Y Genedl Gymreig

I HIGHEST HONORS j I D ip lomas, Gold Meda l -At Gveat  Z)?;?, G?-??7? ?!?????????? ?? all ? Great 4 Special Certificates of Merit, Exhibitions of the World. S ?ecia? Cei-iiji-cates of IVerit,BR I T T REG: F: D:  !1  J1!:if.f£fiÍ ko. "1&. Sir EPrRaOsFmEuSs SOR SOAP MAKERSI RfirTdSohs T l T TvIiIton I I I' 1 'W.\  j ¡ lPRL-<'S'DR kt 1'.1 M ¡ M'lt I Qir "mp ml'lson ¿¡¡sit. rll um !V¡h on ,").;1 ¡I ¡.¡:I.í,    :J4". "'Y'rJ..J '1i v:S J: t i iiie I have JØf ,(':j r, ?""? ? ''? A 1L  ei l tyyears Skoann e pias rnted o BJ y Special Appointment \3c I£.JO(b.a.) VI! V mnny I1C use of a good soap trIc.t \,CiT!11any<hflcrent soaps is certain!; calculated to pre. andaftertín:-and:t'e1lY years careful observation in mnny serve the skin in healih, TO thousands of ca.>es, both in maintain its complexion ho.pit"l and mi,te P f' d f 11' HER MAJE/I\ P-?'7/' ,h r:lc iCe, tone, a, pre"e¡l It mg :">n"I' have nrJ hcsi::J.tion in s\ail1g into wrinkles. PEARS' that none nave answercd so ) wcii or proven «o beneficial to [ name engraved on t, nc memory the skin as I EARS' SOAP. I PEARS'SOAP is article » B nnB L, have serve d to ratify this I of the oldest inhabitant; and if ra T& gm Time and 01 the nicest ,nd most careful B &J| H VB p-1 M which I :lrst expressed I :;O:¡;J;bl' The u een :,¡:f, r;}" i I manufacture, and of the H H HI m Wk M H upward, of ten years ago, and | i most refreshing in.- • j AND ? HIS ROYAL HIGHNESS TEE j I p low& of Wales, /TcTT|J, J|WnF\ I ?mfft ? ? ??. <?? -?  TfImF"? __II \J/ j| 

LLYTHYR O'R AIP]IT. Cymry Enwoz.-Ilryiin Mummies. I -ldr Moo(ty. rGAX MR. E D. BRYAN, CAIItO.] [Tr g,,ir(-fligrwvdd y cyfaill yr ys^nfoii- w)'d (.f "to !lll\logir IIi i y lljthyr f-itiilyri' >1 o'r Aipht. Diau y bj-dd yii dra dyddorol in darllenwj-r, nc y byddai jrn dda ganddynt gael rhagor o dumeidiau blasus eytfVlyb gan Mr Bryan eto.GoL.] I Y gauaf hwn fol pob gauaf dactli llawer o bobl Yllla o bob gwlad 0 Ewrop, America, Awstralia, IL New Zealand. Xi wduiscrioed yr un Chincad DU Japaniad yma, nu dim IndiMd. ondyr?iuhynysydd wcdi d'cd yma i fa^aaehti. 3 11 iti?ti v lnw"yal dyddorol o'r<'U fu yma eleni <>■"■ 1 Maj»r Weissninn, y ti tt'uwrcnwo?. Gwydd- Mh Ci hams ynd<?. C?Mi(fyuddyn clen, d>"rr:u< ni, u hawdd masnachu gvthig d, Mt" Vii dahich ii i Stanley, a sioryd fcaesmg *iur (Ma. Mae ganddo ij'gaid byjh ain bywiog, a Uttwor iawn o dynhcrwch yn- ddo. Un avail v culdiais ei iioethui eleni oedd 1\1 r 'fh;ul(l{'lI, Y 1'1\('.¡ti \1' l'll\()g./ Ca?ddorchy'nyugitnyFrcnhinf'sih?cntM Wi,, 1; ;('n!11H' IIC v 1n:lf' vn T.lnnda'.ll Vll J '& 00.& .¡ 01 awr, a yti f,tn vit (..i i'r Frenhin • [Erbvn byn y mao yr nnrhegi'd wedi ei wneut hur]. Ilefyd yn lnysg y I'r.aws, Frinca a Princess I'less. Mereli i'r Milwriad Coin- wallis West, wyddoch, j'dy w y Princess. Yr ocddj-nt viua ar eu W/I/IV/ tour, ac yehydig fcddjdient, mac yn debyg. y gwyddwn i gj-maint am danjnt. Mr Wynne, Arglwydd Raglaw sir Feirkaiydd—cefais cf yn Gjniro trw-yadl, a chnwsom lawer jpngom ninirtrM- yddiaeth yr Hen Wlad. Mac yn llawer iawn mwy rhj-ddfrvdig ci feddwl nau' oeddwn i'n ddisgwjd iddo fod. Rhoddai air da i Toiti Ellis, or nad oodd yn gweled yr un fafh ug- cf ar bwnej- tir. Gweluis Mr JOllCS- \ViIJimus. "MudrYII, :If I' H. Evan., 'ans{,lI, lie: hd'yJ. y Cyiii,j Pb)ff. Sayee, a'r Cymro- Fi'nmewr, J. Do Morgan, o Paris. Efallai eivli bod wedi c'ywcd son itia y gwr hwn. Anfoinvvi! of yma g.:n y Llywodractli FfiTiigiir i ofa'u am y Giz> li S'uisccm, a ciiaa fod genyi' finau orilrr angliylFicuin 0 :\1:]: bounu- am ddau mummy Y" oodd yn rham caol gwvlcd y gwr dyddorol hwn. Yr oedd P..(.ff. S!Ivc. ill?ti owt?do?.d. Ar ol t!ji'nuit;:n] arehwilio y cyi'i>h m.irwol cncinicdig, antariais i ddy- wcyd Wfl Jw ein IJod dn dilti yn portliyn i'r un gon« .11. Atcbodd mown jnoniont, 0, ycS; 0. ves: I am a Welshman, but don't sjieak Welsh: I l>ocaino a Frenchman 200 years ar,i> (Ei deii'n oedd yn fcdd.vl, wrth givrs, g in nad y\v or ond oddeuta SO.) Chwarci teg iddo, gwnaeth bob liwylusdo 1 i mi i gael fy lieges, a'r IPO hwn ilanwodd y Cu>toi!i T?ou-e detlarafion ci hun, fcl nad ocld i mi ddcclario y eyrj.h niarv.-ol yn drie 1 fi, fcl y byddai cyn byn 1"111 fyddai eisio allano'r WIlLa. GUll M y mumiiiiri hyn i fyned i Museum yn Melbourne, yr o' ddwn yn awyddus cad rhai da. a yr awdurdodau yn dros ly-ii yn hyn 0 beth, "n fwv fdly, inac yn debyg. gan fod y "Cliicf" wedi dangos eym'tin; lydilorileb YIlOf, Yr oedd genyf (I(Iatt belli mown golwg ,nUllld"! ,]a nc arch da. Cefais arch ddwbl, a ch »v; 'ivn tow braf tu mew I, ac ynodrych mor ,:C, .¡, a !)}W buasai newydd ci roi i luewn. Dylwn ddweyd yn y fan llyn fod aiuryv,-f • lilau ncwydd eu Iiagar yn v F.iy- oain. :!c yr Ol'ddynt 1111'11 ystafell av benau EN }ltn:'1). nc vn dwvn Yn fvw i'LII oof V -it Paris. Doiiiol Õ beth oedd g\v< 1 d ri.an orcu yn ofalus godi godrcu cigown '!1l hag t vnu Uwoli oddiar wyucbau y mm:, a'r cireli oedd yno. Yr oe ldwn weli gweV d un nrall pur dda, ond eibyn codi cauad yr arch yr oedd v corph we<li iimluno lluwer ia'.vii. Codvovd cauad un arall, :tc •; hen yr oedd dwy îcreh (chwior- ydù, ia:e'n debyg), UTIli masc o anr am ei gwyneb: < nd 'yr oedd eyrph y ddwy wedi tori yn eu ean.l. Ni wnui y rliai hyny y tro, rhag ofn y byddai jiobl Melbourne eisio en g.^nd ar eu sefvll. Ar <d agor dwy lieu dair reikis UU4/UIlPI du, lilt wn 4ti-(!Ii wacl. Ki wiiiii i'r arch f lhivio ar ei siwniai i'w eliartref new- Tild. a g-idael yr hen goiphyn heb <ly. Yn y fan rtangosodd yr awdurdodau en iuiniiii yn uWg/m/ trwy adael i mi ga l v 7H(i,n-n;; da o'r arch wael a'i ddodi yn da; lus a cliysui as yn yr atreh dda. Trwy hyn yr oeddwn 'yn cael un IIrch dda ddwbl. IIC UlI eii littddii;-iio (Iwstyiii !1. uiodfedd yn vsblenydd 1U"Wl1 lliwiuu. ;'fnlhmian II /,It'lI'('8, )T oi.! yn bancs y person wdd tu mown. Maent yn awr a:a y t:■(. cyntaf, ddigon tebyg (anaml nise yr Aiphtwr yn ga.lael ei wlad) ar y iuur, ae yr wyf yn ddigon jettUm* ohonynt jn gdlu llithro droso<ld heb fynod yn sal. Dylaswn rifo Mr Moody a'r teulu ymysg ylioldcnwog sydd we li 1k«1 yma y tymhor hwn, Cefais y teulu oil yn bjbl it lutwdd myned yn hoff ohonynt. Yr oedd yr ue*i-<taiitK am y gynlaf i weinyddu ar Mrs Moody, gan mor gl(,ii oelhl i'w scrvio. Cawsom bedair pn>gt th gampus gan Mr Moody yn ngliapel yr American Missionar- ies. Xi fu Mr Moody yn Cairo ond I noswaitii a .'i diwniod, ac yn ystod yr adeg yina traddodotld -I pregcth, tair yn Saesneg i'r Siw soti, a phawb arall a fedrai ddcall Saesiieg, ne nIl i'r brodorion. nl cael ei hail- adrodd bob yii baragiajdi )'1 JT Arabaeg i'r Rynulleidta. 0 tiro i tiro mac ainbell i (hinM w,,?ii bod yma, ac yr wyf yn ofalus wedi g-.>f.m idd,;t 11111 brcgpth j-ll Sacsnc?, ajiliob amser \wdi methu; ond r1' oedd Mr I M,I?'j" VN walianol iawn—JT ocid fol pe yn falch o gael y cvtleusdra.

