Y Genedl Gymreig

CYNHADLEDD Y PBYDNAWN. I Parhawyd gweithrediadau y gynbadledd I yn y prydnawn dan lywyddiaetb Dr Evans. I NEWYDDIADUR ENWADOL. I Y cyntaf o'r materion yr yoidriniwyd a hwy yn nghynhadledd y prydnawn ydoedd cael newyddiadur wythoosoJ erenwad, yr hyn a gynygiwyd gan y Parchn T. Shank- land ao H, Evans. Ar y cynygiad hwn cyoygiwyd gwelliant gan y Parch 0. Waldo James, Bef fod y gymanfa hon yn barnu mai nid doeth ar hyn o bryd oedd cychwyn newyddiadnr arall, ond ar yr un pryd, en bod ya credu y dylai cyfarwyddwyr y I SITeT. wneyd amryw weiliantja yn y papyr hwnw, sef yn gyntsf, helaetnn y papyr; a¡ r cadw allan ysgrifan difiiol ae ymosodiadan personol; trydydd, cyhoeddi ysgrifan o hyfforddiant ar bynciau gwleidyddoi, j gwyddonol, masaachol, dirwestol, Ac. Y Parch W. G. Owen (Llifon) a sylwodd wrth gefnogi y gwelliant ei fod yn credn yn I gadarn y dylid cael y gwelliantaa a r vehwaneeifdau a gynygiwyd gan Mr James. I Y Parch Abel J. Parry a sylwodd mal an- turiaeth fawr a pherygins oedd cychwyn papyr newydd, ond credat fod yn rhwa gwneyd rhywbeth yn nglyn i'r Serm, ac na ddylent fel enwad gymeryd ell gwaradwy- ddo gan y fath gyhoeddiad. Dylent hefyyd, wneuthnr rhywbeth mwy tnagat foesoli a sobri y wlad. Nododd y gwr parchedig enrcraipht o ddiyetyrweh personol golygyddol a daflwyd aroo af, Yr oedd y Seren yn am- ddiffyn tafarnwyr a'r fasnach feddwol, a gwaradwyddid dirwestwyr yn ei golofnan, ac ni cheid byth ddiwygiad yn y Seren tra y byddai y parsonau presenol wrth y llyw. Yr oadd vr awdurdodau wedi cael digon o rybuddionac o gyflensdia i ddiwygio, oad nid oeddynt wedi gwneyd hyny. Nid oedd efe yo gweled fod en ffordd yn glir i gychwyn newyddiadur arall, ond dymunai gymeryd y fantais bresenol i wrthdystio yn erbyn y gwaradwydd oedd yn cael ei dynn ar yr enwad gan y Seren. Y Parch D. Powell a Bylwodd fod y Seren, 0 ran ei safle lenyddol, yn isel iawa, ac nid oedd efe mwy na Mr Parry yn digwydd bod mewn ffafr ganddi. Gobeithiai y diwygiai yn ol awgrymiadan Mr JameB. Baoxai yn dda ganddo gael newyddiadnr arall, ond ofnai yr anturiaeth. Credai fod yn rhaid i'r Seren ddiwygio a pheidio cyhoeddi pob math o sothrch. Ar ol ycbydig ymddiddan ychwanegol, pagiwyd cynygiad Mr Waldo James nad oedd newyddiadnr arall i gael ei gyboeddi. Y COLEGAU, Pwyllgor nniad y colegac a gymeradwyai fod Colfg Unedig y De, yn cynwys Pont-y- pool a Hwlffordd, i gael ei leoli yn Nghaer- dydd, a chynygiai hefyd benderfyniad yn ffafr gwneyd hyny. Y Parch W. G. Owen a gynygiai fel gwelliant fod y cwestiwn i gael ei oedi, gan tod y tarn mor ranedig yn nglyn i chyfne- widiad mor bwysig, a hyderai y ceid mwy o unfrydsdd yn mhen ycbydig amser, Pasiwyd yn unfrydol. Cynygiwyd hefyd gan yr un pwyllgor fod Coleg y Gogledd i gael ei symad o Lan- gollen i Fangor. Mewn ategiad eynygiwyd gan frawd o Gefnmawr fod i'r symudiad gael ei wneyd, ac eiliwyd ef gan y Parch D. Powell. Y Parch 0. Waldo James a anogai fod i'r Gymanfa ymddwyn yn bwyllog gyda'r cwestiwa, a chynygiodd fod y cwestiwn yn cael ei ohirio am ychydig amser. Galwodd y Parch W. G. Owen sylw at y moddion anghyfansoddiadol a gymerid gan rai i syraud y coleg drwy ysgrifenu llytbyrau heb enwau priodol wrthynt. Cefnogai y Parch T. Shankland yo gryf y penderfyniad i symad y coleg, ac wedi siarad a dadlen brwd rhoddwyd y mater i fyny i bleidlais. Dros welliant Mr James, pleid- leisiodd 81, a thros y cynygiad gwreiddiol 33. Etholwyd y Parchn 0. Waldo James ac Abel J. Parry i gyorychioli y Gymanfa ar bwyllgoc uniad y colegau. Pasiwyd pleidlais o gymeradwyaeth I sefydliad Hyfforddiadol y Congo ar gynygiad y Parch L. W. Lewis. Adferwyd y pregethwyr canlynol :-Mri J. R. Jones, Colwyn Bay, a Daniel Jones, Aberderfyn. Yn nglyn a'r anghydwelediad a fodolai yn Nghoedpoeth, oodwyd ar bwyllgor dysgyb!- aethol i ymweled &'r lie. Pasiwyd fod casgliad cymaufaol 1892 i fyned i Moriab, Ffestiniog. Penderfynwyd fod y Gymanfa am 1892 i'w chynal yn Cefamawr, ac fod y cyfarfod- ydd chwarterol am y flwyddyn i fyned yn eu trefn i Dolywern, Poo key, a Dolgellau. Etbolwyd y personau canlynol yn swydd- ogion y Gymanfa am y flwyddyn ddyfodol: —Cadeirydd, Mr E. P. Roberts (Maer Rhnthyn); is-gadeirydd, y Parch W. Samuels, Lerpwl; ysgrifenydd, y Parch L. W. Lewis, Lerpwl; trysorydd, Mr R. Ro. berts, Ponkey. i

OGOF ANFERTH. Darganfyddwyd ogof anferth yn Bwydd Josephine, America. Y mae y rhan fwyaf o'r ogof 1500 o droedfeddi isiaw y tir. Ni archwiliwyd ond ychydig arno, ond bernir ei fod gymaint ag ogof enfawr Kentucky.

