Y Genedl Gymreig

| Hlaonau I'iVsliniog. I Hhwnau fti'stiniog, YSOOL GOOIMO.—Mao aelodau y bwrdd ysgol mewn eysylltiad ag a'lodau lleol y bwrdd sirol, wedi .I,)',i i'r ]>t nderfj-niatl o sdydltl ;'s?t goginio yu y !}].< n;?. Yr un sydd wedi ei ph?n"<!i t h\ tr.tr.t.H y gent'thod ieuanc y'iywM'? R?"' ?"?'. ?"?'?''L Hvdorwn y cvmor ( iu pool it:i;ainc 'It wi :tr y cyfleiiidra gwerthfawr hwn. CYFAHIODYDD BR.YXVI'DOR. PLANT YK YSOOLIOX.—Cynhaliwy.l y rlmi hyn hryd- nnvii Iau a iuts AV toiler, gaublaut j'sgolion y Main«l a M icnoiferen. Cafwyd g.indtlyut ch;kiie:ion. lIdyJ, l'haiiwyd amryw wobrwrou. Da genym am fod golwg mor Iewjrchus ar yr ysgoiion hvn.  LI.YS Y\ux)L.—D.!y.U Mawrth, yn ng"M.tf y[- h.'d?"idw:ud, cynh?Iiwyd Hy? jTuadol arbenig o fl ien Mr John P.?rryJonM. Ymd?tn?ti yrn?U.?idw.td Davies, CongIyw?I, i sy'"??t? "a Timothy Black, o ) ?rwy.? a chardotu :?:t t!< th?d?t. Tra- 'd'?lodd yr yn ad of i g"rehar am i?Lith niwr- i ryda llafur caled. •IORF IiiN'y.vor,.—Da genym glywed 'droch i godi seindorf linynol yn 1]wyl,i:mu iawn. Mae nifer (1. • i eisoes wedi yinuno. ac y mae/ ■> yn gylfawn. Hyderwn y rll)-d, i H, yn ol yr arfer, y gefnogaetli i symudiadau fel livn. TYSTEII Y Posr, vm g, lywed, foil y syinudiad i • tystcb anrhydeddus i Mr R. U,! t 'f>el), postfeistr poblogaidd a chj ■■ 'i Llythvrdy Cyflfortlinol," j'n i. ci rhodili ar ei llawn hwyliau & dechreu y flwyd,IYII, Nidoesainhoua nghylch ei llwydiliant, gan fod yma de. ladau gwresog iawn o'i phlaid. Y CYMDKITIIASIAU.—Cynhaliwyd CJTU- deithas Dluwiny ldol a l,leiiyd<lol y Llan nos Frtchef, dan lywyddiaeth y Piireb David Hcwklis, M.A. Cafwyd ymdriniaetb werthfawT gan amryw aelodau ar Flwydd- i daliadau i weithwj-r methedig."—Yn Nhan- ygrisiau cymerwyd rhan m-wn dadlou, areitliio, a chanu gan y plant.—Yn Jeru- salem, nos Satlwrn, yiugynullotld y gym deithas dilirwestol, pryd y cafwyd anereh iatlau gan amryw o weiuidogion dieithr •. lleol.

Porth, CELF A GWYDDOR. Aos Lun, b Malwn, A.S., Vil rhanu tj-stysgrifau i'rym geisiswyr Uwyddianus yn nosbartliiada celf tt gwy(ttloi-, I'ortli.

Ynysbwl. Dydd Sid CJTI y diweddaf dochrencud Parch J. D. Jones, gynt o Lithfacn, s Gaernarfon, ar ei waith fel gwtinidt eglwys Jerusalem (M.C.), Ynysbwl.

Llanberis. Nos Sadwrn rhoddwyd perfformiad o "Glyudwr" yn y Concert Hall gun Gwmni y Ddraig Goch. Er fod hwn y trydydd tro iddynt roddi perfformiad yma, cawsant gy- niiliiad lluosog iawn, Ar y diwedd difyr- wyd y gynulleidfa gan y farce ddoniol Mo(lryb Sian," yr lion a wnaeth i'r holl] gynulleidfa chwerthin nes bron tori eu hochrau, fel y dywedir. Corio AM Y TLAWD.—Yn ol ei haelfryd- edd arferol anrhegodd Mr D, P. Williams, Dolafon, a Dr Lloyd Williams nifer mavr o wragedd gweddwon y plwyf eleni etc. Rhodd Mr D. P. Williams ydoedd pwys o do yr nn, a rhoddai Dr Lloyd Willies gant o lo iddynt. Gresyn na ddilynai Utkwer erei.l j eu hesiampl.

