Y Genedl Gymreig

vfe'rio- vTWdoiuaeth i Kiflonydd, 'fiwyddtVr (7e,-14. Caernarfon.]

Y f?RM'. -W ?:'?? vn unig y ,.?.t,T :.n.wLMM? i-n?lM't. ooHad- -.aethot, Jco. M tV^rir tnp'od nmu llenyddol Mly i rtpy^th. Am y ?u.yr?y? "'r cy)?L<?r.

YMSON Y BARDD, I iv .<. I.M Ph?'" I-???-O'' :?'' ?M.?.:?.? .t'mh'?"? h mharlawr, !-nrh?' wyt gat, ? ? i-h(%w '"?' I

> rTi^rii [\KTFI COR OAERNAKkOX I v\ NGIIAKKLLEON. ti CorAI' >n -li'n IleiAivi I \ywnt fel,ii,n. ••nor o'u rhairorion r hwvl i'r '.dair hun. lr.rA ION AWR.

.) vMDDIFAD," oan T¡,}'S WY. ( «*• r.*a. hu^hg,<l«t effiuth t? I?'K" M'XW'K' v???d?. ? .? V -??M.,?, .1 ;J.nl d\,f,f  .\ig,-('{'nfTdd uolloewder yr Anwehdig. Maohk -KtH BOX.

í'W'l)]) 1";1:2 A DECHREU l&o. ,J •«). -.riy o'i driirf*n.—»'»dslyddiau rn ..■ c ii'.n vii hwy-U j'h r"h:.n. iv.y Y;v\ 8Ut t I'j d "ellau Ha-rt.t? i'?'??" ■\ i .,4-. i II"n." ¡:i}.;IJ1,. I ?; I

I i .> u. jhddiidur. 1 yu vidn:«i won I ^griienu • ,I s v n..It; r >vn,yd 1: 1, itli, drift Uoll JOll. talcoau. .W101,L h vi. i vr .idalci I !rt.?n"t h\ oy'r h\ ?,:hnr.n? ''?'' h?y?- \)h.??-tvf.'r?chwtdt'). l.ya '?Kn,nf be,1(1-,w ,r(</?thYUt!M'h. vw.'?i 'sj^tifenu, > Mimi y j awr: r- jl gweitimd. i Uwt yn segur, I. fnd, .» c • .,i: 11 newydd i r "I o kyd. Vy itio lUw rhi i",(I. i.*wli i pitCi (-ii ii,-wid h id vu by,t JA eawn Ut. > llrtAvor dt.1" ¡tdais Yn wo-ii. a "i gw iv'. ';1 yn cId>luT lion Ei gweiM ft in i' ;)'11 "Yr. Mati l"i»wcT uu Nj Y j- lmn ro'i^ l»wr, Ai arii f\ mhrn yn chw.-nhin. Neu yu fy (Il,.i,/n faw Ot.d U't! nuituit liwv'n 'sgrifenu Yo .m ,lvctùÜ.iur Lwy i.l! taw" •«• odrych isartro?. ofu gv*M boiuu invvv. r1.:ù ght'l ¡tic M weliv A iwxlau oyl'ri'), eel, i lk) neb t'" ¡iarll¡,n u uwr na' t H.-nncr <1WI i gwiuir jmA dircel ot ,1111 i':i -ur y dydd. *fn mvjnrg V- fy^d. !.»• ii# i': 'wilyddinu yn »w, i: .11:dJi1,;('. j, l.vtVi r^w'n i lnwr petbau fr«r*)! (il'ivr., i 'odd 16 ir-Hv. u bob dalen i' ilawt I*. "i., yu drist. .1. t>v\:nr.-D T >nbj #rur;. ?- -=

f.lapnai! Fft^tiuioj?. I ..(Y" :hwyrl ¡ 1:v M- Mr John Parry win 11' a John yn I" rhaith A :i y Frjii Lis" » < !lwa1' r'v1 f 0 .i t >rry, Mr J 011"11, I,d ,0, 1"><.1 :r eo Jt; o'r • • n fuaseiit ,II ei gyflnwrii -yd gurnod oywrw. i :.11 :1' baj. Pnndet- ?i,,?LU am ddiwrmid. j >nv yr ,o(.lu I,otl'lai.l I ;w er fyn- !I:T ¡' • • iyw* jlau ?Ltj (i?-t er ti ) •.inynodd j Parry -Tw -•* i'» ■ •! 't*. ii y t "aiild.1 y j ••• vn erbyn y wu i \i, « ■•jfc.yatr y '•. f o yr OMid v id- i • h i i r y:> ttoi ad- J '?.?;i?y('iy*')-.??i;i.Myttdi u- y I("Y '-(fyn:i t, i Blac;¡ Pl'c«tjiiiog, uftrchf b iir M' so/i Ki'lxMt' •hu jn y It'iu'uau, 'AI. .h.j.11 >no Xid oeM itrcf• -.i y Hy«, ms ni yd'ti.l i <•>. i' yiii sraa Mr ■ril]ia.'j) C". r nuii^ffyTid "i Vr I>i-.v. GvYTthud- ■ I y faille dm ua f"l ivit: tr.ynwv 1 r;rifMb, 1. '■ \l"l't;h, 1\10 fijAyr cf i dd< Oai'Ki>"j W wr, (My t v..]vdd fcu'. < i nliaUwd f .7 ;"e8 K J,;arJK'r' VI, I I ■l-i' Piurbri lc* v.ii 1.1(. ■ lj.,n^or, ,1.; .¡, h-.hiru. y f'n LK.tttffwtr un- -.rviki > i g w..lIj"nt yn ),u y tiaflrffJ o 1"4:, vi bydd tw t J oi;,j llythyniu vii y brif • •/ilfe yn y It! u-naa aiu hiuioi dydd. » h: ,,¡ r' i.j fawr i rai yn dal ynyllt- L'Wiiliaoul lcoedd yn IH.fi Hiawrion Llwgr, LU:)I,fT¡[¡UL.-Yn r Ofcdil y Parch R. J. •' y r.I\I l, yn trnddixli fwyaj uvddorol ar John :'Vw- li'ywyiid\Ty'i gan Mr J. J. Y.,t Mothe.I (TanygrU- 1) <:YUl.\t rt1f.U ruHw-n cyhrbd agored ivr ;• c-anu. &tt., gau Mis« Kloivjtce Mi&<. li'i.a liobertB, M'-< R',Ion -T s. Joncg. C..T. K iwarJs, c., •vi ,Y.. '•id, :mg liwrih, oanwyd tarolau I .•n.'yw o <■ a^ s.iaa ao nreill.

Y BYD CREFYDDOL lIB ANNIBYNWYR. jO DAN OLYGIAETH ANNIBYNWH]. T BLWYnniADFR CTNinjEIUFAOT.. Y inae y Blwydditidur CymiLUti(lfuol v Vht Conjjr,(jatiwtul Yevr-hcok) all y flwjrilJjrii nowydd wedi dyfod i law, ao or wul ydwyf oait prin wtxli onelamntr i edrych J drt sto etc, y luae ei gyuwysiad ar unwaith yn wldaw gw-lodil i'r neb a rydd ei auiser i'w ddarlkn. Y nine yn i:acl ei (Mwyn aU.111 "I"K blynyddiiu ti. '.i.if b dan n1.11 .i Undob Oynull<!i<ifaol, >1 goJIHir t-f g"n vegrifenydd swyddogol yr ITIIIeb. Dvina fi uy v g-Yfr,, Yllt"f dan olygiaeth y Parch W. J. Woong. }:, A.. Y in; YII mhob mo,hl }'1 ft l'i wyii'hu dod raawr anio. Cytiwysa y bJwydl1í\\r grynaod^b 0 banes gw«>itb«>lia'lau yrVndph yn Atai a H) ,Ie. y w y J'lwy urai th a é1r'¡ùdollodd y Llywyda, Dr HEHHER Kv 'AN>, o'r gjidair i'v I;lh,1 yn pyfluwn yni'i. Y man Cymru yn i»cl Uo tfilwng iawn yma: rhodiiir syhv, t'cl ano>\ i wi ini- dogj in Oymrrig a iuaut feirw yn vxtod y flwylclyn, ho yn ycliwanogol nt y syl",v j artVrwl rh<xldir darlun rhsgorol o'v diweddar Uui-rh. difr Joax THOMAS, D.D. Y ilia"1 1).I), Y ul- ,yiVunif y ^Wfiniiiogiuii a Inant icivw yn y*tod j flwyddyn yu ;;0, llè yr unddvnt wedi licxi j'li r weiuidoiuutb 8, ^yfurtabxld 3V V 0 flynyddau. K'uodiUr i,if -r yr eglwyni yn Uuuil:iin yn :il a'17,i (0 ys1 ifelkx-iid unilmdol. Y mac rhif y cir.i li.'pion sytUt a gofa] e^lwysig uniyrt yn v Bi-ifdiunaa yn t¡,). >" tulle nifor y srvmiii lopion svdd yu Llvmdain J» b ( fal Alld yimwyddus ini bvnv pt' y bydda» drws yn agor. yn 21, ao r un Veth yn holldl ydyw nifer yr oglwysi ,on f< 1 y ly\v."1h yn yr uu oyloli. Uh"(Uir yma vstadeghfth r,i>;lcdig 0 worthfaw r Ji'diryno o'r .'¡"t.ltl1('<f'd.-l"y.M yn tmi'l c-n durpwi <»<u. vrcnwail yn y dcyruas. Yn Uundran yn lifug y inao yi cuwad wedi d irptiru eist<4d- y Ul'U\ uifor oai <>H yr enwai yn ;¡Ií-i, gydag cisteddlo • <edd ynddyiit i 1,2J!(,413. Yn Nghy.nru l'hifa v caneli 1.11 i L gydag cistcddlcof^d i :107 ,Slj, .h' i 'chw"lI"I' a! Y1' u(h,)(\ y mac 1 G'i o orsafoodtl jiri)g<;thn liad os tvfrif m ,I,tuv* ut wc..i ri pI. Yn yr mac 2S o fglwyai, gyd,, IS o i*rsafuc id jweg- t'tlni. Yn Y- £ ti>tlrtiid 'liif'a yr cglwyni iOO to yn y Cl.aniul IslamlK y niao lit. i-glwysi. Yn y lntW-S y nuie g.in yr enwati (.» gvnhadon a chenadesau S, ,am^ a ('i.yuirt-ig, gyila 1,261 c weinidvginn bro- dorol. Y mac jwiuf o'r chwiorydd sydd yn r HUM'* cortWlol ,u dwyu (II trculiaxi t'ki cynhidiiMyth eu hiuniin; « yn dtiy,1,tprnl t'n darllenwyr r, ddiau ude.in fud nn o'r I thwiorydd h-n -ii Gymra»>s. -vn f-trob i Mr I.J. ,F. RoII¡;aT:<,Y.H. &inol»st«r. *oyn wyies II Ull o'r bou. dtiiginn mvyaf udnai.yddus lit Mou yn vr otw o'r blacn, s.