Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
41 articles on this Page
JUJaiggial) a §&asg.
JUJaiggial) a §&asg. ]ù."xe Emynwyr CYMRU. Gan y Parch W. A Gritfitha, Skutty, Abertawe. Caer- narho: W, GAenlyn Evans, 2s 6c. Darllenasmn y llyfrbwngyda chryn lawer o foddhad a budd. Y mae i hanes caiyn a'i hawdwr nid ycbydig o swyo. O. oes bai yn bod ar y Ilyfr. dyua ydyw, yn ein barn ni, nad yw yo crybwyll yr amgylchiadau o dan ba rai y cyfansoddwyd yr emyn. Ond iichon y buisai manylu fal hyn ar bob amyn yn golypu llyh o faintioli mwy. Y mae yr awdwr wedi dosranu yr emynwyr to ol eu daliadau el)'VI adol, a cbreiwn fod hyn yn bur fautf.isiol i'r darllenydd. Gwyddem i ertbyglau ymddangcs o dro i dro, yo y dyddiiU gynt, yn rhoddi hanes <qrfan«3ddwyr ein hetnynau; ond dyma y waith gyntaf, debygwn, i'r hanes gael ei gromclo mewn llyfr. Caiffein cynulleidfa- oedd ym1* enwaa a bywgraphiad byr o ftwdwyr yr emynau a gen r gyda hwyl nefaw: yn ein cynulliadBU crefyddol. JBarnwo wai nid doeth ydoedd rhoddi y benod ar wawd-emyuau (parodies). Ni sholiam ii y llyfr yn ei werth llenyddol pe gadewjid y benod yma allan Gallwo vn galonog gynjerndwyj y llyfr dyddorol hwn i aai sydd yo hoff o emynyddiaetb, a siomir ni os na eba gylchredial da yn myetf y gwa- kmoteowidau. Dywed yr awdwr ei fod yn bwriadaa cyhoeddi "llyfr o Emynaua Thonau newydiiori, yn lie edwica yr un potbau byth a hefyd." Yr ydym wedi derbyn calendar Coleg -AMrystwy'h am yr ugeinfed ty:nor, 1891-2. L/nwysa bob gwybodaeth am y coleg sydd yn debyg o fod yn wasaaaetligar 1
LLADRATA MODRWYI DIAMWND.
LLADRATA MODRWY I DIAMWND. Dydd Mawrth. o flaaa llys ynadon y Drefnewydd, cyhuddwyd dyn o ymddangoB- iad boneddigtidd, o'r enw Christopher Maxwell Haaapton, o ladrata modrwy diamwnd o'r Aleppo Ion, Catno. Yr oedd y tarcbaror yn lletya yn y gweaty noi Wuner, ac oddeutu nn ar ddeg o'r gloch y dydd dilynol gofynodd a oedd y boneddig- ion wedi myned i aaathn. Atebwyd eu bod, ac aeth yntaa i fyny'r griaitu. Yn mhen yehydig daeth i lawr, ac aeth allan heb dalu am ei lety. Collwyd modrwy diamwnd gwerth again punt. Rboddwyd gwybodaeth am y lladrad i'r heddgeidwaid, a daliwyd y carcharor yn Knighton, sir F-^ayfed. Gohiriwyd yr achos.
IMR T. E. ELLIS, A.S., YNI…
MR T. E. ELLIS, A.S., YN LERPWL. Nos Fercher bu Mr T. E. Ellis, A.S., yn anereh cyfarfud o Ryddfrydwyr Lerpwl, ac yn yatod ei araeth dywedodd fod yr aelodan Gwyddelig wedi rhoddi by wyd newyddmewn Rhyddfrydiaetb. Addefai fod y cwestiwn Gwyddelig ar ffordd trafed pynciau oddydd- ordeb i'r dosbarth gweithiel, (ond rbaid ydoedd cofio fod arnom ddyled i'r Iwerddon. Nib gellid cael trefn yo y wlad hono tra y byddai yo cael ei llywodraethn o Gastell Dublin. Yr oedd egwyddorion Rhyddfrydig yn ffynu yn helaeth, a gorfodid y Toriaid i'w cydnabod. Yr oedd Cyngor Llundain, ffrwyth yr N wddeffroad, yn gwneyd gwaith da o blaid y dcabarth gweithiol. Nid cwestiwn Gwy-ddelig yn nnig yw Ymreolaeth: y mae yn pertbyn i bob cenedl. Yr oedd efe (Mr Ellis) o blaid no dyn an bleidlais," ac nid yn unig hyt)y, and yr oedd am roddi pleidlaia i bob dyn..t:Yr oeddym yn brysur ddyfnd i hyn. Dylai y bobl, y dosbarth gweithiol, y trethttUwyr, gael mwy o law yn rbeoleiddiad y tafarndai, y rhai sydd yn awr, fel y maent, yn aohosi Itawer o drueni yn y wlad.
ARDDANGOSFA AMAETH-I _YDDOL…
ARDDANGOSFA AMAETH- YDDOL EDEYRNION, Cynaliwyd yr arddangosfa uchod yn Nghorwen ddydd Iau. Llywvdd y gym. deitbas eleni ydoedd Mr J. A. Kuates, Llan. tysilio Hall, a'r is-lywydd Mr J. Davies, Wernddu, Gwyddelwern. Cariwyd y gweitb. rediadau allan yn dra boddhaol gan yr ysgrifenydd, Mr R. R. Roberta, Corwen. Yr eedd ansawdd y stoc yn dda, ond nid oeddynt mor Iluosog a'r blynyddoedd a basiodd. Y beirniaid eeddynt Ymenyn, J. Thomas, Chirk, a T. Smith, Macclesfiald; Gwartheg a Defaid Cymreig, E. Yaughan, Plasrhiwsaeson, Liao-bryumair, a John Jones, Central Buildings, Llandudno; Gwartheg a Defaid o nnrhyw rywopaeth arall, R. Thomas, The Buildings, Baschnrcb, a J. Owen, iilwynymaen, Croeioswalltj Ceffylau,Thomas Bennet,Padgate, Warring- ton; W. Parker, Great Stanney Hall, Cbes- ter; Romer Williams, London; T. J. Dutton, The Beaches, S-ltnev. Mocb,George Oottle, K rinerly, Salop; T. Smith, Macclesfield. Dofednod a chwn, George Cottle, Kinnerly. Owlan. S. Lloyd Jones, Llangollen. Grawn, John Thomas, Cbirk Enillwyd y prif wobrwyon am wartbeg gan y Mri W. ac O. Joaes, Bala; T. Jones, eto; S. Williams, Ptnjbnnt, Corwen; R. Ellis, Llandderfel; W. E. Williams, Corwen; R. Blezzard, Rhuthyn; James Drake, Cor- wen. Am geffylau enillwyd gan Mri E. Jarret, Corwen; J. W. Crosby, eto; H. R. Heap. tSala, ac O. Owen, Llandrillo. Dtfaid, Mri J. Jones, Corwen; J. V. Williamson, Daewoo Hall (yr hwn hefyd a gymerodd y wobr am y ci defaid goreu). Moch, Mri J. I Hughes, Llandrillo, Mrs Humphreys, cor-I wen; Mrs Hawkins, Corwen.
I"GOLYGFA" YNI NHLOTY -CONWY.