I CYFARFOD MISOL DYFFBYN I CONWY. I Cynhaliwyd CyhrfOO Misol yn Llanrwst, TRhry'ly""3 d Parch T. M. Jonea.Penmachno. Hysbyswyd fod Mr David Roberts, Bwlchymaen, wedi ei dd_is yn flacnor gan )T eglwys yn y I cyfwng, Cyflwynwyd o gyfarfod dosbflrf,? Conwy y materion i fod yn destynau ymdriniaeth Cyfarfod Misol y flwydd- yn nesaf, a dmdarnlllLwyd hwynt. Galwyd sylw at yr wythnos weddio-yr wythnos gyntiif o'r flwyddyn. Rhoddwyd anogaeth i'r eglwysi i gynal yr wythnus mor gyflawn ag y byddo mood. Pen- derfynwyd fod llytliyrau o gydymdeimlatl dwys yn cael eu lianfon at Mr W. G. Williams, Llansantffraid, ar farwolaeth ei anwyl wraig; at y Parch a Mrs Thomas Davies, Deganwy, yn ei waelodd ef, ac yn ei phrofeddigaoth hithau we ii colli yn sydyn ei hanwyl fab ac at Mr a Mrs John Price, Pandy Tudur, yn ei gystudd trwm cf, a chan ddymuno ei adferiad. Cafwyd anerchiad lIS ac effeithiol gan y Parch Samuel Owen, Tanygrisiau, ar ran y Gymdeithas er Sefydlu Acliosion Newyddion a Chen- hadol." Diolchwyd i Mr Owen am ei anerchiad gwerthfawr, a phenderfynwyd ein bod yn gwneyd ein goreu o'i phlaid. Pen- nodwyd y Parch T. Parry, Colwyn Bay, yn drysorydd, a'r Parch J. Edwards, Colwyn Bay, yn ysgrifenydd. Hysbyswyd y cyn- helir y Cyfarfod Misol nosaf yn Nhalybont, Ionawr 25 a 26. Pregethwyd gan y Parchn J. Hughes, M.A., Liverpool; S. Owen. Tanygrisiau; 0. Evans, Colwyn Bay H. Barrow Williams, Handudno; a D. Charles Evans, F.G.S., Conwy.

Llanartli, Ceredigion. BWRDD Ysoor..—Dydd Mawrth, cynhal- iwyd cyfarfod o'r bwrdd hwn, pryd yr odd yn bresenol, Mr Morgan Evans, Y.H. (cadeirydd), Parch J. M. Prydderch, Cadben Lloyd, Mri H. T. T. Evans, Y.H., R. J. I Oliver, Barnes Evans, Evan Jones, J. C. Jones, John Thomas, a Roes Roes.—Wedi i gofnodion y cyfarfod blaenorol gael eu darllen a'u ca.dnm)um, aed at y gwaith o ethol cynrychiolydd ar FwrdJ Y sgol Troed- II yr-nur, ac etholwyd Mr John Jonc&, W strws, yn unfrydol. -DILrllellwyd Ilythyr y Bwrdd Addysg yn Llundain, mewn cvsylltiad a'r cais i bleidleisio tuag at. ddysgu dosbarth y celfau yn ysgol Llanarth. Aed drwy restr yr absonolion, ac, ar y cyfan, yr oedd yr adroddiadau yn dangos gwelliant tra clianmoladwy yn ystod y mis.—Cyflogwyd I Misses M. Rces a Sirah Davies i fod yn pupil teachers yn ysgol Llanarth; ac yna aed yn mlaen drwy i'r Parch J. M. Pryddercn gynyg ad-drefnu ychydig ar drefn bresenol y bwrdd o gyflogi pupil teachers^ Y cyflog presenol ydyw 7p i ddechreu gyda chodiad o 2p 10s am dllir blynedd. Barnai ef pe biio y bwrdd yn dechreu ar lOp, a chodiad o ap y flwyddyn, y buaseut wrth wncuthur hyny yn cefnogi ymgi^isiaeth leol, ac y buasai yr anhawsderau a brofwyd yn y gorphenol yn cael eu hysgubo ymaith. Eiliwyd of gan Mr R. J. Oliver, yr hwn a ddywedai fod plentyn H oed yn cael mwy o gyflog gan .aiuaetliiv),r, ac felly fod y bwrdd dan ddirfawr anfantais i gael atuff briodol.- C) nygiodd Mr IL T. Evans fod y cynyg i gael ei anfon i'r gwalianol bwyllgorau Ileol i'w ystyried, lie iddynt anfon eu ponderfyn- iadau i'r bwrdd nesaf. Eiliwyd ef gan Mr James Evans, a phasiwyd yn unfrydol. Rhoddodd Mr J. C. Jones rybudd y bydd yn y cyfarfod nesaf yn cynyg fod 12p yn cael ei ganiatau tuag at ddysgu trydaniaeth 1 1 a maynetismyD. ysgol Llanarth.—OuhebytUl. Mi

Yn nydd Hwydcbant y m^e genjm lawer o i noddfeydd i ymsrvnall idd) nt ond yn nydd adfyd nid oes (I d on yo i,uig.Il. Bonar.

