Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

4 articles on this Page

I Y DEISEBAU ETHOLIADOL.I

News
Cite
Share

I Y DEISEBAU ETHOLIADOL. I Y mae naw o'r deisebau byn yn awr wedi cael eu penderfynu, a gellir ystyried y ddegfed felly, tra y mae yr nnfed-ar- ddeg-sef yr olaf-yo cael ei gwrandaw. Y mae pedwar o aelodau wedi eu diseddu, sef, Mri JAMES (Walsall), CLAYTOX (Hex- ham), DAVIES (Rochester), FULLAM (Dehtudir Meath); ac er nad yw MICHAEL DAVirr eto yn ffurfiol wedi ei ddiseddu, gwyddom mai dyna y dynged sydd yn ei aro, ac nid yw ef si hunan yn bwriadu gwrthwynebu y ddeiseb, yr hon sydd yn awr yn cael ei gwrandaw yn ei erbyn. Y mae dised,liad DAVITT yn fwy o brofedigaeth i ni na hyd yn nod aflwydd- iant y deisebwyr yn erbyn etholiad Syr PRYCE JONES fel aelud dros Dref aid wyn, Mawr ydoedd llawenydd pob gwerinwr pan etholwyd MICHAEL DAViTT-gwr twymgalon, a chywir ei amcan, a chyfaill y tlawd a'r gorthrymedig i ba genedl bynag y perthyoa. Eiu hamcan yn yr erlhygl hon yw dwyn i sylw y wlad werii y deiiebau. Bydd ini eitlirio y rhai Gwyd-lelig-Iys mewn dau allan o'r tri achos wrand twyd yn yr Iwerddon, ymyraeth Esgob Pab- ydd.d ydoedd y tioscld y cwynid O'I blegid. Cyh,)eddold )-r Fs,)b hivii lythyr dallbleidiol yn bygwth. ofnalwyoi uffern i bawb a bleidleisiant yn erbyn FULLAM a DAVITT. Yr ydym yn ere. Iu fndyrEsgobhwn yn berffaith gydwybodol, ond nid ydym yn herwydd hyny yn cyfiawuhau dim arno. Dylai pre;;eth- wyr grmeryd ihan yn ein brwydrau ,gwleidyd,l,.I, ond na fydded iddynt ddefnyddio eu swydd yn offeryu i Iraw yehu yr etholwyr. Ni ddeisebwyd yn erbyn yr un aelod Ysgotaidd, ond deis- ebwyd yn erbyn saith aelod Seisnig ac un aelod Cymreig. Y cyhuddiadau ddygid yn orbyn yr aelodau Seisnu: a' aelod Cymreig oeddynt yn beuaf Ilwgr- wobrwyaeth ac arfer dylanwadau anhog, ond yn gyntaf cymerwn achos Bwrdeis- drefi Trefaldwyn. Y mae y dyfaniiad yn yr achos hwn yn syndod I bawb, ic nid yw cin syndod &'n siomedigaeth heb achos, Yr oedd y Barnwr WILLS o'r farn fod yr hyn wnaeth y goruchwyli n THOMAS JONE.3 yn llwgr ddigon i ddiseddu un- rhyw aelod; ond am fod y BJrmvr POLLOCK yn snghydweled ag ef, y mae Syr PRYCE JONES yn cadw <i sedd. Cofus gan ein darllenwyr mai >hi Bunwr fyddai yn gwrandaw deisebm hyd oddeutu ugitin mlynedd yn ol, pryd y bll i ymddygiad y Barnwr KEOH yn yr Iwerddon fod y cyfryw ag i Brwnin y Llywodiacth i benu dati, farnwi i wian- daw y deisebau hyn. Y mae, gan hyny, amheuacth a ydyw y dyfarniad yn achos Trefaldwyn yn safadwy canys un birn wr sydd wedi dyfarnu o blaid yr aelod, tra y riao y llall wedi dyfarnu yn ei erbyn. Yn ein barn ni dylid ail wracdaw yr achos mewn llys newydd. Ond ya awr iidod at wersi y deisebau Er mai tin-,ir-ideg yn uuig Rydd wedi eu dwyn yn mlaen, y tebygohwydd ydyw y gallesid dwyn cyhuddiadau o arferion anghyfreithlawn yn erbyn llawer o'r Ael- odau Ssneddci. Nid ydym am fanylu yn yr erthygl hon digon yw dyweyd fod llwglwolHwyaeth mewn rhyw wedd neu gilydd u-cdi ei brofi yn erbyn chwech allan o'r un ar-ddeg y deisebwyd yn eu heibyn, ac o'r rhai hyn y mae un ddeiseb eto heb ci phenderfynu, sef Stepney. Y gofyniad sydd yn codi yo naturiol yw, pa fodd i buro ein hetholiadau 1 Yn yr hen amser dit perid cidionau rhostiedig a barilau o gwrw, a rhoddid i'r etholwyr rydd- wahoddiad i wledda, Oml yn awr y mae y Toriaid wedi newid ffurf y wobrwyaeth, ond er hyny y mao yr un mor lwgr. Beth ond llwgrwobrwyaeth ywrhoddi te a bara brith am haner y pris aiferol ? Yn ol y dadguddialati a wnael yn ddi. weddar, nid yw y Cyradeithasiu Ceidwadol ond meithrinfeydd llygredd gwleidyddol. Y mae arian yn dylifo i'w coffrau, ond atolwg pwy a wyr pa fodd y gwerir yr arian ? Dyma y prif anhiWbder. Gellir rhwystro dyn i roddi ychydig sylltau am bleidlais; end nis geliir ihwystro ymgoisydd am sedd yn y Setiedd rhag rhoddi