Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
21 articles on this Page
IYR ANNIBYNWYR.1
IYR ANNIBYNWYR.1 I [0 DAN OLYGIAETH AKNIBYNWR], I BARROWE A GREENWOOD. Dydd lau diweddaf, Ebrill 6e<I, ydoedd dydd pen tri chan' mlwyddiant merthyrdod y Tadau Annibynol Barrowe a GN-enwood. Duthlwyd y dydd yn lJundain trwy gynal gwasanaeth crefyddol foreu a hxTyr yn y City Temple. Yn y cyfarfod y boreu tradd- ododd Dr JOSEPH PARKER bregcth .bwrpas- 01 Ji'r amgylchiad. Yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn yr un lie, pryd y cafwyd areithiau cryfion ar egwyddonon" ac hinos Annibyniaeth gan y Parchn J. GUINNESS ROGERS, B.A., !W. PIERCE, a W.; H. HARWOOD. Prydnawn Sadwrn cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn yr awyr agored yn Hydo Park, gyferbyn ar fan lie y dienyddiwyd y ddau ferthyr ffyddlon. Y Llywydd ydoedd ein cydwladwr, Mr T. E. ELLIS, A.S., a'r siaradwyr oeddynt y Parchn Dr CLIFFORD, HUGH PRICE HUGHES, W. PEDR WILLIAMS, a C. S. HORNE. ,Yr oedd y cynulliadjyn llwyddiant mawr.1 Y mae yn weddus i ni hefyd gydnabod fod y Bedydd- wyr y Wesleyaid, a'r holl gyfundebau eraill o Eglwysi Rhyddionjyn Llundain yn ymuno yn galonog a'r Annibynwyr i dalu parch i goffadwriaeth y ddau ferthyr anfarwol Barrowe a Greenwood. CYFARFODYDD MAT. I Y mae rhagleni cyfarfodydd Mai eisoeg wedi eu oyhoeddi. Dangosant yn eglur fod yr holl gymdeithasau crefyddol sydd yn arfer cynal eu huchelwyliau yn Mai yn edrych yn mlaon am gyfarfodydd llwydd- iannus eleni. Y maent fel rheol yn gyrchfan y llwythau obob rhanbarth o'r wlad. Nid yw yr Annibynwj'r ychwaith yn arferolj 1. bod yn ol mewn rhoddi arbenigiwydd ar fi, Mai fel mis yr uchel-wyliau. Y OYMDHITHAS GENHADOL. Y mae rhaglon cyfarfodydd blynyddol l Cymdoithas Genhadol LJundain yn awr yn barod. Cymer y cyfarfodydd le o Mai y. l 8fed i Mai 14eg. Nos Lun, Mai 8fed, cyfarfod gweddi ar- bonig yn y Ty Cenhadol, 14, Bloomfield street, am ddeg o'r gloch. Cyfarfod cy- ffredinol yr aelodau am dri o'r gloch pryd- nawn yr un dydd, yn Nghapel Falcon Square. Llywyddir gau y Parch W. Ro. BERTS, cadeirydd y bwrdd. Yn y cyfarfod Lwn etholir swyddogion am y flwyddyn nesaf, a cheir ymdrafodaeth ar luaws o gwestiynau pwysig yn dal cysylltiad a gwaith y gymdeithas gartrof ac odilicar- tref. Dydd Mawrth T 9ied, cynhelir cyfarfod neillduol y bodeddigesau. yn Exeter Hall. Llywyddir gan Miss FLETCHER, Horsea, a siaredir gan Miss ASHBURNER, China; Miss FLETCHER, Calcutta; Mrs JOIIN- SON, Madagascar; ac ereill. Dechreuir y cyfarfod hwn am dri o'r gloch. Dydd Mercher, am ddeg, yn y City Temple, traddodir y bregeth Genhadol gan y Parch A. T. PIERSON, D.D. Yn dilyn yn y prydnawn yr un dydd cynhelir Conver- sazione yn Cannon-street Hotel, ac wedi'r te a'r miln siarad arferol mewn cyfarfodydd o'r fath ceir cyfarfod cyhoeddus, pryd y ceir anerchiadau byrion gan nifer o genhadon ac eraill. Dydd Ian y cynhelir y Cyfarfod Cyhoeddus mawr yn Exeter Hall. Cymerir y gadair a i- lleg y boreu gan Mr MARK OLDROYD, A.S. Traddodirareithiau yn ycyfarfod hwn gan y Parchn Dr JAltOOOD FRY, ysgrif- enydd Cymdeithas .Genhadol Feddygol Edinburgh; T. W. PlEECR, Canton Miss HEWLETT, India; Parch W. PIERCE, Tollington Park E. LAURENCE, Halifax; Dr PEn-BOOST, a'r ysgrifenydd tramor. Am saith y uoson hono cynhelir Cyfarfod Cym- reig yn y Tabernacle King's Cross (maes gweinidogaeth y Dr OWEN EVANS). CYJU- erir y gadair gan Mr J. HERBERT LEWIS, A.8., a thradoddir anerchiadau gan y Parchn W. HOPKIN REE3, China; D. PICTON JONBS, Affrica; a HERBER EVANS, D.D. Dydd Gwener cynhelirtCyfarfod Cyhoeddus i ddynion ieuaingc, dan lywyddiaeth Mr EVAN SPICER, a siaredir gan y Parchn W. J. DAWSON, W. A. ELLIOT, W. H. REES, ac ereill. Dydd Badwrn cynhelir Cyfarfod Cenhadol i'r Plant, yn Exeter Hall. Y Sul, traddodir pregethau Cenhadol yn holl gapelydd yr enwad yn Llundain. Gwelir fod pedwar o weinidogion Cymreig yn cymeryd rhan yn yr wyl, sef y Parch W. PIERCE, y ddau genhadwr REES a JONES, a Dr HERBBK EVVKS. YR UNDEB CY-VULLEIDFAOL. Yr un wythnos ag y cynhelir cyfarfodydd blynyddol y Gymdeitha3 Genhadol cyn- belir hefyd gyfarfodydd blynyddol yr Undeb Cynulleidfaol Seisnig yn y Brif- ddinas. Dechreuir y gweithrediadau am dri o'r gloch brydnawn Llun, trwy gynal cyfarfod gweddi yn y Memorial Hall. Llywyddir y cyfarfod hwn a thraddodir an- orchiad byr gan y Dr HERBER EVANS, cyn- lywyd 1 yr Undeb. Yn dilyn yn yr un lie am chwech o'r gloch cymer cyfarfod bus- nes yr Undeb Ie, dan lywyddiaeth Mr ALBERT SFICER, &c., cadeirydd yr Undeb TO y flwyddyn. Rhan 0 waith y eyfarlod hwn fydd ethol y cadeirydd am y flwyddyn nesaf. I FWY FYDD Y CADEIRYDD N-EWYDD ? I Y mae amryw enwau eisoes yn cael eu hawgrymu fel rhai tebygol i gael eu hethol, megys y Parch 0. M. DAVIES, Bolton; J. MORLAIS JONBS, Lewisham a J. 8. BARIETT, Norwich. Y mae Mr DAVIES wedi anfon llythyr tyuer i'r Luleprndtnt am ) yr wythnos ddiweddaf yn dyrnuno ar i'w gyfeillion beidio a dwyn ei enw ef i mewn o gwbl, am y rheswui pe yr etholid ef nas gallasai yn sefyllfa bresenol ei iechyd a'i oedran, ond gwrthod yr anrhydedd. Nid oes ond tair blYlledd rhwng Mr DAVIES a bod yu fab ped war ugain oed. Teimla llawer y dylasai Mr DAVIKS fod wcdi ei alw i'r anrhydedd ers blynydiUm lawer. Am Mr BARRETT y mae ef yn ddiau yn wr sydd wedi gwneyd gwaith mawr eisoes i'r enwai, ac os nad eleni y mae cadair yr Undeb yn sicr o fod yn ei iiros ef rywbryd os caiff fyw ychydig. Y mae ein cydwladwr Mr MOR- LAIS JONES yn un o'r gweinidogion mwyaf llwyddianus a fedd yr enwad. Y mae wedi llafurio am dros ugain mlynedd yn yr un maes, ac wedi gweled llwyddiant anarferol. Ond y mae yn un o'r dynion hyny sydd yu caru neillduaeth yn fawr. Bu siarad mawr am ei ethol ef i'r gadair ddeng mlynedd yn ol, a buasai yn ddiau wedi ei ethol oni bai iddo ddymuno ar ei gyfeillion i beidio pleidleisio droito, ond taflu eu help i roddi yr Hybarch ??, REE8, Abertawe, yn y gadair. Yn sicr y mae gweithiwr o nod- wedd Mr JOYES yn deilwng o bob anrhyd- edd feir ei enwad roddi iddo, a byddai ei etholiad i'r gadair yn anrhydedd ar y gadair ac ar yr Undeb yn gyffredinol. Y OROOLITH. I Pregethwyd yn y lleoedd canlynol yn n?hyfarfo?ydd y GrogUth: Grtu?fechMt: Y Parchn 0. R. Owen, Glan- dwr; R. S. Williams, Do?l-i-. Tretfynon: Y Parchn W. J. Nicholson, Porthmadog; J. Miles, Aberystwyth a D. M. Jenkins, Liverpool. Fflint: V Parchn W. J. Nicholson, R. Ro. berts, y Rhos a J. Miles, Aberystwyth. Llanrhaiadrymochnant: Y Parchn Owen Jones, Mountain Ash, ac R. Thomas, Liver- pool. Llanbedr: Parchn 0. R. Owen, Ceinewydd; T. Talwyn Phillips, B.D., Bala, aJ, Thonias, Merthyr. Y PASG. i Mount struat, Caerdydd: Parchn J. Towyn Jones, Cwinaman, ac 0, It. Owen, Cei- newydd. Llanfyllin: Dr Herber Evans, R. Roberts, y Rhos; ac H. M. Hughes, Lerpwl. Talybont: Dr Herber Evans, 0. R. Owen, Glandwr; T. P. Phillips, Horeb; a W. Evans, Aberaeron,
Y METKODISTIAID.