MARWOLAETH MR ELIAS I HUGHES, COLWYN BAY. Y Trengholiad. I Cynhaliwyd irwigholiad gohiriedig ar ) gorph Mr Elias Hn^hes, Colwyn Bay, ddydd ) Mawrth, yn LerpwL Tystiai John Wilson. gyricdydd y gerbyd- res gyda pha un y toitliiai y trancedig o Ler- pwl, iddo weled fflachiad a chlywed twrf fel pe bua- a ffrwydriad wcdt cymcryl lie yn y twnol rhwng Lime street ac Edge Hill. Pan ddaethant i le agored ataliwyd y gerbydros, ac aetli ef a'r tallii%-r i lawr i edrych beth oedd y mater. Gwelwyd un cerbyd wedi ei lonwi a lIIWg, tie agorwyd y drysau. Wedi i'r mwg glirio, acth i mewn, a gwelwyd y tran- cedig yn gorwedd ar IIwr, Aetli y gerbyd- re.s yn mlaen i Edge Hill, a'r tranu dig yn gorwedd yn anymwybodoI yn y cerbyd. Pan gyrhaeddwyd yr orsaf, cynortliwywyd of ddodaUan. "RhoMwch fiilawr; gadewcli i mi gerdded; mae arnaf cisieu myned i Wavertreo," meddai wrthynt. Nid odd golwg gynhyrfus amo, cithr edrychai yn berffaitli dawel. Rhoddodd y taniwr, guard, a dau ereill o weision y rheilffordd, dystiolaetli gyffelyb. Mr Moss, gorsaf-foistr Edge Hill, a dyst- iodd fod sylwedd du yn y cerbyd, yr hwn pan gymhwysid goleu ato a ftrwydrai. Yr oedd amryw ttychau o matches yn y cerbyd hcfyd. James Baisley u. dystiai fod y traIlcemg wedi hysbysu fod ei enw a'i gyfeiviad yn y bag, a dywedodd amryw woithiau, ■' Yr oedd yn dod, yr oedd yn dcd. Ptidiwch a'iu Iltidl. Dr Campbell Brown, dadaneoddydd cyhoeddus, a dystiodd mai powdwr gwn oedd yn y bag. Yr oedd digon o nertli ynddo i daflu dyn i ben y cerbyd. Hugh Hughes, grocer, Colwyn Bay, a ddywedodd fod y trancedig yn frawd iddo, ac yv oedd yn 3U mlwydd oed. Yr oedd yn glerc i'r Bwrdd Ysgol, yn drothgasglydd, lie yn fasnachydd dodrefu pi Ngholwyn Day, yn mha lo y bu yn by w am yr ugain mlynedd diweddaf. Bu yn easglu y trethi am wyth neu naw mlynedil. Ddydd Mawrth gwelodd y trancedig yn ei siop, a siaradodd am ci ataliad gan y Bwrdd Lleol am fod arian y trethi yn fyr. Yr oedd y diffyg yn 1091), ond talwyd yr arian i'r bane ddydd Mawrth. Teimlai y trancedig yn ddwys oddiwrth y mater, ond yr oedd ar fulcgau yn bur (lui- gal on o berwydd y niweidiau a dder- ???i.d, yn ci ben mewn cynhwrf a gym- erodd le yn nghlyn a ch?sglu'r degwm chwo mlynedd yn ol. Dywedodd y tnmccd? ei fod yn myned i LerpwI ar fusnes. Dy- wedodd hefyd wrth y tyst ddydd Lhm nas gallai oddef y syniad o gael ei gymeryd i garchar, gan fodyno sibrwd i'r perwylhwnw, ond cafodd yr arian eu talu ddydd Mawrth. Ni wyddai y tyst ddim am y powdwr oedd gan y trancedig, na'i fod wedi prynu yr holl bipyrau yswiriol. Gwyddai y. byddai yn arfer prynu y cyfryw bapurau. Ar un acli- lysur, pan aeth i Birmingham, yr oedd wedi ei yswirio i'r swiii o 7,000p, Ni wyddai am unrhyw anhawsder arianol anill yr oedd ei frawd ynddo. Buasai of yn gwybod pc buasai y cyfryw. Xid oedd y trancedig yn smocio nac yn yfed diodydd Illcddwo1. Yr oedd clcrc iddo wedi diane ymaith y nos Sill Hitenorol cyf1'eith- Rhodd.odd Mr Lloyd Humphreys cyfrei.tn- I iwr, Colwyn Bay, dystiaLMth i'r un pcr- wyl. Dr Floyd, meddyg yn JT Ysbytty Brenhinol, a dystiodd mai efe a weinyddodd ar y trancedig. Yr oedd yn ei boced docyn o Edge Hill i Wavedree. Llosgwyd ei gernflew, ynghyda coes ddo ei lodrcu. Tybiodd ar y cyntaf iddo farw o'r ysgytiad a gafodd, ond wedi hyny gwnaeth arcliwiliad ar oi gorph. Nid oedd wedi derbyn digon o niweidiau i gyfrif m ei farwolaeth. Syl- wodd ar amryw o glytiau (ioon ar y toesau, 1 y breiehiau, a'r WJUCb. Y diwrnod cynt a'r boreu Mawrthgwnaeth archwiliad ar ystumog I y traneoilig, a gwelodd olion o strychnine. Tra nas gallai sit rhau hyny yn bendant, eto credai fod yno ddigon o'r gwenwyn i ben marwolaeth. Yn ddiamheu yr oodd yr ys-I gytiad a'r gwenwyn yn ddigon i achosi marwolaeth. I Wedi i'r trongholydd symio i fyny, dycli- wplwyd rhoitlifarn fod y traneoilig wedi cyflawni hunanladdiad pan mewn cytlwr o w.illgofrwydd. Y GLADDEDIGAETH, Cymcrodd cliuldedigaeth Mr Elias Hughes lebrydnawn Lllln yn mynwent Llan lrillo. Daeth torf fawr yn ngliyd, ac yn eu plith gad- eirydd ac aelodau y hwrdll lleol. Amlygir cydyi.idehnlad mawr yn y gymydogaetli a'r teulu jni eu trailed. Yr oedd Mr Hughes bob amser yn un o ddynion mwyaf "law adefuyddi il yr ardal.