*f I)r KOUKHTS, klvnyddyg* f. Y miio Mit. liov-VH f.s yr un o'r conhadnsuu mwyaf Hwyddianns Y niao I iddi bjfvd yn Chiva yn get,- hudwr mcidygol dun yr nu gyndfitiuis, Be yn dwyn ci tire'.ill a 11 oi him. Y IUtloÐ yr I tnwad h-iyl yi> llodu fi ^snghen.iu gyda nertt' .vnvddol ,Ir y C, landir. Yn Ffraino v ILMO wnhad ii th Mr M('Ali. yn lK-rlodig o iwvdiiianus Y mac dan oi «fal gynifcr a Hi" ,)U .f,M.gnl..g wst<'ddlxn\ld i Yn y mao A'-uubyuiocth Ik tydyu gwnovd gwaitb ¡ rba;<owl. Y nine y ffcithiau byn yn llftwn anoWaoth flri oil fvned rhagom yu galonog. I VVX'D A 1)01'. Colofn d,dd){ol iawn va yr adroddiad I ydywTH??*'t?'ddyTt''hoddtrhMtrc'r gwiiinido^ion ~td wedi niyued oddiwrth yr Annibynwyr "it enwadau e?N-iU yn ystod y Aw a ?n' ak heiyd N, rhai a),,I,i wodi ),?d oddiwrth euwadau creili ) <wynh?u rhyddid helacth Cy«ul'idn»'»luM>th rn y-ifod yr un cyfi Qd. Y uiac y oyinewidwd uiowt rbift>di, I both bynag, wediboii yn no<ledi»f ogyliawn. Deaddcg yd. edd nifei y rl ..i a acihant ullftn oddiwrthym ni at onwadan vrcil!, a •i<>i- I ddof hefyi ydopdd nifcr y rbai a ddaothaut atom ni oddiwrth ein cyu.ydogi D, I Y mac davi (trulw. iawn yn eu cyli.boxld blacnorol wedi tntl u coelbren bollauh ni. sci v Parch W. J. I.iA'wanx, a F. B. Mkyh:S«. y iutill yu AT. slcyad, a'r iladd yu Vc'vddiwr. mao si hefyd fod y Paich To:i McXeIi. ar gvni'iryd goial hen oglwvs y Pivb JACKSON \VRA Y, yr hwn it in farw y fwyMyn ddtw.?d?f. Ond o'r d?uduex a yt.?dt?ld. md n<'th ,tjd Luig at yr Fri %i-yt% Scfydl'dig. ae nid cx.dd Jyr in o'r rhai fiynv. —C>'da ] hob dylnlin l»in,h i.idynt y ug y bydd yr en wad r.imi tlota^h o'u colli. I \I!t ,I. R 'l'iJHAJ?),H,- L I I 1 r wyl }i\ y i:, >ai ciwysr caionog 511 iy- mitno i ir. ii y U>n«>ddwr caredig a rhadlon Mr j, R. PaircuAi.D ar d ddyrcb- afiad i'r f.iiuc ynadol yn ei drcf enedigol. Y inac yn Aimibynwr rfyddlou t ew'?g?t' ryffH«i. Pel di'tc?n yn t?twys tMnn y tu wastnaeth anml.risiadwy. ac j 1 a- yn ur. o'r 'lyni.ra hyny nad ydyw dyrcht?fM? cYTu1"ithMC'! ya ei itmharu yn ei ddftB?? ho!flfb crefyddol. Y' ydwyf yn dyiauno id 'r ? wyd hf ddnrddl,)l yn y cylch ncwydd ??n ?yfnMdcb a dy?a- fira,l Y mae OlOr La' .idumoi wedi ai ddyrchafu ?L? MABWor 1 ri: dh FAT.DINM. I Wos Aau 'UW.'r.u, yu uuy ci irfwu-ju • rigliyfraitb, Mr Vi.iMWLt., yn auni^jryl- iatlwy iawn bu fit:-w y gwr da ac miwog Dr FALMKO, PrifatD r'. W Coleg I'UEbe,- Swydd 1 York. Yr oedd T'r FA;)'v'i yu ] 1 u dgwr yn mpg gwyr. Bu un ihmydda-.i buvor yu orifathraw Coleg Knthorham, ac ar ymuniad v eoleg hwnwag Aird/tle yn uu spfTdhad yr Lyn, 111 lenaf efallai, a iohlysiu wyd ira:i syuiudiad Dr FAII.HAR.V o'r lie olat i Mans- fiold, cafodd Dr FAI.PINO ei ddewis yn bnf- athraw. Yr ooild yn wr auarferol o aV-uog h dysged1, cr o duadd foudwvaidd braidi' f?y ddim mor adnabyddus *'r eybood 1 ? y MU:uuu f"< Dwy flyuedd yn ol yr ?.1 i .i? • -td.iirvdd )r ITni,b a grm lawiir yn barthun am ei ancrotdadau f worth fa wr o'r gadair. CYFARFODYIID NAOOTIO. Y Mae cyttal cyfarfodydd pregethu ar y N?dctix ynhen .rf<-Md vu WY.g H"?r o'n h??TN vn y %gled,l. Y m'M ?,vftr!,)d- ?dd Rhvt, Rh'tthyn. Beaumans, C¡wrxw, t?th?bMu. Ta¡yam, a M?h? yn hm ;)d!u, Nid ydym w,ji CM'} hyl:lp rwy.Hpwr tthM?-th?yn yr oil o'r oyfar- f?ydd bin ()-ni,ond y mae byxbysrwydd am Trhai<?hToI?'d] <'mcyrhaedd ?f Rhyl—Parch E. Rerber Evan", D.D., D. E. Hcrbcr Evma D. D_ Uobert" D.D Wrecsaw: Job Miles, A!xr- ys'.wyth?nB.P?M.LI?eIli. J. 0. Wil- Cafmar_hn (P..?r.f)-P?J.O.?- !!?M (P?ro? I?ri.wt: U. P. «WPi,i- (?r?i; ? Henry R?, Bry??" ???'-PM-chn Job Mil(', 0. L Ro- ))erta, Pwllheli: II Dr Owen Ilvan' Llun- ral W. Pari Huws, B.D., D Adams, B.A. &1thkll"f.> -Dr Herber Fvanri 0, U. Owod, Olandwr. CYFCTX'KJt BU^CHEryrOO A'I< (VVIKFJO, Yn yr atlmddiad a goir o gyfu-loi! cbwar y Cy/'indeb ucliod, a gynlmhwyd yn Tit,;hw,)d(i 29uiii a'r 30itin. Coir jioi'lerfyni.id yu datf^n oii hawydd i guel uchelwyl ) r Undeb Cynulloidfaol Cvni- reig 0 itli i'r eyfundeb hwn. I)"!ngy« y penderfyniad hwn fod yr L'ndcb yn iMtrhaas fytidi rhagddo mewn poblogrwydd. Y mae arwt idion eÏSOOlJ y bydd mwy na il,s,i o looodd yn y De vn tyoa y dorch II am dano yii y nwyddvn IMH, ac yr ydym yn cly wed am rai cylokoedd yn y Oogledd yn iiwylio at g' isio am dano yn y ilwyddyn fod y pwyllgor lieol yn N«haergybi wedi dr ohinu ar oi wailb, ao yn bwriadu rhoddi iddo y ilwyddyn noeaf dder- bynjad tcilwng o'r Undeb, ac o Mon Mam Cymnu"

IT METHODISTIAID [O] DAN OLYGIAETH METHODIST.] I f'VMPEfTHA.SAF I.T.RNTDUOI.. -z-l IN in wyt yn Cv!") guuai y oil maiyu. u gyfarfodydd llenyddol yrnhlitn y lohl ien- ainc a'r gnuaf pn-senol, ao yr wyf wodi cacl niwjnhad uiawr yn fy ymwoiiadaa H hwyut yma ac HOW. Hwyracli y gellir priodoli i amryw f\I:o"jon y symudian nowydd hwn, Yn y He blaeuaf, umo y c.yuydd arulbril sydd i'w w"]ed mownUonyddiaeth a dvsg yu y blynyddoodd diwcdilaf, yiig-hyda'r ychwanegiad at oiiuu pcilnant sydd yn doilliaw (xidiwrth gwtogiad oriaullafur, ary n..m oohr yu creu awydd am wvbodaeth, ac «r yr oohr arall yu eiorhau i hawb "vuiron fwy o hamdden nt lcnyddiactb. Rhoswic arall yw, fod yr esjlwysi yn sylweildoli yn fwy tAg o'r hlacn yr angonrheidrwydd o gyfarfod a tbeindadau a dylieuad.iu y to ydl yn codi. Wrth gwrs, dymunol ac adoiladol, yn ogystal ttg angeuvheidiol, yw i'r bobl iouaino fyuycliu y .yfarfodydd eglwysig, a cblywod profiatlau ac adgotiun eu tada i, liyd yn nDrl os un anturiant ym- iino yn y gyfatbracli. Olid eeir yuil.ob eglwys nifer 0 aelodau sydd orbYl hyn utown gvrtb 0 oedi-au, ac yn baichus gan bawL, ;1" c't/) hub eriood feutro sofvll ar eu traed i draethu ar bynriuu yuprydol. Hv,^rach y b'lasai llnavrs o'r eyfi yw- ;u Hiarailwyr dy- ddorol P.2 cawBOut pûdeiiha8 fwy rhyad DlÙ seiat i "rior ell JODinu ynddi. Fel paro- t"ad i waith oyhoeddns yn yr, oglwysi, mae oymdwi'hapau llcuyddol pobl iouaiuc. o fan- ais t tu hwnt, a (lisgwy'.iwu y byddant o les 111I\W" yn y ffoidd o gyfranu gwvbod- aeth. Mae'n wir mai nid lie i ddarliUiio ac adrodd trueth.vdau byrion yw'r nciat, ond gellir dweyd am garnnHldJ o'r rhai gynhelir Icib WytlllAOSntiii vdvntjyn tuoddutuagat gyu- ydl gwybod^'h.Vothbvxiagamgynyblmewn ?n.?. Dyw?did Ul? o'u liy?,;o?'i?:?u wrthyi ychydigyu ol ei fod yn ufm i'r .yfm'hly;.ld ilonvdd 1 hyn gael eu liaudwyo trwy uriuod o'r elfcn gi-ofyddol, livny yw, y duedd i'w ♦roi yn geiadau. Wrth reswui, g;)rcii i gyd po ngosaf y byddo y pynfciau ynnlrinir i\ hwynt a'r mate,-ion svdd yu dal puthynas a symudiadau y hyd urtfyddul. ond coBfd ) y gawl ydynt gyfrifol njii y testynall mai twmu addyi'g ddylai fod eu put aiuean. Mao