Y Genedl Gymreig

YSTORI Y MILWR. t 1 Un hwyrddydd haf yr oedd dan 0 filwyr I o'r fyddin Selanig yu eistedd at un 0 druman mynyddoedd yr India. Drwy y dydd buasent yn ymlid ar ol un 0 frodonony wlad, yr hwn, oblegid rhyw drosedd ercbyll 01 eiddo, yr aeddynt wedi cael gorchymyn 1 w ddwyn i'r gwersyll" yo fyw neu farw. Yr oeddynt wedi methu ei ddal, ar olwg ddi- weidaf gawsant arno oedd ei weled yn rhedeg i fewn i ogof yo oehr y mynydd. Y r oedd ginddo lawddryll yn ei feddiant, ac felly ffjlinab fyddai myned i mewn ar ei ol. Nid oedd dim i'w wneyd ond eistedd i lawr ac aros iddo ddod allan. Ac yr oedd yn dd. iawn ganddynt gael eistedd, oblegicl yr oeddyat yn bur flinedig a newynog. TyDas- ant ychydig ymborth o'u hysgrepin, ao wedi lleddfn pangfeydd naWYD, taniaaant en pibelli ac eisteddasant i lawr i ysmyga ac ymgomioaciwyliedyrogof. Yr wyt ti'n edrycn braiid yn drist, Tom," meddai un wrth y llall mewn Cym- raeg glan gloyw, obleRid dAU o Gvmry o sir F-- oeddynt. Beth yw'r mater arnat, fachgall ?" 0 dim byd neilldaoi, Harri," at^ ebai y llall, dim ond fy mod wedi blino yn cerdded ar ol y creadur diras yma drwy'; dydd." Na, nid felly Tom yr wyf fi'u aiwr fod rhmbe-th ar dy feddwl." Parhai Tom i wada, ond ni fynai H;\rri ei greda. Wedi hit berswadiooafodd gin Tom ddweyd ei stori, a- dyma hi. Wei, Harri, gan na chymeri dy wrthod, a chan nad oes dim byd cyfiioachol yn fy stori, waeth i mi foddio dy gywreinrwydd na pheidio. Mae'n debyg dy fod yn (nfio Tamos Wmphra, yblaenor} Ydwyf yn ddi," meddai Hatr, i, byddai. yn arfer dod i'r ardal acw i'r oyfarfodydd ysgol. ac yr oedd yn holwr plant o'r fath oreu." Ie, dyas fo. Wei, yr oedd i'l hen bererm duwiol ferch, Mary Ann, geneth dlos a rhin- weddol; ac yr oadd hi a'r bachgen yma wedi syrtbio dros en penau a'u clustiau mewn cariad â'u gilydd. Yr oeid hi'n fy ngharu i, a minau yn ei churn hithau. Ni fyddem byth yn blino ar gymdeithas ein gilydd. Qemth anwyl, serchog. synwyrol dros ben oedd Mary, ac yn angyles 0 ran harddwch personol. Ond ti wyddost y dywediid am lwybr cariid. Yr oedd anhawsderan at ein llwybr ninau. Yr oedd y fam yn ffafriol i'r garwr- iaeth, Gwyddai fy mod yu fashgen go dda. ar y cyfan, a cbredei y gnuiwn wr caredig. Ond yr oedd y tad yn gebyst ulw o'i gd ar y pwnc. Felly; beth oedd y mater ar yr hen Biw. ritan ?" gofynai Harri. Yr wyt wadi taro ar yr atebiad wrth ofyn. Piwritan ofnadwy oedd Tomos Wmphra. Dyo da, meindia di, a da iawn, oedd yr hen frawd gwell dyn na fu yr un a honom ni'n dau, Harri, ac na fydiwa ni byth chwaith dyn gonest bucheddol, na chymerai fo mo holl gyfoeth y ddaear am ddweyd celwydd yn ei faanach, na tbwyllo neb o'r an ddimai. Sant 0 ddyn oedd yr hen flaenor, ac y mae gen i bareh i'w lwch o y fany I yma. Ond yr oedd 0 wedi cymsryd ya fy erbyn i, a fyna fo ddim er nab gyaylltu fy enw i ag enw ei anwyl unig blentyn, cauwyll ei lygad. Yr oedd rywfodd wedi clywed y byddwn yu arfer cymeryd araboll lasiad 0 gwrw pan awn i'r dref, er na fam erioed yn yfwr trwm. Yr oeddwa yn perthyn i'r seiat, wrth gwrs. ac aid oedd gan yr hen flaenor ddim meddwl 0 neb, yn enwedig bachgen iauane, os na fyddai'n ddirwestwr trwyadl. Wet, fe sainiais y llyfr dirwest i'w foddio ond 'doedd dim yn tyoio. Mae Tom wedi dachren hefo'r hen ddiod yma," meddai, a chaiff 0 mo Mary ni, os medra i ei rwystro. Pob llwyddiant i Tom, ond chaiff 0 mo Mary." A chawn i moni chwaith, fachgen yr oedd yr hen fachgen yn drech na ni—y ferch, y fam, a minaa. 'Doeddwo i ddim yn rhoi nghalon i lawr, modd bynag; gobeithiwn y doiyr hen wr ato'i han cyn hir, ac yr oedd Mary a minati yo pirhau i gadw cwmpeicii. Dyddiau dedwydd oedd y rheiny, Harri. 'Dyw dyn byth mor haptts a phan y mae mewn cariad. Cyn hir fe ddaeth cwmwl i dduo ein ffarfafen. Yr wyt ti'n cofio, mae'n debyg, am ddyfodiad Mr Davies yn weioidog i'a capel ni. Dyn ieuanc gallnog oedd Mr Davies, yn bregethwr hyawdl, yn gyd- ymaith dyddan, ac yn wr a graddau prif- ysgol ar ol ei enw. Fe ddaeth yn boblog- I aidd iawn yn y fro cyn pen ychydig wyth- nosau. Dechrenwyd sylwi ei fod yn galw yn siop Tomas Wmphra yn lied ami, a ryw ddiwrnod dyma'r stori allan ei fod yn cam Mary. Fedrai ddim deyd wrthyt ti, Harri, y fath loes oedd hyny i mi. Gwelwn nad oedd gen i ddim gobaith 0 gwbl i yonladd yn erbyn y tath ddyn a Mr Davies. Yr oedd yr hen flaenor yn R vneyd ei area i berowadio Mary i'w gymeryd ef a'm troi inan heibiQ. Yr hen wraig hefyARv?e?ld bitbau fod Mr Davies yn well match i Mary na mi. Oad diolch i'r nefoedd yr oadd Mary ei ban yn para ya ffyddlon i mi. Ni fynai son am briodi Mr Davies; ni wnai ddim ag ef mewn ffordd yn y byd. Yr oedd hi wedi eanfod yn is i lawr na'r gwyneb. Oblegid tipyn 0 chap oedd y gweinidog, yn car a'r pres yn fwy na'r eneth. Druan 0 Mary! Rhwng ei rhieni, y