Y PARCH J R. HUGHES. (MON), YN SIR FYNWY. Y cwetiwn ag sydd yn cael 11awor e sylw CMt eglwysi y M.'ttwUstiMd C?n'udd 'n Nt heudir Cymru y dyddia. i yma ydy?; 1 ? fodd i gyrhacdd y bobF'-y rhai hyny ?g sydd JTI parliau i esgeuluso moddion gras, tie y mae yn dda gpnym hysbYSll fod Hawer o eglwysi Morganwg a Mj-nwy o r diwtnla yn gwynebu y cwostiwn o ddifrif, ac yn gwm-tid pob ymdrech i enill y milwdd L'sgeuluwyr. Pa fodd i gyrhaedd y dos- barth ymll o bobl sy i gwestiwn ago sydd wedi end ei esgeulus ) gan Eglwys Crist am ormod o amser, ond diobli i'r oefol':l,I am y cyfnowidiad mawr sydd i'w ganfod yn ein heglwj'si yn hvn o hrth; ac yr ydym yn crwlu os puha yr ysbryd prosonol yn yr e""lwysi n:t raid aros yn hircynciieldiwj-giad t etyddol rhywbeth tebyg i'r diwygiad fit ein gwlnd, Y mac Y Parch John Richard ,t>s, Brynteg, Mon, yn bresenol ar yin- » ii ii Sir Fynwy, ac y mae ei waith eisoes .-ii e\ • t'od a llwyddiaut nmwr. j h id y > Had yn gjTitaf a chyfariod m: >1. a gynhaliwyd yn liryn- mawi .,i i' 1 "ithasau JT Achosion Newydd. Cafwyd ganddo yn y cjTa. i»ii rhagorol iawn, y c  t eglurodd allla:, J i bwrpas a clxafod,l dlerbyiiia,i Ii eifjTuwj'd 1 ar y gwr pirche lig i aros y• \.ul > t: y sir er mwyn ymwoltnl a'r e,-Iw? j; nal < yf ir- foly,ld Iiwygia 1,?l. Ilyn I mae yn blt-ser genym ganfod y f> n '.itb yn canlyn ei ymdreehion y mae i'au ■! n(!wyddwcdtynum()a'rog!wystyn Ciud.ai Rhy ?iiii, Aht'rc?m. Pontnewynj 1 a erisill. Cynhelir cyfarfod gweddio ) bob prydnawn yn yr holl Icfydd yr ymwela I hwy ac y m?c ryw, eneiniad m?wr yn disgyn amyttt bob dy'!J. Ceir cyuullcid?ocdd mawrion a theimla y bobl yn wyr'?wntgodd ddyddonlèb n?iMduot y? y cyhrfodydd hyn,

Rliymni. Y mae gweithteydd glo pwysig To Rhondda, wdi lhwis, gvda mwyafrif maw Dr Hughes, i'w gwasanaethu, tra y ma- otiilir colli ei wasanaeth gwerthfawr yn y hwn, llawenychwn yn fawr oherwydtl ddewisiad i'r Ueoeild pwysig hyn.—in Ik.

YÍmae ysnotyn nr yr ymonydd nad yd yn f, y na phen pin—yr hwr, os cyLTyrddir ef, sydd ya farwolaeth sydya mor gyflyi mellten.

T:H:E  %? /F1B? f jjE?SBSB?? ? /F? ? \A? F f? ) S !B *? rt? 'I ??  ? ? ? F ? a S MAZAWATTEE )t V? )) ?j)LMaJ)? L ? ?y ? ?F?"*)L  CEYLON TEA COMPANY Wish it to be distinctly understood that they   M NOT TRAFDC )N COMMON TEAS   are dear at an y price, and a fruitful cause of diseases of the nervous an d digestive organs, which are dear at anuric.! and a fruitful cause of diseases of the nervous and digestive organs. THEY WARN THE PUBUC against being tempted into buying rubbish, even at the low prices now advertised. Bear in mind that the MAZAWATTEE blends recall the delicious China Teas of Thirty Years Ago, and are to be obtained from specially appointed Agents H_' amongst the leading Family Grocers in the United Kingdom. I AGENTS. THOMAS I.EWIS & Co., 315 HIGH STREET, and BiTnBOXEPLiCE-BAXGOIt