llawti' o wirionetliKyu yr hyn ddywed MARK TgAiN yn un Q1 ysgrifan byrion; Nid oedd dim gymaint wrthm fodd a flVitb- inll. felly vmhyfrvdai yn y rhif a luesur. Y:ulwyl>rodd uuwaith drwy draethawd ar y 'Hffr~t>)tUd Calcultis, os nad ydwyf yn cam- mynit-1, nid am ci fod yn di-all yr an o'r profiona'rproblemau.ondamoit'ody ngwybod 1'1 fod yn dod ar draws; ffaitfl newydd %,r, mhob gradd o'r ymresymiad. Augeii In wy o fftjii iiiau, mwy o wybodaeth, sydd yn v seiadan, yn ogystal ag yu y pwlpnj, a 11 n hchgor yn ddirwgnach y cyfrolaa o nurt-i'iriru I<rllwpår i'n clustiau yu ddilwiid. Dywedui BACON am y lenydd- laelli OMUI yn ei amscr t f, nad of dd, wedi'r ovfan, om! ycbydi¡; wirioneddau annibynol ) II 'f lDiutf.io('dd llyr..u welid yu uibob man; yr otvid y gweddill oil yn gyr.wysedig o iirwsiiida.i a ohyfnowidiadun ar t iriau y rhai hyn. Anogwn, felly, y bobl iouaino i ym- drin a materiou a phynfiau sylwcddol, megya bancs, llenyildia«tb, gwyddon a duw- iryddiaeth, a gadaol allan y pjucian hyny sydd nior ?fh-edin t r ragleni cutedd?odau I y <Mtp?. Uadawer. cr cnKra?t. yi aMrch- I ?rlu ar BrydIonfiRb. MM F?nteieton yr yt??l t:MU." i'w llcotxld l'iol1 ond yn yr uwr gyflwynin- yu WTWIUOSOI I wyoouacui, rhowoh iVeithiau i ni. Hyny yw, traethweh draothaw 1, a whtMiweh pregetl n homili. Credwn y bydd Cyiuni. yn ol llaw, yn Udyledns i 0. M J'OWAUDS, nid vymaint am ystwytho dullwc Id Pill hysgrifemvyr a'n :<iarailwyr oddiwrth y ronvreddusrwydd trwuilwyth ng geir, or engniifft, yn XUHAHN- ni-AXAV ond am .Mwydyr hyn ddywedir yu fwy adeiladol, a rboi e.siampl ()'r ffordd i ddysgn darllenwyr yu ddiarwybod id.lyntuu h 11 nail., trwy gyfaiodd arddull ain a chvjeitdu t.wrraiil at ,ham s a gwyddon. -I I EUWAill) MATHEWS. Pttrhau !l.:W v eworvi yn ugeye-.n y gladdctltf;aeth. Al-e 'r Tarch T. POVKLL o fialeston (uido Ebl,w Vale, fel 3-r ymddang- I osodd trwy ainryfuvedd yn y nudion hyn yr v,-ythn(, tl(liw(;Id,, f) wedi end cynorthwy ni iwr vn yr ymdrai,.dneth oddiwrth lythyr 7ilrs MATUTiWS, yr hon a Idywod ei bod hi vn breaenol yn yr vmddiddan yn yr hwn yr haerai v Parch T. C. i'lin-LU's ddarfod i'w ritriod ddatgan (i P(life).rw,,h am DId via- uaLaiLi å'r Eglwyo4 Sefydletlig. Dalior sylw iinoi mown ynbryd .titoidus a chellweirus y %is yr wytlmos itdiweddaf, y carwn gae^ cyffeeiad cyioeddus gan ry mil o'r cierigwyr oynt Fùlhodiswdd (waeth gonyf tran bwy) o'r rhefyvnnu barodd iddo fyned drosodd" i'r bobl anghytiaetb. Mae'n wir fod rhai o honynt yn byrlymu o hyawdledd pan yn aiuddiffyn yr Eglwys ncu yn ymosod ar yr Hen Gt»rpb, laegys ag y ruli) y (lyn tyr*nnaidd vn Kgwladwriaeth Pi.ATo yn liadd tii hen dad o'i sercli tuag at ei gariad newydd, Ond, o ran y gwyd iom, nid oeu un wedi Jadgloi ei galon i Di, fel j gwolwn ni, anwy'nodnsiou.Jeiri cj ft iliornad. Ac i gymcryd dameg arall o'r lieu Atboniad, maent hwy wedi caol esgyu oddiwrth ogof ethodisiaeth ac Anghydffurfiaoth, Ili, ni welir ond cyggodion jKitbau wedi eu tanu tran oleatan. Hwy a .iilringasant i'r awyr fry, ac a wel,Ant, bethau fel y maent, ae a syliant. ar haul mawr Engobyddi:K'th. yr hwu sydd ya ffvnhonell bywyd a goleuni cvefyddol. ilwv a gablant ou brodyr, drusln, vr. yr ogof. ac a'u mclWitluant; oud iii,lde t i bavthau isaf y ddacar i ddangos i'r deiliion a'r meirw ysprydol hvD y grisiau .n?dylioi ar hyd p? rai y diM??nt hwy allan (i ogc.'y cyngodion. Ond?d feliv y ?wut?th .rd.icr.:ho? lu y iner?yr..n. Enbr Y??tfy.H rhbU i'r Eg'?ya Sewmg, fel ei ![)?mo'TV)ttK?, wrth ddtrpchon Mtaddas ,? t, ti i'r werin ly) bi. I n_' r FORWARD UOVaKrOn. I C»f.»ld br.MfiSTHEKKS ilraffcrtb daiaoriyn I i snog fi Atbeniaid esmwyth a diog i ym- ygw."i ( ''i llwfrdia a myned yn gryf yn erbvn T goresgynwr PiilLir 0 PAOEDOK, ao ovfan, ofer a f.i aralwld ei araithiau t>yd. nwog yn ertlyn tad ALTCXASOKR. Ac, ) i, *ir. fueddir ni i gredu fod llawerowir- i.jncil.ti yr hyu .Idywidai am y gwahan- laetli. i'hwng :trofniadau brenin digyfrif U'vnias M.vcodon ac eidd(. v AV eriniaeth Athf.naidi'i. lan drown at ttiwriacth gref- yddol. A'hwynai mcistr cynulUidfaocdd Groeg nn.r gvfiyin oedd syinudiadiui ac rnor drwvadl oodd gweithrediadau Pini-ti* (gau nad owld gauddo neb i ymyraeth ag ef, a holl adnoddau ei frenhiniaetb at ei alwwi) o'u ernhtlru a'r parotoadau anwadai a mus- grell wTiaod i'w urbyn gan werin Athen. H WYrlh.1, fod TIJ"SlIr belaeth o lwyddiact Byddin yr itch itwdw-riseth i'w briodoli i'r ffaith nftcl oes rhaid i'r Cadfridog Booth wrth gyngho;, a bod dullwedd filwrol ei gyfun- Ilrefn d rn xitThau gweithrediad dioed pan frddo gahL A da gan ein calon weled fel y Ulllc't Cyfutidtb yn dadwisgo dil'a.l ei farw- cidd-dni. ac yn o -ucryd dyddordeb calonog TO v E*or,ard Moventmt. Ychydig ddydd- Jau "yn Nadolig yzngynnllo ]A y yr Am. wytldg y Ix,u")dmid gar y (lymanfa. i ystyriod v goreu i siorhau oynydd vraohosion bydd eiboeswe" b -dmorllwydd- ianus yn Xghaerdydd, y Rhondda, a: Ahor- tawe. Peuderfyuwyd rhoddi cylfousu'tt i holl aelodau y Cyfuudeb dalueu haddunod- au i'r Arglwvdd i-iii feudithion y flwyddyn diliwoiWaf, trwy roddion ewyllysgar taag at I v genbadaeth. Ofor M lieunydd am arslweh a phwyll," a chyfrif y draul. Enillodd y Cadfridog Rkufeimg FAIIH'S MAXIMUH y teitl o dunciutor (set yw hyny (kdu-r) am flino allan HANNWAt. trwy ofal i i vnitradw rhag ymuco mrwn brwyJr ag ef, Ondpolicy of (ty (chwedl gwein- idog. Wealey mewlI C,ddeenbadjl!gorllaw Tvddewi), oodd gan (j nation yn erbyn APOL- Lyoif a chan EJIMAI. CXL yn erbyn DIABOLUS,

