Y Genedl Gymreig

Harlech. Llun y Pag, yn Rehoboth, Harlech, cynhaliodd Ysgolion Sal BodyddwjT Harlech, Llanfair, a ThLliarnaii, eii gwyl flynyddol. PrydnBwn anrhegwyd deiliaid yr ysgolion a gwledd ddanteithiol i'r corpji. Dygwyd y wledd oridiamgylch drwy haelioni a llafur chwlorydd ffyddlon. Yn yr hwyr cynhal- iwyd eyfarfod amrywiaethol. Llywydd, Mr M. Rowlands. Arweinydd, Dewi Eden. Gwobrwywyd deiliaid yr ysgolion am eu llafur mewn adroddiad:m, arholiadau, traeth- odau, &R. Rhy luosog yw y buddugwyr i'w henwi yn yr adranau hyn. Am ddarllen difyfyr, goreu, Miss Humphreys; ail, Mrs Morris; trydvdd, Mrs Richards. Unawd. Gorcu, M. A. Roberts ail, Jennie Williaius; trydydd, Maggie Owen, Unawd, Miss Wil- liams, Shop. Triawd, parti Mr Morris, Britannia Shop. Deuawd gan Miss Hum- phreys a Miss Griffith, Sylfaen. Caffaeliad mawr i'r cyfarfod oedd y darnau godidog it eanodd y plant a chor Rehoboth, o dan arweiniad inelrus Mr John Edwards. Y beirniad cerddo. ol ydoedd Mr Hugh Jones, Llanfair-street, yr hWIl hefyd a ddatganodd amryw weithiau yn rhagorol. Troer holl waith y dydd allazi 3-n llwyddiant hollol.— Qoh'hydtL

ANHWYLDERAU Y GWANWYN—PA FODD I'W HOfjGOI? ?B?,ihan yw byd heb iechyd,  Er ei gael yn a?r i gyd." I Ystyrir y gwanwyn yn gyffredin fel y tym- hor pan y Mae galluoedd" corphorol dyn yn derbyn adgyfnerthiad a bywiogrwydd newydd. Mae y ddaear megys yn dettro o'i hun gauafol a holl anian fel pe yn ymysgwyd i fywyd ac yni adnowyddol. Gwelir profion am- lwg o hyn yn y byd Uysieuol ae auifeilaidd. Mae dyn hefyd os yw ei gyfansoddiad wedi bod yn alluog i witlisefyll ymosodiadau ac effeithiau niweidiol y gauaf yn teimlo ei hun yn ymadnewyddu ao yn bywioeau plin (Maw v gwanwyn. Ond y mae mwyafrif o bobl yn yr oes bresenol, trwy eu harferion s'u dull moethus o fyw, yn cuel eu niweidõo, i raddau mwy nou lai, gan ystormydd blin, rhew ao oorni y gauaf, V n yntod misoeild oer a lliith y tymhor hwn mae lluaws wedi bod yn dioddef gan Asthma, Bronchitics, Anwyd, Peswch, yr Anwydwst (Influenza), ae Anhwylderau Gauafol eraill. Mae miloedd eraill, er na chawsant eu caethiwo gau unrhyw afiechyd, eto yn teimlo yn wan, llesg, diyni, a digalon pan el y tymhor hwn heibio. Mae misoeild cyntaf y gwanwyn yn anffafriol i adferiad iechyd y rhai fuont yn dioddef yn y gauaf, mae anhwylderau y tymhor hwnw wedi gadaelanrohuroddau yn y gwaed. Mae gwynt- oedd deiflol misoodd Mawrth ac Ebrill mor niweidiol fel y mae yr hen ddywediad Mawrth a ladd, ac Ebrill a flinga," yn ddiarel) yn mhob rhan o'r wlad. Arferai ein hynafiaid geisio cael ymwared o snmhureddau yn y gwaed yn y gwanwyn trwy agor gwythien a gollwng peth o'r gwaed anmhuf allan, nou trwy gymeryd dognau o frwffistull, neu ryw gyffyriau ereill i buro y gwaed. Ond I yn yr oes hon, tr y dd. ??y?ddia(lau gwy- ddonol-ym,!hwilia Iume(idy 1, mae amryw drp aetltau Uysieuol at yr -dd yr amcan h t ,T.,I eu cynyg i'r Y%d on i tystiol- aeth miloedd yn y wlad hon a gwledydd en.i1\ yw nad OCH yr ua i dy lyn a all gystadlu JTI hyn a Quinine Bitters Gwilvm Evans. Mae Bitters Gwilym Evans wedi bod gerbron y cyhoedd am ugain mlynedd, ac mai ei rin- w?'iaau iachaol ae adgryfhaol erbyn hyn mor adnabyddus yn mhob rhan o'r byd, fol mae y galwad am dano yn cynyddu o wythnos i ivyth UOSI. Mae ei boblogrwydd dihafal wedi temtio rhai personau diefrwyddor mewn amryw ranau o'r wlad i gynyg efelychiadau diwerth o hono i'r cyhoedd. Gofalwch fod enw Gwilym Evans ar y label, y stamp, a'r hotel, pan fyddorh yn pwrcasu y inaddyglyn hwn. Gwerthir gan orucliwylwyr yn mhob man mewn poteli Is 11c, '2s (Ir, a 4s 6c yr un, neu anfonir ef yn ddidraul am y prisiau uchod yn nniongyrehol oddiwrth y perchenogion:- Quinine Bitters Manufacturing Co. Limited, Vaneny,

Y mae eglwys Annibynol Bettws Aborgele, wedi rhoddi galwad daer i'r Parch W. Phillips, Harlech, i dd'od i'w bugeilio.-G. Bwriada 22 ymgeisio am saith o seddau ar Fwrdd Dirprwywyr y Rhyl,