MEDDYU YN FFIIGIO N'ODYN I 0 ADDEWID. Cyhuddwyd Dr W. M'uinsell Collins, Chelsea, yn yr Old Bailey ddydd Merclit r, o fugio l'r;'7ni;"r,11 notr am 1;;001' yn tnw Y Cdl)(,11 elW"1. o'r Horse Guards. Yr oedd y pleidiau jm lion gyfeillion, ac yr oedd i'r ach08 luaws 0 agweddau jwenus. Yr hys- bysrwydd cyntaf apt (x y Cadben Selwyn o'r trosedd ydoedd ciiis it dderbj-riodd oddi- wrth ddyn a roddai arian allan ar log j-n hawlio y taliad cyntaf ag oe<ld yn ddvlcdus ar nod\Ti o addewid a avwyddwvd ganddo ef (y Cadben) a Dr Collins. Wrth gwrs mothai v Cadlien a deall hyn. ond nu-wn llythyr a"dderlnniodd oddiwrth Dr Collins sicrhawj-d ef fod pob;>eth yn iawn. Der- hvnitxid, fodd V>ynag. gais arall am daliad, 8C yna, wcdi d daro gan iimbeiuieth, hawliodd giel gweled y ntvly"n, yr hyn a ganiatawyd id'lo, Boddhawyd ef o biirthed i anonest- nv-y.ld ci gyfaill: a ehan na ddymunai w('lN1 y tiieddyg -n dyfod i lielbul, cydsyniodd i Mdn) cv)m'?-d unrhyw gam i'w gospi os yr &dd:nvM yr olaf yniadacl o Loegr erbyM o Lo(,gr ei-b,n c addewid, a'r eanlyniad fu idoo ?:t? ei Hyn. Yn y t'y? a'ddefodd ci cuo?rwydd, JUioddwyd tystiolit(tl,aii gan Syr Henry James, y Ce.ulx n Selwyn, ac craill; o brthynas i gynieriad blaenorol rhagorol y Catvharor, a chynierodd y barnwr aiuscr i Jstyried pa ddedfrj-d a voddai.

I LLOFRiDD DEEMING. I N-n Lerpwl ddydd Merciier M corph Emily Mather, y ddnus a lot'niddiwy<l gan Dwnung yn Melbourne, ac a gladdwyd mewn bedd tlotjn, n-cdi ci ail gladdu. Ar ol agor yr gos(xiN,-N (I pen y lofruddiedig—-yr hwn oedd wedi hod yn ngot'al y tix:ngliolydd )Ïlùdo. vii nghvda photel sebedig yn cyn- "ys llythyrou a phapyrau yn dwyn cysyllt- iad a r g)ilafan,

MARWOLAETH BOB LOWE. nil Arglwydd Sherbrooke, ncu fel JT ad- nabyddid cf orcu mown cj-lehoedd gwlcid- y Idol'a chymdcithasol, "Bob" Lowe, farw nos Ferclier diweddaf yn Warlingliam, Surrey. Yr oodd ei onw yn llawer inwyad- nabyddus ugtin mlynedd yn ol nag ydoedd yu awr. Aniyiiych osbyth y siaradai inewn b'ynyd loe Id diwoddar yn Arglwyddi, ae i'w gyteilli m ehwithig ydoedd meddwl Ik )- p:ui yv Ild"vfknt ei allu anavferol ieI d." ? ?uyd(l yn ymdrafodacthauTy'r CyiFredin. Ond er iddo gilio ini'gys i ddinodedd, ci-ys Bob Lowe yn un o'r cjmeriadau mwyaf larawiadol a ymddangosasant yn y byd iScistiig. Ganwyd ef Sl mlynodd yii ol yn rheithor- (I v Bingham, su-ydd Nottingham, yn yr un flwyddyn a Mr Bright, a dwj- flvnedd ar ol Mr Gladstone. Yn pgol Winchester a Phrifysgoi Rhydj-cliain gwnaeth ei fare fel ysgolor, lie enillodd ei hun enwogrwydd fel dadleuydd. edi inothu yn ei gais am v g idair Itoeg yn Mhiil'ysgol Glasgow galwyd ef )"11 fargyfreithiwr; ond ni hidiai fawr am waith y gallon bona, a throdd ei wyncb aty trefedigaethau, g= lunio yu Sydney yn 1N40, Nid oedd y dn?pdi?cth y pvvd hwnw ond yn ei babandod. Bychan j-doedd y boblogaeth, ond nid oodd llj-wodraeth gnnrychioliadol eto wedi ci sofydlu: j-n unig j-r oeaa yno gyn 'goi- (iea(itiviiactiiol cynwyskiiig o :j(j o aelodau. Yn falch o gaol gwasanaeth llyn mor alluog a Mr I.o'.vc, gosododd y llywodraethwr, Syr George Gipps, sedd iddo ar y eyngor yn H:-13, Er iddo lwyr gyfarfod a disgw-yliadau ueliaf ei gyfeillion yny eyloli hwn, biinodd ar y lie ac ymddiswyddodd, oml ail-ddewiswyd ef wedi llyny dros Sydney. Rliwng y blynyddoedd 1K4-1 ac 18.50 cyiner- odd rail yn mhob symudiad eyhoetldus yn y drefedigatth, heblaw dilyn ei waith fel bar- gvfreithiwr ae ysgrifenu yn ddibaid i new- yddiadur a elwid yr Atlas. Dyehwelodd i'r wlad lion )'11 IS,;(), pryil Y1' oedd aiuryw o'i gyfeillion wedi dyfod "n allu yn y Wlad- w ac JT oedd sylw y wlad yn gyfeir- icdig at fatcrion trcfeligaethol, yn yr hyn yr odd yn naturiol (lisgwjd y byddai ei brofiad of o werth, Dewiswvd ef yn aelod Rhyddfrydol dros Kiddermin- •ste.- yn 1832. Profoild ci hun YI1 W1' erafF a dewr, yu gyfaill gwerth ci gael m. wn dadl, ac 3-n wi-thwj-nebydd F..4 I. t ,.t *> n':I 1"1 P5!. JUll. ii"" adwvarth Arglwydd Palinorston ac arwein- wyr emili, ac mown amser eyfaddas gwnaed ef yn Is-lywydd y Dwrdd Masnaeh—yr lion swyclcl a ddaliodd am dair blynedd-ac un o ysg-riienydùion y Dwrdd Llj-wodraethol. I'm yn y swvddi hyn bu yn foddion i basio trwy y Scnedd luaws o fesurau o b'.vys, a rhotldodd gychwyniad i lawer o ddiwyg- iadau mown deddt'wriaeth fasII'whol. Ar ol hyn bn yn llywodrnethn y Sw'ddflL Addpg, a thybir In bu neb j-no a adawodd gymaint o'i ftr?ntph ar y ?yfundjptu addysg it Mr Lowe. Yinhj-frydai mown pgwy.l eolofnau sefytlliadau addysgol. Peth anghj-ffredin yn y dyddiau hj-nj- j-doedd cael gafael ar ysgolor itMldfod yn canu cnul y clttsuron, ite yn argj-mhell pool icuainc i droi at icithoedd diwedtlar a phjueiau "ùam lie ymenyn." Yn lMiii daetli Mr Lowe yn adnabydtlus i gylch llawer eangaeli, trwy waithMr Gladstone yji dwyu yn mlaen ei Fesur Diwygiai'ol. Rhydtlfrydwr ydoedd wedi bod ar byd ei fywyd, und nid oedd yn edniygydd llwj-r o wcriniaethau. Parcbai y UyÜnsoddiad megys ag y otfodd ef; nid ol,ld yn sicry gel I id gwella llawer amo, ac felly nid parod ydocad i'w daflu i afaelmym- pn-von plaid. Oganljuiad, yn 1880, gwrtli- wynebodtl, gydllg j-ni a gyfodai oddiar wir urgyhoeddiad, y cyÎnüwidiad ag y bwriedid 1 ,,¡ (hiwyn ocdiu.m!vlch mown dull a via- « (Idango, "i iddo of yn dra ysgafn. Erys rhai darnau o'r areithiau a draddododd JT adeg hono yn mhlith y pcthau mwj-af disglaer a lefarwyd eriocd o fewn muriau Ty 3, CyllVedin. Olld methu a wnaeth Mr Lowe yn ci wrthwynebiad: ac wedi i'r frwj-dr iyn '1 drosodd dewiswj-def Yl1 1S0S yuadod cj-ntaf dros Britysgol Llundain, ac hefyd gwuaed ei' yn Ganghellydd y Trysorlys, yr hon swvdel a ddaliodd hyd 1873. Un o'i gynygion mwyaf lieillduol tra yn Ganghell- ydcl yùueJd fod toll yn cael ei gosod ar mntdics, yr hN-n a arweiniodd i gynliwrf mawr yiL mhlith y nierched a cnilhmt eu bywoliaeth trwy wievd y pel ban hyn yn Llundain. Beimiadu Ilyiu a fLi ar ei waith fel Canghellydd j- Trysorlys, ond j- mac tueiltl orimidol wedi bod i angle iKo y daioni Ue.yd a wnaeth. BuynySwyfldta Gartrefol am h tll alllcr; a phan y rlioddwj-d j-blaid liyddfrvdol mewn awdurded jn 1880 ni el'.yinerodd Mr Lowo swydd yn y Weinydd- iaeth, ond dj-rchafwyd ef i Dj-'r Arglwyddi, lie ivc li zuyned i'r lie rhyfedd bnnw bu ((,¡fyn !ouHul bran ar ei weitligarwch. Ki bll erioei yn bolilogiiidd, ac ni cheisiodd fod ychwaiih. Meddai wybodaeth ly gyfyng- ediar o'i "YI1-wbdwy1' ac liwyraeh 1'h' yeiiydig o barch iddj-nt hefyd, i enill eu soivhiadau. Mewn gwleidyddiacth, eylch- oedd cYllllleitlmgol, a busnes, JT oedd j'n ddychrjn i bobl gegrwth, a dj-wedai y gwir noeth heb ei gaboli o gwbl. Er ei fod 3-n lienor o allu 'anghj-ffredin ac wedi ygrifcnn llawer iiitl yw wedi gadael ar ei ol yr un 11yfr ag- sydd yn ddangosiad c'lwir o'i allu. n\1 yii briod ddwywaith, ac y mac ci ail wraig j u awr yn fyw. Nid odd ganddo blant. Am lawer o amser cyn ei farw yr oedd ei ol tvg wedi pylu yn fawr a'i glyw yn drwm, a golygfa darawiadol fyddai gweled ei briod yn ei arwain yn Nby'r Arglwyddi i'r h!'by adeg '11l1":lÙlld.