gweinidog, a miaau yr oedd hi'n dost enbyd ami. Ni chai faoyd a heddwch gan ei thad a'i mham beanydd a byth yr oeddynt yn ei pherswadio i briodi'r gweinidog ac yr oedd Mr Davies yn dadleu ei achos gyda diwydrwydd dihafal. Yr oeddwa inau yn ryw ddal gafael yoJdi, ac yn fy nghalon yn dymano iddi beidio if nhafla heibio. Yr oeddwn i yn myn'd o'i chwmpas dipyn fwy deheaig oa Mr Davies -yr oedd ef yn haner ei mopio, a minan yn gadael llooydd iddi; a'r canlyniad oedd ei bod yn diflasu arno ef, ac yn dal ei aerch tnagataf fi. Ooibai am ei thad a'i mham, lac un neu ddwy o hen fodryboedd ymyrgar, nid oeddwn yn ofni 0 gwbl y bnaswn yn cael fy nghuro yn yr ymdrechfa it Davies, Hym! felly wir," meddai Harri, yn sychlyd. Ond ni chafwyd gweled pa un ohomom fuaaai yn cario'c dydd. I dori'r stori yn fyr, aeth Mary yn wael. Geneth ddwys, feddal, deimladwy ydoedd, ac yn poeni yn ddych rynllyd 08 byddai rywbeth anffafriol yn digwydd. Effaithiodd amgyl'hiadau'r cam yma yn ddirfawr ar ei biechyd. Gafae!odd yr ben elyn, y darfodedigaeth, yn ei chyfan- soddiad, gaa fygwth gwneyd byr waith aroi. Yr oeddwn i'c dal yn rhyfedd iawn. Wel oeddat yn burion, mi dyffeia di," meddai Harri. 'Doedd dim byd yr un fath rywfodd heb Mary. Yr oedd y teimlad fy mod yn myned i'w cholli am byth yn chwerw iawn i mi; ac nid oedd y chwerwder ronyn llai oblegid fy mod yn credu mai ei rhieni oedd yn gyra Mary i'w bedd yn anamsero). Ni chai Davies fyoed i'w golwg ganddi hi ei has, na miaan gan ei rhieni. Yr oedd arnaf hiraeth aogerddol am ei gweled. Yr oeddwn wedi colli blae ar y oapel yn llwyr pan beidiodd hi ddod yac-,a,)eaa y sann na'r pregethu yn medda dim dyddordeb i mi. Un diwmod yr oeddwn yn myned i lawr yr heol, a phwy welwo yn sefyll yn nrwa y siop ond Tomos Wmphra. Cyfarcbiis well iddo. We], Tom," meddai yn bwyllog, "mae Mary yn myn'd i farw, ac yr ydw i'n credu mai ti ydi'r aohos o hyny." Oaf i fyn'd i edrych am dani, Tomos Wmphra 1" Na chei, Tom. Tra bydda i yma chei di byth weled ei gwyneb hi mwyach. Fydd hi ddim yma ryw lawar eto, ond faint bynag fydd hi ni chei di byth ei gwel'd hi." Nid oedd yr hen wr mewn tymher grea- lon, ac nid wyf yn meddwl ei fod yn edrych arnaf yn ddigofus. Hwyrath yr ystyriai fi fel offeryn yn llaw rhaglaniaeth i roddi terfyn ar fywyd ei ferch, a'i fod yn ryw haoer madden i mi. Ond yr oedd ei eirian yn fy mrathn fel cyllell. Pedrwn i ddim aros yn y pentref I yn hwy, ac aethum i weithio i'r dref. Yeo deehreaaia ymollwng i yfed. Pan ddeiai fy ngofid arnaf yn drwm boddwD ef meWD I diod. Yr wyf ya addef mai ymddygiad I Uwfrgi eedd path felly. Dylaawn wfoebu y brofedigaeth yn eofn, ac ymafael codwm fi hi fel dyn. Ond ti wyddost mor wan ydyw'r ddynoliaeth. Aethum 0 ddrwg i I waeth, a'r diwedd fu listio at y sowldiwrs i fyned al)an i'r India. Welaist ti m& Mary, Tom, cyn dyfod ?' Do, fachgen, mi welais yr hyn oedd yn aroa ohoni. Yr oedd wedi tori ei chalon, a'r gwrid wedi gadael ei gmddiau. Aethua2 i'r pentref cyn cycbwyn i ffwrdd. Ac yn fy nillad sowldiwr mi gerddais yn drist at dy Tomos Wmphra. Yr oeddwn i'n deyd 0 hyd," meddai'r hen fachgen anwyl, y gwnaet ti rywbath ofnadwy ryw ddiwrnod, a dyma fy ngair wedi Ar hyoy, dyma lais 0 ban y grisiau ya galw allan, "Gadewoh i Tom ddod i fyny." Aethum heibio'r hen wr yn ddigon di- seremoni, ac i fyny i'r llofft. A dyna lle'r oedd Mary dman yn welw fel y galchen, ond yn dlos felan 0 angylion y gogoniant. Yr oadd ei llygaid yn screnu wrth edrych arnaf. Gofynodd am gael fy nghap i'w dwylaw. "Morglws!" mddai mewo llais gwan- aidd, tyner, 0, mae o'n glws." Tynodd y rubanaa trwy ei dwylaw, a goaododd hwy yn daclas ar gwrlid y gwely. Un 0 reddfau mereh, ti wyddost, ydyw taclnso rubanau. 1, Yr wyt ti'n fachgen da, Tom," meddai wedyn, ac yr wyf yn siwr y ewnei filwr dewr. Cofia alw yma pan ddeai adref o'r India, i mi gael gwel'd dy fe lais. Ffarwel, fy maohgen Bnwyl i, ffarwel," a -dyma hi'll rhoi ei breichiau am fy agwddf, ac yn fy nghasann. Nis gallwo ddweyd yr ua gair, dim ond wylo fel plentyn. Aethum altsa o'r ystafell. Ar gongl yr heol yr oedd y sergeant yn fy niagwyl, ac i mown & ni ein dau i'r dafarn agosaf. "H wda, yfa hwa," meddai, 11 ac anghofia y ewbl bellach." Dranoeth yr oeddwn yn cyehwyn am Laodaio, a Mary am wlad well uwch y ser. A byth er hyny yr wyf wedi bod yn treio gwneyd cyogor y sergeant, ac yn anghofio Mary. Nis gwo pa bryd y byddaf wadi cwblhau y dasg. Wedi i Tom orphen ei stori, edrychodd y ddau filwr i gyfeiriad yr ogof. Er ea syndod gwelent y dyn aymlidieat yo dod allan yn lladradaidd, acyn treio dod 0 fewn cyrhaedd ergyd atyot. Cododd ei ddryll at ei ysgwydd, a'r foment nesaf yr oedd yr adyn yn gorwedd yn farw ar y ddaear. "Diuiu ohoio," meddai Torn, "pwy wyr nas gall fod yna ryw Fary yn hanes hwna hefyd."