o FWG Y GWEITHUU. COLOFN IIR GLOWYR. Ceisio Gwclla y Sliding Scale. [GAN AP IDAXFIIYX.] Ðdlach y mae ??ierw dd na fydd i str. 0 unrhyw fath ? ..u ryd 11ü ar y af Ionawr pa un a 1"ln4.;vyd(lir y Scale Y mac y newydd cvsurus hwn, fel ^> ?n"??'i A?w,? di?n It?-cnydd dipy.'n? drwy Listri ?'?t?vy '"?" '?7"'? '?. ? ?. .'u pihdd yn NRh?nlyid ddydd M. £ eh> diw?daf: ac '?'?-y"??:?, 'n"" drchn.h.?d?y.n. KY?'t "??" isd tiwjddogol a KVHwynwyd gan:Mr Dal/id ?M? ysg 'feni,ddi,?n 3- yu- ?Uodd. i Kynr?chiol?-yr ywMg,?r.t<??)n_ gWNthndi?htuydydd: "Cvnh.diwvd hcddyw ?y{<?od ?, bwvni;<" v Sliaing Scale yn JT An^el Hok!, S?J:?.dun'Iywydd,?hSyr?n? Thomas L.?is; ? Mr W. Abraham, A.M« yr is-gadair. Yr oedd m? 11awn ? ?_ ryohiolwyr yn brescnol ar v ddwy clir. ,km(3ii N'll i?;li(-Ilach y cwcstiyiiaii yn ligIN-11 'i'l, w(,Ila (,N fil"w i ( I eytundeb y Sliding Sc.h. Ar«1 > vf,l'M,vV!HiI golygiadau ar y ?wah?not bw?nt;t.?? u ? <1- wyd ar ran ? gweithwyr. penderfy_ wyd,g £ birio y '?.)?d)t'dd hyd fis lon?wr, ™ trofn ?.? cyH.. i gynrrchioJW)T )' gwrith- wvr i ¡.:ad ychwanog 0 lIyshysrwydd #wi ? f.??'r?' hefyd i ?oddi??usdn. iddvnt i gyfl\yn i'r gwcithW)"r Y pnodoldib X ainnhriodoldob fed idd)'lt hwy roddi awdurdod i aelodau y Scale i gyfartod cyn- rrchiolwvr y meistri i ystyned «>, 0 W>1, ?h?L?. trc{u-daur.?ch .r ^wyd'lor y Stidu? Sc?o. Cytuu?Yyd K? y ddwy Lid ..? y b..rthyn.s 1m.senol rhwng y md,hi a r gweitbwyr (ag eithno arc hw had y cvfnf.-u) i Mos m?-n grym hyd J  o Ln?-r. 1 \I;¡, M.fodyrym?.th.r?io adnewy,l-l,i i'w thcrfyiM ? ffordd m.u y nan ?.Y" y 21Rin o Ionawi, 1S.W. Cynnil iawn, fel y K?" yw yr adrwld- i?wyd.)u? ?'? arfcr, '? "'? ),?s ???r ddim i ddangos hdh yw y g%ir sefyllfa br?nolar h?obryd. Ar dcrfyn y gYll- n?!e<td. bu rai o ?-nrych,ol?'r y ?e?ith-- wyr yu I''fmnogi o gun.tw? '??cr eu kanrhyd. ddu gan y Cy?gho?-r E. Tho?s (Cochftrf yu ugwesty y Mctropo!c. ac wrth gydnabod yno y lluncd?tyn a gyuygiwyd, taflodd y cynrychiohvyr dipYno nll'uni M- y ?yM{a ?" ddangos eu bod hwy, beth bynag, vn teuddu yn gr)?e ? grcdn y ter-?fy?ir ? Mvnt mewn hcddwch. Sy\wodd Mr David orgau, fel cnKhn'M. Fod ganddo af bob <tvdd y byddMi'r anhawsdm I)rc?enol ? .i s?<.ynf.ddh?. a d?csul y fath effeithiau (I'ti(?lius we(li d..dho od wrth ??wyddor y .??'?"? 0 ?o'r cyaoca. Mr P. D. Rws a ddatganodd Ei tod d yn crcdu yn gryf Y? nghynllun y Slidi":1 Swlr; <md. ml'dlbi, dyhd  Y eytundeb bob chwc' ims o'r hyn Idaf. Yr ?c.y?rvchi..lwyr y ?-ctth?-yr ar y eyd- bwyl1or y diwrnod h?w wedi ^0ll'n0r Uwyddianus fel nad <.?d y" bosi.b,l i streic p?noryd no cy? y laf o F??_; os vn wir y c?M %treic 0 P^bl- Mr T. D.uuuwy Is?ac a ddvmuniu s?.cr-hM TKjbl Caordvdd nad oedd raid iddynt ofni o gwbl vr attelid gwaith yn fuan yn nglo- feydd y Delieudir a Mynwy. Mjmuesa^l of y gobllit h cryfaf y sotlid yr helynt yn fodd- haol, vn enwedig felly ar ol y dull dymuiiol > cariwjd yn mlaen y gwoithrediadau yii y cydbwvllgor y diwrnod hwnw." Mr fhos. Richards 11 gredui "fod streic wedi ei tios- goi, 8'U bod y diwrnod hwnw wedi gosod syfaon i gvtuiidob newydd o dan y Sl;din,- Scale." Sianidwyd hefyd i'r uii cyfwnad gan Alfn d Onions, Mr Lewis Miles, a Mr Thomas Davit's. Beth, vnte. essy.dd wdidigwydd i rod.d.i y wedd newydd a boddliaol lion ar y sefyllfa I' Nid yw -<1ddiad dogol, n"g an=- ,'rchmdau y epryehiolwyr, yn rhoddi dim many Hon. tra?yr ocdd y gwdthrodi&dau yn y cydbwyllgor yn cael eu cario yn mlaen yn I breifat. Wei gadewch i ni fyned yn araf, 0 gum i gam, ae cfalJ.i y 11wyddwn i egluro u18tnon. Yn gyntaf 011 rhaid, cofio mai y gweithwj-r y tro hwn roddodd rybudd i der- fyul1 I' Scale, ac fod y Scale gan hyny i rodeg allan ar ddiwcdd y mis hwn os na f?ddai i'r mdstri gytuno i adnewyddu y "yhmdch gyda'r pedwar gwelliant a hawlid gan y gweitbwyr. Y I)ed war gwclliant- ydynt-( I), Mynediad y Wasg i gyfarfodydd y cydbwyllgor; gostwng not godi y cyflogau yn ol IOI\Y cant am bob cyfnewid- iad o swllt yn mhns y glo; (3), penodi eyf- lafareddwr i setlo pob anghydfod; (1), rhoddi llais i'r gwoitliwyr i benderfynu pris y glo. Nid yw y moistri hyd yn hpl wedi caniatau y gwelliantau hyn, ac yn wir nid yw yn debyg y gwnant hyny ychwaith. Ond er fod yn rhaid i'r scale yn awr derfynu ar ddiwedd y flwyddyn, nid yw hyny o angen- rhoidrwydd yn golygu yr atelir gwaith yn y glofeydd, oblogid cyn y gellir dod a hyny uddiamgylcli rhaid yw i un ochr neu y llall roddi mis o rybudd i dcrfynn't- cytundcbau. ac nid yw hyn do wedi oi wneyd. Fel y gwelir yn y man, ni wneir hyny ychwaith ar y Inf o Ionawr nesaf, ac os y rhoddir rhy- buddion o gwbl, nis gellir eu rhoddi bellach hyd y laf o Chwefror; ac os y rhoddir hwy y pryd hyny, un ai gan y meistri neu y gweithwyr, nis gellir