Y Genedl Gymreig

CWESTIWN I'R BONEDDIRESAU. P'run yw y T3 goreu i'w yfed ? Y mae gwerth wr Te enwog yn Lluudain yn eicrhau fod y Blue Cro's'? Pekoe Souchong, am 2s y pwys, ya dê gwcll i'w yfed naThg Golden-Tip, yr hwn a werthai yn ddiweddir am bron ei bwyaaa et hnnan mewn aur. Gofynwch i'r grocer am "Blue Croft" Pokoe Sjochong (edrychwch cioh boi y i ei gael), mown pacynau alcan, c y pvys. Prisiai eriiill, lis luo, 2s 4c, 23 10c pwys. Gwellhelr y cryd-gymalan gan y Coleman Coacon,rat(d Mootari Oils. Ar werth gan yr I hull Grocers a'r Ffjryllwyr am 1ST hotel-

HWN A'R LLALL, j Nid yw DYFED eto wedi cyh''eddi ei lyfr I' ar ei daith i G IDUD. Brysi^d! Bu Mr GWKNOGFRYN EVANS ao yn gynorthwydd mewn masaactidy dillad. I Cafodd Mr G H. BITIERLICY, diweddar o Groeseswbllt, a'r hwn a fu am flynyddcedd vn olygydd y Cardiff Weekly Mail, oi benodi yn olygydd y Tor quiy Directory. i Ceir enw Mr JOHN H. HUGHES, Brynteg, I.lanfairmatba'ameithaf, ail fab y Parch J. R, Hughes, yo mysg y rhai basi dd yn llwyddiaoas gydag anrhydedd y Cambridge Local Examination Cair eaw Mr RICHARD JOHN EDWARDS, Fr indeg, Talysaro, yn mhlith y rhe3tr o'r yohydig ymgeiawyr Ilwyddiants yn y firat professional am y graddau o M.B., O.M., yn aglyn i Parifysgol Glasgow. Aeth Mr RICHARD ROBERTS, mab Mr Ebanezar Roberts, Mount Pleasant, Porth- madog, yn llwyddianns trwy arhnliad y first professional fal meddyg yn Glaegow yr wythaos ddiweddaf. Cymro arall i'r golwg Hyabyair fod Mr FSA>K BEANGWYN, yr arlanydd enwog, o haniad Cymruig, er iddo gael ei eui yn Belgium. Cafodd arluuiau o'i eiddo eu harddangos yo y Royal Academy tra nad oedd eta aod deunaw mlwydd oed. Mr Biizf JONES yw yr ymgeisydd Llafnrawl am gynrychiolaeth Woolwich, yn erbyn y Milwriad Hughes, A.S. Pria 44.in mlwydd oed yw Mr Jones, a thriga gyda'i wraig yn Norwood. Gwnaeth lawer dros gymdeithasau cydweithiol, ac y mae ar hyn o bryd yn ngwasanaeth an ohonyat. ,s> .3T) Dechreaodd Mr LLEUFIR THOMAS ar ei waith fel isddirprwywr i edrych i mewn i gyflwr amaethyddiaeth yn Nghymru. Talodd ymweliad & Pheoyboot-ar-Ogwy, er gwneutbur paratoadan ar gyfer eisteddiadan yo Morganwg. Er ei benodiad y mae wedi tyfu barf. Oes faith gafodd y Pareh JASPSS N. HABRISON, yr hwn a fa farw yr wythnos ddiweddaf ya 84 mlwydd oed. Ar ei ordeiq- iad apwyntiwyd ef yn ficer Laagharne, yr hoa fywoliaeth a ddaliodd am gymaint a 58 o flyoyddoadd. Efa oedd y clerigwr hynaf yn esgobaeth Ty Ddewi. GIRALDUS JONES yw y pregathwr ieuengaf yn holl Gymru. Mab ydyw i'r Dr Girnoa Jones, y bardd enwog. Gall Giraldus chwarea y crwtb, y felodeg, so offerynau oorddorol ereill; y maa yn siaradwr cyheeddus dan gamp, ac yn ieithyddwr da. Ynyrysgijl yr erys y baobgen ar hyn o bryd. Bdth fydd y bachgesyn be 1 He mai newydd ei cbyhoeddi y mqe" Deio Bacb," eto y mae yn hen alaw Gymreig. Flwyddyn yo ol rhodiai Mr Jenkins, Mas. Bio., ar Un y mor yn Nhowyn, gyda'r Parch R.W. J(n-s pryd y canodd yr olaf hi, ac yr ysgrifenodd Mr Jenkina hi yn ei gof- nodlyfr. Gein y Parch T. Hughes, Machyn- lleth, y clywodd Mr Jones hi gyntaf. Sicrheir fod JOHN LLOYD, aaer maen, y Graianrhyd, Llanarmon yn Iftl, weii priodi er's droa 66 mlynedd, ac y mae ei briod Ann Lloyd yn llawer aioncach ar ei tbroed yn awr na'i gwr, er mai hi ydyw yr hynaf. Pa faint sydct wedi piiodi ar en holau yo 141, a rhywbiith bebl&w breniu braw wedi ea gwahanu oddiwrth eu gilydd ? Dychwelodd Mr F. H. Dzw gntref i Borthaethwy nnwaith ya rhagor ar ol gyrfa hynod lwyddianns am y tymor diweddaf yo y Prince of Wales Pantomime, Lorpwl. Dangnswyd parch neillduol iddo ar ei ym- adawiad &'r Cwmni drwy ei anrhegu a silver mounted malaga cane a phar o caff studs aur. Eiddanwn i'r Oymro gwladgsr a galluoghwn iechyd a fair oes i waaaoaethu ei geoedl Cyll Trefaldwyn awyddog synwyrgall a ffyddlon trwy ymddiswyddiad yr Uobgadben GODFREY, prif gwuatabl y sir. Cafodd ei apwyntio ddydd Gwener, allan o 73 o ym- geiawyr, yn brif-gwnstabl swydd Derby. Gwerth 500p y flwyddyn yw yr apwyntiad, a chaniateir ei gostau teithio. Rhifa boddgeidwaid y sir dri chant o ddynion. Ystyrir y swydd a gafodd yr Uchgadben yn un o'r rhai goren o'r fath yn yr holl deyrnas. Dechreua at ei ddyledswyddau newydd ar y cyntaf o Fai. Poatfeiatr newydd Cf-wreessim yw lir JOHN OWEN, o Lythyrdy Lerp wi. BrodoroFon yw Mr Owen, ao y mae yn frawd i'r Doctor Rowland Owen (Rolant o Fon), Bootle, a brawd -yo, cghyfraith i Mr Eleazer Roberts, clerc ynadoR yn y ddinas hono. Medda Mr Owen bob cymhwysder i lenwi ei swydd mwydd, gan ei fod wedi bod yn y gwaaanaeth am flynyddaa lawer. Da genym weled fod y Postfeistr Cyffredinol yn dyrchifa Cymro fel hyn i ofalu am y llythyr. dy mewn trof Gymreig fel Gwrecsam. Aeth Mr MOBGAN EVANS, cadeirydd Cynghe? Sirol Aberteifi, a'r Cynghorwr JOHN M. HOWELL, Aberaeroo, i'r Ceinewydd, mewo cydymlfurfhd i gwahoddiad a gawa- ant igeisio peoderfyna rbyw anhawsder oedd wedi cyfodi yn mhlith y Rhyddfrydwyr lleol. Yn ysgeldy y bwrdd y oynhelid y oyfarfod, a daeth cynnlliad llnosog yn nghyd. Cym- erodd y cynhwrf mwyaf ofnftdwy le, a chwibianid a chwytbid cyrn, a bloeddid fel na ch ifodd y ddan heddychwr ddyweyd dim oad cyfarch y gadair uowaith, a bu gorfod idijnt ymadael heb giel y plaidian yn ddim Iles at eu gilydd nag oeddyut gynt.