PWTLLGOR HEDDGKIDWAID MON. SYB,—CaDiatewch i Y WBGII&U SYR- McKilb p. Yo Uys chwarterol Be?mM? y dydd o'r b!?D. '?yd y mlaen aehM 0 ffrwgwd disylw  daa J ddyn o Gaergybi, yr hwo achos a dhlyd allan gan yr uhlreithwy. A: fyddweh I- a t.1 mor garedig ag ateo y goiyniaaau UlUU, .=* j gwypo y wlad sut y saif pethan yn yr achos achod ? Pwy oedd yr erlynydd ar y cyntaf, ar gais pwy y trosglwyddwyd yr achos i'r chwarter sessiwü1 Eawer yr ynadon. Faint yw yr holl gostau, a phwy sydd i wtatu ? Os mai y sir, pa allu sydd genycb i roddr terfyn bythol ar y fath gamwri a gwastraff? Hefyd, faint o gefoogaeth a roddir I r aelodan hyny a ddvsent achosion o'r fath o flaen y pwyll I gÕr-f TBKTHDALW*.

I CYSTADLEUAETH Y SEINDYRF YN liLANRUG. MR GOL.Erfyniaf am YchYdlg D'cn gofod i ateb llythyr a ymddangosodd yn y Oenedl yr wythnoa ddiweddafynglyn a r gystadleuaeth uchod. Dywed Mr O. Griffith (Eryr Eryri) fod Saindorf Llanrug wedi ei dyfarnn yn orea heb nnrhyw betrusder, ac fod y dyfarniad yn seiliedigar y ffaith ea bod yn gweithio allan yo weddol dda y mynegiant oedd ar y sop., "coadoedd Siindorf Waenfawr yn amcann at byny 0 gwbl. Drwg genymganfod beirniad mor ad- nabyddus a galluog yn darn-guddio pettoi gwir. Nis gall ei fod wadi anghofio y safon a osododd ao a amlygodd yn gyhoeddus, i farna y aeindyrf, sef, amseriad, tonyaa- iaeth, a mynegiant. To y tri phwynt nyn yr oedd Llanrug ar y blaen, a pha fodd y gall annhueddwydd Mr Griffith sefyll yn ngwyreb hyn? Paham, hefyd, y dywed mai nnig sail ei ddyfarniad ydoedd mynegiant I Hefyd, dywed fod cop: ysgrifenaaig weal er roddi iddo, yn score llawn o boll ranau y dernyn, gan arweinydd Llanrng. Gwir; ond cyn eyhoeddi mai cyfrwysdra ar fy rhan i er enill y wobr ydoedd hyn, dylai colio na chynygiais y copi iddo o gwbl. yn bersonol J na thrwy nnrhyw gyfrwng, ac mal mewn ufudd-dod i'w gais y cyflwynais yr unig gopi hwn iddo. Yr oeddwn wedi ysgrifenu y copi crybwylledig i foddhau fy chwaeth bersonol, ac at fy ogwasanaeth gyda'r seindorf, a chopi o'r nodwedd ynaa dder- byniodd yntan. Ystyriaf fod genyf berffaith bawl i chwarau y darn yn ot fy ehwaeth, pa nn bynag ai ffafriol ynte anffafnol i mi fyddai y canlyniad, ac nad oedd rhwymed igaeth arnaf i hysbysu y beirniad o r ttiith. Dylassi y beiroiad fod yn gydnabyddus ag arferion seindyrf mewn cystadleuaethau, a gofyn am score gan y seindorf arall yn ogystal. Nid oodd cyfeillgarwch na chyd- nabyddiaeth yn y glorian o gwbl gany beirniad; a dywedaf inau, er agosed ac anwyled yw dau frawd, na ddisgwylid i mi hysbyan fy mrawd o'm dull o chwareu y darn, oblegid cviitadlouaeth ydoedd. Er hyny, gwyddai Waenfawr pa fodd y chwar- enwn y darn, ie, mwy na hyny, bu y copt crybwylledig yn nwylaw uu ohonynt. Yti awr, a chaniatan mai Waetfawr ydoedd y goreu meVID mynegiant, sfif un ran o dair o safon y feirniadaetb, gofynaf pa fodd y gall Mr Griffith ea cyhoeddi yn wirioneddol enillwyr y wobr, tra yr oedd dwy rau o dair o'r feirniadaeth yn ffafr Llaurug, a hyny heb unthvw betrusder. Yr eiddoch, &c., Llanrng. RICHARD J. FRITCHARD. I Dantug.