ENYXIAD AR YU YSGYFAINT I (BRONCHITIS), Dyma un o'r c'.efvtlr.n pon-glus ag y nine chwar- elwyr no craill yn y wlad lion sydd )-n gorfod treulio llawer o u baiaser mewn oerfel a gwlyb- umncth yn duoddol iddo. Mewn pamphledyn o eiddo y Dr J. Williams, Brviimeuiig, v cyfeirir ato mewn colofn arall, o aaii y penawd "Pcgbn Icvhydv Cn\'ardwr" ,?ir IlythyT o eiddo Dr IUehards, Bangor, JT hwn a ddywed:— Dioducfa y chwarelwyr yn benaf oddiwrth y darfodedigacch, y gymalwst/rtiirfr yn JT ystumog, bronchitis, ac enynha ar JT ysgyfaint: a hyny o herwydd y fi'aith eu bod mor ugored i oerfel a gwly hania^ tb. Dyiai pa wb sydd yn agored i'r pcryglon hyn ymJrtL'hu erj'fhau r eyfansoddiad i'w alluogi i gyfarfod VI!lOROa¡adau o afitvhyd, il-u gwrth- \v)-neb\1 j n llwyddianas, ae i wyuebu amgylch- brbll anflafrioi i iechyd. Gellir givneyd hyn yn otfeUluol .rwy gymerj-d ewno Quinine Bitters G,, Evans yn brydlon. Mae meddygon, fferyllwyr, efrydwyr, pregeth- wyr, a tllPitlt.wyr, yn nghyda phawb a roddasunt bi-awf ami, jn uufiyd unfam gyda golwg ar y Quinino I'itters hyn. Tvstiant mlli hon yw 'rl,,1dyS'inÜlcth oi'eu yr oes" at bob math 0 Wendirt. DarlHner y dystiolaeth a ganlyn i'w effeilh- iolrwydd hynod mewn gwn^.anol achosion: Courtia, Aber, near Bangor, Itehefin 21ain, 1891. Anwyl Syr,—Bum yn dyoddef am flynvi'dau gan Jiici,chitis, ilC fel yr wxldwu yn heueiddio yr oedd yn myned yn waeth y naill dro ar ol y llall. Cefais lawer o gyffeiriau gan Feddygon a Fferyll- wyr, ond nid oes dim wedi gwneyd cymaiiit o les i mi a Quinine Bitters Gwilyin Evans. Yr oeddwn hefyd, ar adegsra, yn dyoddef gan guriad y galon, ond mae y Qiunino Bitters wedi fv ngwella. Dywed fy nghydnalwd a'm eydweith- wyr ^Tihyf nad wyf yn yiuddangos yr vn person ag oeddwn dro yn ol. Gwn UlU aniryw bersonau wedi gwel'.a o glefvdau eraill trwy ddefnyudio y Quinine Bitters. Yr eildocb, &0" D. Roberts, Saer-maen. MILO Bitters Gwilyni Evans v.edi enill y filth boblogrwydd fel inao amryn- efelj-ehiadau o hono y n eael eu tynyg mown gwahanol barthau o'r [Wbd. 0-; n: fydd enw Gwilyni E\TllS ar y lubel, "'Ip, a'r liotel, twyll a ff\1! ydyw, GwarUdi lr.cTt:, jcyr un dwblniaint, 6c blyehau yn cynw-ys tair pou>l Is Cc a 12s 6e. I'w cael yn mhob man, neudnvvypostoddiAvith v perehenogion,—Quinine Bitters Manufacturing Co., limited, Iilanelly.