Y METKODISTIAID. [0 DAN OLYGIAETH METHOD uS I'.J CENJIADON. Clywais fod ur liyn o uryd naw o et'ryil- wyr yng Ngholeg y nd, yn bwriadu myn'd allan i'r maes cenhadol. Nid wyf yn gwybod yn sicr a yw hyn yn wir. Os ydyw, dylern fod yn udiolch^ar iawn fod y fath yspryd yn meddiannu ein wyr ieuainc. Ychydig ar ol uasgliod y Jiivbili y gwyn oedd fod mwy prinder dyniou nag ariau, ond y mae'n tebygu yn awr fod y gwyn hon i gael ei thawelu. Y mae un peth, er hyny, ag y dylai'r awdurdodau feddwl am dano gyda chryn luwer 0 ddifrifweh. Ni ddylid bod ar frys i anfon dynion i Fryniau Cassia.) Er mai at baganiaid yr anfonir y cenhadon, ni ddylai neb gael ei aufon heb barotoad lied drwyadl. Clywais un blaenor pwysig, yn nhywyllwch ei auwybodaeth, yn dweyd, pan anfonid gwr oedd wedi graddio yn B.A. i'r maes cenhadol, y gallai rhyw deitl felly fod o ryw worth yn mysg paganiaid, ond ein bod ni yn y wlad hon wedi dod erbyn hyn i weld faint o wir werth sydd mewn rhyw bethau felly. Hyderaf nad oes ym mysg ein blaenoriaid neb o'r un syniud a'r doeth- awr hwn. ANGEN CENIIADON DYSGEDIG. Yn hytrach dylem gofio y pwys roddir gan ein cenhadon sy'n dod drosodd o dro i dro mai goreu po fwyaf dysgedig fyddo'n cenhadon, ac mai dyna un angen mawr. deimlir yn India yn awr ydyw cael dynion fedrant arwain y dychweledigion dipyn yn bell mewn addysg fydol yn gystal ag mewn duwinyddiaeth a gwybodaeth Ys- grythyrol. Da yw (ittwinyddiiieth; ond yn sicr os ydym am i'n cenhadon lwyddo, rhaid i ni ofalu am fod ein gwyr ieuMnc yn cael eu hanfon, ar ol bod yn y Bala, i rywle am fwy o amser nag o'r Pasg, dy- weder, hyd fis Medi. Yn hytrach nag anfon dynion cyffredin, gwell yw aros hyd nes bo'r rhai sy'n barod i fyn'd wedi eu parotoi yn iawn. Nid oes berygl i'r arian losgi, ac nid oes berygl i'r Genhadaeth, mewn rhyw ddwy flynedd neu dair, ddioddef colled an- adferadwy. Pwy bynag yw y naw gwr ieu- anel sydd yn awr yn y Bala, dilys yw y byddant yn dduwinyddion da, canys, er fod y Dr CHARLES EDWARDS yn methu bod yn y Coleg yn eu hyfforddi, y mae'r seithwyr enwog sydd wedi eu penodi i dmddodi pedair darlith bob un iddynt, yn sicr o'u dwyn i gydnabyddiaeth a phrif bynciau eu ffydd. Ond eto unwaith, nid dyna unig a phrif angen dyn sydd a'i wyneb ar y maes cen- hadol. YMOSOD AR Y "DRYSORFA." Ac wrth son am dduwinyddiaeth, nis I gallaf beidio meidwl am yr ymosodiadau ar y Drysorfa fawr. Y mae'r Drysorfa, fach yn ddigon diogel. Nid oes ynddi hi ddim per- yglus, ac ni bu yr un rhifyn ohoni erioed yn fwy difyr ac adeiladol na'r rhifyn diweddaf. Ond am y Drysorfa fawr, y mae geiriau cas wedi eu llefaru a'u hysgrifenu am dani hi gan ddoctoriai-l a chan anwybodusion. Y Drysorfa a fu am flynyddoedd mor ddini- wed," ebe un o'n doctoriaid ni ein hunain. Teimlwn, fodd bynag, fod gan ddynion fel efe bawl i feim i'  nag, fod gan ddynion fel' efe hawl i feimÏ8du; ond yr aahawsder yw gwybod beth sydd arno ef ac ereill eisieu. Ni wna yr "hen feirniadaeth" mo'r tro, y mae hono yn rhy ddiniwed; ac ni wna tipyn o hysbysrwydd yn nghylch yr uch feimiadaetb" mo'r tro, y mae hyny yn rhy newydd. Ond y peth sy'n taro'n rhyfedd ydyw gwelei dynion na wyddant mo'u geni i fyd y naill feirniadaeth na'r Hall yn condeinnio mor haerliug a digydwybod. I "CEIDWAID YR ATHRAWIAETH." Yr unig syniad am gyfeiliornad a fedd y ceidwaid athrawiaeth" hyn ydyw mai peth sydd yn groes i'w barn hwy ydyw. Dymunwn ofyn i'r cyfryw, a ydynt hwy, mewn difrif, a hwythau mor anwybodus, yn honni fod gandYllt unrhyw fath o hawl i lathenu mor ddidrugaredd ddynion mwyaf cydwytodol a mwyaf dysgedig ein cyfun- deb ? Y rhai dysgedig nad ydynt yn credu yn addysg bresenol y Drysorfa, bydded iddynt hwy roi eu beirniadaeth; ond yn sicr nis gall rhai ond boddi y funud yr ant i'r dyfroedd. Y maent yn rhy fach o lawer i fentro i'r fath ddwfn. Dichon, fel y clywais un gwr pwyllus iawn yn dweyd, fod y Drysorfa mewn perygl o wneyd cyfnewidiad rhy drwyadl ar unwaith, ac mai doethach fyddai mwy o gymedroldeb; ond ni chlywais i nad ydyw ei golygydd pybyr lawn mor barod i dderbyn erthlygau oryflon yn erbyn yr Uchfeirniadaeth, ag ydyw i dderbyn rhai o'r ochr arall. I CYFARFOD MISOL MANCHESTER AC ES80B MANCHESTER. Da genyf weled nad yw Methodistiaid Manchester am ganiatau i nac Esgob na neb arall drin Cyniru fel y mynont. Trwy ben- derfy-niad-digon hirwyntog i ladd unrh.w esgob, condemniodd Cyfarfod Misol Man- chester yr esgob ymffrostgar am ei eiriau trahaus am Gymru, yr hon a alwai efe y gongl fechan fynyddig hono o Loegr," ac am drigolion yr hon y dywedai nad oes ond "un o bob pump" o honynt yn siarad Cymraeg. Beth bynag am ethnological erudition" (yn ol iaith fawr y "pender- fyniad ") yr esgob, hyn sydd led sicr, y caiff weled cyn bo hir mai nid congl fechan o Loegr ydyw Cymru, ac fod digon o'r trig- olion yn siarad Cymraeg i beri na chaiff ffroenucbel fel efe ddim arglwydd- iaethu amom ond am ychydig eto. Well done, Cyfarfod Misol Manchester! Gwnewch i'r esgob anwybodus deimlo eich bod chwithau, er lleied ydych yng nghanol ei esgobaeth, yn ddigon o wladgarwyr i am- ddiffyn cich hen wlad anwyl yn erbyn pob anfri deflir ami. YR ARHOLIADAT:. I Dcrbyni"i lythyr yn ddiweddM ar bwnc yr arho Ldau, a themptir fi i wneyd ychydig ddyfyniadau ohono. Maddeued yr ysgrifen- ydd 1 mi .8 gwel ef mewn print (, b ei ganiatad:— Mae yn debyg y bydd ymdriniacth yn Nghymdeithasfa y Gogledd ar yr Ysgol Sabbothol, a diau y bydd rhesvmau i fod yn ddiolchgar oherwydd y mawr lwyddiant sydd ar ein hymdrechion gyda'r rhan yma o'r gwaith. Cyfeirir efallai er prawf o hyn at y gwerthiant rhagorol sydd ar lyfmu y pwyllgor ac at y nifer sydd yn (eistedd yr arholiadau siroU Ond beth feddyliwch chwi, ai diberygl y math yma o lwyddiant ? Mae yr arholiadau yn barod wedi crou marehnad i nwydd nad oedd galw am dano yn Nghymru hyd yn hyn, sef cram books. Dysgu ar dafod leferydd y mae y rhan fwyaf atebion a: nodiadau a. wd wyr llygadog a galluog y cram book, Oni ddiwreiddia hyn ein parch i'r Hen Lyfr ei hun, ac oni wna yn ddifudd yr arholiadau eu hunain? Heblaw hyn, y dydd o'r blaen mi glywaij am ysgol mewn sir lle y mae yr arholiadau yn hynod o boblogaidd nad ydyw y dos- barthiadau Beiblaidd mor ddyddorol, canys eistedda y rhai sydd a'u bryd ar yr arholiad heb agoryd eu genau rhag goleuo eu cyd- ymgeiswyr. Wyt ti yn credu mai gywir y pethau hyr ? Ynte tipyn o doriaeth cre- fyddol, ydyw yr ofnau. Wel, dyna druth fy nghohebydd; a beth, tybed, feddylia darllenwyr y Oennll I Cofler nad wyf fi. am gondemnio yn ddiarbod yr arholiadau hyn. Na, gwn am y mawr les a wneir drwyddynt. Er hyny i gyd, nis gall- wn gau ein Uygaid ary brychau sydd yn eu hanurddo, a diamheu fod yr hyn y eyfeiria fy ngohebydd ato yn gyfryw. Gresyn o'r mwyaf fyddai i'r arholiadau hyn-sydd ag amcan mor ddo. iddynt-iod yn foddion i feithrin anghariadoldeb yn y bobl ieuainc at eu gilydd.
ICYFRINACH CRAIG YR ADAR.
ICYFRINACH CRAIG YR ADAR. GAN JOHN JONES. I TORIAID YN CONSURIO. I Bu cryn nifer o'r adar yn ddiweddar a'r ymweliad a Llanbedr. Er fod y ffordd o'r Graig yn mhell ac anghyfleus i deithio, eto trwy fod ffordd yr aderyn yn main road ni chymer fawr o amser i gyrhaedd yno. Mae Llanbedr erbyn hyn wedi myned yn lie hynod bwysig. Yma y cynhelir ein brawd- lysoedd; yma yr eistedda ein Cyngor Sirol; yma y cawn un o brif factories ciwradiaid y Dywysogaeth. Mae y pethau hyn ar un- waith yn gwneyd ymweliad yr adar yn angenrheidiol. Pan n Llanbedr yr wyth- nos ddiweddaf y peth a synai yr adar yn ddirfawr ydoedd hysbysleni Cyngrair y Friallen," y rhai oedd yn gorchuddio mur- iau a ffenestri y lie. Gwyr darlleuwyr y Oenedl yn dda crbynyn fodj y Toriaid yn defnyddio i pob ystryw i lwyddo, ae i ddwyn eu hachos llwydaidd i sylw j felly yn nglyn a'r Cyngrair uchod. Swm a ?sylw ?lyrhysbyelen ydoedd fod cyfarfod y Friallen i gael e: gynal yn Nouadd y Dref, rhyw Robert Williams o Gaernarfon i draddodi araeth yn Gymraeg, a G. W. Robbins, Croesoswallt, yn Saesneg, ac i derfynu y cyfarfod cawn Mr St. Cuar yn difyru y gynulleidfa I trwy gonsurio-y Eregt-thwr goreu yn olaf wrt\ gwrs. Fel y y darllena yr hysbyslenMr St. Clair, the celebrated Liverpool conjurer, willgivo an exhibition of his marvellous powers." Wel, wel, medda iyr adar oil, dyma Doriaeth wedi disgyn i'r dyfnderau isaf-byw ar gonsurio. Clywodd yr hen adar lawer o son am Harries Cwrtycadno it'i wyrthiau anhygoel yn y gelfyddyd gyfrin hon. Pa faint a gonsuriwyd neu a reibiwyd ganddo yn y dyddiau gynt F Ond erbyn heddyw dyna yr hen Harries wedi adgyfodi i fywhau esgym sychion Toriaid Ceredigion. Y consurwr dihafal o Lerpwl CerePh t d i ysprydoliaeth yn eu hachos. Dyma un o ryfeddodau y byd gwleidyddol yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Pwy glywodd erioed am gyfarfod Rhyddfrydig a'i arwr yn dyddori y dorf trwy reibio a chonsurio Radicaliaid Ceredigion ? yr ydych yn sicr o golli 'r dydd; mae sedd Bowen Rowlands mewn perygl. Mae'r consurwr wrth y drws. Gresyn na fuasai William Jones, o Birmingham, yn gwybod am y dyn yma ya amservr etholiad diweddaf, er mwyn consurio i ffwrdd fwyafrif aruthrol Bowen Rowlands Gwelwn felly oddiwrth y sylwadau uchod fod dyfodol llewyrchus yn aros Toriaid Ceredigion,—mae "marvellous power" o'u tu. < YN IKNW,R FRIALLEN. Pity garw fod blodeuyn mor hardd yn cael ei adefnyddio i brydferthu scholl mor dda. Ai nid yw y friallen dlos yn gwrido ac yn gollwng ami ddeigryn wrthi ei hun wrth feddwl am y castiau chwareuir yn ei henw, Dan enw y blodau harddaf yn fynych y cyflawniry gweithredoedd hagraf. Edrychwn ar ymddygiadau man glerigwyr ein gwlad yn y dyddim diweddaf yn casglu deisebau anonest: pa faint o anwireddau lefarwyd, ïe, ffug-sancteiddrwydd arddang- oswyd, a'r cyfan yn enw crefydd, yn enw'r friallen heb ddim o'i sirioldeb a'i harddweh pur. Yr oedd yr hysbyslen uchod wedi llyncu (bum bron dweyd "CMtmheri") sylw yr adar fel nas gallent, feddwl am ddim arall yr wythnos hon.