I CYFARFOD CHW ARTEROL 1 ARFON. Cynhaliwyd yr uchod y tro diweddaf yn Bethmaca, ger Bangor. Llun a Mawrth, Ebrill 4ydd a 5ed, 1892. Galwyd Mr Parry, Y.H., Coe'mor Hall, i lywyddu. — Hysbyawyd fed yn Haw y trysorydd lip 18a lOjc, at y rhai yr ychwanegwyd 30p a gafwyd oddiwrtb ewyllys yr Hybarcl1 J. Jooes, Poorhos, Saron,- Ownaed yr addewidion amodol fel y caolyn — Bettwsycoed i gaellip am gas,Ia lOp; Chwarel Goch 5p ar gyftr 15p; Treflys lOp ar gyfer 49p Pendref, Bangor, lOp ar gyfer 40p; Bethania lOp ar gyfer 40p. Y gwaith i gael ei gyflawni erbyn cyfirfod Ionawr, J893.-DM- Uenwyd llythyr oddiwrth Air James, Nefyn, yn gaiw sylw at y genadaeth airol, a phender- fynwyd anog yr holl gynulleidfaoedd i wneyd y casgliadau at y gymdeithas ragorol hoa n yatod mi. Mai, a'i anfon i'r trysorydd. Mr R. R. Stythe, Bangor street, Uaernarfon.— Hyabyaodd Mr Jones, Colwyn, fod yr eglwys yn Llanddula* yn dymuno ail ymuno A Chyl- uodsb Arfon dywedir fod oddentu haner yr aelodau yn byw yn air Gaernarfon; a hod y gyuulleidfa eisoes ya pertbyn i "Gymanfa Gerddorol a Phynclol Dyffryn Conwy." Ar gyfrif hyn ao ystyriaetbau ereill, yr oedd y cyfeillion yn awyddua i ymaelodi nnwaith eto yn y oylundeb hwn nododd hefyd fod yno bregethwr cymeradwy, eef Mr Isaac Evans; yn wyneb y rheeymau hyn, dangosadd y gyno hadledd bob parodrwydd i ganktau y dymun- iad, a rboadwyd anogaeth i'r elwye yn Llanddulas i anion nifer o gynryohiolwyr i'r cyfarfod nesaf.—Cyfeiriwyd at»ymudiad tydyn y Proffeswr T. Lewis, Coleg Bangor, ac at y galled fawr y mie yr enwad a'r wlad wedi ei fcfaal drwy ei farwolaeth, a phaalwyd pender- fyniad unol yo d'ltgan cydymdelmlad llwyraf y gynhadli-dd A Mrs Lewis a'i merch fechan.— Gweddua hefyd oedd cyfeirio at y bylchau -naed gan angai, drwy symadiad y diacon- iaid ffyjalon, Mr: O. Roberts, Porthdinorwig; Thomas Williams, Taiduon, Amayifi; a Thomns Thomas, Ty'nlon, Tregarth, yn ystod y mis- oedd diweddaf: dynion Daw osddynt hwythau. —Y oylufed nesaf i fod yn Nghonwy, a', un dilynolyn Ebanezer.Llanddeiniolen.—Pregeth- wyd gany Mri Adams, B.A., Bethesda; Jones, Colwyn R. W. Griffith, Bethel; Jones, Eben- ezer, Bangor; a Williams, Waenfawr. Yr oedd y tywydd yn hyfryd, y cynullfiidfaoedd yn I fywiip, y canri yn dda, a'r crocsaw yn gyflawn. Sa f Mr Griffith yma, megis vn Amana. fel cedrwydden Ilref, yn uchol ei barch, Be yn ddwfn yn ei ddylanwad. R, \V. Griffith (Ysgrifenydd),

LLOFRUDD RAINHILL. Darganfyddiiidan Ychwanogol. Pellibron o Velbourne n hysbysint f td y cymerid adoabyridus D.emitg weji ei drhd Jodi yn 11-iwu ar warrant y trengholydd i gymeryd ei b'8Wf ar y cyhuddiad o lof- ruddio Mias Mather, corph yr hon a ddar- gt;nfyddwyd o dan lawr ty yn Windsor, un o faesdrifi Melbourne. Y rnne yn wybydd^s mai pr.f n dwedd amd.iillyLi»d IJeemiog fydd ei waligofrwyda bomrdig, ac i'r arncau o roddi amaar i un neu ddiu o bersanan neillduol i groesi o Lo?gr er rhoddi tystiol- aethau o baithed i sefyllfa ei feddwl pan yn ieuaoc, dywedir fod jn mwriad Mr Lyle, ei gyfreithiwr, i wneyd cais am obiriad o'r prawf. Trcula lawer o'i amser ya y carcher i ysgriferiu, a phaa na byddo wrth y gorcbwyl hwnw bydd yn cerddei i fyny ac i lawr ei gall cc yn trafod ei achcs gyda't gwylwyr. Cyfeiria at y treogholiad diwedd&r fel coe^-obwatea, ike ar y cyfrif bwa grfiliai fod y gweithred- iadaa wedi ei dwyu i beo. Wrth siarad wrth lywodraethwr y carcbar am y fonedd- iges lofruddiedig, dywedodd nad oedd wedi m jrw, ond y bnasai yo sier o ymddaLgos eto ac y byddei pobpeth yo iawn. Parba i ofyn am frandi a cigars, eitbr gomeddir pob nn o'r ddau iddo. Gwna ei oren i gymeryd aroo fod allan o'i bwyll; ond y mae swyddog meddygol perthynol i'r Llywod- raeth wedi bod ya analluog i ddargaofod anrbyw brawfion ohyny. Yo Avtstialia gwoeir gwawd o ymgaia Deeming i brcfi ei anmhwylledd, ae ya marn llawer ni byddai yn syndod pe y gwnai gyfft-siad llawn o'i eucgrwydd. Y mae darganfyddiad arall o bwys nowydd gael ei wneyd gyda g Iwg ar symudiadau Deeming. Y dar- ganfyddiad hwn ydyw banged, gyda gorcbudd o ledr, a fu yn gorwedd yn ngoraaf Biirosdale, North Gippsland, er y 6ed o Ionawr diweddaf, heb neb yo ei hawlio Anfonwyd hi iV awdurdodau yn Melboarne, Anfaawyd hi i'e awdurdodaui d g u oE'ri a llwyddA-yd i'w htgor gydag un o'r silweddau yn meddiant Deaming. Ei ehynwya gan mwyaf ydoedd diilad merch. Oafwyd hefyd ynddi ddarn o newvddiidur o Lerpwl, dyddiedig Awst 29aia, 1891, darn arall o'r hwn a ddarganfyddwyd yn flaeaorol yn y ty lie y cyflawowyd y llofruddiaeth. Adoebydd gwr o'r enw Mr Hiisikfeldt, y dillad fil thai a wiagid gta Mrs Williams, jewraig y carahator, ar yr aerlong Kaiser WUhetm II. Eiryoh yr heddgeidwaid ar y manylion ychwsopgol hyn fel ffeitbiau pwysig er prefi cuogrwydd Deeming. Ddoe (ddydd Liun) yr oedd yr Erlynydd Cy- htteddus i apeiio yo Widues am warant i ddal Doemiag yn Awetralia os yn angen- rhsidiol. 08 y ceir ef yn euog o lofruldio Miss Mather nid yw yn debyg y dygir ef drosodd i'r wlad hou i'w brofi am lofrudd- iaethau ecbrydua Rainhill.

COCOA C kDBuRy.-I)yma'r tydd yn ftddianol ar adnoddau cuawdgynyrchio[ ac yi trosglwyddo nertlia ijrymuador arosol-Hecitch WARNER'S "SAFE" CURE AT BOLL A J^WYLDERAU'R ELWLOD A'R w ARNER'S "SAFE" CURE j ^7AELEDD CYFFREDI?OL I pBIGHT'S DIS i A 3 E.  DmASE. PORI ry R CKPN, CnwTDDrADAir b DVYB- GLWYK, AjicHWABTH DDCWG, CtJEIAD Y GALON, YMDUANOOSHD ASRRTJRFIOL Y RHBOLIF A BASIA, AFRKOLKIUDIWCK BSMTWOL GWUNOID 40 ISKL* DBB YSBRYD CrrFRBDMOL, Diwra TRRBLIAD. Nil) Yw BILIOUSNESS OND ARWYDDIOJT O ELWLOD AO AFU DBWG, AC Y )(1.11 TN CAEL RI AVMCD YX FCAX GAI WABNBS'S SAFK CURB. NID YDYM NI'N DWJSYD DIM GORMOD, IASTH. Y MAE EI HAWLlAlf DWCHLAW AM HEUAETH. y MAE MILDEDD 0 DYSTIOLAETHAU IS D\TOA?r III DEILYNOnOD AB Y HLH, A GKLLIB in HARCHWILIO. GOFYNWCH I'CH CYFEILLION A'CH CYMYDOGION YN EI GlfLCH. AB WBRTH OAX BOB WKRVLLTOD A OWBRTHWYB mSTDVGINIABTH. ANVOMIR PANPHLBT YIf RHYDD OND AXFOH AT Ii. H. WARNER & CO. (LIMITED), 88, CLBRCRNWBLL ROAD, LONDON