TIROEDD Y OOilON YN I NGHYMitU. YU I ADRODDIAD AR AROLYGIAETH A NEILLDUOLIAD EIDDO Y GORON YN NGOGLEDD CYMRU. (PARHAD). I 0 fewn i derfynau Porthludd Caernarfon mae yutt borth-ymddiriedolwyr, wedi cael Oil peiiodi yu unol a darpariaethau dwy weitlired Soneddol, pa rai sydd wedi eu hawdurdodi i udeiladu mor-furiau, porthfa- oedd, ac adeiladu eiaiil tyddant JTI tueddu i hwytusu ulasliacil, ac i wella morwriaetii y Fonai. Er wwyu arbed y gost o alw y iheitliwyr yughyd l beuodi ei werth, gwnaed apol swydUogoi at yr Woods and FortrnU am ryw dir glau, y» gorwedd rliwngtrai allanw i'r dvyrain, ae yu gysyiitiodig a'r l'utm Slip, pa uu a gellilù lot lie 1 godi porthta uruu. Ar ol arch wiiio y lie trwy orctiyinyn yr H'wdii and Forests, awgrywodd ou harol- ygydd, Mr Provw, y priodoldeb o gydym- ilurlio a'r cais. Yn Liilvaol, pa fodd byuag, er ou mawr syndod, deroyaiodd yr yniddir- iedolwyr ohebiaeth odiiiwith yr Woods and Forests yn gwrttiod y cais os na allai yr yni- ddiriodolwyr toudlow nou ddod i gytundeb a phorchenog rhyw dir oysylltiol; ond rhwng pa uu a'r traeth yr oedd inur uchel, yn ogyötalli hawl gyhoeddus i drawwy pan y byddai y llanw allan. Mewu geiriau eraill, 1lI chymerai yr I foods and Forests yr ym- ddiriedolwyr fel tenantiaid eiddo y Goron os na thalent am dano i beison unigol, teuluyr hwn ddigwyddent fod yn meddu cryn lawer o ddylanwad politicaidd yn y fwrdeisdref. Mewu littwer o achosion, mae yna ranau helaeth o'r tir giau ar bob oehr i'r Fenai wodi cael eu cyineryd i fyny, neu gael eu trosgl wyddoibersouau unigol, heb gydllaby- ddiaeth ddigonol uiewn rhent, ae heb gad w yn olyr hawliau i lwythu adadlwy-thunwyddau, &c., ar ran y oyhoodd; iol ag y mae, gydag un eithriad, yr tioll tor-fufiau a phorthfaoedd o Gaernarion i Beaumaris, ar un ochr, ac o Gaeruarfon i Uo-wy ar yr ochr arall, yn eiddo porsouoi fol pe tao, o ba un, folmätor o hawl, y mae y cytioodd j-n cael eu eau allan. Folly mae masuach yn cael ei haghwyluso, a llafur yn cael ei wanychu, tra y mae yr hyn ddylai fod yn ffynhonell gynyrchiol o gyllid cyhoeddus yn cael ei fwynhau gan bersonau unigol fel ffynhonell elw personol. Y mae yu gyd-ddigwyddiad rhyfedd, ond diau fod y cyd-ddigwyddiad yn hollol ddamwoiniol, ond y mae yn ffaith; fod y person au ag sydd yn inwynhau y man- teision neihduol hyn yn rnliob achos yn digwydd bod yn feddianol ar ddylanwad politicaidd lleol, ac wedi hynodi eu hunain fel cifuugwyr polti :11;, ld. Ond o'r holl Jobs a gyflawnwyd erioed yn Ngogledd Cymru nou yn rhywle arall, ni ddaeth yr un i fyny i Rodd Cantref yr Uchaf. Rhandir emg o fown terfynau Coedwig y Wyddfa ydyw Cantref yr Uchaf, yn sir Gaemarfon. Cynwysa blwyfi gwahamol Llandegai, Llaullechid, A r, Llaufair- feeban, a Dwygyfylchi. Mae hawliau y Goron o fewn i'r gaatref hon wodi cael eu dynodi JTI oglur am oesau, ac y mae eiddo y Goron o'i mewn o werth aruthrol. Mae y tiroedd gorest hyn yn dra eang; mae ynddynt gyflawnder o wythienau Illwn, a chynwysant wythienau llechi, pa rai o berthynas i eangder ae ansawdd ydynt y rhai mwyaf gwerthfawr a ddarganfj ddwyd ac a weithiwyd erioed mewn unrhyw ran o'r byd. Mae yn y rhosdiroedd a'r tiroedd gorest gyflawnder o helwriaeth, a chynwysa y llynuedd a'r afonydd gyflonwad gyfoethog o bysgod. Yn la52 yr oedd yr holl dir cauedig, yn eynwys 27 o ddaliadau, yn ogystal a'r holl diroodd cyffroiin agorod, tiroedd gorest a'r rhosdiroedd o fewn i'r Gantref, JTI eiddo i'r Goron, ag eithrio y rhan hwnw o blwyf Aber ag sydd yn gynwysedig yn maenoriaeth Aber. 0 ganlyniad, rhaid fod yr oil a hawlir neu a ddelir yn awr fel eiddo rhydd- ddaliadul personol wedi d'od felly o achos arwerthiantau neu roddion a wnaed gan y Goron yn ddilynol i hyny. 0 berthynas i un peth nis gall fod unrhyw ddadl; mae yr holl diroedd cyffredin neu diroedd gorest ag sydd yn awr heb eu can. yn ogj-stal a'r hyn oedd heb eu cau i fyny hyu Awst, 1784, ag eithrio yr hyn sydd o fewn i faenoriaeth Aber, yn ddiamheuol yn eiddo y Goron. Mae inaenoriaeth Aber yn cynwys cyfran o dir gorest neu dir cyffredin anghau- edig o fewn i'r plwyf. Maenor Brenhinol ydoedd yn perthyn i'r Tywyscgion Cymreig, ac y mae yn awr yn eiddo i SJT R. W. Bulkeley, Barwnig. Cafodd ei chaniatau gan Edward y Cyntaf, yn 12S0, a chadarnhawyd y rhodd yn ngorchfygiad derfynol Cymru yn 1284, a chadw-nhawyd y rhodd yn ngorch- fygind derfynol Cymru yn 1284, yn dir rhydd, ar yr amod fod rhosyn yn cael ei gyflwyno yn flynyddol i Walter de Manney, un o hoffddynion Edward. Ag eithrio yr hyn a gynwysir o fewn i derfynau y faenor hon.: ae hefyd o ugain i ddeg-ar-liugain acer o dir a elwir Y Pare, neu Tyddyn Coed y Pare, ag sydd yn gor- wedd rhyw filldir nou filldir a haner islaw yr hyn a elwir yn awr yn Chwarel y Penrhyn, -pa un a ganiatawyd ac a ddigoed- wigwyd yn y bymthegfed ganrif i'w gau yn bare,—mae yr holl dir o lewn bi Gantrei yr Uchif yn ffurfio rlitiu o Goedwig y Wyidlk, He yn ddaros- tyne lig i gyfreithi iu y Goedwig. Er fod cyfreithiau y Goedwig wedi eu dlJdymu yn 1640, trwy ro'i mewu gweithrediad y 5;d Adran o'r 16eg Siarl y Cyntaf, eto, er hyny, mae iiawl y Goron i'r holl chwarelau, mmmi, &c,; ag syiid yn gynwysedig yn, neu ar, y tir o fewn i derlynau henafol y Goedwig yn bodoli ar yr amser presenol, os na ellir dangos trwy dyst.iolaeth ys«rifol fod y Goron we ii gweithu cinntsn, neu mewn rhyw ffordd ar.11 wn-yd i ffwrdd a'i hawliau. Gan fod y gallu i greu maenor:aethau newyddio neu i ^anintm hawliau maenorol, wedi cael ei ddiddymu trwy gyfraith yn yr 170g o Edward y Cyntaf (1288), a chan fod codi argaeau ar Ian y moryn cael oi wahardd a'i gylioe tdi yn anghyfieithion trwy Magna Gharta; a chan ei bod yn eglur oddiwrth yr estyniadau a wnaed yn amser Edwa-d y Trydydd (1352), a gyf- eiriwyd atto yn barod, nad oodd mewn bod- olaeth y pryd hyny nnrhyw argaeau, porth- faoedd, neu adoiladau eraill ar y tir glan o fown i blwyf Llandegai, yn Nghantref yr Uchaf --y niae yn berffaith amlwg fod yr holl argaeau, porthfaoedd, ac adeiladau eraill ag sydd yn bodoli yn bresenol ar y tir glan yn y plwyf hwnw rhwng llanw a thrai, yn eiddo y Goron, neu yn hytrach yn ymwthiad anghyfreithlawn i mewn ar eiddo y Goron, o'r hyn ar alwad y cyhoedd y dylai y Goron ailgymeryd meddiant ac ad- foddianu yr elw. Mae yr amgylchiadau o berthjTias i'r eiddo tra gwerthfawr hwn, perthynol i'r Goron, vn fyr fol y canlyn: F,! gafodd Cantref yr Uebaf, yn sir Gaer- narfon, ynghyda'i holl hawliau, adranau, a'r holl bethau pertli)-iiol iddi, ae hefyd y swydd o feili dros y gantref ddywodedig, a'r holl ronti blynyddol, anrhegion, ac elw perthynol i'r cyfryw; a'r holl nwyddau, daoedd, ae anifeiliaid erwydrol, &c., ¡ h y d phob helwrmeth, hebogyddiaeth, 'g,,d-th Bdarwriaeth, a phob roya?y I.p?.11 b.. bynag yn y gMtnif ddywed- edig ac hefyd yr hall fwngloddillu pres, plwm, alcan, a mwngloddiau a mwnau eraill o fewn i'r tiroedd cyffredin neu diroedd gorest mewn dan o'r plwvfi, sef Llanllechid a Dwygyfylchi, trwy freintysgrif Frenhinol, dyddiedig yr 2il o Awst, 1784, ae yn golygu fod wedi ei gwneyd o dan gyfarwyddyd Mr Pitt, a Dirprjrywyr y Trysorlys sr y pryd hwnw, eu rhoddi a'u trosglwyddo i Arglwydd Penrhyn, a'i olynwyr o hyny allan, ac am ac yn ystod bywydau naturiol Lynch Sydney Cotton, James Henry Cotton, a George Cotton, pa rai y pryd hwnw oedd- ynt yn wyth, pedair, a thair blwydd oed; ac am fywydau neu fywyd eu holoeswjrr neu oloeswr, am y rhent blynyddol o 15p is 1 Jo, ynghyda rhent neu swm ychwanegol o bymtheg 8wilt am bob tuneU o fwn plwm; wyth swllt am bob tunell o calamin, a'r ddeuddegfed ran mewn gwerth o'r holl bres, ac o'r holl fwngloddiau a mwnau a godid ac a gloddid i fyny o fewn i blwyfi Llanllechid a Dwygyfylchi. Mae y rhodd neu brydles yn cynwys amodau dan boen dirwy, i gario yn inimen y mwngloddiau mewn dull meims, ac i gadw o'r fan loiaf bed war o ddynion i weithio ynddynt yn wastadol a rheolaidd. Hyd y flwyddyn 1824 o ainsor cyn cof, yr oadd y tiroedd cyffredin neu y tiroedd gorest difreintiedig o fewn i Gantrof yr Uchaf, yn ogystal ag o fewn i Gantref yr Isaf, Isgor- fai, a Nant Oouwy, yn arferol a chael bela di ostynt, ac yr oedd y llynoedd, afonydd, a'r ffrydiau o'u mown yn cael eu pysgota gan y cyfryw bersonau ag a apelient ac a geisient ganiatad i wneyd felly gan archwil- wyr neu dderbymvyry Gorou. Fodd bynag, er 1824, mue yr holl bersonau a arferent hela felly wedi cael eu e:m allan, a'r helwr- iaeth a" yr oil o diroedd gorest y Goron o fewn i Gantref yr Uchaf wedi cael eu eadw yn fanwl; ae yn ystod y pum' mlynedd ar hugain diweddaf mao yr oil o'r tiroedd gorest a'r tiroedd cyffredin, yn ogystal a r tiroedd glan, a'r traethau cyffiniol o fewn i blwyf laandegai, a rhauau helaeth o'r rhai hyny sydd o fewn i blwyf Llanllechid, wedi cael yinddwyu tuag atvnt, yn mhob ystyr o'r gair, fel eiddo personol. (I barhau J.

DAU FMOit SENEi)1)-I)f RHOR. Presenoldeb yr Aclodau Cymreig. Yn ystod y ddau lis ag y mae y Senodd eisoes wedi bod yn eisted 1 cymerodd 58 o ymraniadau le, ac fe ddengys y tabl Y-- ? m l ia Ili isod yn rohs nifer ohonynt yr oedd yr ael- odau Cymreig yn bresenol. Gwelir mai cyu- rychiolydd pybyr sir Feirionydd ydyw yr unig aelod a gymerodd ran yn mhob ymran- iad. Mon—Thomas Lewis 24 Brycheiniog W. F. Maitland 16 Aberteifi-W, B. Rowlands 26 Caerfyrddin—Abel Thomas ,,18 J. Lloyd Morgan 26 ? E. R. Jones 44 Caemarfon-Bryn Roberts 13 W. Rathbone 20 „ Lloyd George 38 Dinbych—Syr G. 0. Morgan 22 J. H. Roberts 44 G. T. Kenyon ,,30 Fflint-Rlimuel Smith 11 Herbort Lewis. 42 Morganwg-Alfred Thomas 18 W. Abraham 21 D, Randell. 33 8. T. Evans 18 A. J. Williams 31 E. J. Reed 27 D. A. Thomas 12 W. P. Morgan 41 j',] Syr Hussey Vivian 0 R. J. D. Bumie 54 Meirionydd—T. E. Ell s 58 Trefaldwyn-S, Rendel 125 SyrP.PryceJones 2 Penfro-W, Roes Davies. 51 „ C. E. Allen 56 Maesyfed-Frank Edwards 35 Mynwy—T. P. Prico 19 C. M. Warmington 21 Mil. F. C. Morgan I I „ Albert Spicer 37

PRIF YSOOL EDINBURGH A CllVMItl TAT OLYOYDD Y OENEDL."] SYR,—Yr oeddwn yn iawn pan ddywedais yn y Oenedl yr wytbnos hon fod yr argraph a fy meddwl mai o Edinburgh y cafodd y cenhadwrbyd-enwog y Parch Griffith John, ei D.D. Anfonais i'r Ty Cenhadol, acanfon- odd yr Ysgrifenydd Cartrefol a ganlyn mewn atebiadEdinburgh gave the degree." Felly gwelir mai nid y Prif- athraw T. C. Edward yw yr unig Gymro sydd yn fyw a wnaed yn ddoethawr gan Brifysgol Brydeinig.—Yr eiddoch yn gywir, D. A. URIFFITH. Troedrhiwdalar, 1 Ebrill, 1893.