IACHAF FFITIAU. I
IACHAF FFITIAU. I Ac 1 BROFI BYNY Rboddaf botelnid o fy meddyginiacth Am dJim, fel y gall dioddefwyr vael oyfleustra i ro1di prawf ar wirionedd yr byn :?dd,d.f yo ddiofn." Nid ydlw fod 0,.Ill edi mothu eich gwelU y- u,i h' w m dro i C wi barhuu i ddioddef. Aaionwch ar unwaith am fy nhraethawd a photalaid rhad o'r feddyginiaeth, Md ydyw yn costio rilml chwi roddi prawiarno, a BYBDIKDOEICH IACHAU Cyfelriud Mr H. G. Root, Endalmgh gardens, iiujton road, Loddon, S. W.
Y BYI) (yREFYDDOL.
Y BYI) (yREFYDDOL. Y liKDYODWlTR. [DAN 0:^<HAErHBEDYDDIWR]. LiKi)VI»U»*VLT AMERICA.  ij.?tiFedyddwyr Cymru fy?dd ? y?"t? .nnh-"otptrt)Md yT enwad |4i.l0th:wi, wedi -u cymeryd yn r n<mwal '? 1S9?. yr hwn fl  ,id-l,,f' 0 fl/wyi, u- J ■ vj (>j vmddangosiad. Yn ,?,?tyr.mwdgyni?r ? J ? .-? 0 f?nt'  't?'  L y" e y n*-vs 01 y b.*> (TvimiifHoeld, yn cynvvs 36.79jo<'? ?.?.vTh.-titnfMt3.3SO.U!Oo aeiodllu y o;>:ld mfer yr y-hwancci?dau   aelodau. v a ?dyn 'ddi ?odd?f yn 166.J—n.Vv .i 6 OT.) ni'r Bwyddyn lf,w?- ?t'—i'r(.nw.td.tj''0<'weiai- ?' d:)n ,i,i.)i?cvnyddoM8yny ;|i o weinidogion farw; yr "?i 1' ? r o hoa?'t dros (10 mlwydd o<?. > u ir nifer y YsgoHonSu! ? IQii) ?" 113.000: Y?lhoigion. ??)t;t)t « o y-?i..n wedi yn- 3." ?' !)') l,2,97:3 yn y i? tfyddtf an?hyfu'-tuMd mawr I'iwvsi a nifer yr vsgol- t ? ?d yr Ysgol Sniyn 10D "Y RIJI y V fod yr Ysgol Sul yn "i pj he" '?? vnddirt'twr yn rba!o'r ?th.?r.?. On.1 Y lUap yr anghyfür- h,,t? blwN-,Illvn. Swm  Swm cyiMM t .???" ?iwed?( tu?t amry«> ,1 i ??. V wcimdo?Mth ar ?7?? .,t,r?u<?dd t3.907.Mao rdol-?riD,- 'r s?'th yr eildo p?rthynol i'r ?! ',1 :l?"?''<"Mo'<T!. Medd yr DW,ld ¡:r ü I:i 0 III'fydlI\(1a11 I\IM- I j h, ?'' ?'?f' P'MM?'MU, wolioii. yh tief M atWon. -"? 0 vs'•' OT rh#i )T oedd ?.43! ?B iamr.i ''? ??'?' y weinidog.th. 'wy< 11).; wti?jd V sefydhadau addys? h? ( 'j. ?'' ? ''?'' ??' 0 ? rai bcrth??"t 'vt?'H un. "f Pn?throh chi?"?. 't'?? y "'?'? ? y ?"?'"? ?-??" pylch?M t 11, mis(¡llw wytbnool. F?rthvu t() i h.?- -'? w&h'mo] gyindcith- ?au "n "?"? c.'nh?do), tramontidd a thtrtr?!.R"?'??"?'??'"?y?y? Myn'I?'? ?? ??'? y?yw ei chvm- tteit?K ?\).o" 1-iiw ol odidog, yr odid??f brfUtM? Vl 1 unrh w gyfundfb cmfy(ldol v'n v l>v l. Yr oed l cyhtwddiadau o bob math v L'ith, y llynedd yn 35,403,>00 o eopiaa.O.'n Uychiola hyn o dudalenau o faintjli ictri unff.irf. 79o,919,7HH. Dyma ■wai'h li '>'?» i :m irymdtnthits. Y mae yn anmhucbl i'r !uw Wynyddol hwn o lcn- yddiactii gf ty M'l beidio gwneid ei ol er diioni, a paan y-tyrioin fod carwyddorion neillduul yr ciiwad yn cael eu gwasgarii a'u hegluro iii L'j-ffre iinol nid ydyw yn fatcr o rvfc 1\ ,¡) • 1 cvnydd rhitianol yr enwad ar ril ii,t liynol. Y yn anh i vdd genyrn L 1101'1 M allai yr en wad yn Sjhvinrn r Ilawer ar v gymdeithas ton, 1'" di:u ond dyfod i èidealltwrheth briolo! a'r tvi 1 lrdodau priodol. HAUL I'SIAD V COLEOAl". Wil. v ;ua? v crochan colegawl yn berwi yn 0r.y11t, H dra»thn barn parthod pa y :a ileuir drosto sydd grwiraf, uis jtallwn yrn it >! bA, d iatgan eiu hedmygedd diffuiiit o'r uallu amlwg a ddadblygir gan ygwahanol birti m yn y ddadl, 0. DAVIES, Digain a W'ald ). au yn ddi»-cddnf oil E. K. JONES T- IM'.WU yn falch o'n brodyr a'u mrdrusrwyil dadleuol a'a meistrolaeth ddiamht-aol yn y ddwy iaith. Nid tvlanrd ydyw v woiiukcti-th a gvnrhychiolir gan hwo. Un peth a riddunwn o't ci'>n, ,<¡ na fyddo i'r ddadl bwysig ga.1 ei diwyn gan grfeiriadnu ler- BonoL X.t phr.oi .l?r ond y dybeaion ey w i ra f i r !!all. 'i( i ydy,n he') cywimf i'r i ai.l Ú Uall. Kid ydym heb deimlo foi y g x^holia l hwn yn ofynol. gan ,-in b-ii yu canfoi yhy lis ugwydd yn rhai o'r >s».-if-nvyr i i tio hyn. Ort'^yn fydd;1i i drat >l»"th unr bvysij; a dyddorol i pel ei auh tru g.,in y tuciar o ddiiri- aeth b'r.vU,)1. D."¡ ('ri,blia<.l I¡ ddybt'nivn. Eill birn d J ni y tyw ui n llcjja buU- i8t ™ w 11 sydd m-wn "lw;r gan bnb wi v "yil- i-: • :f>*nvgii» nou a b'.eidia "{'l"C ,III: 1:Y}t'! oe 1 "I u, gwjMtyliu I tr<wy:i.U O fat i n ag y ;n i- gjv I'.iaii.ii itora aray.i'. <HS bdwarih. :a-i ■ 0r.-ijf-vn vn lie-1 IIIluabyd.hl1! i gy' o idirll?nwyr Irl bardl a ch-rid '1', y;i ')_r iy J a lhiaw-i o bt-thau eraill a'i £ •■»: yn >vr d«-fnv 1 liol a sjwaHan icth- ?itrt?..< t'i a..nh"t"th. Ywf'w?i cvhl)ll Ili i! %-f- ,A-iro(Iction a f).-i I I)rit y Ilyfi- ydyw nof'i I,n Dylan wad Esiampl." Pn: ar *r y n >iV. y Rob,-rt Rtiffv?i(l." Ymievn a :i;<:]!> ,• i ddvs^u ft chymdl M!WYjidri.nd)r?-?L Y M-te ynddi gyniir a naw- ir-'nujiin o vnhanol gymer- iadi i. a: nid 'i[>vri o orchest ydyw gwnoyd i'r ^iijvinfi r11 m iiyn i siarad ac aotio yn wr^ i" vn iiTsnn a lisvy (-a hun- ain., O.i J yn y gamp h >n llwydda I pffeithiol. Y mae. ? l'i w' 'i ('i tVpfrm mewn ffordd ag y ge.ii'' ¡¡,dr,,1<1 mewn cvfarfodydd cy- iio^iuiiP n-'u. ynfwT priu lo], hactio. !I.E" ? COLK'JAl' CYMRKM. A .dawa y GC.: vtn> vsgrifenu yn rbif- yaii dyju 3.1 8- Gvmer ar hanes y tri ^holcg Cymr.-i^. P.mtvjKXil, HwlfFordd, a BM IIyviyM.id dyddorol^dyw hwu, Tr' i'ilws.1 he:: d ydyw yr bysbysiad fod yr v?r?. ?ntt' r ta?es i Fenni a Phont- ? ? i'.??rth t.-m?! TftOMM LEWIS, i".VY 1, eynhefin iawu iddo ef ya hl"!l. M?.. ?ndd<? ui a wyddom, goV "1..■ on '<? "iMuul ?u bob ben 'y..K.ti.jnol i'r Feuui a Pnoatylool ?'? w? ,i m.irw. Duddiol arbonig fydd lh,i 1,n ti"'fi, a doibarth ar d"d-t?mj .?. ?. ? y? g?yddom am neb cyMhwy?.,h i vsgnfcnu bancs Coleg Jjlangollen (!lInn Uaugor) na HYWEL LBRNVW. vii nihlith c-i fi-fyrwvr cyn- taf, Be Y b,d yn cymf ryd rhan bwysi¡; mewn g,yasaniethu y so!fy Ihad mewn r^yw ?rf n; 1 ?Hydd o'r ?..g bwuw yd yn bn"¡,u,,l. ? fdlv yn ??-b) .?nhcHn a'i h,i?-i m.wn,). jDi.?vm.di Mr Tii,))L,S, T, ?r 1 y?H.,? bancs Hwl?rdd. Y ?t, J '?"n'.? Pr'» '1 yn siC/' rn dm adegol tOr cd cyfryw hanes. ??'th y di- 'w etil y (ii ? ?'?r ira? Un" '?ILL?i.t\ts w.?n?th Pwy-"91"? V cyf-.iMd h?n. drwy y llyfr a yb. ltn?.(Io ar yr Atbrofaau amr'-w I ayny??., vn .) Y 1,18(? ya dcbyg f„, y ? ?ydd Yll wyned i y?nt?u i .S. < .? ??, 8y^ liy^by^ o fodol?ry Hyfr hwn. a ''W' d-vrn a d.y.?-ybodol oedd ?_r?.?c t?r,Ai heb ei fod ei .?'. a ?wy.Moin iddo wiipyd ymdrouh ar- b grvnb,,i (l''f"yddian vr hanM cry- bWYllprlij{, 'V n" ?"? ??'" ei wvSjtw i'ABKli.VACL SrUKGEOX. I ln": yr ('lwys >-n y Tam¡cl prif- ddl i"?'?y'"??""?y" f r) .dol i SITHGEON i lemvi Vt.wi ??'??co? mis, gyda ?olw? ar el wa N"u N"iiery,l a'r weinido?cth yn ftrvmw, y d.?ysd?dden?mi?i ???'?': sj.r?phorol.meddytiol i'r Hafle nen.lr^! • ,n yn P?nderfynu byn p?siwyd ndf,. Y"4' Y" ??'?<I ei ewythr, Dr JA? "'?'?t??. i ymddis?yddo. Y rh?w "? ''y' y ""cy debyg. ydyw nad ydy,v. 3 -ii vhvw gydymdeiuilo yn ryf ¡1i1\'1I a'r "ludiad i wneyd Mr Tu jH. ??L d  d Mr Tu ?8. SPl'IIEOX yn weinidog pwhaol yr eglwys. TrueD! fd ii, yn ?" y"?'? rhwng Dr SI't:RGEOX "'r T?berMct ar ol cyn- nifer n fl' 0 lafur a gwasanaeth o'r fath ff !i • nt i r e?lwy» *?eyms'ariw ddi»..l frai?'d Ond y mMyn bur 81er I Benv ''?'?'' y '?'? a'r hunanymwad- ud hu ad ??ynotmod gan Dr SPURGEON 1 W "'n?'Yd ?? mwyn cadw heddweh yr e?w ??''??" unfrydedd yn nglyn a dew- 'Biad 'i gweinidog dyfodol.