Pwllheli. UYLOUWYL LENYJIDOL Y I-ASG.-IJYMUDIF cydaabod derbyniad y tfugenwau caolynol Kogyfer A'r wyl uchod -l'ettyn y Gadair: Yr eiddit hwn, Homer, Ab Nun, Ex Cathe- dra, Joaua, PdO Albro, Lladdf, Diaweo, Aaer, Mab y N, s, Awd, Cyfiiniol, Adsain o'r Glyn, Jetbro, Jilulyu Mow, Pmerin gwanllyd, Hebrewr (1), Llauor, Nuo, Ceulus, Hebrewr (2), Gwydafawr, Mac Arthur, Josuab, Awel Adouil1, Rhys Lewis, Glan Afon, Uo?ryu gloyw, DJlef Adgof. ArotJrYD, Cof Edmyg- edd, G!an Marab, Ua o'r dorf, Llefelys, Un hoff o'i wrando, Sylw bacb, Hen flaenor, Soribo, Dyn da o Dundee, Gwycdaf, Medi, Itoriad, Aiban Elfed, Arfcnydd, Meri Salem, Twin o'r Naut, Cwta Cyfarwydd, Llcnfab, Morfa, Pestman I., Yr Hen Gymro, Hen Leuor, Ymgeisydd, ApChwarelwr, 1. M. W., Smythaw, Pererin, Excelbior, Nil desperan- dam, Olwen, ODftsiuius, Mab y Morwr, Benjjmin, RalieritAndo, Vew Llwyd, Semi- breve, Doh Me Sob, Un ar frye, Composto, Cruger, Joseph, Cello, Vera, Soatenuto, Llew Bacb, eto No. 2, Aplorwertb, Ftoiidar, Ion, Heman, Arfonydd, Pwy. Gwiiym Fychan, Glan y wôr, H. M. S., Ua Ieuanc, Never venture never win, Yours truly, Tnonysou, Abel, Datigbt. loan ap Griffith, Miriam, Un anfedrus, Mary, Min afon, Albionydd, Wotlow Reierfred, Uriel, E.R.W., Brythl-D, Wil Bryan, Cymro glin, Gamer, Cymro Cymreitr, Cyrnro, Sal-miad, Caregyr Imbill, Esloc, Un o Salem, Willie, Un gwael, Gobaith, Hannah, X. Y. Z. No. 1, X. Y. Z, No. 2, Bugeilydd, Soloist, Uo ewael, Bach- gen o'r dre', J. E Pritchard, Eisteddfodwr, Wm. Williams, Taliesyn, Stanley, Mynydd- wr, Un yn treio, Hermon, U"R", Marie, Nest, Mable, Biodwea, Sbiberia, X Y. Z. No. 3, X. Y. Z No. 4, Tenorydd Hei ig, Howe', Owen, Caradoc, Brython No. 1, A. B. C., Arthnr, Brython No 2, Unawdwr, W. li. R R. J. T., J. G. T., Gotyn, Cynwal, Wesley, Omega, Ap Helen, Decima, Lily, Jennie, Kosina, Mariana, Parti Silern, Parti Myao yddig. YBrif GyitadUnaetk Gorawl: Cor y Penrhyo. Coe Uiidebol P*ll6el>, Cor Four- crose, Cor Penmount, Cor Eifion. Gwelir oddiwitb y rhestr uchod fod rhago'ygon am gylchwyl uodudig o Iwyuiaons. lvhaid i'r, rhai a fwriadir,t ymgeisio ar yr unawd i dpnor ymddahgos o flaen y beirniaid yn Vestry Room SJe!¡j, am 1230. a'r bui a fwriadaot ymgi;o ar yr adr.)dd, yr uaawd i bantoce, a'r uuawd i sopriao, am bedwar o'r gloch dydd yr wyl yn yr un lie.

1- COFOOLOFNAU! COFGOLOFNAU r QTOC HRL?ETS o Leobhe, M"rb)e, ? a "oth Granite, va y "E?ETER? WOHK DISOKWIC STREET (yo ymyl y Drill Hall .e-yid) OAERSART N. R. Wa- LIdIS, P rchonog.

"R()"GHORAT8" clears out itatp, Mice Ccckr Ipe, Water Bugi, Flies, Beetle, 1IIot", A nt<, Rtd-bugs, lien Lice, Insec s, Potn■" Bnt;s, Sparrows, Sh'inks, Weszils, fiopl -is, Chipmunks, Moles, M ist Rats, Jac& Rab'ji' Squirrels. 7Jd and Is bCJJ:o: a Hot.,11 (5heiai-ts. Ro lh oa T >o h-.chot giv-s relief. 8d at Chemists. COFGOLOFNAU. STOC FAWR. CYN "itYNU COFGOLOFN BYDDEI) I CilWI ALW GYDA HLJ!JU JO^E>, Y: ;aU.E WORKS, CAAEItNAKF.)\ I Ar^r .wyd u chyhoeddwyd dros y IVI, I Nas "1 Press Comp.uy, Li niti j gio | W. ivies a'i Gwmnl, vn eu swyidfa {>• I H. or Caeraarfon

