Y Genedl Gymreig

~COLOKTY CYHOEDDIADATJ. YN BAROD 1 Prte —A?., Ie; H.N., 3c. PEDWERVDD ARGRAlTFtAD O'R ANTHEM BOBLOGAIDD, UN PETH A DDEI8YFAI8 GAN YR ARGLWYDD" gan GWILYM LOX. Y mae yr artbein hon wedi el rlewh i GymanfaoeddLla- em, Rbymni, NewpottMon., ie, Yn Brif ridarn yn E eteddfodau Tre- harris, Ma. hen, Rud y, Ac. L'wcbae) gan W. E. EDWARD", A.C., Musio Storw, Macheii, Newport, Mon. 802* YN AWR YN BAROD. DARLITH AR JOHN PENRY Gyda Darluniau, gan E. Herber Evans, D.D. Prii Swllt y R*w«in, 6- y cant. Y tludlad yn ihad. I'w ITTLGAA HENRY Thacker, Memorial Bel, Fsningdon STREET, I. o DM., 8183 CYMRU AM MA WRTH. PRIS CHWECHEINIOG. DRWY'R POST 7J. Yn mysg ei ert-,yglau bydd,- Wyiteb-ddalen, Lliw. Brenddwyd Dyddgwyl Dewi. Hanes Cyuiru Rhodri Mawr a'i feibion. Beddau Cymrn, Gan hen feirdd a beirdd byw. (Darlun). John Richard Jones o Rauioth. Gany Parch R. Jones, rbeithor Llysfaen. I Ystraeon y Gwyll. Gan D. LI. Davies. Ton, Caine y Delyn." J.Price,G.T.S.C. Tyddewi (Darluniau). Ystraeon y Feithrinfa. I Edward Moms, Perthi Llwydion. ( Huw Derfel. (Darlun o'i lawysgrif). Reginald Pecock. Gan T. J. Hooson. I Robert Owen. Gan E. Edwards, M.A. I Owen Glyadwr. (Darlun). J At Ohebwyr. Tudalen y Golygydd. Chwedlau a Chaneuon eto. Gan R. Griffith. William Prydderch. Gan Tecwyn. loan Pedr. (Darlun). Almanacwyr. Gan Ghvysfryn. Tad Ap Fychan. Gan Ifan T. Davies. Yn nghydag amryw ddamau barddonol. Dymunwn ar i'n dosbarthwyr aufon eu harchebion i law yn brydlon er sicrhau y rhifyn, gan na argreffir ond nifer benodol. Archebion a thaliadau i'w cyfeirio:-Goruch- wyliwr Cwmni'r Wasg Genedlaethol Gym- reig (Cyf), Caernarfon. YR ?THRO?YDD CYMREIG.—Cyhoedd- JL iad Misol, yn c?wy-i YStrri?au ar Athron- iMth, EsbonmdMth, Duwinyddiaeth, Hae8 yr Athrawiaeth, &c. Golygydd, Monwyson, Llan- dudno. Pria, dwy geiniog. 5678 YN AWB YN BAROD. PRIS DWY GEINI03. LLAWLYFR ar WERSI YSGOLION SABBOTHOL y METHODISTIAIO *jAt FISAIDD am y iw?ddTa EbtH lS93-M»with 1894. Yn e?wyf HANE?IAETH YORYTHYROL, I?YFR YR ACTAU t- XH. GAJJ EDWARD JONES, BANGOR, Telerau neilldool i Ysgolion a Llyfrwerthwyr Archebiou i'w hmfon i'r Goruthwyliwr, O"ni', Wa-g Gened.aethal Gymreig, (Cyf), Swyddfa'r "I+enedl." Caernvfon. TOAETHODYDD AM MAWRTH, I 1893. CYNWYSIAD. Y Ficer Pritchard, Beibl 1630, a Charwr yCymry." Gan Ivor James Sefyllfa bresennol Beirniadaetli Feiblaidd. Gan y Proff. Silas Morris, M.A. Robert Dafydd, Brynengan. Gan y Parch Henry Hughes. Yr Efengyl yn ol Pedr. Gan y Parch O. T. Williams. Rhai o EM an Homer. Gan Morus TLewys. Tennyson. Gan Robert Parry, M.A. Yr lawn. Gan y Prifathraw T. C. Edwards, D.D. Derbyn Diaconiaid. Gu William Davies. Nodiadau Llenyddol. LLYFRAU TULWNG 0 SYLW. YR » YMOFYNYDD." Cyhoeddiad Misol JL yr Uudodiaid. 3S 6d, y flwyddyn drwy y »o«t. Tn Deu ycbwa' e 38, yr un, LL&W MFR YR UNDODWR, gan y Paroh R. Spears. Pris 6d. Trwy'r post 7d. Ymofyn. iad i athrawiaeth yr Yserytbyran mewn PERTBYNM i'r Unilt Wir Dduw, FAN Thomas GOOSEY, A.M. Pris 4d. T.wy'r post 5d. REASONABLB RELIGION. 1" td. Trwyr poet Is 9d. RELIGION AND LIFE, I. post Is 3d. TMDRINIR a'r pynciau canlynol yo y lWr: jL Crefydd a Duwinyddiaeth, Jamea Drum mood, M.A LL.D.; r. fydd a Gwyddoniaetb, Charles C. Coe, F.R.G,S C.efydd a Moeseg, C. B. Upton B.A.,B.Sc. C.-cfyda a Masnach, James R. Beard. J.P.; Crefydd a Dinasydd. aeth, Riebard PArtratn Ciefydd ac Adlon, adaa, J. E. Manning, M A.; Crefydd a Chym- deithas. Ph. H. Wicksteed, hi.A.; Cref)d- a Obelf, L. P. Jacks, M.A Dablygiadau Cre- fyddol Dlwiddar, W. G. Tarrant, B.A. Pris, Is 6c. Gwertbir am Is. Geliir rael y ddau oddiwrth Villiam GriflBths, Ph.D., B.D., Cwmllynfell, Swansea Valley. CLORIAU DARLLEN. Qdlir cael Cloiiau Dar en x ™rJyw w!c?n!<M Cymraeg neu 8 e BydY y dawr DwUen yngymwya at ddJ un rhifyn, Den ddau, yn unig. Cedwir y rhifyn yn y Clawrtra yn cael ei ddarllen, Wedi ei orphen, tynir ef allan a gosodir y rhifyn I nesai yn ei le. Mantniion y cynUun. « (1) Bydd rhifyn sengl fel pe wedi ei rwymo. rw(y2m) oN.i bydd perygl i'r rhif.yn gae.l ei. ddiwyno wrth ei ddarllen. (3) Gellir cadw rhifynaublwyddynfelly yn lan i'w rhwymo yn gyfrol hardd a thesthis. Mae y Cloriau canlynol yn awr yn barod OTMBTT, Y THAETHODYDD, Y LIIUSKKN, CVMHD'R PLANT, O. drwy'r Pott, lie ynychwaneg. Cyteirier pob gohebiaeth GORUCHWYL IWB, Cwmm'r Wasg Genedlaethol Gymrei cyf)., Caernarfon. PWYSIG. Gellir cael Cloriau Darllen yx un morrhad i unrhyw gylch- gramn, neu lyfrdderbynir mewn rhanau, yn Gymraeg neu Saemeg. Hef d: Rhwyniir yn rbad, hardd, a th=, UARHYW gyfrolau o'r Cylchgronau uchod, neu eraill, neu lyfrau hen neu DeWydd o bob math. NOW BBABY.-lje APK1L T -1,, TOM?LADIES' JOURNAL. TH« BEST JOURNAL for LADIES and > A 'IUKi. OonUili^ the Opening I 'V of a NEW blXJKV, mtitied- DARKELL,OF K0UGEM0NT." The CJontinuation of "Two Little and "One Woman s Wrontr. FOua COMPLETE STORIES. Beautiful COif urtd piate of the Latest Paris Sorine FASHIONS for Lad es and (bildr, n. THE ? GIGANTIC SUPPLEMENT QI F bio-11, and P-ft' for Cutting-Out Cape Hr.ihJi(,t for Lady. 3 „ JVV1_tirK Fan, on (HUM or Satin. A largp number k I)WiK- Mu«c. Poetrv. Pastim.s. Oae CuB ^aa"nd another, (-rain* of Gold. C-k,?ry r,r:tion (;!Ôf A;11I M??' re«pond"■ ?. ?"" -rt-tfreeli* irn ling aD the Supplement*. THHAS'* iLHarriKon, Salisbury Court, Fleet Street; Booknellcr everywhere. OAR:¡ CAE-S?ON-?? 8CH? CAR. N  AIM Cmpanlon Boarder for littJe r1. 22 Q:c1;ificak8 (First, &rond,  Utve*Jri- tfvOPto", Junior Oxford, &c.), haTe be= taken 8_00 ChriBtmlU', 1890,-For tam, T, &:c" apply w the liin- dpall 8144, ARWERTHIADAU. MESSRS W. DEW & SON. URIANALLT GOCH, NEAR LLANERCH- YMEDD. 