I CAERGYBI. I YR ANGHYDWELEDIAD RHWNG DAU YNAD HEDDWCH.—Y mae yr anghydweled- iad a gymerodd Ie yn mis Ebrill diweddaf rhwng Mr Hugh Edwards, U.H., Rose- mount, a Mr H. H. Williams, U.H., Tre- castell, i fod yn fater ymgyfreithio yn y Brawdlys yn bcaumar's yr wythnos hon. Hawlia Mr Edwards 50Cp am ymoaodiad; ae o'r ochr arall hawlia Mr WJliaoos SOp am ymosodiad, a oOp am dresmes. Y mae Mr Clement Higgins, Q.O., a Mr J. Bryn Roberts, A.S., yn çael en cyfarwyddo gan Mr E. G. Roberts, Caergybi, yn gweithredu dros Mr Edwards; a Mr Honoratus Lloyd yn cael ei gvfarwyddo gan Mri Glynn Jones and Jones, Biogor, dros Mr Williams. MARWOLAETH MRS ROBERT JONES.— Dydd Mercher cymerodd marwolaeth Mrs Jones, gweddw y diweddar Birch Robert Jones, gweinidog gyda'r Methodistiaid CUioa¡dd.le yo ?haefgybt. Yt oedd hi yo enedigol o sir Fflint, ond yr oedd B! a?t diweddar briod wedi symud i Gaergybi er s dios ddtngain mlynedd. (iymerai y gladdedigaett le yn nghladdfa Maeehyfryd ddydd Sadwrn. Gadawodd nn mab ac an terch i alatu ar ei hot. MARWOLAETH MR GEORGE ILOYD.-Cf- merodd marwolaeth Mr George LloyJ: Loudon road, le ddydd laa ar ol cystuda trwai. Yr oedd yn ennHianl n flaersrybi, W^ ei ?a ?a. -Ÿt¡; ¡ ?,.y? y I diweddar ?MrsU?T?.thur. Yr a jthr? e.m?dwy vd!> 5thodl8tla"1 U-ISnaidd yuArabia, ya ? athraw yn yt Y?o( s?buthoi.

KORDEITHIO YN Y j DYDDIAU GYNT: HANES MOKDAITH O GAERNARFON I I OGLEDD AMERICA. DR1 CHWARTHR CANlUF YN OL. I (Parhad). 2lain.-Heddyw'Q Subboth; cawsom wynt cryf, cyfnewidiol, c'r gogledd i'r d'Ay rain, ac i'r gogledd yn ei <> hwyliasoru er doe droi gan' milldir; eynhaliasom hyLlhd gweddi DO pen i'r dydd, oblegid ei bod mor wyntoff. C-foYi gan I!twpr ddyweyd penodao, ac ereill i ddyagu thai o'r newydd. Yn yr hwyr, bn'r yanddiddah canlyool:- loan: Wet, Credadwy, tybed nuwca hen broffeiwr fel ehwi eiob gcren at gynal achos yr Arglwydd wpdi myned i'r America. Crfdadwy: Nis gwo i, feallai mai fel Pedr y byddaf. Robin Yr oedd I 1J s yn son am wr o'i atdal. oedd yu fawr am fyoed i'r America, pin oedd yn gofyn i Id" ei ivs.vtn ¡ am fynjd, ti aUb oedd, ei fod >n meddwl Fn ervf v bvddai ef er got" mant i'r Arglwydd; end, medd I I Did (old son am y gwr arall oe:1d yn y ty; sef chwant ymgyiobthogi; md gwedoio am fyned yno, as t-Dill doUr a haner y dydd; yr oedd, cyn leu biwyddyn, yn gal" 'n ihugl ar enw'r nythraul. Credudwy: Nid wyf yn meddwl na fassai yn ?tU &rdaf gartref, 0 1 &a pltbau YHprydol; ond eto, i.id wyf yn meddwi tod yn becliod i mi fyned yno; lie go fynyddig yr I YI]i hyw yoddo; ac yn methu codi dim, ond rhyw 'chydig o geircb ac yo am), a'm dwylaw mewn eira'n medi hwnw clywed yr oeidwn f,d ,lad h;, frydyo America, ac wrth byny yn tybi-d, y byddai 18 well arnaf fi a'ni plant, o f; ned yno, ac y mae Raagiuniaetb yn dangos Twb peth yn bar dirion tuag ataf, er pan wyf wedi penderfynu myned yoo hyd yn awr. Cytaill: Nid wyf yn meidwl eich bod yn barnu wrth iawu r, ol, oblegid fo ddirlu Naomi gynt. pan oedd prindei a chaledi yn ngwlad Israel, fyned i dir Moab i yua- deithl" hi aetb allan yn llawn, a gwr, a dau fab efo hi, oDd yn y diwedd, yr Arglwydd a wnaeth yn chwew iiwn S hi; ac beblaw hyny, huasecb yn ei wtled yu beth ffit i'r cadben ddweyd pan gychwyn- asom, with gael bin nog a gwynt o'n hoi, am yr wythnos gyotaf, y protein ui hi felly o hyd, ar ein t,ith; oh'gi1 yr ydych yn gweled yn awr, r.,y brofiid gofidus, y fatli wynt garw a thymh -tl g a gawsjm cyn cyraedd byd yiua u'rut ith. Credadwy IV gwyl na-wn hyny, buaawn wedi aros yn LUnuwchlyn. loan: A ydyw yn ejifar ganych ddyfod, Credaiwy!' Credadwy Yr o ddwu yn edifarhaus ar y cyntaf, pan o"ddwn yn 8 I ond Yl aw' Did oes dim a?n3f, oud eisieu myned yn y blaeu i'r America. Dyledwr A ydych chwi yn meddwl fed yn bbChod i symud o un ty i'r liull, neu o un tyddyn i an a fo'n Nell, yn e,n gwlati ni ac 08 nad ocs, ijabam y byddi.i yn fcechod i ni Rymud i'r Amerxu ? Credadwy: le, pa f,uaswn yn symnd 15 nen 30 o filldirotdd neu i sir y Mwyth'g; nen i ryw waelod gwlad. a fuasii hyny