IyWESEYAID. j Y W E SLE Y…
I y WESEYAID. j Y W E SLE Y AID. I [0 DAN OLYGIAETH WESLEY.] CYTAKFODYDD CHWARTEROL MAWRTII. Mae cyfrifon y cyfarfodydd hyn yn dech- reu cael eu gwneyd yn hysbys. Disgwylir yn bryderus am danynt. Er nad yw cynydd neu leihad yn rhif yr aelodau, yn mhob am- gylohiad, yn brawf o sefyllfa yspiydol yr achos, am y gall llawor o bethau heblaw hyny effeithio ar y rhif; ond fel rlieol y mae yn adangoseg lied gywir o sefyllfa yr achos. Da genym weletl fod cynydd yn rhif yr aelodau yn y nifer fwyaf o'r adroddiadau sydd wedi ymddangos :—Bangor, 20; Beau- maris, 19; Hanley, 4; Uangollon. 14; ond y mae yn rhy fuan eto i wybod gyda dim sicrwydd pa fodd y bydd pethau yn sefyll. Nid yw cvlchdeithian Abergele, Conwy, a Llanelli i fyny yn llawn a'r llynedd. Ond yr ydym yn hyderus am gynydd lied syl- iveddol pan y daw gwybodaeth o'r holl I gylchdi ithiau. 1 YFARFOD TAL.AETItOI, Y DE. Mae y cyfarfotl hwn i gael ei gynal eleni I yn Aberysf wyth, a'r eisteddiadau i ddeohreu ar yr 22ain o Fai. Yr ymwelwyr dros y Oynadledd ydynt y Parch ROBERT NEWTON FOUNG, D. D., un o brif-athrawon ysefydliad duwinyddol yn Handsworth, ger Birming- ham a'r Parch J. ERXEST CLAVHAM, ysgrif- enydd cyffielinol y Genhndfioth Gurtrefol. Hyderwn y bydd y Parch JOllX GitIFFITILS, Alterdar, ysgrifenydd evllidol y dalaeth, wedi ei lwyr adfero'i gystudd erbyn yr adeg hono. Mae y cydym leimlad a Mr GRIFFITHS yn ei nychdod ya ddwfu a chyffrediuol. I CYNADLEDD Y BOBL IEUAIXC. I Y mie cryn awv Id yu uivd ei dlangos am gael cydgyftffydditd o bobl ieuainc y Dal- aetbbn y Cyfarfo 1 Tulaethol sydd i'w gynal yn Nghaernarfon yn niwedd mis Mai. Gwnae I cais am gyfarfod felly yn nglyn a Cliyftit-fo-I Talaethol Lllandudno y flwyddj-n d liwe Idaf. Os ydym yn (le tu yn gywir, daeth v oais oddiwrth bobl ieuainc Mynydd Seion, Lerpwl. Tuoddir ni yn gryf i bleidio y symudia l. Y mae yn bosibl y gwuelai lawer o les. Dosbarth pwysioaf ein he^lwysi ydyw y bobl ieuainc. Hwynt-hwy fydd n'u bysgwyddau o dan yr aicl) yn >' dyfodol. Bydd. ai cyfarfod i drafod IU a gwtith pobl iau- aiM yn yr eglwysi yn foddion i roddi iawn gyfeiriad i'w meddyliau, eu culonau, &'u harferion. Pahain nad ellid cael cynadledd felly uaill ii, nos Fercher neu ddydd IIIU, os dydd Iau fydd dyd i mawr yr wyL Prin y byddai angen darllen papyrau. Credwn mai anerchiadau byrion ar ddau neu dri o bwynt- iiu, gan weinidogion a lleygwyr, fyddai ddoethaf; a gadael y gynadledi yn agored i ryddymddyadan ar y pwyntiau hyny. Pe cymerai y Parch IsKAEL EVAVH y mater i fyny, byddai yn ddyogel yn ei law. Nid oes neb sydd mewn mwy o gydymdeimlad a phob symudiad o'r fath. na neb yn fwy cyinhwys i wneyd trefniadau ar ei gyfer. CYFARFODYDD Y GROOLITU. Mae y rhai hyn yn lleng. Clywsom am gyfai fodydd Bettws, Abergele.—Pregethwyr Y Parch D. Gwvnfryn Jonos, so ereill. Birkenhead.—Pregethodd y Parchn John Kelly, ac S. P. Jones, y Groglith; a'r Parch John Evans (Eglwysbaeh) Sabboth y Pasg. Corns.—Pregethwyr: Y Parchn Ishmael Evans. Caernarfon, a John Hughes (Glan- ystwyth), Manceinion. Galltymelyd. Pregethwyr: Y Parchn PL;Iip Williams, Bagillt; T. G. Pugh, LJall- asa; ac ereill. Kelygaiu.—Y Parobn Hugh Jones, Ler- pwl, a W. Ca"nng Jones. Llanfairfocfcan. Llansilin.—Y Parenn Robert Jones, Coed- poeth, a Thomas Hughes, Gwrecsam. Meifod.—Y Parchn Edward Humphreys, Croesoswallt, a D. O. Jones, Lerpwl. CYFARFODYDD Y PASO. Gronant.-Y Parcbn E. Humphreys, W. O. Evans, a Mr Wm. Roberts, Maentwrog. Cynulliadau tla, ac eneiniad mawr ar y wein- idogaeth. Llanrwst.— Y Sabboth Y Parchn Cadfan Da vies a W. Caenog Jones; a'r Llun y Parch H. Jones, Lerpwl, a Caenog. Adsof- ydlwyd y cyfarfod i wrthweithio aylanwad rhialtwch cvsta n'I'\e.h y ld droed oedd yn y dref. Profocld p 'bl oreu y dref eu hunain yn ffyddlon i'r efeugyl a'i hawliau. Trawsfyn'ydd.—Pregethwyd gan yParohn J. P. Roborts, D. 0, Jones, a David Jones, Lerpwl. Yr oedd yn gyfarfod rhagorol o'r decbreu i r diwedd. Treffyuon.—Gwasanautliwyd y Sabboth gan y Pa-i-b Hugh Jones, Lerpwl; a'r Parch R. 1.1..Jones, Llanrwst, Y Llun, pregethwyd yu v boreu gan y Parch Richard Roberts, Llun laiu; a'r pry In Iwn a'r hwyr gin y Parch John Evam (Eglwysbaeh). Yr oedd y cynulliadau y Sabboth yn dda, yn enwedig y nos. G> irlanwyd yr addoldy. Anffawd yr oodfa oedd i'r nwy fyned yn d liwasa'iaf'th. Parodd brofe i r holl gfj nulli i''»u crefyd lul, ond i ni>b yn gymaint a chapel Pendref, gan fod yno ddwy bregetb. Yr oedd y dyrfa fawr a ddaeth vngbyd i wrando ar y Parch R. Roberts yn deilwng > safle uchel y pregethwr; ac yn y prydnawn a'r hw.N-r, y" 0 Id canoedd yn analiuog i ym- wthio i'r addoldy. Mae yr Eglwytbich yn bob'ogai ld bobj ams.T yu Nhreifynan, fel pob raan arall; ond yr oedd yr achlysur o ail-agoriad y capel yn gwneyd fod y poh- logrwydd yn fwy nag erio(m. Yr oedd Weslevaid yr ardaloe Id cyichynol yn cymeryd mantais ar yr achlysur i roddi gwyneb i'r anturiaeth bwysig hon o eiido cyfeillion Tretfynon. Rhiwlas.—Gweinyddwyd gan y Parchn Ishmael Evans a T. O. Jonos (TVyfan). CARTREF CENHADOL. Teimlir angen er's blynvddowld &ii ryw gynnllfan ganolog yn nghyrnedd y brif- ddinas,—lie i groesawu cenhadon a'u teulu- oedd ar t) hymwclutd a'r wlrld-lle i fonedd- igion a boneddigesau sydd yn talu ymweliad a'r brif-dclinas yn nglyn a'r aches cenhadol i ymgartrefu, a'r cyffelyb. Ymddengys i mi fod y ineddyiddryoh yn un ardderchog. Bydd yn gyfleusdra' mawr i'r rhai y daqxirir ar eu cyfer. Mae pwyllgor wedi ei benodi i ystyried y mater, ac i roddi ffurf i r meddyl- ddryoh. I DIBWEST A'R 1810LIO, Da oedd genym weled fod pwyllgor dir- westol yr euwad wedi penderfynu argymell i sylw Cyngor Addysg y Llywodraeth yr angenrheidrwvdd o ddwyn i mewn yn yr ysgolion elfenol wersi ar natur gwlybroedd msddwol, a ivtrcotics creill-hefyd i argymell cyhoeddwyr llyfrau i ddwyn allan lenydd- iaeth ddirweqtol, gyfaddas i blatit a jihobl ieuainc -:ic yn olaf i argymeU yr athrawon i argymell llyfrau dirwestol i sylw yr ysgol- eigion. Os am waredu y wlad rhag truem y fasnach feddwol rhaid llanw meddwl y gen- edl sydd yn codi a gwybodaeth aw beryglon a niweidiau y gwlybroedd. TKYsOUFA Y CAPELAU. Mne'n debyg fod y tanysfiadltu at Y drysorfa uchod wedi eu casglu, erbyn hyn, yn mhob cylchdaith. Gwneir hyny, folrhcol, yil Chwefror a Mawrth. Yr ydym yn deall fod y gofynion ar drvsorfa y !lr(itit a'r loan yn (irymtwh nag arfcrol, a'r trysorwyr yn meUla cyflawni addowidion pwyllgor y capelau, oblegid nad oes arian yn y trysor- feydd. Hyderwn fod y cyfraniadau eleni, o bob tfvnonell, wedi cynyddti,-y tanysgrif- iadau personol, rhoddion yr ymddiriedohvyr, a chusgliad yr Ysgol Sul. Gellid gwneyd llawer mwy nag sydd yn cael ei wneyd ond arfer ymdrech. Pahaul y mae nifer y tan- ysgrifwyr inor fychan A ydyw pob cape sydd wedi derbyn o'r trysorfeydd, ac sydd mewn amgylchiadau clyd, yn cyfranu fel y inaent wedi addaw i'r drysorfa: A ydyw yr ysgolion Sul, sydd wedi cynyddu yn eu rhif yn y blynyddoedd diweddaf, yn cyfranu yn ol eu ncrth ? Nid oes odid i ddim sydd II wedi gwneyd mwy o wasanaeth i Wesley- seth Gymreig na'r drysorfa hon; a dylai gad cefnogaeth gyffredinoL| j^jSSSk
ADDYSG OANOLRADD.