DR. GURNOS JONES. Bum ar ymweliad ag eglwys Porthcawl, am ddau Sabboth yn ddiweddar. Y cyntaf o'r ddau derbyniwyd saith o aelodau o'r newydd, ac un drwy lythyr. Yr hyn a hynodid yr ail Sabboth oedd ail-ymuniad y Parch Dr,Gurnos Jonen, y cadeirfardd enwog, i'r enwad Annibynol, gyda'r hwn y treuliodd y rhan fwyaf o'i fywyd. Wedi darlleniad ei lythyrau cymeradwyaeth gan y gweinidog, gwnaKthum rai sylwadau ar yr amgylchiad. Cyhoeddwyd y Doctor i bregethu yn yr hwyr. Dechreuwyd yr oedfa gan ei addawol fab, Master Giraldus Jones, yr hwn sydd wedi rhagflaenul ei dad drwy ymuno yn ddi- weddar ig eglwys yr Annibynwyr yn Ebenezer, Caerdydd.—D. E. Williams, HIT- waun.

OOLLEI) FAWR. Nile colli iechyd yn cynwys colli y cwhl oy d yn gwneyd bywyd in werthfawr, nef y gnllu i (wynhun bywyd. Nid oes mwy-.hau bywyd mewn afiechyd. Hoblaw y dioddefaint a r poenau corphorol mM YI1 ddwyn ar y claf, mae afiechyd ya ^cho i poonau medlyliol, a pbryder,i,ydd yn ei latho, ond yn rhwytro ei alfefiad balln. ftwelir hyn ya fwy amlwg yn nheulu y gweittiiwr nag mewn teuluoedd o satle uwch. Pan analluogir y gweithiwr, mae >» doed-101 i ddiialondi i a phryder am gynhal- iasth ei deulu tra y bydd efe, ffoo eu bara, yn annlluog i ddarpiru ar iu cyf r. Site y pri-d,r hwn yn niweldi >1 1 ido Mae ei seroh naturiol at ei dulu yn rhwyst'o idd > gael gwelihad buaD, O. nm oigoi l'awer o'r anghysaron a'r anneJwyJd»ch sydd yn ciolyp afiechyd, dylai pih un "ierhas gwa anaeth d«rparlaeth a ellir yn briololoi hystyrio) yn "wir gyfaill y gw aihiwr," adoobyidi.s yn mhob rhw o'r byd w th yr e w Quinine Bitter. Gwilym Evans," yr hwn a gymeradwyir gan luwer o feddygon eriwojj fal itioddyginittoth si:r a dyogel at am- ryw ijlefydau. Mae wedi enill yr onw o fod yn "Feddyg iniieth Lv>ieaol Berlf-i thiaf yr Ûeq," ac un a gymeradwyir gan brif feddygon gwahan d wledvdd at anhwylie au y cylla, yr afu, y giu, a'r fraat. Mae "r W ,rth g,in bob ffaryll- ydd mewn piteli Is ljc, oJ. 9c, a 4& 9c yr un. Oochelwch dwyllwy. Mae enw "Gwilym Eva»¡,' Quinine Hitters ar bob label, stamp, a photel o'r gwir Qainina Bitters, dnfonir ef hefyd yn ddi .ruul drwy y post am y prisiau uchod gan y perchenogiouQuinine Bitters Manufacturing Co., Lionted, Lianel y South Wales.

8HB Usus THB RIGHT SOAP. —Hudson's Sea saves her clothes. Anything washed with Hudson's Extract of Soap is thoroughly washed Hudwn's Extract of Boa y, onpr clean.-A pure therefore remains much longer clean.-A pure Dry Soap in fine powder.

IR ALCANWYR AU SYMUD- I IADAU I [GAN UN UHONYNT.] MA8NACH ALCAN YN AMERICA. Er cyinuint sydd wedi ei ysgrifenu ar y fasnach alcan yn ystod y blynyddau di- weddaf, nid 068 heb wodi rhagdrlyweyd y gwir yn gywir mewn perthynas i'r fasnach alcan Americanaidd, Yn ystod yr wythnos ddiweddaf mac y wasg yn eyhoeddi bwriad j Cleveland i beidio galw ei gynghor ynghyd i hyd nes y daw deddf y tariff o bedair cent y pwys ar y block alcan a gludir i'r Taleithiau i rym. Fel y mae fflgyrau yn dangos yn ddigon eglur nad yw pris gwneuthuriad y llafnau alean yn bresenol yn haner boddhaol i'r moistri Atnoricaiiaidd. Pan ddaw y cynygiad uchod yn ddeddf yn Gorphenaf nesaf, bydd cost y gwneuthuriad yn codi tua chwech y cant, yr hyn fydd, wrth ystyried amgylchiadau y fasnach, yn gwaethygu manteision yr Iunei, ac yn cyfodi mantais y Cymro. O'r holl brophwydo sydd wedi bod ar y pwnc o wneyd llafnau yn yr Unol D.leithiau, nid oes neb wedi rhagddyweyd yr ymdrafodaeth yma, mewn cysylltiad a ehodi y Tariff ar y block alcan. Yehydig iawn yr ydym yn glywed yn bresenol am y fasnach alcan yn y Talaethau, ond yr ydyui bob dydd yn dysgu fod gweithiau alcan Cymra un ac oil yn eyffro, ac yn cychwyn, wedi bod yn segur am lawer iawn o amsor. Nid yw y sefyllfa bresenol ond enghraifft o gyfnewidiadau amgylchiadau masnachol. Wyth inis yn ol yr oedd braidd bob alcanwr yn feistr a gweithiwr, yn credn fod. llythrenau olaf y wyddor alcanaidd Gymreig wedi eu soinio, ond yn bresenol mae ffeithiau yn dangos mai un goeg oedd y gneuen fasnachol dramoraidd. Hawdd canfod oddiwrth symudiadau y llywydd presenol mai dyn pwyllog a chyfrwys ydyw, o blaid yr egwyddor Ryddfrydig mae efe yn bleidio. Gwelwn ei fod am ddysgu gw-rs ymarferol ix masnachwyr caethfasnachol Americanaidd, mai ofer yw eu ffydd, a ffol beth ydyw eu credo boliticaidd. Felly nid yw am dynu ymaith y Tariff ar y llafnall, ond aros y mae hyd nes y methant dalti eu ffordd dan yr amgylchiadau presenol. I SEFYLLFA'R UNDEB. I Nis gellir dweyd fod sefyllfa yr Undeb Alcanaidd yn llewyrchus yn bresenol, a hyny am lawero resymau gwahanol yn eu natur. Yn y lie cyntaf, mae y cyfwng culed sydd yn ein gadael wedi effeithio gymaint ar sefyllfa y gweithwyr fel nas gallant fforddio talu cofyn'on yr Undeb. Mae yu wir fod lluaws o weithwyr heb gael effeithio arnynt o gwbl yn ystod y cyfwng, ae y mae eu hesgusodion neu eu rhesymau hwy yn dra gwahanol. Cwyna canoedd o'r gweithwyr am yr anghysondeb sydd yn amlwg y a ngweithredoedd y pwyllgor a'r swyddogion. Gwaedda dosbarth arall am gytiawnder, a thjTigant na thalant geiniog i'r drysorfa hyd nes y cant ddiwygiad cyflawn a phriodol. Parhau i waethygu y mae yr Undeb dan aingylchindau fel yma. Mae yr anrhefn yma yn bodoli am nad oes gan y pwyllgor gweithiol reol i weithre,lu wrthi, ond eu mympwy eu hunain. Cyfar- fyddodd tua chant a hallor o gyn^ychiolwyr yn Casnewydd ac Abertawe mewn pedwar diwruod o gynghor, tua dwy flynedd yn ol, diwrno(i o g y n, gan wario eu hamser a'u harian, er mwyn tynu allan gynllun priodol i weithio wrtho er dod o'r gofid mawr a niweidiodd yr Un- deb yr amser hwnw. Er fod y baich hwnw wedi ei dynu ymaith, a rheolau hollol newydd wedi eu cynlluuio, nid oes fawr un ohonynt wedi eu cadw, I 8KFYLLFA GYFFBEDIXOT, ALCANIA. I Gellii dyweyd gyda llawenydd a chywir- deb fod sefyllfa yr alcanwyr fel corph o weithwyr mewn ystyr fasnachol yn llawer iawn gwell er's pythefnos nag a fu er's dwy ftynodd. Y n adroddiad y farchnad am yr wythnos ddiweddaf cawn fod pris y blwch wedi codi tua thair ceiniog, a'r gob- eithion yn llawer mwy. Mae y galw yn cynyddu, a r stociau yn mynod i lawr yn raddol. Mae y gweithiau hyny oedd yn myned yu araf yn awr ar lawn gwaith, oddi- eithr rhyw ddau o weithiau gwlad Myrddin. Nid yw Cydweli a Chaerfyrddin ond rhyw haner gweithio yn barhaus. Yn Llanelli cawn fod y fasnach yn oi grym, a gweithiati mawrion wedi eu helaethu, megys yr Old Lodge a'r Hen Gastell. Cychwynwyd dwy felin newydd yn yr Old Lodge yr wythnos i ddiweddaf, a chafodd Shirlock (yr hwn yr ymladdwyd gymaint drosto pwy ddydd) eile yn ol. Mae melin newydd yr Hen Gastell yn barod, ond nid yw i gychwyn am bythef- nos arall. Mae gwaith alcan Pembrey yn mjTied yn gyflym, ac yn son yno am hel- aethu y gwaith eto. Yr unig ddosbarth sydd yn anffortunus yma ydyw bechgyn tin- house y Bury, pa rhai sydd wedi eu hollol amddifadu o'u gwaith trwy fod Mr Rogers a'i gwmni yn danfon eu llafnau duon i'r America. Mae y fasnach yma yn effeithio ychydig ar tinhouse y South Wales hefyd. Mae angen mawr yn ngymydogaeth Llan- gennech, Penclawdd ac Abercaru, yn gy- i maint a bod y gweithiau alcan yn segur er ys cymaint o amser. Dywedir nad oes yr un gobaith am gychwyniad buan y gwoithiau a nodwyd, am resymau heblaw rhai mas- nachol. Mae ymddiriodolwyr y diweddar Thomas. Cwmbach, yn dywedyd y bydd gwaith alcan Llangennech wedi ei werthu erbyn mis Mai nesaf. Os felly mae rhyw obaith am gychwyniad buan ar ol hyny. Nid yw yr Yspytty wedi cychwyn eto, am nad yw wedi ei werthu. Bydd arlaloedd Glandwr, Llansamlet, Treforris, a Chylach yn fwy llewyrchus yn mhen mis arall nag y maent yn bresenol, yn gymaint ag y bydd y tri gwaith sydd yn segur.yn bresenol wedi cychwyn. Yn nghymydogaeth fasnachol helaeth Treforris cawn y rhagolygon yn ischus,-yr holl weithiau yn myned, a'r teimladau goreu yn bodoli cydrhwng y moistri a'r gweithwyr. Yn sir Fynwy mae yr amgylchiadau yn debyg, oddieithr yn Abercarn fel y nodasom. Mae yr Hendy wedi cychwyn yn rhanol, a'r gweithiau alcan ereill yn myned yn llawn yn ardul eang Pontardulais. Mae sefyllfa y fasnach yn foddhaol hefyd yn Nhyffiyn Aman.