yu becbod ? Iom Ond buasech yn my ted lDa, i edrych y lie yn gyntaf, cyn myned a'ch taula hefo chwi. Cyfaill Mim'r Ap:;ht 1 yn dweyd, Pob peth sydd gyff-itblon i mi, ond nid Yw pob peth yu IIALHlu; p.,b p,th sydd «yfreith!on | i mi, ond nid yw p b peth yn adciladu. Yr ydycb w:th geinn ar eicb gwlad, lIe gsllasecb fyw (meddw h ehwi), yn debyg, Io gniii'r uioddion, lie yr oeddycb yn cael y fantuis at dch rynydd ysprydfl, ac yn tiiwynhau'r mocidion goren; a myned i wind i gei-io !) nydd mews pathau'r byd Lwu ac mae !le i ofui, ua fydd byy o ddim 11?shi,d ac adpit?daeth i cbwiam h?tb?n tragwyddol f?'c yr y?vch yn cyfnewid y petLau wwaf am y petbau lleiaf. Crwydiwr: Ooid yw Daw yn dweyd, Ffrwythwch, a 11 osi'gwcb, a ilenwch y ddaear "1 Ac mae lUwer o le yn America heb bobl yoddo. Cyfaill Ytiyw, a'r rbai sydd wedi derivvn j ddawn hono, ae yn ufudihau yn ewyllys- gar i'r gorcbymyn, y mae', Arglwydd yn rhoddi rhinwedd yn hyny, ac nid wyf yn beio arnoch chwithaa, am fyned i r America, os oeddech yn methn cael lie yn Nghymrn, a wna'ch tro, i liceogi; ond, pabarn y byddwch am liosogi yr America, yu fwy na Botaay Bay, nen ryw un am I o wledydd y dwyrain, sy'n brin o diigoiion ? 22aiu.—Gwynt cryf, a mor garw heddyw, yn cbwythu o'r gogledd, ac yn tr-ai i'r gor- Jlewin pawb wrth trw swydd; yn gyffredin, I 08 na fyddai rbyw orebwyl i'r dwylaw, j byddai'r tifod yn cael ei gadw ar gerdded. Credadwy: Nid wyf yu clywed fawr o chwant i'r America arnosh chwi, loan, a fu yno. loan: Ne., ni wflais yr un lie a ddewiswn o flaen yr hen Gymra. Creiadwy Yn wir felly yr oedd y cad- ben yn dweyd, ond, mi ddywedins i fel yr oedd yn ymddatigoa; ac mi ddywedais y gair garwaf am yr i ffeiriadau a ddywedais ericed, saf, bod yn gvnihwvs^ch eu rboddi yn ngharchar Dolgellau, o l,wer, ollC iddynt gael y depfed ran o'r yd; a llawer o bonynt yn genawon na aethai ctfra i'w gwando. Uycuaawr: in main o 0001 sylia ac eisieo en diddymn o Logr; laf, y T-s 2i!. yr 0 r d, a'r 3ydd, meiatrad oedd tir ag sydd yn sigo'r tyl, Jion pe diddyment y rhai byny, mi awn yn ot yn gymhwys, o ran mai dyua y. uDig beth sy'n dyfeti a'r wlRrf. Dyiedwr: Mi a gyd nr af a chwi, yn byny. Credadwy Mae yn siwr mai nhw sy'n ei difetha. Cyhnddwr Nid oes dim rhyfedd genyf am y cadben, Had yw yn hoffi yr Ameiican- iaid, a boffech cbwi un a ddvgii eich ty oddiarnoeh, fel y darfu ic dynt hwy fyned a'i long ef • Ond, fe aliai y b;dd rhai o'r plant b., yma vn eigo John Bwl etc. loan Mi warantaf fi yr ben Loegr, y chwery hi ei pblaid eto sr for, beth bynag; a pbeidiwch a meddw), y gwelwn eiibil lhai fel tbwi. i in byr.ys. Dyledwr: Ni waeth i (hwi beidio, bydd- weh yti &iwr o'i cbolr, o t in y mae cymaint o bobl yn myned >'r Ameri'-a, o bob man. Trafgel ivr: Na w ,etb, un ti^aid oblegid, ni win pobl L oegr yinlaid, mi a feddyliwu caEys y tv. at i.t yu tael eu 8>go mor galed gan y teuln yr tedd Cyhuddwr yn son am danynt. loan Ni a wrawn iddynt, yn Lloegr, ymladd mi d-bygwu na wna yr Americau- iaid ddim ymladd, am en b.d mor d!odiou, heb dd m arian ?'w tain hwy am eu gwaith. 23ain.—Y r1 an gyntaf o'r tiydd bwn, gwynt urhel o'r gogledd orllewin, ac yn y rhan eaf, ruwy i'r gorllewin, a u,or cas, yn cuio ar ochr y Hong; eithr cafwyd ymlaen yn lew. loan A oes aroocb of n, Mr Ofnu: ? Yr wyf yn eich gweled yn yinafaelyd yn bur ddychlyn. Ofnos: Oes yn wir yr wyf yneigwelei yn "aIn iawo, ac y maa o.rn.C ofn icidi droi bjb munyd au nii feddyliwu yn siwr, y byddai yn 90ell rh, thai o'r hwylíu I dynu yr ochr arall, i gael iddi wattatu mae hi'n Vnr gas fei hyo, loan: Yn wir nid wyf ddiui yn amheu j b,4:1,4i yn bnr hvfryd iddi wiist .tu pe bai chwi yn myred at y tratib n i ndweyd, yr wyf yn siwr, y bydia. iacto wrando ar hen wr fel chwi. Ofnus Nis gtllaf yn fy myw cerdded. o ran y mae ar..d ofn -'yrthin, 'I Ioan: Mi ddeuaf r. h :.an:on; cydich yit.!6,MBifydt!?imp'.yt.Iiebwisyrthio; gael i chw? edry?li a g wo gand?o wt eyO. I rhyw btt!i d.RII; ohIo ?  