I "GOLYGFA" YN NHLOTY CONWY. Dydd Gwener cynhaliwyd cyfarfod o Fwrdd Gwarcheidwaid Conwy. y Parch W. Veuables Williams n y gadair. Da.fa i Mr J. E. Lewis, Stanley Buildings, un o warcheidwaid Conwy, ddyweyd nad oedd gan un person bawl i cymhorth :am ei bod yn rby falch i ddyfod ato ef i adrodd ei belyat- Y Cadeirydd Rhaid i mi ddyweyd wrthveh, Mr Lewis, nad ydych yo warcbeidwad ond yn yr ystafell hon yo unig. Y tuallan nid ydych yn neb. Can- iatawyd y cymhorth. Yo mhellach yn mlaen yr oedd y tenders am fwyd yn oael eu hystyried, a symudodd Mr J. E. Lewis o gwmpas yr ystafell, gan sibrwd rywbeth yn cghtnatiau yr aelodau.-Y Cadeirydd Yr wyf yn gwrthwynebu i wMcheidwad o Gonwy fyned 0 gwmpas yr ystafell i GOBW.V fy Nid yw yn beth iawn.-Mr J. E. Lewis: Y mae arnafeisieu ihanu y contract. Gadewch i ni gael chwareu teg. Y mae yna bobl ereill yu talu y trethi.—Y Cadeirydd (wrth feistr y ty): A ddarlu i chwi gael eich boddhau gan y rbhi fll yn cyflenwi y ty y fiwyddyn o'r blatn F-Y Meistr: Do, yn drwyadl.-Y Cdeirydd Nid wyf yn gofyn pwy ydynt—(L'aia: ?ia wyf Yn gof" yn t7Isy is stall Na e, "Moses Roberta." Llais arall: "Nage, Maurice Roberts.").-Y Cadeirydd N d wyf yn malio pa un ai Moses a Maurice ydyw, os yw y dyn gorea.—Mr J. E. Lewis Yr wyf fi yn gwrthwynebu.- Y Cadeirydd: Pwy sydd am gynyg ?— Gwnaed oynygiad fod y oontract i'w hail- osod i Mr Maurice Roberts, Conwy, yr hyn a basiwyd.—Y Cadeirydd Beth ydych yn feddwl o byn, Mr Lewis I-Ur Lewis: Yr wyf yn cynrychioli y tretbdalwyr.-Y Cadeirydd Yr ydym yma er buddiant y trethdalwyr.—Mr Lewis Nid wyf yo ciedu eich bod chwi.—Y Cadeirydd (gan ysgwyd ei boced) Yr wyf fi yn cynrychioli fy mhoced fy hun. Wyddoch chwi betb, Mr Lewis, oa dangoaweh chwi ychwaneg o'ch anfoMgarwch, mi wnaf i ohwi fyned o'r ystafell. Aeth Mr Lewia allan, a theifyn- wyd y cyfarfod.
ACHOS POENUS.I
ACHOS POENUS. I Crewyd cryn gyffro yn Llandyrnog, sir Ddinbyeh, drwy i Mr Frederick W. Bram- wall, a fu am flynyddan yn brifathraw Yeaol Genedlaetbol y He, gael ei gyhuddo o anfoesnldeb. Ymddengya i Mr Br am well gael ei ddal yo Rhyl, nos Fercher, tra yr oedd yn dyfod gyda'i wraig o'r Pier Pavil- ion, ar wys, o dan y Criminal Law Amend- ment Act, o anfoeaoldeb gyda Rose Allen, geneth 13 mlwydd oed, a fa yn forwyn yn ei denla, ond sydd yn awr yn Reading. Dyg- wyd y carebaror o flaen ynad airol not Forchar, a gohiriwyd yr achos.
YMBORTH Y SULTAN. I
YMBORTH Y SULTAN. Darperir ymbsrth Sultan Twrci pn un dyn arbenig, ac ni chaniateir i neb arall ei gyffVrdd. Coginir ef mawn llestri arian, a aelir ef i fyny mown poteli. Yoa eir a'r poteli a dodir hwy ar fwrdd y Sultan, yn mhresenoldeb yr hwn y torir y selian. Cyn i'r Saltan ddeshreu bwyta, fe fydd yr High Chamberlain yn aymeryd un tamaid o bob dysgl. Gwneir hya oil rhag i'r Sultan gael ei wenwyno gan ei elynion.
I JOHN STUART BLACKIE.
JOHN STUART BLACKIE. Y mae yagrifeniadau y Proffeswr Blackie yn dra adnabyddua yn Nghymru. Erbyn hyn y mae yn hen wr, dros badwar ugain oed, ac wedi ymneillduo o'i swydd fel pro- ffeswr Groeg yn Mhrifyagol Edinburgh. Pan ddewiswyd ef i'r gadair bono yn 1852, nid oedd gauddo ond un oydymgtisydd o ddim pwya, set y diweddar Dr L. Schmitz, adaabyddns i hen ysgolorion Aberystwyth fel arholwr clasurol y Coleg am lawer o flyn- yddoadd. Yr adeg hono yr oedd ethol y proffeswyr yn rhan o ddyledawyddau y cyogor dinesig, a ebas oedd gan y ddan ym- geisydd feddwi myned e gwitipas aelodau y cyngor, masnachwyr gan mwyaf, i ddangoo eu bod yo wyr teilwog o'i awydd. Cytun- asant i fyned ill dau gyda'u gilydd, ac felly fa. Blackie oedd y siaradwr rhwyddaf, ac efe gafodd ei ethol.
IPENAU MAWRION._____I
I PENAU MAWRION. I Y synitd cyffredin ydyw fod pen mawr yn gslygu ymenydd mawr. Ymddengys, modd bynag, fod y Proffeswr Yirchow, y gwyddonydd G-rmanaidd byd-adnabyddua, ar fedr oyboeddi ffeithiau a wrthbrofant y cyfryw ayniad yn dra effeithiol. Yn ddi- weddar y mae y Proffeswr wedi bod yn archwilio esgyrn penau Groegiaid y bedwar- edd a'r chwecbed ganrif eyn Crist. Yn y cyfnod hwn yr oedd y Groegiaid ar binacl uwehaf eu henwogrwydd llenyddol ac atbrcnyddol. Ac eto y mae eu penglogau yn fychain iawn. Nid yw maint y penglog yn golygu dim oil. Dibyna cryn lawer ar faint ac ansawdd yr ymenydd. Fill rheol, y mae gan ddynion galluog ymenyddion mawr. Yr oedd ymeeyddion mawr iawn yn llechn yn mhenglogau Cavier, Spurzbeim, Syr James Simpson, ac Agassiz. Penan bychain oedd gan Newton, Byron, a Pllpe, ond yr oedd eu hymenyddian yn fawr ac 0 quality rhagorol.
CYMRO 0 FON WEDI EI LADD YN…
CYMRO 0 FON WEDI EI LADD YN AMERICA. I Gcnebydd o'r Drych a YSKrifena :-Ddwy flynedd yn ol gadawodd Richard Hughes gartref ei rieni, Owen Haghea a'i briod, Genesee, Wiaeansin, am Minneapolis a Duluth i weitbio fel gOdodwr priddfeini. Yu ddilynol aetb mor boll a TMom? a Seattle, Wash.; ao yn Ebrill diweddaf symndodd drachefn i Portland, lie y bu fyw hyd y 23ain o Awst. Y diwrnod hwnw, pan wedi galw i weled Robert Davies a Jack Be ran yn en ]le?y, gafaelodd mewn llawddryll Seisnig hen ffasiwn, yr hwn a daniodd yn ddamweiniol, gan yru ergyd trwy ei ben, ac aohosi ei farwolaeth. Cy- merwyd ei gorph i'w gladda yn Genesee. Yr oedd Richard yn 29 mlwydd oedd oed, ae yn enedigol o air Fon.
GWYLIAU HAP.I
GWYLIAU HAP. I Yn y tymhor hwn o'r flwyddyn, mawr y gwibio yma a tbraw sydd gaa bobl yn mhob parth o'r byd gwareidiliedig. Mae rhai yn teithio gwledydd tramor er mwyn pleser, neu er mwyn ieohyd, eraill a geisiant yr nn pethau o fewn terfynau eu gwlad eu hunain, ond gwibiant yma ac aow i'w geisio trwy ohwilio am newid awyr, a nowii golygfeydd. Pobl y trefydd a ant am dro i'r wlad, nen Ian y mor rhai o'r bryniau i'r gwastadeddau ier dyffrynoedd, a rhai o'r isel-diroedd, i'r ncbel-diroedd, i ymbleseru lieu i geisio iechyd. Dylai y rhai sydd yn oeisio adfeiiad iechyd gymeryd potelaid o Quinine Bitters Gwilym Erans gyda hwynt. Derbyniant gymaint arall o les o'r oyfnewidiad wrth ei ddefnydiio. I gryfhau y cvfnnsoddiad pan wedi ei wanhau trwy nnrhyw achos nid 088 dim i'w gydmaru a Quinine Bitters Gwilym Evans, yr hwn sydd feddyglyn Uysieuol a ddefnyddir yn helaeth yn y wlad hon a gwledydd tramor gu gleifion yn dyoddef oddiwrth llawer math o weDdid a ohlefydan, ac os oes nnrhyw werth i'w roddi ar dystiol- aeth ddynol, y mae effeithiolrwydd y fedd- yginiaeth hon wadi ei brofi tu hvmi M umheuaeth. Gellir exel Quinine Bitters Gwilym Evans, gan bob iJeryUydd mewn poteli 21 90 a 4s 6o yr un, neu yn union- gyrchol oddiwrth y perchenogion, Quinine Bitters Maaalaoturing Co., Usits&,Uw- lelly-
II BLAENAU FFESTINIOG.
