Y Genedl Gymreig

GWELL HWYR NAl HWYRACH. [GAN CHARLES REA.DE.] ) PENNOD XV [PARBAD]. Y SABBOTH. .g Piti na fnaaach yn y capsl, Mr Fry," fbai H d est Pabain I I, Y caplan newydd. "Wet. both woaetti tf V «' Deffo''d bwyig.d,mi wrantaf. Nis i j oeidwad g lwinc (irwy'r bregeth." »tb dayweuodd efe wrthych 1" Dywedodd at fod yo ein earn." "Oarll pwy 1" "Pawb olionom. Y ceidwad, y swyddog- ion, ac yn enwedig y carcharorion, oblegid ga bJCJ uiewn helbul. Y mae fy Mlnistr yn #ic' iru, ereifod yncashiu eicb pechod,' eb. wyf yn c'<.u p)b uu ohonoch.' J;t > ayih yn fedixl o hyna? Dywedodd si!o: yo csrtl pob un ohouom. Nli d-Jy- wc-odci hyny, beth bynag." E cam, ydyw ef 1 We), dyna beth v -/lii." It At til gwasana^h prydnawn Sul, aeth y t,, i gell Robicso.j. Dadglodd Evans y g ii yu dra !loesm ytb, a biusai wedi jayiicfi I mewn yd'r gw,, puchedig, oui ba isai i'r olaf ei wahatdd. Vc oedd gan y ep 'n iocs byehan yo ei law. I. Yr wyf wedi dwyn ychydig eoaiot i eliwi," ebai'r caplan, 1 rwbi(! eich gwddf; gwa!ais fod y golet wedi ei gtafu." Dim ateb. WDewch chwi adael i mi eich gwe!ed yn 11 ddefnyddio ?" Dim ateb. "Dowoh." Dim ateb. Cymerodd y caplan y bars oddtar y bwrdd, agorodd at, ac seth i fyny at Ribinson, gan roddi ycbydig o'r enaint ar ei wddf. Crynodd y dyn i gyd drosto. OnUodd y caplan ei lygaid arno. Ceisiodd Robinson ei rwyatro i roddi'r enaint. Gaf- aelodd y caplan ya Haw y carcharor yn dyner, ac eto'n gadarn, a rhwbiodd yr olow ar y gwddf. Ni ddywaaoiid Robinson yr no gair. ond crynodd l gyd Ó0st.). •• Dydd d ebai'r c.>pian yo barcnus. Gadawaf y boos i chwi; ac yma y mae Jehydig bamphleduu a ddewisais i chwi. N.d ydynt yn rhui trymaidd; cewch rai ya'ren'in da ynddynt, ac y rue'r yraddidd- An ya rhagorol. Y mae yn nes i nr.tur nag a gnweh mewn llyfrau yn houi petbau mwy. Cawch saer yn aiara l M sacr, a gwas fel gagenakb yu gweith o M un o'r cyfryw. N'd siarad fel Uyir a wreir, a getlwch eu daiiieo. Decbreuwch g>di hwo, 'Cljflog pechod y* miir«'oiaetb Uycid da "Oddiwrth y caphn, syr," ebai Ev&cs wrtb y ceidwad, gan roi ni l iw ar ei hbt. Anwyl Syr,—A fytidwcli chwi mor garedig a hoddi copioreclau yc ichor, yn ndllduol y 1 ai syrd yn trin ar ¡;o>pi earcharorion,—Vr Pt rodd y nodyu yma i H uva chwerthin yn ddycbrynllyd, a ciywedorld nad oedd IQnÔd,) yr un copi. Siornvdignetb ddybryd fr e;.plan ydoadd hya; ac yu ei ofil c^rddui 01 a blaen ar hyd ei yshL U. Tra y cerddai fel hyn, daeth Fry a¡Lin o i;oll catchMcr, ac ymchouodd gwfn dro? ei wyuf. b. "Bth sy'u bod ? "ebsi'r caplan. "Dyma ydyw y uiiiter," ebai F;y, gan ddaf goi cudian cbwa^ u iddo. Y taae oarcharnr wedi gwleyi hyn o'r pampbledau a roldwyd iddo." "S it y gallai waeyd byny ?" edrycbwch y,z, svr. Y una wedi cacuv p:tb c'r griwfil a fwytS, ac yna past- iedd dair nen bedair daien o'r pamph!edau, gan cu tori yn gardiau." (juri beth amy iluniatt a'r llivvian—sat ygiHtii eu cae! Dyna syad yn fy nrysu i yn lia; ond y 1Il" rki o'r carch'jrcrion yea yn gwyfcod mwy rn dwsin o esgobkm." "Yn gwybod mwy o ctdrwg, mae'n debyg, a fedilyiiwth o bjb pctb, pyr. BetL bynas, yr wyt ata gymeiyd y cardian i seiriwact y eare'ear. Ofj na fedr ef giel hyn, w-a gw,i ;itn iieb arall a lwydd -i." GaJawch un cerdyu coch ac or tin gyèa. mi." Pan aeth Fry ai!ian, bu y cgp!axi yc eÓ ycb gydu ch>wreicTwydd ar y carditu7 ac fel dyrj o f utldwl diwyiliodi^ gwelodd fod yna gryn diilent yn y gwaitb. Dyna hwy, y cartUaa hyn yn dwyn llauiati neilldnoi; ond ant y gwuaed y cardi-.u ? Bu hyo ar ieddwl y c.'plan am beth amer; ae wrth dioi an o'r O'r caidian, daeth ar draws y g3iriau "Cyflog pechod yw marwclaeth: Pam- phledyn." Wrth ve)&d byo, cyohyrfodd tyraber y caplan. Yr oedd wedi digio. "Y ereidur anniolcbgar ya tori fy mbamphled- au ebai- Ar hyn daeth y ceidwad i. 