atal gweithio hyd y laf o Fawrtli, a'r pryd hyny bydd y gweithwyr os cynier streic le a'u gwynob at y gwan- wyn, ac nid at y gauaf fel yn biesenol. Yn y gynadledd ddydd Mercher, ail agor- wyd y ddadl ar du y gweithwyr gan Mabon, a dilynwyd ef ag araeth alluog a lijTiod foistrolgar gan Mr Davill Morgan. Nid ocdd I Mr Morgan yn bresonol yn y gynadledd flaenorol, a rlioddwvd y lie blaenllaw hwn iddo ef yn y gynadledd bresonol olierwydd hyny. Yn yr ymddiddan faith addilynodd, ceisiodd y moistri brofi drwy ffigyrau a oglurent sefyllfa y fasnacli dramorol, fod yn aiimhosibl o'r bron caniatau i'r dynion y cyf- nowidiad a hawliont yn y jurrcntni/es. Dadlouwyd yn gryf gan y ddwy blaid, ac ni adawyd cllreg lioli ei throi a allai daflu goleuni ar y pwjiitiau dan ystyriaeth. Gor- chymynodd y meistri fod copiau o'r fhgyrau crybwylledig i gael eu rhoddi i gynrychiol- wyr y gweithwyr, fel y gallont eu eyflwyno i sylw cyfangorph y glowyr os y pcnderfynent alw cynadledd yn Abprdnr neu unrhyw fan arall. Ni ehyflwynodd y meistri unrhyw welliant o'u hochr hwy, a chyfyngid y ddadl yn gyfangwbl i r pwvnt a gyflwyn- wyd gan y dynion. Pa un a fydd i'r iiiei-stri a'r gweithwyr roddi i fewn ychydig y naill i'r llall nis gellir arhyn obrydddyweyd, ond mae hyn yn sier, fod y teimlad gorcu yn bodoli rhwng y ddwy blaid yn y gynadledd ddydd Morchor. Gwolwyd ar unwaith nad oedd yn bosibl terfynu'r ymdriniaoth mewn pryd i gael Scale newydd erbyn dechreu y flwyddyn: a "ban fod; y.Sealc bresonol yn dechreu gyda Hhagfyr, bu siarad maith mewn pcrthynas i'r tolerau ar y rhai y gollid cario gwaith yn mlaon yn ystod mis lonawr, tra y gwneid ceiaiadau pellach i ffurfio eytundeb adnewyddol. O'r diwedd pender- fynwyd fod y eytundeb presenol i aros mown grym hyd yr 2lain o Ionawr, ar y dcalltwr- iaetli (1) Fod y lllatpr i'w setlo un flfordd neu y llall cyn hyny; (2) ac nad yw y cyf- logau i'w gostwng o gwbl o dan y Scale yn y cyfamser. C'n y dydd a enwyd, bydd i aelodau y Seal" alw cyfarfod cyffredinol o gynrychiolwyr y glofeydd i ystyricd y sefyllfa yn ngwyncb cytlwr prosenol mas- nacli, ac i benderfynu pa un a roddant hawl neu boidio i'w eynrychiolwyr ar y Scalo i arwyddo eytundeb newydd. Mewn llythyr a ysgrifena i ateb gofyn- iadau a roddwyd iddo gan Mr T. Daronwy Isaacs, y mac Mr D. A. Thomas, A.S., yn gwnoyd yr awgrymiadau pwysig canlynol mewn pertliynas i'r cyfeiriadau yn y rhai y ylid gwella y Scale :— j (1) Rhybuddion byrach i derfynu'r Scale, gyda'r amcan o leihau, os yn bosibl, y gys- I tadleuftoth gref a fodola yn awr i wynebll cytundebau glo am amser maith yn miaen llaw. (2) Dim gostyngiadau pellach am beth amser i ddyfod, oherwydd y gostyngiadau enfawr yn ou cyflogau y mae y dynion wedi ou derby n yn ystod y deuddeng mis diwedd- af. (3) Minimum neiUduol yB y Scale o dan yr hwn nis gallai y cyflogau gwympo, both bynag allai y prisiau fod, fel, os y dymunai perchenogion werthu glo o dan bris neill- duol y gorfodwyd hwy i sefyll yr holl golled eu hunain, ac nid ei osod fel yn bresenol ar ysgwyddau y gweithwyr. Awgryma yr aelod anrhydeddus herya y byddai yn well i'r dynion, pan yn rhoddi rhybuddion i derfynu y Scale, i drefnu i'w rhoddi ar y fath adog fel y byddent yn dod i ben yn yr haf, canys, meddai, pe digwyddai id?l, Y pryd hyny f?thu cytuno, byddai yn llawer haws i'r dynion ar yr adeg bono o'r flwyddyn gael gwaith mewn manau ereill, ac, yn yr ail Ie, ni fyddai y mcistri wedi ar- wyddo cytundebau am y flwyddyn ddilynol, a byddent yn fwy rhydd i drofnu telerau newyddion a'r gweithwyr. Gresyn, onide, na f'ai yr holl berchenogion o'r un feddwl a'r aelod anrhydeddus dros Ferthyr CYMDEITIIAS OIX) TAI Y KHOXDDA. 6 Cynhaliwyd cyfarfod nnsol arferol y cyn- rychiolwyr yn nglyn a Chymdeithas Mwn- wyr Glo Tai y Rhondda yn Ngwcsty y Washington, Porth, ddydd L/lun, o dan lywyddiaeth Mr J. Jones, Penrhiw. Dllng- osa.ifcanlyniad y pleidleiio yn y glofeydd mai Mr D. Morris, y Gelli, a etholwyd fel is-lywydd y Gymdeithas am y chwe' mis I dyfodol. Enwyd Mr Morgan Rowlands, Penygraig, a Mr Henry Pidgeon, Penrhiw, fel ymgeiswyr am y swydd o drysorydd, ond penderfyuwyd gadael y mater yn agored hyd y cyfarfod nesaf. Ail etholwyd Mr A. Robbins, Porth, fel ysgrifenydd, a'r Mri R. J. Cook, Pcnygraig, a D. Weeks, Gelli, i archwilio y cyfrifon. Etholwyd y rhai canlynol fel aelo) ait y Cynglior Gwcitli- iol:-Mti L, Roes. Penygraig; T. Shcppins, Dinas Isiti; J. Clarke, Clydach, Rhondda; a Lemuel Charles, Gelli. Penderfynwyd na fyddo unrhyw lofa a fyddo mewn dau fis o olddyledion dosparth i gael unrhyw bleid- lais yn ngweithrediadau'r dos arth.Pen- derfynwyd gadael yr anghydfod yn N^glofa r Blackgrove yn nwylaw yr ujnd (Mr Weeks) i'w benderfynu.