100 ACRES OF GOOD PASTURE LAND TO BE LET BY PUBLIC AUCTION BY MESSRSw. DEW & SON on WEDNtS, I '?AY. ArML Hth, NT T VU ONCLICK Full particulars on application to the Auc- tioneers. 8137 MR ROltKKl PARRY. GARREG HYITLDHEM, LL~NFROTHED. DYDD SADWRN. EBRILL 18th, 189\ I bydd Mr Robert Parry, yn GOSOD y TIR yn y lie uobod, 8194 CAE'R MAH ISAF LLANAHMON, cm CHWILOO. DYDD IAU, EUPILY, 20,189: bydd Mr U Robert Parry, vn GOSO" y TIR ao yn OWERTHU T STOC yn y 1 e UCH(^| 8194. BWLCH GWYN, Gxn STATION BRYNKIR. AE MR ROBERT PARRY wedi ei it gyfarwyddo gan Mr William Wil- liams i werthu ar Auction yn y lie uchod, dydd Gwener, Ebrill 21, 1893, y STOO a ganlyn, yn cynwys 5 o Heffrud da (rhai o honynt yn gyfloion), mynog, S a Kustych dwyflwydd, cryfion Tarw dwyflwydd, 60 o DiMakl KC Wyn, a 30 o Fyllt. Hefyd, gotodir V" 11 o'r TIR yn cyuwys 80 o aceri, rhan at bori A rhan at ei dori yn wtir, a rlan Gae o Oeirch wfdi eu hau yn barod. Telerau fel yr hyabysir ar y p. yd. Bwyd i'w 81 yo Hendre CII n am 11 O>R cloch yr Auction i ddechteu am 1 o'r gloth, yn brydlon. Am fanylion pellarh ymofyner a'r arwerthwr, 3, Salem terrace, MASNACHOL ARBEDIR S L I -T yn mhob Pimt trwy lirynu eich Dilladau, Mantelli, a phob Hwyddau drapery yn syth oddiwrth j F. W. COOK, MERCHANT & MANUFACTURER, DUDLEY. DILLADAU NEWYDD AT Y GWANWYN. Mwy o ddewis o nwrddau at Ddilladau nag yn unrhyw Ie yn y deyrnas, yn cynwys y ffatuwnau diwcddaraf o Is y llath, dau led. ANFONIR PATRYMAU YN RHAD. Torir unrhyw fesur am brisiau y warehouse, MANTELLI HARDD] AT Y GWANWYN. Anfomf patrvmau darluniadol o Fantelli a! Jackets yn prah. t ond an?on am danynt. Cape Newydd Llangollen mewn lawns a Grey o 6s 11C. Anfonir gyda'r post am 6c yn ychwaneg. Pob math o nwyddau at wasanaeth | teuluaidd. Curtains, Carpets, Plancedi, Cynfasau, Def- nyddiau CTysau, Calicos, Gwlaneni, Hosanau, Menyg, Dilladau isaf, Corsets, &o., Sic., am brisiau y Warehouse. Anfonir llyfr darluniadol o'r ffasiynau, &c., yn rhad i unrhyw ran o'r Deyrnas. Telir cludiad am bob archeb werth dros 20 swllt i unrhyw reilffordd yn y deyrnas, F. W. COOK, THE WAREHOUSES, DUDLEY. Every MEDICAL and PROFESSIONAL i= ho u,d use a TYPEWRITER. It saves the eyesight, relieves the nerves, and, what is also of great. im- portance, SAVES TIME. BEFORE PURCHASING, 8 1 THB NEW MODEL • HAMMOND IT IS THE ONLY TYPEWRITER Th t is suitable for the Medical Profusion, That is equipped with the special Medies Characters, That has interchangeable Type, That has Perfect Alignment With Uniform ImpreMion, That takes in any width of Paper, That is COMPLETE. That is SIMPLE and PORTABLE. Do not hesitate to apply for full infornation you plwou rI under no obl' -tion to purchase. We give a free =of the Machine and court comparison. WBlTE FOB CATAIOCTOK TO THE "HAMMOND" TYPEWRITER COMPANY, HEAD OFFICES: 50, QUEEN VICTORIA STREET, LONDON, E.C,: T, MR W. ? PARRY, Coetmor Yard, Bethesda. Agent for the Counties of Carnarvon, Aoelesey, Denbigh and Merioneth. AGENCIES— Aberdeen-C, J. Hdey, Albert Quay Beifast- Robinson Brothers, 25, Donegal St. Bristol- J. S. Willway A fons, Drawbridge Cardiff-J. J. Wiiletts, 3, Do- k Chambers: Dnblin—Joseph Dollard, Wellington Quay: Glasgow—104, West Nile street; Leeds— W Smith, 30, Park Row; Manchester—Palmer Bowe, &Co., 75, Princess street; R, adirg—E. Davies, Bath road, Thea'e. Ram»g -te— Mr J. Simon, 3, Cecil torraoe; Sheiffeld -Pawson & Brailsford. 7739 h. INSURE YOUR STALLIONS, IN-FOAL MARES, r AND FOALS With the IMPERIAL LIVE STOCK INSURANCE ASSOCIATION, LIMITED. Established 1878. PALL MALL EAST, LONDON, S.W. CLAIMS PAID EXCEED £ 60,000. PrMpechMM Md M particular* forwarded post ?. .8. MuL&r. pfAngl ent—Mr E. M. Roberts, Bauk Wc,pleo? Lhm- rfDi. 8157 8WYDDOQOL. Y DRYDEDD FLWYDDYN AR DDEG. ARDDANGOMA GEFFYLAU GOGLK1ID CYIRU, LLUN Y SULOWRN, Mai 22, 1893, YN Y PAVILION. CAERNARFON. Ilywvdd: Yr Anrh. E. S. DOUGLAS PENNANT. £ 220 MEWYGWOBRAO- Rhestr y Dosbarthiadaa a'r Gwobmu yn awr yn barod, i'w -cael yn ddidal ond ymofyn .,r ywnf- enydd: Mr DA!/MIYSB?wyuedd,CaeniMfon. NI DDERBI lIlR ENTRIES AR OL MAI 8fed. ABDDA GUSFA AMAETHYDDOL Canolbarth ^IR GAERNARfON, A GYNHELIR YN PEN Y G R 0 E S. Ar ddytldian (hneriir n Sitdwm AWBt 11 ^,7, n'r 12FNI, 1893. F ADMRYBD — LLOYD W \RRKN H, HUGHES, Yew., Cedhplen. TS-OADKIRTDD :— Mr O. WILLIAMS, Tymawr, Clynnog. Gellir cael yr holl fanylion oddiwrth yr Vagrifeny,id-Nir Thomas Parry, Penygroes. • IVLEN, A WIN, CELF, A 0 HAN. EISTEDDFOD-CADEIRIOL LL ANU WCHLLYN, LLUNGWYN, MAI 22, 1893. Beirniaiii y Fartldeniae'h- PEDROG se IOLO CAERNARFON. Beimiad y Getddorigeth- MR D. EMLYN EVANS. PKIF Pa un ai mantaia ai anfamai- i <<yu>r I fyddaicael Plaid Gymreig Anmbynol yn y Seneddf" Gwobr 2p 10s, Beirniaid-Mr O. M. Edwards, M.A., a'r Prifathraw Owen, Coleg Llanbedr. TESTYN Y GADAIR- Am y darn goreu o Farddoniaeth, Caeth neu Rydd bob fod dan 200 na tbros 250 o linellau ar "John Pemy." Gwobr 2p lOs, a Chadair Ddorw Hardd. CERDKORIAETH- I'r Cor heb fod dan 30 mewn nifer—" Ffarwel i Ti Oymro Ffid" (Dr farry). Gwobr lOp. I Gor o Feib on heb foi dros 25 o nifer— I !?Mork.e:rn M?,n or li:' Chorus I (Dr Parry). Gwobr (I" Kbestr gyfl ,wn o'r Tentynau, &c., i'w cael am lle oddiw, th on o'r YS^rifonyddion— W. R. JONKS, Maesgwyn, J. wriLIAMS, G.W.R., L. J. DAVIfcS, Prat Office, YS. riftnyduion. 