'r ae, g?oai weis'nr- 1, Cyroerwcb Rhif 19 all an o'i gell i gaal ei gc,B" i." Wrth glywed y fath arbiad, daeth y carbo ato ei ban. Dygwyd Robinson allan. Yr Y(lych weii bt)d wrthi oto," ebailr eeidwad yn sarng. "Yn awr, dywedvjcii trrthyf lie y cawaoch y paent i wneyd y (|ar!unian hyn ?" Dim ateb. "Onid ydych yn elywed, y creadur rtyfedd." Dim ateb, ond edrychai ar Hawes. Rbowch ef yn y wasgid," ebai Hawea gydr» liw. Cymerodd Hodges a Fry afael yn y creadar, a chymerasant ef ymsith. Aroswcb," ebai Hawes, yn sydyn, y mae ei barchedigaeth yma, ac nid yw yn eyroeradwyo y wasgod." Muesymgrymodd y caplan wrth glywed by D. Rbowch ef yn y eell dywell am bedair awr ar h'igain," ebai Hawes yn ysgomllyd. Ar hyn ocheoeidiodd y lleidr dros y lie, ac yroysgydwodd ei hun o ddwylaw y ,wyrlrl(>ion. Rhywbeth arall yn lie hyny," meddai flan gryon. 4?n 0 b ?awaoch chwi eih tafod, ai do V u Rliyw gosb arall yn lie hynyna," ebai'r creadar tlawd. Gadewch fy rheswm i mi. flfr yJycb wedi lladrata pobpetb arall oddi- Brnai. Er mwyn pobpetb, gadewch i mi cael fy rbeiwm." Ar awgrymiad y ceidwad, aoth y swydd- llgion at y Ileidr. Neidiodd y lIeidr o'n ffordd, ac ymroliai ei lygaid yn ei ben fel pe fcuiiaai yn chwilio am le i ddiacc. Rhutbr- odd y ddau swyddog arno fel own. Yn fcyt acb na dianc, y mao y lleidr yn en eyfaifnd a. chyn i'r un o'r ddau ddychmyga Jtaraw dd y lleidr Hodpes I!yda'i ddwrn thwna ei lygaid, a cbyda'i ben rhoddodd fcwniad ofnadwy i Fry. Yn y cynhwtf dapth yr boll swyddogion l'ir lie, a chodwyd Hodges a Fry i fyny, y iiweddafyn gwaedu nid ycbydig. With weled ei bun wedi ei amgylcbynu fel hyn, Mi ddaugosodd Robinson nn math o wrth. wyue iaj. Gorweddodd ar lawr, a bu raid iddynt ei Rlndo i'r gel1 dywe l. Wrth iddynt ei lii iro yo mlaen, gwelodd y He dt y caplan W7 ceidw -d yn edrych aroo. Ac ebai, Ydycb (bwi yn gweled hyn, y cbwi yn y iftt :idu v Mi ddywedasoch withym y wrn,.d .r blaen eich bod yn ein earn ac Inaw-yr ydych yn sefyll yn ddifraw i idrfcb arr af yn oael fy ngbym^ryd i dwll In Ïm paort01 "r gyfer y gwallfc-ofdy. A ydych yn clywed 'r' II ir wf yo eich clywed," ebai'r caplan JD brndd. In 6, Yr ydych yn ein galw yn frodyr." 11 Do, a gwnaf." Wid, dvrna un o'ch brodyr yo cael ei gywioryd i utfern o Daeo eicb llygad. Af joo yr< ddyo, ond deuaf allan yn fwystfil, Ie y rrrip y llofrudd cowardaidi yna sydd yn eich n,d )0 wybod byvy. DJuÙ oIl a gaiff cietdnr tlawd d'wy tod yn frawd i ebwi Me ldith arncch g gyd^ion a rhag. githvryr Rll,,w,,Ii ld,,uddpg awr yn f vy iddo ato h uai Hawes, gan regi, "mi dygaf i tfatp ei bun." A? hai'r )!eMr, y -hn i yn fv rheei, Ii 6 7 V yu Lp-lio at y nef yn fy (tbyn Bdth, a yw y Iwmp hwn o faw yn credu fod yna Dduw ? Rhaid fod yna utl." A chao syrthio ar ei liniau dywedodd, Os oe, yna Ldaw sydd yn cymeryd trngaredd ar y ihai sydd yn dyoddef, yr wyf ar fy nglioiau yn llefain arno i'ch pnenydio chwi, fel y poenydiweh chwi fi. Boed eich enw i yn gywilydd, eich bywyd yn boen, acn marw yn boenns! Pydred eich croen ar eich cnawd, eich cnawd ar eich esgyrn, eich I esgyrn ar eich corph; ac aed eich enaid yn I Iddryllian ar graig damnedigaeth I Cytcerwch el ymaith," UeffH Hawes, a tl_ wyneb wedi gwynu. 1 L Gyda chryn rwystr y dygasant ei o r ue, ond edrychai y lleidr yo fygytbiol ar y ceidwad. Taiiwyd ef o'r diwedd i'r gell dywell. 11 Ceisia ymdaweln, adyn," ebai Fry, ond teimlai ei guawd yn codi wrth wrando ar y dyn yn gollwng llwon. Erbvn hyn yr oedd y clerigwr wedi cuddio ei wyneb yn ei ddwylaw, a chrynai fel dynes wrth glywed y ddau bechadnr hyn yn arfer lIwon. ?' Mi wnaf y lie yma fel n?rn iddo," ebai Hawes; "oi fydd angan BrDO i fyned i an lis arall." Groddfanodd y caplan. Clywodd y ceidwad ef, a throdd ato," Wel, eyr, yr ydych yn jwolfid nad yw yo ddiolch- gar am i chwi ymyryd rhyngom. Buasai yo well ganddo fod awr neu ddwy yn y wasgoa, a darfod am dani." Oheoeidiodd y caplan. Teimlai ei bon vn cael ei bwysei lawr gan ddrygioni Hawes a Robinson. Y fynyd bono gweioaa mn ofer ydaedd ceisio tyneru y cyntaf tuagat yr olaf. Symudodd ymaith yn araf, ac edrychai Hawes yn wawdlyd arno. Ei fai af ei hun yw hyn am ymyryd S mi," ebai Hawes "yr wyf yn hoffi y dyo yn burion, a dongosais