(1WYNT V DWYRAIN. Y gwyot deifiol hwn sydd yn Iflnll yn gyffredin yn y*t>i inUoed i y gwanwyn yn uiweHiol iawn i lawer o bersr.nan, ao yn y gorpheool wedi profi yn angeuol i luaws 0 rai 0 gyf-tnsoddiadau \Veioilil<1, Trwy ngoful priodol gallwn yn ami osgd neu wrthsefyll psryifloa lieu idweidian fyd lsnt yn ein Rnda weddyd, ac a brofant yn ddigon I 'n 11 thu pe wedi e'geulll!!o pirotoi i'w cyfirfod. Mae yn ddy'edswydd ar bawb i ofala a'n eu hi*:hyd ac e'ddo «a t-uluoedd, a gwneyd paro- toadau prydlon i gryfhau y oyfansJddhd i'w alluogi i g/f*r!od ymo^odtadaa o afiechyd a'a gwrtbsdyll yn llwy Wisnus, ac i wynobu am- gylchladau anffifnol i iechyd. Cryfhewch y cyla,i" iiad I wrthsofy'l effsithiau niweidiol y wynt, dw iniol difa il, —nid t wy ymarfer a gwin^ydd a diodydd III, eoholaidd. y rhai a dyhir gtu lawer (end yn gamsyni 1) dy. yn offeithinl i gadtc Otrf1 allan. '—ond trwy gymeryd rhyw nyffyr neu fe(idyglyn ad<ryfh«ol a rhinweddol, wedi ei btrotoi yn of ittm, ae yn cynwya elfenau gweitt. gara iuuhaol y p-if ly^iiu m«ddygin'»"»h'>l. y rhai ydynt DDKKPARIAKTH NATUR ar gyior poh afiechyd. Y ddarpariaeth oreu o'r ratur ymi sydd genym yn yr 0&4 bon y w y feddyginiaeth en.og Qlliuimne HI'trs Gwdyu ;van8, yr hon sy<ia hollol lysieool, ac jn cynwys elf nau ijchaol Ae adgryihiol Quinine, Sarsiparilla, Cynghaw. S.ffrwn, Crwyollys, Lafant, a Dantyllew, wedi eu pirotoi a'ujcyfartalu yn y fath todd ag I wnoyd y ey uuiaci celfydtlyd il mwyaf hapua a llwyddianusisichaueydweithrediad yr elfeuau meddyginiaethol a gynwyeir ynddynt. Gichelwch dwyllwyr. Mae enw Gwilym Evans ar bob label, stamp, a photel o'r wir feddyginiaeth, a gwerthir yn unig mewn poteli Is Ho, 28 90, a 411 6c yr an.

N1 CHAI DAWELWCH GAN El) CHIDWVBOI). I Y gydwybod-y barnwr dilwgr sydd yn teyrnasu o'n mewn, ni rydd bvth i ni ddy- famiad anghywir na thwyllodrus, tra y byddo y galon yn agored i dderbyn symad dyrehafedig; y mae'r gydwybod nid yn unig yn ein rhoddi ar wyliadwnaeth rhag y drwg, ond gwna i ni adnabod a chydnabod yr hyn sydd dda. "Ni rydd fy nghydwybo(I i iiii ddim gorphwysdra," ysgrifenaMrs H. Young, 32, Palace-square, Upper Norwood, London, hyd nos, er budd y ddynohaeth, y mynegaf fy niolchgarwch dyfnaf am y feddyginiaeth anghydmarol, Warner's H;fe Cure. Dyw- edni v iiieddyg ocdd yn gwusanacthu ar fy merch (23êiin oed: m u afiechyd ar yr elwlod oedd ei salwch, au). d oedd ef yn meddwl y byddai byw hyd y Nadolig diweddaf, gan fod ei sefyllfa mor anobeithiol." Yn fy ngor-bryder derbyniais y cyngor a rodd wyd gan gyfaill, a rhoddais iddi Warner's Safe Cure (syud i'w gael gan holl fferyllwjr um 2s 9c a 4s 6 y botel), yr oedd yr effeith- iitu a ganlynodd yn sicr yn anghredadwy. Y mae ei sefyllfa brcsenol o'i gydraaru a r hyn ydoedd cyn cymeryd Warner's Safe Cure, yn well na ddarfu i mi erioed ei ddisgwyl. Rhaid mai y Safe Cure sydd wedi gwneyd y fath gyfnewidiad arni, gan na fu yn cyineryd unrhyw feddyginiaeth arall." "Diotchgarwch mam sydd yn peri i'r Uythyr hwn gael ei ysgrifenu, a bydd yn bleser genyf ateb unrhyw ymholiad parthed y feddyginiaeth werthfawr hon."

Drwsycoed I AOQR Y CAPEL NEWYDD.—Amgj'lehiad pwysig yn hanes y lie bychan neillduedig ond nid anenwog uchod ydoedd agoritd y capel newydJ ddyddiau Sul a Lluu y Pasg. Nid oes ond uu achos wedi ei gynal 3 n Drwsycoed ar hyd y blynyddau, sef eiddo yr AnnibynwjT; ond fel y mae'n eithaf gwy- bydduserbynhyn,cafodd eu haldoldy bychan hwy ei chwilfriwio oddeutu blwyddyn yn ol trwy i graig enfawr gwympo arno 0'r mynydd uwchlaw. Y r oedd y ?ltrnwxiii yn un o'r rh:i mwyaf anghyffrediu ac arswydus I y mae son am danynt, e?thr yn ffodl1 ni chollwyd yr un bywyd. Aeth y gareg i mewn i'r capel trwy yr ochr, gan wneyd rhan o'r adeiladwaith a'r mwyafrif o'r seti yw ysgyTion. Yr oedd symud y gareg o'r man lie r aeth, ae ail-godi v muriaii, allan o'r ewestiwn, tra yr oedd byw yn Nrws- ycoed heb yr un lie i addoli Dtiw yr un mor anmhosibl. Rhoddodd y brodyr eu penau yn nghyd, apeliwyd at gy,lyuideinird y wlad, a'r canlyniad ydyw fod capel newydd hardd wedi ei godi yn yr yspaid byr 0 wyth n, n4w nis. Ankyan w r d, yspaid byr o w?th nen naw mis, Anhawdd, ni gredwn, ydyw cael gwell engraifft o sel a phybyrweh cre- fyddol, ) n neillduol pan yr ystyrir mai pobl dra chyifredin mewn ystyr fydol yw y mwy- afrif o'r ddeadell fechan. Y mae yr addoldy newydd wedi ei godi mewn man diogelach n'r hen. Cynwysa le i ddau gant, ae yn gysylltiedig a'i dalcen y mae ty cyfleus. Gyda'r eithriad o baentio yr eis- teddleoedd y mae vr holl waith wedi ei gwblhau. Caniataoild Mr Assheton Smith i'r ymddiriedolwyr dir am delerau rhydd- frydig; rhoddodd Mr W. A. Darbishire bron yr oil o'r ceryg angenrheidiol tuagat ei adeiladu, heblaw tanysgrifio swm an- rhydeddus; a ehymerodd pob aelod o'r frawdoliaeth rhyw ran ymarferol yn adeil- adu y deml newydd. Yn mhlith aelodau ¡ yr oglwys, y mae yn deilwng i ni gydnabod yn arbenig y cyineriad adnabyddus Mr Hugh Jones, Talyimgnedd. Ymdaflodd yn gyfangwbl i'r gwaith, gan roddi ei amser, ei dda, a'i wasanaeth ei hunan, ac eiddo ei gerbyd a'i farch, am lawer o fisoedd. Toith- ioad gannoedd o filldiroedd, ddydd a nos, i gasglu tuagat y draul, ac ni bu ei (laerineb yn ofer. Allan o'r 700p ag sydd yn angen- rheidiol, y mae 400p eisoes wedi ei gasglu. Daeth cynulliadau rhagorol yn nghyd i'r cyflirfodydd agoriadol ddydtiiau Sul a Llun, Pregethwyd y dydi cyntaf gan y Parch J. 0. Williams (Pedrog), a dydd Llun gan Pedrog, y Parchn J. Rowlandli, Talysarn, a W. P. Williams, Waenfawr. Yn ystod y cyfarfodydd casglwyd y swm hardd o lop los.