I YR ALCANWYK A'U SïMUD- I IADAU. I I I [GAN UN OHONYNT]. I I SEFYLLL'A Y FASXACII. I Nid oes yr un nowydd wcdi ein cyrhal'cld I yr wythnos km mewn cysylltiad â llwydd- iant y fasnach alcan. S?if y pnsi:m yn yr j un man, a'r galw yn parhuu yn yr un sefyllfa. Y inao llawer iawn o siarad yn mhlith rhai o'r rneistri am atal ou gweith- iau, am nad ydynt yn derbyn dim clw oddiwrthynt. Y inao s>vn yn myag y mor- wydd fod duu ncu dri o weithiau sir For- ganwg i gael ou hatal y mis hwn. Fel yr ydym wedi dywey(I o'r blaen amsor ymmig wml csbonio y pothau hjn, am nad oes un dewin yn mhlith y rneistri na'r gweith- wyr a fedr ddeongli pjthau. Y IUne yn ffaith bellaeh fod llawer o'r rneistri Cymreig wedi gwertliu eannocdet o blackplates i'r America. l'asiwyd j>cn(lerfyniad yn erbyn hyn YTI Council Abci tawe; ond nid oes un eynyg wedi ci vmeyd or mwyn ei gario allan. Trwy fod yr Americaniaid wedi eu cynorthwyo i'r fath raddau trwj- y black- platos y maent yn sefyll mantais dda am wcrthu llafnau slouo. Y mne yn yr Unol Dalaethau yn brcsenol tua phump arbugain o weithiau alcan yn dal en tir yn hynod o dda. Pan ddcallwn fod tua dcg swllt odoll ar bub blwch sj-dd j-n niynod oddiyma i'r Talaetliau, canfyddwn ar unwaith fod man- tcisiori mown eystadlti a masnachwj-r Amorica. Myn rhai o'r rneistri Cymreig nad yw llafui- y gweithwjT alcan j'n y wlad hon yn worth yr arian a delir yn ol list 1874. Y maent j-n penderfynudal y i'antais gyntaf ar yr usiurters a'r shenrers. Nid chwilio am leoedd ereill i werthu eu llafnau WIlli rhai o'r rneistri,, ond gwylied pob man- tttifi ar y gweithiwr er mwyu gostwng y prisiau, fol na fyddont hwj- yn golledig, beth bj-nag ddaw o'r fasnach. Y mao llj-thj-rau n'jillduol o oboithiol wedi cyr- haedd cin gwlad yn ddiweddar oddiwrth rui o brif arweinwjT gweithfaol America yn coudemnio y McKinley tariff, ac yn rhoddi ll'imii* ,.n:i.vntnn di-na ei wrfh'\v,no1Hl vn v Congress nesaf. Dj-wedant fod hj-d j-n nod gweitliwyr America yncodicu lluis yn erbyn y trcthi uchcl a osodir ar rai o'r nwyddau tramor a gluclir i mewn i'r Talaethau. Hwu, bellaeh, ydyw pwnc y dydd, tie y mae yn aros yn gyfangwbl ar yr etholiad nesaf yn yr America both a wnant mewn cj-syllt- iad a'r Llywydd. Os Harrison a ddych. welir, ynn fe fydd llawer o anhawsderau gan y n?stmohwyr alcan Pi-?'deimg i wrth- wjnebu, am j- rbeswm ei fod j'n gaeth-fas- nachwr, ac yn nn sydd yn ccfnogi y McKinI?y Tariff. Os mai Grover Cleveland a ddj-chwelir bydd llawer o'r cymylau wedi eu symud ymaith. Y mae gweithredoedd y rban fwyaf o'r masnaeliwyr alcan Cj-mreig yn anhysbys, ac y maent yn penderfynu paidio clyweyd na gwnejvl dim neillduol hyd nes y cant weled pwy fydd Llywydd y wlatl fawr orllewinolllr ol Tachwodd nesaf. Ma" j-n cithaf posibl i lawer o bethau newj-dd ildigwydd erbyii hyny mown ystyriaethau j <•iv.il!. Y BUHEY YN MYXED ETC. 11 .1 Fel y crybwyllasom yr wj-thnos cldiwedaat y mao gweitliwj-r y Buny, ar waeth.if llawer o anfanteision maw, wedi gwrthod pob inatli o ostyngind dll genym yr wyth- nos hon yw dyweyd fod yr arolygwr wedi cychwyn y gwaith eto ar yr hen deierau. Y ,nofi 'hvf1 'U"V J" W.' UV J U v" -J nis, gwyddom. ai Dan j-r amgj-lchiadau cyfyng y mac y gweithwyr hyn yn teilyngu pob cefnogaetb am eu penderiyniad a'u gon- estnvydd. Djrma yr unig waith j-n Llanelli sydd yn myned yn araf ae yn dioddef oher- wydd gwaeledd masnaeh. Y utao yr Old Lodge yn segur ac heb un arwydd am ei gychwyn. DOSDARTII POTARDDULAIS. ) Parbau yn segur y mac gwaith Alcan yr 1 Hendy, ond y mae pob 1)?tt?utot yn cael leti,-wnc,y(l er ei ailgychwyn. Y mae ewnini Ty'nyboncJGlamorgan TinplateJCompany o'r J un lie wedi ei biynu, ac yn bwriadu ei weithio fel gwaith coke, ae yn cynnyg patents Llangenneeh fel y dywedir or mwj-n achiib llafur. Nis gwyddoin j-n iawn prj-d y cycliwjnir of, ond gall \n hydcru yr ii im fuan, Y mae wedi ei atal bellaeh cr ys tri mis ar ddeg, a llawer o'r gweitliwj-r heb gaol ond ychydig iawn o gj-northwy. Y mae y pedwar gwaith arall yn myued yn foddhaol iawn, felly hefyd gweitliiau y dosbartli i fyny hyd Brynaman, ag eithrio Pantyffynon a Glyiibeidy, y rhai sydd yn eitbaf araf. GOBSEIXIOX. I Y mae gwaith newydd Gorseinion yn parhau yn segur, ac y mae agwedd pethau yn ymdùangos fel pe bai i-hyw anhawsderau yehwanegol j-n myned i godi oddar y streic sydd yn y gwaith dur. Y mao rhai o'r gweithwjT alcan wedi gwrthod gweithio barrau dur o un man os na chaiff y gweith- wyr dur eu prisiau gofynol. Y mae Mr T. Phillijis, Ysgrifenj-dd Cyffredinol yr Alean- wyr, wedi coudemnio y beebgj-n am y pethau hj-n, am nad oes yr un cysylltind rhwng Undeb y GweithwjT Dur ag Undeb JT AlcanWJT. Mr J. i-I. John ydyw ysgrifen- yad y gweitliwyr dur, ae y mae ei gysylltiad ??'r Undeb Alcanaidd yn g,,n??,d pcthau yn yr achos presenol i edrych yehydig 1) 1-1 gj-thryblus. Mae j-gweithwjT ilur 3-n der- byn tal oddiwrth eu huudeb eu hunain, am eu bod ar y streic, ond nid oes gan y gweith- wj-r iletin 3-r un hawl am ddimeu, am nad ydynt ar y streic. Y mae y ffeithiau yn ar- wynebol j-n edryoh yn lied dywyll ar JT alcanwjT, oherwydd eu bod yn gwrthod gweithio barrau dur o ba le bj-nag y maent yn dj-fod. Ceisia rhyw gorachod niweidio hawliau y gweithwyr dur trm-N, ddyweyd eu bod j*n gweitliio am bris uwch na Birch- grove a Gowerton, yr hyn, yn ol tystiolaeth y gweithwyr, sydd anwireddus ae yn ddrwg- gj-nllun er mwjn terfj-sgu gweithwj-r yn gyffredinol. BENJAMIN A GRIFFITHS. I Y mae pwyllgor gweithiol yr Undeb Al- canaidd wedi ethol Mr Thos. Benjamin, Abercarn, a Mr Jno. Griffiths, Ynysmeudwy, i fynod oddianigylch gweithiau alcan y De- houdir er mwyn eyffroi yehydig ar yr aelodau untlebol. Y maent wedi bod yn 'Aberafon ae yn Briton Ferry, gen wneyd peth daioni. Yr wytlinos ddiweddaf buont yn areithio ae yn pregethu undeb yn nosbarth Llanelli. Cawsant dderbyniad gwresog, ao y mae lie i gredu y bydd eu bymweliad yn fen- dithiol. Y mae yr hen frodyr hyn j-n enwog trwy alcania, ae y mae pob lie i gredu mai dyma'r ddau ddyn IUwyaf teilwng a chymwys i'r swyddan. Eu hamean mwyaf yelyw fifui-fio rhyw gyn- lluniau daionus j-n mvsg y gweithwjT er mwj-n cu cael yn fwy unol a'u gilydd. Y lilac difaterwcli mawr 3,11 cael ei ymarfer yn mhlith y gweithwj-r alcan dan yr amgyleh- iadau pi-esenol. Y mile Mr Benjamin a Mr Griffiths j-n hen aelodau parchus o'r pwyll- gor gweithiol, lie wedi gwnej-tl llawer er mwjn hyrwj-ddo achos undebiaetb yn y wlad. Hen lywydd yr Undeb ydyw Mr I Tom Benjamin, a'r is-gadeirydd presenol ydyw Mr Griffiths.

Fe wncir achwyniud eyiTredinot fod y rlian fwyaf 0 nroos yn !mnhi'eulm<Iwy; o gymaint ag fed y broKea?-nMth feddygol wedi aan,,os yu ?diweddar fod yr aMofiM a ddefnvddir ?p r ry, ami gan wiifuthurwyr tramor, \-n nghydnV mater bnff. yn tfurfio ylwcdd Mbonudd sydd vn hynod o berygluH i i,?,hyd. Gyd? golwg ar a vnpir gydagofal, me?is eiddo Mr Cadburr, nid yw y ??-rthwymcMadau hyn yn bodoU.—?A)<<. "¡all Review.

I LLIFEIRIANT A THANAU. Pellebron o New York a ddywedant fod JT hin yn annioddefol o boeth yn yr Unol Dalaethau. Mao stormydd ofnadwy wedi ymagor inewn amryw ardaloedd, ae y mae I llawer o adeiladau wcdi eu dinystrio. Cyf- I rifir fod y golled yn Philadelphia yn unig yn cyrhacdd y swm mawr o 200,000 o ddoleri. Yn Wheeling, West Virginia, boddwyd teulu cyiar o naw yn v IJif-ddyfr- oedd. Ithwygodd cwmwl grdll nerth mawr ar y rheilfljTdd gan dori i fyny ranau hel- aeth o'r ffordd haiarn ac ysgubo ymaith am- ryw bontydd. Cyroerodd tan mawr le yn Day City, Michigan, ddydd Mawrth. Torodd allan yn y rban Ho y ccdwir y lumber, a llcdaen- odd yn fuan at yr aneddau oeddynt yn agos ato. Cyfrifir fod y golled j-n 1,000,000 o ddoleri, 200,000 o bunau! Cynwysa hyn amryw o dai mawrion, pedwar gwcsty, dwy eglwys, a haner cant o siopau. Tua 300 rhwng y cwbJ. Sibrytlir fod amryw farwol- aethau wedi cymoryd lie mown canlyniad, ond hyd yn hyn ni wyddis i sicrwydd ond am un hen wraig fusgrell oedd im analluog i warodu ei hun. Gydag anhawsder maIVr y llw'ddwyd i achub Ilawer o'r higollon, a ,h,ll?br.. diweddarach a hysbysant fod y tan eto heb ei ddiffodd.