hyny iddo, hyd nes y darfu iddo roddi ei d:wyn ya fy musces i. Yn mhen yr haner awr daeth y caplan yn ° oJ. "Mr Hawes, yr wyf yn dyfod atoch fel deisebwr." Yn wir," ebai H.wes, a gwawd yn ei edrychiad. "Peidiwch a meddwl fy mod yn cefnogi carcharor wrth ofyn i chwi dyueru ccsb Robinson." Am beth ?" Am nas gall ddyoddef y fath oriau mown cell dywell." Ynfydrwydd, syr." "Ai gormod gsfyn i chwi roddi chwe' awr y dydd am bedwar diwrnod, yn bytrach na phedair awr at hugain ar y tro ?" "Nis gwn a yw yn ormod i chwi i'w ofyn. A barnu oddiwrthych chwi, nid oes dim yn ormod genycb; oud y mae yn ormod i mi i'w gsniatau. Y mae y dyn yna wedi enill ei gpsbedigaeth; y mae yn ei gael, ac nid oes genych chwi ddim i'w ddyweyd." Oe, y rnie gofal ei enaid arnaf; a sat y gallaf wneyd lies i'w enaid os y cyll ei reswm?" Ffolineb y mse ei reewm yn berffaith ddyogel, byny sydd ganddo." Peidiwch a tiiarad fel yua. PI;i,liwoh a dyweyd peth na wyddoch. Fuoch cbwi erioad yn y elJ dywell, Mr Hawes; fe fam i; a gallaf eich sicrhau mai lie ofuadwy o galed ydyw. Y mae genyf fi fwy o fanteision na'r dyn tlawd yma. Aethum i i fswn ar fy nghais fy hun, er mwyn cael gwyboi beth oedd yno, a cbymbeliid fi gan y syniad o'r hyn oedd yn iawn. Yr oedd y lie mor ofnudwy fd yr ofnais y collwn fy synwyrau oni bae ty mod yn gallu cymdeithasn a Duw. Yn yr unigedd ofnadwy yna, adroddnis lineiiau o eiddo y beirdd a garaf, megys Hoiiier, V rgi'), Shakespeare, ac ereill. Yua ceisiais feddwl am destyn, a eheisiais gyfan- soddi pregeth; ond yr cedd y mynyrian fel orian, fel oriae. hiriou, a phwysent arnaf fel yr ofoais am fy synwyran. Yo nghanol y I fath dywyllwch Aiphtaidd a'r onigrwydd dyeb tylitlyd, aethum ar fy ngliniau, gweddi- teiralwn fy bun yn aia, a6 yn mhen ycbydig teimlwn fy bnn yn adnewyddu." "Os daetboch cbwi trwy hyn, mi dda? Y'll -a Ao wrth i mi faddw! ?ich bod ?h?i wedi ?yned drwy y yt?-A, a chwith&u yn foneddwr, yu aicr nid yw y gosb yn rby diotn I druseddvvr. Mi glywsoch btsb ddy- wedodil vitbyf E, y ei aflan", "D', do, mi glywais, ac am hyny y g"dri.jai8 arricch i far'dau iddo, y cieadur t'awù. Wyddoch cbwi beth, syr, y mae rhai drygionjs i dosturio yn fwy wrthyct aa'r thai cla; gall y da fyned drwy dreiaitm a phrrfedigaethau a ftias.,ii 1D ddinystr bythol i'r drwg. Mi fuasai yn well genyf welad dyn da yn cael ei daflu i'r gdl dywell yaa na'r pechadur cableddus yna." Tybed ?" ebai'r ceidwad. Y mae gm y gTvr da dwr cadarn bm g\v'r y peehadur am dano. Y mae yn abi i frwydro 8g unigrwydd a thywyllwch •. tywyna goleuni aaweledig ar ei eoaid, a chynhelir ef gan law anweledig. Nid yw tywvllwch yn dywyllwch iddo ef, y mee Haul eyfiawnder yn agos. idio. Yn yr nnigrwydd mwyaf nid yw efa yn uoig y me.e'r ancr" :;on da yn sisial wrth ei ochr. I i;i, pa laodiwn ar hyd glyn eysgod angen, nid ofnaf niwed, otays yr wyt ti gyda mi, dy wialen a'th ffon a'm cysurant.' Nis pftyr y drwg ddim am hyn: iddynt hwy, rhaid bod tywyllwch ac unigrwydd yn rhywbeth of adwy. Satan, nid Daw, yw en cyfail). Cyfyd ysbrydion ec troseddaa^o'u blaen, ac arawydaot fod ar beoau eu hunain. P, th ofnadwy yw can pachadur mawr mewn cell dywell fel yna bydd y He iddo yn llawn dryohiolaethau, ac yn ddigen i ddioraeddu ei raswm. Peidiwch, ddyr, a bod yn rhy galed cosbwch ef fel y., haedda, ond peidiwch a'i ddinystrio oh peidiwch a'i ddinystrio." Safodd y ceidwad drwy'r amser yn fud, ac ebai wrth y caplan, Fe'ra dirmygwvd i gan y dyhiryn o Eaen fy ogweision, a dyna paham y cymetwch chwi ei ochv. Pe medrai, wn i ddim i b'le y buasai yn fy ngyra. Ond y fi yw y trechaf, ac felly rhaid iddo ddioddef hyd nes y bydd iddo syrthio ar fy ngliniau o'm blaeo," a gollyng- odd Iwon erchyil o'i enau. Peidiwch a'i regu, yn arbenig gan ei fod yn dioddef yn awr." Gadewch yn llonydd I mi, syr, a gad- awaf firian ohwi," ebe Hawes yn tfyrnig. Os rhegaf fi ef, gellwch chwi weddio drosto. Ni bydd i mi eich rhwystro. Nos dawch," ae ymaith ig ef. Mi weddiaf fi drosto of-a chwi." (I barhau.)