LLYS Y MA.NT)I/rLEDION" I CAERGYBI. DYDD MAWBTH.— O lfaaa ei Anrhydedd Syr Horatio Lloyd. Giorthod Ymadael. Ceisiai William Williams, Caernant, orfodi WiHiam Jone?, oedd yn byw ar ei dir, i ymadael. Yr oedd y diffynydd wedi cael rhybudd i ymadael Galanganaf, ond wedi ail-gymeryd wrth yr wythnos.—(Jwnaed archeb ariddo 'ymadtet o fewn pedwar diwrood ar ddeg. Benthyca Arian.— Robert Evans, cariwr, Llanfwrog, a erlynai Thomas Evans, Tywyn Hir,jLlanfwrog, am 7p 15a 0. a fenthyciwyd. —Ymddangosai Mr Rd. E. Pritchard dros yr achwynydd, a Mr T. R. Evans, Oaergybi, dros y diffyoydd.—Taflwyd yr aohos allan. —Hefyd, taflwyd allan achos John Jones yn erbyo Hagh William*, Church terraoe, Ceargybi, droa yr hw n yr oedd Mr T. R. Evans, gan nad oedd yr achwynydd yo bresencl. Amryw Ddyledwyr.-Miss E. M. Jones, Bryngwran, aros yr hon yr ymddangosai Mr Rice R. Williams, Caergybi, a erlynai William Thomas, Robert Pritchard, Hugh Thomas, a Lewis Hughes am ddyledion. Sylwodd Mr Williams fod yn nglyn a'r achosion gyfrifon maith i fyned trwyddyat, so awgrymodd ar fod iddyat gasl ea tros- glwyddo i'r oofrestrydd i'w harchwilio, yr hyn a wnaed. Qteerthu Caaeg. -William Roberts, Ty- gwyp, a geisiai bam' punt 0 iawn oddiar Thomas Williams a William Jones, Gwalch- mai, am nad oedd caseg osdd ef wedi brynu ganddynt yn d'edfi fyoy â'l1 desgrifiad ohoni. —Ymddangosai Mr T. R. Evans dros yr achwynydd a Mr E. G. Roberts dros y diffynydiion. Dyfarnwyd 0 blaid y diffynyddion. Cyfreithiwr a Dilledydd yn Tmqyfreithio. —Mr J. O. Abell, dilledydd, Caergybi, a erlynai Mr 0. E. M. Pritchard, cyfreith- iwr, Caergybi, am 2p 3s 80, am nwyddaa, tra yr hawliai Mr Pritchard gyffelyb swm am ei wasanaeth fel oyfreithiwr. Ymddang- osai Mr T. R. Evans dros Mr Abell, a Mr E. G. Rjberts dros Mr Pritch-rd. Add- efid fod y awm am owyddau yn ddyledus, ond hawlid eyflelyb awm am roddi gwrth wynebiad i ewyilya geisid brofi, a gwahamt ymdrafodaethau yuddilynnl i hyny. Yr oadd y ddau yn gyfeitlien neilldaoi, ao addwodd Mi Pritchard roddi y gwrthwynebiad i'r ewyllys am haner gini gan ei fod yn myaed i Fangor ar fater arall, ond tystiai Mr Abell nad oedd wedi rhoddi unrhyw gyfar- wyddiadau pellach idio na hyny. Rhodd- odd y barawr ei ddyfarniad 0 blaid Mr Abell am y swm dyledus am nwyddan, ac yn mhlaid Mr Pritchard am bedwar awm oedd yn ei if!, sef 10s 6c, 6s 8c, 4s, a 6s 8c, a gwrthodai gauiatau y gweddill. Qynghamyu, erbyn, Cwmni y Rhtilffordd. —Margaret Roberts a ddygai gyngbaws yo erbyn cwmni y rheilffordd am 132 Is am barsel a gallwyd wrth ei gludo. Hysbys- oid Mr T. R. Brans, yr hwn a ymddangosai t ciroo yr acnwynyaaes, toa yr achos wedi ei benderfynu gan i'r cwmni gytuno i daln swm am y pgirsibi a'r costau. Dgltd.—Richard Owen, (Jlan'rafoa, Mall- traeth, a erlynai Mary Griffith (hynaf), Tai Qwaith Glo, am 3p dyledae am eiddo. Gwoaed archeb o 3i yn y mis yn fMr yr achwynyddes, dros yr hon yr ymddaugosai Mr E. G. Roberts,

PENTLR. I I 08 Sadwrn a dydd 81]1, oyohaliwyd oyl. arfod pregethu blynyddol y Methodiitia'd yn y lie uoho i. Pregethwyd eleni gan y Parcha W. R. Jones (Goleafryn), Caergvbi; a R. Jones, y Rhos. Caed cynul iadau mawr. ion, so arwyddion amlwg o bresenoldeb yr Arglwydd.

DARPASIADAU LLYSIEUOL Y CYP I ADDASAF I IEGHTD. Nid oes yr un amhenaeth mewn unrhyw feddwl dtr&gfarn mai darpariadau llysieuol yw y rhai mwyaf rhinweddol, a ohydweddol a.'r corph. Mewn gair y mae ein hymborth beunyddiol yn gymaint i gynal ieohyd y cyfansoddiad ag yw i gynal nerth, ao i feithrin ei wahauol ranau. Pe gofalem fwy am swm ac ansawdd yr hyn a fwytawn, blinid ni yn fwy anaml gan anhwylderau corphorol, a trallem fyw yn well wrth lai 0 physigwriaeth. Mae fferyllwyr yn gyffredin yn y blynyddoedd diweddaf wedi talu mwy o eylwr i lysiau nag a wnaed am gryn amaer yn fiaenorol, fel y mae yn bresenol amryw ddarpariadan llysieuol meddygol yn cael eu oynyg i'r oyhoedd y dyddiau hyn at wabanel glefydau. Mae rhai ohonynt yn ddiamett wedi eu trefnu yn y modd mwyaf gefalus, ac yn ddarrrisdou gwerthfawr ar gyfer amryw a?hwyl- derau. Ond y maent er hyny yn gwahajaetha llawer mewn rhmwedd a gwerth. Yr amcan mawr wrth ddarpara meddyginiaeth lysieuol yw oael allan brif rinwedd y llyaieuyn, i r graddau mwyaf cyflawn, ac mewn cyn lleied 0 Bylwedd ag y mae yn bosibl. Wedi blynyddau o ymchwiliad y ac arbrawiiadau manwl, llwyddodd y BeryUydd enwog Mr Gwilym Evans, F. C