II BLAENAU FFESTIN- IOG. [GAN EIN GOHEBYDD ARBENIG.] V. Lied bmddaidd y teimlwn wrth ddringo i fpy y ffcrdd gul, drosllog, arweinia oddi. wrth cji-sef y Dphwys i fyoy ochi y mynydd. Nis gallwn aoghofio fod ymaun aware1 wedi M/yll, i beidio hit gychwyn .tJa mwyacb. Y chwarol hon ydyw y DIPHWVS CASSON, < agorwyd, medd yr banes, va 1750, gan rai < wtithwyt y Cilgwyn. Dywedit mai mewn fcteuddwyd y dargai2fyddwyd y chwatel hon gan yr hen Methusaleh Jones. Bed a fyno am hyny, un o weithwyr y Diphwys -Ad Y cyoW i gyfarfod "i ddiwedd mewn flfewatel yn Ffestiniog, sef gwr o'r enw William Mortis. Tua diwedd y ganrif Sryuwyd y chwarel gan ddaa Sais o Lancashire; taid Syr Llewelyn Turner o Gaernarfon, oedd nn obonynt. Yn 1863 gwerthwyd y chwarel i gwmni, y rhai a'i gweithiasant hyd yn ddiweddar. Tybir yn awr ei bod wedi ei gweitLio allan yn Jlwyr. Yn ymyl bon y mae dwy chw.rel arall yn terfyna ar eu gilydd, eef y MaenofFeren a'r Totty a Bowydd. Yr oeddwn, wrth fyned i fyny, yn cerdded rhwDg tomenydd y ddwy. I gyntaf y daetham ati oedd y VOTTY A BOWYDD. I Yr enw ejffredin ar hon ydyw Chwarel lord," oherwydd iddi ddechreu cael ei gweithio gan Lord Newborougb. Yn 1828 perthwYd hi l'r Brodyr Roberta, o Gaer- nai fon. Yn ddilyaol gweithiwyd hi gao y Mri Gretves. Yn 1876 ffnrfiwyd y Votty and Bowydd Comply," gan yr hwn y rweithir hi yn awr. Boneddwr o'r enw Logan ydyw prif oruchwyliwr y Cwmni, ac arollpr y chwirel gaD Mr J. Lloyd Jones. Fal y dengys yr enw, dwy chwarel wedi eu gwneyd yn un ydyw y Votty a Bowydd. 0', ddwy by ij y mae no, sef y VOTTY j wedi ef gweithio allan, ac wedi ei throi yn llyn dwfr a waaanaeth y Bowydd. Y mae yma aaith o loriau, a dan wedi en gweithio aUan. Mesurant tua haner milldir o byd, a thnag 16 llath o nchder. Nifer y gweith- vyr ydyw 430, a ba rui y mae taa'r haner yn gweithio dan y ddavar. Gweithir y tair xielin, yn cyowys 66 o fyrddau llifio, gan olwynion dwfr. Nid oes yma ond dau beiriant ager, ac un locomotive, o'r enw Tafly," i dynu y gwageni. Heblaw ?" Tafly, defnyddir chwech o geCytim at y gorchwyl hWD. Troir allan o'r cbwarel hon gryn lawer o lechi at wneyd llechi yagrifean. Torir hwynt yma at y aaint gofiDol, ond ni wneir rhagor. Gwerthir hwynt i eraill i'w Uyfnhau a'u fframio. Caogen arall befyd a ga lawer o sylw yma, er nad cymaint yn awr a chynt, ydyw y slabs mawrion at fyrddau billiard a meini bt.,Adan, Gwelsis uo darn eofawr o lechen yn mtsur lOtroedfedd wrth 4., Y chwarel hon enillodd yr oil wobr yn Arddangosfa Paris, Chwarel Oakeley yn enill y gyntaf. Dyma'r unig chwarel yn Ffestiniog lie defnyddir dwfr i weithio yr inclines, fel y gwneir yn Chwarel Betbesda. Lionwir wagen, wedi ei hadeiladu yn bwr- pasol at y gwaith, & dwfr, pwyaau yr hwn .ydd yu tynu i f )?' wageni ereill yn Uwytbog o lechi neu rwybel. Wedi c'lrbadd gwaelod, gollyngir y dwfr ymaith, a enwir drachefo yn y pen uchaf. I Yn terfyno ar y chwarel hon, ac ycbydig awch i fyuy, y mac CBWAREL MAENOFFEREN, yr hon a agfrwyd yn fuan ar ol y Diphwys. Meddienir hi yn awr gan gwmni, gyda Mr Andrews yn oruchwyliwr, a Mr Q, R. Jones yn ornchwyliwr y ohwarsl. Pan mewn llawn gwaith, rhifa y gweithwyr o 360 i 400, tua'u haner yn gweitbio o dan y ddaear. Ar hyn o bryd y mae nifer o'r gweithwyr wedi en hatil, oni hyderir y gellir tucymcryd yn 01 cyn bo hit. Yr un vvthien sy'n rbedeg drwy y chwarel hon a'r oil o chwareli Ffminiog, oddigerth y Graig Ddu, fel yr wyf wedi egluro mewn erthygl lfaenorol. Nifer y llorian yma ydyw pump, ac arfaethir .cychwyn cbweched yn fuan. Yma y mae rhai o'r llorian uchaf yn Ffes- tiniog. Mesura yr hwyaf ychydig dros ddwy ran o dair o filldir. Yn y melinau y mae 48 o fyrddan a pbaiiiannau naddu, y rhai a droir gan ddwfr 0 T.yn Bowydd. Rbaid defnyddio peiiiannau eger i gludo y llechi i fyny o'r lloriau. Y uiae y llechi o anaawdd ragorol ac yn cadw eu lliw yo dda. Yr (lchr arall i Ffasliniog, ar Fyuydd Moelwyn, y mae CHWAREL Y RHOSYLD. Perchenogir hen hefyd gan gwmni, gornch- wyliwr pa no ydyw Mr W. W. Morris, Plas Cwmortbin. Tybir mai dyma y chwarel uchaf yn F'eatiniog, ac eithrio y Graig Ddu. Yr un wythien sydd yma a'r oil o'r ohwar- elau ereill. Troir y byiddin Itifio, 36 mewn nifer, gan olwyn ddwfr. Nifer y gweithwyr ydyw 200, y rhan fwyaf obonynt yn byw yn .gbymydognethau Llanfrotheo a Cbroesor. Nifer y lloriau ydyw 9. Y mae un peth i'w weled yo y chwarel hon na welii yn yr un chwarel arall. DefnyJdir dwfr i yru y gwageni ar hyd y lefelydd. Gwneir y gwaith hwn yo gyffredin gan geffilau, peir- unan, neu ddynion, one yn y Khosydd gwneir ef gan ddwfr. Rboddir y dwfr i thoi olwynion yn gwnithio gwifran a cbys- ylltir y gwdgeni wrth y gwifrau hyn i'w tynn o'r naill fan i'r llall. Y mae hwo yn drefnimt rhagorol iawn, ac yn arbed llawer 0 lafur a cbost.
-CAERGYBI.I
CAERGYBI. I -Nos Fiwrt? traddodwyl <?r lith dfs ???"' ? "deitadol ar Siarad a ??U'??.' ? 7 PMch T. C. EdwarJs, D.D. (0?ROO,atdd)? ynt 0'r America, Llanwyd pdau gau Dr O. T. WiUiamo, Rhogyper. AIL-DDY"DIAD (hu»T.-Yr WytbDOB 4dÏ1reddf haddodwyd darlitbian T Su8 ddvfodiad Crist, gan Mr S. Fottey a Air T. IfiUiarosyn y Town Hall.