OES Y DARGANFYDDIADAU. I I Y mae yn wirionedd na bu, yr un oes mor enwog am ei darganfyddiudaa a'r nn bresenol. Gwneirdarganfyddiadan newyddion yn barhausyn y gwyddorau a'r celfyddydau. Nid oes 1r un wyddor wedi gwneyd y fath welliantau a chynydd a'r wyddor feddy- iniaethol. a cbydnabyddir yn gyffredinol mai y iniaethol, meddyginiaethol pwysicaf a darganfyddiad meddyginiaetbol pwysicaf a mwyaf lleeol yr oes yw Quinine Bitters Gwilym Evans. Meddyglyn llysieuol yw a doefnyddir yn helaeth mewn amryw wledydd gan gleifion yn dioddef oddiwrth lawer math o wendidau a chlefydaa, ac os oes unrhyw werth i'w roddi ar dyitiolaeth ddynol, mae effeithiolrwydi y feddyginiaeth hon wedi ei brofi tuhwnt i amheuaetb. Heblaw y awm priodol 0 quinine yn mhob dogn, cynwysa rinweddau ischaol amryw eraill o brif lysiaa meddyginiaetbol y byd; megis sarsaparilla, saffrum, mnywlys, lafant, cynghaw, a dantyllew, we,ii eu cytuno yn y cydbwysedd mwyaf hapus a ffodus, ac yn y modd mwyaf celfyddydgar a medrus sydd yn bosibl, i Bi, rbau gweithrediad cyflawn yr holl elfenau rhinweddol a iachaol a gynwysa y cyffyr. Mae y meddyglyn hwn, Quinine Bit ers Gwilym EvaDe yn ffrwyth nrbrawfiadau gofalus, ac ymchwiliad manwl am nifero flyn- yddau gan y darganfyddwr, yr hwn sydd yn un o fferyllwyr mwyaf medrus y deyrnas Mae wedi enill yr enw o fod yn 11 Feddyg. iniaeth Lysieuol Berffoithiaf yr Oes," ac un a 'gymera<!wyir gan bnt teddygon gwahanol f wledydd anhwylderau y cylla, yr afu, y giau &'r frest Mae ar werth gan bob SuryOydd I mown poteli 2s 9c a 4e 6e yr un. UncMwch dwyllwyr. Mae enw Gwilym Evans' Quinine Bittere" ar bob label, stamp, a pbotel o'r gwir Quinine Bitters. Anfonir ef hefyd yn d ti- dmul drwy y post am y prWau mhod ?an y Serchenogion:—Quinioe Bitters Manutacturing C?., Umtted, LJMeUv, South Wa'»s. '?

Y mae drygioni yn nhaith bywyd yn gyffelyb i fynyddoedd a ddychrynant deith. wyr ar y ffordd. Y waaent eill dan yn ym- ddangos yn fawr yn y peUder; ond pan yr agosbeir atynt, yr ydym yn cael eu bod yn Uawer 11«'an nrehfygol nag y meddyliasom ar y cyntaf en bod. I Pwna heb ei satlo.—Un diwrnod, galwodd gweioidog i weled nn o deuluoedd ei ofal ond yr oedd y tarfj sg oddi mewn mor fawr; fel na chlywent ef yn ouro y drws. O'r diwedd, aeth i mewn, a gofynodd yn hyf ac uchel, Hallo Carwn wybod pwy yw pen y teulu hwn ?" Atebodd gwr y tý ef, Wei, syr, os eistaddweh i lawr am ycbydig amser fe allai y byddwn yn alluog i'ch hysbysu :— wrthr yn ceisio setlo y mater hwnw yr ydym yn awr."

Y mae miloedd o ddynion yn gyffelyb i ganwyll gwyr mewn ystafell wag, yr hon y mae rhywun wedi ei guleuo a'i dodi yno. Y mae yn treulio ei holl fywyd i losgi ei hunan allan, ac nid yw yn gwneyd dim lies i neb. Y mae llawer dyn yo dechreu ae yn llosgi pabwyryn bywyd allan, gan ei ddal i fyny, ac nid ydyw yn taflu ei oleuai allan ar neb. Y mae yn oleuni, iddo ei hnnan, a dyna'r ewbl.

GWAED DRWG I G ? MN WYN Y CORFF, GWENWYN YR AFU, I GWEXWYN Y CYLLA, GWENWYN Y NERVE", GWENWYN YR ARENAV, HEB WAED—HEB FYWYD HEB WAED PUR—HEB IECHYD HUGHES'S BLOOD PILLS MEDDYGI IAETH FYDENWOG AT BURO GWAED A DILEU El HOLL DDRWG. Iachant yn uniougyrchol Waed Drwg Scurvy, Cornwydon, Tarddiantau y Croer. Cylla Gwan, Diffyg Traal, Biliousness, Dy. Pofnia, hvynt, eeen Pen, Afu Odrwg, xert Egwan, Iselder Ysbryd, Corffcw 'mg dd Gwyncgon, Poen Cefn, Fits, Nervousness. MEDDYG Y TAD, MEDDYG 1 FAM, MEDDYG Y MAB, MEIJDYC; Y FERCH, MEDDYG Y TEULU. HUGHES'S BLOOD PILLS. HUGHKS'S BLOOD PILLS. HUGHES'S BLOOD PILLS Miloedd yn tystia i'w wertli anrhaethol mu at yo ddi BYWYJ NEWYDD I'R GWAED BYWYD NEWYDD I'R CYLLA, BYWYD NEWYDD I'R AFU. BYWYD NEWYDD I'R ARENAL BYWYD NEWYDD I'R HOLL GORFF u.) ')'1 clod wedi cyrhaAdd i'r Gogled Deheu, Dwyrain a'r Gtxilawin. Gelwir am danynt o'r America, Canada, India, Chili, Awstralia, New Zealand Madagascar, China, Japan, ac Affrica. Llu mawr yn cael eu hiachan ya fea- nyddol. MODDION Y GWANWYN, MODDION YR HAF, MODDION YR HYDREF. MODDION Y GAUAF. HUGHES'S BLOOD PILLS ;'™Y