Cadb-n: W?t. lH sut yr ydych hwi heyw, M, Of i U!M? "ae ? ,fr- mawr, wrth weled f ilV lot.g mov gun, n,i a f,;dJ>liwn y dyjech wneutaur ?b?bth .?-ti:.i r h &I o'r hwy?ro;br.M!tidynn,igM!iJd. vastata dipyn, ,h? ?? iddi droi ar ei Iwyneb. Cadben: Wei, Mr Ofnns, mae llawer o loatri yn troi t ffoedd hono mae'n debygo ami I'}I\\1 acw sydd yu eich perswftcuo i feddwl hyny. loan: A ddarfu i chwi ddweyd wrth y cadben am yr h?yiiau, Mr Ofous? I Ornas: Do, a chwmthin a wnaeth et. loan: Mi a feddyliwn, y dyiai ef ei I gw.stata ryw ffordd. I Dyledwr: M?'n dJigan hawdd e) Ij c»kHt.u»u hi. ond cvmervci rhai o'r hwyii. au I uchftf i Jawr, yn He ea bod LWY yn ei P-W y 110 ar ei hochi fel yuaa. Ofnus: Mae rhai yn troi, onid oes, loan? loan Diar mi, oes yn anal! Ond, sat y gwnaecb chwi pe byddech yn llongwr ? Oieus: Mi a fnaswn yn ei chadw yn wastad, cyn gymaint ag a fedrwn. loan Byddai eich mordaith yn hir felly; os buaaecb yn cadw rlly fychan o hwyliau arDi. Of nus Bnasaj yn well genyf fod wyth- nos yn hwy, na bod mewn perygl. Dyiedwr: Mae Mr Ofnus yn debyg i minan, oblegid felly y gwnawn iiian. luau: Nis gwo pa fodd yr ydych yn gwaled y fordaith hon ynhir, dim ond mis ar y ffordd, ac yn agos i'r America eisoes. Yr awyr yn 67, a'r dwfr yn 73 o raddau.

CYFARFODYDD POBLOGAIDD YN MLAENAU FFESTINIOG, -1 Cynhaliwyd Cymanfa Dair-sirol Bedydd- wyr Gogledd Cymru eloni yn Nghalfaiia, Blaenau Fiestiniog. Dydd Mercher cyn- haliwyd y cynadleddan, a phregethwyd yn yr hwyr yn ngwahanol gapelan y dref, a dydd I tu yn yr Assembly Rooms, pryd y pregethwyd yn rymus gan y gweinidogion canlynolParchn Charles Daviss, Caer- dydd; Roberts, Llwynhendy Evans, Amlwch James, Rhuthyn Abel J. Parry, Cefnmawrl; Waldo James, Rhos Dr G thin Davies, Llangollen; Pro £ fe<wr Silas Moiris, M,A., Liangollen T. T. Jones, Llandaf; Williams, Llangollen; W. G. Owen (LifOD), Llansantffraid; Samuels, Ltrpwl; Evans, Bala Roberts, Abergele; Hughes, Colwya Bay; Jones, Middles- borough; Mitchell, Ponkey; Davies, Birken- head Williams, Treffynnon; Davies, Pandy; Powell, Lerpwl; Lewis, Lerpwl; Hughes, Bootlo Jones, Cefnmawr, Pre- gethwyd mewn cysylltiad a'r gymanfa yn Nolgellaa a Thrawsfynydd. Nos Iau yr oedd yr ystafell eang lie y cynhelid y gWiisanaeth yn llawer rhy fychan i gynal y dorf oedd wedi dyfod yn nghyd, fel y bo raid cynal gwasanaeth yn Bowydd (M.C.), Newmarket square. Yr oodd treosrhad yn rhedeg o wahttnol gyfdiriadau, a chan fod y tywydd yn nodedig o ffafriol, daeth tyrfa liiuBOg o ddieithriaid i'r dref, a throdd y gymanfa allan yn llwyddiannas iawn.

LLANGYBI. I MARWOLAETH MR ROBERT JONES. PEN- coED.-Collodd ardal Llangybi un o'r dyn- ion mwyaf caredig a chymwynaagar yn marwolaeth Robert Joues. Yr oedd yn adnabyddns i la mawr o'ch darllenwyr trwy ranau o Fon a thrwy bron yr oil o Leyn ac Eifionydd. Amaethwr ydoedd o ran ei alwedigaeth a bu yn bvw y rhan gyntaf o'i oes yn Tyddynmawr, LUnhaiarn. Symud- odd oddiyno i Sir Fon ac oddiyno drachefn i Leyn, ond yn mlynyddoedd olaf ei fywyd yr oedd wedi ymsefydlu mewn ffarm o'i eiddo ei hanan, o'r inw Pencoed Fawr yn ardal Llangybi. Yr oedd yn ddyn o werth anghyffredin yn y cylch yr oedd yoddo. Edrychid i fyny ato fel an o'r amaethwyr mwyaf medrus yn y wlad, Yr oedd yn neillduol hefyd am ei ochelgarwch a'i ddoethineb, a mynych y gwelid y cymydog- ion yn troi tno. Phencoed i geisio ei farn a'i gynghor ef yn en haohiwsderau. Ni fu erioed gyfaiU mwy serchog a ffyddlawn na neb yn fwy parod i gynoithwyo pwy bynag a welai mewn angen. Yr oedd yn Rbydd- frydwr selog drwy ei oes a chymerai ran flaenllaw yn mhob symndiad cyhoeddus yn ei ard"J. Ba am n/DVddaa yo warcheidwad I dros eilblwyf, a b v,4 <wuai ei waith i fodd- 10 UI, Ylll pawb 0'1 HLh ))wyr. Ac yn goron ar y cwbl yr cedt yn grefyddwr '?y- gr.. I hyd y d'wedd. C/mMai ddyddordeb mawr I a thM fleallaw gyda phob peth yns;!vn ? eglwys fechan Peucoad, a gwaith anhawdd I fydd cicl Deb tebyg i lanw y sedd wAg, I Cafodd gystudd maith, ond aeth trwyddo yn I dawel a dioddefgar.ac yn y diwedd bn farw I fel y bu fyw, yn obmthiol a thangnefeddus. -Heit Gvfattl.