DIRWY DRON. Yn GiMgow ddydd lau, cafodd fferyllydd  o'r enw M. F. Thompson, ei ddirwyo i 70p am werthu moddyglyuM brciutiedig heb eu I stampio.

diesiddiad cnluo. I Am lofruddio dynes ddigymeriad o'r enw Mary Connolly yn Abergafeni, ar y -G.un o Fedi diweddaf, cafodd Thomas Edwards, yr hwn a ddesgrifid fel labrwr, 30 inlwydd oed, ei grogi yn ngharcher Caerlleon-ar-wysg foreu ddydd lau diweddaf. Billington ydoedd y dienyddwr. Pan gymerwyd Edwards i'r ddalfa dywedodd fod ganddo elyniaetli luawr tuagat y dosbarth anffodus y perthynai Connolly iddynt mewn canlyniad i waith un o honynt yn Hadd milwriad y gatrawd ag y bu ef ar un adeg yn aelocl o honi. Yr amddiffyniad ydoedd fod y cyhuddedig yu orphwyllog, ond methai yr Ysgrifenydd Cartrefol a gweled digon o reswin dros estyn pardwn iddo. Dywcdir iddo gerdded yn ddigryn i'r ysgaffold, a'i fod yn hynod edifoiriol er's petli amsor.

Dywedir fod yr ymenydd mewn dyn yn un rhan o wyth-ar hugain o'r corph oud nid vdvw yn y ceffyl ond un rhano bedwar cnt, Y mae tymher dda, tel diwrnod henlog, yn taflu diagleirdeb droa bob peth. Tymher ddlt -meluawr llafur, a llonyddwr aneemwyth- der.

UNDEB AJf.VETHWYR MON. A pel at y Ffermwyr. FONEIUJIOIOS, D, genyf ddeall fod amaethwyr Mon yn dechreu ymddeffro i'w hawliau a'ti buddiaii-tti fel dosbarth, a bod rliagolygon (Hagla"r am undeb a chydwcith- rediad yn eu plith i sicrhau y cyfryw. Ond i undeb yr amaethwyr gael ei gario allan yn yspryd teg a chyrneurol y rheolau a dynwyd allan gan y pwyllgor a fu yn eiatedd 3-11 Llangefni yn ddiweddar, nid ocs amheuaeth na ddeilliai bendith ddirfawr iddynt ohono; ond os bydd i rai personau brwdfrydig gario pcthau yn rhy eithafol, a defnyddio yr un- deb i fygwth y tirfeddianwyr, mae yn sicr o farw yn yr esgoreddfa, a gwneyd cydweith- rediad yn mhlitli yr amaethwyr yn fwy an- mhosibl nag orioed. Yn wir, credwn fod mwy o angen bygwth yr amaethwyr eu hunain na'r "tirfeddianwyr, oherwydd hwynt-hwy sydd yn gyfrifol am fod y rhcnti mor uchel ag y mMnt ar hyn o bryd, drwy cu gwaith yn codi ar en g?ydd mewn gosodiadau arwerthol ar dir pori, yn nghyda myned y naill yn wrthgefn y llall i gymeryd ffermydd ou gilydd pan-y mae eu tenantiaid yn gorfod eu rhoddi i ffny am eu bod yn rhy ddrud. Dyna ddadi y tir- feddianwyr yn erbyn caniatau gostyngiad pan y gwneir cais arnynt: dywedant y gallant gael degau o denantiaid i'r cyfryw ffermydd, ac hwyrach gael rhagor o rent am danynt hefyd; a dywedant yu mheUach eu bod yn methu cysoni gwaith tenantiaid yn cwyno fod punt yr acer yn rhy uchel tra mae y cyfryw yn gallu hyfforddio i roddi tair a phedair punt yr acer am dir pori a osodir i fyny me%vn arworthiadau, er na bydd hwnw ronyn gwell na'r eiddynt hwy. A phwy all feio y tirfeddianwyr am ym- resymu fel yna ? Yn awr tybiaf mai prif amean undeb yr amaethwyr ddylai fod hyn: rhoddi ei wyneb yn erbyn y eydymgoisiaeth afresymol a gyraor Ie yn nglyn a thir gosod, a rhoddi atalfa ar y crogbris a roddir am y cyfrvw, I I ?yn nghyda licthu yr artenaa uwir ac an ,heil ?? g o fyned at y tirfeddianwyr Iiw nos—a Uiw dydd hefyd o ran hyny-i grafangu am Term a aiS yn wag yn herwydd ei drndaniadh; ae yn mheUach. ? dangos ei anghymeradwyaeth mwyaf i condemniol i waith neb yn dal caeau Serm feUy "arhyd breiehiau." Ond i'r ffermwyr gydweithredu yn y pethau hyn yr wyf yn sicr y bydd y mwyat'rif ohonynt wedi gostwng o ugain i ddcugain y cant cyn pen pum mlynedd. Tuagat ddwyn hyn oddiamgylch mac yn ofynol i'r amaethwyr roddi eu cofnogaeth i'r undeb ac ymaelodi I ynddo, ac hyderaf y deuant oil fel un gwr i Langcfni ddydd Iau, y 5ed o Ionawr, i'r cyfarfod cyhoeddus sydd wedi ei drefnu i'w gynal yno ar y diwrnod hwnw. Gan nad oes a wnel,) y syinudiad hwn a chrefydd na gwleidyddiaeth, gall pawb o bob cred a phlaidymuno ag ef ynberffaith rydd a di- dramsrwvdd.— Yr eiddoch, &c., I AMAETHWR.