8104 ANGLESEV COUNTY COUNCIL. NOTICE IS HEREBY GIVEN that the nfxt Meeting of the said Council will be holden in the County Court, Llangefni, on Thursday, the 27th day of April, 1893, at ten o'clock in the forenoon, and the Council will thereupon proceed to the consideration of the business relatii g to tboamessmealb, application of the Connty ,-frick or Rate, und all other County Business, pursuatit to the Act 15 and 16 Victoria, Cbap? e- 81, ad all persons bavin any demand upon the County Fund or Stock are requeetei to FORWARD the particulars thereof in wiitirg to my fffice at Holyhead, on or before WEDNWDAY the )9th April, 1893. Dated this 4th day of April, 1893, J. LLOYD GRIFFITH. 8'74. Cletk to the Council. ANGLESEY COUNTY COUNCIL. SMALL HOLDINGS ACT, 1892. NOTICE IS HEREBY GIVEN that the above Council will, at their meeting to be held on the 27th April, 1893, proceed to appoint a Valuer for the purpose of valuing lands upon which money will be advanced by the Co unci under the provisions of the above Act. Applicants are requested to deliver their applications, stating their terms, at my offico at Holyhead, before 5 o'clock on Wednesday, the 26th April, 1893. J. LLOYD GRIFFITH, Clerk of the Peace, 8156 Holyhead. LLANDUDNO SUHOOL BOARD, TO Commence Duties on the 1st day of June i. next an Assistant Mistress for the Infants Department of the schools of the above Board. Applicants to state age and training. Must have passed the Queen's Scholarship Examination and be able to teach Kindergarten, Musical Drill, and Binging, Knowledge of Welsh essential. A plicants to state other qualifications (M any). =, £ 50 per annum. Application? with two recent testimonials to be received by me the undersigned not later than the 24th day of April. R. BELLIS, 8155 Clerk. GRAMMAR SCHOOL, MENAI BRIDGE. DUAL SCHOOL: BOARDERS AND DAY SCHOLARS. HXAD-MABTER: REV E. CYNPFIG DAVIES, M.A., F.B.L., Lioentiate T. S. College. Ladies' Schoolroom under the charge of MISS THOMPSON. Mostly successful in coaching for Ex?in tions—Medical, Pharmaceutical, the Colleges, &C. Musich, Theoretical and Imptnmental. Pitman's Shortand. For further particu'ars Alcy to B. E. ?YNFF?D?rES. M,A" (Grammar School, Menai Bridge. 1QOQ NOW IS THE TIME TO 1893. EMIGRATE. Free Chunta of Land in Canada, 160 Acres in Manitoba and the North-West, and Money Bonus to Settlers. Pamphlets issued under the authority of the Imperial and Dominion Governments, Parmere Delegates' Reports, and full information respect- ing the above territories, their resources, trade, &c, supplied free by Mr John Dyke, Canadian Government Agent, 15, Water street, Liverpool, who has recently returned from an extended visit to the Canadian North-West. AT FFERxwkR. 17ISIAU i Ffermwyr Cymru w bod fod Emiloodd o Erwau o Dir at gyfodi yr Yd foreu yn Awatratia yn cael ei roddl yn y archnad gan L.ywodraeth Queensland am 286c yr acer. Rb, ddir archeb am Dir, gwerth 20p, i ymfudwyr/ydd wedi tolceu cludiad ynllawn, yr hyn I!\ dd tiyfartal i Rodd o 160 o Erwau o'r Th hwn. Fferm o 1,280 Prwau am Hie yr Erw, i'w talu yn ol yn ystod 10 mlynedd. Mae Tir yn cynyddu yn gyflym yn ei weith. Cartref ardderchog i'cb planr. Gwenith, Gwinwydd, Aurafalau, Grltwn India, Pytatws, Cynyrcbion Marohnsdol. Cyfundiefn eicrwydd a 8efyd- Uadau Pentrefol," ydynt gyfleusdra i gwmniau yn myned (:yda'u gilyila ae yn ymsefydiu ar Ffe mydd cyfagos. Hinsawdd d-tymunol. Cledrttyrdd yn yfleus. Anfonwch stamp, neu selwch am FANYLION gyda'r Goruchwylwyr — W. J. Williams, 7, Maiket Street, Caernarfon, ne'I R. H. Humphreys, Stationer, Portmidoc, 802 TO BUILDERS. P ERSONS desirous of Tendering for the J. errection of a Yilla Residence at Trearddur Bay, Holyhead, my inspect the Plans and SBpaeyc, ification on enquidng of Captain Jones, Ty TVr, Trearddur Bay, or copies of the same at the Office of the Architect. Tenders to be delivered to Captain Jones OR to the Architect at Bangor, not later than eleven o'clock in the fore- noon of Saturday, the 22nd isct. No pledge is given that the Le-weat or any other Tender will be accepted. I),&VM, RICHARD DAVIES, Architect. Bangor, April 7th, 1893. 3188 SWYDDOGOL. BAZAAR! BAZAAR!! BAZiARttt EGLWYS Y BEDYDDWYR CYMREIG, HEOL Y CASTELL, LLUNDAIN. CYNHELIR BAZAAR dan nawdd yr e?Iwya  uchod, Mehefin 21, 22, 23, 24, 1893, er ?,ymud dJyled 0 £ 1500 sydd ar yr eglwys. Bydl dyn dda gan y pwyllgor ddeibyn Tan- ysgrifiadau, nou roddion 0 unrhyw fath, a chredant y bydd yn dda gan amryw yn N gbymru gael y cyfleusdra i gyfranu, er arddangos eu oydymdoimlad a'r eglwys sydd yn gartref ysprydol ac amddiffynol i nifer luosog o feibion a mo"Ched o'n gwlad yn Lhmdaln. Dorbynir y rhoddion yn ddiolchgar gan y gweinidog.— Parch R. Ellis Williams, 103, Park Street, Grosvcnor • square, W. Llywydd y Bazaar-Mrs Thomas, 103 Park Street, Grosvenor- square, W. Cadeirydd y Pwyllgor-Mr Owen Lewis, (Owain Dyfed), 79 Moniington Road, Regent's Park, N. W. Y Trysorydd Mr Griffith Rowlands, J.P., Sherborne Lane, E.C. Yr Ysgrifenyddion Mr Robert Green, 7, Win- chester lioad, Hampstead, N.W. Mr Arthur Griffiths, 112. Gower Street, W.C.: Mr Tom Hinds, 8, Beaconsfield Buildings, Blackheath, 8,E. neu uurhyw aelod arall o'r eglwys. MOR 0 GAN YW CYMRU I QYD." TESTYNAU CYNGHERDD CYSTADLEUOL. a gynhelir yn y NEW HALL, LLANEBOHYMEDD, NOS LUN Y SULGWYN, Mai 22ain, 1893. CKEUDOEIAKTH. 1. I'r Cor heb fod dan 20 o nifer, a gano oreu "Moab," (allan o Lyfr Tonau Ieuan Gwyllt). Emyn 851, o Lyfr Hymnau y M.C. Gwobr, os bydd tri Cor yn cystadlu 4p a Bathodyn Arian i'r Arweinydd os dau Gor, 2p a'r Bathodyn; &008 IP a'r Bathodyn. 2. 1'r a gU. oreu Y Deuawd Gwys i'r Gad," (R. S. obr I 5S. 3. I'r Tenor a gano oreu, "Llwybr y Wyddfa," (W. Davies), Gwobr 108 6c. 4. I'r Bass a gano oreu, Merch y Cadbon," IR. S. Huhes:, Gwobr 10s 6c. ADRODDIADAU. 5. 