ICWESTIWN Y TIR YK YR ,AMERICA.
CWESTIWN Y TIR YK YR AMERICA. Ymddeogya fod rhai taliithiau o'r Taltiih ian Unedig yn caeleapoeoi yn ddirfawr gan gweatiwn 7 tir. Achoair pryder iddynt gan y ffaith fod tramoriaid yn dylifo i't wlad ac yn meddiana y tir. I gyfarfod a hya, y mae Tex-.ji K,nøa8 wedi pnio daddf I i'r perwyl Did 081 neb i gael aeddiant o dir I I ond dinasyddion Amaricanaidi.
BUCHFREOHIAD A'RI GWAHANGLWYF.…
BUCHFREOHIAD A'R GWAHANGLWYF. ? Baroa y Dr Robert Piiogle,un o feddygan milwrol Bengal, yn yr India, fod buebfracfc iad yo cynyrohu, neu o leiaf yn lledaenu y gwahanglwyf. Ymddeagyi fol y gwahan glwyf yn cynvddn yn ddirfawr mewn rhai rhanbarthau o r India, a phriodolir y tynydd hwn gan Dr Pringle i gynydd bnchfrechu.
HYNAFIAETH CRYD- I CYMALAU.I
HYNAFIAETH CRYD- I CYMALAU. I Nid peth diweddar yn y byd ydyw yr afiecbyd blin ncbod. Y dydd o'r blaen dar- gaafyddodd Mr Flinders Petrie, yr yggolor Aipbtaidd enwog, nifer o feddrodan ya Medum, yn cynwy, esgyrn dynoJ. Tybir mai dyma yr esgyrn bynaf a gafwyd eto.byd yn nod yn yr Aipbt, Un peth nodedig iawn am danynt ydyw fod olion crydcymalau i'w canfod yn amlwg arnynt. Y mae Mr Petrie wedi dwyn ysgerbydan i Lundain, i'w barahwilio gan y meddygon.
ICOLEG BANGOR.I
COLEG BANGOR. MM y PM*h John Owqd, M. A. Oiiwiith, j ""ydd ?Mt ei benodi yn ddMtithydd MMthyddot yn NCho18' y Gogledd. Y Mr O?M, f.1 ei dad o'i aaen, yn an o'r awdordodau uchaf yn Ngbymru ar y plf- I yddyd amaethyddol. I
I____LLANERCHYMEDD I
I LLANERCHYMEDD I yn y boreu. Ceisiai Mr Sughea bleidlais i William Williams, Ciaelatti, ya Llslkdyfrydog, am ran o'r Dwyran, a tftystid ai fod yn dal un maes, ardreth pa nn ydoedd yn 9p, er a dwy flynedd, a'r flwyddya boo ei fod yn dal dau faes. Cafwyd mai "rhaa" ac nid rhanau oedd i fewn yn y claint, a dywedsi y bar- gyfreithiwr nad oedd ganddo awdwdodd i'w newid, felly gwrthodai y bieiaiau. uwrtn- wynebai Mr Haghes yu neaaf bleidlais Mr William Dew Hughes, Rbyl, i fod ar rastr Rbodogeidio. Yr oedd Mr Dew Hushes wedi teithio o'r Rhyl i amddiffyn ei bleidlais, yr hon a ganiatawyd iddo yn nghyda phyn- tbag swilt o gostau. Yr oadd gan y naill othr a'r lIall amryw o wrthwynebiadau a dlaims eraill y rhai nad oeddyat o ddyidor- deb tyffredinol. Yo y prydnawn synhaliwyd llys yn
AMLWCH. I
AMLWCH. I Ar restr Rhotybol yr oedd gan y Rhydd- frydwyr ohwech o gyda phimp o ba rai y baont yo llwyddianas. Nid oedd gan y Oeidwadwyr wrthwynebiadau yn yr on o'r plwyfydd. Yr oedd gan y ddwy blaid amryw tlaimt yn Amlwah, y rhan fwyaf o ba rai a ganiatawyd yn ddiwrthwynebiad. Yr oedd gan y Rhyddfrydwyr 47 o wrth- wynebiadau yn Amlwch. O'r rhai hyn tynwyd yn ol new, methwyd gyda phadwar, a buwyd yn Uwyddianns gyda 44, ond o'r nifer olaf yr oedd amryw wedi marw a'r gwrthwynebiadau yn cael en gwneyd yn nnig er mwyn cael yr enwan oddiar y rhestr; ac yr oedd eraill wedi gwneyd aiaimi newydd. Dydd Mawitb, cynhaliwyd Uys yn
PENTRAETH,I
PENTRAETH, I ond bychan iawn oedd y gwaith yno. Boreu I Mercher eisteddodd y bargyfreithiwr yn I
ILLANGEFNI.I
ILLANGEFNI. I Gwrthwynebai yr overseers i enw Mr Wm. Thomas, stynt o Langefni, ac yn awr yn agent i'r Uodebwyr yn Manchester, gan fod y tir wedi ei wettho, a thynwyd yr enw oddiar y rhestr. Gwnaeth Mr Jen- kins gais ar ran Mr Evan Jones, Droid House, am bleidlais. Gwrthwynebai I Mr John Hughes ar y til fod y lie yn enw Jones Brothers, ao fod eu mham yn byw gyda hwynt a cbanddi bleidlais. Prof- wyd mai Mr E. Jones oedd y tenant, a chaniatawyd y bleidlais, ac felly hefyd bleidla s y fam, gan nad oedd gwrtbwyneb- iad wedi ei roddi iddi. Gwrthwynebai y Ceidwadwyr i enw y Parah Owen Evans i fod ar y rhestr, gan nad oedd wsdi bod yo byw yn ei dy j.res^ool am ddigon oamser. Dywedai Mr Jenkins ei fod wedi bod yn byw am rai misoedd yn Pan'rallt terrace, ac yna wedi symud i Glanhwfa road, lie yr oedd ganddo ystafelloedd nid fel lodger ond fel tenant, a'i fod wedi symad oddiyno i'r lie y mae yn bresenol. Dadltuai Mr Hoghes mai lletywr ydoedd yn Glanhwfa road, ac felly fod ei denantiaefh wedi ei thori yr adeg yna. Dywedai y bargyfreithiwr ei fod yn edrych yn debyg iawn i pe buasai yn lletywr ya Glanhwfa road, ond gan fod yna ambeu- aeth, yr oedd yn rhaid iddo benderfvnu o blaid oaniatau y bleidlais. Yr oedd Mr Hughes wedi rhoddi rbybndd o wrthwyneb iad i bleidlais Mr E. M. Roberts, manager y National Bank of Wales, ond boren diwrnod y llys yr oedd wedi anfon i dyau y gwrth. wynebUd yo ol. Gwrthodid derbvn hyn, a dywedai Mr Roberts ei fod i fyned iBrynsien- cyn aNiwbwrch y diwrnod hwnw,ond yr oedd wedi gorfod gwneyd trefniadau i un arall fyned yn ei le, gan na chafodd air fod y gwrthwynebiad yn cael ei dynu yn ol hyd haner awr wedi naw y boreu hwnw. Caniatawyd y bleidlais, gyda pbum' swilt o gestau. Gwrthwynebai Mr Hughes yn nesaf i bleidlais Mr J. 0. Williams. Dywedai Mr Jenkins mai O. J. Williams oedd' r enw yn y rhybudd i'r overseers, ao ni oedd y rhybudd wedi ei arwyddo. Daeth Mr Wil llama, a dywedai ei fod wedi teithio o Pwll- heli er amddiffyn ei bleidlais, a dylasai fod y diwrnod hwnw yn Blaenau Ffestiniog. Mewn atebiad i Mr Hughes dywedai fod ganddo free pats ar y rheilffordd. Caniatawyd y bleidlais, gyda deg awllt o gosiau. Prydnawn Mercher cynhaliwyd llys yn Ysgoldy y Bwrdd,
I GAERWEN.