LLOFRUDDIAETH DDWBL G!N GLERC. Nos Fawrth digwyddodd y gyflafan a sydd wedi peri nrwyaf o gyffro yn swj-dd Stirling, Ysgotland, er's llawer o flynydd- oedd. Cymerodd y trychineb le gerllaw gorsaf Palmont, ac heb fod yn mhell o Glasgow. Ymddengys fod William Shad- well a'i wraig Jessie Tait, neu Shadwoll, yn eistedd yn eu ty pan y dychrynwyd hwy gan ddyfodiad cymydog o'r enw James Fraser, elerc ariandy, yn llaw yr hwn yr oedd cleddyf. Dywedir i Fraser daraw y gwr a'r wraig, ac iddo wedi hyny eu dilyn i'r ardd ae j-mosod drachefn ar Mrs Shad- well, gan ei thnraw i'r llawr. Yn y fan hon rhuthrodd Shadwell cydrhyngddynt er atal yehwaneg o ysgarmes, ond tarawyd yntau gan Fraser nos JT oedd ar lawr. Bu y gwr farw cyn pen ychydig funydau, a chafodd y wraig ei niweidio yn dost. Yn ddilynol hysbysir i Fi-aser fyned i'r ffordd ac j-mosod gyda'r cleddyf i'r fath raddau ar ddynes ieuane fel ag y bu farw mewn llai na phum' munyd. Llwyddodd Mrs Fraser i gael gan ei gwr ddychwelyd i'w ty, a phan y cyrhaeddodd yr heddgeidvaid yno cis- teddai y llofrudd hynod mewn cadair gyda'r cleddyf mewn un law a [chwylddrj-11 yn y Hall. Yr oedd wedi ei glwyfo ei hunan yn ei forddwyd. Pan y symudwyd ef i'r orsaf hoddgeidwadol yn Falkirk cafwyd yn ei logellau nifer mawr o crtrtridgcd, heblaw dau chwylddrj-11. Desgrifir Fiaser fel dyn parchus oddeutu deugain mlwydd oed, a hysbysir mai yr hyn oedd wrth wraidd ei weithred anfad 3-doedd y grediniaeth fod Shadwell a'i wraig yn cylchdaenu sibrydion idweidiol am dano. Y mao gobaith am adferiad Mrs Shadwell.

Mae darn o dir, haner milldir o hyd a'r wj-tlifed ran o filldir o led, yn nofio yn y j Pacific. Dywed cadben Hong bysgota y bu agos iddo redeg ei lestr i'r JTIJ-S symudol hon yehydig ddyddillu Y11 ol. Mue cymdeithas wedi ei ffurfio yn Llun- dain dan yr enw Cymdcithas Diogeliad Ty stion. Amcan y gj-mdeithas ydyw diogelu tystion rhag insults a snubs y ej'freithwyT, a lluaws o bethau da eraill.

GWEITHIO DROS YR AMSER. Yn llys yr heddgeidwaid, y Rhyl, ddydd Llun, o flaen Mr W. Wynne a Dr Lloyd a Dr Eyton Lloyd, cyhuddwyd Edward Scott Graves, brethynwr, Queen street, y Rhyl, o weithio dwy eneth a'u henwau Dorothy Davies a Hannah Brett, ary laf o Orphenaf, o wyth yn y boreu hyd naw yn y nos, heb roi yn flaenrol rybudd i fyny yn yr ystafell yn nghyleh gweithio dros yr amser. Di- rwyd ef 10s a'reostau.

Y GYMRAEG YN DIRYWIO. I Mewn ysgrif ddyddorol a darllenadwy yn Cymrtt am y mis hwn dywed y golygydd Peth prudd iawn i mi ydyw gweled yr iaith Gj-mraeg yn cilio. Y mae'n cilio mwy yn y De nac yn y Gogledd, oherwydd ang- henrlieidiau masnaeh ac oherwydd diffyg sel. Nis gwn pa fodd i csbonio hyny, ond y mae'n jrmddangos i mi fod merched ieuainc y Deheudir yn rhyw led feddwl eto mai iaith y werinos aniwylliedig yw'r iaith Gymraeg. A gresyn ydyw gweled ambell bcntcidu, blaenor hwjTaeh ar ivchos Saesneg, yn llenwi ei silffoedd a llyfrau Saesneg nad oes na difyTwch nac adciladaeth eWLirl ynddynt, tra'n dangos ei ftrnvybodoeth trwy I ddweyd na fedd yr iaith Gymraeg lenydd- I iaeth o gwbl. Merched ieuainc difeddwl, ysgolion merched, arolygwyr ysgolion rhag- farnllyd ac heb gydymdeimlad a gwir ysbryd llenyddiacth, athrawon ria fcddyl- lodd Rhagluniaeth am iddynt wneyd gwell gwaith na rhwymo peeynjiu,— dyna rai sy'n gwneyd eu gtJrcn i ladd yr iaith Gymraeg. Yr wyf yn dlligon o Pharisead i ddloleh nad wyf fi fel yr un o'r rhai hj-n. Son am garu, priorli. a byw; gallaf ddweyd i mi wneyd y cwbl yn Gym- meg. Yr wyf yn tybio y rlyhi pob Cymro I gyflawni gorchwylion sanottidlitif ei fywyd yn Gymraog. Yr wyf yn meddwl fod mc- wynion glan Meirionnydd, er gwaethaf ysgol Dolgellau, yn ysgrifennu eu llythyrau serch yn Gymraeg, a diolch iddynt am hyny. Ond cyfarfyddais ferch i hen Gj-pm>|gwlad- aidd yn Sir Gaerfyrddin a ddywedodd wrth- yf, Young ladies don't speak English in South Wales." Y mae gennym lawer i'w wneyd tuag at godi ein cenedl. Cyhoedder ar bennau'r heolydd fod raid) i Gymro un- iaith dalu am gytieithu ei dystiolaeth mown llys cyfraith yn ci wlad ei hun, fel pe buasai ef yn bod er mwyn y barnwr, ae nid y barnwr er ei fwyn ef. Cyhoedder, hyd nes y deffry boll Gymru, fod gwers lyfrau ys- golion dyddiolCymru'n Saesneg ac nad ydyw yr addysg a roddir i filoedd o blant ond cam-addysg. Nid wyf yn credu mai bondith i'r byd fyddai cael pawb i siarad Saesneg, Mor bell ag y mae crefydd, meddwl, a llenyddiaeth yn mynd, buasai'n anffawrl fawr i'r byd. Yr wyf wedi hen alaru ar y fliloreg glywir mor aml,-niai o'r Sais y mae gwaredigaeth y byd i ddod. Ni chlywais neb ond rhai na wyddent ddim ond Saesneg yn dweyd mai Saesneg Jddylai fod yn iaith y byd, ac na ddj-lai'r Gymraeg, o bob iaith, fyw. Nid ydyw hynny ond rhywbeth tebyg i ddweyd y buasai'n dda i'r byd po buasai'r Persiaid wedi difodi cenedl fechan y Groegiaid.

Mae yn Florida afonydll tanddaoarol mor j niferus bron a'r rhai sy'n ymddangos ar y ddaearlon. Digwydda yn fynych ar fferm i ddarn o dir 0 droAdfedd i ganlltt? o dryfesur syrthio i mewn, gan adael pwll o ddwfr sy'n ymddangos bron yu ddiwaelod. Dengys hyn fod afon yn llifo dan y ddaear.

"UNRHYW SOLO- Y mae y sefyllfa yna ar bethau yn bob- peth ond llesiol i geriidoriaeth; ond pan y deuwn at yr anferthlun hwnw yi- "unrhyw solo," yr agorir y llif-ddyfroedd; ar y pwyllgorau y mac y eyfrifoldcb cyntaf, bid, siwr, am roddi y fath dcstyn ar y program; ae wed'yn yeysta.dlc\1wyr, y rhai a ddeuant yn mlaen—tjrfa fawr ohonynt, yn hen ac yn icuane, yn wryw ae 3m fenyw pob un a'i gopi—ac weithiau, dim ond yr un-gan ddisgwyI i'r cyfeilydd, druan, i chwareu un- peth right away. Yma y cawn ein syrffedu a'r scena hirwyntog, yr aria hedegog, a'r gin flodeuog—yr oil o'r bron, fel rheol, yn ddarnau nas gall neb ond rhyw Fary Davies neu Eleanor Roes, rhyw Lloyd neu Santley, obcitliio wnerd cyfiawnder a hwynt, a'r oil am ryw bum' swllt neu cliwoigen! Rhy ddrud, gyfeillion anwyl. Rhy ddrlld! Ac wed'yn ar ol treulio yr holl amser gwerth- f wr hwn—oherwydd nis gellir ewtogi darnau os na fyddant oil yr un peth-both a enillir? Dim, cyn belled ag y mae a fyno a ehynydrl cerddoriacth, oherwydd yr un hen ddarnau, fcl rheol, a genir gan yr un per- sonm 3-11 y naill gystadleuaeth ar ol y llall; dim, meddwn eto, ond diflasdod a blinder o'r llwj-fan i'r oriel, yn j-chwangel at y gwas- traff ar amser.— Y Ccrddur.