S i dynu allan o amryw o'r llysian a'r planhigion goreu a mwyaf rhinweddol, eu prif rinweddau. Y J lysiau hyn ydynt Quinine, Sartapartila, saffrwn, lafant, dantyllew, crwynllys (gtntiatt) a'r cynghaw (burdock). Uwyddodd i ddarganfod y modd i gyfartalu elfenau gweithgar y llyaian hyn i wneyd aymyszedd celfydaydgar yny modd mwyaf hapus er sicrhau cydweithrediad llwyddianus yr elfenau meddyginiaethol a gynwysent, a chyraedd yr amcan daionus oedd mewn golwg wrth ei gyfan- soddi. Y mae y meddyglyn rhagorol hwn erbyn hyn yn fyd-adnabyddus wrth yr enw Quinine Bitters Gwilym Evans. Nid oes un meddygineth all gystadln ag ef mewn effeithiolrwydd i symud ymaith hoU anhwylderau y cylla, yr afu, a'r iau Mae ar werth gan bob fferyUydd mewn poteli 2s 9o a 4s 60 yr un. Neu gellir en caelyu ddioga trwy y post am y prisiau nchod oddiwrth y :-Quinine ,Bitku KaDufaotarer

DYRCHAFIAD GWEISION I FFERMYDD. I [Adroddiad dirprwyaeth a benodwyd gan bwyllgor gweitbiol Cymanfa Ddirwestol I Gwynedd i ymchwilio i'r mater, ac i ddwyn adroddiad arno. Dirprwywyr—y Parch John Williams, Dwyran, a Mr J. 0. Jones (Ap Ffarmwr), 0 r swyddfa hon"). Mewn nfudd-dod i gaia Cytnaafa Ddir- westot Gwynedd, yr ydym yn dodi yn ngbyd yr ychydig sylwadau a ganlyn partbad y cweatiwn o diyrchafiad moesol a meddyliol ein llafurwyr amaetbyddol. Nid oea genym ddim newydd i'w ddyweyd, oDd y mae y pwnc mor bwysig fel yr haedda sylw pawb a earn lies dynoliaeth. Anfonwyd cylch-lythyr bychan at nifer lied luosog o foneddigion yn Mon ac Arfon, a cbafwyd atabiun oddiwrth amryw. Oddi wrth yr atebion ni gawn fod oriau gweithio dosbarth yma wedi eu cwtogi yn v3uT gyff- redinol yn Mon a rhanau dehenol Arfon. Arferid gweithio pedair awr ar ddeg yn Mon, a phymtheg awr yn Lleyn ac Etfion- ydd. Byrhawyd tua dwy awr y dydd yn y naiil a'r llall. Yn rhanau gogleddol Arfon, tua ebymydogaeth Aber, ni fu ctogiadj deng awr ydyw y diwmod gweithio yno er'a blynyddoedd lawr. Yn ein hail gweitiwn gofynem beth fa effaith y byrhad ar foesau y llafurwyr. Dy- wenydd genym ddyweyd tod yr atebion i'r gofyniad hwn ya dra chalonogol. N Id oes ond un yo dyweyd fod y canilyniad wadi bod yn anffafriol. Mwy o benrhyddid," medd y oyfaill hwn; "aflonyddu teuluosdd, tori pyrtb, ac esgeulnso awdnrdod y meis triaid." Hawlia tegweh i ni ychwanegu fod brawd arall o'r nn ardat yn rhoddi atebiad hollol i'r gwrthwyneb. "Nid wyf wedi dealt," meddai, er ymholi fod y byrhad yn yr oriau wedi peri unrhyw ychwanegiad yo nrwgfossaa y gweision." A dywed brawd arall, heb fod nepell o'r un gymydogaeth, "fod moesau y dosbarth yma wadi ao yn parhau i wella," er nad ydyw yn sicrhau fod y cyfnewidiad i'w briodoli yn gyfangwbl i'r byrhad yn yr oriau. Oad tystiolaeth ddiamwys yr oil o'r brodyr atebasant eio cylehlythyr ydyw nad oes dirywiad wedi cymeryd lie yn moesan llafurwyr amaeth- yddol mewn canlyniad i'r byrhad yn en horiau gweithio. Ar y p3n hwn mae yr oil o'r atebion, eddigerth y ddau a grybwyllwyd, yn berffaith gytuno. Mown atebiad i'r trydydd cwestiwn, drwg ganym ddyweyd na wneir ond ychjdig ym- drech yn y wlad i ddyroha^u y dosbarth yma 0 ran meddwl a moes. Rywfodd y mae y llafurwyr yn gosod en hunain y tuallan i bob moddiondyrohafiid. Anhawdd.ea cael i gymeryd rhan mewn cyfarfod llenyddol neu grefyddol. Mewn llawer 0 fanau nid oes braidd neb ohonynt yn myoycha cyfarfod- ydd darllen, nac odid neb yn cystadlu mewn cyfarfodydd llenyddol. Yr auhawsder ydyw eucael i fewa i gylch gweithgarweb llen- yddol a chrefyddol ein gwlad. Dyga hyn ni at gnewllyn y pwnc. Beth ellir wneyd i ddyrchafu y llafurwyr amaeth- yddol—dyna'r cwestiwn mawr. Amtwg i bob dyn fod y clwyf yn ddifrifol, ond beth ydyw y feddyginiaeth fwyaf effeithiol er di wella ? Awgrymir nifer mawr 0 bethaa, y rhai ellir eu dosranu yn dri dQsbarth-y ty, y capel, a'r peatref. Bath all yr amaethwr wneyd gartref, beth all ein heglwyai wneyd, a beth all y cyhoedd yn gyffradiaol. Gair yn fyr ar y rhai hyn. Yn gyntaf, y ty. Yr hyo a awgrymir amlaf gan ein gobebwyr ydyw ystafelloedd mwy cysurus i'r gweision i drealio eu horiau hamddenol. Fel hyn yr ysgrifena un cyfaill atom Ni chefais i yr un diwrnod o yagol erioed iddysga ysgrifsnu,ac ni bnm yngweini mewn un uian ag yr oedd y lie y byddwn yn oysgu yaddo yn gyfleus i hyny. Yr oedd y 1 lleoedd cysgu yn wir draeaus. Bam yn cysga am haner blwyddyn mewn caban bychan a dara 0 ddrws arno, a bu yn rhew