AMRTWION LLENYDDOL. j [Gaw ALAFON]. I Mi addowais y tro o'r bison BOD gair am I ?dwy f? dt a anfenwyd yn anrheg i mi. Y r on gefaia Rynt?f ydyw awdl Gwilym AHt wen br Uohelga?." a aofonwyd i gystad- loweth eiteddt?-d ddiweddar LJarw.t, aoa famwyn. ya ail grou. Mae hi weiell hargr?pbu yn Hyfr)rn bach cbwe' che'mog. deaths a phrvdfer'h iawn, a tbair can ao englyn Fyda hi. Ali gefsis lawer o U, ssr a liWJl with *i dnrllMi. ac 08 daw yma ryw rytsill go bradd i aros noson row■ debyg y darlienitf ddarlaii o honi iddo yntau. Ni fnasid yn meodwl wrth ei darllen ei bod wedi ei gwoevd ar gyfer cystadlanaeth, ond mai rhwng d fr. chware y gwoaed h4 i rai twnfi uwjfiknt meddwl y bardd llou-fryd. Efo y (Die ynildi ddarnau sobr a gafselgar, ,r rbe iki, fel y thii mwi chwtreus, ya fwy datUen?dwy a dyddorel. 6 ba )e yn yr ?wd) y caf ddyfYDU yekydig. Waeth mo'r llawer o b'le mge bi'o llawn doeiotdeb trwyddi. Dyata ddarlua bach a ideallir ya rhwydd mewn llawer man. (Siatad wrth Uchelgais y juas y barad):- Mae rliywun am yr haiacb- Trwy boon--yn y pentre bach Diaed, yn gosod rhyw gyleh Peuiamp iawa o'i ogylca Y teillwr, n'r siopwr, sydd-fawr ei aidd Yn It f o hoff -b!Quydd; Ao mae rhyw groff Gymro-grydd Ry' ei bur. yn arweinydd! Ac yn y lle'n cyollwjno,— cei yn fyg Goofigei i waithio; Dygioracl diguio Ar dy Hu-fel brenin bro Besgrifir uu o'r rhai sydd yn ngafael Vchulgais yn llwyddo i gtel ci hila i'r naill gwydd wladol ar ol y Uall. Caiff ei woeyd yn faer, ac yn ynad,— Ar hyn 'e gAWII yr un gwr Hisleu'a nawdd fel Seaeddwr,' A'i foddwl yn anfoddog-am i ti, Heb brawf, ei nodi yn Brif Wainiclog I Bbe'r bardd mnwa man arall: Wedi eagyn dy yagal-byd ai phen, Gyda ffawd aadawol; Ar dy wei., wyr dewisol, Chwarddi'n iach-hyrddl hwy'n 01 Dyna brodad llawer ceoai W nai addoliad o dy ddliyn. Er mai beio Uchelgiis yn bar doat ydyw'r daodd anil-g trwy'r awdl, fe gydnabyddif yaddi fod U.-tkelgais yn aUu daionua o'i iawn- 4defnyddio, a dybsn daionas iddo. Y Swr," medd y bardd wrth Uohalgaia,— Y gwr wna it' gywir fUel Ddaw i wybod dy ddyben • Dy fal di ydyw dy fod Am ygafme. a gtrmoi. Anaml y byddaf yn gweled yr hen gyfaill Alltweu ya awr. Mae darllen hon wedi deffro ami i adgof mwyn. Feallai y bydd yn dda gan ambell hen ffrynd arall iddo Adeall mai yn 86, Camden street, Birken- head, ? mae yn preawylio yn awr. Yr awdl arall hefyd aydd waith hen ffrynd kynaws naa gwelais er's llawer dydd-Cou. lanydd, eydd ya byw er's blynyddoedd tMUach yn Mae3teg, Dabaadir Cymra. .s canodd yr Alltwen ar destyn oedd yn oeiaio myned yn nohel, fe gmodd CenlaDydd ar descyu tydd yn nobel-yr Haul. A bu ei awdl ynian mewn cyatadleaioth, ae yr oeid hi'n ail yoddi, sef cystidleuaatli Eisteddfod fawr Abertawe. Nid wyf am geisio'i beirn- isdu na'i hadolygn. Yn naig dywedaf i mi gael boddhad laver wrth ei darllen, ae nad wyf yn synn dim ei bod yn ail oreu. Fel y dy--i Elfed (t't hwn yr wyf ddyledus o ddiuii h am dani), awdl-delynag swynol ydyw hi, wedi ei Uanio yn chwoch o ranDU. Fel teyrn yr wybren a phetydd goleuni y ceniram yr haul yn y rban gyntaf.— Efe a edwyn y crwydrol fydoedd, I'w nawdd ollyngw3 d yn ddiwall lsngocdd •Cyloh i wna'i allu gant r" idelloedd, Tra mat'i oloani'n golcl.k u hamgylchoedd GweJed, a pwylied yn goedd-waa craffus A dhnafus lygad y nefoedd. Yn ages i ddiwedd y rhan gyntaf dywedir I hyn j Heb i Ner ei dymhero, Uwawl Son ei galon gu Drdai farwol dryferi Di-doetar drwy'n natar ni Disgynai, hyf loggai'r wlad Villa '0 ulw mewa eiliad; Rhedai yn for o drydan, JTwriai dorf y nef ar dan Ond, A! ni dd'ry;a rasyn-a hongia Ar y ganghen ddillyn Ao ni wyra'r gwan weiryn, Geir ar glawr goror y glyn, fir doi o'r nen bellonig-drwy heulo6 Anfeidroledd unig, Ni ptalyga, ni fraena frig Un inel gorsen ysig Er troeiio yo gynt ua'r trydan—hoew, Drwy yr awyr lydan, Rhedia o gyloh cryd y gwan, Heb wybod i gwsg baban Abaid i mi frysio o afae' y demtisiwo o ddyfyou, gyda thipio rhyw badair llinell o gywydd o'r rhau doiweddaf:— Niil yw y balob ond nod bys Llaw g,ilit, &0 ewyllys Gorqwoh bwnw, gwreichionen O fawrodd Naf ar radd nen, Mae'r awdl hon hefyd wedi ei chyhoaddi yn llyfryp chwech, dymaool ei ffurf a'i apedd. Nid bob dydd y ceir cystal gwledd am chvtesh cbeiniog. Maa hi allan o amser bellach i son am yr 1In o gyboeidiadan Mawrth, neu mi faaewn ID dweyd fod darlan rhagorol o TudD,) JoneR (a sylwadau dyddorol arno yntan fel bardd) yn Nghyfai'l yr Aelioyd a'r Frylhonts, a dtirluniua da o chwech nen saith o aelodau seneddol poblog-idd ya y WeUk Review. Buiswa yn son hefyd am amryw both au eraill yn y Cv, faill, ae am ddwy ysgrif neu dair yn y Review, hsblaw ysftiif Haroid Frederio ar W. T. Stead a'i erledigaeth ar Syr Oharlaa Diike, ac yegtif <lwynfeEvans ar Yr I*ith Gymraagmawa Addysgiant." Fa ddylai pob gwUdgarwr ddarlka yr olsf, Ao feallai mai buddiol i'r thai sydd yu credu gDrmod yn Mr Stead fvddai darllen ysgrif frwd a hallt Harold Jt'reJorio. Drwy ei yegrif (yn y thifyn am y mis hwn o'r Nineteenth. Century) ar lyfr Mr Henry I Jephson ar Y Ltwyian: ei gyfo iiad a'i gynydd," y mae Mr Gladstone weii cien cryn gytihwrf yn ngwersytl "gwyr y waag." Mae yr hen wrja hyawal yn gosody ilwytan o fiaja y wasg mewn elfeithioltwydd, ao mae'r piptrnu newyddion yn taeru ei fud yn oaiagymeiyd. Ond iloogir y wasg yn yr Y8Zt¡f i beidio dychryn M ofni. Mae'r llwyfan ?n wir yn dango?Myccynyrcha 2ni by«ial," medd Mr Gladstone. "Mie3n ywiogi cydymdeimlad.hdbiaw yebw 9 hyabyhrwydd, ac ya dw?n i weithred boll Berth cymrodoriaeth mewn achca. Eto aerth aculyeurel a llaoiog ydyw ar y cyfaD, tra y mae gweithrednd y wasg yn barhaol a aefydiog, ftl yr eiddo hen amsst 01 hon" Pa na ai y Llwyfan ai y Wasg sydd yn talu oreu ? Mao yn bar debyg y tatai ar- eithio yn well i Mr Gladstone nag hyd yn nod ysgiifeno, pe troai efe allan i eiarad am arian,—yn euwadig pe oymerai ei gyflogi ean an c diefawyr teithian darlithiul yr Amerig. Mae'r was^, er hyny, ya tain yn dda iddo. Dywelir id to gael can' pant am erthy1 heb fod ya faith i'r LVOPI,4 American Review. Oad er eymaint pwya a bri Glad8tune. nis g&i gyata !ta yn ei d?t am yagrifMm a rhai o"r cofetwyr poblo!idd. Dyc? Mark Twain" yo cael dan gaW punt y llytbyr am y 3f ?s a pufyn i'r Illustrated London ? etoe, 9 Mr R L'ci? Stevetison i dderbyn ugain paot am bob roil o eiriau yn ei" BaiicU-som- bers," am ddim ond yr liawl i'w bargf [Lpha yo gofaodol, cyn iddo Sfarfio'r stoii ya Uyfr, a'i gwney^i hi" fNY wedyn gyda hwnw. Dim ond y.jgrifeuu nj Ilflr Jhvyd lirm8, —yn eowedig ffagcbwodl,—djn i ffortiwn weddol yn sicr i ys>rifeaydd Seisaig, ond t iddo bara i y.-grii?u yu Hod adi. Ceir j engraipht o hyn ya iynyeb. Un o'r j engreiphtiaa diweddif ydyw Ilwydd yr ystoiiwr teuaa don ol, Mr J. M. Birrie. Ya unio,gyrehol ar cl uyhoeddiad ei Little II Minister" fa gafodd 37p im stjrioddwy fil f o eirian. Dag punt y til y swm uehaf I ft galodd cya hyny. Ac nid yw Cymtu fach [ beb an engraipbt, o leiaf, o beth o'r fatb, ar cafe dipyn llai. Nid 001 genyf awdnrdod i ddywevd faint gafodd ein prif nofelydd ni I pm c, Enoch Huws." Ond gstllaf ddyweyd iddo gael mwy o lawer nag a gawsai oni bal am Rhys Lewis" (vn arbenig), Brysied y cyfjill ca weila i wneyd Ilyfrau I da a d.fyr eto!

CYNGOR TREFOL CAERNARFON Ii A CHWESTIWN LLAFUR. I Oriau Gweitliio Gwasanaethyddion I Masnachwyr.. I -»VT*l.+» I J Daeth cwestiwn llafar, mewn an can lid. o agweddaa arno, gerbron cyfaxfod di-eddaf: Cyogor^ Trefol Caernarfon, ddydd Mawrth. Mewn oanlyniad i gais oddiwrth Gymdeithas Argraphwyr OllerDarfout ar fod i't Oyngor reddi contracti alrgrapha i't awydd- feydd h/ny a weithieut oriau ihesymol ao a dalent gy l, ognit têg, Mr J. R. Pritohard a gynygiodd fod adraa ya cael ei gosod yn y contraeU i't perwyl fed i'r contractors gario allan yr arferion a gydnabyddiryn y fatnach argrapha yn y dref gyda grl w g ar orian gweitbio a chyflog, Nid oedd hyn ond agwyddor a fabwyaiedid gan fyrddaa cyhoeddns pwysig mewn llawer o drtfi mawr. ion, a dadleaai fod gweithwyr yn medda cystal bawl i uno &'a gilydd ag oedd gan y meittriaid. Eiliwyd y eynygiad gan Dr R. Parry. Mr Idisard Davies a ddywedudd ei fod yn amlwg mai amoan mabwysiada yr adran mewn trefi mawiion ydoedd i atal yr hyn a elwid yn tweating, a obydymdeimiai A Mr Pritchard ya ei fjynygitd i roddi i lawr yr annbegweh hwn, ond yn aoig y dymona ef fynei yo mheilach, a chondemnio sweating ya mhob cangen o fasnach, obteg d gwyddai am wasanaatbyddton mewn maaouobdai yn y dref a weitbieot ddeaddeng awr y dydd am bumt diwrnod o'r wythaos, tra ar y Sidwrn y gweithient bymthang awr ao ychwaaeg. Haerai htifyd fod amryw feistr- iaid wedi gwrthod cydsyoio ft chits gwasan- aethyddion y dref am haner dydd o wyl ye yr wythaos. Cy tygiedd Mr G. R. Heas welliant ar gynyfiad Mr Pritchard, i'r perwyl fod rhyd, ii i bawb i fasaachn ores y medro, ae felly oad oedd yr adtan y cyfeiriwyd ati yn cael ei gosod yn y contract.. Amhenai Mr M. T. Morris a oedd Mr Pritchird wedi gwceyd yo ddoeth mewa dewia no Rangen o fasna-b. Credai gyda Mr Is?td Davies mai &mean mabwyaiado yr adran o dan sylw mewa tr?ft mawrion ydoedd ata! <MM<'n?, ond nid odd ei hangen mewn trefi byohaia. Gyda golwg ar sylwadaa ereill Mr Davies, baroai fod y boneddwr hwnw ya deall mwy am bethan ereill nag am wasanaethyddion y masnach- dai. Yn Nghaernarfon yr oedd rhai mas- nachwyr nad agoreot en masnachdai hyd 8 30 niu 9 o'r gloch yn y boreo, tra y can- ent ar hyd y flwyddyn am 7 o'r gloch, gyda'r eithr:ad o ddydd Sadwro. Amheoai a fuisai an aelod o'r Cynghor yo desgrillCl yr oriaa hyn fe! yo ormodol. Yo ei farn ef, ni feddai y gwasanaethyddiou achos teg i gwyno; ond 01 oedd ganddynt, pabam na chyfartyddent en meistmid mewn dull teg adynol yaite myned at bersoniaid a phre- gethwyr, y rhai oeddynt felldith chwarelwyr Llanbeiis (cbwerthir). Y feildith fwyal ydoedd ymyiiid y dosbarth hwn. Dywed- odd hefyd na wnaed caia at y prif faunaoh- wyr i gan, ac eto gwneid defoydd o'n henwau yn y dref fel rhai a wrthwynefcent y mndiad. Mr Elward Hogbes a ddywadodd fod a wuelo ef gymaint a hyrwyddo oriin Joyoar neb ya y dref. Cauai ei faanachdy am wyth o'r gloch ar hyd y flwyddyn, ac nid agoni hyd wyth o'r gloob. Gofidiai oblegid cyollcn annoeth y gwasanaethyddion iherio y moistriaid- (5ir Morris (.. Clywcb, elywch ")-a datgaoodd mai nnig reawm rhai masnachwyr dros beidio arwyddo y ddi-issbydoeddfodhaner dydd gwyl wedi bod yn fethiant mewn lleoedd ereill. Ar yr un pryd gallai y thai byay a agorant eu maeniebdai am bymtheg awr y dydd ac ychwaneg ya rhesymnl ganiatan haoer diwrnod i'w gwasanaethyddion. Mr Pritchard a ddymnnai ddweyd ei fod ef yn un o'r rhai cyntaf i arwyddo y ddeiseb yn ffafr haner diwrnod o wyl. Brnli na ddylai llawer o gaogbenaa o faenich weithio cyuifer o orian, ao yn baisonol rhoddai groesaw calonog i ddeddf a orfodai feiatriaid i ostwng ea horian ((5lywch, clywch). Nid oedd Mr Issard Dar:es wedi cefoogi na gwrthwyneba y oynygiud a waaeth ef (Mr Pritchard). Yna cynygiodd Mr Davies, fel gweHiant, Fod y Cynghor hwn yn y modd cryfaf yn condemnio sweating yn mhob caDgen o waith, ac yn ymrwymo i baidio derbyn tender oddiwrth onrhyw beraon a fyddo yn cuost ohono" Eiliwyd hyn gan Mr G. R. Rees, ond rheolodd y Maer y oynygiad allan o drefu oherwydd ei fod yn rhy amwya. Yn yr ymraniad a ddiiynodd pleidleis- iwyd dros gynygiad Mr Pfitchard gan y Mri J, R. Pritohard, J. P. Gregory, Edward Haghet, Owen Erana, W. J. Williams, a Dr I' Parry-6. Yn ei erbyn pteidle siedd y Mri Ipsnd Dftv!es, G. R. Rees, BiwEird H. Ow.en, T. D. Lloyd, T. Bngbird, W. Hamer, a Dr Griffith-7. Ymataliodd y Mri John Jones, M. T. Morris, ao R. LI. Jones rhog pleidleisio, tra yr oedd Mr Evan H. Owen wedi ymadael cyn i'r ymraniad gymeryd lie. Yna rboddodd Mr Davies rybndd y byddai iddo gynyg y penderfyoiid a gynygiodd yn y cyfarfod hwn.

