Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

9 articles on this Page

QlfELL HWYR NA HWYRACH. t

News
Cite
Share

QlfELL HWYR NA HWYRACH. t MAN CHARLES READE.] I PENNOD XXXI. Nid yw carehar y fath ynawr ag ydoedd pan adawsom y m. Ewch i mewn yno, so aid oes dim ercbylll W gaofod yn y fan. Nid yw y carcharorion mwyaf yn myoed heibio y swyddogion gydag ofn, na'r awyddogion yo edrych ar y carcharorion fel cwn. Agorwch y gll yoa. Dyna ddynes yn codi gyda gwen ? Paham gyda gwêa 1 Er's Bisoedd y mae y drws wedi arier agor i greadur dyool gyda gair moesgar. Ba adeg pas na agorai end i adyn creulon yn mathra ar deimlaaaf tynerat trueiniaid digysur. Beth a wna r greadares yma sydd yn gwouu P Fel 'rwy byw, mae yn gwneyd ariadaron. Weithiact bydd y gwydr ar ei Mygad. A hynod mor fedrua ydyw ei bysedd! lh natar yn garedig wrthi ya y mater o amynedd. Un o bedair ydyw y ddynes hon, y pedair yn brysui gyda U horiadnron. Rhowd pedau Irall ar yr an gorchwyl, ond can- fyddwyd nad oeddynt hwy wedi eu donio A'r an dalent, ac oblegid hyny newidiwyd en gorehwyl. Ni adewir i neb yo ngharehar- ymboeni gyda gwaith nas gallant ei gyflawni, Yr•gwyddor ydyw y gall pawb wneyd rhyw waith gyda rhwydd-deb. Ambell dro bydd yn anhawdd gwybod beth i wneyd gyda charcharor, ond trwy ddiwydrwydd a dyfal- fcarhad ceir allan ei dalent cyn bo hir. Fel yn y byd yn gyffredinol ycbydig ydyw niter y rhai allant wneyd gwaith anhawdd. Nis 8 y mwyafrif wneyd ond pethan syml a lalwdd. T mae yma 25 o gryddion, 12 a deilwriaid, 24 o wehyddion, 4 yn gwneyd oriadnron (yr •U yn ferched), 4 yn cerfio ar goed. Vm- tthlith y 4 olaf y mae ein nen gyfaill Thomas Robinson, y cerfiwr goreu yn Mbrydain. Afreidiol enwi yr oll o'r areffun. Yr awydd am gynyrehn-dyna'r elfen yn Bghyraeriad y carcharorion y chwarenir ami. Creda Mr Eden mai yr elfen hon a wrthweithia yr elfen yspeilgar. Gadawsom Thomas Robinson yn ylgrifenn kanes ei fywyd. Y mae wedi ei argraphn t'i ledaenn ymysg y carcharorion. Yr oedd Robinson yn gyfaill calon i'r caplan. Ua diwrnod aeth y caplan i mewn i'w gell. Ruowch i mi eich llaw, Robinson," maddai y mae fel yr oeddwn wedi ofni, oich nerves yn dechreu myn'd." II Ty bed 1" Ai onid ydych yn sylwi eich bod yn erynn ?" Wo), pun agorir y drws yn sydyn fe fyddaf yn eryna yohydig." "Nia puwb all ddal carchariad nnigol am ideaddeag mis nis gellwch ebwi." "Ond fe fydd raid i mi ei dda), eyr." Ymhen tri diwrnod aeth Mr Eden i'r gell wedyn. Y mae genyf newydd da i chwi, Robin- son,—yr ydyeh yn myn'd i'm gadael." Ai newydd da ydyw hyna, syr V Y mae y sawl sydd mewn awdardod yn 4echrea eanfod mai amcan pob cosp, oddi- ferth crogi, ydyw gwella y c?eharor. Aeth Strutt oddiyma am fy nhy i bythefDoø yn tl, ac yr ydych chwithau i groesi'r dwfc yr wythnos nesaf." Y nefoedd a faddaao i mi am deimlo yn falcb." Madden am fod yn ddyn, aid ?" Yn nghwrs yr ymddiddan dywedodd Mr Eden fed yn ddrwg gaoddo fod Robinson yn myn'd ymaitn mor faan. Baasai pedwar mis etc o garchar yn eich