maent ar werth gan bob Chemist a Patent Med cine Dealer drwy y wlad, am Is lie, 28 9c. 4s 6c; trwy y Post am Is 3c, 2s lis, a 4s 90 oddiwrth y Perchenog,— JACOB HUGHES MANUFACTURING fill CHEMIST PENARTti, C A R D I F F Dim yn bur heb lun calon ar boh Box ar Label Coch. YN AWR YN BAROD-PRIS DWY GEINIOG LLAWLYFtt AR GENESIS. yn cynwys Hanesiaeth Ysgrythyrol, Genesis xxvi-I., gyda Map, gan Edward Jones, Bangor. Gostyngiad i ysgolion a thelerau arferol i lyfrwerthwyr. D. W. DAVIES, 19, Bridge-street, Caernarfon. MOO- E'S MUSIC WAXEHOaSE Pianos, I^ar 9 ans,violins Ban j os. Gui- -0 iums yn I n r tr.- Purchase System Harmoniums hollot wydy am4gini Arian Parod, neu 5s ymis am ddwd flynedd, 26 mis, yr hyn fydd yn Bp 10s, Accor dians rhagorol iawn o 3e 6c. Gellir caal Cata- loguedarluniadol, gyda'r prisiau a'r telerau, gan yr Agent fydd yn galw yn mhob man boh mis, end ymofyn a THOMAS MOORE, 7, North-road, Caernarfon. CYFANSODDIADAU NEWYDDION UAN ALAW DDU. MOTETT Dyddiau dyn sydd fel glaa- welltyn." I gorau o leiaiau cymysg. Y ddau nodiant, 4c, DUETT, ddessfrifiadol, i Treble a Tenor Y Tylawd a'r Cyfoethog" (The Poor end Rich], Yn y ddau nodiant, Is. D.S. Mae y ddau gyfansoddiad uchod i fod yn gystadleuol yn Eisteddfod Geaedlaethol Abertawe, 1891, Y GÔg" (The Cuckoo): Canig i leisiau gwr- ywaidd; y geiriau gaa Dyfed. Hen- Nodiant, 4c; Sol-fa, 3c. Trai a Llanw:" Can I Baritone aeo Mezzo. Soprano, yn y ddau nodiant, 6c. ANBHEM "FelyTesturiaTad;"buddat-ol yn Eisteddfod Dalaethol Porthmadog. Sym),2c. CANTATA syml gvaegredig: Y Bugail Da (Tht Good Shepherd). Y drydedd fil yn bared'. Hen Nodiant (piano scoro), 2a 6c, 38 Sol-fa, Is 6c, lg 9c. Cvhoeddediggan yr awdwr-Ty Alow, John trees, Llanelly. Aufoner am catalogas yfl&wn. SAFETIES. In ""I l: o 0 d z t'>Ï2I ,tMi:A1 M B. OWEN. 9, E J\. 8 T GAT E S TR E' E CARNARVON, is Sole Agent tor North Wales for the elcbrllte1 Raleigh Safeties (as ridden by the Champion Road Riders), the rer.owncd Star Safeties and other well-known makes, and supplies single machines at Wholesale Prices foi Cash, or on the Monthly Payment System. Price Lists Free. TO ALL ZLEN WHO wian to MarrY a.d live a ha-)P life, *Si"t Health u? Vigour; to those wào &1'8 k'lf A h THIS, Shadows of their former 1dU| selvea.it is a boon; sem ior it O ■ MIBROB, tref in envelope. Aadywe- The Secretary 8 &4 FitMCan Sqaai, Cheffleld a|»ost card SYMUDJADAU AUERLONGAU Y MRI EVAN JONES & CO., OAERDYDD Caerdydd, Mehefin 6ed, 1891. SOUTH CAMBRIA B.S., wedi cyrhaedd Rot- erdam o Carthagena, Mebefin lleg. SOUTH WALES, S.S., wedi cyrhaedd Bord, eaux o Fiume, Mehefin 6ed. ILLIARDS OR BAGATELLES All those requiring New or Second hand Tables, Requisites or Billiard work done should before going elsewhere, send for New Price List Cloth and Cushion 8amples, to HENNINù BROS 29, High-street, New Oxford-street, London, E.C. T. MARGUS AND co., 13 A,.MOS3.STREET LI VERPOOL. ABSOLUTELV THE LUWEST AND CHEAPEST JJOUSE FUHNISHERS FOR CASH OR W THE HIRE-PURCHASE SVSTEM. SOME OF THE A")VANTAGFS OF THEIR HIR "PUItCHASb, SYSTEM OVER OTHER SO-JALLED HlitE SYSTEM HOUSES 1. We have the largest silecti in of the best manufactured goods in the kingd m. 2. No guarantee or security is required. 3. All bu!-in< ss transacted with us is treated in a strictly private a id oonHdeatt J mainer. 4. Xo in iic tion wli /ever i.3 given that the goods are on hire. 5. Bein bona-fi fe mtnufacturers of almost every article we a ill, a'd haviga large capital at otir command, which enables us to sell considerably cheaper on our Hire-Purchaso System than most of hose firms that sell for cash only. 6. All our goods are delivered free of charge, and there are r;o ad iitio ial expenses or charges on our Hire-1 urcha^e System. 