1r un a adroddo orcu, T h' b Jobm- town," (Cynonfardd). Gwobr, Bathodyn Arian. Rhestr gyflawn o'r testynau, yn cynwys y darnaui'w nadrodd, i'w cael ond amgau llythyr- nod i'r ysgirfenyddion. Enwau y rhai a fwriad- ant ymgeisio mewn canu ac adrodd i fod yn llaw yr ysgrifenyddion erbyn Mai 16eg. W. J. WILLIAMS, Stanley House, ) Ysg H. R. WILLIAMS, High Street. VICTORIA I'NIVKRSlTi. UNIVERSITY COLLEGE, I J IVEITPOOL. MEDICAL DEPARTMENT, SESSION 1893. The Lectures and Classes for the SUMMER SESSION will commenoc on Monday, May 1st. SUMMER CussES IS THE MEDICAL FACULTY. Anatomy —Professor Banks and Mr Smith. Physiology—Professor Gotoh and Dr Leigh Operative Surgery—Professor Rushton Parker Materia Medica—Professor Carter Medical Jurisprudence—Profeiwor Paul Practical Pathology Prof. Barron & Dr Gemmell Hygiene-Dr Hope Mental Deseases—Dr J. Wiglesworth Children's DÍBeMes-Dr P. Davidson Clinical Medicine-Drs. Glynn, A. Davidson, and Caton, Physicians to the Royal Infirmary. Clinical Surgery-Memsm Mitchell Banks,Rushton Parker, and Paul, Surgeons to the Royal In- firmary. Dental Lectures-Surgery: Mr Phillips. Mech- anics: MrCouncell. Anatomy and Physiology: Mr Paul. Metallurgy: Mr Royson. Numerous Prizes and Scholarships of the value of L325 are offered annually for competition. The Entrance Lyon Jones Scolarship of £ 21, for two years, will be competod for early in October. The curriculum qualifies for the Victoria and London Universities, for the Royal University of Ireland, and for all the Colleges of Physicians and Surgeons. All the classes are recognised by the Universities of Oxford, Cambridge, Durham, Edinburgh, Glasgow, and Aberdeen. For pmpectus and further information apply to the Dean, Profewr Gotch, U.i"?.i ty Co y e,p ge, Liverpool. 8178 AT ADEILADWYR, &0, DERBYNIR TENDERS am adeiladu Ty 1-f a Sho yn Chwilog, RS,O. Ceir gweled y Plans a'r g pecificationfi yn y Madryn Arms otel ChWH' nfoner y 7enders i Mr Owen Morris, Man- chester House, Bangor, ar neu cyn yr 20fed 0'r mis hwn. Ni ymrwymir i dderbyn y Tendr isaf nac un h Tender. 0 M MORRIS ROBERTS, Architect & Surveyor, Portmadoc, April 8, 1893. AR OSOD NEU AR WERTH. AR WERTH, Scribbler 60 modfedd ar y gardiau, 2 bart a brest, 10 woiker, 10 clearer, &c. Y gardiau mewn cyflwr da. I'w gweled yn gweithio yn ddyddiol. I'w gwerthu am unrhyw gynyg rhesymol. Thomas Williams, Factory, Trefriw. 8167 RS. HUGHES.-Gellir cael photograph R. rhaprol o'r uchod gan A. CLuk. Art Studio, BethL-?a. Cabinet, Is. Carte-de- visite, 6C. 8170 AR OSOD, Samaria, Cilgwyn, y Ty a'r Tir. -Ymofyner a Mr Jo n. Jones, Bryn- glas. TY AR WERTH.—Druid House, Menai -L Bridge, yn cynwys shop a thy annedd- canolog, cyfleus, a da, Ymofyner a Mr G. Williams, Post Office, Menai Bridge. 8158 AR WERTH.—Cyflcuhtra rhagorol i brynu IA- Ty a Gardd Rhydd-ddaliadol; digon o dir yn gyfleas i adeiladu ty arall yn rhad. Investment ddlogel.- Ymofyner a Rowland Jones, Lletty, Llanfa->fn'ban. 8186 GWAIR! G-WAI-R11 Y ma,, yihydig eto ar werth, ae anfonir i unrhyw station gan Thomas, Tantwr, Dwyran, Anglesey. OTORKINGS AND SOUKTT, ribbed, aïï sizes, well-made, gOld wearing. RRF. ppctnblo Women wanted to sell ab-ve pr fit- able work. Hoeieri; ani Shopkeepers supplied at lowest rates for cash.— Address, No. 99, "Genedl Gymrei" Offioe. Carnarvon. TWO to FOUR SHILLINGS per day can be earned for throe hours' work by and at home.—Write Joly, 17, Quai Bourbon, Paris. FfO LET, May 12th next, two very convenient J. 8-roomed attached Brick Villas, in the picturesque Valley of the Dovey, five minutes walk from the Railway Station, the village of ,Comme?, and the river Dovey, so noutpor itb salmon: rent moderate, Apply to D. Evans, Cemmes, Mont., R.S.O. £5G 09 ydyw eich dyledion dan 50 aU5(;. punt ac yn methu a'u talu, danfonweh 13 stamps ceiniog, cyfeiriedig CENTRAL OFFICES, RHYL, ceir copi o'r gyfraith yn Gymraeg. 7887 MMIWLE'S PENNYROYAL ad STEEL 1. PILLS FOR FEMALES, quickly correct all irregularities, remove all obstructions and relieve the di8tremin symptoms 80 prevalent withthe sex. Boxes. gi8 il and 2s 9d, of all Chemists. Sent anywhere on rwe pt of 15 or 3 stamps by the maker, F. T. Towle, Chemis rmingham. -EWERY HEAD of sFAMILY houid EI send for Harper Twelvetrees' Illustrated Price List of Laundry Muhinery, and Pamphlet entitled, How to Wash at Home," containing most valuable practical experience. FAs y terms, ûom 2s 6d per week.-1ùm>BR T=vmmm Laundry Engineer, 8, City Road, Lonodn. CYMRO: cylchgrawn misol "i godi'r hen wlad YD ei hol" (Darluniedie). Dan olygiaeth OwEN ld, EDWARDS, M.A. Y cylch- ymwn ohwe'cbeiniog mwyaf yo 1l isith, Frio So MASNACHOL. FRANCIS BALSA Eglurhad:— Am rai blynyddoedd yr ydym wedi bod yn dal allan mai FRA, CISS BALSAM ydyw y feddyginiaeth oreu a cftogelaf II i liniuru y Hid sydd yn y piuellau gwynt, ac i adgryf- nau y cyfansoddiad, treuliad I jraddul pa un yw yr hyn a I alwn ni yn Ddarfodedigaeth. Yr ydym yn dal hyn eto, ond yrwan, nid nyni yn unig sydd yn dweyd hyny. Mae'r DTUg- ists yn addef hyn, a'r Doctor- iaid yn ei gymeradwyo, a gwell fy th, mae miloedd e bobl yn dwyn tystiolaeth o'i allu rhyfedd i iachau. Pesychu Ddydd a NOB. AT '"Rw<f vn d.vn.u.m "Iw .ytw !,illduol .t ad- (ed"d .hyf.'dd i?n ?fudd ..yn.yd??, yr hon wM ??.?{'? vn po«v«'l»n'M' yM n«»a, hc ni» MMH?CM "An" W'JV(?t.t ;Ii l'y'Mrr\ FKA>CI8'K BALKAM, yr hyn ydd Hrtli Uvcyr "s'viuud y peowcii, a rh^ddi iddi I.,gdd. ?? peg?ch wcU y _>I-I, C. JOXJiS, Matkct-<rui, £ hot. Peswch, ILlwyr Adferodd yr Ail Botelald a. rar Bronchitis, Yrui cidwu am ameer wedi didd,f,.d,w. oddi- wrth Anhwyldeb yn fy Mre." Cynghorwyd 6 i w;; h A,?l,?yld,-b BALSAK; ""? adfarodd ?? Brest Wan, 3 .,? P?, ?, lelli'$ .,l b LLI"id H. (QJ res an, ?. £ dSPDEN? 