CU,NIFUKT IN ULD AGE. An income ct from £ 10 to £100 a year for life, commencing ut ago ut (io, can be secured by any iieidou now uude 5u years of age bi the new pen»ion ahouat3 of tho Royal Ex- change ficsaranoe," a Company that has i,aj a prosiwrius career f jr nearly twa c n'ur es, andpdld in elaima ttloaouu .v.irdsot t 'M.00 1,00 ). No mecticul cxamtuaiio i i. required, and all premiums are returned in full with simple interest it ttio pension a (e.5 not reached. A pr,,gptu,, m \y had ou apolioition to the I MMu?r, 8, Rumfolrd ed B?L:w)I the Cafodd meistr tlotty Fordeii ei siothu farwolaeth yn ddamweiniol. GOFYNWCH AM BLOOD PILLS EDRYCHWCII YN FANWL AH nOB BOX A oyddwch yn SICR na byd Iweh yi, cael eich twyllo, a GVVELIVCU Fod y TRADE MARK sef (Uun CALON) ar bob Blwch. Y mae un- rhyw Pills a gynygir yn ei lie yn Ddyiiwarediad a M "V Thwyll AC NID YDYNT YR IAWN BELENAU, ac ni chynwysant yr un rhinweddau a ,iJ iluGrilES'S BLOOD PILLS. (JOCHELVVCH Bersonau anonest y rhai a ymistyngen mor isel nes ymtreisio twyllo trwy werthu Pilm diwerth yn lie y rhai Pur. Y mae v RHYBUDD hwn yn ddyledus i'r Cyhoedd er ea hamdditfyuiad, er mwyn iddynt siorUau y Pilhi ginrioneddol, ac fel y galloat, ochelyd y masuachdai hyny liP y m te twyll yu cael oi ymarfor. GOFYNWCH am HUGHES'S BLOOD PILLS a Llun Calon ar bob olweh, Gwrthod. wcli bob peth arall. WAED DRWG. CURVY ?JTWAED DRWG. OCURVT C1ROEX GLEiTDAC. 1 >OEN PEN* /ROEN GLEFYDAU. 1 OE? PE. 4 FU DDHWG, I \IFKYG TRAUL A Fyu u DDRWG DIFFYG TRAI L XTKRVOC.SNESS. WYNE<iO.V iN ERVOGSYESS. ?jrwy?cox BILIOUSNESS. ?tLErrDAU AREXAI jjlUOMNEM. ?LEFYDAU AREX,U G3'" Y maent yn iachau pan bydd pobpeth arall ya methu, lieb oedi danfoner am Bo* o "Hughes's Blood Pills" gyda Llun Calon ar y Label. Peidiweb cymeryd dim arall. Ar worth am Is lie, 2s !*J, h 6c. Gyda'r Post am Is 3c, 2s lie, 4s Ik v ldiwrth y Perchenog, JACOB HUGHES. MANUFACTURING CRESnST, PENARTH. HOIOCEA 8ef darpariad rhyfeddol am ei rinweddau pa un bynag ai at y CRYDCYMALAU. POENAU YN Y CBFN, ac ANWYD, neu at GLWY'R MARCHOGION, BROXWST ac ANHWYLDERAU Y CROEN", POEN YN Y GIAU, Y DDANODD, BRIWIAU, LLOSGIADAU, LLOSG BIRA, HOLLTAU YN Y DWYLAW, neu'r GWYNEB Bob amser yn rhoddi y boddlonrwydd mwyaf. ARGLWYDD CARRICK a dystia- HOMOCEA a'm hiachaodd oddiwrth Glwy'r Marchogion. ARGLWYDD COMBERMERE a ddywed- HOMOCEA a wnaeth fwy o ddaioni gy I Crydcywahm nag unrhyw enaint anUl t ddefnyddiais erioed. MR H. M. STANLEY a ddywed- Y mae HOMOCEA yn enaint tra dymueol ac effeithiol. ESGOtl TAYLOR a ddywed- Profais rinweddau iachaol HOMOCEA at Archollion a Briwiau. Anfoner am bamphledyn yn cynwys y tysti II. aethau uchod a llawer o rai ereill. Sid me'l'lj'yiniaeth sydd i dd'od i enwogrtrydJ ydyw HOMOCEA, ond un sydd wedi cyrhaedd evwogrxnfdd yn barod. Fel darpariaeth at rwbio i Fabol Gampwyr, Olwynwyr, &c., y mae HOMOCEA yn ddigur). Gwerthir gan worthwyr meddyginiaethau am Is IlJ, a 2s 9c y blychaid. Yn rhad drwy y post am y prisiau uchod, 21, HXKILIOM SauAiia, BiaxxmmuD. AUIAa A KiAtN! AKlAM! TAI! TAl!! TAl! 4 M Arian ur dai, neu am Ie diogel i roddi i\. arian i gael llog rhemnol, ymofyncr & D. E. DAVIES, Lleyn and Eifionydd Building Society, PWLLHELI. 7845

Llanerchymedd. PHEQETHAU DIRWESTOL. Ddechreu y mis diweddaf teimlodd oaredigion sobrwj il l yn y lie hwn ) dylent wneyd mwy nag » arferent yn mhlaid yr achos dirwestol, a phenderfynasant ofyn i holl weinidogion yr efengyl perthynol i'r gwahanol enwadau crofyddol yn y Ue draddodi pregeth J"n wythnosol ar y mater. Traddodwj'd tor pregeth-y gyntaf gan y Parchn Robert Thomas (M.C.), H. Edwards (B.), a W. Hughe8 (A.). Traddodwyd y bedwaredl nos Fercher diweddaf gan y Parch John 0. Jones (M.C.). Mae yr achos dirwestol mewn I' gwedd flodeuog yma ar hyn o bryd, dan arweiniad Mr Hugh Roberts, shoemaker, Bridge-street.

I Fe wneir achwyniad cyffredinol fod y rhm fwyaf o cocoas yn anrheuliadwy, ogpnaint agfody broffeswriaeth feddygol wedi dang>* yn ddiweddar fod vr alkalies a ddefnyddir yu rhy aml gan wneuthurwyr tiamor. yn nghyds mater bnws, vn ffurfio sylwedd itebonaidd øydd yn hynod o beryglus i iechyd. Gyda golwg ar Cocoas a wneir gyda gofal, megis eiddo Mr Ctdbury, nid yw y gwrthwynebiadau yn boiohj —" Whitehall Review.'

DALENAU Y DYFODOL." I Dalenau y dyfodol egyr Haw Yr anweledig, fel dalenau llvfr 0 un i un, yn ol y ddwyfoldrefn, Ac ar bob dalen j'sgrifenodd Ef Ei bun, yr oil a gymer Ie yn nghwrs Dadblygiad; nid oes ynddo daalen wag, Na Uf i ddiiu nad vw i lawr, ac nid Ocs dim yn bod nad yw pi glir yn hwn. Yr Hollwybodol yw yr Hwn a'u rhoes, I Ac nid ymguddia dim o'i olwg Ef- Y golygfeydd ynirithiant ar bob Haw, Y naill yn dilyn cyflym dro y Hall Fol cylch—arluufu sydd o hyd yn troi Fel mellten, gau cuwyrneilu'n rnlaen o gyntaf dro y ddaear yn pi chylch, Hyd nes y sitif ar olaf ddydd ei thnmc, 0 annifeiriol olvg 'eydd a fu Unv-y oesau'r bya lIyd at y cyfnod hwn, Y rhai sin awr yn ffeithiau byw Ar glir ddaleilau ti,,titf,-s)-ddiftetli byd Dirgelion y dyfodol fu yr oil Yu nghol trugwvddol fwriad meddwl Duw; Ond crbyn Lyn, y maent yn gyfrol fawr 0 banes dyn, a'r byd Mae ynddo'n byw. r el hyn yr oil a droir yn y man- A (lygwyddiadau amser ddaw i'r pen, A I ddalen olaf gyda'i chynwys prudd Duybena gyda thrancedigaeth byd; Ond nid oes terfyn i'r dyfodol cudd, Er luarw amser erys hwn o hyd, Ac ar ei ddyddiau ni bydd diweld byth. Beth yw "Xiagra fawr yn ymyl llif y digwyddiadau sydd yn genllif chwyrn Yn disgyn o'r dyfodol cudd i lawr I gelmallt dwfn y mud orphenol prudd o J raja-ir uwch diniadaeth iiieddwl d) n; Ei genllif sydd yn syfrdanu byd, Ac m all seraph, cerub, angefgltn- Na r oil yn un, ymsynied cyfoeth hwn. WP unig wyr M le. a'i faint- TL Cj stawed pawb -inor ryfedd yw ei thefn, Mor fanwl yw y gweinyddiadau 011- M\ rddiynau fu. y sydd, ae eto ddaw 0 r dynol hi! i fy-iv, ymsymud, bod Ar fynwes amser; ond v cenllifmawr A lifa o'r dyfodol yn ddidor, G'ln gludo ar oi orwvllt don ei ran I I b., b oreadur byw o ond blin, A rhiniau gwynfyd einioes marwol fyd.. Py ond anfeidrol Fed. yr Hwn a'i law A u lluniodd oil, o'r inwyaf un sy'n bod, Hvd at y temig lleiaf sydd a'i fyd Ar nnion ceulan y diddymdra dwfn, A allai lunio iiyu, a'i ddwyn i ben 'i Fy N'uw, arlunia'r gwaith dy fawredd ili, A moroedd dy ddaioni sydd o hyd Yn golchi glauau marwol fyd. I berchen ffydd, nid y w'r dyfodol cudd, Y llauia'n gvflyiu iddo ddydd a nos, Ond m .ddion iddo ymddadblj'gu'n fwy, A Jwyu i ymarferiad llawn ei nerth I ymgoliymll a hclyntion bvd, A glynu wrth ei Dduw fel cragen fach Yn Willi y gr.iig yn nydd y storm. Y daofn oohenaid aeth jn awr ar hynt 0 eigion ddoxn dy fynwes, sydd yn glir Yn gwir deiiuladau calon byd- Y ffrwd a ddywed fod y mor yn bod- Ac felly dy ochenaid di yn awr Ddadleua ofnau dyfnion calon dyn— Pah am JT ofni ? onid wyt o hyd Yn camu i'r dvfoiol ? .}'nddo'r'wJo't Yn byw, yn symud, ac yu bod nid oes Presenol yn dy ryfedd hanes di- Ymgilia tywod amser dan dy draed 1 fynwes oer y dwfn orphcnol mud Cyn i'r presenol gael ei fod, 3-11 wir, Mewn ('uw'n uui,- in%e-rhyw linell yw Nad all y llygad moidrol nodi'r fan Y mae; yr hwn a'i gwuaeth yn unig wyr Ei lie, a chlywir trwst myrddiynau'r byd Yn llamu'n nilaen JTI chwyrn heb aros dim I lawnt yr annherfynol yn t u hynt. Yr anadl wan—edt fj*n bywvdbrau, A srylia ddyn a'r llinsll hoc yughyd, A phan y tyrr y frau edefyn hon, Ei edyn chwifiant "y dyfutlol" byth. Nac ofna, Gristion egwan, yno bvdd Dy fywyl byth yn nghano! opinion Duw. TECWYX.