I BETHESDA. Y BWRDD LLEOL.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r bwrdd nchod yn en hystafell prydnawn ddydd Merchar, Yr oedd yn breseaol y Cynghorydd G. Brymer (cadeirydd), Dr Roberts. Mri Richard Evans, a Williams. Williams, Caellwyngrydd Jobn vJones, Bethesda; John Morris, Tanygaith a John Edwards, Gerian.-Darllpnwyd cofnodion y cyfarfod blaenorol a chawsant eu cadarnhau. Pasiwyd i dalu y biliau oedd yn ddyledus fel arfer. Gosodwyd sel y bwrdd wrth dreth y dwfr o swllty bunt, Darllenwydgohebiaetha gymerodd le rhwng y clerc a'r eynllunydd i dyau plan o ffordd rhwng Gerlan a Bethesda; dengys yr ohebiaeth fod y eynllunydd yn rhwym mewn lie arall hyd ddiwedd y mis diweddaf, felly yn anghyflens iddo ddyfod ar hyn o bryd; parodd hyn beth oediad; ymddengys nad yw y cytundeb wedi ei gwbl orphen. Rhoddodd pwyll- gor y ffyrdd en hadroddiad o safle y brif ffordd. Qwrthodwyd cais y bwrdd gan brif-otueliwyliwr ystad y Pen- rhyn i gael caniatad i gario C0.ryg o hen Chwarel' y Coed er adgywei io y ffordd. Dyma He yr oeddys yn arfer c-ital ceryg drwy y blynyddoedd, ond gwrthodwyd y tro hwn, gan gynyg lie aiall yn ei le, ond ymddengys tod y lie hwnw yn llawer rhy g istus. Pen- derfynwyd ar i Mr Evans, y clerc, i fyned at y Milwriad West er ceisio dylanwadu arno i ail ystyried ei beaderfyniad. Cyflwynodd Dr Rees, y awyddog iechydol, ei adroddiad ar sefyllfa iechydol y gymydogaeth, a daeth ar draws Ile hyood o fudr so HHHD yn High street, a rhoddes y bwrdd orchymyni lanhan y cyfryw leoedd yn ddiatreg. Hefyd, dyman. wyd ar Dr Rees ymweied a gwahanol lildd- dai y gymjdogaeth, yn neillduol cymydog- aeth "Lon-y-Pab." Cymerwyd meanraa effeithiol mewn llaw er cael gan y bobl lao- haD budreddi sydd yn casglu o gwmpas en hanedd-dai. Paham y rhaid tiflu hen ddyfr- oedd budron i oehiau y ffyrdd a lleoedd f eraill pan y mae lie cyfleus a phriodol wrth y drws ? MARWOLAETH MR ROBERT MORRIS. —Y mae yn ddrwg genym orfod cofnodi marwolaeth yr hen batriarch uchod, yt byn a gymerodd le nos Fawrth diweddaf, yn 75 mlwydd oed. Claddwyd ef yn mynwent Glanogwen dydd Sadwrn diweddaf. G-.vas- aaaethwyd wrth v ty gan y Parch E. Morgan, Bethesda, ac ar lan y bedd gan Mr J. Williams, Bodedern, Mon, Yr oedd yn fawr ei barch gan bawb. Adna- byddid ef fel lienor o radd uchel a dawin- ydd. Rbaid cymeryd i ystyriaeth mai gweituiwr ydoedd, ac felly Dad oedd ei fanteision yu lluosog; eto edrychid arno fel lienor a duwinydd da. BI1 yn gwasanae^hn swydd blaenor am flynyddoedd yn Bethesda (A.), as wedi hyny yn B-thania (A.) hyd y diwedd. Dian y teiniia y tr,Iwdol- iaeth yn y lie diweddaf gulled fawr at ei ol. Dichon y gwna rhai a'r cyleillion cyfarwydd a'i hBoes ymgyuieryd ag ya- gnfenu cjfiaut id 10, oblegid yroaidyn haeddu gwntuthur hyny iddo.—Drwg genym orfod cofnodi am un I!rs>ll at yr ueqod; yn aelod o'r un cipal, saf Bahama, -y diwoddar Dauiel Jones, gof, Penygraig. Yr oedd yn wael er's blynyddoedd, ond o'r diwedd efe a gafodd ollvtjgdod. N,d oes genym ond y da i ddweyd am dauo yotau, Yr oedd yn Ridio.al i'r earn, ac yn gref- yddwr gwastad. Heddwch i lwch y ddau.