j MEDDYG CYMREIG DYNGAROL Yn y British Medical Jminutl am y 23ain o Orphenaf cair engraifft nodedig o ym- roddiad nieddyg i gyllawni ei ddyledswydd ar draul peryglll ei fywyd. Y meddyg y eyfeiriwn ato yayw Dr Jones, o Wallgofdy Iiarleswood, yr hwn sy,ld yn fab i'r Parch Thomas Jones, Eistoddfa, Criecieth, ac yn frawd-yn-ngliyfraitli i Dr Evans, Blaenau Ffestiuiog, gyda'r hwn, fel y cofir, y bu Dr Jonea flynyddau yn ol. Ar y 10fed o'r mis hwn, dywyd gendh fechan o'r enw Ethel Sargent i glaHy pc"thynol i'r gwallgofdy, yr hall oedd yn dyoddef dan yd'phtheria. Yr oedd mewn cyflwr mor beryglus fel y bu raid i'r meddyg dori twll yn ei gwddf a gosod pibell yno. Bu i'r mater a gasglodd yno beryglu bywyd yr cneth fach ond er iddo gael ei rybuddio gan ei gyd-feddyg o'r perygl yr oedd yn rhoddi ei hun ynddo, bu i Dr Jones sugno y bibell, drwy yr hyn yr esmwytliawyd yr eneth fach. Nid yn l.Y Cofllodir gweithred fwy dyngarol II

Profwyd nad oes dim mor hawdd i'w I hanghofio a gwlawlen neu ffongerdded mewn arwerthiant diweddar ar feddianau heb eu liawlio gan gwmni rheilffordd. Cynwysai I yr arwerthiant yn agos i ddwy fil o wlaw- leni, dros fit o ffyn cerdded, a thriehant o barasols.

NID CYMRAEG RHKDYCHAIN. Mac yn Seren Cymru ysgrif, penawd yr hon yw "Angladd v Parch J. D. Jones, Caio." Dyma y rhaniadau sydd ynddi: "1. Ei angladd i ardwj-og astigrwydd; 2. Ei angladd i'r breiniog barablydd; 3. Ei ang- ladd i'r cyswynog chwaethegydd; 4. Ei angladd i abriog ellweddydtl." Son aiii Gymraeg Rhydychain, wir, lUao hwnw yn d(ligon diniwed, parchus a hawdd ei drin yn ymyl yr uchod. Both mown difrif a ddacth dros ben neb i ysgrifenu y fath beth ? Nid yw yn arwydd 0 ysgolheigdod, gwybodaeth, na barn. Gobeithio mai nid enghraifft o Gymraeg "Cymru Fydd" ydyw rhyw lol fursenol a dienaid fel hjn.—Rhedcgydd.

ANGLADD AELOD 0 GYNGHORI SIROL MOX, Cymerodd angladd y Cynghorwr Joseph Williams, Caergybi, lo Y11 y gladdfa gy- hoeddus. Yr oedd yr ymadawedig yu enedigol o Buck-ley, ond wedi trigo yn Nghaergybi am 40 lnlj-ncdd.ac yn drachym- enidwy fel dyn caredig wrth y tlawd. Yr oedd yn aelod o Gynghor Sirol Mon er y deehreu, yn aelod o Fwrdd y Gwarcheid- witid a Bwrdd Lleol Caergybi, ac hyd y flwyddyn hon yn aelod o Fwrdd Ysgal Caergybi. Bu yn brogethwr lleol gyda'r Wcsleyaid, ond er's rhai blj-nyddau yr oedd yn aelod gyda'r Presbyteriaid Seisnig yn y dref. Yr oedd yr angladd j-n hyuod luosog, a gweinyddwyd gan y Parchn.J.Hughes Parry ac E. S. Thies. Blaenorid yr angladd gan aelodau o'r gwahanol fyrddau cyhoetldu o ba rai yr oeddyn aelod.

Caergybi. I GWIBDEITIIIAU. Dydd Mawrth aeth ysgol y Tabernacl ar wibdaith i'r Bermo a Phorthmadog; aeth ysgol y Wcsleyaid Seis- nig i Trefor; ae ysgol London road i Bod- edern ar wibdeithiau. Dydd Moi-cher cyn- haliodd ysgol Hyfrydle ei gwyl do ttynyddol, ac ymddifjrwyd yn y chwareuon arferol mewn maes perthynol i'r Cynghorwr Win. Griffith. Cafodd yr oil djrwydd dymunol, a mwynliaodd yr aelodau eu hunain yn rhag- orol. LLYS YR YNADON. -Dydd Merchev, o flaen y Cadfridog Hughes, Mr T. Forcer Evans, a Mr Thomas Owen, R.N. Achos Tafarndy.—Gwysiai yr Heddgeid- wad Hugh Williams, Valley, Miss Margaret Pritchard, Cross Keys, Bryngwran, am gadw y tafarndy yn ago red ar ol deg o'r gloch yn yr hwyr; ae hefyd gwysilli Hugh Parry, Treban; Wm. Jones, Plas Lleehylched; David Hughes, Temperance House; William Hughes, Mill street; a John Owen, Treban Bellaf, am fod yn y ty ar oriau anghyfreith- Ion. Erlynid gan Mr J. S. Laurie, Llan- gefni, ac amddiffynid gan Mr S. R. Dew, Bangor. Tystiai y swyddog ei fod wedi cael y dafam yn agored ddeunaw munyd wedi deg o'r gloch y 27ain o Fehefin, ac fod y diffynyddion yno ar y pryd; tra y dywedai y ddiffynyddes mai pedwar munyd i ddeg ydoedd ar ei hawrlaisjhi. Taflwyd yr achos- ion allan. Herwhela.—Am y trosedd yma dirwywyd William Hughes, T'ynpwll road, i 2p yn cynwys y costau, nou fis o garchariad gyda llafur calcd.

I Y mae gwneuthurw.-aig gwisgoedd icuane I a'i henw Jessie Young, Glasgow, wedi cael I dyfarnu iddi 500p yn Llys yr Eisteddiad, IEdinbur,?h, am iddi gael ei chyineryd i fyny ar gam gan hcddgcidwaid Glasgow o dan y cyhuddiad o fod j-n dd),neg ddrwg,