47, Marlbro-roai, Livalwi. lachad Feswch o Haner Hr"Diffyg Anadl, Blwyddyn. T' Mite'n bleser m»wr Kcnyf ddwyn tystiolaeth »r  D rfi d d. ('f' th mwvn V cvhwdd. o'r Ilea dirfawr a ddu!'y"iaiø a 0 e lbae d!w? pymeiyd FKANCIS'S BAMAM—wedi bod a *????"" PL,h caled "mof.m h-?r blwyddyn. *io &; C. ?. rc/?AZ?y, 44. Aulwi-road, ZW"k. ?'——?- o. Ar werth yn mbob man mewn Potelau 1/- a 2/6. FRANCIS & Co., Manufacturers. Wrexham. AT BWYLLGORAU EISTEDDFODAU A CHYEARFODYDD LLENYDDOL. DYMUNIR ARNOM AWGRYMU I OHWI Y PRIODOLDEB 0 GYNYG GWOBRWYON I OREUON EIN IEUENCTYD AM SEFYLL ARHOLIADAU YN ELFENAU CERDDORIAETH. I'R DYBEN HWN DYMUNIR RYSBYSU FOD LLAWLYFR ELFENA U CERDDORIAETH, GAN J. H. ROBERTS, MUS. BAC., CANTAB, CAERNARFON. YN RHAGOROL, Y GOREU YN YR IAITH GYMRAEG-FEL LLAWLYFR PWRPASOL GOGYFER A'R CYFRYW ARHOLIADAU. CYNWYSA 14 0 BENODAU, 300 0 GWESTIYNAU, 100 0 YMARFERIADAU LLEISIOL, (YR OLL O'R ESIAMPLAU YN Y DDAU NODIANT). rw gael gan yr holl Lyfrwerthwyr. Os methir gael ganddynt, anfoner at yr Awdwr gan rrad (L2; 13n M;rIX (leffiedig ax tT h t wsl;; union ?;Lful I i m"4,?lynt, anfonor at yr Awdwr gan amrau 28 60 mewn Postal Order, a theUr sylw uniongyrchol i'r archeb, gan yr hwn hefyd y ceir yn rhad daflen maeellafur (ieiliedig ar y Uawlyfr), wedi ei pharotoi gogyfer ag arholmdau. YN EI8IEU TOURNALISTS.-Wanted, a Junior RE ] porter, with or without premium, as may be arrauged. Must be well-educated, and have a competent knowledge of Welsh and English. An excellent opportunity for obtain- ing a thorough training in every branch of the profet- 'ON.—Apply,RIVING references, qualinca- tions, &c., The Manaqer, Welsh National Press Co. (Ltd.), Ge%Wl, Werin, and Erprm Offices, ('amanon. TRA,VELLEitg calling on Atohitects, Build- 1 era, Engineers and Shipbuilders in the Provinces oan hear cf < good Commission bv writing to fl. T., 15, Barbican, London. E.C. 8132 WANTED, indoor apprentice to the Dress- VY making, also good Bodice hands.- Apply Mrs Fox, Masarnen House, Colwjn Bay. 8149. Y N BIST AU. -MASI;ACHDY ar osod neu JL FASNACH, mewn Ue poblogaidd at fasnach gymysg yn y wlad.- Story, Llynpandy, Mold. 8143. CHEMISTS & DRUGGISTS.—Wanted, a well-educated Youth as an Apprentice to a Chemist and Druggist, Comfortable home. Premium.-Apply to J. L. Jone-, I A. R. P.S., Hijh street, Llanerchymedd, Anglesey. 8073 WANTED,thorooeh experienced Cooks, TV Housemaids, and Waitresses for private I families. Good characters fndespensible, Apply, with full partieula", to Mrs Paul, App!y, Registry, Bangor. Stamped envel- opes for reply. 8020 WANTED. Cooke and other Servants for TT Hotels, also servants for all capacities for private families. Apply, with stamped envelope, to birs Paul, Servants' Registry, Bangor. DRESSMAKERS. Wanted immtdiarely a good Assistant, for Anglesey, indoor.- I Apply, stating age, references, ana wages, to M," Genedl Office. 8189 \| IL'-INERY.—A Milliner wanted,—Apply 1' L to J. P. Williams, Rbyd, Beaomari& WANTED at once, Errand Boy. Must be TT strong and sharp,-Apply, Manager, office of this paper. OLI AC ATEB AR HANES JH. CYMRU, gan OWU DL EDWABN, M.A. FlIlc, Oydo, pod# 10, I YN HisiEu. TO TAII ORS —Wanted, a Steady Young Man for Trousers & Vests.—Apply, 0. J. Robinson, Pwllheli. 8180 TINMAN.-Yn Eisleu, yn ddioed.-Vm- L cfyner trwy Iythyr Ilyda manyiion.cyflog, ned, Ac., at Griffith P. Williams, Ironmonger, Criccitth. F FAR,% R,dd.ddaliadol yn Kisieu, yn NGOKFLEDD rymro. yn a i Ian y mor, o 25 i 60 acer o faint. Anfoner y maint a'r pris AC., i Mr Dodds, cure of dwyldfa'r Geoedl," I Cternarfon. 8190 RUIT BUSINESS for Sale or Let, doing a splendid cash trade in one of the beet local- ities of Liverpool. Satisfactory reason for leaving. (Cyfle da i Gymro,)-Pritch&rd, 62, Blessington Road, Anfield, Liverpool. W ANTED, &MILLINEIL-ilpplyj. Jones, TV Druid House, Carnarvon.  B.K3SM AKTNG —Yn Nmeu yn ddiocd ?f chwech o brentisiaid i ddygu y gelfyddyd uchod.—Ymofyner a Jones, Hughes, & Co., Conway. 8197 AGENTS WANTED to form Club8for Watches, Jewellery, Electro-plated Goods, Opera and Field Glasses, Musical Instruments, Wringers, Bicycles, &c. Members pay Is per week. Particulars, Pamphlets, Ac., post free. No trouble.—H. Samuel, 97, Market street, Manchester. Y N EISIEU, eyfeiriad presenol Mr E. R JL Jones (Cruglas), Blaenolydach, Clydach Vale.-Anfoner i Swyddfa'r Oenedl, Caernarfon. SERVANTS WANTED.—Registry Omce for reepectaNe Servants, 19, Granby street, Princes road Liverpool. Conducted by Mrs L. Morris. A -nvenient and easy medium for Servants requirin situations in Liverpool at small charge. F&ommended by some of the leading Nonconformist Ministers. Communica- tions bypost in English or Welsh attended to at once. For reply send stamped envelope. WANTED, a strong, active, intelligent lad as apprentice to first-class cabinet work. Apply to T. Humphreys, Cabinet Maker, Car- narvon. LLAWLYFR AR HANES IESU GRIST, gan Mr EDWARD JONis, Bangor, Pris 2c. Uyda'r pout, 2jc, HANES Y t FXDD YNNGHYMRU H Gan CHABLES EDWABDS. dan olvgiaeth OWIN M. EDWABM, M.A. Pris ac. GydWr I post, ft I SIWT LAS 16/6 YR AFR AUR, CAERNARFON. f Ik SIWT LAS 16/6 YR AFR ADR. CAERRARFOH. CAN NEWYDD BOBLOGAIDD. FEL Y CENIR HI GAN YR AWDWR TAI TAI NEU GAN 0 FFARWEL. BARITONE. Y GEIRIAU A'R GERDDORIAETH OAN AP GLASLYN. •' Dyma'r Gan 8y'n rnyn'd a hi." YN Y DDAU NODIANT-PRIS CHWE' CHEINIOG. Caernarfon: Argraffwyd a Chyhoeddwyd gan Gwmni'r Wasg Genedlaethol Gymreig (Cyf.) Telorau arferol i Lyfrwerthwyr. AT EIN OOIIEBWYR. LLF-NOR. -Gol'ebydd arall, fel y gwelwob, wedi eich rhagflaenu. "NODION LLENYDDOL."—Yn ein negaf.