I GAERWEN. I DIRWYO tbbthoasglydd. Daeth Mr Hughes a chwyn yn mtaen yn erbyn Mr W. J. Ellis, trethgasglydd plwyf Niwbwrch. Dywedai Mr Hogbes ei fod wedi anfon rhybndd i'r overseers o wrthwynebiadau a fwriadai wneyd i saitb o bersonau yn y plwyf, ac ar y 25ain o Awat anfonodd atynt am gopi o'r boll c!at<"< a'r gwrthwynebiadan. Derbyniodd restr o'r oil oddigerth y rhai ag oedd wedi anfoo i Ellis, ao mewn atebiad i Ijthyr pellach o'i eiddo ysgrifenai yr assistant-overseer nad oedd oedd wedi eu derbyn. Ysgrifenodd Mr Hughes at y postfeistr, a chafodd atebiad fod y llythyr cofrestredig wedi cael ei gyf- Iwvno i Ellis. Ar yr 21ain o Medl yr oedd Ellis wedi anfon lito en bod wedi dyfod o hyd i'r rhestr y diwrnod hwnw. Mewn atebiad i gwestiynau dywedai Ellis nad oedd ef wedi ei cbael ar yr 20fed o Awst, ond ei fod yn credo mai un o'r overseers oedd wedi ei derbyn, a'r lie y oafodd ef yn mis Medi ydoedd shop 'Mr R. P. Jonee. Gohiriwyd yr achoa hyd Lys Caergvbi dranoeth, er rhoddi oyfleusdra i Mr Hoghes i geisio gwybodaeth bellach gyda goiwg ar i bwy yr oedd y Ilythyi cofrestredig wedi ei gyflwyno, ae yno dywedai ei fod wedi otet gair yn ei hysbysu mai i Ellis. Dywedai y Bargyfreithiwr ei fod ef ya cael ei foddloni mai i Ellis yr oedd y llythyr wedi ei gyflwyno, a gofynai iddo beth oedd wedi ei wneyd a'r llythyr a dderbyniaaai ar yr 20fed o Awst. Ellis Fe'i cyflwynais i'r overseer. Y Bargyfreithiwr Pwy ydych yn feddwl wrth yr overseer Ellis Mr Hugh Hubes. Sylwai y Bargyfreithiwr ei fod ef yn credn fod Ellis wedi derbyn y llythyr, a'i fod yn teimlo fod Mr Hughes wedi derbyn niwed trwy hyny, ond yr oedd yn barod i gymeryd golwg mor dyner ag y gallai ar yr achos, oherwydd fod Ellis yn ymddangos wedi oael ei daraw yn ysgafn gan y parlys. Gofynai Mr Hughes am gyfarwyddyd y Bargyfreithiwr pa fodd i fyned yn miaen gydalr achoo yn mhellach. Atebai y Birgyfreithiwr nad oedd yn rhan o'i waith ef i roddi cyfarwyddyd, ac y buasai yr nn peth i Mr Hughes ofyn am ei gyfarwyddyd pe bnasai rhywun wedi lladrata mochyn oddiarno. Dywedai wrth Ellis na byddai iddo gaoiatau ond 8p iddo eleni oherwydd hya, yn lie 10p fal arter. Ceisiai Mr Hughes bleidlais i Mr W. Williams. Llanwnda, am dir ag oedd yn ddal yn Quirt, Llangeinwen. Gwrthwyn- ebai Mr Jenkins hyn, a gwrthodwyd y bleidlais. Daeth un milwr yn roMeD, a chefnogid ef gan Mr Jenkins; dywedai ei fod yo byw yn Llanfiangel esceifiog er 1888 ac heb gael pleidlais eto. Ar y ISfed o Awst aeth at yr amshnt overseer i ofyn iddo roddi ei enw i lawr, ond dywedodd hwnw ei bod yn rhy hwyr. Rhoddodd y bargyfreithiwr yr enw ar y rhestr. Dydd lau cynhaliwyd llys yn
NQBAERGYBI, I
NQBAERGYBI, I pryd yr ymddaagosai Mr Jenkins, yn cael ei gynorthwyo gan Mr W. Hughes, Caargybi, dros y Rhyddfrydwyr, a Mr John Hnghaa, yn eael ei gynorthwyo gan Mr 0. Jonas, Caergybi, dros y Oeidwadwyr.—Ceisiai Mr Jenkins bleidlais i M rEhter Williams yn Maflcet street, ond gwrthodwyd oaniatau nn. Caniatawyd y gweddill o dainu y ddwy oihr.—Gwrthwynebai Mr Jenkini i enw I Catherine Jones fod i lawr dros 2, Cybi plaoe, ar y tir mai nid hi oedd y tenant, ond profwyd mai hi oadd y tenant er's dwy flynedd, er ei bod yn byw yn Market street, a'i bod yn talu yr ardreth dros ei mab (Mr O. Jone.). Caniatwwi y bleidlais gyda 31 6c o gostan.—Llwyddodd Mr Haghea i dynu 24oenwau oddiar y rhestr, a meth- odd gydag on, and oi cheisid cadw y rhan fwyaf ohonynt. Llwyddodd Mr Jenkms yn yr an modd i dynn wyth oddiar y rhertr. Nid oedd yr liD ohooynt o ddyddordeb cyn redinol. Dvdd Owener aynhaliwyd llys yn
'BRYNDU.- - ..1
BRYNDU. ..1 Qwrtbwynabai Mr Jenkins i enwau Admiral Dent, Caergybi, a Mr 8. Howard, Llundain, i fod i lawr dro. y rheilffordd, a thynwyd hwy i ffwrdd. Bu Mr Hughes yu Ilwydd- ianua i dynu tri enw i ffwrdd, ond yr oedd yy overseers hefyd yn gwrthwynebui dan ohonynt. Yr oedd Mr Jenkins wedi rhoddi gwrthwynebiadan i dri-ar-ddeg yn Llangwy- Fan ar y tir nad oedd yr eiddo ya eael ei nodi yo briodol. gan fod hooseholder yo lie dwelling house yn y drydedd golofn. Penderfynodd y bargyfreitbiwr y gwnela. y cyntafytroer y buasai yn well ganddo y diweddef, a chanittaodd y pleidleismu gyda haner coron yr un o gostau i ddeg ohonynt all oedd wedi dyfod i'r lIys i amddiffyn eu pleidleisiau, felly gorfa » Air Jenkins dalu p 5s. Yn ystod yr holllyaoedd talodd Mr Jenkins 3p 3. 6c a Mr Hoghes lp 10s.
COSTAU GWNEYDI ESGOB.
COSTAU GWNEYD I ESGOB. Y mae adroddiad hynod ddyddorol] newydd ei gyhoeddi, yn cynwys y tAl, y flrwythau eyntaf, y degan, a phob math o. diliadao eraill y mae pob person sydd ya olynn archesgob nen esgob yn ei dalu er y laf o Ionawr, 1885.11 Isod gwelit y daflen yn dangoi oostau penodiad eagobion Bangor, Llanelwy, a Chaer. Yr ydym yn ei roddi yn Saeaneg am ei fod yn anhawdd i'w pyfieithn, ac y mae yn fwy dealladwyyn yr laith hono.