Y RHEILFFORDD FWRIADEDIG I I LANDDEINIOLEN. Daeth y mater hwn gerbron cyfarfod diwectiiaf pyDgor dinet-ig Bangor t'wy i'r Maer (yr Uobgadben Savage) hysbysn der- byniad llythyr oddiwrth ysgrifenydd y modiad yo Bbenezar yn rhaddi manylion am y cyfarfod cyhoeddus a gynhaliwyd yoo bymthegnos yn ol, pryd yr arddangoswyd teimlad bron unfrydol dros redeg y rheil- ffordd i Fangor. Gwneid cais at y CyDgor i gynortbwyo y pwyllgor lleol ac i'w cyn<;bori gyda golwg ar ba fesoraa a ddylent fabwys- iadu er cario ymudiad yn mlaen. EKlurodd y Maer ddarfod iddo ateb yr ysgrifenydd trwy ddywevd y byddai y Cyngor a thrigol- ion Bangor yn ddiddadl yn barod i roadi pab cefnogaeth yn eu gallaTrosglwydd- wyd y llythyr i un o'r pwylltforau, ao awgrvrnodd Mr T. U. Williams fud y pwyilgor yn cael ei alw yn ddioed, gan y byddai pobl Caernarfon yn sicr o symud nefoedd a daear er s'crhan y rheilffordd (chwerthin).-Sylwoid y Maer fod pobl Caernarfcn wedi cael new mlynedd eisoee i ystyried y mater.

EISTEDDFOD GADEIRIOL LLAN- I GEFNI, Y PASG, 1892. We'd rete o'r ffneenw.m (Iwilym, Maggie 0 F: eÎ ;Ïar B'r.rJ!¿tt>õimf{T I BMb?eo, Gwtad?arwr, Talie8Îo, Id. n f ab Ei.ion Wy., Ab Gwyudaf, Awen Garwr, Beth am y W?wr? Denis, Bardd N.?tar, Patmos, Spencer, I Darwin 2il, Darwin 4ydd, Monad, Homo, Tyddyo, Idwal, Tyddynwr, MscGomer, Anenrin, Hen Ada! wr. tigo. Me.ffiydd, Ednyfed Fychan. Glan- dwr, 0 W.K., Dafydd ab Gwilyra, Cymro, Dy- maniad, Cymrn Sydd, Prophwyd Cader. Fronwen, Gweithiwr, Y Fi, n"oyo o'r Gadlns, Tadur, C&s. wallon, Shon, Glanrafon, Ary Cefofor, Coleffyd i, Fronfraitb, Gwendolen, T.R., Cymro, Cuned- ydd Cybi, Arthur, il/orwr, R.O.J.> Jlfyfauwy, Blodwon. Jennie. Jforieo, Cyfaill, Teef.m, Idw.il, Padarn, J.W.O., loan ap Ri^iart, O.J. T., Enill- Tdd OB evil. Eos A law, Ltew o r GIvn, Cymro. Llawolyn, T.R. a'i gyfaill, Tegfan a'i gyfaill, G.P. &'i gyfaill, J.W. a'i sryfadl, Idan Pa?. CMiedfdd a'i b?rti, Glan ?enat Party, Lht.erchymedd Choir, Cor Fehnhe)', Llanerchy medd Choral Union, Beaumafis Chonl Un'pn, Menai Bridge Cboral Union. Cefni ?Ie Voice Choir, n?norchymedd ?a)e Voico Cho r, VAYnOl Bras Band, Nacttie Vale Brass Rand, Ho)yhe td BrM9 B ".d, 3faiino Br?9? Band, KingSland'Brl>es! B,nd.-Dalieuylw. Nid y* y cystadieua"t,?.. yn ot y d,efnleo yn hoH? yr un peth ag ar yr hya- bysleni. Cvmer prif gyotadleuaeth y seindyrf le ¡ vn iigbyfarfnd y biren. cy.?d)oMeth .'?udyf ^Won a'r ail ?) "?'y 3 Ic?d h 'rydnawn, coraa meibiou a'r drydydd f!y?t?d[euat)th gorawl yn yr hwyr. „