ADDYSG OANOLRADD. rAT OLYGYDD Y "GENEDL.] SYR,-Dywedodd un awdurdod aruchel yn ddiweddar y bydd pedwar ugain mil o bunau neu ragor y flwyddyn i gael eu gwario yn Nghymru ar addysg ganolradd. 1 Agorir trwy hyn ddorau i gynteddoedd gwybodaeth i aueirif lu o rai, oni bai hyn, gloasid allan, ac arweinir llawer o'r cyfryw i rodfeydd ereill tuhwnt i "ingooddchwerwon y dysgu." Ychydig ystyriaeth aryrun pryd a ddengys maiteu ddigon o'r nod yr ydym ni, y Ffabianiaid, yn dyheu am dani y syrth yr holl drefoiadau hyn. Ein nod ni yw cyf, artaledd cyfleusdra. Dyna geisia yr hauwr roddi i'r grawn y dyddiau hyn dyna am- canai y planwr coed roddi i'r planbigion yn yr allt pwy ddydd. Y mae gen) f ger fy mron gynllun Caer- dydd 0 barthecl y cronfaoedd a'r ffrydiau arian ddarparwyd at addysg ganolrarld ac addysg grefftwrol trigolion Caerdydd." Tcbyg y gwna Caerdydd y tro fel engraifft. Nid rhyfedd y cawn yma Elusenau Crad- dock Wells ac Elusen Howells. Nid rhyfedd, mediiaf, am mai arfer y deddfwyr a'r trefn- wyr er's hir dro yw dwyn oddi ar y tlodion hyd yn nod yr elusenau y darfu dynion wrth farw, o fodd neu o fraw, adael iddynt; yn enwedig os byddent yn werth eu lladrata. Y mae Coleg y Brifysgol yn myned a rhyw wyth cant y flwyddyn o Elusen Craddock Wells. Clodforir Ilawer ar y coleg hwn Be ar y colegau ereill, ac y maent yn estyn man- teision yr addysg oreu i lawer fyddent heb y fath addysg oni bai y colegau hyn, ond y maent yn mhell iawn o roddi cyfleusdra i bawb. Rhad iawn yw addysg o'r fath a geir yma am ddeg punt y flwyddyn, digon rhad i fod yn ddiystyrllyd, i feibion y gwyr mawr -gwyr mawrion yn eu gafael ond bychan yn eu hawl fynychaf. Os nad yw'n rhad am ddeg punt i feibion ffermwyr a ineibion siopwyr bychain y mae yr addysg yn ami I yn gyrhaeddadwy i'r rhai hyn hefyd. Ond i fab neu ferch y llafurwr y mae go-mod o fylchau yn ffyn yr ysgol i'r cyfryw allu ei drino eto, heb berygl syrthio yn 111'- cholledig neu yn farw. Nid oes yr un ysgoloriaeth yn Ngoleg Caerdydd nac yn un o golegau Cymru am a wn 1 a dal am addysg ac am fwyd a dillad a Ilety cysurus i'w meddianydd. Yr ysgoloriaethau goreu yw y rhai i'r rhai sy'n parotoi i f.;d yn athrawon. Y mae y rhai hyn yn rhy fyr; ac, hefyd, nid athrawon pawb." Fel hyn, er fod rhyw dair rhan o betair neu feallai ragor o draul y colegau hyn yn gorphwys yn fwy neu lai uniongyrchol ar y bobl trwy y trethi a dalant hwy eu hunain neu eu gwyr mawr, drostynt cenir plant y gweithwyr allan o freintiau y colegau. Hyna, am mai yr un egwyddor geir yn yr =,, g'?nolradd. Tra y gall y sawl all dalu fyned i'r cyfryw ysgol yn ddeg oed ni cha y sawl enillo ysgoloriaeth o yggol elfenol fyned iddi cyn bod yn un- arddeg oed. Pa alwad sydd am hyn o wahaniaeth? Trachefnni cha ysgolor aios ynddi, os yn fachgen, dros ddwy-ar-bymtheg; os yn eneth. dros ddeunaw oed. Y mae ambeli fachgentylawdyn sycheduamaddysg; erbyn y byddo wedi cynilo ychydig arian i fyned i'r ysgol bydd yn rhy hen i'r ysgol a bydd yn gwybod rhy fach i fyned i'r coleg. Pris yr ysgol fydd dim Ilai na 6p na mwy na 12p y flwyddyn, a'r pris lleiaf i'r boarder heblaw y tal am yr ysgol fydd 35p y flwyddyn. Wel beth am yr ysgoloriaethau Y Y mae yn rhaid i'r ysgoloriaethu sylfaenol i beidio bod yn Uai ami na'r ddegfed ran, nag yn fwy ami na'r burned ran o rif uwchaf yr ysgolheigion yn ystod y tymhor blaenorol. O'r ysgoloriaethau sylfaenol hyn, rhaid peidio bod mwy na'r haner o honynt yn fwy na'r haner tal am yr addysg. Amygweddill o honynt byddant Vn clirio y tal am yr 1 ysjol, tra y gall y rheolwyr ganiatllu i'r man eithaf lOp i'r ysgolorion y bydd angen y cyfryw arnynt, Bras fai byd bachgen pumptheg oed y dyn tylawd ar ddeg punt y flwyddyn,—dyna'r eithaf, i'w gynal yn yr ysgol. Gall y rheolwyr hefyd roi ysgolor- iaethau gwerth dim Hai nag 20p y flwyddyn i'r ysgolheigion fyned arnynt i Brifysgol neu Goleg pirfysgol. Ni ddywedir pa rif o'r rhai hyn ellir roi, na pha faint mwy nag ugain punt o werth allant fod. Yn inhellach, darperir ar fod i 200p y flwyddyn o elusen y Craddock Wells i gael ei roddi yn flynyddol mewn ysgoloriaethau yn yr Ysgoiion Elfenol Uwchraddol. Hefyd rhwymir y coleg i roddi 300p o'r 800p dder- bynia yn flynyddol mewn ysgoloriaethau o 20p yr un, pump bob blwyddyn. 0 holl filoedd plant Caerdydd, tadau a mamau pa rai sydd wedi chwyddo elusen Craddock Wells o werth rhyw 20p y flwyddyn i werth mewn prydlesoedd tua 1,6001) y flwyddyn, dim ond rhyw bump y flwyddyn o rai cyf- oed sydd i gael breintiau y Coleg. Felly y mae y coleg yn llyncu 800p y flwyddyn o eiddo y tlodion, ac yn rhoddi 300p y flwyddyn mewn ysgoloriaethau, y rhai pe caffai meibion y gweithwyr rai o honynt a wnaent fwy na haner newynu eu cyrph. Ond nid ar elusenau Craddock Wells a Howell yn unig y mae yr ysgol ganolradd i fyw. Y mae tafell bur fras yn dyfod oddi- wrth y Customs and Excise Act, 1890. Fel y gwyddis arian y tylodion gan mwyaf yw y rhai hyn. Gall y darllawydd tyner-galon y Barwn Bung a'r caredig dafarnwr yr ynad hedd Brandyblossoms ddyweydnapherasant iddynt roddi arian, bwyd, a dillad y plant i'w gofal hwy. Mor naturiol yw i'r rhai ysbeilir o ffrwyth eu llafur o'u tai, ac o'u bwyd i ddeifio eu hunain yn ngwynias fflam y bar ag ydyw i Jack y ganwyll" wneud felly. Cam yn yr iawn gyfeiriad oedd troi peth o ffrwd odrwgsawrus y customs a'r excise i geisio gwrteithio maes addysg a hi. Ond yn union y mae y gwyr mawr yn gweled gwerth yr achles ao yn penderfynu gan na chasgl eb" rawnwin oddi ar ddmin na ?1, ;;8 (?di ar ysg-aU" fod y ddaear yn rhy dda i blant y tylodion, ac mai eiddo eu plant hwy yw y breintiau mawr. Y mae eyfran helaeth arall yn dyfod yn uniongyrchol o r dreth dan yr Intermediate Education Act. Fel yr atebodd George Stephenson, pan ofyn- wyd iddo pa beth oedd yn troi y peiriant, mai yr haul oedd, felly gellir atob yn ddigon sicr mai y gwejthiwr sydd yn talu y trethi, a phob tar arall, oblegid gwaith yw yr unig fath o arian dderbynir ar fwrdd eyfnewid Duw ei hun, Forgeries yw yr holl cheques a'r bills of exchange, &c., nad oes balance 0 waith tu cefn iddynt. Erbyn hyn dyna ElusenCraddock ac Elusen Howell, arian y rhai sydd yn herwydd eu byd caled yn wall 0 gof a phwyll nac arian union- gyrchol y trethoedd. Dyma y cronfaoedd a'r ffrydiau sydd i gynal yr ysgolion can- olradd a chrefftwrol. Eto oloir plant y gweithwyr allan o'r ysgolion gynhelir a'u heiddo hwy eu hunain. Nis gallaf ffurfio unrhyw ddirnadaeth gywir pa ran o draul yr ysgol fydd yr holl ffrydiau hyn yn ddwyn, feallai mai pedair rhan o bump. Beth bynag fydd, amlwg yw y bydd y cliweeh put y flwyddyn o leiaf yn cloi y drws ar blant y gweithwyr, gydag ychydig eithriadau dim, gwerth son am danynt bron, canys ychydig iawn fydd etholedigion y Foundation Scho- larships, a pnrin iawn ran y rhai etholir. Felly, beth yw yr ysgol ganolradd eto ond ysgol i fawrhau y gwahaniaeth, i ledaenu yr agenddor rhwng y gweddol gJfoethog a'r rhai tylawd ? I ro'i breintiau i ryw un o bob deg feallai o blant Cymru, a chyfrif yr oU, i, f ?.ILi un o bob mil o rai tylodion. Nid mewn llawer man y mae elusenau fel rhai Craddock a Howell i'w lladrata oddiar y tylawd. Eto yr un yw y cynllun, llad- rata trwy y trethoedd wneir. Diau hefyd y ca llawer ardal gam, am y digwydd fod rhyw rai cyfoethog mewn ardal arall yn f&fri 0 yr ardal hono a rhoddion at adeiladu lysgol yno. Felly nid gwir eisieu ardaloedd bob amser a ga ystyriaeth Wedi'r cyfan da cael yr ysgolion. Gwell fydd pan fydd allweddau teilyngdod, Be nid unrhyw allwedd, aur neu arian, yn agor y drysau. Pan ystyriom gymaint symuawyd yn mater addysg, am lawer o'r hyn yr ydym yn ddyledus i chwi, Mr Golygydd, gellir hyderu y bydd yr arf poeni a'r arf brando y school fees wedi myned ar ol y rack a'r stock cyn y cyraedd yr haul Alb in Eilir lawer gwaith eto.—Yr eiddoch, D, Riiys Jo,;Es (Ffabi,iiydd).I 19, Paget street, Caerdydd.