ac eira oaled am naw wythoos; byddai plyg o eira yo ami ar y gwely erbyn y boren. I ychwanega at draeni y fangre hono yr oedd y peiriant mala eithin yn yr ystafell, a hwaw o fewn dwy neu dair troedfedd i erchwyn yogwely, fel nad oedd modd myned ar ei liniau i ddyweyd ei bader ond yn nghanol pigan eithin. Yr oedd t6ii fawr o gann yn myned dros air Fon yr adeg hono, ac yr oedd genyf finau lyfr notes bychan, ac yn fyw i geisio dysgu y tonau, a dechreanos yn y ty wedi bod yn mala eithin wrth ganwyll byddwn yn tyna y llyfr 0 fy llogell, a phan welai yr hen wraig fi yo gwneyd hyny deuai a'r gogr man a rhoddai ef rhyngof a'r ganwyll; ao os nesawn i'r ochr arall er mwyn oael golwg at y dôn, symudai meiatres y gogr ar fy ol, gan sicrhau fod y gwynt wedi troi. SYludwn i le fynwn Did nedddim i'w gael ond tywyllwch dudew. Dylech gael gwybod fod y fferm hon ya 60 acer 0 fesur, yn dir da, ao yn eiddo i'r ffermwr oedd yn byw yno bob cwys." Fe ddichon fod y darlan hwn yn an eithriadel dywyll, ond ni fethwn yn sicr wrth ddyweyd fod lleoedd cysgu y gweision, a'r lleoedd sydd ganddynt i drenlio en horiau hAm. ddenol, yn aoesgasodol o aaghysaras. Nis gellir disgwyl iddynt feddwl am ddarllen na llyfr na newyddiadnr yn y fath leoedd. A'r diwygiad cyntaf ddymanem weled ydyw mwy 0 gysur a manteision darllen i'r gweis- ion sydd yo byw yn y ffermydd. Gyda golwg ar y gwyr priod, sydd yn byw yn eu tai eu huoain, nid yw ya hawdd deall beth ellir ei awgrymn. Hwyrach mai nid an- fuddiol fyddai ceisio dylanwadu ar y tir- feddianwyr i adeiladu hi mwy cyfleas a chysarus. Bath all ein heglwysi wneyd tnag at ddyrchafu y llafurwyr amaetnyddol 1 Aw- gryma an brawd fod i'r Ysgolion Sal gael ea gwneyd yn fwy atdyniadol, ond nid yw vn dvweyd pa fodd. Gresyn na fai modd taro ar ryw gynllun i ddenu y dosbarth yma i fynychu yr Ysgolion Sal yn fwy cyson a chyffeediaot, Ya y dyddiau hyn y Mae ptirianwaith yr ysgolion yn prysar ymddad- blygu, ac yn dyfod yo fwyfwy perffeithiach; ond nid ydyw yn cylfwrdd y llafurwyr ond i raddau bychan iawn. Pe bai bosibl cael rhyw foddion diwygiad yn y cyfeiriad yma byddai yo dra benditbiol. Un ydyw ffurfio clybhu neu gymdaitassa,i darbodol yo mysg y llafurwyr amafithyddol. Diamheu y byddai gaa hyn effaith ddaionus iawn, ac y tuadiai i feithrin teimlad o hanan- barch Q gofal, nodweddion ag y Mae y des- barth yma yn wan ynddynt. Oad yr awgrymiad mwyaf cyffrsdmol ydyw sefydln darllenfeydd yo y pentrefi. Credwn raai hwn yw yr awgrymiad pwysicaf a mwyaf eMthiot. Aowybodaeth a dylni sydd yu cadw y lUfurwyr i lawr yn y llaid. POll caid hwy i ddarllen a meddwl, i sychedu am wybodaetb, ni byddent yr uu dynion; ac ymddengys i ni mai y eynllun goreu i geisio d llyn hyn oddi amgyicn yayw agor unvutu, feydd ar hyd a lied y wi ad. Ya mhob pen- tref dylai fod ystafell gyfleus a chanolog, He y gillai y gweision gael golwg ar newydd- iadnron y dydd a llyfvau bu Idiol. Y mae darllenfa wedi ei sefydln yn Brynsiencyn y gauaf diweddaf Cymerwyd dwy ystafell mewn anedd-dy yo y pentref, y naill i ddr- Ilea a'r llall i ymgomio ac ymddifyru gyda chwareclon dinimed, ic i fwynhau, oe dy- munir, gwpanaid 0 de neu goffi. Cynhelir y ddarllenfa trwy daliadau yr aelodau a rhoddion gan gyfoethogion yr ardal. Ac Go gwnaed hyn mewn un pentref, pabam nas gellir ei woeyd yn mhob peatref drwy y wlad 1 Os dymuna Cymanfa Ddirwestol Gwynedd wneyd gwaith gwir fendithiol gyda'r llafurwyr amaetbydd'.l, bydded iddi arfer ei dylanwad yn mhob modd dichon- adwy i sicrhau lafydliad darllenfeydd ar ea cyfer. Y ffordd fwyaf sicr i hndo pobl o'r tafsrnau ydyw darparn iddynt rywbeth gwell a mwy deniadol. Unwaith y ca y llafurwyr flas ar ddarllen, a phleser mown chwilio am wybodaetb, fe egyc cyfnod newydd a mwy gobeithiot yn eu haneg. Bydded i gatedigion crefydd a dyuoliaeth roddi en penau yn nghyd i byrwyddo dyrch- afiad meddyliol a moesol ein llafurwyr amaetbyddol. Hawdd fyddai ysgrifena llawer mwy ar y cwestiwn hwn, ond teimlwn as raid i ni drethu amynedd y pwyllgot yn mhellach. Er mwyn eglurder, dolwn ein hawgrym- iadau yma yn gryno gyda'u gilydd. Yn gyntaf as yn bwyaicaf, serydlu dar- Uenfeydd yn y pentrefi. I Yna yr amrywiol bethau a ganlyn clybiaa darbodol, cyfarfodydd adloniadol, gwneyd yr Yegol Sal yn fwy deniadol, gwell darpariaeth ar gyfer cysar a manteision y ffweision vdvnt yn byw yo y ffermydd. I u- u. JOHN WILLIAMS. I J. 0. JOSES.