CYNGHOR SIROL MON, Cyn!m,)wyd cyhrtodehwM-tcroIycynfrhor uchod yn Llangefni ddydd I,M. yr Henadur bamuel Hughes (cadeirydd) yn llywyddu. r oo-dd y Yi- ghorwr W. A. Darbishiro a'r Gj-nghorwr John Hughes (Porthdinor- W'g) yn brcscnol fel d* ?wyacth o Gynghor Sirol rfou berth 9 i gwestiwn GwaU- T" "DPm. bych. gofdy Dinbyeh. PLEIDLAIS 0 GYDYMDEIMLAD. Sj-lwodd y Cadeirydd eu bod wedi colli un aelod, Mr Joseph Williams, Ca.ergybi, trwy farwolacth, ac yr oedd yn ddrwg ganddj-nt Ij weled ei le yn wag. Cjmygiodd yr is-gadeirydd (Dr UoLuuI Williams) fod y cynghor yn datgan ei gytl- jTudeimlad a theulu y diweddar G.rnghorwr Joseph Williams. Byddai bob amser yn ceisio gwneyd oi oreu or lies y sir, ac yn neillduol lies Caergybi. Eiliwyd y oynygiadt gan y Cynghorwr Owen Morris, a phivsiWyd cf yn unfrydoL Y MOll ILY&IODFEYDD. Derbj-niwj-d archeb oddiwtb y Western Sea Fisheries District am 307p 13s 11c, y t SWill a osodid ar Foil i'w gyfranu o'r treul- iau. Darllonwyd llythyr oddiwrth ysgrif- enydd y dosbarth yn egluro pa fodd yr oedd y trcubau yn cael eu rhanu. Bwria&ant gu !i icrtiu Hitnuiir, gwer;n liJUVP, u. uyuual yr holl dreuliau oddeutu 2000p. Dywedai C, pt W. H. Owen ei fod cf wedi bod yn yr oil o'r cyfarfodydd oddigertli Ull. Yr oedd y dosbarth yn deehreu yn Colwj-n Bay, ac oddiyuo i Bardsej- Island yr oedd 88 milldir; yua 90 milldir i New Quay, a ti mill- dir i Cemaes, sir Benfro, fclug yr ocdd yr holl gyleb j-n agos i 200 o filldiroedd. Yr oedd y dosbarth pi eyrhncddclair milltir o'r lan, heblaw yr lioll buys, fel ag yr oedd y cyfan oddeutu 800 milldir j-sgwar, i gael ei wylied. Yr oedd cf ar y deehreu u'r farn y buasai culler yn atchy pwrpas, ond yn awr yr oedd yn rgyhocddcdig nas gellid gwneyd heb agerlong. Dywedai Mr Harry Clegg na 'byddai y draul ar ol y flwyddj-n gyntaf ond tua loOp y tlwj-ddyu i Fon. Yr ocdd y Cynghor wedi cydsynio i ifurfiad y dosbarth, ac nis gellid cario y gwititli yn mlaen heb fod ganddjnit ddigon o allu i arolygu. Yr oedd hon yn draul a ddylasai fod yn draul genedlaethol, ac nid syrthio ar y siroedd oedd gerjy glanau. Awgiymai Dr Roland Williams y dylasid cael miiii-if-inir neii gunboat ag sydd yn segur i wneyd y gwaith yn lie gorfod pwrcasu ngprlon newydd i'w wneyd. Byddai trttil Mon o naw i ddeng mil o bunau y flwj-ddj-n nesaf, a djrwedai of j-n bendant na ddylil myned i fewn am y draul ychwanegol yum, Mr Lewis Hughes a ddywedai eu bod wedi gwrandaw gyda dyddordeb ar yr ymdmfod- aeth, a diamheu na byddai lüOOp neu 2000p nell yehwaneg yn ddim gonnod. Dymunai ef ot'j-n a oedd awgrymiad o berthynas i gaol un o longau y Llywodml-th wedi ei wneyd yn yeyfarfod yn Llundain; ac os oedd, pa beth [ydoedd y teimlad ar y mater. Atebai Capt Owen fod yr awgrymiad wedi ei wneyd yn y cyfarfod ar ba un yr oedd Syr -Mi ga(leiryd(i ar y deehreu, ac yna Lord Balfour of Burleigh, a'r atebiad a gafwyd ydoedd nas gallent ddywcyd dim y uaill ffordd na'r llall, ond y byddai iddynt wneyd eu gorou i gynorthwyo y siroedd ger y glanau. Cynygiodd Mr Hugh Thomas, ac eiliodd Mr G. J. Roberts, eu bod yn gohirio ystyr- iaeth y mater. Darllenwyd jiendcrfyniad o eiddo pwj-11- gor arianol Cynghnr Sirol Arfon yn dutgan leu barn foil y draul hon yn hollol afreidiol. I Yna penderfj-mvyd gohirio y mater. I I FFEIRIAU Y SIR. i IMabwysiadwyd adroddiad pwyl1or y I Iffeiriau, gj'dag ychydig o bryfnewidiadllU, GWALLGOFDY DIXIiYCII. I At thpwj-d yn mlaen i wrandaw y ddir- prwj-aeth o GjTighor'Sirol Arfon gyda golwg ar holacthu gwallgofdy Dinbych neu adeiladu UIl arall yn Ion neu Arfon. Dywcdai Mr Darbisliire fod y cwestiwn I hwn wedi lioil o dan ystjrriaeth am amser maith, ae yr oedd Mon ac Arfon wedi penodi pwj-llgorau byehain i gydymgyngliori a'u gilydd nr y mater. Yr oedd y ddau bwyll- gor byn wedi yfarfod yn Bangor un- waith, ond wedi hyny ni fu yn gyfleus iddynt gydgyfarfod; ac mewn canlj-niad fcailai foil pwyllgor Arfon wedi cyineryd mwy o drafferth i chwilio i fewn i'r achos na phwj-llgor Mon, a phan gyflwynasant eu liadroddiad i'r Cynghor oddeutu wythnos yn ol penderfj-nwj-d amynt hwy eu dau i ym- wc1cd '1 Cynghor Birol Mon. Ynarhoddodd Mr Darbisliire lianes y syinudiad o'r deehreu. 0 bertlij-nas i'r amcan-gyfrif a wuaed gan y pwyllgor yn Ninhych o dreuliau gn-,ii (.)-(I adeilad yno, nid oedd c'f ya gallu cytuno a hwnw, ac yr oedd ef wedi gwncyd amcan-gyfrif arall ar ei gyfrifoldeb ei bun. Yr unig ffordd y gallent hwy bwvso am gael ymwahanu oddi- wrth Ddinbj-eh ydoedd trwy wrth- wyncbu eu hamcan-gyfrif hwy, ae yna byddai i'r mater gaol ei gyftwyno i'r Ysgrifenydd Cartrcfol. Yr oedd Dinbych yn bell ac hj-nod anghj-fleus i siroedd Mon ac Ai-fon; ac nis gallai eyfcillion a pherthynasau y rhai sydd yno ymweled a hwy pI amI. Yn ol pob awdurdod ar wallgofnvydd dylai peb gwallgofdy fod wedi ei adeiladu ar le uehel, ond yn Nin byeh mewn pant. Cwestiwn arall a ddymunai ef roddi pwys amo ydoedd na ddylai gwall- gofdy fod yn lie o garchariad, end yn lie o wellhad. Yr oedd yn ddyledswydd amynt, nid ceisio amddlffyn y trethdalwyr yn y lie blacnaf, ond ecisio gwella y gwallgofiaid, .Ac "'("'1'\ h¡,ihl (111 cwnnvH m t'PYT'r n. oovo j** — o"—J- j- allent ciliu 50p y flwyddyn yr un yn lie costio y swm yna i'r wlad yn yr un yn Ile Gwnaeth Mr John Hughes sylwadau i'r un perwyl yn Gymraeg. Gofynai Mr Lewis Hughes amryw gwes- tiynau i Mr Darljisliire, un o ba rai ydoedd a oedd gitziddy-ut dir mewn golwg a allent gaclllUl oddeutu 3000p am 50 acer yn sir Gaernarfon, ac atebai yntau'nad oedd gan- ddynt yr un neillduol mewn golwg, ond yr oedd ef yn sicr fod yno dri neu bedwar o leoedd a ellid gael; er ei fod:yn credu y buaeai He yn Mon yn fwy dymunol. Sylwai Mr Richard Hughes, Caergj-bi, ei fod yn cael ei ddweyd yn Mon fod y tir wedi ci ddewis yn barod. Atebai Mr Darbishire nad oedd dim o'r fath beth yn bod. Sylwai Mr John Hughes fod Mr Assheton Smith yn barod i werthu 50 acer am MOOp. ond nid oedd yna ddim wedi ei wneyd yn y mater pellaeh nag- ymholi y prig. Dj-wedai Mr Harry Clogg y gellid clynhoi y mater i ryw dn eweshwn--yn gyntaf, a oeddynt am aros fel u'r blaen mewn cys- ylltiad a Dinbych; neu, yn ail, a oeddynt am barhau yr undeb a Dinbyeh ac adeiladu gwallgofdy ya rhywle arall; neu, yn r"l,d a oedd Mon ac Arfon am ym- wahanu, ac adeiladu gwallgofdy i'r ddwy sir. Yn ol rhai o ddadleuon Mr Darbishire ni ddylasid bod gwallgofdy yn Ninbyeh o gwbl, gan ei fod ar dir rhy isel. Ni ddylai Mon ddisgwyl cael yr oil o'r manteision a 1 wnai ddeilliaw i Arfon pe yr adeiledid gwallgofdy i'r ddwy sir. Byddai Mon yn y lleiafrif gyda golwg ar reoleiddiad y sefj-dliad, ac ni chaffai mas- nachwyr Mon y manteision a gaffiu rhai Arfon. Felly yr oedd yn dibynu ar y ewest- iwn o drculiaa. A oeddynt hwy yn myn I i osod y treuliau ychwanegol hyn ar Fon, ynte parhau mewn eysylltiad a Dinbych fel o'r blaen ? Yn ol yr amcangyfrif byddai y draul i Fon wrth aros yn Ninbyeh yn 5200p; os gellid pcrswadio cj-feillion Dinbych i barhau yr undeb a gwneyd adcilad newydd yn rhywle arall byddai yn 6500p, ond wrth i Fon ac Arfon ymwahanu byddai yn ROOOp. Gwyddent fod pobl yn ell gwylied i cdrych a fyddai i'r Cynghor Sirol gario y gweithred- '.t'mu yn mlaen gfjrda 'la? o draul na'u hag- M?cnoriaid; ac yr ocddynt yn barod yn mynod i fewn am swyddfa ),dd?,1 newydd yn Nghaergybi, i? ,ul(??'adau sirol -ii Utm?fni. jr hyn a god?i y t?,?tM, a Jd^ylent gyiueryd pwj-11 cyn pcnderfynu cad g""? Igi( y F.? Arf.m ar wahan. Yr oedd yn rhaid iddynt ddyfod i'r penderfyn- iad mai ??rhtm yn Kmbych fyddai y rhat?f, ac yi oedd yn ofni na wllai y cyfeillion yn xsiuliycli gyd.sraio 'i adeiladu gwallgofdy yn nes i Fon. Cynvgiai ef fod iddynt gario allan y pendwrfj-niiid oedd yn adroddiad is- bwvllgor Mon. Dr Roland William3 a ofnai fod gan gyf- eillion Arfon rywbeth pellaeh nag oedd yn jnnudangos ar y wyneb. Po byddai i'r ddwy Mr ymwaiianu byddai Mon yn llaw Arfonyn hollol gj-<la golv.