f}riZ#. COCOA YCHYLI a (),P. RHFSYM -kV RIIAGOXOL AM BA, RAI Y MA.E Coco A, CA.I)BURY YN (,-I' n, E L YFARIIBOLOGRWY 11 E3 ti d noliol ]Eur's?? at  ldlUd flas¡;,s, faethIon, lie yn Gwarentir ei fod yn coco.-t pur. ,y luao idiuct f i a,us, faethlon, no yn Gellireiwneyd mewm moment gyda hawdd i'w dreulio, eyfaddas at CON Llaeth neu Ddwfr Berwedig bob tymhor o'r flwyddyn Nid ydyw ei lesoJrwydd yn cael ei Y mae yn symbylydd graddol drwy ycbwanegiad Starch cyfansoddiad, ac yn cynal y corph neu Siwgr, rbag newyu a lludded corpborol, y mae yn 0 elfenau at cnawd neu gyual cryfdwr. Yn yr holl gwrs peirianol 0 euthu y Mae yn ey nwya yr 11 'arogl Cocoa Cadbury, 'Y Mae y peir Y mas yn cynwys yr 0 0 l' iauwaith wedi ei drefnu fel nad peraidd a'r blasusrwrdd ag syd oes eirieu i'r Ilaw ddynol gyffwrdcl yn y NwydJ. Naturiol heb fo 'r nwydd 0 gwbl yn yatod y ynddo gyfartgylede: gormodol o a'r nwydd  gwbl yu yetod y iruder. gwneu una

BANGOR. I Cymeradcl eyfarfi)d !e 10 ?'T?°'  rythn08 dd?.ddaf. Am y waith gynyt> af ar °'" ?-??.iad o'? ddmas b?)n am Gwrrcs?m Mp? t?? v Parch M. 0. Evar.a yn ad?T'??'"?'?' wyr Saiscig ddyM Sul diweddaf' Y GWAITH NWY.—Y mM I J Llywodraeth Leol, ar ol maith oediad, wedi Mton eu cydsymad i'r cyngbor dio'esig i fenthye 8Wm 0 4000p tuag at hel"othn y ?r??°"?  YSBYTTY CLEFYDON HEIKTUS Er /V J dv- wed y pwyIlgor ag oedd yo gyfrifcl aID 7 gwaith eu bod wedi dewis y taae Oreu er adanadu yr ysbytty bwriadedig at gi¡yd.1!1 heintns, eto cyfodl gwithwyoebiad zL rai ir sefydliad gael eigodiar lecyn cedlduol ar ochr y Mynydd, a thrwy hyn gotfodir y pwyllgor i edrych allin am safle w^ll Fit gofirmai at yr ysbytty hwn y mae y, !IeDadar Pierca i danysgnfie oOOp a'r Miei (ir Henadur Richards) lOOp, DWFR I BORTHAETHWY.—Un o'r ewes- tiynau sydd o dan sylw y cyngbor dinesig ar byn o bryd yw pa fodd i gydsynio i chais Bwrdd Lleol Porthaethwy i gyllenwi y lie hwnw & dwfr o'r dref hon. Y mae yr arolygydd wedi tyno allan ddau gynllun, côst y naill fydd 80Jp a'r llall 1300p. Bwriedir siarad y mater drosi,id fcyda'r bwrdd lleol, ac os y bydd yr olaf yn cvtano i gymeryd y dwfr, rhaid fydd wedi hyny fofyn caniatad Arglwydd Penrhyu ir dwff. Rhyfedd gynifer o sereWODUU y gorfudir byrddan cyhoeddus i fyued trwyddynt er cyflenwi angenion pobl. Y SEINDORF GYHOEDDUS —Wedi "myuei i'r gwellt," fel y dywedir, y mae y seindorf linynol a ddygwyd yma oddeutu mis ya ol yr holl ffordd o Dublin at waeanaeth y dref. Priuder pres ydoedd achos marwol- aeth y syuiudiad hwn fel Hawer o'i fla'?u. Gresyn i yspryd anturiaethns Mr J. E, Jones gael ei daro yn ei ben mor fnan, ond anffafnol iawo ydoedd y rhagolygon o'r dechren, gan nad oes yn y dref ond ychydig o yaiwelwyr, nid yw trillion y dref yn rhyw or-foddloa i fyned i waelod ,m llogellau. Sychoid aelodaa y seiud rf lwch y ddinns odiiwrtb eu traed yr wysh- nl's ddiwejdjf a chyfeiriasaat eu cam/ia tuagat adref. Y FFORDD FWRHDEDIG 0 I ONYPOBTY I (J&FLLEPPA,-Er cymaint sydd wedi ei siarad am y dymunoldeb o agor trafnidfsk rhwng y ddwy ran hon o'r dref, parhaa yo mhlita gwfclliantau y dyfouol y riae y ffordd.—Yn nghyfarfad y cyoghor dinesig ddydd Mercher, cynygiodd AIr Wiiliam Jones fod i gynygiad percuenogion yr eiddo i werthu y cyfryw 2m 400p gael ei dderbyn, ac fod y cynghor yn myned yn mhen i wneyd y ffordd, yr hwn a amcangyfrifir i gnstio 700p. Eihwyd hyn gan Mr Richard Davies. Ar y tir n",d oedd digoa o wybod- aath am y cwestiwn wedi ei ddwyn gerbron y cyughor, ac fod llawer o ariau wedi el. benthyua yn ddiweddar at wahanol amcan- iou, cynygiodd Mr Henry Lewis fel gwelliant ar tod i'r inciter gael ei anfon yn 01 i'r pwyllgor er cael ychwaneg a fany'ion 0 barthed iddo. Tybiai Mr Lewis hefyd nad oedd angen mawr am y ffordd, ond ar y pen hwn gwrthwynebwyd ef ganyr Henadnr T. C. Lewis, Dr E. O. Price, a Mr Richard Davies, y rhai II roddasant bwys neillduol air y fantais a fyddai y ffordd i drigolion. Caei. lleppa, y rh <i, mewn gwirionedd, sydd ya galw yn uchel am dani. Wedi Uawer o ddadleu cytunwyd a chvnveiad Mr Lewie.