(TYWYSOG CYMRU YN I SIARAD AR IEOS YD. Ya ei araeth aHno? ar 8Roriad y oyngrair Rhyng-Genedlaethol ar Iechyd, yn St. James H111, Llundain, AwaMOfed, 1891, dywedodd y ilywydd, Tywysog CYmra Pan y gaU y cyfath\Jg a'r tlawd yo ogystal I?u gily<?d wneyd y gwaith mwyaf llesol ag y maent yn alluog i'w wneyd dyaa yr adeg y mae llwydd- iant ya fwyaf posibl; ac i'r dyben yma y mae yn angenrheidiol ea bod yn mwyrbau yr iechyd a'r galla goreu." Eithaf gwir, ond sut y gelur dyrchafa iechyd y cyhoedd ? Y Mae yn eglur mai gyda wesurau dyogel fel y rhai ag y mae y cyograir wadi en hystyried, a chyda medd- yginiaethaa y gellwch ymddibynu araynt cyhyd ag y bodoia rhai clefydau. Yr ydym yn dwyn i sylw y darllenydd esiampl o'r angenrhaid ddiweddaf mewn ffurf 0 dystiolaeth ag sydd yn sicr 0 argy- hoeddi meddwl pob un a'ijdarlleno. [COPy-i- I Yr wyf ii, Margaret Morland, Throstle Nest Farm, Haya Park, gar Kuaresboro', Caerefrog, yn datgao yn ddifrif a chywir fel d "olyn y Yr wyf wedi dioddef ar hyd fy oes ddiwrth ystamog wan, diffyg trealiad, ae anhwylder aryc iaa. Ni btlm erioed yn taimlo yn iach, ond bob amser yn cwyoo, ac nid oeddwn yn teimlo ty hon yn enill dim nei-tli. Yr oedd bias drwg ar fy ngenau, a theimlad rhyfedd yo ngwaelod fy ystumog. Byddwn yn cael poen ar ol bwyta bob amser, pa mor syml bynag y byddai y bwyd. Nid oedd genyf ddim chwaeth at fwyd, ac ni byddai hyny a fwytawo yn rhoddi dim nerth i mi. Byddwn yn caet poenau mawr ya fy mrest a f'o Kn ran, a theimlwn fel pe byddwn yn cael fy nal nen wedi rhwymo rhywbeth am fy nghanol. Byddwo yn ami yn wael, ac ni byddwn byth yn cael rhyddhad nes taflu i tyny yr holl fwyd fyddwn wedi ei fwyta. Teimlwn yu isel, yn wan, ae yn ddiysbryd, fel pe bai rhywbeth yn hoogian uwoh fy mhen. Nis: gallwn gysgu y nos, ac yr oeddwn mor ddrwg fel yr ofnwn fyned i f,' ngwely, gan y byddai i mi orwedd yn effro am oriau lawer, a phan gyfodwn y borea byddwn yo teimlo yo fwy blin na phan y byddwn yn myned i'r gwely. Fal yr oedd blynyddoedd yn myned heibio, yr oadd fy lliw yn myned yn hyll, fy nghroen, ac yn neillduol gwyn fy llygaid wedi troi rhyw liw welyn, a byddwn weitaiau can felyned a sofran. Yn Awst, 1880, aeth fy ystumog yn hynod o ddrwg, a byddai pobpath a fwytawn yn troi yn sar yn fy ystumog, ac yr oeddwn yn barhaas yn taflu i fyay rhyw ddwfr chwerw. Ni byddwn yn cymeryd oad ychydig 0 fwyd ac ar ol hyny a gymer- wn byddwn tyo taflu i fyny nos y byddwn wedi myned yn hynod 0 wael. Yr oedd y boen ar fy nghalon mor drwm yn awr fel y dychryoais ac y gelwais am ein mheddyg, dan driniaeth yr hwn y bam am 10 nen 12 wythnos, ond. nid oedd'. y faddyginiaeth a roddai i mi yn gwneyd dim Has. Yr oedd y meddyg i'w weled mewn anbawsder gyda fy achos oherwydd newidiai y feddyginiaeth yn ami, ond gwaetbygu yr oeddwn 0 hyd. 0', diwedd collais bob ffydd mewn physig a rhoddais y goreu i'w gymeryd. Woithiau yn well;, weithiau yn waath, dyna fel yr oeddwn yn dal hyd Gorphenaf, 1888, pan yr aetn yr elwlod ya ddrwg. Yr oeddwn yn dioddef poen fawr yn fy nghefn ac yr oedd fy nwfr yn ddrwg. Yr oedd fy nghroen yn sych a phoetb, a'm gwefusaa yo boeth ac yn boenus. Yn mhen amser yr oedd fy nwfr mor ddrwg fel yr oeddwn yn ofni marw. Yr oeadwn yn myned yn j wanach y naUt ddydd ar 01 y II.T1, a theimlwn os na chymerai rhyw gyfnewid- iad le y byddwn mewn cyflwr perygins, oherwvdd vr oedd y boen yn fwy nas gallwn ei dioddef. Nis gallwn aros yn fy ngwely a ohodwn i gerdded 0 gwmpas fy ystafell. Cymerwn bob math 0 gyfferi ond ni byddent yn gwneyd dim lies i mi, ac yn y sefyllfa boeuas yma y bum hyd Rhagfyr 1888, pan yr anfonodd Mr Day.ffaryllydd Kuaresboro', lyfr bychan yn dyweyd am feddyginiaeth a elwir Curative Syrnp Mother Seigel, a dar. llsnais am schos tebyg i fy hanan oedd wedi ei wella drwy y feddyginiaeth hon. Pender- fyuais roddi prawf arni, ao anfonais at Mr Day am botel, a dechrenais ei ohymeryd. Cefais ryddhad bnan; yr oedd fy mwyd yn treulio yn well, ac yn rhodii nerth i mi, a'r poenau yn fy nghefu a fy ochraa wedi difiann. Gallwn gysga yn well, ac yr oeddwn yn enill nerth bob dydd, ac erbyn yr amser yr oeddwn wedi cymeryd potel bedwar a chwech teimlwn fy han yn well nag y darfum erioed, ac wrth gymeryd dogn yn awr ac eilwaith yr wyf yn ca,iw fy ban mewn iechyd rhagorol. Gallaf grybwyll i mi dalu dros chwe' phant i un meddyg &c ni dderbyniais ddim lies. Yr wyf yn teimlo yn hynod 0 ddiolchgar am y Ues der yriais drwy Syrup Mother Seigel, ac yn dymano i eraill wybod am dano. Yr wyf wedi cynghorl amryw yn y gymydogaeth hoa i'w gymeryd, ac y mae wedi gwneyd lies dirfawr. Iachaodd fy merch, Mrs Ware, yn byw yn Nghaerefrog, 0 ddiffyg treuliad ar ol i bobpeth arall fethu. Os trwy gyhoeddi y dystiolaeth hon y gallaf wneyd lies i eraill teimlaf yn falch, ac yr wyf trwy hyn ya rhoddi caniatad i berthen- ogion Syrup Saigel i wneyd y defnydd a fynont ohoni, ae yr wyf yo gwneyd y dad- ganiad difrifol yma gan gydwybodol gredu ei fad yn wir. Yn anol a Darpariadaa Deddf Mynegiad, 1836 (William IV. c. 62). Gwnaed y dadganiad uchod ger fy mron yn Leeds, yn swydd Caer- efrog, gan y dywededig Margaret Morland, Arwyddwyd, dydd LllJo, y lOfed 0 MABGARETMORLOID Awst, 1891. (Arwyddwyd) ALF COOKE, Mrier Leeds. Ama-ithwr adnabyddas a pbarchas ydyw Mr Wi iivu Morland, gwr y foneddiges hon. Y mae yn byw yn y fferm y mae ynddi ya bresenol, Throttle Nast, H-iya PAfk, er'a dwy flynedd ar bymtheg, ac yn y gymydog- aeth yr oil o'i oes. Yr oedd yn bresenol yn Leeds pan waasd y dadganiad nchod gan ei wraig ac y maa yc tyatiolaatha i'w gywirdeb. Y mae afiachyd Mrs Morland, diffyg trenl- iad, yn ddigon cyffredin a marwol fel ag i gyfiiwnhau i ni roddi y cyhoeddustwydd mwyaf i uorhyw feddyginiaeth a'i hiachao. Dyta pam yr ydym yn son am yr achos uchod mewn cyffyrddiad A gwaith y gym- deithas i b. uo y mae ei Uchelder Brenhinoll yn Llywydd.