7. As soon as the sti mlated amount has been paid the goods become the absolute property of the customer. S. Wo are prepared to give a guarantee in writir g of the soumlna,s and solidity of every article-wo sell. 9, If any j ersoudoubts the accuracy or these statements, we are pivjiared to prove up to the very hilt every statem -i.t made. 10. Wo invite an inspection of cur Stock and Workshops ac any time during businesi hours without exp cting th it such aa inspection should be accompanied by a purchas. NOTE ADDK^SS, AND DON'T BE MISLED BY OTHER ADVERTISERS. T. lVIARCUS AND CO., THE LARGEST AND CHE APE-T HOUSE FTJ RNISHERS FO" CASH OR O THB HIRE-PURCHASE SYSTEM, 13A, MOSS STREET. WORKS AND WAREHOUSE 111, 116, lis, BLiANDFOKD STHEET, AID FAIKCLOUGH LANE, LIVERPOOL. CAKOLATT NADOLI G. PRIS GEINIOG. GEMAU Y SOLFFAYDD set casgliad o ganeuon gyda chyfdliant, Yl' nodiant y Tonic o:ffa hh?.?ul. U yn awr y.. barod. pris 5ch yr un, neu y ddwy "n ynghyd mewn am en hard" Is. CVDYMAITH Y POLFFAWYt Kef tri o ddeuawdau s>y la cliyfoili nt, yn nodiant y Sol- ffa, pris 6ch. Cynwy>iad—"(Jorjn gan Dduw" Yr lesu wrth y llyw," Ar ol yr haf." C 11 R I S Ti N A Cantiwd Nowydd, seitie-iig ar Alegori John Bunyan. ilaey gwaith hwn wedi ei drefnu gogyfer a churau i -uainc, ac yn sicr o fod yn boblo^aidd. Pris y go r au yn unig, 2g. Y TYMHOKAU {& £ cantawd o nodwedd ddifyr ae addysgiadol, yn CynViYs amrywia"th mawr o Unawdau a Chyd- anau bylion a rJiîyru". Mae y derbynia: cyffredinol mae y rhai hyn wedi ei gad yn baiod yn prod cu bod yn cyfarfod âg angh; n y wlul. A trystiolaeth gytfrdinol y c-r.u ydyw, eu bod yn sicr 0 ddyfod y pethau mwy f poblogaidd yn Nghymr J. Y GAUAF A AETH HEIHIO, S.F. 1c, H.N. 4c PWY YW HUN, S.F. Ie. H.N. 4c. Dau gydg..ti rhagoro' i gvstad eua'th, Y BACHOEN" A'R RHUS VN, (C neu E flat) HYWEL Y MILWR. Dwy gan dde?grifiadol, yn y ddau nodiant Sell yr un. Anfonwch a". restr 0 Gnneuon, Deuawdau, &e. Mae 11111rywilioth mawr o Ganta»'dau ar taw, o ba rai y ma dso,, D..O;3 CH ,Vb0H UGAIV MIL wedi eu gwerthu, a'r gworthiant yn cyrirddu /ouarhiu3. Cyfeirier gyda blaondftl at yr awdwr, H. DAVi £ rf, A. (Pencrdd Maelor), BrvnGwv > Cefn, Ruab< n Q.LOBE Jj'UR.VlSHIN G 0OMPANY Dodrefnwyr Tai Cyflawn Cyfanwerthol, a Msimv'Tthid. 12, 14, 16, a 18. PEMBROKE PLACE, LERPWL. DODREFN AM AR [AN, NEU AR Y GYF- UNDKEFN LOU-FENTHYCIOL AM JiRlSIAU ARIAN PAROD. CWMNI DODREFNOL Y GLOBE yw yr hynafa'r eaniaf o'r rhui yn dwyn yn mlaen fasnach ar y gyfundnia log-feuthyciol yn y f»laethac; y maent yn eyfleuwi dodrefn i dai, gwesta', a phalasau, llawer iawn rhatach nag y gwna y mwyafrif o'r roasnachdd sydd yn gwertnu am arian parod yn unig. Yr ydym yn alluog i wneyd hyn dnry fod genyu gyfalaf mawr at eiri galwa l, ae hatyd drwy oiti bod yn wneuthurwyr y prrf nwyddau a worthwn. NID OES EISIEU SICHWYDD, DIM TREUUAU YCHWANEGOL, AR ELN CYKUVDREFN LOG-FEN- THYCIOL. Y mae ein dull t>ia chyfittwn 0 ddwyn ein masnach yn mlaoR, a'n teler ihesymol. s'a prisiau iel mor adnabyidua trwy Ogledd; Lloegr a Chymru, fel nad oes eisiau ychwaneg o sylwadau, Telerau cyffrelinol, y rhai, fodi bynag, y, geIlir eu cytnewld 1 gyfarfod eythusderau eill, ewsmeriaid. Xaliadcu wy'imosol, misol a chw.irterol:— SwmyP. yniaat lOp, Taliad 0 S 6 yr 8nos. x 20p, „ 0 ä 0 11 50p, 0 10 0 1, 100a, 0 17 6 500p, „ 4 0 0 Bydd i arehWlhad 0 n tftoc roddi ar unwaith. foddbad i'r rhai sydd yn bwriadu pwrcasa en bod yn rhoddi quell gwer'h a thelerau. hawddach o daliaiau na'r un masnachdr cyffelyh yu v Tala >thau. DODREFNIR AM ARIAN, NEU An Y GYFCNDREFN LOGr FENTHlCIOL Anfonir Golygleni newyddion, Rhaglen Fawr Ddarluniadul, Earn y Wasg, a'r Pris-restr dtwy y llythyrdy ar archiad. Enwch y papyrvwn. GLOBE FURNISHING COMPANY. 2, 14, 16, a 18. PEMBROKE PLiCK. LERPWL. 0 BWYS I FFIJRMWSR. BEPYDIWYD 80 ALYIIEDD. RHODDWCH BRAWF AR BLADURIAU ENWOO OWEN DAVIES Cylnabydd r y PL VDURiAU B' d-enwo? hya gan y rhai sydd wndi en dfnydil) ea bod VT GOElT A'R RHATAF! AMQHVDM4R0L AM WASTAD- RW/DD V TYMHEREDD A PHARHAD Y MIN. Dylai Ffertiwyr roddi pr wf arnynt, a'u proft drostvnt en hundn, ac UNWAITH V RHTODIR PRAWF ARNINT, IJEFNYD01UHWY nOB AMSER Ar werth gan Tronman?era, Ma«nachwyr,"a Goflant; n u oddiwrth yr unig berchenogion, DAVH? A.ND DAVIES, 1 LLANIDLOES.