D All WAIN ANftEUOL IN 1 ABERGELE Brvdnawn ddydd Iau, pan yn croosi y rheilffordd mewn man ncillduol gorllaw Abergele, cafodd Mrs Williams, Frondeg, Abergele, ei tharaw i lawr gan v gyfiym- gerbydrosWyddolig. Lluchiwydydrancedig, vr hon oedd yn sO mlwydtl oed, i bellder o tua ugain Ilaiii, a bu farw, wrth gwrs, yn dtliatreg. Xid oes ond ychydig amser er pan laddwyd bachgon yn yr un fan.

CYMDEITHAS Y LIBERATOR- j, Yn Llys Dinas Llundain, ddydd Iau, ger-I bron M■•Commissioner Kerr, apeliodd Mr R. M. Welsfor(I ar fod liquidator parliaol yn cael ei benodi yn nglyn a Chymdeithas y I Liberator, ac enwodd Mr Stewart (y Der- bynydd Swyddogol,, yr hwn oedd wedi gweithredu hyd yn hyn. Mown cyfarfod o'r gofynwyr a gyi:haliwyd yr oedd 3;9,5 o bersonau a SlM,(X)i)p]o arian JTI cael eu cyn- rychioli, ac amlygodci y eyfarfoti hwn ei 3 t(?w?trt ,tros yn ei foddlonrwydd i Mr Stewart aros yn ei SWYflrl os y pcnodid hefyd^bwyllgor ar- chwiliadol. Wrth ganiatau y cais sjdwotld Mr Kerr mai gwell, yn ei farn of, fyddai penodi swyddog a fyddai yn hollol o dan iv ilaeth y llys fel ag y gcllid ei symud pe y digwyddai rhywbeth a fuasai yn galw am i'r fath gwrs gael ei fabwysiadu.

D Vlj FWNIVRqVFIlt t,tJ LLIDD YN NHREFFYNON. Caftxld yr ymchwiliad gohiriedig i aclios marwolaeth Edward Williams ac Edward Ellis, y rhai a laddwyd yn ngwaith y Milne, Treffynnon, ar y 17eg eyfis,)I, ei gynhal Lrer- broil Mr Wm Davies (trongholydd sir Fflint) ddydd Iau. Yn ol y tystiolaethau ym- ddengys i'r tlynion fynClI gyda. dau ereill o'r enwau Thomas Williams a Benjamin Price, i lawr y pwlli newid bweed a ddofnytldid i godi dwfr. T'r ainem hwn rhaid ootid iddynt dynu yn rhydd wialen haiarn odileutu tri- ugain llatli o hyd, yr hon a facliwyd gan- ddynt ar ol hyny mewn llo uwchbcn. Yn anff,y,lus daeth y wialen hon yn rhydd, a chwympi-dd ar y cage a ddaliai Williams gan ei ddryllio yn chwilfriw, end llwyddodtl Williams i fyned i 100 dd;ogelweh. Fodd bjaiag, ar ei ffordd i lawr, cwympodd y wialen ar ben Williams ac Ellis, a phrofodd yr ergyd yn angeuol yn y fan. Tystiwydna buH-sai y ddamwain wedi cymeryd lie pc y rhoddasid y wialen o'r neilldu fel ag yr ar- ferid gwneyd. Dychwelodd y rheithwyr d(lyf:tl-iii:td i'rpot-wyl inai dam wain ydoedd ac nad oottd arolygydd y gwaith na'r owmni i'w fcio.

Cafwyd dyn a'i en\v Campbell, a wcitiuai ar yr iigt;rlong Ophir, sydd yn :-tu-mot-i yn y Tilbury Docks, Caerludd, ei laOd ddydd Iau drwy i nwy ffrwydro. Ysgotyn teneu, tal, yw ysgrifenydd y tywydd, yn nglyn a'r l,lywo(Iratli. Aln, byddir ef JTI gyffrcdin fel clerc y tywydd."