I Y li E l) YDDWY R. I I [DAN OLYGIAETH BEDYOIUWR], I cyftvs Y DOilb IKUAINO. I Daeth l :n llaw lyfryn yn dwyn ar ei amlou y dysgriiiad uohod. Llyfryn bach, dcstlus noillduol ydyw yn ei gut eithriado! felly yn wir. Nid wyi yn cofio i Illi eriuol weled llyfr Cyuxraeg ag nmlcn mor bryd- ferth, ao yn anilygu cymaint o chwaeth gelfyddydol yn ei Jdiwyg allanol. Wol, gwyeh yw gweled swytVlfoydd argraphu Cymreig yn ORrxJ, drwy g-ystl\dk\lfolPt.h onost, y naill a'r Hall ar eu win/ Oyda Haw, onid ydyw ein bargraphwyr wùdi gwnoyd camrnu broigion ynddiwoddar yn y cyfeiriad lnvn ? Yiniaen yrelout, oblegid eto mafllr. 1 Os nad ydyw maint a phris y llyfnTi yn honi petliau mawrion. efallai v tybir fod y testyn yn gwneyd hyny. 0welir, fodd bynag, nad ydyw hyd yn nOlI y testyn ycllwait11 yn gwneyd hyny wedi yr eglurom cf. Nid trafod atlirawaethau godidog Duwinydwlicth ydyw ei amcan, ond pothau )'11 itjihyhh Dnwinyddiaeth, mÜiiis," Y. rheaymoldvb o drlwyn lioii'niad».:Mi i weitbredu ar Pdudguddvid," "Cyleh yu^bwil y IWria,dd," "Oallu y ineddw) dynol i wei+hfaMTogi y Dal^midiad Dwyfol," Pwygigrwvdd cynHrdob ithraw- iactiiol." Er fod y gair Duwillyddillcth" ar yr Ilmlon fol testyn y llyfryn. gwolir mai nid yn yr ystyr i) tynwys ctrlurl.ad ar amrywiol bync.iau I.01 .vinyddiaetli (yyfun- drefnol y mae i'w ddoall yu y cyxfuvllt hwn, ond yn yr ystyr o fod yn destyn priorllll feirniadaeth. VVel, yu yr vstyr hwn yn sitr «orchnddia dir pwysig a llydan, a fjoftma j drafodaeth athronyddol a liawlia, i'w wneyd yn eflwithiol, hyddys^rwydd neilldnol mewu rhai o ymohwiliadau difrifolaf yr ocs. | YMOAIS DEO. I A wrlwr y llyfryn ydyw y Parch H. iiVANS, llala. Dyn ieuanc ydv v Mr EVANS, 8C fel y cyfryw rhaid addef ei fod wwii anturio nid ychydig wrth dramwyo illaits mor eaug a dyriis. 0'in rhan i His gallaf ond edmygu antariaeili foddyliol niev 11 dynion ionainc, put, y mae yu ymgais one st i feistroli IIJI liawsderau den.llt«Tiaetbol tw i jryrhoeddyd cliriaeh goleu u gafael gmutixaeh, mwy scf- ydlog, o'r gwirioncddol. Cofiwyf iy mod, f flynydnoedd law or yn o], yn progethu yn nglilyw y diweddar wr onwog yn ei ddydd, y Pirch H. JOXES, lihnthyn. Yr oedd Mr JONES yn ddiau yn un o'r dynion gwyohaf o feddwl, a thyueraf o deimlad, a uddurnixld y jiwlpud Cymreig oiioed. Pe >iuasai ci lafur wedi bod yn gyfartal i'w alhioedd cyf- lawnasai yn ei ddydd belhau astrus. ys dywedai AJ;WY6TL am dano. A mi yn gwvliod am ci ulluoodd. ond dir., cyimuut am oi lednoigrvvydd teimlad ag a ddactlmm i'w wybod wodi hyny, pregethwn yn ei glyw mewu ofn a chryndod mawr. Ac wedi disgyn o'r pwlpul gylwodd vrti)rf, 11", 'machgou i, 'rw* yf bt)b -,m l,ici, I gM-eled bijchgyn yn trem belli brna." Mel, y mae Mr F<vrAKa wodi treio, heth bynag; an, yn wir, y nine yr ymgais yn gryri gredydiddo arddengys, fodd bynag, lafur ac timiibyuiaetb meddwl. Yr ydvm yu mawr hoffi un peth arbenig a amlygir yn y drafodaeth, cyfuniad 0 aunibyniaet-h rneddwl a pharcli diledryw i Air Duw. Ni bydd dim yn briwio ein 1dmL1i1 yn fwy nag oago goegaidd uwchbeu 'GaÎ1' Dw-rfol d.1U gloi; o uchfeirniadaeth, felei gelwir. Yuy mater hwn y niae Mr EV ANS yn deilwng iawn 0 glod. Tm y condemnia vn ddifloessmi trvri- i?rns U a rhafftMTMU yn ?gbylb y citg'dd-I iad (Idvap(i ac a gyiuhellid gu» nthrawon lie,li fanteision diwoddn.rach,saif n1 dynn dros baich i'r llyfr ac ar iddo gaol flcfara drosto ei hun. Os 00s rhai o'n pobl ionainc yn tneddu i ymollwng yn eu 1)ar(!b i Gristion#g- aotti, ao ?yn on hymlyniad wrtli air ei m. ef," gwnai darllen y llyfryn diymLongar hwn les iddynt. JtAJTES V BEDYPDWYR. Er dirfawr iawenydd a br.ddhad i mi, ac y mai yn sior gfnyf i gannoedd ereill, gwelnf hysbysiad o yniddangosiafl buttii Hancs v Bt dvddwyr yn Nghymru," gan Mr J. fii'lKTHKK JAMKB, M.A. Gwyddid fod Mr JAVFS yn nglyn a'r gorehwyl pwysig fit's ysbaid 0 atuser. Ac y mae disgwylindau niawrion ii'.wn gan yrettwad am dano. Ae, ynawr, y mao pob argo,,} na siomir y di- gwyliad. B?d'.t'?ol iawn ydyw meddw) bod gwaith mor fawr, 60, ni hyderwn, gyild i ar(¡. wdi Iisgy. i ddwylaw ualW y mae y sicrwydd mwyaf yn meddwl pawb, a'i oyf- lawna gydi deheurwydd, nid yr liauetiydd yu unig ond v lienor hefyó, DiggTiylir nid yn unig am hones cywir, eyflawn, sa/onol, ondhafyd ilyfr a fydd yn goiofn 0 fedr llen- yddol, yn meddu'r hot) swynior. arddull liyny ag y mae darll. awyr cynyrchion llen- yddol Spinther mor gyiicfin a hwynt. Ni phetruswn ddilIl am dderbvtiiad calonog iddo KFx EGLWTS T CYlfliY Dywod yr hysbysiad am y Llyfr y bydd YII cynwyn hefyi fraslun eang o hanos Ern Eglwya y Cymry, u'r oesoedd boreuaf. BodJlllw1 iawn fydd cael cwestiwn yr Hen Eglwys Frythonig wedi ci wyQtTlli:i yn drwyadl. GIVDII aiegwyr yr Eglwys Sefyd- iclifc ddefnydd rhyfod'l o'r rhamant hanes- yddol hon i ddybenion ))oliticaidd. Y iiise yn hen bryd i gael y gwir flfcithian am dani. Credwyf fod Mr JAMES eisoes, =e wn am!'y" ysgrifeahdau o'i HiMo, wedi den" ym- gydnabyddiaeth i fcur eithriadol a tfeithiau, ()yn belled ag y maent yn gyrhaeddadwy, yr itdran hon o hanesyddiarth grefyddol yr heu Frythoniaid; a bydd iddo, wrth ici ffurf barbaol i'w ymchwiliadau vn y maes dyddorol hwn, wneyd gwasan- a<)th nid bychan i gywirdeb hanesyddol. T S. TKOMAS A MYRTLE-STREET. Y Mae gweinidogaeth Fodyddiedig Lerpwl wedi bod erioed yn wirioneddol gynrychiol- aidd, ac ar raddfa uohelryw. Y cyntaf y mao genym lion am dano ydoedd Dr FLjikili,4, at wllW yr hwn, ac yn goffadwriaethol 0 bono, j grdwyd capel Everton Road, ger y Nec- ropolis, yn gatH-1 Fabius. Ar ei 01 d '1 daeth SAMUEL Mem ur, un o bregethwyr enwocuf yr enwad yn ei ddydd" Ti .«'dd tf yn daid i'r brodvr, Proffcswr MEDLEY, Rawdon Col lege, a'r Parch E. MEDI.SY, diweddar wtini- dog Derby road, Nottingham. Yna y Parch Mr LISTBB, gwr nodedig oedd yntau, a<; yn cael edryoh arno yn y dref yn un o'r dyrion mwyaf cyfrifol ar gyfrif ei ysgoleigdod, ei allu pwlpudol, a'i ddylanwad eyindeithasol. Ond mewn un oes nac mewn uu dref ) n y deymas, ni chynryoliiolwyd hi yn fwy urid- MOI nag yn mhersocau y ddcuwyr enwog, H. STOWELL BROWN, MyrtJe street a C. BlRKEl-L. Pembroke Chapel. Cymeriadau'ar- benig oedd y gwyr hyn. Nidoedd m >d'i eyfar- fod a rtau mwy gwahanoli'w gilydd nahwy. StfeKt mewn eithation cyferbyniol trwya-U o ran eu dyu oddi mewn a'u dyn odai ttlian, yn feddyliol ac ymddangosiadol. Dyn mawr. corphorol, oedd Mr BROWN; tal, Iled fitin, *eAd Me BIFItBtj,. llhyw led eagmdus yu ei wisr,, Ù drwsiad dilladol oedd liitown; 0 r ochr arall, un tra gofalus yn y mater liwn oedd Mr BIRREIA, bob ameer yn lAn a gloew, a Uyfn, ond heb yr awgrymind lleiaf o'r ysgoogyn. Perthynai yr un g wahaniaeth i'w uodweddion meddyliol. Praffder ne.ld- yliad, ffraethinebpwyniiog, M ymarferoldeb cartrcfol, a nodweddai STOWETJ, BRAWX; tra mai lledneisrwydd meddwl ac ymailrodrt, a chabolie-i uclqg, oedd nodweddion BIRTIKLL. 'IT I 'Mae yn amlwg na fydd y ddeuwyr hyn ddim heb olynwyr teilwng ohonynt yn mhob yh+-yr, o ran talent a phoblogrwydd, yn mhersoni'U J. TUOMAS a C. F. AKKD. Ond y mae y disfn wedi nowid. Tebyga gweinidog presenol Pembroke, ben gapel C,. BTURKLII, yn fwy i KIOWKI.TJ BV.OWJF, tray maq gweinidog newydd Myrtlo strtt, ben gapel STOW ELI BUOWN, YM tebygu yn txy i Mr BiRRKLL. ffdd bynag am hyny, ni bydd raid i Fedyddwyr Lerpwl gywilyddio o'u gweinidogaoth fol ei cvnrychiolir hi gan y ddeuwyr gwluog a pboblogaidd hyn.