gwneyd, fwy diberygl, ac fe fuaswn i yn eich cadw yma byd y funyd ddiweddaf o'ch penyd at mwyn dyogelweh eicb enaid-ond fe ddiohon y bnasai eich nerves yn dioddef." A ydych yn fy ofni V gofynai Robinson; a ydyeh yn tybied y bydd i mi dr ji yn rug eto ar ol gadael y carehar 3" Yr ydych yn myn'd i ganol 11a o iemtasiynan." "Ac yr ydych yo meddwl yr aiff eich holl iiriondeb aeh caredigrwydd tuagataf yn tfer. Rhaid eich bod yn fy ystyried fel adyn hynod aniolchgar." Na, nid ydych yn aniolchgar, ond yr ydych yn wan, yo hawdd eich denu, ac yn fwl." Chwerw iawn oedd y geiriau hyn i Robin- son ni ddywedodd air mewn &tebiad yr tedd fod Mr Eden yn gwrthod ymddified ynddo yn achosi iddo ofid dirfawr. Gwel- odd y caplan hyn, ac ofoai ei fod wedi gwneyd mwy o ddrwg nag o ddaioni. Y diwrnod hwnw anfonodd lythyr at ^asan Merton. Yn y llythyr dywedai: Y mae Robinson yn myned i Awstralia yr wythnos nesaf. Fe gaiflF ticket of-leave yn union wedi glanio. Yr wyf yn bryderuii yn ei gylch; mae yn ilawn o benderfyn tadan da, ond yn wan ac ansefydlog, ae yn ormod o dan ddylanwad ei gymdeithion. Nid ofnwn yn ei gylch pe cawn ddewia ei ffiiodian. Yn y cyfwng hwn yr wyf wedi neddwl am George Fielding. Gwyddoch y Sallaf ddarllen cymeriadaa, ac er na dywedisoch ryw lawer wrthyf am George, eto gjtllaf gael syniad gweddol dda am dano oddi wrth yc hyn wyf wedi glywed. Y was gonestrwydd yn than hanfodol o'i gyneriad. Gydag ef, fe faasai Robinson mor onest a'r dydd. Fy anwyl Sasan, a wnewch chwi ein cynorthwyo ? Carwn i shwi ysgrifenn nodyn i Fielding, a'i ym- ddiried i Robinson i'w gymeryd iddo. Gyda'r nodyn ni fyddai yn yswil i fyned ato," Glda throad y post wele atebiad oddi with Susan, yn llawn o gydymaeimlad ft Robinson, a brwdfrydedd i gydweithio i t taptan. Yn amganedig yn y llythyr yr Dedd aodyn i Fielding, yr amleo heb ei ohan. Bhoddodd Mr Eden bank note yn y nodyn, » chauodd ef i fyoy. O'r diwedd dieth y dydd i Robinson pchwyn am AwBtrdlia, Aeth Evans ag ef i yetafell Mr Eden i ffarwelio. Cawsant y caplau rn cerdded ol a blaen yn yr yatafell mwn dwys (yfydod. Robinson," meddai, pan fyddwch filoedd o filldiroedd oddi wrtbyf cofi weh hyn os bydd i chwi gwympo eto fe dorwch fy nghalon." Gwr hyny, syr, gwn hyny yn dda." "A fuasecn chi ddim yo leicio tori fy Dghalon, ac oeri fy fêl yn y gwaith dl, y gwaith anhawdd." Buasai'n well genyf farw na hyny; os ydyw i dd'od i by .Y, baasai'n well genyf i'r Hollalluog fy nharo i lawr yn farw yn yr ystafell hon." Peidiwch dweyd petnan fel yna; byddweh fyw i wneyd iawn am eich Mehodan, ac i fy ngwneyd i yn falohaoh o honoch na mam o'i chyntafanedig. Yr ydych wedi dweyd fwy nag anwaith eieh "od yn fy nyIed o ryw beth." Fy mywyd ac iichawdwriaeth fy enaid," oedd yr atebiad pared. Mewr. ffordd o ad-daliad y mae arnaf eitien i chwi wneyd dan beth. Un ydyw gweddi) yn ami ac yn daer, nid yn onig yn y botea a'r bwyr, ond ar fachlndiad yr hanl, pas fydd temtasiynaa yn dechren ymgasgla t'ch cwmpas; yr adeg pan fydd pubi onest yn ymneilldno, a'r rhai drwg yn gwneyd eu bymddangosiad. Gweddiwch bob amser pan io'eh mewn cyfyt gder. Feidiwch aroi i ,welej a yw y demtasiwn yn gref, ac a fediwch cbwi ei gorohfyga yn eich nerth eich han. Pan welwch y gelyn yn d'od, gwiagwch am danooh eich arfwisg nefol- gweddiweh. 