AIL-AGOR Y LLIFDDORAU. Dydd Iau cafodd llifddorau hyawdlfdd areithyddol Sant Stephan eu hail-agor. r Ymreolaeth, wrth gwrs, ydyw testyn y I siarad. Mae y pwnc hwn wedi bod o flaen y Senedd bellach ers saith mlynedd. Traddodwyd canoedd o areithiau arno gan y prif wleidyddwyr. Bu yn brif bwnc dwy etholiad gyffredinol, ac o'r diwedd y mae'r wlad, trwy fwyafnf sylweddol, wedi rhoddi dyfarniad o'i blaid. Bu dadl am amryw ddyddiau ar ddatlleniad cyntaf y Mesur ddechreu Chwefror. Gellir dweyd, felly, fod y pwnc wedi ei ddihysbyddu yn lied lwyr. Ac eto myn yr Wrthblaid ei ddadleu drosodd drachefa a thrachefn. Os cant eu ffordd, fe barheir y ddadl bre- senol am fis. Dywedai Mr LABOCCHERE y buasai tridiau yn llawn ddigon i'r ddadl. a sicr genym y cytuna pob dyn o synwyr ag ef. I ba beth y gwastreffir amser gwerthfawr i drafod pwnc y mae y wlad wedi ei setlo eisoes 1 Ond y mae yr Wrthblaid wedi ymdynghedu i rwystro, a rhwystro a wnarit hyd y gall, ant, Er mwyn cynydd gwleid- yddol dylid rhoddi atalfa ddiseremoni ar eu cynllwyn cywilyddus. Gwn-Ant Dy'r Cyffredin yn destyn gwawd i'r byd. Nid lie i siarad ac areithio yn ddiddiwedd ydyw y Ty, ac y mae y wlad wedi hen flino ar genllif ddidor o eiriau gwag, disylwedd y Toriaid. Fe ddaw yr amser yn fuan pryd y bydd yn anhebgorol angenrheidiol mabwysiadu rhyw gynllun cryf i hyrwyddo gwaith y Ty, ac i rwyetro i wleidyddwyr diegwyddor wastraffu amser ac atal gwaith y genedl. Yn ystod gwyliau'r Pasg bu'r Undeb- wyr a'r Toriaid wrthi'n brysur yn ceisio enyn fflam anghydfod. Tatodd Mr BAL- FOUR ymweliad a Belfast, a bu Arglwydd RANDOLPH CHURCHILL yu areithio yn Lerpwl, a Mr GOSCHEN yn Glasgow. Ond ni choronwyd eu hymdrechion ond a graddau bychain o Iwyddiant. Yr ydym yn sefyll eto yn hollol yn yr un fan & chynt. Disgwylid i "gyfarfod mawr" Belfast ysgwyd yr holl deyrnas, a dychryn y Rbyddfrydwyr o'u synwyrau. Ni ymyr- wyd a. thawelwch a hamdden neb y tuallan i furiau Belfast ei hun. Buasai'n ddjddorol gwybod faint o filoedd o bunau a wariwyd i gludo pobl i Belfast i'r "cyf- arfod mawr" oedd i syfrdanu'r holl deyrnas. S bvydir fod y swm yn enfawr, ond fe ddichon na cheir byth mo'r ffigyrau llawn a chywir. Yn ei araeth soniodd Mr BALFOUR am ryfel gartrefol. Yn wir, anogaeth i tyfel oedd ei holl araeth. Beth afeddylirowaith gwr o safle Mr BALFOUR, fu yn ysgrifenydd y Werddon, ac yn aelod o Gynghor Cyfrin yr Ymher- odraeth, ac yn arweinydd Ty'r Cyffredin, yn cynghori trigolion rhan:o'r deyrnas i ymladd hyd at waed yn erbyn mesarau diwygiadol ? Pt le y mae ei anrhydedd, ei gydwybod, ei onestrwydd t Nis gellir condemnio ei ymddygiad anheyrngarol yn rhy gryf. Y maa araeth Arglwydd RAX- DOLPH yn Lerpwl yn rhywbetb rhyfedd I iawn. Nid oes ynddi y rhithyn lleiaf o ymgais i ymresymu, (nd y mae ei geiriau yn drahaus tuhwnt i ddychymyg. Barna rhai {..d rhyw ddrwg naill ai ar nervou* systeni neu ar yn.enydd Arglwydd RAN- DOLPH.1 Medda ar allu dysglaer, a dawn areithyddol gref. Ond nis gellir ei es- bonio bob amser. Hyd yn nod i'w gy m- deithion gwleidyddol ef ei hun y mae ei arglwyddiaeth, er's gwell na phum' mlynedd bellach, yn gymaint o ddirgel- wch a'r Sphinx. A bamu oddiwrth ei araet h yn Lerpwl, nid oes ynddo un anrydd o wellhad. Ofuir ei fod yn dioddef oddi- wrth ryw anhwyldeb meddyliol nas gellir na'i ddeall m'i wella. Gofidus yw gweled nn gychwynodd gyda'r fath fantuiaion, ae a rues addewid am ddyfcdol mor ddisglaer, yn dirywio fel hyn, yn syrthio yn ol o'i ogoniant cyntefig. Hwyraeh ei fod mewn cwmni drwg, ac yn "wueyd cam a'i gydwybod wrth ym- ladd yn eibyn rhyddid. Engraifft arall o hyn yw Mr CHAMBERLAIN, yr hwn fydd yn ceisio cyfuno ynddo'i bun Don a Rhyddfrydwr. Nis gall y canlyniad lai ria bod vn echrydus. Tra yn Lerpwl gwahoddwyd Arglwydd RANDOLPH CHURCHILL i anerch y Chamber of Com- merce ar bynciau masnachol. Gwceir y Chamber i fyny o fasnachwyr o bob lliw o wleidyddiaeth, ac ni ddygir cwestiynau plait) byth i'w thrafodaethau. Barnodd Arglwydd RANDOLPH yn ddoeth, fodd byiiag, siarad, nid fel dinesydd, ond fel Tori. Protestiwyd yn gryf yn erbyn hyn gan Mr NEVILLE, A.S., a bu "olygfa." Yn y weithred hon o'r eiddo ei arglwydd iaeth ceir rheswm ychwanegol dros ofni ei fod yn dechreu dyrysu. Nos Iau, yn y Senedd, traddodwyd ar- eithiaugan Mr GLADSTONE a Syr MICHAEL HICKS-BEACH. Yr oedd y blaenaf yn nodedig ar gyfrif ei newydd-deb a'i yni, a'r olaf ar gyfrif ei gymedroldeb. Un o'r Toriaid mwyat synwyrol ydyw Syr MICHAEL. Anhawdd deall plar, ra b<i yn Ymreolwr. Nid oedd yn ei araeth nos lau yn condemnio egwyddor Ymreolaeth, ac nis gallai gym eradwyo y syniad fod yr lwer,i(lon i'w rheoli trwy rym. Codai withwynebiadan i fat, bwyntiau y Mesur, megys yr adrao aiianol, a phreseonldeb yr aelodau Gwyddel g yn y Senedd. Amhosibl, wrth gwis, i drJ yn meidrol yw tynu allnu fesor cwbl berttaith. Mae biyci.nn ar yr haul a rhyw fan gwan yn mh :) le Idf Sen- eddol. Y crtbl aliwu ddis^w, jdyw fod yr egwyddor syltaeuol, a'r pt II linellau, yo lachus a chadarn. Gallai Syr MICHAEL BEACH bleidleisio droa aii-1,1-iiii.-niad Mesur VmretJaeth, a dadleu y mau bwynt- ji.u ) n y pwyllgor. Pe bti-,ui ganddo ddigon o ntiith moeso) i fod ) i. ffyldlon i'w egwydduiion, yn mysg y Kii)ddlryd- wyr y cymtrai ei safle, o leiaf ar bwne Ymteolaeih.