I DIRGELWOH Y GAD WEN AUR. I oi. ) Yr oedd yn anilwg wrth olwg v owmm bychan eu ho,1 hvry yn teimlo eymaint 11 ddyddordob a 111111"11 yn y mater hwJ". Gwridai Gw'adus yn brydforth, a gosododdf ei llaw niegij yn dd tnnvcilliolur y gadwen a'r locket, orphwysai ar oi bron. Wei, Gwladus fach," obe Mr Lloyd, gan anwylo ei gwalit yu dyner a'i I fol inae dy fodryb wr a dweyd, wele'r aIDer weill d'oi i p'i ogluro i ti DDIRHELWCTI Y IIALIWEN A Vii. Ti wyddost dy fod wedi eul e; gwisg > am dy wddf or yn bleutyn, a'm bo.I A'edi dwevd, pan fynHt holi yu ei -chvich, IP'l.i ciddo dy fam o(HM." "Gwu, fewythr anwyl," alebai hithau, u'j llygaid yn dechreu diiiffleirio gan y dagrau godent iddynt. "Gvn, fewythr miv, yl, a gwn mor dyner yr ydych cliwi a Modiyb Man wodi bod imi erioed, cr eyn cof g'.tiyf, er y dyd.1 FLU fit farw cieh cliwaer, lI'm gadao! inau yn l.lent.n rllnddifwl ar eich <1 v; y law." "Twt!" ol* Mr Lloyd, "paid son am hyny. Ond nil 4 dywodo ld dy lodryb, dyuia'r amser wedi dod bellach imi adrodd vr holl h'.ues iti. Acyr wyf am iti goflo hyn, Gwladu.i, eyn imi ddochreu; gan uad pa oleuni nowy dd goi di yn yr banes w, f yn mynd i'w adrodd, fyd t'ii'n gwahaniaoth yn cael ei wneyd yn dy saBa .1i yn ein plith, nac iir gariad dy fodryb a minim tnae atat. onetb With glywed hyn gwclwodd yr oneth fel yr angan. Ni8 gwn a oedd rhyw yhryd yn mynogu wrthi ei bid yn fwy amddifad nag y tybioild eriood o'r blaon oi bod, fl'i bod yn ymddibyuu mwy nag a feddyliodd ur haelioni trugarog y rhai yr oedd wedi arfer. eu galw a'u hystyriod yn bertiiynasau iddi yn ol y enawd. Sylwodd MrR Lloyd, fel miuuu, ar y oyfnewidiad yn ngwyiiobpryd yr enetti, a chlln godi syumclodd ei chadair i ymyl Gwladus, gan yinatiyd yn dynor a chariadne yn oi llaw, yn yr hon y daliodd ei gitfael tra bu ei phriod yn adrodd yr hanes. "Wel," obe Mr Lloyd, ar ol chwythu ci drwyn," fo allai y cofia y rhai sydil'yn ddigon ben i hyny mai gauaf caied iawn orxld v gauaf deunaw mlynedd V. hwn. Yn mhell eyn j NadoJig yr odd yr afonydd wedi rhewi droslvnt, a'r holl ddaeai wodi cael ei rhwymo mewn cadwynau. Fel y dynesai tymor y gwyliau daeth ysfonti o eira dro yr hou wlad. gan lonwi'r ffyrdd mewu llawer man o gl iwdd i glawdd ae o berth i Ix-rth. Nid oedil Cwmllocha y pryd hwnw yr hyn yw yt awr. Nid oedd Y gweithiau glo ond newydd gychwyn yma, ao felly wrth gwrs nid oedd yma na thai na phoblosraeth tehyg i'r hyn sydd yn awr. Yr oeddym ni yn byw y pryd hwnw mown fiiop foch ur y croosffordd 110 nawr y saif goraf y rheilffordd. Yr oedd o fewn ychydig ddiwrnodiau i'r Nstdojig, 1, Man a muuu yn eisteua un min hwyr un bob ochr i'r tan wedi eau y giop. Yr oedd yn noson ystormus; y gwynt yn rhno i lawr i'r ewiu, a'r oiia yn cac, ei chwythu yn gyinylau i luwcbfeio 110 cawsai gysgod. 'Dyn anwyl!' the Man, dyina nos- waith ofnatw i foil ma's.' Io,'meddwn inau. 'Diolcb^-n i Drluw, Mari fach, nad 00s rhaid i ti ria minau, na nob sydd yn perthyn ini, i fo(I tillart heno.' Gycla.'r gair. dyma ni yn olywed, yn soibiant yr ystorrn, drvst, fel rhywb^th yn euro wrth y drws. 'H¡wyr ht>Ch!' ebo fl, 'does neb am dd'od i'r siop heno, 'does bosibl!' Arosasom gan wrandaw.. ond ni ddaeth yr un swii pollach. A.il goriodd y gwynt, ail gynhyrfodd yr ystorm, a thoimlem fel pe bfumurMur hen dy yr. cael eu hysgwyd g&n nerlh y cc rw-vnt. 'Toraos,' ete Mari, 'both 08 oedd ynt ryIVUD yn euro, a ninau bob ateb ar y fath noswaith a hon!' I AV(!I,' meddwn inau, gan ymatlyd yn y procer i :gyft'ro'r tIm, dyleut dd,)d yma mewn amser rhosymol jmte i gaol eu nepes- euou. Ond rywsut syi-thicdd goiriau'r wraig i'm calon, a'r diwedd fll imi godi ar fy nhraed, a chyneu eanwyll, ac allan a mi o'r gegin i'r siop, a tbwy bono at y ilrws, 1 Oes yua rywllu ytta V e6! ti, ond ni cbefais atebiad. "Erbyn hyn yr oedd y wraig wedi fy nghanlyn at y drws, ac ebe hi: Gwell i chi agor y drws, Tomas.' Gwnouthym hyny, a dyma ruthr o wyat yn diffodd y ganwyll yn fy llaw, ac yn haner llenwi'r siop' ag feini. Ond cyn i'r ganwyll ddiffodd yr ooddTlygidd craff y wraig wedi eanfod rhywboth gwvnaeh nl'1' eira yn ymyl y drws, a thra y bum i yn ohwilio am ftLI'sien i ,vnetx'r ganwyll, ao yna i gyneu'r lamp fol na chai'r gwynt ein gosod eilwaith mewn tywyllwoh, yr oedd hithau WMU Tüyn'd allan i gsnoI yr eira, fel pan gefais oleu ao hamdden i edryoh, dyna lie yr oeild hi yn penlinio yn yr oira, ac yn dal pen geiieth iouanc ar ei bron, a0 yn sychu'r eira oedd wedi dechreu rh,!wi ar y grndtlitm I gwolw i tf-wrdd. I Tomos.' obe hi, I rl,.cowcb y lamp i lawr, M ymaflwch gyda mi yn y ferch yma i'w chario hi i'r ty. "Folly gwnaethom, oud rhoddflig y lamp i Mari i ddal, a vhymcrais yr eneth druan yn fy mroichiau, a ciiariais hi fy hun (irwy r siop i'r gi jrin, gan ei gosod i onvedd ar y sofa vn ymyl y tan. r,o "Wedi co.u'r drm;, deuthym yn ol i'r gegin, ac erbyn byn yr oedd Man wrthi yn brysur yn rhwbio'r Ivylsw oeddent wodi y stiff ha 11 Tn yr oira a'r oerfel. A ydyw hi wedi niarw r gofynais. Nac ydyw,' ebe Mari, ond os na wnoi di rywbeth yvt ilf: holi owestiyuau diles mi I fydd farw rhwng ein dwylftw. Dos i nol y blano»!d oddiar ein gwely ni, a rho hi o tlaon y tSn. Wl'di'll dore a diferyn bach o frrcndi imi mewn wine-glass.' •"Do(>dd genom ni yr un forwyn y pryi hwnw, ac felly brysiais i wneyd gorcliymyn fy ngwraig. Erbyn imi ddod yn ol yr oedd hi wodi tynu esgidiau 0..) ho sanau'r ffwrdd." Mae dwr bei-w yn y tog)') yna. Hho ychydiR ohono .yn y ?ttdcU m()lch, a dy-  <'i ?n I1i i'w wut'yd t'eryn 0 ddwfr ocr am ei lien ef i'w wneyd at na? Y gwaed, neu dipyn l ach yn gyn- ebbhi. "FeUy??tMthy?n. a (Irap(l -,T em!th yn y dwfr cynes tra minau yn ceisio rhoi llwyaid o'r brandi rhwng y gwofusau gloision ;I'r dannedd man fel perlau gwyu- iOl. D*1 rli, Tomos. hi fan yna am fynuo, ehú Mail, a ffwrdd ft hi i'r llofft, a chlywn hi yn taonu'r gwely yn y rooui uwehlx-n. Dos,' ehe hi gyda'i bod yn 01, 1 i gyiiou tan yn y bedroom uwchbeu y p-gin. a -phan y byddaf yn galw, dore i lawr yna ata 1 Felly gwneuthyin, ac crbyn fed filanian r coed v" n "dechreu cuel gafael yn y glo, dya Man yn galw limaf, ac erbyn mynd 1 r gegin, d)-na Ue'r ;jo(itl hi wedi tynu'r dillad oddiam yr eneth ddioithr, ae wodi troi r fianml gynes oedd ger y tan am dtmi," 'e,?ris hi yu •Nawr, T-,iix(,ti" obe hi, 'caria hi yn ofalns i'r gwely << Woiii oi rhoi folly yn y gwely, gwolwn gk>riau'r llygaid yu deeiirou urynu, a thybiwn imi welod yebykiig wrid yn cyuhesu y boohau gwolw.. y Yr. wir, MI\n! mae ) n do(I ati ei halt Uofais mewn llawenydd. Wel, dos di i Lawi-i'r gegin ynto, a gwna di bobpeth yn gryno yno,' ebe luthau yu I „,mg ildigon, a phaid dod. yn agos yma i oto res bol i'u (iweyd wrth)t.' "Felly liefyd y bit, Ond,wactli iuli linb fyn'd i fanylu ar ddarlunio'r byn gymerodd j le y noson hono bellach. Digon yw dweyd ddarfod i'r oneth ddioithr ddod ftti ei Iltm erbyn boron tranoeth, lie vn .nodru adrodd ei hanon. WA hyr.y 5 ,l.mthym i i wyb,A y mnylion, Uigou yn awr yw imi ddweyd 1 fod y dydd NKdobg hwnw yn ddydd rbyfedd yn ein t ni—dydd geni, a dydd'! marw. Y ?v (,To I hwnw y'th aned, Gwladus, a'r eneth ddieithr hono oedd ?y fain. 