'Does dim eisieu penlinio na myned ar eich pen eich hno-dim ond aibrwd y geirian, Arglwydd, cynorthwya A I wnoweb chwi addawgweddio I" Gwnaf." Rbowch i mi eich lIaw; dyma i chwi fodrwy aur i'ch badgofio o'ch addewid; dodweh hi am eich bys, gwisgnch hi bob amatr, a pbeidiweb ei cholli." Ni chaitf neb moboni beb dori fy llaw." Yr ail bath ydyw, pan fyddwch yn whyd, yn Awstralia, yr ewch i fyw at ddyn gonest." Af, syr, 01 cewch chwi ddyn gODeet am cymero." Georga Fieldifig-niae ganddo fferm yn Agos i Bathorst." George Fielding, sy, I Fe drodd arnaf pto gtddwa mewn trwbl. Yr oeddwn yn ei haedd, fe,liai, ac yr wyfI yn madden iddO.\ Ond nid ydych yn ei adoabod, Mr Eden. Ni baasai yn siarad & mi pe awn ato; ni I edrychai arcaf. Fe droai ef gefn pe cyfarfyddem ein dan yn nghanol anialwch." Ood dyma i cbwi agoriad i'w galon— I llythyr oddi wrth y wraig a gara. Yn awr, gadeweh i mi gael eich atebiad —' is,' nen j 'nage.' Un o'r ddau." 11 Mi a af ato, syr, er eich mwyn chwi. Rhoddwch i mi ryw dug galetach na'r petbau hyn." Na, ni roddaf i chwi faich rhy drwm— dim ond y ddau beth yet. Ac yn awr yr ydlm yn ymadael A'a gilydd. Ystyriweh beth ydyw pechn yn erbyn cymdeithas. Nid oes genyf fi., y fi, fa mor boff genyf eich ymddiddanion a'ch cymdeithas, y fi a'ch oarodd gymain4 nid oes genyf 6, meddaf, air mwy caredig i'w ddweyd wrthyoh na hyc— peidiwch gadael i mi weled eich gwyoeb, na chlywed eich enw, byth mwy.' Crynai ei lais wrth ddweyd hyn ysgydwodd law a Robinson, yr hwn a drodd ymaith dan raddfan. "Nis gallaf woeyd rhagor l cnwi, meddai'r cap'in, "rbaid i mi adael rhyngoch chwi i Duw, bellach." A chyda'r geiriau hyn, am yr ail waith yn ystod ea cydnabyddiaeth, penliniodd y caplan a gweddiodd yn nchel ar ran Robin- son. Yr oedd ei weddi yn dyner ac effeith- iol. Gweddiai fel dros frawd ar y dibyn. Ymegciodd a'r Nefoedd, megis. Cyn iddo orphen, clywai awn yn ei ymyl—yr oedd Robinson wedi ymgrymn wrth ei ochr, ac yn cymeryd than haner-hyglyw yn y weddi; yr oedd wedi ei syfrdanu wrth glywed y caplan yn bwrw ei enaid allan o flaen gorseddfainc y eras. Pan gododd Mr Eden oddi ar ei linian, enrodd Evans wrth y drws; yr oedd yno er's rhai munydau, ond wrth glywed y caplan yn gweddio, yr oedd wedi aros nas iddo orphen. Wrth glywed y curn, synu wnaeth y caplan a'r carcharor. Daliodd y caplan ei ddwy law allan; ymostyegodd y carcharor, gan gusanu y dwylaw lawer gwaith; ac yna ymadawsant â'u gilydd—eu caloaaa yn rhy lawn i ddweyd yr an gair yo ychwaneg. Dyna'r tro olaf iddynt weled eu gilydd. (I barhau).

Advertising

IY BWYTAWR I iOPIWM. J

Advertising

INODION CARTREFOL.I

ORGRAPH Y GYMRAEG.

I ATHROFA LLANGOLLEN.

I CYMDEITHAS GRISTIONOGOL…

DARPA JIADAU LLYSIEUOL Y avr…