CRONICL YR EGLWYSI. I "Sofydlwyd" y Parrh John Tbomaa, brawd y diweddar Glanffrwd, yn wemdog ] ar eglwys y Me,h,diti.id yn Ynysybwl. Mae pan y Parch Charles Davil, Caer- dydd, esboniad ar Efengyl Matthew yn y wasg. Mr Mosei Roberts, o Goleg Gailedd Cymra, pertbynol i'r B-dyddwyr, a gafodd alwad i fugoilto eglwysi Fflint a Bagillt. Mae trefoiadau yn cael en gwoeyd ar datblutri oboulmlwvddiant merthyrdod John Penry, Ir hwn a rsddwyd i farwolaeth ar y 29ain o Fai, 1692. Tynwyd gryn sylw gin ordeiniad an o frodorion New Zealand yo diitcov, a dsu ereill yn offiiriaid, yo yr Eglwys Eagob- yddol, gan yr Eagob Cowie, yn Auckland. Er eymaint erlidiwyd ar John Westey pan oedd yn Rhydychain, bwriedir rhoddi dtrlun ohooo i fyny yn awr yn Nenadd Coleg Eglwys Crist. Oafodd Mr R. Thomas, Aaademy, Welsh- pool, gynt o Bethel, Arfon, alwad nnftydol oddiwrth eglwyai Dipsg, Llanerfyl, Voel, a Bserseba, air Drefaldwya. Anfooodd 5t o efrydwyr Caergrawnt lytbyr at Ysgrifenydd Oenbadaeth Dramer Eglwys Loegr yn dymuno ar i'w henwau gael en derbyn fel coubadon yu ngwasanaeth y Gymdeithas hono. Sibrydir fod y Prifathraw Prys, Trefeoca, wedi gwrthod eaniatau i'w enw fyned o flaen egIwys y Method atiaid. Princes Road, Lerpwl, fel olynydd i'r diweddar Baroh 0. Thomas, D.D. Gynhaliwyd y 49tin cyfarfod gweinidog- ion Methodiatiaid Cyntefig Lerpwl a'r aylch yn Birkenhead, pryd y daeth ya aghyd droa gant o'r aelodaa. Siwedid yo gryf iawn yao dros gael nndeb agoaaoii rhwug yr enwadau Ymneillduol drwy y wlad. Adoiladwyd ysgeldy mawn cysylltiad i'r Capol Mawr (M.C.), yr hwn & goatiodd dros ddwy fil o baanaa. Adeiladwyd ysgoldy hefyd mewn cysylltiad it chapel y Method- istiaid Oyntifij yo Rhiwabon, yr hwn sydd werth pam* canto bnanaa. Clywodd yr Esgob Lewis fod Periglor Otbilli wedi metha sicrbaa on i wasan- aetha yn ei le y Sabboth fel y gallai ef fyned at wely marw ei dad. Tynodd yr Eegab ef o'i brofedigaeth trwy fyned yno i gynhal y gwasanaetb trwy y dydd ei hun. Anaml y gwelir iarll mewn pulpad, eithr cafwyd golygfa felly yn Eglwys Crist, St Giles, Llnndain, nos Sabboth. Y pregethwr oedi Iarll Stamford, a phregethodd ar ran y Gymdeithas er Lledaenu yr Efangyl mewn gwledydd tramor. YD bar briodol, y Canon Silvan Brans, B.D., sydd i draddodi y bregeth yn Eldwys Gadeiriol LUnelwy ar yr acblysur o ddad. orchnddiad Cofgolafn yr Esgob Morgan. Gwnneth y pregethwr a'r esgob lawer iawn i lenyddiaeth Gymreig. Bwriada Dr Bevan, un o weinidogion mwyaf adnabyddus yr Annibynwyr yn Awstralia, a'r Dirprwywr Coombs, oFyddin yr Iacbawdwriaetb, bryau tir yn Melboarne, fel y gallant wneyd i'r dynion sydd allan o waith yoo fel y gwna y Cadfridog Booth ar ei fferm ef yn Lleegr. Nid yw yn wybyddua yn gyffredicol fod Dr VaughaD, yr hwn a etbolwyli yn Arohesgob Pabyddol Westminster, yn perthyo i nn o'r teuluoedd Oymre;g hynaf, y rhai a ym- lvnasant trwy y Diwygiad wrth yr Eglw11 Babaidd. Nia gall yr Archeagob siarad Cymraeg, er ei fod yn ei deaU. Mae pomp o'i frodyr yu offeiriaid Pabiidd, a pbomp o'i chwiorydd yo lleianod. Efe yw y Cymro cyntaf er's dros dti chan' mlynedd i gael ei ddyrchaCl1 i'r faiac e'gobol Bibyddal. Oredwn fod Bancteiddrwydd y Sabboth yn colli tir yo meddylian rhai Eglwyawyr yn esgobaeth Lhnelwy. Yr ydym yn gwybod am blant i Eglwygwyr ag sydd yn ymhyfrydn chwarfeu neidio ar y Sabboth, Eglwyswr arall yn hela bron bob Sabboth trwy y ftwydiyn, an ar .ill yo ceisio dyfeisio ffyrdd maleisoa ar y Sabbath gyda bodau o gyffilyb feddwl i ddryga a phoeni digen ar en cym- ydogion Ymneilldaol diniwed, un arall allan gyda'i wn ar y Sabboth fel ar ddiwmod arall, so un arull yn prysnr bysgota ar y dydd Sabboth! Beth ddywed Deon LIan- elwy am byo t Dyga Syr Charles Elliott, Llywodraethwr Bengal, dYlltioheth nohel i effeithiolrwydd y Genaadaeth Fethodistaidd ar Fryniau Cassia. Cyayddodd y boblogaeth ya gyffredinol o 1872 i 1881 wyth y cant, tra yr oedd y Ci iitiomgion yn yatod yr an cyfnod wadi cynydda 30 y cant. Meddai y Llyw- odraethwr Mae ar Fryniau Cisall nifer o genhadon Cymreig ymroddedig, gydag ymdrechioo pa rai yr *wyf yn dra chydna- byddos; ac y mae y cynydd yma yn cyraedd y nifer angbydmarol o 250 y cant." Ychwanega hefyd fod Criationogaeth yr India yo gwneyd y fath gynydd cyflym fel ag i gyfiiwnhau eu pleidwyr i estyn cefnog- aeth iddynt.

Ffestiniog. HAKUONI MR DDNLOP.—Yn vchwane«ol At atn,, roddion o'r blaea, deall»n fod Mr Dunlop cewydd gyfranu y 8wm anrhyd- eddua o haner ctnt o bunau at Glwby Oleifion, it' yn chwarelau Oakeley. DIII.WRST.- Yo ngb-ipol y Garegddn, nos Isu, cvnbaliwyd oyfarfjd dirwestolcyffredio- ol. Llywyddwyd gan y Parch David Jonea. Er mai ychydig oedd yn bteseno1, Cifwyd cyfarfod rhagorul iawn Cymnrwyd rban yoddo gan y Parch W. Pari Huns, Mri Ro- bert J\Des. Caedu; J. LI. Humphreys, Bethesda Joseph Jones, Cromwell stieet; R. T. Jonea, Bethania, ,r Llywydd. Y LLYS Y NADOL,- Yll Mrawdlys Cbwar- terol Meiricny.td, a gynhaliwyd yo y B«la, ddydd Mawrth, cyflwynodd y Niri J. Parry Jones, William Davies, a Dr Roberts, oil yn ynadon heddwch o Ffestiniog, gais oddiwrth ardalwyr y lie hwnw am i lys ynadol gael ei eefydlu yno. Cafodd y cais dderbynhd croesiwgar, a daw o dan sylw ya y frawdlys nesaf. Bernir na fydd nnrhyw anhawsder mewn aicrbau Pu dymuniadau i'r ardalwyr. Y PARCH T. J. WHELDON, B A.—Mae yn bysbys fod Mr Wheldon ya ymadael yo fuan i weinidocraetbu i Fangor, Fol y baasai yn naturiol disgwyl, nid yw ei edmygwyr llnosog "IDQ am adael iddo gefnu ar yr ardal beb iddyot gael dangos, mewn modd sylweddol, eu parch tuigato, ac y maent wedi d'od i'r panflerfynud o nnayd tvbtb iddo. Nos Wener diweddaf, yn ysgcliy y Tabernacl, cynhaliwyd cyfarfod llnosog i woeyd y trefoiadau itt;gaurheidicl yn nglyn a'r symudiad. Llywyddwyd gaa Mr Davii Jones, Manod View, un o ddiacon- iaid yr eglwys. Penderfynwyd gwneyd y dysteb yn un gyffreiinot, gan fod Mr Wheldon wedi ymd,.fla bob ainser i wasan- aethti pab achoa da am ddennaw mlynedd yn mhob than o'r gymydogieth. Nodwyd pwyilgor o taa haner cant, a dewiswyd Mr Richard Jones, Vron Hilt, yo ysgrifenydd, Mae yma sel angbyffredin ynglyn a'r sym- ndiad hwn; a chaiff Mr Wheldon, yn ol ei haeddiant, dysteb aurhydeddus iawn. CYMANFA'R PASG.-Eleui eto, fel arfer, bydd y Methodiatiaid yn cynal eu cymanfa o nos Sidwrn hyd nos Loo y Pasg. Pre- gethir yn y Llio, Bethesda, Tabernacl, Garregdda, a Thanygrisiau, gan y Parchn T. Charhs Williams, Gwalchmai; Dr Cynddylan Jones, Oaerdydd; Owen Owens, a Dr Hugh Jonea, Lerpwl; Griffith Ellis, M.A., Bootle; John Williams, Bryosiancyn; Dr Saunders, Abertawe; Dr Dickens Lewis, Amwythig, &c. Y GYMDEITHAS ENWZRRI L.-CySbaliodd y Gymdoithaa hou ei obyfarfod adloniadol blynyddol nna Fawrth, o dan lywyddiaeth Dr Roberts (Isalit). Darllenwyd adroddiad blynyddol y Gymdeithas gan y tryaorydd, Mr J. Newton Jones, a chafwyd braslon dyddorol o'i haneagan yr ysgrifenydd, Mr R. B. Hughes, Poôt Oflbe. Adroddiad Treborfab o awdl-foliant i'r Gymdeithas, yr hon ceid wedi ei chyfans iddi ar y pedwar mesar or bugain," Ojfwyd hwyl angbyffredin gyda'r awdl hon. Cafwyd caueuon ac adroddiadaa campus gan Mr EV JES (Porthmadog) a Mr Richard (Jrffih. Datganwyd pscillion gin y Mri W, O. Jouea a W. O. Williams. Dilynwyd hwy ar ydelyng-.n y telynor dall, Mr Hen'y Owen. Cafwyd anerchiadan gan y Mri R. Davies, Bethania W. Hughes, Caegwyn Ellyn, MriDaoiel Jones, Betbesda W. G. Andrews. Maecofferen; &'r Cynghorwyr D. G. Jones ac R. O. Jones. Chwareuwyd ar y beidoneg yo yetod y cyfarfod gan Miss Williams, Wynne's Arms. Cafwyd oyfarfod brwdfrydiga chynulliad llncsog. DAMWAIJJ Axamob.—Brydoawa ddydd Ian, cynbaliodd Mr R. Owen Jones dreng. holiad ar gotff Owen G.iffith, 22 oed, Pen- Ian, Penrhyndeudraotb, yr hwa a laddwyd yn Chwarel Holland (Oakeley) foreu y dydd blaellorol. Yr oedd Dr Foster, arolygydd y Llywodraetb, yn bresenol, Yr unig dyst a bolwyd oedd Edward Hughes, Morfa Bychao, yr bwn a ddywedai ei fod yn gweitbio yo yr nn agor a'r trancadig, ac iddo weled daro a bwysai taa dwy danell yo syrtbio o'r piler ar ben y traneadig. Malur iodd ei goesan, ei freicbian, a'i ben, fel mai priu y gillesid ei adnabod. Ba farw yn ddiatreg. Datganai y tyst nad oedd unrbyw gfrya fod y lie ya beryglns i weitbis ynddo. Barrodd y rbeithwyr mai hollol ddam- weiniol oedd marwolaeth y tranced g, a dygwyd ibeithfarn felly. ETHOLIAD Y BWRIJD LLEOL — Gyrrifwyd y p^pyran adydd Mercher diweddif o dan arolygiae'h Mr G. H. Ellis, y swyddog dychweliddol, a gwaael y ffugvnu yo byabjs ganddo rhwng "hwech a saith yn yr hwyr. Yr cedd pedairsidd yo mynnd yn wag,a daetb sa,-th o wyr cryfion hilar, i ym ce sio »m d^nynt. Yr oedd trl fcen aclod yn cynvg eu hunain, ef-f y Mri A. M. Dunliip, Robert Kobjits, o chwarolau Oikeley, a Cadwaladr Roberts, Boarth Melyn. Er adeu ei sefydliad ni fu y fath adyddordub yn Met ei gymeryd yn etholiad y Bwrdd Lleol. Dyma oadd safla yr ym goiawyr -I)e Richard JonfA, Brynmanau, 1545; A. M. Dunlop, 1311; Robert Roberb, 1191; John Morgan, Canton House, 904 (dyna y pedwar etholedig); Cidwalidr Ho- berts, 834.; Richard Boston, Garogddu, 705: Owen J. Oweo, Riw, 527.