'Oh! Pov,71hr!'llefai 'At: ui ¡ nid fcwythr brawd fy nvuin ydh chwi! n i, .7 fy meroh anwyl i,' atebai Mr Lloyd, mcwnlh;" torndi?, tra ei wmig yn auwylo llaw yr eneth amddifad o hyd. Pwy ynte oedd fy mam, a phw)- fy nhad Uofni Gwladus draohefu yn ddvehiynedig. Ni gwyddom ddim mWyo'th hanesna'th dtmlu, 'nglialon i, nag wyf wedi ddyweyd yn awr. Gwladus oedd onwdy fam. Dywedai mai Gwladus Williams oedd ei honw, ond gwrthodai ddyweyd o ba le y daeth ua plia lo yr oedd ei obartref a'i thylwyth. Ond wedi dy eni di, a phan osod- odd M.?ri di yn ei brekùian yn y ?wety, dywododd wrt, Ku i am estyn blwah b)'dum iddi oddiar y hwrdd yu yniyl y gwely. 0 hwnw tynodd allan y GAJ>WEN AUR, a'r tlws aur sydd wrtlio, a gosodivld ef am dy wddf, Vna gan droi at Mari a minau dywododd Gadewcli i'm Gwluilus fach wisgo hon tra bydd hi byw. Cynwysa yr allwedd i ddirgelwch fy banes i a'i hanes hithau, Os byth y oyforfydd a'i thad, (Iydd i'w yuuldyg- iad of tuag at i brofi a yw efe y fith adyn ag y tybiait;, neu jtite a wyf ti, fel yr wyi bell- ach yn dechreu credu, wedi ei ddrwgdyl.io heb aohos. Os 11a bydd i'r <lirgolwch gael ei esbonio cyn fod Gwladus yu 18 oed, peid- iweh a dweyd dim wrthi ain bancs ei marn anffodus. Ond pan gyrhaodda ei deunaw Ûlid, adruddwoh wrtbi hanes eimhamdruau, a ilywodwoh wrthi am tieidio barnu'r fam bono yn rby galed. Gallaf ddweyd horyd fy mod vn sior y daw y peth dirgel yn awr i'r amlwg y pryd hwnw, ac y 01 Gwladus, 08 bydd byw. esbonunl ar DDIMELWOK Y QADVFN A t'R.' Yn fu tn wedi hyn, bujGwladue Williams, dy fam, farw, Be o'r dydd hwnw hyd I heddyw yr wyt we<ü bod yn un O'l? toulu, !Ie mor IInwyl a phe baet fereh ini." Fewythr," elle gwladtii, IletLuys ids gallaf ew ddysgu eich galw yn ddim arall ond fewythr. Nis gwn b-ith i'w ddweyd na both i'w fundwl. Os gwoewch fy esgusodi, gwell genyf fyud i'm hystafell, i fyfyro ar yr hyn a ddywedasoch, ao i geisio dyclueygu y fath un allai iy mam fod." Am dy fam, Gwladus fMh, ohll Mr Lloyd, 1, os golli dilychymygu both yw angel, geili ddychmygu hefyd both oedd dy fain. Do i'th ysfafell fy meroh i, a gsveddia n,r DdllW aiu gyuiliorth a cbygur, a ohofia f id dy owythra dy fodryb yn dy guru yn fwy heno nag erioad o'r blaen." A okyda moesgrymiad i'r cwnini oil, ac hob gymaint ag edryoh ar Hywel yr hwn safai fel po wedi ei syfrdanu, aeth Gwladus Lloyd allan o'r yst afell, ac ymwahauodd y owiiin i. Nos trauoeth cyfarfuasom draohefn, a'r I cyntaf i draethu ei Itin oedd y gwr dieithr. I

ANGEL Y MEDDWYN. I [GAN LLEW LLWYFO]. I PENOD IV. Boreu tranoeth, t-y-vhwynodd loan Rhydiicrch ar ei daith tIlU' Bryn, caitrcf prydfertli 01 "Fodryh Megan," lle'r oedd ci chwaer fach ddall, Gaynor, yi) cael mvwdd ac ymgoledd byth wedi tioad diobaith afiechyd ou mam. Er fod Mr a Mrs Bowen, y gweinirtog hybMch .'t'i bnod hawddgar, gyr1,lr gymyd- ogos svnd a llafurus, Mrs I.own Llwyd. wetli mynu ysgafnhau baich pryder y ilauc parth y t.reiniydau angonrheidiol at gladdetl- igaeth Mri Rhydderch, nis gailasu ei negos na'i gonad,wii adfydus i'w chwaor fa¡;h ddi- fam lai napheri "i»cn a 101)83,11 mawrion i'w enaid olwyfedig, tra y troai ei gefn am 011yd ar y bwthyn l! win oedd wedi bod yu addurn yr hcol, gydag ynddo yn awr yn gorwodd gorph marw ei. fam, daft win wir, hawddgar o hedd, yn ughyda ffurf aflednais ei dad diymadforth, mewn cyflwr aflonydd yn mwmian yn floesg. Teimlai y gwr iouanc fwy-fwy bounydd fod ei genbadaeth gartrefol ag amgyloh- ia-lau ei dechreuad yn drymllyd a .lifcwyrch. Dyfnhai y teimlad hwnw fol yr ciai )-it mlaen tna godreu y Bryu, :i galon yn gan bryder am Gaynor; II.) nvs gallai jmatal rhag ymson iddo ei hun: Pyrr a all ddyfalu faint fydd d heisiau hi am ofal a thynerwoh nnm? Tra mile pawb yn gresynu drosti, pwy fd mam a fedrai ei cbllnt r Er nas gaUaf blymio dyfuder fy serchiadau fy hun at fy chwaer fach ddall, nis gallaf eu cyferbynu &'r eiddo fymam! Druan, druan o Gayuil--mm, ei chytlwr yn resynus yn wir! Dyma.'r byd wodi ei lenwi i goleimi a harddweh, a fy unig chwaor yn unig mewn tywyllwoh di 1,;Lid 1 Pan fo polydran yr baid yn ohwarou ao yn pofno ar 01 ffenestr yn y boreu, nid yw ci gelygon hi byfh yn en mwyniiau. Tj-nerwch yr awyr las, ckr- wyni cymylau y nen, gwyrddlemi y dyffryn a'r wig, afiifed brydfei thion holl floduu y ddol —pob swyuionjganiyildir o sni gyloh xft. nghiiild oddiwrth ei threm ddihaiog hi. Gwelais ei gwynebpryd yr. ymckhsgloino wrth droi tua'r cyfeiriad o ba le y deuai siun UoiMMi v rh.d y gwyddai ci bod y? ?cb?-u. nea tna'r goeden gerllaw lie y gwyddai fod yr?dMyncaroti ecuynau ou mawl, ond nis gallai hi byth weled y nail i wÙ 1111.11 Ond rhaid i mi ymatal, rhag ofu poohu mewn I rhyfyg, geilio yn hytrach dynu cynir o r tf,.itl, f(KI GaynM, os yn c,1 ei hamddifadu hyfrydwch go'vgfeydd oddi allan, yn cael ci nefoleiddio gan burdeb a liarddwoh go- r KOMM'- mownol ac yspry del • QM gynt<d jr <?dd loan Rhydderch yn tprfvnu .i yMon brwdfrydjg-Kiwy?w- ddu'll nag arf' rol iddo ?f ? op<M hef?d yn cMfod pro?"t ci fod.wedi';yrhMddcymttMu am?thcdiR tytdyn rh?..?tu-. ''fodryb Mf?n; a c)Mn ?)t..d ag y (;yrlidl?S?l y ty ei ymholiad cyntaf a dty?rot ydoedd Gayi,,or fqoh. Yr oedd groddf, neu ryw ysprydolrwydJ tu hwnt i ddirnadaeth gyffioiiin, wedi peri i'- feohan u.dwaeu wn tmed ei hmwd, tra y dynosai, ac wetli gwneyd i'w gwynebangyl- aielrl il(liggleirio tu hwut i gynefiu hyd y nod yr ciddo hi, n dyrchofu ei llais yn folodaidd, gan ddywedyd: fy mraw d I" se a "Fy uirawd' loan, fy mrawd! ac a ostynodd oi l.reicliiau llednais tua'r drws a I atroiai i'r evntefhlllu yi arferaieisteddmewn UIYFYR pan lillS tywysid hi ALLAN 1 R avyr l?Gvda 11am a bloedd o lawenydd, yr oedd loan Rhydderch wodi croesi y eyfwng a u ewahanai, a "Gayni faeh" yn gwlawio ei gorfoledd niawn d-.gran, gan ymsuddo yn ftyddiogofwvn aiugaerau br. ichiaa codym ei brawd, Ond buan y o?fwyd prawf arall. o wirionedd vr hon ddiareb, lilt drlaw y md,us heb y eltwt rw, trwy i Gaynor ddywedyd, tia yn ymnythu yn ddyfuach i fynwes loan; "O fy mrawd, fy anwvlfrawd; a da.veth- och chwi i niofyn j? Ai tybedmai d):na'cb uegCH yn wirf A gawn ni fynd adre yr,A an r Ac a gaf fl-, fyn'd at marai ;r diwedd r" Oohenaid galon-rwygol ctd,l yr unig at.ebiad ft allaaai loan Rbyddorch roucii Rin enyd. Er hyny, fo gafodd hyn a ddb- brisia rhai gwycldonwyr (?) fc "MMgoel oi brofi vn ffaith yu y amgyloluad. trwy i_ Gaynor Rhyddorch arddangos gw«thredi;«l y mldf hono sydd mor anwadadwy yn ttifeddiacth i ddeillion; a hi a ofynodd mown braw, Ali gwynob yn welwach nag oriood; Ii O! fy loan both yw'r m""r r Both oeddyr liebos o'r ochcnairl roisoch rwan, pan \ld""l uti ofyn anI <d mpl'rl "dl"O ae at I mam i bach r Teimlai To,.11 ei had mewn cyfyugder arall, 0 bua?ai yn foddlawn i wnerithur iinrl-yw aborth yu ei allu, jx) gallasai trwy hyny gelu rhag Gaynor y gwirionedd yr I oedd yn rhaid iddi ei 'ddioiWef yn fuan neu yn hwyr; a chan lywr,draethu ei ileimladau r cystal ag y gallai, efe a'i eludodd at gadair ddwvfnuch "odd gM Hftw, a chan ei gwasgu at ei fron braff yn dynaoli fyth, os oodd modd, gwnaeth ragymadrodd byr trwy (  Fv unig G&yM. a wnewch chwi brofl eieh fum yn 1m 0 wir aDwylioo I"'I Orit, trwy wrando heb ?