9 zaqg ogmrrio. ) —— « TYWYSOG CYMRTT. I Nid oes dim yn fwy tebyg o ddwyn I Breninoliaeth i waradwydd ae anfri yn y wlad hon na dadleniadau cyffelyb IIf rhai I wnaed o flaen Art?lwydd Coleridge yn yatod cynghaws y baccarat, medd Lladmerydd yn y IYst < £ r Dydd:— Ni ddylem betruso eu condemnio yn yr iaith I gryfaf, a dylai llais y wlad ddychafu mor uchel nes gyru cywilydd ar Dywysog Cymru i weled ei hun gyda'r fath gwmn'iau, ae yn anwedig i weled ei hun, fel y mue y dystiolaeth ar y prawf yn dango., yn cymeryd rhan ar- weiniol yo eu hapchwareuon. Os na lefara cyfundebau crefyddol yn uchel yn erbyn y fath ryfedd ac ofer ymarweddiad, pwy a wca hyny? Gofidia Seren Cymru fod cymaint o wa- haniaeth yn cael ei wneyd rhwng y tlawd a'r cyfoethog gyda gamblo. Uospir y tlawd am chwareu am ycbydig o bres, a da y gwneir hyny; ond paham na chospir hefyd y cyfoethog yr un modd, y rhai sydd yn chwareu nid am ycbydig geiniogau, ond am ddegau a channoedd o bunnau ? Hyn sydd flin yn ein golwg: pe gwelid ychydig hnciau yn taflu ychyd:g geiniogau i fynyaryrheol, buan y cacnt weled y to fewn i furiau diaddurn carchar ei Mawrhydi, ond os y hydd Jarll neu Dywysog yn ewyllysio treulio ei dda mewn rnedegteyad cettylau, mewn boxing ta'oont, neu i chwareu cardiau, coir llu mawr ydynt barod i'w hesgusodi h iry, Llawdrwm iawn yw y Celt ar y Ty- wysog;— Ei eiddo ef oedd rhai o'r pethau oedd gan- ddynt at ddwyn y chwareu yn mlaen, ac efe a gymerai ofal yr arian. Hwn fydd Pen Eglwys Loegr wrdi mirw ei fam, a disgwylir i ni fel gwlad ei Barchu pan ddaw i awdurdod, a gwaeddi, "Byw fyddo'r Brenin." Ond pa lodd y gallwn wneyd hyn pan y gwyddom fod ei eeiampl wedi tueddB i lygru y deiliaid ? Nid yw y Llan yn dweyd rhyw lawer am y Tywysog, ond condemnia hapchwareuaeth yn bur ddifloesgoi. Gyda Haw, bethddeuai o Gronfa o Newyddion y Ltanooi bai am y Genedl? Gwelwn fod ychydig fwy na haner chwe' colofn y Gronfa wedi eu cymeryd o'r Genedl. Nid peth bychan yw gallu bod o wasanaeth i'r syhoedd. Mae mwy o lygredd a thwyll yn mysg dosbarth lluosog o gyfoethogion ein gwlnd nag a ddychymygodd yr un dyn erioed," medd yr Wythnos. Cododd yr achos hwn gNN-- y lien oddi ar anfoesoldeb ecLrydus yr aristocratiaid, Mae y gwvr yn anffyddlon i'wgwragedd, a'r gwKgedd yn anffyddlon i'w pwyr, "Mae ya amhvg iawn," medd yr Wythrns, fod dosbarth uchaf cymdeithas ar y down grade mewn ystyr foesol." "Bacbgrn gobeithiol ydyw ef," medd y Werin am Dywysog Cymru. Er mai ef ydyw brenin dyfodol y deyrnas, ac er ei fod yn fab bare. can' mlwydd, nid yw eto wedi giirphen hau ei wild oats. Beth wneir ug ef? A ydyw yn werth i'r genedl gadw dyn fel efo i fyned o'r naill råB geffylau i'r Hall, ac i chwarel1 cardiau eL gamblo wedi bo nos ? Nid cwestiwn o deimlad yn unig ydyw hwn Telir i'r Tywysog, ei wrai; a'i blant 86,0 Op bob blwyddyn. Gymaint o ddaioni ellid wneyd g, da r arian hyn A chymaint hi o ddrygioni ac anfoesoldeb fyddai yn ein gwlad pe ceid ymwared bythol o'r sawl sy'n en derbyn ac yn eu gwrio yn breseDOI A beth am enw da Coron Prydain Fawr? Meddylir yn uchel gan lawer o'r Goron A fydctai yn anrhydedd i ni os mai gan greadur fel Albert Edward y ea ei gwisgo ? Uwell heb goron, debygem ni, os na ehiir rhywun am- genach na gambler i'w gwiigo. Y PAB A LLAFUR. I SiiJm-vyd yr HtraUl Cymraeg gan gylch- j iyhyr y Pab ar gwestiwn Uafur. Nid yw, mfddai, ond cyfres o sylwadau di-ddrwg J uH!da ac amwys, ao ni roddant unrhyw I gynorthwy i ddatrys yr auhawsderau sydd yn gwabsnu noeistr a gweithiwr. Niddywed ddim gwerth ei wybod am rai pynciau, ac y mse yn hollol ddystaw am bynciau pwyaig ereill. I KgYDDFEYBWYR LLYGAD OAUAD, Dyna eilw y Dydd y Rbyddfrydwyr hyny foddlonant i Gsidwadwyr gipio ieddau Seaeddol yo ddiwrthwynebiad, megis y gwnaeth Rhyddfiydwyr Dmas Llundain a Gorllewia Derby. Dylid yrnladd pob sedd bob cyfleusdra. STANLEY. Dywed Swalia nad yw Stin'ey yn gwadu ei genedla^ttioldeb. A phe bai yn gwneyd byny, ni fyddai yo ddigon o esgus dros i Gyngor Trefol Caernarfon wrthod roddi iddo dderbyniad cyhoecidtis. Atebed Gwalia y cwestiwn: Os Cymro ydyw Stanley, paham y mae yn gwrthod cydnabod y ffaith A oes at no gywilydd arddel ei han yn Gymre ? rEEGSTHWYK GYSOB.THWYOL, I Dywed yr Hen Wr Llwyd yn y Owyl- iedydd fud angen mwy o bregetbwyr cynortbwyol.. Fel y mae yn bresenol disgyna rhan ormodol o'r fcaich ar ysgwyddau y rhai sydd yn awr yn gwasanaethu. Anfantais Uawer o'n pragethwyr cynorth wyol yn sefjllfa bresenol pethau ydyw fod yr alwad arnynt. yn rhy drwm. Ni ddylent gael gwasgu arnynt i bregeth a mor ami. Dylid sofio fod ganddynt eu galwsdigaethau, Dylent ?ael mwy o MMer—dy!ent gael bod yn fwy 0 "wyrdyeithr yn y pulpudau yr ant iddynt. dydai yn fantais elly 0'[ naill ochr a'r llall. Hyd f gwn i, o'r gornel yma, y maent at eu; gilydd yn gwneyd yn rhagorol iawn. I FRIFATHKlVW ABERYS-WYTH. I Gwir ddywed y Gcltmd na fa Coleg Aberystwyth, yn ystod ei holl hanes, mewn argyfwng pwysicach na'r un y mae ynddo yn awr. Yr hyn sydd yn cyfansoddi'r ar- gyfwng ydyw dewisiad olynydd i'r Dr Edwards. Dylai y prifathraw, medd y Goleuad, fod yn Gymro, ac mewn cydym- deimlad llawn a llwyr syniadau crefyddol y genedl. Pwyswyd ar yr no gwirionedd genym ninau ychydig wytbnosau yn ol. Camgyraeriad andwyol fyddai penodi gwr i'r swydd na tyddai gan rieni crefyddol Cytara ymddiried ynddo. I ADDYSG RkD. -1 Creda y Gymro mai mesur gonest a theg iawn ydyw y meenr addysg rad a ddygwyd o flaen y Seoedd yr wythnos ddiweddaf. Er fed amryw bethau ynddo yn gofyn eu diwygio, creda na fydd i'r Rhyddfrydwyr ei wrthod yn ei gyfanswm. Rhyfedd gweled y Toriaid yn dwyn yn mlaen feenr o'r natur yma, y Toriaid fuont ar hyd y blynyddoedd yn gwrthwynebn Iledaeniad addyag, ac yn credu yr athrawiaeth nad oedd dysgu'r plentyn tlawd yn ddim amgen na gwneyd dennydd dyn diog a drwg ohono." Syria y Faner fod y Toriaid wedi dyfod a mesur mor Ryddfrydol a Mesur Addysg Rydd i'r Senedd. Yr esboniad yw, ea bod yn dymuno diogela yr ysgotion Eglwysig, ao yn ceisio enill cri o'n plaid erbyn yr etbo!iad cyffredinol nesaf. Amser a ddengys pa un a lwyddant yn en oais ai peidio. Yr nnig wrthwynobiad pwyaig i'r meanr ydyw ei fod yn darparu rhoddi arian y cyhoetld i yagol. ion enwadol, ysgolion na chant en rheol- eiddio gan y cyhoedd. Yn erbyn hyn fe fydd i'r Rhyddfrydwyr ymladd .'0 holl egni.