R. S. HUGHES. R. S. Hughes. All rhyw ias eroh—ar ei ol Sydd drwy Walia wiw-dderch, Ow r roddi'r dwys gerddor derch Yn y ddu lonydd lanerch. Yn y bedd, aÏ donau wiwlwys Yn ei Walia glodfyvr, Nis gall bodd, a'i niwl, heddvw, Dduo wyn ei geiddi syw. Rhoes y brawd wir ysbrydiaeth—i'w ainlwg Deimlo drwy 'i tjerddoriaeth A'i ddwyn i'r bedd 'nawr, heb os, Rt ddunos ar farddoniaeth. ICi swyno hi drwy'i oes a \viia"th,—O do Fe roes i hono ryw fawr wasauaeth. Bi hyfryd glust ysbrydol-glywai ddwfn Ddirgel ddarn barddonol, Nes tynu iasau taniol—y gwir wres, Y moliant eres, a'r syml naturiol. Hwn o bawb wrth 'r organ ber,—i'w chwarau Gyffyrddai danau, mewn gwiw ffordd dyner. Angau, o'n lau, ddygai y per Unawdyid cywrain, i wiwder; Ond ni fedd gynllun heddyw I wneyd bedd i'w nodau byw. Na chwynwch fod afiach hanes—i'w gael Mewn gwr calon-gynes, O loyw rawd, fel R.S.; Dylem anghofio'r diles. Oferedd i neb lefaru--y gall Heb golliant weithredu; Onid oes ryw ystaen du, —coedd neu gel, A nodau iscl, yn mhawb, ond Iesu. Pwynaf was, oi yrfa'n fer; —ond canodd Nodau ceinwych, mwynber, A'r cyfaill-gerddor, ci)fier,-ddaw ryw ddydd (Ddiwall unawdydd) allan o wywder. TREIIOR ALKD.

PWNC Y TIR. [AT OLYGYDD "Y OEKEDL."] XL I ———— SYLWADAU TERFYNOL. SYR,- Y mae yu hen bryd, bellach, i mi. ddirwyn y gyfres hon o ysgrifau i'r terfyn. Hawdd fuasai i mi eu parhau am wythnosau etc. gan nad oes prinder defnyddiau. Ond yr wyf wedi cyffnTdd a'r prif bwyntiau, ac nid oes yn aros ond rhyw fan betheuach nad ydynt yn werth eu trafod. Ofna rhai, er engraifft, niailandlordcaled abrwnt a fyddai y Llywodraetli, ac na chcid gos- tyngiad yn y rhent ar adegau gwan ar amaethyddiaeth. Wrth gwrs, nid yw rhyw freujdwyd gwrach fel hyn yn haeddu munyd o ystyriasth. Dadleua ereill drachefn y byddai y gost o weinyddu y tir yn fawr. Nid ydynt yn cofio nac yn meddwl fod y gost bresenol yn fwy o lawer nag a fyddai wedi i'r tir gael ei genedlriddio. Fe wneid yr holl waith gan lai na haner y stiwardiaid sydd yn ei wneyd yn brMNMi. Ond gadawer rhyw fymrynau dibwys o'r natur yma i'r rhai sydd yn ymhoffi mewn jiethau bach. Y mae yna bynciau ereill hefyd nad yw yr adeg wedi dod i'w trafod. Er engraifft, pa un ai y Uywodraeth fel y cyfryw, ynte pob sir, ai ynto pob ardal ddylai gael awdurdod i weinyddu y tir., Y llywodraeth sydd yn rheoli swydd- fa'r llythyrau: y dref sydd yn lheoli'r gwaith nwy j pa drefn ddylid fabwysiadu mewn cysylltiad a'r tir? "Municipalisa- tion of the land ydyw gair mawr y [)ail!1 Chronicle, un o'r newyddiaduron mwyaf goleuedig a dylanwadol. Pwno pwysig a dyddorol ydyw hwn, ond y mae eto yn rhy fuan i'w drafod. Y gwaith y mae mwyaf o angen ei gyflawni yn awr ydyw ymlid ymaith yr an- wybodaeth dychrynllyd sydd yn bodoli ar bWllC y tir. Nid oes dim yn fy synu yn fwy na dylni pobl o synwyr ynghylch y cwestiwn hwn. Chwi gewch ddyuion o ddeall a phrofiad heb erioed sylwetldoli y ffaith fawr mai eiddo'r genedl ydyw y tir. Credant fod hjrnafiaid ein landlordiaid wedi dod i feddiant o'u hystadiau mewn ffordd onest, eu bod wedi talu a flfrwyth eu llafur am danynt, ac wedi ychwanegu tyddyn at dyddyn a fferm at fferiii y naill flwyddyn ar ol y llall. Fel mater o ffaith, nid yw hyn yn wir ond am ychydig iawn o'r ystadiau mawr sydd heddyw yn ein gwlad. Trwy drais a thwyll a ffalsio i frenin y cafwyd hwy. iDywedir fod y pmheDogion presenol wedi eu cael trwy ffordd onest, ond rheol fawr Llywiawdwr pawb a phobpeth ydyw: "Y tadau a fwytasant rawn surion, ac ar ddanedd y plant y mae dincod." Nid ydyw lladrad yn llai ysgeler 3mihen pum oan mlynedd na'r dydd y cyflawnwyd ef. Nid ydyw pawb wedi iawn ddeall fel y mae meddiant personol mewn tir yn cynyrchu gormes a gorthrwio. Tybia rhai fod mawr- ion y trefydd yn ymyryd a syniadau cre- fyddol a gwleidyddol eu tenantiaid neu eu gweithwyr, fel y gwna lordiaid trahaus a ffroenuchel y tir à'u tenantiaid. Ac nid oes ond ychydig o wyr y trefydd yn deall y gorthrwm rhyfedd ac afiach hwnw sydd ynglyn a'r tir. Mewn geiriau ereill, nid yw athrawiaeth meddiant personol wedi ei deall. Unwaith y daw y cyhoodd i ddeall hon, i sylweddoli y gwahaniaeth han- fodol sydd rhwng tir a phob eiddo arall, fe gilia llawer o'r dylni presenol. Hynod mor amrwd yw syniadau ambell un parthed cenedleiddio'r tir. Mcddid wrthyf y dydd o'r blaon: "Yr wyf yn credu mai'r Jgenedl bia'r tir, ac y dylid ei I adfer yn ol iddi; ond yr wyf yn methu deall sut y buasech yn rhanu y tir yn gyf- iawn rhwng pawb." A draethwyd erioed y fath ddywe "Wedi i chwi," meddai un arall, ranu y tir yn gyfartal rhwng pawb, fe fyddai pethau wedi dychwelyd i'w eyf- lwr cyntefig cyu pen can' mlynedd." Dylni eto. Yr angen mawr, meddaf eto, yw goleuo y eyhoedd ar bwne y tir. Traethodd Mr E. R. Jones, yr A.S. dios Gaerfyrddin, bethau rhagorol yn ei araeth yn Mangor nos Fawrtn. Nid oedd ef yn deall pa fod y credai neb fod yr un peison nnigol yn meddu bawl wyneb y ddaear a holl gynwys ei choluddion, i ddyfuder o bedair mil o filldiroedd. Ond edryoh y mater yn deg yn ei wyneb, y mae yn anmhosibl deall hyn. Gwyn fyd na chaeui ragor o areithiau i'r cyfeiriad yma. Ond fe ddaw yr amser. Nis gellir llindagu y gwirionedd yn hir iawn eto. Fel natur, y mae gwirionedd yn sier o fynu ei ffordd. Teflwch natur allan a phiewareh," os myn- wch, medd y bardd Horas, ac y mae yn siwr o ddyohwelyd yn ol drachefn nad eich gwaethaf. Bydded ein ffydd yn gref. Y mae cyfiawnd r a gwirionedd yn rhwym o orchfygu. Buasai'n dda genyf barhau yr ysgrifau hyn pe onl er mwyn y North Wales Chroniilr. Ers dros fill bellach y mae y Chronicle weli llenwi colofn, y naill wythnos ar ol y llall, ag ymosodiadau amaf a chyf- ieithiadau u'rn tipyn ysgrifau. Nid wyf wedi darllen y cj-fieithiadau, ond yr wyf yn barod i gredufod y cyfieithydd wedi gwneyd ei waith yn ffyddlawn a gonest. Gresyn, onide, fod ei dasg yn dod i'r terfyn r Am yr ymosodiadau, nid ydynt wedi brifo llawer amaf. Yr wythnos ddiweddaf y mae y Chronic I' yn dweyd ei fod yn gwybod pwy yw Macsen Wledig. Mawr dda iddo o'r wybodaeth hono. Anhawdd gweled fod rhyw bwysigrwydd anfeidrol yn y peth, wedi'r ewbl. Nid pwy yw Macsen Wledig sydd yn bwysig, ond yr athrawiaeth y mae yn geisio egluro. Gelwir fl hefyd yn "Socialist scribe." Ni raid i mi gywil- yddio o'r enw. Gwell genyf fod yn 'Social- ist scribe" nag yn champion i ddosbarth mor ddigymeriad, mor salw, ac mor orth- rymus a'r landlordiaid, y bobl fwyaf di- ddefnydd yn y wlad. Gelwir fi hefyd yn "agitator." Gwell genyf fod yn gyn- hyrfwr" nag yn "gynffonwr," oblegid gwell yw ymladd dros gynydd a diwygiad, dros fuddianau cyffredinol y lluaws, nag amddiffyn l'oudefigion er mwyn sicrhau ffafr a gwen ac olw personol. Gwyn fyd na allem gyiihyrfu mwy. Heb ei gyn- hyrfu" yn barhaus, y mae y byd yn di- ry wio, yn ymlygru, ac yn syrthio i bob math o ddrygioni. -Yr eiddoch, I MACSEN W:DIO. I