<t'r" ?' wiftonedd ag y 11111(1 yn rhaid ei hysbysu v Da agos i'r lIanc dowr a tliori i lawr cyn gailu ynganii gair arall; oud gydag r¡,il- ymdreoh, galetach na'r gyntaf, a chan dynn y pen byohun gwalltog hwnw, jym nos, res, i'w goHaid serchus, efe a fynogodil iddi y cyfau, hub geisii) celu dim hyd yn nod 01 ed y fam wrth farw ei hod v/edi cacl ffafr gan Yspi-ydoliiieth, a datguddiaii o r r.' -f tod gauddo ef genhadaeth ogoneddns i'w chyf- (awiii," ac mai ei geiriau olaf. mown gwi r- ionedd, ueddynt i'r perwyl fod ei genhadaeth ef (loan) yn fawr a phwysig, yn ddim llai na gwarcdu ac adfor dy dadgan ddybonu gyda, "Goiala am Gaynor, a chofia dy gmi- hadaeth!" A thra yr oedd y Ilaiie yn adrodd f(>¡y iddi yr boll gyfrinacb, meddiar.odd Gayni f:tph t-i hun fol pe buasai tynged y bydysawd yn dibynu ar ei dewrder hi ond pan y ter- fynodu, .9 geiriau. hyny o gariad a bon- dith mum, methai y ddau a dal yu hwy, a ni chyraysgwyd < £ ig-au mwy jiUrwgnaoh i gyfansoddi perarogl pureiddiach crio<}d ar i I ailor serc'u na dofosiwn. Yn y eyfwng oaled a phrofoilignethus hwn, fel mown myrdd o amgylchindau cy- ffelyb, oynt a chworlyn, y wanaf, yr anwyl- iiddiaf, a'r fwyaf diymndt'ortii, mown ystyr dlynol, oedd y gyntaf i brofi oi bod yn fcddianol ar y galiu nad yw o'r byd na'1' bywyd hwn, yn gymaint ag Inlit Gayni faeb oedd y gyntaf i ddarostwng ei dag- rau ac adgyweirio ei liais; a hi a idy w- ododd: T)OW, li, loan bach, peiiliwch crin ohwa- jieg, ou'dü mil fydd 'wyllys uiaau bob ci gwieyd. Awn adro ein dau yfory, ar 01 i chwi gael gorphwyro IK; er na c-baf ft d'liin g weird mami yr ochor yma, mi gaf <«*'mfe ei gwvnob a m byso<ld, miw. gobaith ca.;i oi o-wek-il yn llawn yr oohor ({raw," Erbyn hyn yr Mdd loan hefyd wedi syobu ei ddagniu, at ar oi treulio rhai or-au gyda'i fodryb Meganmewn yiudrafod- acth ag amgylchiadau prosonol a rhagrjygon rlyîodoJ, ao wedi "cadw'r ddvlodswyiki dimluaidd arferol, ymm ullduodd pawb i w fi-onihwy-stovdd mewn bedd ac ymddined diysgog. Tranoeth, yr oedd Lnr. a Gaynor Ithydd- oreh wedi cyrhaMd >M cartrcf digysur; ac nid oodd 11a lludded r.ac angen vmborth yn lluddias y feel.an rhag IUJTIU cael ei chy- meryd ar unwaith i'r yst..lp!l He y gallai ilnmln qi.iymb oi mam. Wedi dyehwt lyd i'r ystafell gyffredin, a gwneyd yiuholiad ynghy!eh eu tad, oawsant ar ddoall gan L,rn Llwyd i-i fod, yn abscn- oldeb loan yn y Bryn, wedi dihuno o iy w fath 0 hunlJe. frawyehu*, fll wodi ymddwyn yn dobyg i waligiifddyn, bob ymddton/pg yn alluog i gred i gwirioiK'dd 11a thitunlo caredigrwydd. Pa le y mae yrwan ?" gofytiiii loan. Gin gvnted ag y oafod't Dafaru y Oath yn agor.-d, mi frysiod.l yno fel dyn aï daf- 0<1 ar dan," atobai y gyrnvdogos garedig. gyda rhyw sain ceryddwr pi nodweddu oi llaiu, hollol dd'eithr i'r eiddo hi. "Mrs Llwyd," obai loan, "a ftyli-wch chwi gj-n oryd gofal fy chwaor am j 'hydig amser. tra'r af inau i fynu cael fy LILad adref" "0, loan anwyl!" gwaodo, ai Gaynor, ga d ewo!i i mi dd'od hefo cbwi Y ml'.e'n siwr o dd'od befo ni'n dau Nid oedd borswadio i fod ar Gaynor. Buasai oi chakn yn hollti pe y awsai « ohais ei wrtliod: ao i Dafarn y Gs-th yr aethant. Ymataliwr. rhag ceisio desgrilio yr nvgia a gaiodd loan yin ■ fl cimlai y llano ryw ymsyniad tebyg i dtlioicbga; wch oblegid fod dallineb ei ehwaor TII cadw od.liwrthi hi yr olwg a gaffai efo ar oi dad <i gyindeithion. Ond syfrlanwyd hyJ y nod y meildwyn pan ganfu ei unig forch y" fiefvll o'i tlaim, a phan ddisgynodd dystawr.vydd mull ar y owuini,—dystawrwydd yn caei don ga/i rrw lais angy laidd yn os(: y o wddf yr eneth fach, ac yu dywodyd: G, nhati. dowch adre hefo loan a no Treiddiodd fel trydan trwy y cwmm oclid. newydd fod mor drystiog, ac aeth dau neu lri ohouynt allan in b neb ya eu oymhoil. atngon na'u oydwylxidau eu honain; a chyda'i ben yn disg)"i ar es fynwr^, aotb Ithel Rhydderch if garti-ef, gari yralmg-i oydrhwn? oi fab at fercb; am y wa'th gyntaf of ys llawer o arnaer, clywyd of y nohon hono ar ei liniau yn oyffeuu 9.<; yn erfyn maddeuant. ei Lochodan. Mewn oyfoirui l at rai o amgylcbi.idau y uoswiiith bono, yn oi bregeth angladdol i Mair Rhydderch, y rhoddodd y Parch Mr Bowen i Gaynor fad; y ffugeTi w a lynodd ■wrtlii tra fa byw. nid amgen ASOTI Y MEDDWYN: i !tkwn at..hi,d i <ù:a(l y Ca leirydd cafwyd y f,iri(lonitieth ganlyn./L 0 Yviith D. OwRx. Llythyrdy Glyn Gaitb. Y NADOLIG, IMI, -1 Yn nghanol tawelwoh bore'.ol dvwyllwah, Cyn agor haol ddcran gorddysglaer y wawr, Y ilwyddyn ya gwibgo i dystawrwydd gau- afatdd. A'r h,1rug yn oeraidd fantellu y llawr, Fo ddaeth y N.vdoiig," a lwitiiwyd trwy'r gwlodydd :— "Ein Ceidwad a au'yd yn Bethlehem draw," Carolau plygeiniol ddatganwyd gan ing3 1, Cydunwn IUCTH cydgan yn lion a di-fraw. Tra'r wawr jn ymdori o'r dwyrain awyr- goch, Y llachar oleuni ynileda llwchben, Yr baid N-P. ymgodi nwoh oribau E, y-m, A'i wen "It cyhoeddi tanguetodd is nen, Y gwelwycl y teulu, i'r wledd Gristionogol, Yn un ar ol un yn ymgM,lu yn nghyd. Ar aelwyd eu eartrei i la wen adgofi « Teg ddydd gonodigaoth Gware<lwr y byd. Er nad oedd rhosynau'n porsawrus ymagor, Na blodau amryliw yn bulio yr ardd, Dim ffrwythau ar brydforth ganghenaa y berllan, Na deiliog goodwigoedd i gwyno y bardd, A yu risi?tlaicld ya Zl(tyllion A gaed yn risialaidd yn clio trwy'r ?'ttt d Danteitbiou tymborol yn seigiau arlwyol, A cbygur ysprydol o D iwyfoi baihad. O flwyddyn i flwyddyn, ar bwys y ben- (lithion Sydd ini yn deilliaw yn liaeddiant ein Brawd, Dan gvsgod a nodded hyw Arwr y testyn, Y Person urddasol a "VDaethpwyd yn gnawd "— Y Cristion gyrbaoibla yr hafaidd Nadolig, Yn ngwlad y ddarparia<-th bureiddiaf "Ii j abyw, Ar onraidd orielau tragwyddol wyufydau, 0 fowu i Gaeralem, hoxdd ddinae rytNuw.

