Ellis, yn cydriabod derbyuiad penderfyniadau y Cyfarfod Misol blaenorol gyda golwg ar amryw fesurau sydd yn awr o fl&en y Ty. Daeth i law lythyr pwy oddiwrth y Charity Commissioners, yn hya* bysu eu bod wedi gwella adranau 84 a 91 yn Nghynllun Addysg Ganolraddol sir Feirion- ydd, i gyfarfod a dymuniad y Cyfarfod Misol fel ag y datganwyd mewn ^llythyr ddechreu y flwyddyn. Yr oedd yn dds iawn gan bawb oedd yn bresenol gael ar ddeall na chaniateir i addysg grefyddol en- wadol gael ei gweinyddu yn yr ysgolion canolraddol, na chwaith yn rhai byrddio yr athrawon. Trefnwyd cenhadon i fyned i Fethosda, Blaenau Ffestiniog, i dderbyn llais yr eglwys gyda golwg ar alw gwr i'w bugfilio. Rhoddwyd llythyr cyflwyniad i'r Parch D. Roberts, Rhiw, yr hwn sydd am gychwyn ar daith i'r Unol Dalaethau. Darllenwyd gan y Parch Gwynoro Davies adroddiad o weithrediadaa Pwyllgjr y Llyfr Tonau Cyfundebol, a phasiwyd fod yr adroddiad i gael ei dderbyn. Cafwyd, gan y Parch R. J. Williams, adroddiad Pwyllgor yr Ysgol Sabbothol, a chadarnhawyd dewis- iad y Parchn Owen Jones" B.A., ac E. O. Davies, B.Sc., fel arholwyr am y flwyddyn ddyfodol. Nodwyd fel pwyllgor i edrych i fewn i ansawdd yr achos Seisnig yn Nol- gellau y Parchn D. Roberts, It J. Williams, John Davies, Gwynoro Davies, a Mr William Jones, Aberdyfl. Daeth y Parch John Williams, B.A., a'i gynygiad yn mlaen, sef "Fod cyhoeddiadau Sabbothol pob pro- gethwr fyddo yn ymadael o'r Cyfarfod Misol yn dyfod yn rhydd yn mhen blwyddyn ar ol ei ymadawiad, oddieithr fod i ail'ym- rwymiad gael ei wneyd rhyngddo ef a'r eglwysi." Siaradwyd yn gryf o Naidycyn- ygiad gan nifer dd& o wyr Uen a Ueyg. Cynygiwyd gwelliant gan frawd, ond ni eiliwyd of, ac felly pasiodd y cynygiad yn unfrvdol. Cwynai y Parch David Evans, M.A., fod adroddiadau y Cyfarfodydd Misol yn cael eu cwtogi yn afresvmol, Cafwyd anerchiad gan Mr Griffith Griffith, Abermaw, yr hwn sydd newydd ddychwelyd o Aws- tralia. Rhoddodd hanes yr achosion Cym- reig yn y wlad hono, gan anog yn daar am ryw foddion gael eu defnyddio i dd'od a'r Efengyl i gyraedd y cannoedd Cymry sydd ar wasgar fel defaid ar hyd a lied y wlad. Trefnwyd i'r Oyfarfod Misol nesaf gael ei gynal yn Siioam, Llanfrothen, yr ail wyth- nos yn Mai. Pregethwyd gan y Parchn Samuel Owen, David Jones, David Roberts, D. D. Williams, Richard Evans, Hugh ugh, a John Roberts.

COLLE L) FAWR. M.ie colli iechyd yn oynwys oolli y cwbl ey 'd yn gwoeyd bywyd yn werthfawr, sef y galla i fwynbau bywyd. Nid oes mwynhau bywyd mewn afiechyd. Hablaw y dioddefaine a'r oenau corpiforol mae yn ddwyn ar y clal, mae sti:chyd yn acho-i poeuau meddyliol, a pbryder fydd yn 01 letbu, ond ya rhwystro ei adfrriad buan. Gwelir'hyn yn fwy amlwg yn nheulu y gweithiwr nag mewn teuluoedd o safle Qweh. Pan analluogir y gweithiwr, mae yn dueddol i ddigalondi l a phryder am gynbal. iaeth ei deulu tra y bydd efe, ffon eu bara, yn analluog i ddarparu ar eu eyfer. Mae y pryder hwn yn niweidiol iddo. Mae ei serch naturiol at ei d,ulu yn rhwystro id., gael gwelihad buan. Os am osgoi l'awer o'r anghyauroo a'r annodwvddwch sydd yn canlyn afiechyd, dylai pob un sicrhau gwasanaeth dirpariaeth a elliryn briodol ei hystyred yn "wir gyfaill y gw-ithivrr," adnabyddus yn mhob rhin o'r byd wrth yrenw el Quinine Bitters Gwilym Ev a," yr hwn a gymeradwyir gan lawer o feddygon enwog fel meddygimasth 8ir a dyogel at am- ryw glefydaa. Mau wodi enill yr enw o fod yn II Feddyg ini,eth Lvs'ieual Berffeithiaf yr Oes," ac un a gymeradwyir gan brif fedaygon gwahanol wledydd at anhwylderau y cylla, yr afu, y giau, a'r ft t!st. M r wrth gan bob fferyll- ydd mew i poteli Is I Ile, 2. 9. a 4s 9c yr an. Grochelwch dwyl!wyr. Mae enw "Girilym Evaool Quinine Hitters" ay bob laitl, 'i<unP> < photel o'r gwir Qainine Bittem AsfODk ef hefyd yn ddi iraal drwy y Past Am Y prisiau uchod gan y perohenogionQuinine Bitters Muoafaotariog Co., Limited, Lleøel y. South Wales.