Y DDEISLB GELWIDDOG. Cyhoedda y Time* am ddydd Saciwrn gylanrif y r hai a ai wyddaeaiit y D ieiseb i Geiwyodog. Wele'r ffigyi iu i Esgobaeth. DeMfbau. Enwau. Llitndaf 102 -J0 94.5 Bangor 120 :36,452 Lliinelwy 196 G 3,346 Tyddewi. I' 306 7:1,500 724 204,243 Yt, )dym )a syr,ii bi.id,l ut i .sai y ffigyrau yn fwy. Yn 1891 yr oedd pob- logacth Cymiu yn 1,518,914. T.,ner o h) n y drydedd ran, a cheir f d nifer y rhai uwchlaw 16 mlwydd oed yn 1,012,610. Un o bob pump felly gafodd yr Egiwyswyr i aiwyddo y ddeiseb. Geilir cymeryd yn gai.iataol fud pob Egiwyswr a phob Tori wedi ei tiai wyddo. O'i cyfanrif, modd byuag, dynd tynu r ymaith y rhai a dorasant eu heuwau trwy j oi fod, neu anwybod, neu gaei eu cam- t arwain. Dyddorol fyddai cael ubl ryw- beth tebyg i hyn

YMNEILLDUWYR A RHYDDFRYD- WYR. Trwy Mewn  Trwy Enwau I Phnt orfod. anwy- gel- a ffug- I dan orfo. I bod. I wydd. Iiy Idoedn. I I i II Gwahoddwn y Timet i lenwi y tAbl hwn, Htb ei lynwi n:s gellir cael y g#ir am y Ddeiseb Eglwysig.

ARFOGI ULSTER, Yn ngwyneb y byg. thioa y bydd i wyr Ulster arfogi eu nunain i ym and n • rbyn y mit. yr Ymt erodrol os v can ateir Ymreol- aeth i'r Iwerddon, mae yr A, g wydd Raglaw wedi rhoddi gorthymyn rmd Ot-S arfau rbyfel i gael eu dadforio i'r Iwerddoc ond trwy borthl..ddoedd neilldool, a hyny i be sonau sydd wedi to trwyddedu yn barod i ym- wneyd ag arfau. Rhoddir awdurdod i'r swyddogion wne)d archwiliad os y barrient fod arfou yn guddiedig mewn utrhyw becyi.

1 CARCHAROB FFOEDIG. Nid oedd Francis Ashby, y carcharor a ddiangodd o garchar Caernarfon forea Sa- dwru, wythnog i'r diweddaf, wedi ei gy- weryd i'r cdalfa pan oeddym yn myned i'r wasg. Cafwyd hyd i bar o lodrau y carchar yn yr afon Forvd, ger Rhyl. <3ynhaliwyd >mcliwiliad swyddogol i'r achos ddydd Sa- dwrn, ond nid yw y canlyniad wedi cael ei wneyd yn hysbys.

"AMGVICHIAD GOFIUVS IN LLA.NDEILO. Brydnawn !au, fel y chwareuai plentyn pum' m\wydd oed, bacngen Mr Johns, bar- cer, Rhosmaen str?wt, M? nl,?ilo, gyda nifer o blant, syrthiodd ar ei wyneb, ac seth nod- wydd crotchet. addaliaiynei law, i fewni'w enau. Gallodd Dr Lloyd, gyda chryn an- hawsder, ei thynu allan; oul7 er ei holl ym- drechion ymosodwyd ar y bychan gan enyn- iad yr ymenydd, a bu farw nos Wener.

Porthmadog. CYMANK.V YSGOLION.—Cynhaliwyd Cym- anfa Ysgolion flynyddol (M.C.) Dosbarth Tremadoc, ddydd Sadwrn, yn y Tabernacl, Porthmadog. Yr arweinydd oedd Mr David Jenkins, Mus. Bac., yu y cyfarfod cyntaf, a llywyddwyd gan Mr W. J. Williams, Pen- morfa. Treuiiwyd y cyfarfod yma gyda'r plant. h Holwyd hwynt yn h"o-' Mo«M g= y Parch R, H, Evans, Tremadog, & gwobr- y- -"d y anlynol am ateb cwestiynau oddiM Exodus i nu dan 21 oed1, Daniel Williams, Tabernacl; 2, Winnie Jones, Garth; 3, Hugh Griffith, Prenteg. Dan 16 oed-1, Willie Parry, Prenteg; 2, W. 0. Parry, Tremadog 3, Maggie Jones, Pen- morfa; 4, C. E. Roberts, Garth 5, Wini- fred Jones, Garth. Dan 13 oed-I, Maggis Roberts, Borth; 2, Robert Jones, Prenteg; 3, Hugh Jones, Garth 4, M. M. Johnson, Tabernacl; •>. E. C. Roberts, eto; 6. Annie Jonee, eto. Rhoddwvd 29 o dystysgnfaa ] Junior a Elementary, Tonic Sol-Ffa, y rhai j yn garedig a roddwyd gan Mr W. MorrÍ5 J Jones, cyfreithiwr. Canwyd y tonM f canlynol:—'O rvyfyn codo'r diwmod," 1. DEIthoch chwi at Iesu," Icsu, Iesu. Bugail Israel," a'r anthem "Yradgyfodiad," Dechreuwyd yr ail gyfarfod gan Mr R. Rowlands, U.H. Darllenwyd adroddiad Bwrdd yr Arholwyr gan Mr Jno, Lewis, Garth, ar arholiad y gwahanol ysgolion, yr hwn oedd yn hynod gulonogol. Gwobrwy- wyd y canlynol am ateb cwestiynau < rld:ar Galatiaid i mi dros 21 oed:-I, W. Emlyn Jones, Garth; 2, William Jones, eto; ■ 3, Hugh Jonoi, eto 4, Jno. Hugheoo, Tre- madog; a dosparthwyd tystysgrifau am I| ddysgu allan yr 011 o'r //f/?<-?M'r. Y I tonau ganwyd oettd?t Amsterd.m, I Pwllhch." Tamworth," Brynteg," f "Griddfaniad," Rhyll" Cambridge," "Frondcg." "Crugybar," Psalm II.. ar anthem" Arglwydd, chwiliabt ac ad- nabuost fi." Y cyfeilydd oedd Mr Evan i Evans, Pentrc-felin. Swy" ddogion y pwyll- j gor oeddynt -Llywydd, Mr W. J, Williams, t Peniuorfa trysorydd, Mr Pierce Robcrts, ( Garth; ysgrifenydd, Mr Richard Hughel Garth. Cafwyd cymanfa lewyrchus yn mhob ystyr.