GWAED ûRWG-, O'.VKNWYN V CORPP, GWKXWYN VR AFCJ, GWEIHWVN Y CYLLA, GWENWYN Y XKSVfift, GWENWYN YR ARENAV HEB WAED—HEB FYWYD HEB WAED PUR-HEB IECHYD BLOOJi FILLS MEDDYGI IAETH FYDC V, G. AT BURO GvYaSD 4 DluEO El ROLL DDRWG Iachant ya nniongyrchol Woj Dcw, Scurvy, Cornwydon, rarddivim y Croea Cylla Gwan, Oiffyg Traal, (il'-oasu-ssa 3ys Pepsia, Gwynt, Poen Pen, Afu :>ir vg, Ner* Egwan, Iselder Ysbryd, Cortirwym ed Gwynegon, Poen Cefo, Fits, Nervousness, MEDDYG Y TAD, MEDDYG Y FAM, MEDDYG Y MAB, MEDDYG Y PERCH, MEDDYG Y TEULU. HUGHES'S BLOOD PILLS. HUGHES'S BLOOD PILLS. HUGHES'S BLOOD PILLS, Miloedd yn tyscio i'w wertii anrhaecliol mu at yn ddi BYWY1 NEWYDD I'R JWAED BYWYD NEWYDD I'R CYLLA, BYWYD NEWYDD I'R AFU. BYWYD NEWYDD I'R ARENAD. BYWYD NEWYDD I'R HOLL GORFF y mae eu clod wedi cyrhaedd i'r Gogle.td, Deheu, Dwyrain a'r Giirllewin. Gelwir am danynt o'r America, Canada, India, Chili, Awstralia, New Zealand Madagascar, China, Japan, ac AlTrica. Lla mawr yn cael en hiacbau yn fen- nyddol. MODDION Y GWAN WYN, MODDION YR HAF, MODDION YR HYDREF. MODDION Y GAUAF. HUGHES'S BLOOD PILLS Y maent ar werth gan bob Chemist a Patent Medicine Dealer drwy y wlad, am Is lic, 2s 9Cj 4s Ge; trwy y Post am Is 3a, 28 lis, a 4s 9c oddiwrth y Pernenog,- JACOB HUGHES I' MANUFACTURING CHEMIST PENARTH, CARDIFF tg"Dim yn bur heb lun calon ar bob Box ar Label Coch.  ?YMDEITHi SADEILADU GOGLEDDBARTH SIR DDINBYCII. PRIF SWTDDFA:—DINBYCH. I Swyddjeydd Canghenol. Ooruchwylwyr. Abergele Mr Hugh Williams, Sea View, Adwy a Choedpoeth Ur Job. Williams, Vron Colliery. Bagillt •• Mr Arthur Roberta Gadlya road cetnesda. Mr John Jones, Book. seller. Cerigydruidion Mr David Jones, ieu., Hendreddwyfan. Clawd.d. newydd Mr Robert Itoberts, Agent Colwyn •• Mr VVilliaia Hugbee, Llanddulas Corris Mr H. LI. Jones,Bridge street. Corwea Mr Robert R. Roberts, Temple Buildings Dimael Mr William Roberta, Glanllyn Dinas Mawddwy Mr Lewis Evans, Shoe Warehouse Dolgellau Mr Dd. Owen, Printer Dolwyddelen Mr Rich. Jones, Cyn. ud View Ffestiniog Mr Robt Thomas, Poet FBint M Office, Bethania FBint Mr Thomas Burgess Chester street Gwrecsam Mr Wm Parry, Temple row Leeswood Mr J. LI. Morris,Dyff- ryo House Llanberis Mr E. Jones, Compton House Llanarmon Mr H. Hughes, grocor, Eryrys Llangollen Mr James Clarke, cyf rifydd, Chapel st Llannefydd Mr Moses Jones, Post Office Llanrwst. MrO. J,mes, Apothecar. ies Hall Mostyn Mr Valentine Williams Newmarket Mr John Newton, tailor Penmachno Mr 0. Williams, Plai Uchaf Penrhyndeudraeth Mr John Roberts, 1, Griffin terrace Portdinorwio Mr R. Jones, Man- cheater House Rhosllanerchrngcg Mr W. J. Rogera,Hafod View, J 0 fa aston, Ruabdn Rhuddlan. Mr J. Davies, Gwyndw Rhuthyn Mr Eira Roberts, Vale View I Rhyl Mr J. T. Jones, Aled House, Wellington rd m T'efnw MrDEvana.Budlondeb, Wyddgrng Mr .LI Morris,printer Pob cais am Fentbyca. Arian o'r Gyrudeithas, ac am unrhyw hysbysiad pellach yn eichylch, i'w wneyd at yr Yegrifenydd. MR ROBERV PARRY, 5589 13, Chapal street, Denbigh. MOORE'S MUSIC WAREHOUSE <V\^ HVsj,. Jf Pia'.oa, Hai tC? V? ? ?f moniumt, '?ME?'???: gaDs, Violins,  B.?njos, Oui-  FIdes. Piano 8 Har. moniume ya 01 yr Hire- Parohase Sys:em. Harmouiums hollol newydd ?a,.4giniarianParod,neu5s y mis am ddwl flynedd ,26 mis, yr hyu fydd yn 6p 108. Accor- dians rbgorol iawn 0 39 60. Gellir cael Cata- logue Darluniadol, gyda'r prisiau a'r telerau, gan yr Agent fydd yn galw yn mhob man bob mis, ond ymofyn a THOMAS MOOR. 7, North-road, Caernarfon OURYM FFRENGIG.-Dymei y isaryn a.* sicraf a'r cryfaf 0 unrhyw Furym a. gynygir yn y farchnad. Cyuyrcha fara gwynach, melusach, a mwy dymunol i'r art hwaeth nag unrhyw furym arall. Gwerthlr ef yn Mangor gan J. H. Williams, Gardea Square, a W. Jones, 32, Well-street, Yn j Nghaergybi gan John Williams, 4 Thomas, street. Yn Llanerchymedd gan Hugh Roberta 1 Penygraig, Yn Mhwllheli gan David Lewis- Penlan Street. Ymofyner & J. Watson and Co., 61, Unlom street, Brougb, Londor E ^lELANLtliN K,—Kieddyguuaeth sicr Gyrn. Gwarentir y bydd iddi symud Cym o'r gwraidd pan y metha pob meddygtu. i leth arail. GeUtr ei gymhwyso yn rhwydd a'i wisgo gyda'r esgidiau tynaf. a rhydd wellhad aier mown wythnos. Nid oee eisias tori. Miloedd 0 ganmoliaethau yn rhad, neu anfonir potel le am Is 2c, gan Chave and Jackson Chemists, Hereford. Goruchwyliw* Mr Jour-B, Fferyllydd Turf-quare Caeruarfo*