EBGOB BANGOR. I
EBGOB BANGOR. BSOBltABT Of STATE'S OFFISS. 1& a. d. < a. Con?d'Etire W | £:' B*oommendttofy 7 t: 6 Royal Assent 7 13 6 Oath of Homt{r« 6 6 6 Baatitntion of Temporalities 7 13 o 37 o 6 oaOWlf OFFICE :—CONGE D'1LJ81:- Warrant 10 0 0 Certificate" 16 10 0 Letter. Patent.. 30 0 0 D08quet 0 2 0 D.?.t 1±- 56 12 9 BOTAL AI!81lfT:- Warrant 10 0 0 Certificate 17 0 0 Letters J?atent 30 0 0 Decquet 0 2 0 57 2 0 BESTITCTION OF TMPOBALITIBS. Warrant 10 0 0 Certificate 31 10 6 Letters Patent 90 0 0 Docquat 0 2 0 72 12 6 185 6 6 ELECTION, OOKFIBJfATION, OONSKJBATION, AND INSTALLATION. Mr Barber, Chapter Clerk of Bangor, fees on election 27 2 8 Mr Barber, Chapter Clerk of Bangor, fees on in- stallation 11 li 0 Archbishop of Canterbury's Secretary 21 0 0 Sit John HMtMd's AMoant :k 18 3 Sir John HsMMd'aDi<- bursements at Confirma- 0 5 0 tion 10 5 0 Mr Fielding, Mandate for Installation 9 9 0 109 0 4 LICENSE Olr AZrBl. Chapter Clerk of Canterbury I 15 8 Vergers at St. Paul s Cathedral 3 3 0 6 18 8 HOH&as. Board of Green Cloth 15 0 2 Sergeant of Vestry 110 ———— 16 1 2 Postage, Caba, &c., 2 2 0 Secretary's fee for pasaing papers 21 0 0 2377 9 2
I ESGOB LLANELWY.-
I ESGOB LLANELWY. £ s. d. Secretary of State's Office 37 0 6 Crown Office 56 12 0 Royal Aasent 57 2 0 Restitution of Teznporalities 71 12 6 Election, Confirmation, Consecration, and Installation 97 12 8 License of alibi 3 16 8 Homage 16 1 2 ER?cm:tarY's fee and incidentals- 23 2 0
IESGOB CAER.
I ESGOB CAER. 9 s. d. Secretary of State's Office 37 0 6 Crown Oiffce • 56 12 0 Royal Assent 57 2 0 Restitution of Temporalities 71 12 6 Expedition Fee 3 3 0 Election, Oonfirmation, Consecration, and Installation n.n 129 16 7 Homage 16 1 2 Secretary's fee and incidentals 23 2 0 9 9
ITIRST FRUITS AND TENTHS.
TIRST FRUITS AND TENTHS. Total Yearly Yearly Amount When eumein tenthe,in- payable Original reapeotof cluding annually Order See. V.I..r-Pi .tlf CA atObrnt- Varied. Fruits. tan. =a& £ 9 £ s° ?). £ s. d. 1882..St. Asaph 4200 6..78 15 6 ¡1882.Bangor 4200 42 36 15 6.78 15 6 8 0.84 8 0 188LLlandall 4200 42 .36 16 6.78 15 6
!YR ETHOLIAD YN ! MANCEINION.
YR ETHOLIAD YN MANCEINION. Decbreoodd y frwydr o ddifrif yn Nogledd-Ddwyrain Maneeinion. Yr ym- gaisydd Rbyddfrydol ydyw Mr C. P. Scott, golygydd y Manchester Guardian, tra mai y Postfeistr newydd, Syr James Ferguson, sydd yn gofyn am gael ei ail. ddychwelyd. Qweithia y Bhyddfrydwyr gydag YDi. ac y maent yn dra hyderns am y canlyniad.
-BALA.=--I
BALA. = I Marwolaeth MMS Jans Jones-Evans. -Am saith o'r gloch nos Lon cyn y di- weddaf, ar ol cystadd maith, bu farw y ferch iflnanc rinweddol uchod, yn 28ain oed. Er fod ei phabell yo graddol adfeilio or's misoedd lawer, ac nad oedd ond ei hymddatodiad i'w ddisgwyl' er's amser bellach, eto pan ddaeth y terfyn, ymdaeoodd prudd-der dros gylch eang iawn o gyfeillion a chydnabod. Diodd- efodd ei chystudd trwm yn dawel, gydag ymoBtyngiad duwiol i ewyllys yr Arglwydd. Byddai bob amser yn nfudd a pharod i wneyd utrhyw waith da y :gelwid ami i ymgymeryd ag ef. Bu yn aelod cyaon 0 gor y Bala er pan yn ieuauc iswa-canodd lawer mewn cyngherddau yma ac mewn Ueoedd eraill; ni chanodd erioed, ao ni cheir yn mysg ei hall ganeuon gymaint ag an comic song. Ba yn neiikkiol o ddefnyddiol gyda'r canu cynnlleidfaof yn y Capel Mawr, a hyny mewn argjtfwng pwyøig yn-hanee caniadaeth y lie. Nu, symndodd oddi, yme i Wrecsam &0 yr QII, mor ddefnyddiolyno. Yr oedd ei gwasanaeth mewn cyngherddau a chyfarfod- ydd Menyddol yn, y U., poblog hwnw met gymwadwy ag eiddo rhai a yBtyrir yn gan- torion proffesedig. Cydnabyddodd y oyf- eillion yn Ngwrecsani eu dyled iddi ar ei hymadawisd oddiyno. Yr oedd ei gwybod- aeth yn eaog, a'i tbymher hynawa bob amser yn aefydlog, ftl yr oedd ynddi gymhwysdei neilldnol i lanw cylchoedd pwysig mewn amryw gyfeiriadau. Claddwyd hi yn myn- went Llangower ddydd Iao.
[No title]
Ba Mr lioyd George, A.B., yn aroa am rai dyddiau yn Cluny Caatie, Yegotland, palM y miliwuaer Amsricaoaidd, Mr Andrew Carnegie.
I _____MANION.
I MANION. Y mae gan y Franhinea ddeuddeg a deu- gain 0 ddiagynyddion yn awr yn fyw. Cyfrifir fod dan gan' mil o denlnoedd yim Llundain yn byw ar buat yr wythnos. Y mae droi gan mil o aceri o dir tybaco yn Virginia. I Denddeg llythyren sydd yn ngwyddor Ynyaoedd y Sandwich. Dyddlaa tododd ydisoount yn yrAriandy Lloegr o 21 i 3 y cant. Y mae Eegob Bangor yn yr Ucheldiroedd am yehydig seibiant. Sibrydir fod y Barnwr Hawkins wedi ei dderbyn yn aelod o'r Eghryø Babyddol. Profwyd ewyllys y diweddar Mr W. H. Gladstone, a chaed ei fod yn werth 22,444p. Gomeddir i lyfrwerthwyr Inddewig yn Odessa i werthu y Testament -Hen a Newydd. Dywedir fod James Chalmers, y cenhadwt yn Ynysoedd y Mor Deheuol, yn debyg iawn i'r nofelydd enwog, Charles Dickens. Cyfieithir oddenta tringtin 0 b regethau Mr Spurgeon i iaitb Urdn gan frodor Cristionogol o'r Pnojanb. Chwilio i mewn i gwestiwn llafur ydyw amcan ymweliad Syr John Gorst ar Iwerddon. Y mae Mr Ben Tillet wedi ei ddewis fe ymgeisydd llafur dros Ddosrau Dwyreiniol Bradford. Derbyniodd Mr Russell Lowell 250p am y gin ddiweddaf o'i eiddo, My Brook." Den- ddeg penill oedd ynddi. Gau drigolian Ionia, tua phedwar cant a haner a flyuyddoadd eyn Crist, y dechreu- wyd ysgrifena o'r chwith i'r dde, Cyn byny, ysgtifenid o'r dde i'r chwith. Pe cyboeddid yr hyn a siaredir yn Nhy'r 'Cyffredin bob wythnos, bnasai yn 130 o golofnaa newyddiadnr. Pymtbeg colofa gynwysai bell siarad Ty'r Arglwyddi. Ddydd Mereher, cynhaliwyd cyfarfod lluosog yn nghapel y Cysegr, Mostyn, lie y gweinidogaetha Dr Pan Jones, i'r amcan 01 anrhega a phwra o aur ac anerchiad hardd. Dywedai y Parch Arthur Robins, wrth bregetha yn St Paul's, Llundain, fod dros hanner can' mil o deuluosdd yn byw mewn ystafell i bob teula yn y Brifadinas. Penodwyd y Pat-sh D. Witton Davies, B.A., o Goleg Hwlffordd, 10 brifathraw ac athraw ieithoedd Beiblaidd a Duwinydd- iaeth yn Ngholeg y Bedyddwyr yn Not- tingham. Y mae eisoes dair mil o bunan mewn llaw er helpu Cadymgyrch y Dadgysylltiad. Os yw gwyr goladog Y mneilldnaeth yn credu mai cysylltiad anachaidd sydd rhwng yr Eglwys a'r llywodraeth, dylent fwrw en hatling i'r drysorfa. Y mae y Parch R. Duncan, tad y Duncan y dywedid ei fod o'i bwyll am labyddio ei wraig per Pont-y pant, yn awr ar ymweliad a Mrs Duncan, yr hon sydd yn parhau i wella yn Benar View Hotel. Ddydd Sul yr oedd Mr Duaean, yr hwn sydd yn glerigwr, yn pregethu yn Eglwys Dolwyddelen. Yn Llandrindod, yr wythnos ddiweddaf, penderfynwyd cychwyn tysteb genedlaethol i Dr John Thomas, Lerpwl, yr hwn ar y 14eg o Fehefin 1892, a gwblha yr haner canfed flwyddyn o'i weinidogaeth. Mae eisoes dros dri chant a hanar o bnnau mewn llaw. Cadeirydd pwyllgor y dysteb ydyw Mr Themas Williams, U.H., Mettbyr, a Mr Lloyd Qliorge, AS., yn is-gadeirydd. Yn Nghapel Coffadwriaethol Henry Ward Beecher yn Brooklyn y mae ffenestr liwedig hardd, ac ar un ochr iddi y mae yr heR beuill Cymreig Arglwydd arwain trwy'r anialwch, Fi bererin gwael fy ngwedd," &c, Ar yr ocht arall, y penill Saesaig- "Guide me, 0 Thou Great Jehovah, Pilgrim through tWo barren land," Sc., Gydag enw W. Williams, Pantycelyn, 1771," o danodd, yn nghyda'r llinellau canlytlol In affectionate remembrance of Henrt Ward Beeches, The Apostle of Liberty, From the Welsh Churches and Schools of America and Wales.