(JOLOFN BEIRNLVDAETH. CYLCHWYL LENYDDOL LLAN- LLYFNI, T PASG, 1893.1 PRIF DRA.ETIIAWD, SRFYLLFA FOE80L Y | CHWARKLWYK." Y mae y testyn hwn wedi tynu ymdrech- wyr rhagorol i'r maes. Pedwar yw y nifer, ond dylid cofio fod pub un ohonynt wedi ysgrifenu cyfrolllud barchus ar y pwnc. Eu henwau ydynt, Un yn oaru gwybodaeth," "Luther," "Efiydydd yn Ngnoleg Natur," ac "Efrydydd." Y cyntaf a ddarllenais ydoedd traethawd Efrydydd yn Ngboleg Natur:" ac y mae yn gyfansoddiad hawdd ei ddarllen,—yn ystwyth a natuiiol. Rhagymadrodd pwr- pasol; yna ceir deffluiad o safon moesoldeb, ac wodi cael gitfael ar hwnw y mae yn ei osod yn un pen i'r glorian, a'r chwarelwyr yn y pen arall, lie yn eu cael yn brin yn wyneb eu cyflousderau a'u manteision. Y mae ei feirniadaeth yn un sydd yn cario dylanwad ar y moddwl, ond dichon ei bod yn rhy ysgubol mewn rhai manau. Wrth gondeinnio pechodau sydd yn ffynu yn mysg chwarelwyr y mae yn yr un perygl a'r Salmydd-" A chenedlaeth dy blant Di y gwnawn gaw" Y cyfansoddiad nesaf ydyw eiddo "Luther." Y mae yr awdwr hwn wedi tynu allan "gynllun" helaeth a manwl. Perthyna i'r cynllun lm-u dair rhan: syl- wadau rhagarweiniol, ac yna daw y ddwy ochr" i gymeriad moesol y ohwarelwyr dan ystyriaeth faith a manwl. Y mae ganddo chwech o linellau tywyll yn y darlun, ond y mae y goleuni yn llawer cryfach na'r ty- wyllwoh; y mae y polydrau yn amlach na'r cysgodion. Yn y gallu i elfenu ei destyn y wac Luther" yn llawn cryfach na'ifrodyr, ond ei demtasiwn ydyw rhanu ac is-ranu yn ormodol. Ni a wyddom brofedigaeth y &awl ,d" yn arfer gormod o "benau;" boed bregeth nou dr.?th -w? .4 _ae yn anhawdd cael co?)A o feddwl i bob un ohonynt. Y mae traethawd Luther yn dyoddef mewn rhai manau oddiwrth yr anhawsder hwn. Y nesaf ydyw "Un yncarugwybodaeth." Traethawd Uafurfawr dros ben. Y mae yn trafod ei destyn o ddwy safle: y rhan gyntaf ar ddiffygion moesol y chwarelwyr. Yn eu mysg y mae yu cyfeiiio at ddiffyg cyd- ymieimlad cyiudeithasol; diffyg parod- rwydd i ganfod talent; diffyg arferion a moesau da; diffyg cyfiawnder a gonestrwydd; diffyg brawdgarweh crefyddol; diffyg addysg. Traetha yn gryf ar y pwyntiau hyn, ao yna y mae yn sylwi ar y moddion mwyaf effeithiol i'w gosod ar dir uwch mewn moesoldeb. Y mae yn dyweyd llawer o bethau buddiol ar yr ochr hon i'r testyn, ond yn anffodus y mae yn cerdded llawer dros yr un tir. Ceir yr un pwyntiau yn h ,,Or ag a nodwyd ganddo ar ochr y diffyg- ion, ond o gyfeiriad gwahanol. Goddefed yr ymgeisydd yr awgrym, y buasai mwy o gynildeb mewn geiriau yn chwanegu at ei ryin fel cyfansoddwr. Y mae afradlonedd mewn iaith yn tueddu i deneuo a gwanychu drychfeddyliau. Yr olaf a nodwn ydyw Efrydydd." Y mae hwn yn draethawd sydd yn dangos llawer o feddylgarwch, yn gystal a medr i gyfleu y inoddyliau. Dechreua gyda rha- goriaethau moesol y chwarelwyr. Yna y mae yn gwneyd sylwadau beirniadol ar eu (liffygioii, ae yn y rhan olaf o'r traethawd ceir nifer o IIwrymiadau" pa fodd i luosogi y rhagoriaethau a lleihau y diffygion. Pan yn ceisio ffurfio barn ar y cyfansodd- iadau rhagorol hyn, yr oeld genyf dri pheth o flaen fy meddwl, sef cynllun, meddyliau, a gallu llenyddol. Ac wedi dwyn y pedwar i ymyl y safonau hyn, yr wyf yn cael mai y mwyaf destlus mewn cynllun, yr un sydd yn cynwys mwyaf o feddyliau, a'r un S. dd, ar y eyian,iii dangos mwyaf o allu llenyddol, ydyw frydy,ld," Ac yr wyf yn hyderu y gwneir darpariaeth i argraphu y traethawd hwn, a'i ledaenu yn mysg y chwarelwyr. Y mae yn gyfansoddiad rhagorol. a haedda gael ei ddwyn i oleuni a chvlchrediad yn mysg y dosbarth sydd yn destyn ei syl- wadau. LLIXKLL GOFFADWRIAETIIOL AM Y DI- WEUDAH HUGH ROBERTS (BLAKVOR YN MORIAH (A), LLANLLYFNL). Gan mai dyma brif destyn barddonol y gylchwyl hon, a chan ei fod yn agored i'r byd, yr oedd yn naturiol disgwyl y buasai y gystadleuaeth yn un luosog a'r cyfansodd ladau yn deilwng. Yn y pethau hyn ni chawsom ein siomi. Dichon nad yw y nifer inor fawr, ond y lIlac ansawdd y cynyrchion yn llefaru yn uchel am farddoniaeth y dydd- iau diweddaf hyn. Derbyniwyd saith o gyfansoddiadau, yu dwyn y ffugenwau canlynol: —Hiraeth, Mynwes Friwedig, Llesg, Un o'r Anrhyd- ecklwyr, Murmur Adgof, Ing, :I Talvan. Yn mysg y seithwyr hyn nid oes un cyfan- soddwr egwan, neu annheilwng o'r gystad- leuaeth. Felly, wrth ymaflyd ynddynt, nid wyf yn golygu fod yr enw, neu yr enwau cyntaf a nodir, yn llai teilwng na'r lleill, ag eithrio y ddau oreu. Y cyntaf a nodwlI ydyw eiddo Hiraeth. Deuddeg o benillion gwir ddarllenadwy, ac y mae dwysder ysbryd i'w deimlo yn yr ymadroddion. Cyfansodd- iad gwastad-lyfn, ac yn gynyrch meddwl addfed a diwylliedig. Mynwes Friwtdig,- Y mae yn y cyfan- soddiad hwn lawor o linellau da a gwir farddonol. Ei brif ddiffyg ydvw anwastad- rwydd. Dechroua ambell benill yn rhagorol iawn, ond disgyna yn sydyn o'r arucheledd hwnw i gyffredinedd, mown meddwl ac iaith. Y mae byn yn anffawd iddo yn y gystadleu- aeth hon, ond y mae yn hyfryd genyin dystiolaethu fod naws awen ar ei linellau cof. Uesg.-Nis gwn ddim am y cyfansoddwr hwn, ond yn sicr nid oes un arwydd o lesg- edd ar ei waith. Y mae wedi canu, gan mwyaf. yn y mesur diodl, a dengys ei fod yn deall y mesur hwnw ac yn gallu anailu anadl einioes o'i fewn. Y mae yn y gan hon lawer o deilyngdod a swyn. Yr un pryd dichon fod y cyfansoddiad yn ormod ar ddelw arwrgerdd i fod yn hollol naturiol yn nghysylltiadau'r testyn hwn. Un o'r Anrhydeddwyr.—Can semi, o nod- wodd hanesyddol. Y mac yr arweiniad i mown yn dra naturiol, ac nis gellir cyhuddo y bardd o ddim gormodiaeth mown syniadau na inynegiad. Y mae yn rhaid addef fod ganddo ambell linell wan sydd yn anafu ac yn niweidio amryw o'i benillion. Nis gellir dweyd fod yr awen yu rhedeg yn nghanol y nef, ond y mae yn rhodio yn weddaidd ac mewn trefn, Murmur Adgof.—Nid oes briuder def- nyddiau, a'r rheiny yn ddefnyddiau da, yn nghyfansoddiad y penillion hyn. Ac y mae ynddynt lawer tarawiad byw, a chymariaeth ffres a newydd. Y mae yr awdwr yn cyfan- soddi yn naturiol-yn hynod felly. Dyna 1 ei nerth, a dyna ei wendid. Y mae wedi gollwug y cyfansoddiad heb wneyd yr ym- drech ddyladwy i'w loewi, ei buro, a'i wneyd yn "gyfanwaith morthwyl yn ddernyn gorphenedig. Yn y peth hwn y m r-:in neu ddau wedi rhagori arno. Talvan.— Cyfanaoddiad destlns ;■ m; y mae pob rhan o hono yn dangos J, ed yr awdwr ydyw, fod yr hyn sydd y.i worth ei wneyd o gwbl, yn werth ei V: .ytl JTI y modd goren. Ceir yn y cyfansoddiad hwn lawer o oleuni a swyn, Wid yw y rhanau cyntaf mor darawiadol, ond y mae yr awen- yddiaeth yn ennill grym, ac yn ei pradw yn dda hyd y diwedd. Ing.—Ni raid darllon nemawr o'r gWBith In t,? deimlo fod ei awdwr yn wir awen- ydd, ac yn hynod fedrus fel cyfansoddwr. Y mae ei iaith yn flodeuog, ei frawddegau yn felodaidd, a'i Gymraeg yn loew a phur. Mewn gair, y mae rhywogaeth y farddon- iaeth hon j-n uchel-radd—rhywogaeth ethol- edig. Ond fel marwnad i'r diweddar Hugh Roberts, yr ydys yn teimlo fod yma ar y mwyaf o rwysg ae ysblander. Y mae gwisg- oedd yr awen yn rhy sidanaidd, yn rhy oreuredig i orwedd yn naturiol ar y gwrth- rych. Nid y farddoniaeth oreu bob amser sydd yn sicrhau y farwnad oreu. Gall y lliwiau fod yn rhy gryfion; ie, gellir gor- chuddio y carictor o dan gawod o flodau! Anhawdd iawn ydyw troi cyfansoddiad fel hwn heibio: y mae ei farddoniaeth mor loew a dyrchafedig. Ond eryn anfoddlawn, dyna raid wneyd y waith hon. Wedi dar- llen, we li cyduiaru, 8e wodi ystyried rhag- oriaethau pob un o'r cyfansoddwyr, yr wyf yn cael fy ngorfodi i ddwayd mai yr un sydd wedi rhoddi y desgrifiad mwyaf cyflawn, cymedrol, a nodweddiadol o'r "gwr da" oedd yn destyn yr alareb, ydyw yr ymgeis- ydd a eilw ei hun yn "Talvau," R. D. ROWLAND (Anthropos).