EISTEPDFOD GADEIRIOLI FELINHELI. ErbYD hyn y mae ein gwyl fawr wrth y drws, ac nid oes eisieu gwell prawf 0 ddy. ddordeb y cyhoedd ynddi na'r rhestr enwan sydd yn dilyn, pa rai sydd yn cynrychioli rhai o brif dalentan ein gwlad mewn Hên, awen a ohAn. Dymunwa gydnabod derbyn- iad yr enwan canlynol Awenydd, S. F., Ap Ieuan, Glyndwr, Trebor, Y gwir yn erbyn y byd, Hen w«ithiwr o'r Ervri, Lief o'r murddyn, Simwnt, Tom Jones, Un o'r plwyf, Alua Mabon, Afarwy, Padarn, Z. Y., Megan, Siencyn Shadrach, Owen Wynne, Howel o'r Nant, Serohog, Galilao, Hedd ei lwch, Edmyg- ydd ei gymeriad, O'r dyfnder y llefais, Salii, Aberon, Gweledydd, Mindwfr, Filial Tempus, Prydeimwr, Cadlef Morganwg, Clifford, Ifor Ddu, Milwr Bychsn, Owain Tudar, Margaret ferch Menai, Ceridwen, B. W., Ianto ap Ellis, Gomerydd, Toe yw treio, Waverley, Wyn yr ail. Gwenonwy, Liani, ljyswyn, Gwenllian, Cadfan- roSt, Fenalon, Idwal, Cyfanioddiad mewn llaw fer, Excelsior, Heber, Rhydderch Llwyd, Adel- pho., Un 0 feibion Arfon, Hedd Moelwynog, Gphwoys, liedydd, Llwchyn diatadt, Sweet eighteen, Bachgen 0 Fon, Bugail Eryri, Hywel ap Hywel, John Cupid Jones, Ithel, Eheu me Miserum, Telyngarwr, Hywel, Heber, Wylofus ei lafar, Picton, Ap loan, Tudur bach, Nelson, Pic- ton (2), Monwyson. Jooham mab, Heber, Foster, ??"?' Ludin Teulbris, Dorothy, Ithel,, Myrddin, Edwy, Gretchen, Dollia, BouMi? Peleg mab Heber, Oaradog. Myrddin Wyllt, Economy, Wilson, M Y. L. n Anf?drM Augusta, Barbara, R. J., Qlanieth^ .Ap Moni M?n GeryFenM. EH. W. W'?..ywe? 0 fi?,on y Feaai' Idwal, H. H?T '??H r?'? '??' Amelia, AT.. 0 J. W. nr H w i'l 'ni^" &'i Gyfaili, Chester Frieods, J P t 'b W' and riend, Picton 'ifivll W. Ar Davies, Henderson, Pe.maen, pOa' radog, Llewelyn, R? Hovd. Arthur G. nT' gk:f!beŠ.e3';n,RT:dÉ. W.tt'C;bi. P., Picton, W. Roberts, Party, H. J., Al^! Mechan J W 0., Tegfan, Caradog, G. J. P., G. T., W. T. Peris, R. D., J. o'r Bryn, Arthur, Mair Ogwen, HenderBon Jones, A. Parry, J Foulkes, Myfanwy, Sissy Thomson, E. J. W„ Blodwen Trevor, L. A. T., J. W„ Glan Lavaa Male Tr?'or'C h. ,r, Cybi Male Vo;ce? Cti 0 ce :¡ljr, V: jr.VoC;:wir, Ja; Vo.ce Cho.r, Chester Male Voice Choir. C8r Plant Llanrug, C6r Plant FeUaheli, Undab Coraw) Felmhe i. Chester Choral Unio.0.? Bydd vn ofynoli rym ^swyr ar yr unawdau a'r aeuawd ¡:r¡bef::Jreraro!eí ;:aa:fd:ha;a:1 In w* y-Eplim; hefyd, yr ymfei<wyr ar yr ad- roddiadau i gyfarfod yn Festn M-riab, agosaf ?thr t haner awr wedi caw forea S?wm H. ISOAKR LEWIS, ) „■ T. RoBMm, ) sgnfenyddion.

Fe wnoir achwyniad cyffrediool fod y rhan wyof o cocoas yn anahreuliadwy; o gymaint ag fod y broffeswriaeth meddygol wedi dansoj yn ddiwoddar fod yr alhalies a ddefnyddir yn rhy ami gan wneuthnrwyr tramor, yn nghyda'r mater bras, yn ffurfio sylwedd sebonaidd sydd yn hynod o beryglus i i chyd, Gyda golwe ar wocwa wneir g.,da gofal, megya eiddo Mri Cadbury, nid ywy gwrtblwynebiada-a hyn yn bodoli- WAitehaU Rmiew. Gelwir ar M?yddion yn am! i ddarpara'dya leidian m 'M o? o custard a blanc-manges ar yhuod byr, ac ar adeeau na fydd hi ddim yn fleus i gael wyau. Fel arweinydd hwvlug i ddatpanaeth o amryw ddysgleidiau chwaethus a custards dymunol heb wyall, am haner v draul a haner y drafferth. dylai ein darllenwyr yspifenn at ALFRED BIRD & SONS. BIR. MINGHAM, am gopi yn ddi-dfll o'n llyfryn a enwir Pastry and Sweets." Nid oes dim i'w dala dim ond anion post card, ac fe'i ceir gyda throad v Post Gwellheir y cryd-gymalau gan Coleman's Concentrated Mum COils. Ar werth gan yr kholl Gro"re n'r FferyUwyr, am Is y botiol.

GWTLIAU HAF. Yn y tymhor hwn o'r flwyddyn, mawr y gwibio yma a thraw sydd gas bobl yn mhob parth o'r byd gwareiddiedig. Mae rhai yn teitbio gwledydd tramor er mwyn pleser, neu er mwyn ieohyd, eraill a geisiant yr un pethau 0 fewn terfynau eu gwlad eu hunain, ond gwibiant yma SO Mw i'w geisio trwy chwilio am newid a wyr, a newid golygfeydd. Pobl y trefydd a aot am dro i'r wlad, neu Ian y mor, rhai o'r bryniau i'r gwastadeddam ?r dyffrynoedd, a rhai o'r isel-diroedd, i'r uchel diroedd, i ymbleseru neu i geisio ischyd. Dytai y rhai sydd yn oeisio adfetiad iechyd Ilymeryd potelaid 0 Quinine Bitters Gwilym Evans gyda hwynt. Derbyniant gymaint arall o les o'r cyfnewidiad wrth ei ddefayddio. I gryfhau y cyfansoadiad pan wedi ei wanhau trwy unrhyw achos nid oes i dim i'w gydmaru a Quinine Bitters Gwilym Evans, yr hwn sydd feddyglyn llysieuol a ddefnyddir yn helaeth yn y wlad hon a gwledydd tramor gan gleifion yn dyoddef oddiwrth llawer math o wendid a chlefydau, ac os oes nnrhyw werth i'w roddi ar dystiol- aeth ddynol, y mae effeithiolrwydd y fedd- yginiaeth hon wedi ei bron tu hwnt i lob amheuaeth. Gellir oael Quinine Bitters Gwilym Evans, gan bob fferyllydd mewn poteli 29 90 a 4s 6c yr un, neu yn union- gyrchol oddiwrth y perchenogion, Quinine Bitters Manufacturing Co., Limited Llan- elly. j