CAERNARFON.
CAERNARFON. FrAIR GWYL GROG.- Oynhaliwyd y ffair hon ddydd Mercher, pryd y daeth nifer dda nghyd. Gwerthid gwartheg godro am 0 lOp i 16p dynewaid, 4p i 5p. Yr oedd stoe dda Q geffylaa hefyd. Yatyrid nad oedd y newid dwylaw gystal ag mewn ffeirian ereill. ATHKAWON YsGOtiON Y BWRDD.-Mewn canlyniad i grant newydd y Llywodraeth at gynorthwyo addysg, y mae bwrdd ysgol y dref hon wedi peri cyfnewidiad yn nghyflogau yr athrawon hyny a ddibynent ar arian y plant. Ysoohon Nos B„ weiadkdio. Yn nchvfarfod y bwrdd ysgol nos Lun wythnos i'r ddiweddaf, o dan lywyddiaeth Mr W. P. Williams, dygodd Mr W. G. Thomas gynllun yn mlaen er sefydlu ysgolion nos yn y dref. Awgrymai ar fod i'r dosbarthiadau fod yn agored i rai rhwng 14 a 21 mlwydd oed-y dosbartbiadau elfenol i'r rhai na fyddent yn allnog i arddangos tystysgrif eu bod wedi pasio dosbarth 6 neu uwchlaw hyny, alr dosbarthiadau ereill i rai weai pasio y dos- barthiadau a eowyd, ac i gymeryd tri o leiaf o gangenau arbenig o wybodaeth. Awgrymai fod i bob disgybl dalu 2s y tymhor, yr hwn a agorai ar y 30ain o'r mis nesaf; ac amcan- ¡ gyfrifai y goat i't bwrdd yn 20p Er mwyn | profi teimlad y dref ar y priodotdeb o agor yr ysgolion hyn, yr oedd wedi ymohebu a nifer mawr, a'r canlyniad oedd ei fod wedi derbyn hyabysrwydd oddi. wrth 165 o bar- sonau yo datgan eo parodrwydd i ymuno a'r ysgolion. Yn ngwyneb cwynion a allai rhai eu gwneyd gyda golwg ar y tfethi, eglnrodd y byddai gan y bwrdd, os parhai presencl- deb y plant mo, rheolaidd ag oedd yn awr yn yr ysgolion dyddiol, weddill o tua lOOp oddi wrth y grant newydd. Ychwanegodd Mr Thomas fod yr athrawon yn foddlawn i weithredn yn yr ysgolion nos am y telsrau awgrymid yn y cynllun.—Gwrthwynebai y I' Parch W. Morgan y cynllan M ag y tynwyd ef allan, ond nid i'r egwyddor. Cyn derbyn y cynllun dylent yn gyntaf heoderfyn u pa un a oeddynt yn ftafriol i ysgolion nos ai peidio. Eglurodd Mr W. G. Thomas nad oedd dim yo y cynllun yn groe& i'r Code addysg newydd. Cefnogai y Parch Owen Davies y cynllun, tra y barnai Mr John Davies nad oedd y bwrdd mewn 3e fyllfa i dderbyn y eynllun ar hyn o bryd. Yr oedd u dwylaw yn llawn gyda'r yagolion (lyddiol. Profiad trefl eraill ydoedd mai allwyddianus oedd cynllunian o'r fath wedi bod. Cyn paslo hwn yo awr barnai mai gwell fuasai iddynt anfon am farn lleaedd eraill. Yna cynyg- iodd Mr Thomaa fod ysgoJion nos i gael ea sefydlu ao fod pwyllgor o'r bwrdd yn cael ei ethol er cuio y mater i weithrediad uniongyrchol. Y Parch Owen Wi'?a-Ma eiUodd y cynygiad, a cbefnwyti gan y Parch Owen Davies, yr hwn a sylwoddmM dyledswydd "1 bwrdd ydoedd gwneyd y ?re? yn well Us iBefydii?n o r fatn hYn J!M 1 gwelliant cynygiodd Mr J. Davies, ac eil- I iodd y PMM Tad joum fod ymhoUadau yn I cael ea gwneyd yn nghyntaf gyda tbrefi eraill. Pasiwyd oynygiad Mr Thomas, a phenodwyd y Parchn Owen Williams, W. Morgan, a 'Mt W. Q, ThomW fel gwfUgor.