IY DDIRPItWYAETH DIU.
Y DDIRPItWYAETH DIU. BRYNSIENCYN, MON. Y mae amaethwyr ardal Brynsiencyn, Men, yu deuhreu parotoi eu harfau gogyfer a'r Ddirprwyaeth Dir. Nos Fawrth, yr 28ain cynfisol, cynhaliwyd cyfarfod rhag- barotoawl, a phenodwyd Mr W. H. Jones, Treifan, yn ysgrifenydd i'r mudiad. Hys- byswyd y cynhelld ail gyfarfod nos Wener, Ebrill 7fed, ac anfonwyd nifer mawr o bostcards i amaethwyr ardaloedd Bryn- siencyn, Llangeinwen, a Llanfair-y-cwmwd, yn erfyn arnynt ddod i'r cyfarfod. Cyn- haliwyd yr ail gyfarfod nos Wener, ond ni ddaeth ond rhyw haner dwsin o amaethwyr ynghyd. Teimlid nas gellid mabwysiadu unrhyw gynllun o weithrediad heb gael cynorthwy y ffermwyr yn fwy cyffredinol, a phasiwyd i ohirio y cyfarfod hyd nos Wener, yr 21ain cyfisol, pryd y disgwylir y bydd cyfangorph mawr yr amaethwyr yn bresenol. Penaerfynwyd i wneyd apel at yr amaethwyr trwy golofnau y Oenedl i ymuno yn galonog ac i roddi eu hysgwydd yn selog dan yr arch. Yn awr yw yr adeg iddynt roi pcb ewyn ar waith, os ydynt am brofi i'r wlad fod sail wirioneddol i'w cwynion, ac os ydynt yn gwir ddymuno cael derfdfau tir mwy cyfiawn.
IDASLWAIN ECHRYDUS I GYMRO…
I DASLWAIN ECHRYDUS I GYMRO YN OHIO- Yn gynar foreu ddydd Mercher, Mawrth 8fed, deuwyd o hyd i gorph Joseph D. Davies ar reilffordd y C. H. D., yn Coalton, a'i ben wedi ei wahanu oddiwrth ei g rph. Ymddengys iddo fod yn yfed yn drwm er's rhai dyddiau, a'r dybiaeth ydyw iddo gychwyn adref i Glen Roy, iddo orwedd ar y rhoilffordd a chysgu, a chael ei hyrddio gan yr agerbeiriant i arall fyd. Dyn tua 50 mlwydd oed ydoedd y trancedig; ond nis gwyddom yn mha le yn Nghymru y ganwyd ef, nac enwau ei rieni, ond daethum i adna- byddiaeth ag ef tuag ugain mlynedd yn ol, pan oeddwn ond plentyn yn Mhenmachno, Gogledd Cymru. Yr adeg hono gweithiai yn Chwarel Rhiw Fachno, ac adwaenid ef gan ei holl gydnabod fel Joe'r Miner." Bu yn briod am amser byr; bu farw ei wraig trwy gael gwasgfa, a syrthio i'r tan a llosgi i farwolaeth. Mae y Parch Rowland Jones a minau wedi penderfynu cael beddfaen i ddynodi man ei orweddfan, a diamheu genyf y bydd yn bleser calon gan ei hen gyfeillion yn ardaloedd y chwareli o fro Machno gael y oyfleustra i'n cynorthwyo yn y mudiad; gallant anfon fel y oanlyn; Rev Rowland Jones, Glen. Roy, Jackson Co., Ohio, a bydd i Mr Jones gydnabod derbyniad pob rhodcL-E. 0. Itoln'is, yn y I)rych."
Moelfre-I
Moelfre- I Dydd Gwoner y Groglith, cynhaliodd yr eglwys Annibynol yn y lie uchod ei gwyl lenyddol fel arfer. Arweiniwyd yn y pryd- nawn gan Mr William Jones (Gwilym, Meredith), Rhesycae, ac yn yr hwyr gan y Parch Morgan Morgan Davies, gweinidog y lie.; Beirniaid-Y canu oedd Mr.T. S. JOIIOS, Yoelycriw. Y rhyddiaeth, Mr Morgan Davies. Y farddoniaeth, Mr Thomas Wil- liams. Fforddlas Fach. Enillwyd gwobrau gan P. Roberts, Pontyddol; Miss Jones, Tanyllan, Llanfydd; W. Jones, Rhesycae; R. H. Jenes, Llanefydd; P. Davies (Ap Cled- wen), Gwytherin; parties Moelfre a Llan- fair; Cor Moelfre Miss Owen ao R. R., Llanfair; E. A., Llanfair; R. Roberts, Abergele; J. Roberts, Llanfair; R. Roberts, Moelfre; J. Jones, Moelfre; P. Roberts, Llanefydd; R, Davies, Llanefydd; R, Davies, Moelfre; E. Jones, Moelfre; a T. (Roberts, Noelke.- U)i oedd yno.
ITKETHI UNDEB OAERNAttEON.
ITKETHI UNDEB OAERNAttEON. Cymraei; ynte Saesneg? Cynhaliwyd cyfarfod arferol Gwarcheid- waid Undeb Caernarfon ddydd Sadwrn, pryd y dygodd MrW, J. Williams (cadeirydd y pwyllgor arianol) yn mlaen amoangyfrif y pwyllgor am y flwyddyn ddyfodol. Dy- wedai y byddai yn angenrhetdiot cael £1!J5 7, sef ychwaneg o 1:1500 M'r flwyddyn ddi- weddaf, a phriodolai y codiad i'r ffaith fod y cynorthwy allanol am y flwyddyn ddiwe Idaf yn fwy o £ 500 na'r flwyddyn lfaenorol a'r costau cyffredinol yn fwy 0 X397. Wedi talu holl ddyledion presenol yr Undeb ni byddai y swm mewn llaw ond tua;C40. Y dreth y bwriedid gofyn am dani ydoedd Is Ie yn y bunt, sef Jo ychwaneg nag am y flwyddyn ddiweddaf. Wedi i Mr Williams orphen rhoddi yr ad- roddiad uchod yn Gymraeg, gofynodd Mr John Robinson ar fod iddo gael y manylion yn Saesneg.—Mr Williams: Gwiiaf hyny, gyda chaniatad y bwrdd; a disgwyliaf i Mr liobinson dalu i mi am gyiieithu (chwerthin).—Atebodd Mr Robinsonnad oedd angen goyn am ganiatad y bwrdd; yr oedd ganddo hawl i gael yr adroddiad yn Saesneg, -Mr M(iUiamg: Os ydych ynmyned i'w hawlio, yna gwrthodaf ei roddi.-Mr Robinson a sylwodd fod y bwrdd yn rhwym wrth gyfraith i gario oi weithrediadau yn mlaen yn Saesneg; ond nid oedd erioed wedi gwrthwynebu iddynt fyned yn mlaen yu Gyinraeg. Credai y gwyddai gymaint am faterion arianol a neb yn yr ystafell, ac ar y cyfrif hwnw hawliai gael gwybod cyn- wy" yr adroddiad.—Atebodd Mr Williams d fod yn hollol barod i gydsynio a chais Mr Robinson. Nid oedd yr hyn a ddywedodd o'r blaen ond ysmaldod. Sylwodd hefyd nad oedd wedi gweled Mr Robinson o'r blaen yn mwrdd y gwarcheidwaid er's deuddeng mis.—Mr Closs, Llanberis, a ddywedodd fod Mr Williams yn hollol iawn, oblegid fe bas- iwyd penderfyniad gan y bwrdd beth amser yn ol i gario y gweithrediadau yn mlaen yn Gymraeg.—Yna beirniadodd Mr Robinson yr amemgyfrif. Dadleuai y dylai y dreth f jd yn llawer llai, yn ogymaint ag mai y rheswm ei bod mor^achel y flwyddyn ddi- weddaf ydoedd fod ychwanegiad o £1600 yn angenrheidiol er clirio y balances, yr hyn nid ydoedd mewn bod yn awr.—Wrth gynyg fod yna alwad am dreth o Is Ie ar y plwyfi, sylwodd Mr W. J. Williams fod y gostyng- iai y tro hwn mewn gwirionedd yn 2Jo yn y bunt. Eiliwyd y cynygiad gan MrMenzies, yr hwn, fodd bynag, a gwynai oherwydd fod ffigyrau y flwyddyn hon, i'w cymharu ag eiddo y tair blynedd blaenorol, yn dangos codiad anarferol.-Ar y pen hwn dywedodd y clerc (Mr J. II. Thomas) fod Mr Menziea o dan gamargraph, gan y buasai yr alwad ynddi ei hun yn llai. Anhawdd, fodd bynag, ydoedd rhoddi eglurhad eyflawn ar y ffigyrau mewn cyfariod fel hwn.-Cyfeiriodd Mr John John Evans at y ffaith ydylid cymeryd i ystyriaeth yr ychwanegiad mawr a gy- merodd le yn y taliadau i'r tyl ,dion.—Cyd- syniwyd a chynygiad Mr W. J. Williams, ac ar gynygiad Mr J. Hugh Roberts dewiswyd pwyllgor i barotoi crynodeb o'r cyfrifon am y tair blynedd diweddaf i'w anfon i bob gwarcheidwad, a phasiwyd hefyd fod pob aelod yn y dyfodol yn cael copi o'r amcan- gyfrif bymthegnos cyn i'r pwyllgor arianol ei ddwyn o flaen y bwrdd.
I ORAIG YR UNDEB.
I ORAIG YR UNDEB. I Cyfarfod Chwarelwyr Dinorwig. Gwelaf fod yehydig wallau wedi digwydd yn yr adroddiad anfonais i chwi o hanes y cyfarfod uchod. Prin y credwn fod angen cywiro hyn i'r cyfarwydd, ond rhag y dichon i'r anghyfarwydd wneyd camddefnydd ohoni, hwjrac mai gwell yw ei gywiro. Pan y dywedir gworth faint o lechau fyddai yn rhaid i'r chwarelau wneyd er cynyrchu 12p o gyflog yn ol poundage gwananol, dywedir yn yr adroddiad "A'r rhai sydd yn cael 10s 6c o boundage wneyd gwerth 8p o lechau i gynyrchu 12p o gyflog," pryd y dylasai fod a'r rhai sydd yn cael 10s o boundage &c. Eto, pan y cyferbynir gwerth y Princess cyn newid eu prin, a'r hyn ydynt yn bre- senol, dywedir fod 700 o'r goreu yn werth 21s," o dan yr hen drefn. Yn ol y drefn newydd mae 600 (yr hyn sydd gymaint o rif mewn llechau, ond dwy gareg) o'r goreu yn werth 20s." Yna dywedir, Felly mae y gostyniad yn y goreu yn Is 3c," &c., pryd y dylasai fod yn swllt o ostyngiad. Fe wel y cyfarwydd ar unwaith, ond id,lo sylwi ar y ffigyrau sydd yn blaenori ac yn dilyn, yn y ddwy engraipht hyn, nas gall yr adroddiad, fel y mae, fod yn gywir, oblegid mae yn hunan-gondemniol. Yn nes yn mlaen yn yr adroddiad dywedir Gosodir y bargeinion," yn lie "GOIIOdtr y bargeinion." Eto, dywedir, a'r rhai hefyd a ystyria yn meddu yraddiriedaeth y gweith- wyr," yn lie a'r rhai hefyd a ystyrir," &e. Eto, "Byddai sefydlu bwrdd o'r fath yn llatun o hwylusdod," yn lleyn Ilaer o hwyl- usdod. Credaf mai teg a'r cyfarfod lie a'r siaradwyr fyddai cywiro hyn.—Oohebydd.