Llangefni. ETHOMAD Y BWRDD LLBOL,-Dr Williams, Mri J. Crewdson, ac Evan Williams, saddler, oedd y tri aelod oedd yn myned allan eleni. Ni oheisiai Mr Crewdson am ail-etholiad. Yr oedd cynifer a deg wedi ca henwi i lanw y tair pedi, ond tvnodd puml) yn ol mewn pryd, Pan wnaed canlyniad y pleidleisio yn hvsbrs ddvdd Iau. fel hyn y safent: I- 1 Dr Williams 300 Mr 0. Lewis 268 Mr Evan Williams 252 Mr O. Trevor Williams. 139 Mr James E, Jones 45 Folly dychwelwyd dau o'r hen aelodau, a chawsant gwmni Mr Lewis, chemist,

Aberlfraw, Mon. n I MABWOLAKTU A Ci!LAD!)EU!OAETH MR. LEWIS ROBBRTS.—Yr wythMs hon y mae wmym y gorchwyl gofUus o gofno li mar- wol?eth yr hen Gristion gloyw, Mr T,?wi8 j Roberts Llewelyn strt;et, diweddar o Ty'n- yrardd, Abcrffraw, yr hyn a gyrnerodd le ddydd Iau, Mawrth 23ain, wedi ond ychydig o gystud 1, yn 76 mlwydd oed. Bu yn ddtacon ffyddlon gyda'r Methodistiaid Calfinaidd yn Aberffraw am yn agos i 37 mlynedd. Gallein ddweyd am dano (fel y sylwyd gan amryw o'r gweinidogion yn y cap(?1) fo l lluaws mawr o ragoniMthM ar- benig iawn yn perthyn iddo. Yr oedd yn un benib, ilmawnn onY?liT liyx?Tf yn Mon, ac y mae'n ddiamheu ei fod yn un o'r dynion mwyaf I goleuedig yn egwyddorion mawr Cri,ti.n- ogaeth yn n?wlad Mon, heb angen gwneyd un eithriad. Dydd Iau, y 2hin, hebryngwyd ei 'vedliHion marwol i fynwent glwys Aberffraw. Wrth y ty, gwasanaethwyd trwy ddarllen a gweddio gan y Parch Thomas Jones Dwjran. Nid wyf yn cofio ely-wel gweddi fwy gryinus yn fy oes. Wedi canu Yniadaw wnaf a'r babell Rwy'n trigo ynddi 'nawr," adroddwyd un o'r Colectau gan y Parch John Richards, offeiriad y plwyf, yna aethpwyd yn llu mawr i Gapel y Method- istiaid yr hwn oedd yn ymyl: ac ymhlith y dyrfa yr oedd yr Offeiriad fthyddfrydig ei ysbryd. Daeth i'r capel am awr, fel hen Ymneillduwr gonast. Yroeddym yu caru ei weithredoeid yn yr angladd hwn yn fawr iawn. Actiodd yn dra boddhaol a rhydd- frydig hefyd yn yr Eglwys ac yn y fynwent, ar Ian y bedd. Yn yr Eglwys gofynodd i'r Parch John Thomas, gwcinidog y lie. roddi pennill allan i'w ganu, ao nid mynu rhoddi pennill ei hun, fel y mae arfer rhai o'i frodyr y gwyddoin am danynt. Yn y capel, cym- erwyd y llywyddiaeth gan y Parch J. Thomas, yr hwn a roidodd anerchiad byr ond i'r pwrpas, ac a alwodd ar y eyfeillion canlynol i siarad ar yr amgylchiad, sef. Mr G. Owen, Gwna ffarm, Bethel; Parchn Owen Williams, Bethel; Thomas Williams Gwalchmai; Hugh Jones, Bryndu; Owen Hughes, Caergybi; a T. Jones, Dwyran wrfynwyd trwy weddi gany Parch o Hughes, Caergybi. Cllwsom sylwadau gwerthfawr a chynwysfawr ar fywyd a chymerind yr hen frawd Lewis Roberts. C, edwn fod y gynulleidfa fawr bob copa walltog oedd )nbresenol ,-n cydolygu a'r oil a ddywedwyd gan yr holl frodyr am yr hen dail duwiol, a doniol iawn. Wedi terfjTiu y cyfarfod, aethpwyd yn dyrfa fawr iawn i'r Eglwys, lie y gwasanaethwyd gan yr offeiriad parchus a rhyddfrydig. Efe hefyd a wfsanaethodd wrth y bedd, gan orchymyn i'r Parch J. Thomas gymeryd arweiniad y canu fel y gwelai yn oreu, yn yr eglwys Be ar lan y bedrl, Gadawodd yr hen frawd lawer o deulu ar ol, ond dim gwraig na phlant. Claddwyd ef yn medd- rod ei wraig, a hyny mewn bedd hynod o brydferth. Heddwch i'w lwch hyd ddydd yr adgyfodiad mawr.—Aehnl.

Y GOEDEN" DDIADDTTRX A BLANODD FY MERCH. Hyfrydwch i'm calon fydd myn'd ambell awr I rodio'm gsirdd fechan, ddysyml ei gwawr; Er na fedd hudoliaeth i enill fy serch Ond coeden ddiaddurn a blanodd fy merch. 'Does ynddi lyn gloew i'r haul wel'd ei lun Nac hefyd i'r alarch gael boddio ei hun; Ond yno yn aros i hudo fy serch Mae'rgoeden ddiaddurn a blanodd fy merch. "Hen wr a "rhôs man" sy'n brydferth mae'n wir Yn cyfarch eu gilydd j-n mysg y dail ir; Ond llawer prydferthach i ddenu fy serch Yw'r goeden ddiaddurn a blanodd fy merch. Mae'r wylaidd friallen, y lili a'r rhos Yn d'weyd wrth eu pasio eu bod hwy yn dlos; Ond neidio drwy'r cyfan mae nodwydd fy serch At goeden ddiaddurn a blanodd fy merch. JrIae'r dwylaw a'i planodd dan set erbyn hyn, Ees dong lwydd, yn oerion briddellauy glyn A dyDa yw'r seltor fod cwlwm fy serch Am goeden ddiaddum a blanodd fy merch. Yn fuan rho'ir finau yn welw fy ngwedd I huno yn nliawcl aneddle y bedd; O rho'wch arno'i dyfu, dan wlith-wlaw o serch, Y goeden ddiaddurn a blanodd fy merch. MENAIFAB. I

CATAHRH. I HAY FEVER CATARRHAT.np'iti'?aa I A NKW HFJMK THEATMKVT Sufferer, ar" not ponoral'/ aware that thee dhJa"" ar" conta<in.ju, or .flat they arodue to the presence of living pirasites in the lining membrane of the note and euiU hii-i tub«s Microscopic research, however, has proved this to be a fact, and the result is that » simple r, medy has bf-n formulated whereby these distressing diseases are rapid'y and permanently cured by a few simple applica- tiona made at home by the pat,lent onoe ill two weeks. A pamphlet explaining tni« new treatment is sent on recoipt, uf 2d stamp by A. HCTTOX DIXON, 43 and 45, East Bloor Street. Toronto, Canada.