Advertising
GWAED JDBWG G?MNWYNYCO?. OWNNWYNJR?? GWE?WYN Y CYU*A. GWENWYNYNBBT'?. GWBNWYN YB AMMC' HEB WAED—HEB FYWYD I HEB WAED PUR—HEB IEQHYD HUGHES'S Bn Lr OOJ3 PILL, MEDDYGI IAETH FYDVN Wv. 0. AT BURO OW AED a DILBU 11 ROLL DDRWG. L?Mt yn nn!ongyrcho! V<Md DfWg SeMvy, Corawydon, Tarddhatta yGMM Cylla Gwan, Diffyg Tra.t, BU'oaaness Dn POp&a, Gwynt, fo? P.a, &fu ,Mr?. !W Egwan, lM[dM Yeb?ya, C?wt?TS Gwynegon, Poeu Cem, Fite, Nervoun-. MEDDYG Y TAD MEDDYG ir FAM MEDDYG Y MAB. MEDDYG Y PERCH. MEDDYG Y TEULO. HUGHES'S BLOOD PILLS. HUGHRS'S BLOQO PILLS. HUGHES'S BLOOD PILLS. Miloedd yn tysuo i'w werth anrhatthol mu nt ya ddi ML BYWYJ NEWYDD 1'R aWABD BYWYD NEWYDD 1'R CYLLA. BYWYD NEWYDD I'R AFU. BYWYD NEWYDD I'R ARENATj BYWYD NEWYDD 1'R HOLL GOIlFP y mae en clod wedi cyrhaedd i'r Gogledd, Dehen, Dwyrain a'r Go*U»win. Gelwir am danynt o'r America, Canada India, Chili, Awstralia, New Zealand Madagascar, China, Japau, ac Affrica. Lin mawr yn cael eu hiachaa yn feu- nyddol. MODDION Y GWANWYN, MODDION YR HAF, MODDION YR HYDREF. MODDION Y GAUAF. HUGHES'S BLOOD PILLS Y maent ar werth gan bob Chemiat a Patent Medicine Dealer drwy y wlad, am Is lie, 28 9c. 4s 6c; trwy y Post am la 30, 28 lis, a 4s 9c oddiwrth y Perchenog,- JACOB HUGHES MANUFACTURING  CHEMIST I  M? PENARTH, C A R D I F P E::7Dim yn bur heb lun oalon ar bob Box ar Label Cooh. CYMDEITH&S ADEILADU GOGLEDDBARTH SIR DDINBYCH. PEIF SWYDDFA:—DINBYCH. Swyddfeydd Canghenol, Ooruchwylwyr. Abergele Mr Hugh Williams, Sea Viaw. Adwy a Choedpoeth Mr Jos. W iama, Vroa C. BagiUt Mr &rQ Kobe rts Gadlya road Bethesda.. Mr John Jones, Beak- seller. Cerigydruidion n. Mr David Jonas, ieu., Hendreddwjlan. Clawddnewydd Mr Robert Roberta, Agent Colwyn Mr William Hoghes. Llanddulas Corris Mr H. LL Jonas,Bridga street. Corwen Mr Robert B. Boberta, Temple B ikh ?imaet Mr TwWfr.=II ICI, Glanllyn Dinaa Mawddwy Mr Lewis Evans, Shoe Warehouse Dolgellau Mr Dd. Owen, Printer Dolwyddelen Mr Rich. Jones, Oyn- ud View Ffestmiog Mr Robt Thomas, Poat Office, Bethania Fflint Mr Thomas Burgess Chester street Gwrecsam Mr Wm Parry, Temple- row I*eswood Ur J. Ll. Morrio,Dlyff- ryn House Llanberis, Mr F. Jones, Compton House Llanarmon Mr H. Hughes, groctr, Eryrys Llangollen Mr Jamea Clarke, cyf rifydd, Cbapel at Llannefydd Mr Moses Jones, foet Office Llanrwst Mr O. Apothecar- ies Hall Mostyn Mr Valentine Willi. Newmarket Mr JohnNewton,4ilor Penmachno Mr 0. WiHiMM, Plaa Vch.f Pearhyndeudraeth Mr John Roberta, 1, Griffin torraw Portdinorwic Mr R. Jones, Man- cheater House Khoallanerchrugog Mr W. J. 11 Hafod View, Johbst«n» Ruaboa Rhuddlan Mr J. Dariee, Owyndv Rhuthyn Mr Ezra Roberta, vale View Rhyl Mr J. T. Jonas, Alerf House,Wellingtonrd. Trefriw. MrDE»aaa,Bodlondeb^ Wyddgrng Mr IAJdOirrisPrinter, Pob cais am FenAriau o'r 6yndeithas, ao am unrhyw hyabyaiad pellach ya oicbyl* i?w, wneyd at yr Y.grifesyda, wneydatyr MR ROfiHlRl' PARRY, 5589 13, Chapel IV-' D8nbillL O OURYM FFRENGIO.-Dyma y ttorym sicraf a'r cryfaf o nnynyw Farym a gyuygir yn J farohnad. Cyi.yrcba lara gwynach, melnoach, a mwy dymunoi I'r an hwaeth nag unrhyw fnryna arall. Gwarthir ef yn Mangor Ran J. H. Williams, Garden Square, a W. Jones, 32, Well-street, Yn Nghaerg' ybi gan John Willwma, 4 Thqmas, street. Ya Llamwe',ymodd Zan Hugh Roberta Penygraig. Yn Mhwllbeli gan David. Lemir, Penlan Street. Ymofyner A J. Wateor, and Co., Ok, Union street, Brough, London E MOOSE'S MUSIC W ARmOo-SI Pianos, Sal AiiiericanOr- gam, VlOlms, tlllrs, FJates.' Pianos a Har, monium8 yn 01 yr Hire.. Purchase System, Harmoniama hoHol «wwydd am 4 gini &rian Parod, neaSa y mi a am ddwy ?yaedd ,25 mi-?yr hyn fycm yn ftp 10s. Amu. dians rhgorol iawn o 3a Ge.. GelÜ aael Cata- togue DMiuMadol, gyda.'t piau telenu, dians '?'ll?fyda y- g?lw ya mhob man bob g?. y r mis ..dg ymofyn a TI, ?,hS-b-b?4 North-road, CMraarton VTERYOUS DEBILITY, WEAKNESS^ xH &c.-Al,linister,bavin ( a' taoovm(I a simple sail-cure, will tend free the physician's praa- cription which cured him on receipt (it stamped envelope.-AddreEs Rev. J. Wood, Batby I House, 5, Basby plug, London, N, W.
IMEDDYGON -RWSIA.I
MEDDYGON RWSIA. I Yn ddiwaddar bu no o feddygon RWiia yn cyfrif ei frodyr. Nifer y meddygon yn y wlad hoao yd w 12,112, a nifer y meddyg- eaau, 403. 0 bob cant o'r meddygon y mae on ar hngain yn ngwaasnaeth y fyddin. Rhydd y ffigyrau hyn feddyg ar gyfer pob deng mil o'r trigolion. Beth pe byddai i rai o feddygon y wlad hon ymfado i Rwsiat
I HELPU'R F JnCRMWYR. :
I HELPU'R F JnCRMWYR. Dydd Mawrth aynhaliwyd cyfarfod llnoiag •'r Pwyllgor Gwrthddegymol yn Aberteifi. Cymerwyd y gadair gan Mr R. D. Burnie, Ba amryw aahtsioo o atafasliad angbyf- reithlnn o dan sylw, a phenderfynwyd amddiffyn y ffarmwyr. Dygwyd hafyd o flaen y pwyllgor achosion o fwy o aiddo yn eael ei atafaalu nag oedd gwerth y degwm. Yr oadd anryw o'r ffermwyr yn brasanol, ac yn adrodd eu halyation en hunain.
LLIWIO RHOSYNAU. ____I
LLIWIO RHOSYNAU. Dywedir fod gardiwr wedi cael allan fifordd i dyfa rhoaynau o amryw liw, nan yn hytrach ei fod yn galln nawid lliw y rhosyn gwyn i ryw liw a ddymuna. Os am i'r rboayn dyfu yn lAs, y mae yn ei ddyfrhan k dwfr yn eynwya tolution of Prustion tint; os yn wyrdd, dyfrha hwy 4 dwt yn oynwys sulphate of coppor.
CAN' MILLTIR YR AWR. I
CAN' MILLTIR YR AWR. I Hysbysir fod pairianydd o'r enw Richards, I, sydd yn ngwaasnaeth llinell Philadelphia a Reading, yn yr America, yn adeilado peir- iant i deitbio can' milldir yr awr. Bydd I iddi bedwar sylinder yn lie dau.
YR IUDDEWON YN I RWISIA.
YR IUDDEWON YN RWISIA. Y mae y nofelydd enwog, Mr Hall Caine, wedi ei ddewis gan y Prif Ibbbi, Dr Ardler, ar ran yr Iuddewon, i fyned i Rwsia i wneyd ymchwiliad i helyntion y genedl Iuddewig yno. Gwyddys fod yr hen genedl yn casl ei gortbrymn yn ddychrynllyd yo y wlad hono, ac nad yw apeliadau at yr ymber- awdwr yn tyoio dim. Oad tybir y gall Mr Hall Caine, wrth fod yn llygad-dyst, vsgrifenu yn y fath fodd fal ag i alw sylw'r byd at y gormes sydd ar yr Iuddewon yo Rwsia. Ni wvddy. eto pa ffurf a gymer Mr Hall Caine i draethu ei feddwl, ond geilir bod yn sicr y ceir desgrifia Iau byw gan yr awdwr galluog. Dengys hyn y fath alia yw y wasg.
[No title]
I Yr wythnoa ddiweddaf eynhaliodd Mr Thomas Jones lysoedd cofrestriadol mewn gwahanol fanau yn Mon. Mawn oanlyniad i gaif y cynghor lirol cynhaliwyd llysoedd mewn deg o fanan, yn lie mewn pump fel arferol. Cyorychiolid y Rhyddfryawyr gan Mr J. C. Jenkins, Amlwcb, a'r Caidwadwyr gan y Cyogborwr John Haghas, Frondeg, l Amlwolt. Dydd Linn cynhaliwyd llys yn