-g ar y Jrheoleiddiad, tra yn awr vr 0:0:1(1 gandtl\-nt ddwy neu dair o sir- octId byehain gyda hwynt. Yr oedd y gwell- yn Ninbyeh mor ffafriol a j-doedd mo\vn nnrliyw ran o'r Deymas Gj-funol. 0 berthj-nas i gaol adeilad yn Mon jrr oedd yn amucus iawn ganddo ef a wnai evMIuon Arton fodUoni i hyny (chwerthin). Buasai arrmit eisieu 14,0!)0p, a buasai v draul j'chwunegol i Fon oddeutu 500P y flwyddyn, a buasai raid i Fon wnoj-d troth lie 1 fawr i godi ",y SWIll yna. Dylent fod yn hj-nod otalus gj-da gohvg ar y treuliau, ac os gallent ,J I > I •> )"jii J muyoii am :W neu :} mlYHlJdd dylent.adael i A.fon ?dcit?dn f?vaUgofdy ci hunau o, hY'!llai "n el,'wi, Ysiyriai M1' T, 'w. ,Jon fod y cwcstiwn hwn wcdi ei bcndert'ynu yn huod, a chyn- yg!M c?f cu bod yn pMhau cu cysyHtud a Dmbych. Nis geJhd c?ucryd yr hyn ? ddy- wcdid am y dmul ond fel arncMi?ytrif. a j RttUai fod j-n uwch na hyny. ft?JIat amryw j filoedd yn uwch; ond -i?-yddent beth pl ol pob tebyg a raid iddynt dalu yn Killbych-ni byddai y fan uwcliaf yn fwy na (3,000p. Yr ocdd gan Fon bethau eraill i'w hystj-ried, megys adi ilad.u sirol,a chvdrhwng yr oil bj-ddi/.i'i'r trethi gj-nhyddu yn ddirfaw-. K--Mr< A. JIcKillop a ddywedai ei fod ef yn un o'r rhai oedd yn credu mai gwell oedd iddynt dori eu cysylltiad a Dinbych ar un- waith. Yr oedd y cwestiwn o dreuliau wedi ei ddwjTi yn mlaen amryw weithiau yn "storl y cyfariod, Buasai I'flyn ffafriol i'r cysyllt- iad presenol pe buasai y cwestiwn trwy hyny yn cael ei bendorfynu yn derfj-nol, ond eredai fod yn well iddynt wynetu y mater ar un- | waith a gwneytl adeilad arall. Nid oedd ya credu am fdtnc!? fod gan gyfeillion Arfun ddim yn gnddi ¡¡g, ond yn hytraeh eu bod yn edrych ar y i-westiwn mevn Sbrdd hallol d(liducct.. Yn ie escnol yr oedd amiywachos- ion o wallgofrv.dd yn cad aros adref yu hytrach fon mor Ixdl. Crybwj-11 wyd y bj-ddai y dra j-ehwanegolji Fon oildt.utu 500p YlL y flwydlyn. ond nid oedd hyny yn swm mor fawr v.-rth ei ranu dros yr hull sir; ni byddai ond ( th o ddimai yn ybunt. Y Pareh 8. A. Fraser a sylwai ei fod yn amlwg fod iSi- Gaernarfon wedi bod yn hynod anmhendorfjTiol ar y inater; ae yr oedd yitt wahan .aeth mawr yn marn y ddau foneddwr 7yd:, ,oIwg ar bris tir. Yr ocdd jm rhaid cofio y buasai Mon wedi lij-ny yn iiiio ddwy sir i ddwyn" y treuliau yn He bod ,y treuliau yii ile bo(i yn un o bump. Credai nad ocdd gan gyfeillion Arfon yr lInldrychfeddwl am i'r adeilad newj-dd fod JTI unrhyw le heblaw Sir Gaernarfon, ac mai djTia ydoedd yr achos na wnelni Sir Feirionydil gvduno. Cj-nygiodd Mr Hany Clegg fod y Cyng- hor o'r farn fod y cwestiwn o'r draul yn gorbwj-so pob ystyriaeth arall, ac felly y buasai holacthu y gwallgofdy presenol yn fwy dymunol nag adeiladu un arall; ond na buasai y Cj-nghor yn gwrthwynebu adeiladu gwallgofdy ychwanegol yn Mon neu Arfon .1 "1 _° '1 '1 ai yi iiiuou iou i r piuu sir Darnau mewn undeb. Eiliwyd Y cynygiad gan Mr T. W. Jones. Cj-nj-giodd Mr Richard Hughes, Caergybi, ac eiliodd Mr Hugh H. Hughes welliant fod y frawddeg olaf yn cael ei gadael allan. Pleidleisiwyd, a cholhvyd y gwc-lliant trwy fwyafrif o bunill. CyHV-i'j.l l Mr Lewis Iluglios ail we'diant, eu bod yn uno ag Arfon i adeiladu gwall- gofdy itr wahan i Fon ac Arfon. I Eiliwyd gan Mr A. MeKillop. Dywedai Mr Hugh Thomas y buasai yn dda ganddo gael j-chwa:icg o amser i j-stj-r- icd y mater, ac nid ocdd yn barod i bleid- leisio arno yr adeg hono. Dywedai Mr T. Lewis, A.S., os eynyg- iai Mr Thomas hyny, yr ciliai cf, y eynyg- iail. Tj-nwyd y cj-nygion j-n ol yn ffafr hwn: ac ar gynygiad .Mr Hugh Thomas, yn cael ei eilio gan Mr T. Lewis, A.S., gohíriwyd y mater am dri mis Ar gynygiad Mr A. McKillop, yn cael ei cilio gan Mr G. J. Roberts, pasiwyd yn un- frydol bleidlais o ddiolchgarwcli i'r ddau foneddwr o Arfon. Ar gynyginj Mr I?cwig Hughes, yn c?t ei,,ilio gan Mr 11. C l ei ? i'lo gan Mr H. Clegg. ail ddewiswyd y pwyllgor, ac yehwanegwyd yr enwau can- lj-nol—Mi rRichard Hughes, Caergybi; Itiel??trd Hughes, Cefnmawr; ('wis Hughes, A. Me.Kill.? Parch 8. A. Fmscr. I DAIRY DEMONSTRATIONS, lIyshyswyù y bj-dd Dairy VrmonMrations j-n cael eu cyiihal yn y lleoedd canlj-nol:— Beaumaris, Llanerchjrnicdd, Bi-ynsiencyn, Bodorgan, ac Amlwch. Penodwyd Mr W. Prythereh a Mr J. Rice Roberts yn aelodau o bwyllgor amaeth- yddol Coleg Bangor. Y BALLOT. Mabwysiadwyd, ar gynj-giad Mr Owen Morris, yn Met ei eilio gan Mr Thomas Evans, benderfjTiiad 0 eiddo Cj-nghor Sirol Morg-anwg o blaid i'r holl etholiadau i fj-rddau cyhoeddllS fod trwy y hdht. Y SEDD WAG YN NOlfAERGYBr. Cj-nj-giwj-d gan Dr Roland Williams, eiliwj-tl gan Mr Owen Morris, a rthasiwvd. fod i'r Cadeirydd fod yn swyddog dyehwel-" iadol (returning officer) pan ddigwyddai ethohad. Ymi hysbyodd Dr Roland Williams fod sedd wag yn Nghaergybi tnvy farwolaeth y diweddar Mr Joseph Williams, a phender- fynwyd cthol aelod yn ei le. ETIIOL rWYLLGORAU. Argj-nvgiad Mr Hugh Thomas pender- fynwycl na byddo yn y dyfodol unrhyw aelod ar fwy na dau bwyllgor hyd nes y byddo yr holl aelodau wedi eu penodi ar ryw ddau bwyllgor; hefyd y gall dau aelod gyfnewid pwyllgorau trwy ganiatad y Cynghor, ond rhoddi rhybydd i'r elerc. PONTYDD. Cyflwynwyd cynygiad Mr Lewis Morris o berthynas i gael pjnt rhwng Dytfryn Isa a'r Bedda; a chynygiad Mr Richard Edwards o berthjrias i bont dros y Wcn- ffrv. d, i bwyllgor y ffyrdd a'r pontydd. JJhDDi Y DALIADAU BYCIIAIX. Lynvgiodd Mr Lewis Hughes fod cau yn end ei wneyd gan v Cynghor at brif dir- fcddianwjrr y sir ar eraill, yn gofpl pa diroedd a fuasent yn barod i'w gwerthu neii eu gosod, o dan ddcd,].f y daliadau bycliaic. Eiliwyd y cynj-giad gan Mr Lewis ilorris, ond coll wyd ef trwy twyafrif. CAKCJIAKDY BEAUMA11IS. Cynj-giai Mr David Roberts, ac ciliai Mr Owen Morris, fod earchardy Beaumaris yn cael ei roddi i arwertl iant cyhoeddus. Cj-nygiai Mr Hugh Thomas, ac ciliai Mr A. Mclvillop, fel gwcJliant, fod rhan ohono yn cael ei werthu, ac fod pwjllgor bychan yn cael ei benodi i ystyried pt rati. Pasiwyd y gwelliant.

COCOA CADDURY.-Dy?.rCocc..? m ?ddianolM??ddau cn?wd-.?yrctuut ac ™ troaglwvddo nlrth a j?mu?cr ?o?I.7?? Dy?dir fod Sibeh? ? wlad hynod o er: toetliog ac nad oes -? ymdiech wedi ci waeyd i'w dadbl),g?. Yatadegau diwcddar a brofant fod   yn CUM  na-tlui 8W!t y dyid,