I GWAITH DWFR PORTHDINORWIG.
I GWAITH DWFR PORTHDINOR- WIG. Unwaith eto daeth y mater uchod i sylw Bwrdd Iechydol Caernarfon ddydd Sadwrn trwy i lythyr gael ei ddarllen oddiwrth Mr Ellis Roberts, Porthdinorwig, yn gwrth- wynebu i'r ddwfrgronfa a fwriedir ei gwneyd yn y Bush oblegid ei bod ar safle anghyfleus, fod y cynllun yn un henafol, ac na ddylai y bwrdd feichio trethdalwyr anfoddlon A'r g6st o gar;o y gwaith allan. Darllenwyd hefyd gopi o benderfyniad a basiwyd yn festri 15air-is-gaer yn erfyn ar i'r ?wrdd beidio myned yn mlaen a'r gwaith yn ngwyneb y ffaith fod Mesur Cynghorau Plwyfol wedi ei ?ddwyn ?'r Senedd.—Dy- ?wedod(IMr John Menzies nad oedd 8&do gwbl i haeriadau Mr Ellis Roberts. Yr oedd y bwrdd wedi bod am dros wyth mlynedd yn ymdrechu dyfeisio fford(I i Jgyflenwi Porth- dinorwig 4 dwfr, a chynllun y Bush oedd yr unig un y gallent feddwl Jam dano.-Mr J. Hugh Roberts a Mr D. P. Williams kefyd a ddywedasant nad oedd dim grym yn ngwrth- wynebiad Mr Roberts.—Mr J. Griffith, Bryn, a ddywedodd nasgellid celu fod teimlad tra chyffredinol yn y plwyf yn erbyn y cyn- llun, a'r prif reswm ydoedd y gost. Dadleuai na ddylesid gwneyd carthffosydd yn Mhorth- dinorwig heb fod hefyd rhyw gynllun i'w glanhau. Gan fod y plwyfolicn yn fodd- lawn oedi eto, credai y dylai y bwrdd gyd- yiuffurfio a'r dymuniad.-Hysbygodd y clerc (Mr J. H. Thomas) fod canoedd o lythyrau wedi eu derbyn oddiwrth Fwrdd y Llywod- raeth Leol yn nghylch y mater, a'r perygl ydoddd y byddai i'r Bwrdd hwnw wneyd y gwaith a gorfodi pobl Llanfair-is-gaer i ?d, n y draul.—Penderfynwyd anfon llyth- yr ;?r Roberts a phenderfyniad y festrii'? ljwrdd yn. Uundain.
Advertising
MOURNING CARDS. Utrj- Os oes arnoch eisieu CAR U I AU COFFADWKIAETHOL hardd a da, o'r patrymau diweddaraf, yn Gymraeg neu Saesoneg, am y prisiau mwyaf rhesymol, anfon- web i'r Swyddfa hon
I Manceinion. I
I Manceinion. I Mae yn rhaid cyfaddef fod digon o ar- wyddion i'w gweled y gwneir ymdrech ben- derfynol i glwydo y Suspensory Bill, ac na chlywir fawr os dim son am dano yn ychwaneg yn y senedd-dymhor bresenol. Mae y blaid Eglwysig eisoes yn dechreu clochdar ei goruchafiaeth yn Manceinion. Ymffrostiant eu bod wedi creu y fath ystorm yn ei erbyn yn y wind lies dychrynu y Llywodraeth, gwasgaru y gelynion, a gyru Lloyd George ar ffo. Mae rhai o fawrion y tu a newyddiaduron dylanwadol wedi b d ers amser megys tan gochl yn cymhell Ulster i wrthryfela os pasir Mesur Ymreolaetli i'r Iwerddon. Hyd yn hyn edrychid ar yr ebychiadau yma gydag ys^afndcr, ond y mae y gochl yn nayned yn deneuach yn barhaus, ac yn awr nid oes ddadl nad ydyw iaith o'r natur yma erbyn hyn yn gwi1) gwedd beryglus. Byddai yn eithaf peth cofio, wrth chwythu tan gwrtliryfel, na wyr neb yn mha le y terfyna. Yn nhrefydd mawrLloegr inae haenau trwehus mewn cymdeithas, fel pylor sych, yn barod i ffrwyi'o. Os cyneuir y tin yn y Wcrddon by<i(l y gwreichion yn sicr o gyiLacdd Lloi'jrr, a rhoi yr elfenau tanllyd yn wenflfam. Yr arglwyddi, y land- lordiaid, a'r cyfoethogioii sydd ar hyd y blynyddoedd wedi bod yu ymrolio mewn cyfoeth a gynyrchwyd irun y gweithwyr, —dyma y bobl fy d(I sior o losgi eu dwy- law os gwelir byth ryfrl cartrefol yn de- chreu mewn unrhyn- j,i o'r Deyrnas Oyf- unol.—Terwyn.
ILlanarth. -I
I Llanarth. I BWUDD Y.SGOL.—Cyfarfu aelodau y bwrdd uchod brydnawn ddydd Mawrth diweddaf, pryd yr oedd yn bresenol Mri Morgan Evans, Y.H. (cadeirydd), J. Thomas (is- gadeirydd), y Parchn J. M. Prydderch a W. Griffiths, y Mri J. Evans, J. Lloyd, J. C. Jones, R. J. Oliver, ac R. Rees. —Darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd Ffordd Fawr Aberaeron, yn gomedd pont bren yn agos i FiJlll)u-ganoJ, gan awgrymu mai ychydig bach 0 ymgais leol oejld yn eisieu.—Cadben Lloyd a ddywedai fod yno ddwfr cryf, ac os oeddynt i ddisgwyl rhieni i hebrwng eu plant hyd at y fan hono bob boreu, a d'od yno i'w cyfarfod bob nos, eu bod yn disgwyl gormod. Y Cadben a ddywe,lai nad oedd gan y bwrdd ddim i'w wneyd yn mhellach, ond fod gan yr ynadon fwy o awdiirdod yn y cyfoiriad o orfodi cael pontbren yno os y gwelent hyny yn angen- rheidiol.—Darllenwyd hefyd lythyr oddi wrth y Cyngor Addysg yn gofyn am mgor o fanylion mewn cysylltiad a'r ysgol sydd i'w hadeiladu tua chymyaogaeth Brynhafod. Archwyd i'r clerc ateb fod y bwrdd hwn wedi ethol nifer o aelodau i gyfarfod aelodau Bwrd,l Ysgol Ll. 'Iwt?nog, gwneyd trefn- iadau pdla.cb, ac fOO y wyt?Ctfh ey(I trefn- wedi ei anfon i Lanwenog er dechreu Chwefror, ac yn ceisio ganddynt hwy benodi'r dydd a'r man cyfarfod, ond nad oedd dim gair wedi ei dderbyn oddi wrthynt hyd yn hyn.- Writ rLstr yr absenolion yn parhau yn lied boblog; ond yn wir, yr oedd activity rhai o'r aelodau yn y cyfarfod heddyw yu awgrymu fod eu hamynedd yn cael mwy nag hyd yn nod ei pherffaith waith." Wrth osgo y bwrdd heddyw yr ydym yn tybied fod ystorm ysgubol ar dori allan. Peidied y rhai hyny sydd wedi manteisio ar y llacrwydd a'r amynedd y mae y bwrdd wedi ei ddangos tuag attynt yn y gorphenol a meddwl ei fod yn ddicldiwedd; na, y mae torfyn swta i'w roddi arno ae nid i'r bwrld y gelwirhwyntchwaitheithr i Aberaeron o flaen ynadon y sir. Beth tybed fydd eu hesus- odion: Oni cheir diwygiad mawr a buan bydd o'r cymydogaethau hyn lawer o blant yn derbyn eu liaddysg yn ngholeg y Clio, ger Bangor. Bu cais am godiad cyflog ysgolfeistr Llanarth dan sylw am ychydig, ac ar gais Mr Oliver gohiriwyd y mater hyd y bwrdd nesaf, Y mae yn debyg fod yr arholydd wedi credu y gwnai awrlais ryw les yn ysgoldai y bwrdd, ac awgrymodd hyny yn ei adroddiad am ysgol Llanarth, a mawr y siarad fu ar y pwnc. Barnai un y gwnau gwerth haner coron o gloc y tro; un arall, mai gwell fuasau cael un gwerth tri a chwech, ac wrth weled yr aelodau mewn eymaint o benbleth dywedodd y cadeirydd fod ganddo ef gloc ag na hidiau efe ronyn i bretanto y bwrdd ag ef. Nidyw, meddai, wedicerdded dim er's blvnyddau, ac nid wyf yn meddwl 1 yr aiff o gam byth chwaith. Wedi ychydig siarad pellach penderfynwyd cael un i Lanarth heb fod dros goron mewn gwerth. Dygodd y cadeirydd draft scheme o Addysg Uwchraddol Ceredigion. Gwnaod sylw neillduol 0 adran 84, a phasiwyd y pender- fyniad canlynol yn unfrydolThat this Board lieat-tdy support sec. 84 of the Inter-I mediate School Scheme( Cardigan), as agreed by the Joint Education Coinuiitte, and condemn most emphatically the words Or school governed by a scheme under the Endowed School' Act," as evidently playing unto the hands of denominational schools." Dygodd hyn waith y prydnawn i derfyniad. YK AMAETHWYR.—Araf iawn y inae y symudiad yn myned yn y blaen. Nid oes dim newydd wedi digwydd er pan anfonwyd gair gennn o'r blaen. Gobeithio y cawn y gorchwyl ganddynt tua'r wythnos nesaf. Y mae yr amser yn sicr o fod yn brin, ac mor sicr a hyny yn bwysig.—OohebycUl.