I Caernarfon. I PA. LE I DEED no Y .t'.sol'-Ya ngbapel Engedi, cwrdd t6 y prydoawn, a chyngherdd mawteddog yn yr hwyr. Gwyl Gercldoiol o'r radd lfaeaaf—Dt Rogers,Telynores Meaai, a'r didganydd eawog, hit Ffrangcon-Davies. -ADVT. PREOKTH ANGLADDOL —Noa Sabboth di- weddaf traddodwyd pregeth angladdol eSeitbiol yo EbaLezer gao y Parch Owen Williams ar ol y diweddar Bitch David Richards. h 1)a genym ddeall fod y mrm aanaoyaana, y Mri liagh Jones a'a Gwmni, y Marble Woaks, wedi cael y gwaith o gyfl^nwi yr holl lecbau a slabs angesrbeidiol at yr holl adeiladau sydd o dan ofal Swyddfa Rbyfel ei Mawrhydi. Parha y cytundeb am dair blynedd, ac wrth ei roddi arwyddodd yr awdurdodau eu boddlonrwydd mwyaf ar y modd y cya?wnedd y mrw eu gwaith yn ystod y naw mlynedd blaesorol. YMWELIAD MR T. P. O'CONNOR, A.B.- Diau y bydd yn bleser gan Ryddtrydwyr y dref h' n gael y eyffeusdra o weled a chlywei yr aelod Gwyddelig adnabyddus a Ralluog uchod mewn cyfarfod cyhoead'.s a fwriedir ei gynal 18 y Guild Hall nos FercLer. AD- erchir y cyfarfod hefyd gan Mr D. Lloyd George, A S., tra y cymerir y gadair gan Mr W, V. Davies, yr hwn, gvda llaw, syid yo fab i'r diweddar Ddr Daviea. Y LLYTHYRDY.—Mr E. E. Jenes, Bir. mingham, sydd wedi cael cyuyg y s^ydd o bottfe;str sydd wedi rnyued yo wag yn y dref hon trwy ymddiswyddiad Mr Caenery, OLd hyd yn hyn uid yw wedi amlyga ei fwriad i gymeryd y lie. Cymro o'r Cymry )dyw Mr Jones, yn frodor o IJeumachnO, ac wedi bod am dros 23 miyoedd mewn cys/llt- iad a Llytryrdy BtrmllJllhaw, U y mae yn J bresenol yn llanw y swydd o superintendent.

Llangefni. fetb oewydu yo ",0 tret yaoeaa yr 8r- ddangoaiad ydÙ magic lantern a gafwyd yn addoldy y We-.leyaid nos Sul diweidaf. Yr oedd y darlnnhu yn arddangoa gyrfa y Mab Afradlon, yn b m": a chafwyd anerch- iidau rhagjroi ar y pwr c gan Mr W. Thomas, Post Office, a'r Parch D. Rees, Capel Mawr. Oyohdui y cyfarfod hwn yn lie y cyfarfod dirvrestol a gynheiir yn y lie bob nos Sabbr th. Y DDARLLFI;YA. -Deal] wo fod tymhory Ddarilenla wedi oirwyn i'r pen yr wythnos hon, i agor eto, gobeithio. ar gyfer y gauaf nesaf. Ar derfyo y tymhor ymgynullodd yr aelodau i owpers ya y Neuadd Drefol, nos Wener ac ar cl y wledd cafwyd cyfarfod rbagorol mewn canu, adrodd, &e., a phawb mewn hwyl. EISTEDDFOD Y PASO.—Deillwn fod rhag- olygon yr eisteddf jd hon eleoi yn galonogol 1 iawn, gan fed nifer y corau, se ndyrf, &a., yn fwy llaoaog nag arfer. Deallnn hefyd fod llu o feiidd yn ymgeieio am y gadair I ardderchog sydd ar en cyfer. TANBBIRIANT.—Ychydig amser ya ol yr oejd ymasel a brwofrydejd yn Dgbylch cael t-mbeiriant at wasinaetb y dref a'r amgylchoedd, a phenodwyd pwyllgor tuag at symud yn uilaen gyda'r gwaitb. Ai tybed fod rbywblh yn uihellach wedi ei wceyd ? P&nydigwyddidltidoriallanyn rhyale cyfagos, fel y digwvddodd y Sul I diweddaf yn fferm Mr J. L. Jmes, L'osg- yrodyn, gan wceyd difrod mawr. bydd holi afyon na fii is ti y fath beth a thaube riant yn Llangefni. Hyderwn y bydd y pwyilgor yn symud yn mlaen ar fyrder, a di»u y cant gefnogueth y gwahanol awyddfeydd ,wirial sydd ag yswirebau ganddynt ar eiddo anviethy.'dol ac arall yn yr ardaloedd cylchynol.

Finest Sprni: Medicine (P,ndl!et Post Free) ijir ARtlf-v Coop 'r's Sarsapariia. Invainable Blood Purifier. Cures S ■ fula, Blot.hes, Pim. p!es, 5*orej, and when Anril Eruptions develop thcmselvCl, tui ^< is a perfect anudoto. Sold at 2- 6d, 486(1, Ole". Of nil < Kemists, Stores, &3., or, root trco ao ier senl, Gel extra.—E. F. Lane dale f,aboratory, ,1, Ilattou Gaidcn. Lo; dIm, — Estiblishtd 1777.

ETHOLIAD GWARCHEIDWAID I CAERNARFON. I I Gwnaed canlyniad etholiaid gwarcheid- waid dr" ulwvf Lanbeblig yo hysbys I neithiwr (r,os Lur) Yr oedd uoarddego I ymge;m" am s-iith pedd, a therfynodd j Dleidleij 'i fd y caolyn Jtr Evan H. Owen 793 Mr I^ard Davies 785 Mr Ciarioa A. Joaes 711 Mr T ■ inns H'lghaa 6!IS Mr W J. Williams 686 Mr J J Evms eAs Mr I'.ibert O^vies Mr Iiavi I Williams 486 O,v,,n %Vil,lans 479 Mr .I )bn Oriffi h, VTaenfawr 33 I Mr W. H William", „ 249