canoedd o bunau i'r etholaeth. Y mae y Toriaid yn hynod haelfrydig ar amser yr etholiad, ac y mae yn haeddu sylw na ddygwyd cyhuddiad o lwgrwobrwyaeth yn erbyn yr un R'lyddfrydwr yn ystod yr etholiad diweddaf. Ein casgliad gan hyny yw, fod y Toiiaid yn ymddibynu ar ddytanwad y geiniog yn hytrach uag ar ddylanwad rheswm a dad'. Y mae mil a mwy o Ifyrdd i ddylanwadu ar yr ethol- wyr heb greed y llinell a ddynodir gan y gyfraith. Cofus gan ein darllenwyr i dduefs dlos iinwaith werthu cusan i weithiwr am ei bleidlais i'r ymgeibydd Toriaidd. Anhawdd yw ihwystro dich- enion Toriaidd. Pe gwneid c&nfasio yn drosedd i'w gospi, eto mewn rhyw wedd neu gilydd diamheu yr elai yr arferiad yn ralaen yn y tafarndai neu ar gornelau yr heolydd. Y mae, pa fodd b-nag, I ai diwygiadau sydd yn anhebgorol angenrheidiol cr pu':o yr etholiadau o arferion llygredig, 1. Dylid darnodi y treuliau y gall cym- deithasau gwleidyddol yn gyfreithlawn eu dwyn. Nid oes unihyw wrthwynebad t'rcymdeithasau hyn gyhoedli pamphled- an, a chynal cyfarfodydd or.d d) lid eu rhwystio ihag cyual picnic* a concersa- i ÚOIle8, pryd yr anerchir y cynulliadau gan I yr ymgeisydd. 2. Dylid diwygio deddfau c irestriad. Yn Central finsbury yn Llundain deis- ebwyd yn erbyn Mr NAOROII, yr hwn a etholwyd trwy fwyafrif o bump. Y cy. huddiadau ooddynt '-fod ettronwyr wedi pleid!ei3io, ac fod ereill wadi pleidleisio fwy nag unwaith. Ond ymddengys mai bai y cof. estwyr oedd hyn. Yrydymyn deall fod Mr FOWLER yn parotoi Meur Cofrestiiadol newydd. Bydd i'r mesur hwn beri f. d y gofrestr etboliadol yn derfynol, ac nas gellir appelio oddiwrthi. Bydd i'r mesur hwn hefyd bsnodi (a) tri mis fel yr amser sydd laid i ethol- wyr fod wedi byw mew i ethol- aeth er eu cymhwys" i bleid- leisio; (b) fod swydaog cjfl igedig yn ael ei beuodi yuihob etholaetli i nantoi cofrestr gywir ,I' etholwyr; ( ), fod y bleidlais lioslais (plural vote) yn cael ei di- ddymu—ac na fyddo gan un d)n fwy nag un bleidlais. Yn awr y mhe etholwyr sydd yn byw y tuallan, und yn ineldu eiddo yo, yr etholaeth yn ami yn froi y fantol o blaid y Toiiaid, canya fel rheol Toriaid yw yr etholwyr sydd yn meddu liawer o bleidleisiau. 3. Dylid talu yr aelodau am ea gwas anaeth, a dylai costau yr etholiad gael eu trifluary wlad. Yn bresenol y mie ein dyuion goreu, mwyaf profiadol a chyn tyehioladol, yr- methu ymgeisio am nas gallant dalu y costau a chynal eu hunaio a'u teuluoedd am chwe mis yu LlundaiD. Y canlyniad yw mai cyfoethogion fel theol sydd yn ymgeisio am yr anrhydedd o gynrychioli y bobl, ac y mae eu cyfoeth yn demtisiwn ac yn hudoliaeth i lygredd. Y dynion sydd yn chwenych yr anrhyd edd hon taflant eu harian wrth y canoedd heb woeud unrhyw ymholiad pi fodd y gwerir hwynt. Hyd y pwrs ac md gwerth y ddadl sydd yn pendesfynu ein hethol- iadau yn rhy ami. 4. Y mae angen mawr am addysg wleidyddol. Oaid yw yn bosibl sefydlu cymdeithas yn mhob tref a phentref i drefnu darlithiau ar hatesiaeth—hanes ein cyfansoddiad, pa fodd y mae wedi dadblygu, pa alluoedd sydd wedi bod ar waith yn newid gwedd cymdeithaa o oes i oes. Rhaid yw dyweyd fod y bobl yn ami mor barod i gymeryd eu llvgru ag yw yr ymgeiswyr a'u goruch- wyhvyr i'w llygru. Y mae gan hyny eisiau deffro rhai dosbarthiadau yn ein gwlad i gauf|ddud mwy eglur o egwydd- < rlon moesol. Xis gellir y=i fwy eiffeith- iol gyfrana addysg f.eij!, ni thrwy .Ilw)n y bobl i ymdeimlal o'u cyfrfol- dcb. Bydded gai hyny i'r LlywoJraeth, ar uu llaw, ddileu y mauteision syddyn bresenol gia ym^ij^yr, .'in;h>vylwyr, a chymdetihtsa'i "wlenlyd 1 d i lygvu yr etholwyr; a bydded i'r etlnlaethm, ar y llaw arall, wneyil yr hyn oil syd 1 bosibl i ddyrchafu yr etholwyr uwcUaw "yuteryd I ell llygru ag arian neu ddi >1 non addew- idion I ble''lleiii") ya r a chynydd.

I PYXCIAU'It WYTHXOS.

Advertising

' AT EIN GOHEBWYR. I