Llanrwst-
Llanrwst- YR Euoo YN FFOI, A'R HEDDGEEDWAD AR EI OL.—Nos Fercher yr oedd cynwrf tu fewn i'r King's Hea 1 Inn, yr hyn a barodd i luaws mawr o bobl sefyll o gwmpas Ym- ddengys fod Mr Evans, gwr y gwesty, yn haeru iddo ddal un George Edwards a'i law yn mhoced Mr Ffielding, yr hyn a wadai y naill a'r llall, a rhai hyn yn bendant. Mvnai Mr Evans, fodd bynag, ei roi yn y ddalfa, ac aeth i'r drws i alw ar heddgeid- wad. Erbyn hyn yr oedd Edwards wedi taro Robert Thomas, y crydd, nes yr oedd ar lawr, am vmyryd, ond y foment y clywodd Edwards Mr Evans yn galw yr heddgeid- wAd, rhedodd i fyny Heol Dinbych, a throdd drachefn i Heol Watling. Pan welodd y swyddog Roberts, o Gapel Garmon, hyny, rhedodd yntau ar ei ol. Wedi rhedeg i ben pellaf yr heol, safodd y carcharor, a chyf- ododd gareg, gan dyngu os deuai y swyddog yn agos ato y byddai yn sicr o'i ladd. Ond pan welodd y swyddog yn myn'd a'i law i boced ei got, tybiodd ei fod yn chwilio am ei staff, a llefodd, Os peidiwch a defnyddio'r staff, mi ddoi. gyda chwi," Yna cymerwyd ef i'r ddalfa. Dranoeth dygwyd ef o flaen Mr Blackwell a Dr Evans. Haerodd Mi Ffielding ywø. eto nad oedd y bachgen wedi gwneyd dim. Dirwywyd ef i 5s a'r costau, neu. bedwar diwrnod ar ddeg o gar- char. Yr un diwmod yr oedd dau frawd iddo, Dafydd a William Edwards, yn cael eu hebrwng i garchar Caernarfon, am chwe' mis a pkyiathegnos bob un am iygwth ceid- waid yr afon. PWYLLGOR v GOLEUNI. —Brydnawn Mer- cher. yu y Town Hall, ymgynullodd. y pwyllgor uohod. Yr oedd yn bresenol Mri W. Williams, R. P. Hughes, R. Jones, E. Jones, a George Wynne. Yr oedd copi 0 benderfyniad a basiwyd yn y festri flyn- yddol yn nghylch symud lamp o Danygraig, yn nghyda deiseb wedi ei llawnodi gan drig- ianwyr y rhanbarth hwnw, yn cael eu gosod ger ou broil, Penderfynwyd, yn gymaint a bod tyiuor goleuo lampau yn awr ar derfynu, fod y mater yma i gael eu sylw mewn amser dyfodol.
Advertising
Rhoddodd Eglwys y Redyddwyr yn Pen- uel, Llanrwst, alwad unfrydol i Mr Morgan Howell Jones, 0 Goleg Bangor, i ddyfod i'w bugeilio. Deallwn fod Mr Jones wedi ateb yn gadarnhaol. MM yn frawd ieuanc gobetthiol iawn, ac yu enedigol a ardal blwynpia, DO YOU BELltiVE IT? IF NOT, WHY NOT ? WHEN THE PROOF IS SO EASY. atiolooo is being distributed in F HEE SAMPLES, Bring out your pen and ink an d write your application in time for next ;inILt¡1rEtîRI ING nnn. famed for the UNPHECEDENTED VALUE and MARVELLOUS SUPERIORITY of their manufactures, undertakes to send one of their magnificent" Auraman GOLD LONG GUARDS to every reader, in order to place in the clearest light to those whom it mo>t concerns—the retail Uuye?thi) immense advantages to be secured by sending direct to the Largest Manufacturers, and thus cutting off the heavy int-rm-*iiate profitr U:ecb:fg';s are .?) !h:J;,o::d complete with spring swivel-exact rf?pr?ntations ofrmlgoidgu?asatil0earh. We give them ENTIRELY FREE because we send with each our new catalogue, the most Valuable Book of Reference ever publiahodp snowing how we are enabled to cut down heavy prices, and give value for value for every penny entrusted to us. Our beok contains hundreds of the moot" ouderful bargains ever offered, is crammed with information, and profusely illua- trated. It also contains a series of the most Remarkable Testimonials ever WTÎzren, Amazing prices:—The "Rough and Ready W?tch?* 7B. ag.ffim.t "Challenge" ?-tr? seconds rW Silver Watch, IN. Albert ChaiM.ls; Brooches, !s; ScarfpiM, 6d. H. Samuel*o oelebrated "Acme watchesforladim and gentlemen; solid sterling silver cases extra jewelled. Worth 3 piin:!?It :,er The ei,w}eish Levers, r.:lr: and j,??lled, in M.11-k?d ?t..t il'er cases, Worth 5 guineas, l-ili 6d. Solid si1 (Md Watches from 30s. A Five Years' Warranty and a Month's Free Tn 1 allowed in addition to the Bad Value in the World. Full particulars of H. Samuel's SPECIAL Fh EE BONUS-ALLI NCE by ?hi?h .rch&4, receive the G-t4,T Shan of thhJt:r iec:iv:J:3;:1:;ti of Free-bonus ?ifts. will be included with the Cata- logue.-H. SAMUEL, Lever Watch Manufacturer. 97, 99, & 101, Market street, Manchester. P,8.-Cut ont this announcement as being a reader of the Y GenMI Gymreig," and en?Joee it, together with your name an d d,- ritt?u Terr ;.r For 4expen? of andkJ0= =,T ror cost of catalogue, send NINE STAMPS.
Caernarfon-
Caernarfon- SEFYLLFA ARIANOL Y GORPUORAETH." Yn y cyfarfod diweddaf, a gynhaliwyd ddydd Mawrth, yr oedd y cyngbor trefol yn penderfynu ar ei amcangyfrifon arianol am y flwyddyn ddyfodol. Gwnaed yn hysbys fod y SWIn dyled^s i Mr Stythe am roddi y llyfrau mewn trefn yn 89p 158 7 c. —Amcan- gyfrifai y pwyllgor arianol fod y treuliau a fuasent yn syrthio ar dreth Y f/(:¡.erol district yn 4501 p ar ol tynu allan y derbyniadau, y rbai a amcangyfrifid yn 840p. Dang-, ar yr un p,yd, fod 900p o'r dreth hon eto heb eu casglu, fod yn ddyledus oddiar bobl am wrtaitb, a oOp am waith carthffosol, &c. Hefyd, yr oedd y cynghor yn nyled y trysorydd ar y 25ain o Fawrth diweddaf yn y swm o 1264p. Er mwyn i'r cynghor afiu cadw ei ben, dywedodd Mr Rees (cadeirydd y pwyllgor arianol) y buasai treth o .'is 9c yn y bunt yn angenrheidiol, a gwnaeth gynyg- iad i'r perwyl hwnw. Eiliwyd y cynygiad gan Mr Issard Davies.—Cynygiodd Hr William J. Williams, fel gwelliant, dreth o 2s 9c yn y bunt, a chyfeiriodd at y ffaith fod cyinaint a 687p 19s 7c yn ogwahanol gron- feydd y Gorphoraeth y flwyddyn ddiweddaf, ac eto yr oedd y Gorphoraeth yn ddyledus i'r trysorydd am 1264p. Dylasai y IlWIn biaenaf gael ei dynu o'r olaf ar bob cyfrif. Wrth eilio y gwelliant, protestiodd Mr J. R. Pritchard yn erbyn fod y swm aruthrol o OOOp yn cael ei adael heb ei gasglu. Dy- wedodd Mr M. T. Morris hefyd ei fod yn gywilydd fod pobl mewn sefyllfa dda yn cael eu goddef i fyned i gymaint o ddyled. Pasiwyd y cynygiad gwreiddiol. Yna, fel ail-welliant, cynygiodd Mr Carter dreth o 3s y bunt. Eiliwyd hyn gan Mr Issard Davies a chefnogwyd gan Mr Pritchard, a phasiwyd yn ddi wrth wynebiad,—Pender- fynwyd gwneyd treth 0 6c yn y bunt i gy"r'd threuliau y gronfa fwrdeisiol,- Hysbysodd y maer fod y Ilyfrau yn cael eu gwneyd i f, ny, a disgwyliai iddynt fod ya barod i'w cyflwyno i Mr J. R. Pritchard, chartered accountant, cyn diwedd y mis hwn. Gofynodd Dr Parry paham nad  oeddys wedi cario allan benderfyniad y cyfarfod diweddaf i ofyn i Mr Pritchard ym- weled a'r dref c?- diwedd mis Mawrtrl.r mwyn cychwyn dull newydd c gadw cyfrif- on. Atebiad Mr Roe, ydoedd mai dymuniad Mr Prichard ei hunan ydoedd peidio dyfod drosodd hyd nes y byddai y llyfrau yn barod.
Ty nygwndwB Ceredigion.
Ty nygwndwB Ceredigion. Cynhaliodd Annibynwyr y lie uchod en te parti a'u cyfarfod adlaniadol eleni fel ar- ferol ar Uun y Pasg. Mae'r wyl flynyddol hon bellach yn hen sefydliad gan ysgol Sab- bothol y lie. Ymgasglodd torf o blant yn nghyd i gyfranogi o'r gwleddoedd. Ar ol gorphen gyda'r te a'r bars brith ened cyfar- fod adloniadol hwylas. Cyuwysai y rhaglen adroddiadau, dadleuon, darllen difyfyr, unawdau, deuawdau, partion tonau gan gor y plaut a'r cor mawr. Cymerwyd rhan gan y brodyr a'r chwiorydd canlynolMri David, Willie, a John Hughes, Penlon; Misses.Jane a Sarah Hughes, eto; Misses Thomas, Ffynon Dderwen; Mr David Evans, Cross Inn; Mr T. LI. Jonts, Penclawdd Mawr; Mr John Davies, Heodrelas; Kri Timothy a To of Jones, Cwmeri; Misses Rachel a Mima Jones, etc; Miss A. Davies, Blaenypant; Mr Samuel Evans, Gilfach; Mr J. Jones, Cwinere; Miss Mary Davies, New Inn Shop; Mr W. Edward Davies, eto; Mr Benjamin Davies, Police Station; Miss Rachel Ellen Davies, eto Mr David Jon- athan, Ty'nygwndwn Yilh; Miss Mary Jonathan, eto; Mr David Gri ffith, Ty'r Capel; Miss Jane Griffith, eto; M iss Rachel Evans, Rhos; Miss Hannah Evans, Temple Bar; Miss Ann Evans, Fro Miss Sarah Jones, Temple Bar House; Miss M. J. Thomas, Penbryn; Miss M. E. Jones, Castle Green; Mr John Jones, Cwinere, &c. Llyw- yddwyd y cyfarfod pan y Parch B. Carolan Davies. Clorianwyd y gwabanol ymgeiswyr ieuainc gan Mr Thomas Davies, Dremddu fawr. Arweiniwyd y coran yn ddeh gan Mr John Jones, Cwmere. Ar ol m= trwy dair awr o raglen 11awn am: Y. Z. adloniant, terfynwyd yr wyl.-Y P. Z,
Caergeiliog.
Caergeiliog. Cynhaliwyd cyfarfod cysiadlenol blyn- yddol Caergeiliog, Mon, cos Lun y Pasg. Llywyddid gan Mr Robert Roberta, Ty IJen, ac arweinid gan Mr John Lewis, Llanllibio. Clorianwyd y gerddoriaetk gan Mr D. Pryse Jones, G. and L., T.S.C., Niwbwrch; a gwnaeth Miss Katie Jones, Caergybi, rhan yn ganmoladwy iel eyfeiles. Y dat- geiniaid oeddynt, Mri. T. Smith Owen, Dwyran W. Owen. Penymynydd; a J. Hughes. Yr oedd y lie yn orlawn. Enill- wyd y gwobrwyon gan y rhai canlynol Z-- Mr W. Owen, Penymynydd; Miss Williamg, Valley; Miss Williams, Caerelen: MtM Hughes, Caergeiliog; Mr Richard Tho-&% Ty'nrho8, Ti -.i; Mr B. WiUiMM. Ty Capel; Mr H. Isgaer I?wis. Porthdinorwig; Mr John ThomM, Llanfair; Mr JoM Hughes, Valley; Mr Owen Jones, Niw- bwrch; Mri. Hughes a Salt; Mr R. :8, Parry, Brynala; daeth dau barti yn ndaen, sef Valley (Mr John Hughes, arweinydd); Pontrfiydybont (Mr T. Breece, arweiDJdd), Dyfarowyd party y Valley yn oreu.