AMLWCH. TE PARTI.-Prydnawn dydd Iin, y 9fed o'r mis bwn, rhoddwyd to a baia brith, a chyflawnder o felusion i'r oil o'r plant aydd yo perthyo i r yegol garpiog sydd o dan ofal Mr a Mra Richard Morgani, Sailor's Home, yn y dref hon. Cafwyd amryw ganeuoo difycus gan y plant, pa rai oedd yn edrych yn dda, a'r oil yo ymddwyn yo weddus yn mhob modd. Dymnnir tala diolchgarwch i'r oil fa mor garedig a gwas- I anaetbu with y byrddau, ac mor garedig yn belpu i gael y wledd i gynifer o blant bach tl,)dion.-Go hebudd. ETHOLIAD BWRDV YSC.OL.-Ar gyfer ethuliad tair-blynyddol aelodau ar Fwrdd Yfcgoi Amlwch, enwyd un ar ddeg o ymgeis- wyr am y saith sedd, sef y Parch Thomai Evans (A.), Mri Thomas Evans, Penygwydd; John Hughes, Frondeg Owen Hughes, Madyn; Elias Jones, U.H., Gwredog; John Jones, Llanerchymedd; O. E. Jones, Tyn't- heol; John Owen, Bryntirion; Owes Roberts, chemist; W. H. Thomas, Railway Stores; a Thomas Williame, ironmonger. Er mwyn arbed traul etholiad tynodd y thai canlynol eu henwan yn ol, ac y mae y rhai ucbod yn ffurfio y bwrdd :-Mri Thomas Evans, Penygwydd; E. E. Jones, Ty'crheol; Thomas Williams, ironmonger; a John Owen, Bryntirion.

AMGYLCH OGYLCH FFESTINIOG. LLWYDDIANT ATHROFAOL. Da genynt ddejii tod Mr Rowland Hnghes, mab Gwiiym Prysor, Dolyddelen, a brawd i'r W. Parri Haws, B.D., Blaenan Pfea- tiuiag, wedi pisio &d3. llwyddiant arbenig am f) -,ed i mewn i Athrofa Caerfyrddin. Derbyniodd y gwr ieuanc ei addysg gyda'r Parch E. Cynffig Davies, Porthaethwy, YSGOLOKIAETHAU'R FRENHINES. Yr wytbtics boo bu nifer o doysgyblioa, athrawon, ac atbrawesau o gylch Ffestiniog yn sefyll arholiadau am Y sgoloriaeth I Frenhines (Queen's Scholarship) yn Ysgol. U wcbraddol y Bechgyn, Blaensu Ffestiniog. Ymgeisiodd oddentn 27. MARWOLAETH DDISYFYD.- Yr wythnos ddiweddat ba farw Mrs Morris, priod Mr Owen Wm. Morris, replaii, Tdnygr-siau, a merch i'r diweddar Evan Robeits, Llwyny- gcii, yn dra sydyn. Y mae yn ymddangoo ei bod wedi myned i Drelriw gyda'i pLriod, yr hwn oedd yn llesg ei iechyd, i yfed dwfr y ffynouau ac i geisio adgyfnerthiad, lie y bu larw fel y nodwyd yn dra sydyn, gan gwympo megis yn nghanol certh ac iechyd. Ni wyddis beth cedd aches ei marwolaeth, ond bernir mai ymosodiad c afiechyd y galoa fu ei diwedd. Cydynideimlir yn fawr "i phriod yn ei drallod dwys. C?MA»FA FLY.NYDDOL YR ANNIBYNWYR. —Cyi haliwyd cymanta flyoyddol Annibya- wy; Ffestinirg ddyddiau Mercher, Sadwro, a'r Sijl diwec daf, pryd y traddodwyd pre- gethau yn Bethel, Hyfrydfa, Bethania, Jerusalem, Brynbowydd, Salem, a Chai Mel gan y gweinidogion canlynol: Y Parchedig- ion H. E. Thomas, Llnndain; D. biliB iivans, Aberdfi- D. Glanqnt Diivies, Castellnedd; H. Ivor Jones, Fortbmadog Hugh Micbaei Hogbes, Lerpwl; H. Elfed Lewis, LI«M>l!i; Walters, Ci-ftsllnewydi Emlyn; H. Rees, Bryagwran; J. Thomas, MertDyr; T. P. Pliiilips, Horeb; D. S. Jones, Portb D. M. Jtiikins, Lerpwl; T. Morris, Dowlbia; a- O. Evats. D.D., Liun- dain. Pcydnawi: dydd Sadwrn cynhaliwyd cyta I;acu gjlfrediuol yn ngbapel Jeruaalem yn it nig, o dan lywyddiaetb y Paicb W. Pairi Huws, B D. Y mater yr ymdnniwyd ag ef ydoedd "Yt an&enrheidrwydd am ddiwygiad creiyddol neu dywailtiad belaeth o'r Yspryd GUo." S arfidv.yd yn effeithiol arno g.tu y Paictedi«un H. Rees (yr hwn a ftjjoroo'd v pistc-r), il. E¡¡"ctL,w;s, HDghu, Lupwl; D. Silyn Evats, AoerdnrGlanaat Davies, L Liilips, Horiib D. M, Jenkins, Ie vn ddiwedaaf Dr Owen Evans, Llundaia. Yr oedd cytarfo iydd y gymanfa eleni etoym illUijOg iawn, a nt^ynhawyd tywydd byfryd i dreulio yr wyi fawr flynyddiil bon. Yr oedd Y1 efengyl yn cael ei thraddodi gyda nettii, a'r gwiiioneddau yu cael eu detills gyda blao.