MARC HOG GLYN 1>YFR- DWY. GAX J. ARTHUR PRTCE, B.A., F BAEOYFRBITIU WLL). fPtirhnd. J "Yr ydych yn gymrawd da a goriest, Jones," eboi ftyr Owen gyda brwdfrydedd* "h yr wyf yn falch eieb Ib-I wed, dyfu 1 fel ag i" .-agflaenu y gormoswr, Yu :J.wr. eie(i**f oioh bod jrti g-vybo-l am lwybrau drùl y bryiiiau hyn nas gwyr neb arall am danynt." Gwn bron am b(,b careg ar y uiynya,a,- Pl* m'tan. ocIM," yd.widd atebiad y Piwritan. Ac ni wna y bobl unrhyw niwetl i chwi: Sfi. Parob,)g Glyn,lyfzilvrv, y macnt yu iy a inalxxi 1 ac yn fy ngharv i a'm teala, e: fod rhai ohouynt na tbalant sylw i'm goiriau. Wet, Jones,'(gylwaiPyr fod y boncddigeoau hvn wedi eu dsvyn i'r fan hon trwy gynllan brwni. A allecll ohwi "1 ouddio Boa'ont yn dt wis tow i'r Alban." Yna, gau ¡:ybreh y boueddig- esao, dywedo.Id y inarc!«ig, "Y rua«' hwn yn foueudwr ag y goliwoh roddi yr yin- ddiried liwyraf ynddo, er fc tliai na bydd i chwi dderbyn ei olygiad-m. Niil yw nao Esgobaetliwr nac Hcnadiui..otl..vr. "Erioed ni chrodd vr erli iicdi? a'r trallod- • lilig ataf fi yn ofer. Yr v, yn gwN, ,od am leoedd ag y gallai y boucdaigenau livt drigo mewn diogelwch ynddy-:t hyl nos yr A yr ormcs brr"Il,,1 drosod.i, hyd yn nixi pe douai boll gerbydau a nurohogion yr Aipht ar eu bol." Wedi ychydig o ymd.b ldau poUaoh o ,r ddeiitu cydsyniod.i y Wneddigesaa i IL.LVI eu liunaiu yo ngofal y Piwriraii dyeni yndyd. Wrth ym-idacl a Syr Owen, pwyvrsld Jcn« arno i oiieba ag ef, on hyrh y myfyriai yohwaiieg ar y petliau y buont yn Marad am dauynt gydati lylo. Yn luiien monyd neu I,Iau yr oedd y ddau filwr iouanc yn gwvJio y Pi writ as a'r w',rd,,>d 0(<1,1 dan ei ofal n nt,byiii'u g.vasauaetbydd yn cilio o'r golwg dros aol y bryn. "Yr wyf yn cenflgenu '.vrtho, ayiwm Roland yn briidd "I Piwritimaid gwyn^- sur yTia 8y¡Jd. yn M.)t yr hull ffawd. Yn 1 awr, betli pe syrtliiai of mown ttnAd ag un ,) hcnynt ond gwyliwii. Owen, dyraa ein seroliog Syr Philip yn dviiosa." Ac nik.;vyt gwirionedd, Sy Philip Oalwn 1 odd y person IA ag >diai trwy y eoed. Dya tua dcugain mlwvdd oed ydoeild; t u a<o wncutiiuriad northoJ. Afod.tai, fotd bynag. ar wyuob (lirniN-gl-ti iio or ^waotbat el VIU- ildangoMiad iialcb a'i wisg ddisg¡",ych haw,id ydoixld gwybcd o<ld;Wl,th oi lvgrdtt I gwawdiyd a cham o bwv yr hau-ti. Oyf- arcbodd y maixihog ef gyda phongryimaa balch, tra np, wnat'i Roland ond yn cnijf w enu. Parodi hyn ychydig oHinder i yr Philip, yr hwu a ddywedodd Fonodiligiot'. ytX. ddttigyg i nii lie oraill f- id eich toy.ng>irwi h Cvuirtag yn caol 01 gytyngu gall I..W)"; I fikiad bostfaw pany byddweh yn tabra- i.noldeb y brenin. Y tnao yr u iiryrn oanu, ac eto wile chwi yn crwydto yn y coed, a hyny, yn ol jyib ti by_ er mwy* cwl ymddiddan yn diirL'olaid.l a golynion y brenin. Own ,r g.,reu tod ytna un brnxlwr, sef J iin Jones, wedi bod yuy eoed yma lieddyw y b^reu. A wyddool! wiiwi i bt. le yr aeth ? Syr Philip Gal ton," U? Cty?dyfrd?r, y mae eich iaith yn aiuiioddefci; a gaiw if iinioeh dynu eich geiriau yn "t neu ni bydd hyd yu nod )'i h saflo frerhijiol tid. cadw rl.-ig cosp." Gan ];y-o:y, y mae cyni."i:ithasu a bmf wyr yn peri i'r Cymro dew: fygwth arnom gyfrwysara sydd mor nodweddia lol oi I gydwUdwyr," Wédi ychydigyn rliagoi n t'rwdynidrnfod, y ddoi) fcntddwr, gan dyngu dialedd y naill ar y Ifail, I. dy" nasant eu cbidyfau, Uafn yn erbyn llafn. A- wedi p. tb brwd gyd- ymdroch, tarawodd llafn Glyndwr ei wrth- wyncbydd oddiar ei wybadwiiaeth; ond pml gyfifyrddodd blaon oledd-f y Oynirw iouanc a mynwe.- wrtl wynebydd, torpid y itau y earn yniaith gyda rhe;(. 8rr Gymro, y tnao yr arfl aifl a wisgaf ,II wastadol dan fy ngwisg wedi fy achub lawer tro rhag ami i orphwyllvu fe! tydi. A.: yn awr, pa both a saif rhyngwyf fi a'xi dialedd í" "Myii," meddai Roland, gan n. ilio 5 at oohr ei gyfaill. "Gwybyddwth, yr Philip, fod t-icb bradwriaeth yn hysbys; o'r hyn lleiaf, y ma1 bon,-ddi"u beyton yn ddiaugol rhag eich yatry^iau." Tro Syr Philip ydood i yu awr i yuibil ar [ allu r tywyllwcb. "Mynaf ddial smocb," j me<ldai, pvda bl '-yid, "am y di.b^lidro hwn," Wol, ( lywch yr udgyn, y mat-ni yu iv ,:t. meddai Vanghao, OM md avt ni; nid ydym ni yn yriiadd dan eich lianer chwi' Cewch farw fd bradwyr," m,>ida! Syr Philip, fel y troa: ar ei ,v»wdl. "P,th grogi.- di yi. gyntaf," moddai Roland ond fel yr olai y gel) a o'r I; !twg. dywodai wrth 8yr Owen yn fryeiog, Dim inuuyd i'w golt. Yr wyf d yn myued i Harlech; y mae ceidwad y Oastoli ya zyhuU. i tni, Mi a'i cymhellaf ef i'm ham" jn. gyda llythyrr.i i'r Tywp, Rupert. Nid oes arnaf lawer o ofn y gwr hwnw. Yr ydym yu filwyr ihv worihfawr i'n harb-d yn y rbyfcl. a. fo gymer Rupert )Ial v iti ix4 yu cad oyriawnder." I? D? at Ru?rt. oxewyUysi." x'/dd? Syr Owon. Y mae fy ymwuaydi a thy Stuart wedi ei don, ae yr wyf yn myuml at John Jones. Nis galId ymdaro y.j llawer gww;th, a galiaf wneyd Ues Gymru." Ond ni wnewch droi yn lb writ,in ?" "Piwritan, modbii Syr Owen yn ddir- mygns, Na wnaf, oud fe drin- iaf y l'iwritaniaid yma fel y triniodd ty meistr bendetigion anfiiddog Ha.-ri'r Ped- w»rydd. Mynaf droi ,-A,)xdgurw, --h y Piw- ritan dreng. a 17awcr un oyffolyb .iddoym Nghymru, ymaith oddiwrth ei grefydd an- nicbonadivy. Pwy a wyr i* Gyda'n gilydd yn unci, galhvr. ",till yr oruchafLioth ct* wedi i Glyndwr fethu. Oofiwch fi at y bonoddigeaau o Seyton, meddai Vanglian dan wenu, a phan anfon- wch hwsnt yn ddiogel i'w gwlad, a aicrhav calon un ohonynt, a blino at Jones, dow b acymieddwcli gyda mi u boneddigion Lloegj- pan y bydd i Rupert ac nid Galton gymeryd yi- arwoii'i id. Ac folly yr ymwahanasant. Seiniodd yr udgyrn unwaith yn rbagor, a mar.ibogodd y bronhin a'i Ivs-ganlynwyr o'r raits uchel. wych 0 rod dramwyfa v niynydd i Ddolgoli- au. Y'mgynh'illod 1 y worinos, canodd y bardd, arhoddai y person ei fenditb, fel Yr elai yr osgodd heibio i ?yf?fod it'i ibyna*i ar faw cad nou ddicuYddiQ. Ac Miy yt edrychai y Drya?(M-1 ar ddydd olaf yr <)M ifiw(l&lai yn Ngbymru. Tylwyth- fuwriaeth oedd wedi toyr-iam yn Nghymru er's mil o Nynyddo?id. Yr ?? tylwyth- ?er's mil o fl ZV dyfod yn gy<tog-tUwr.a«th, eto dilynid ao ufu, iheil i'r Wn,lefig?,Lh fel 1*,? IuA&ti eyegredigrwvdi ofnadwy pena«tli neu .lad y tyinth yn eu L.¡uI,'hrwydd, Ond gyda dymcL-welind Ty Stuart, mavhludodd e'l haul o'r diwodd )"T oHM dyfo,jol Cymru I*Uach yn ^.irphwys ar hore;i ddinawdd M aUtudied? MMt- virarnodd. I 'r-' PENNOD II. I BLODAU ETPUiCKSLDlL 0 dynged flin, lI13i! hwnyn rhwareu cE irerw, I ni niil oes ond eiuioes fei i irw, Dy wg ni'm gwsu-gaiona, Dy w ynhwaith ni'm !.a.; Mil? Wodf.u teca'r ^oxvlwig wld yn wrr. Y mae ynbrydnawn bAf, a ldnqt yn Tse'dir- oedd yr Alban, yn s'.vydd Selkirk. 0 fewn -1"7 (Pr11-1dl1"hkú! >i].