f nflOasaa, a Partoffis £ t?att. Genedigaethau. John Ellis, Llidiart y- dwr, N,, homn, ar f?b. Griffith-10brillyn y Bryn, CMfMrfoc.priod Mf John (; tEth. ar ferch. Gnffittl-Eurul 10, priod Mr Robert Grimtk, S..w d <»i ;treat Caeracfon, ar fab I H:h:Jnillr aíf:'Wm. Hnghat- ,Jones, Ocorge Hotel, BudeJem, ar f&b. Ji.nes—Kb ill S, pried Mr Robert Jones, morwr, Mount Pitemaut Place, C"rnariou.-m ddaa •fell. Jcnes—Kbrill 6, ynl5. Market street, priod Wr T. R. G..1 .Le«, eytodydd. e'r »wyddfa hon, ar fab— cyntaf modig. Viarsball hbrill 3, priod Mr John Marshall, morwr, 18 Chapel street, Cieroaifon, ar fab. (iwen—Ebrill G, yn 1, Mary street, priod Mr John Owen, rya«drdd, Herall Office, Caernarfon. Vlnmu—Mawith 29, priod Mr J. N. Tnonus, Factory. Cynwyd, ar ferob. Williams -Ebt ill 6, yn Yr Yegoldy, Llandepla-yn- I&l, p,i.)l Mr RobertVfilliams, athrawyr Ysgol Geued1 usthol. ar fsrcli Willums—Ebrill 9, prirjd y Cadben Howell Wil. liams, St-gontiuin terrace, Cieraarfon, ar fab. Priodasan. Davies—Williams—Ebrill 2, yn Nfhspel Rhyd y- cilfrwyn, o titen Mr W. Jonet (1 co.'reotrydd), Mr Wiiimm Daries, Penyporth, 1 Miss Mary WiUiams 1entre, Lianrhaimir. Haghea-t'?ry—EbriU 5. trwy drwydded. vn Ngh3j,(?l Engedi, CMrntr f on, Ktn y Parch SoKn Hughn, D.U., Mr Wiiliam Robert Hu?hfs, Aw.wc)), & Miss Elizabeth Grace Parry, Garnons street. Caernarfon. Jocea—P,)tch.trd-EbrtU 4, trwy drwydded, yn swydd,Vr cofientrydd, Caernarfoa, gaomr Dan. Thom«.H, Mr R. J. Jones t UissBllsa Pritchard, Gaerdiu. Rhratryfan. Jones -L,! wi --Mawrth 22, yn addoldv Talbot street Dublin, gan y Parch John Oaeo, y gweimong, Mr D. J. Jones, 28, liower bsokTilla street. Dublin, & Mies Eleanor Lewis, all ferch Mr Will, Lewis, Northumberland Temperance Hotel. "ubhn, a chynt o'r Talbot Temperaaee Hotel Caeigybi. Jonos-Williams—Handsford—Ebrill 8. yn swydd- fa'r cot.«»trydd, Mr David Jones Williams, Rhivieu Ebenezer, a. Miss Mary Handsford, 4, l'1r.euy<j"l. Llanbsris. Joties—Owen—Ebrill 5, trwy drwydded, yn -1 Talwrn, gan y Parch Owpn Hughes (y yn mhresenoldob Mr H. Hughes (y ocfrest yddl, Mr John Jones, Cefneithfa, Llan- dtyfua?. A Miss Maria Jaae O..a, 'Refaa Ne?y't ). PentfMth. Jones—Hughes-Kbrill 8, trwy drwydded, yn Nfrbapni Uinaa, Llangefni, can y P.r,? Hu?hc? (y cofrestrydd), Mr Wm. Griffith Jone&, Prus?rn. Htneihtn, A MiM Grace Ho<{hM, Trysglwyn Isaf, Amlwch. Join— Ku h*rd—Chwefror 17, yo H.B M.'a OU'J.HU ATI! General, Shanghai, Mr J. W. H. Jotin(u;iiby diweddar Mr khilip Jobe, Awrdar), o'r I. M. CuBtuma, Shanghai, India, Miss Annie Richards, merch y diweddar Mr 1>. Richard*, LUnymddyfri. Joudi—,I, ikiiis-Mawrth 26, trwy drwydded, yn f w^dclt i'r cofrestrydd. Lluubeir, Mr Jbeujiimia (ones, l'enybank. LlancrwyB, i Miss Eleanur J enk" Treherbert, Pencareg. Liivie—Thomas—Mawrth 28, yn N¡rhernlem. Fiincmcg, gan y Parch H. Ivr James, yn itilneseno deb Mr E. 1). Rees (cofies- trydd), .vlr Jouathan Lewis, Talfedw, Ptsnca eg, fi Mi»s il»ry Thomas, Gdg«ll Ganol. Ma fuiie 1 17, y. swyddfa'r cofrostr- ?id, g,ii Mr J. & Jones, Mr Andraw MaguiM t ncwd. n st'eet, & liu EII"n Jane Davies, liense v <3ei.y ddau o IJ irthiinorwig. Prike—V\Uiams—Ebrill Ii, yn ejrlwyB y plwyf, LUnd, gan y Parch Mr Jonfs, y rheithor, Mr E uar I'rike, gamekeepsr, Ty Newydd, 06 Mifs C. Willau.8, ail tereh Mr Th s. Williaaia, Drwsmelyn Lodge, Llandegai, Phillips J nes—Ebrill fl, trwy drwydded, yn gbal".1 y Graig, Machynlleth, gan y Parcba Josii.t.. K. O. Evans, Samah, y Puch K, T.i.vor Phillips (A.), Ffes'.iniog, i Mios Maggin Humphreys, Pachuchaf, Cemmaes, Maldivyn. Roberts-Owen—Mawrth 30fed, yn Nghapel y Methot?tiaid Calfinaidd, Bettweycoed. g.n y Parch K. J. Evans, Penrhyn, a De Llugwy Owen brawd y briodmfeich), y Parch R"g:yt RobeJ t, ,.orphwysfa, fenrbyn. è. Mi. C. Owen, ysgol.rn-tres, Bettwsycoed. WdhaID'-öwltb-Ebull 4, trwy d,wydded, v? swydof.t'r cofrestrydd, Caernarfon, gan Mr Vaoie! Thomas, Mr Robert J ha Williams, Ty'n LUn, Llauwnda, i Miss Lizzie Smith, Panygroes. Marwolaeth au. Bailey- fib-ill 8, yn 65 mlwydd oed, Mr David Breeu! li^iiey, Dyffi>yn Ceidrych. EnDs Euril14, yn 3 mlwydd. oed, Mrs Owen Hor }v..ns, LI-agdog. Edward 86 mlwydd oed. Jane. gweddw Mr Wm. Edw?da, PtMynbwtch, LlalJty ilio'yo 141. Edwtr?-M?Wtth 24 yn M mlwydd 0?!. yn Live pool lIo,.8e. Red Lion stie«t, Towyn, Mary. gweddw Mr Thomas Bdwards. Evans -Mawith27, yn 78 miwydd oed, Chapel Hoi.si>, (xei izim, Tregyaon, Mary Evaas. Griffith M'twith 30, yn G8 mlwydd oed, Mrs Jaue Urilfith, Hraig^wig, Bryccroes, LIBID. Wedi'r cumwedd,—drwy y Cyriod-a wnaad (iuu y Nef un diwrnod, Ii i a fydd, y dydd sy'n dod. I..a do aden y Duwdod !—CrpaitL. Hugh,—Ebrill 4, yn saith mis ned, William, nnig fttbllogh a hub A. Hughes. Maesmaelor, Bwlch.'wyn. Jonea- ,L..w,tb 27. yn 6.5 njlwydd ned, yn Towya, gwraMr Griffith Jones, Tyisawr Farm. Tow> ii. • Jones viawith 30 yn 48 mlvydd ned. yn Pad- dock\ Row, Cefn Mawr, Rhiwabon.^svy, gwr,, i Mr John Jones. Jenes-- >!awrth 30, yn 48 mlwydd ced, yn Tai Newvllion, Rhontryfan, Margaret, anwyl briod Mr L, '0 Jones. Jon(' 1:(1113, yn rJ3 mlwydd oed, Sarah, anwyl brio I \ir John Jones, 0. Bewley kt eet, LerpwL Claii Iwyd hi ya Mynwent Kukdalo, Longmoor Lam Jones Ehrill 5, yn 64 mlwydd oed, Mrs Eliz\beth JoiK-, Nautgayn. G»ynfe. Lewis-Ebrill 4. yn 96 mlwydd oed, Mr Griffith Lt. bragwr. Llanfyllin. Owet.s -Vn 83mlwydd oed, Mary, gweddw Mr Owen Owens, Penant Canol, Llanaimon-yn lâl rtyce-M?wt?h29, yn 76 mlwydd (? d yn Bron- Pr,Lî:;rI:êJwn:7t D?vid T.a.?r Pryc. Parry Ecrill 9, yn 58 mlwydd o?t. C?theriBe. auwy oriod Mr William Parry, 18, Tithebari e Rtred Caernarf :0, Cleddir hi brydnawn heddy", Illdydd Marcher) yn Mynwent Llan- beblig, am ddau o'r gloch. 'llol de fiol a du ofid-i wlad bedd Galwyd hon 0" gwendid A'; byw haelwedd drybelid Fwl yr hanl a'i ddwyfol wrid. PArry- I- brill 2. yn d ieeK mis oed, J, hn Palmar, unig ¡"tm Mr a M,s Palmer Parry, B,yu Ala. i'.?..?. Valley. Robei^-Kbnll X, y" mllyld ed, M,. Robfit-. gwr&ig Mr Tbomu Roberts, cariw" Ll.ni, I,n. Sm?h—?wfth 28. yn M mlwrdd oed, Mrs Catb" >ie Smith, march Edw%rd a Janet 11?g., ?, Y UdM Udu, Llandegla-yn M). I