CELWYDDAU BELFAST. Ychydig ddyddiau yn ol cyhoeddwyd ystori ryfedd o Belfast yn un o newydd- iaduron Llundain. Yn ol yr ystori, yr oedd gwyr ieuainc Belfast yn ddirgel ddysgu handlo'r cledd a'r gwn ar gyfer y rhyfel gartrefol sydd i dori allan yn Ulster pan besir Mesur Ymreolaeth. Dywedid yn mhellach mai yr awdnrdod dros yr ystori frawychus oedd yr Arglwydd Faer DixoN. Galwodd gohebydd un o new- yddiaduron Belfast gyda'r Arglwydd Faer, yr hwn addywedodd nad oedd sail o gwbl i'r ystori. Gan belled ag y gwyddai ef, ac y gwyddai yr un dyn arall, nid oedd neb yn Belfast yn dirgel ddysgu trin arfau. Ond pa fodd y cychwynodd yr yston t Meddai y maer wrth y go- hebydd: "Mi a ddywedaf yn onest wrtbych yr hyn gymerodd Ie, Gofynodd gohebydd i mi a oedd neb yn Belfast yn dysgu trin arfau yn ddirgelaidd. Atebais inau yn y nacaol, ac meddai yntau, 0, dywedwch wrthyf fod; byddai'n gampus o beth, wyddoch, i'w gyhoeddi yn y papyr.' Atebais na ddyweawn ddim o'r fath, gan y byddwn yn dyweyd celwydd noethlymyn. Gellweh ddychmygu f syndod pan welais yr ysti>ri y cyfeiriwch ati yn y papyr." Wele un arall o gel- wyddau yr Undebwyr wedi ei ddinoethi. Mae Undebwyr mater cynddrwg bron am ddyfdisio celwyddau a'r blaid glerigol yn Nghymru.

I CYMDEITHAS Y BYWYD FADAU. Nid yw pobpeth ynglyn a'r Gymdeithas | ragorol uchod mewn cyflwr boddhaol- Y mae Mr E. H. BAYLEY, A.S., wedi cy- meryd y mater i fyny o ddifrif, a dadleua y dylai y Llywodraeth gymeryd y Gym- deithas drosodd. Dyg& ymlaen amryw resymau dros hyn. Nid yw y badau agos mor gryfion ac effeithiol ag y dylent fod. Dylia cael badau ager yn lie y rhai pre- senol. Collwyd llawer o fywydau oherwydd aneffeithiolrwydd y badau. Gwerir gormod o lawer o arian ar swydd- ogion. Er eograipht, telir y cyflog afresyirol o 2000p i'r ysgrifenydd. Ni chyhoeddir mantolen briodol bob blwyddyn. Nld yw y badau yn cael eu lleoli ynbriodol; rhoddir gormod mewn un lie, a rby ychydig mewn lie arall. Dodir bud mewn ambell fan yn unig er mwyn boddio mympwy rhyw foneadwr sydd, efallai, eisieu pleidleisiau mewn etholiad. Yn yr Unol Dalaethau gwoeir y gw,:ith yn llawer iawn mwy trwyadl gin y Llyw- odraeth. Achubir 25 y cant mwy o fyw- ydau, a gwatedir gwerth unchlaw miliwn o bunau yn y flwyddyn oeiddo. Nid yw yr holl gost yno ond 200,000p yn y flwyddyn, ac fe welir fod y badau bywyd yn talu ar y pumed, heb son an achub bywydau. Y mae Mr BAYLEY yn anfon dyn 0 gwmpas y, gorsafoedd i gasglu fleitbiau, a gellir bod yn sicr y clywir rbagor yn nghylch y mater. Tra y dyhd cefnogi pob cymdeithas sydd yn ymgym eryd a chyflawni gwaaanaeth dyngarol, eto gwell, ni gredwn, fyidai i'r Llywo d raeth wneyd y gwaith hwn, "an mai hi y unig all ei wneyd yn drwyadl effeithiol.

ilWARCHEIDWAID CAERNARFON A"R GYMSAEG. Fel rheol, yn iaith y wlad y by dd Gwar- cheidwaid Undeb Caernarfon yn trafot busnes y Bwrdd. Gwir fod rhai ohonynt yn siarad gan amiaf yn Saeene?, megis y Mri 0. A. JONES, J. H. ROBERTS, ac Is SARDDAVIES, er eu bod wedi eu geni a'u mhagu yn Nghymru, acwedi hyw yma ar hyd euhoes. Pan oedd y boneddwyr hyn yn ieuainc yr oedd syniad rhyfedd yn ffynn fod y Saeaneg rywfodd yn fwy ffasiyno Ina.'r gymraeg, a dyna'r aham, gallem feddwl, y maent yn siarad yr iai d fain yn bytrac h nag iaith y wlad. Modd bynag, Cymraeg ydyw iaith arferol y Bwrdd, Dydd Sadwrn diweddafdy go Mr W. J, WILLIAMS, cadeirydd y f pwyllgor arianol, yr amcan-gyfnfon o'r costau am y Hwyddyn ddyfodol. A ?nyd? naw.y mae y naith M eisieu ■ rhagor o 1,500p y flwyddyn nesai nar j blynyddoedd blaenorol yn haeddu sylw mwyaf gofalus y trethdalwyr. Wedi i Mr WILLIAMS orphen ei amcan-gyfrif, gofynodd Mr ROBINSON, Talysarn, lddo ei I ail-ad rodd yn Saesneg. Dywedodd Mr I WILLIAMS ei fod yn barod i wneyd, 08 cai ganiatad y Bwrdd. Yoa ffromodd Mr ROBINSON yn aruthr, a dywedodd y ¡' dylai y Bwrdd, yn ol y gyfraith, gano ei weithrediadau yn mlaen yn S-aneg. Yr oedd yma gyfle rhagorol i'r Bwrdd i ym- ladd biwydr Cymru. Dylaseut wrthoa cydsynio A hawliadtrahaus Nir ROBINSON, a befyll yn gryf a disigl dros eu hiaith Os ydyw y gyfraith yn dvoyd fod yn rhaid i fyrddau gwarcheidwaid Lymiu gario eu gwaith yu mlaen yn iaith Lloegr, y mae yn hen bryd newid y gyfraith. Gadawodd gwarcheidwaid Caeruarfou, fodd by nag, i'r cyfleusdia fybetl heibio heb fariteisio arno. Gresjn fod Mr VV. J. WILLIAMS wedi plygu glin i'r Saia. Gwnaeth gamgymeriad mawr pan ddy wedodd nad oedd y mater ond ysmaidod. Mae y pwee yn un gwir ddifnfol, a gresyn na fuasai'r gwarcheidwaid wedi iedrychamo fel y cyiryw, Adgofiwyd hwy gan Mr CLOSS, Lianberir, eu bod wedi pusio penderfyniad dro yn ol i diefnyddio'r Gymraeg yn eu cyfaifodydd. A ydynt yn foddlon i anwybyddu eu rheolau eu hunain er mwyn boddio mympwy boueddwr o Sais nad yw yn mynychu y cyfaifodydd yn amlach nag unwaith mewn bhvyddyn f 08 ydyw Mr ROllISSON yn awyddus i gymeryd rhan yn materion Undeb CaernarfoD, dylai ddilyn y cyfaifodydd yn fwy CYRJD, a dyiai befyd feistroli iaith yr Undeb.