LLYTHYR 0 PARIS. I (GAN MB BUIS OWFS, GYNT 0 II GAERNARFON]. I AEDDANGOSFA NEWYDDIADUEOL. I Atyniad mawr yma y dyddiau hyn ydyw I yr nn a elwir "Arddangollfa Cyhoedd- jadol," yn yr hon y mae holl newydd-1 iadaron y byd-mor bell ag y mae yn bosibl cael gafael ynddynt-wedi eu casgla yn nghyd a'a trefna fel y gallo'r sawl fon dymuno weled ar uawaith pa fatb gyfryagaa sydd gan y gwahanol wledydd i gyhoeddi newyddion, i hysbysa, ac i gofoodi darlith- ian neu ysgrifan eu siaradwyr a'a hysgrifen- wyr. Wrth chwilota ymysg y newydd- iadnron Seisnig deaais ar draws y Genedl, yr Herald a'r Celt. Peth dieithr i mi oedd galln darllen newyddion yr wythnos mewn gwahanol newyddiaduron Cymreig mor bell o Gymra lonydd Ond yr hyn a'm synodd ydoedd gweled ar en conglan y gair "Anglais" (Saesneg) wedi ei ysgrifenu. Gofyaais am y director, ac eaboniais iddo fod cymaint o wahaniaath rhwng Saesneg a Cbymraeg ag oedd rhwng Firaucaeg a Hindustani! Ac ychwanegais mai dyna oedd nu o'r profion cryfaf feddem fod y Cymry yn genedl. Wedi ycbydig o ym- ddiddan ar y tebygrwydd rhwng y Llydaw- iaid &'r Cymrv. a rhwna yr ieithoedd siaredir ganddynt, gufynodd i mi enw yr iaith, ac yfgrifenodd ya lie Saesneg y gair Gallais"—yr enw Ffrancaeg am iaith Adda. Sylwodd hefyd ei fod wedi ysgrifenu i amryw o'r papyran Ffrengig, ac yr oedd y Celt wedi cael rhyw eylw arbenig, fel y papyr newydd lleiaf yn yr arddangosfa. Nid ydyw y ffaith fod newyddiaduron Cymreig yn cael anIle ymysg newyddiaduron y byd mewn arddangosfa yo Mharis yn rhyw ffafriol iawn i'r rhai hyny sy'n wastad yn ceisio gwneyd allan fod yr iaith yn darfod Byddaf yn gresynu at y giwaid Dic-Sion- Dafyddol fydd yn dibrisio Cymraeg, ac yn manteisio ar arosiad o "blwyddyn ond tri- cwa ter" yn Lloegr i Iwyr angbofio seinian a llytbyrenau a ffarf geiriau yr iaith yn mba nn en magwyd, gan ddewis yn hytrach siarad y Sassneg yn Ngbymro na siarad yr hen iaith anwyl. Ac yn gyffredin iawn nid yw en gwybodaeth na'u hyngaciad o Saesneg yn gampus. Pe buasem ni fel Cymry yn gwybod gwerth gwybodaeth o'n hiaith fel lIylfaen a chymhorth i gyrhaedd gwybodaeth a gallu i siarad ieithoedd diweddar heb rhyw lawer o ddiffyg na llawer o acen buasem yn llawer mwy pybyr nag ydym dros ei chadw yn fyw ac yn bur. Eu hiaitb a gadwant." EGLWYS Y SACRE CCEUR. Udoe (ddydd Uwener), agorwyd, gyda seremoni ysblenydd, eglwys fawreddog y Sac:č' Cceur yma, gan y Cardinal Richard, Arehesgob Paris, yn cael ei gynorthwyo gan amryw o ucheHvyr yn y cylch eglwysig. Gwyddis fod y ddinas hon ar wastadedd, ond yn agos i'w tnhuriau ymgyfyd bryn tra uchel a elwir Bryn Montmartre, ac ar uchaf-bwynt y bryn hwn yr adeiladwyd eglwys y Galon Sanctaidd. A dyma banes y symudiad er ei gychwyniad. Yn y flwyddyn 1870, yn awr cyfyngder mawr y wlad hon (pan oedd yr EHmyniaid a'r Firancod mewn rhyfei), rhoddwyd bod i'r syniad o adeilada eglwys fawr genedlaethcl "i VlDentbur iawn am ein pechodau, ac i dderbyn 0 drngaredd diderfyn Calon Sanct aidd ein Harglwydd lean Grist faddeuaotam ein troseddau, yu ogystil a'r cymhorth hwnw a all yn unig ryddhau ein hanwyl bjn (y Pab) o'i gaetbiwed, a tberfyou gwaean Ffrainc," gan y Tad F. de Boytecve, a dau neu dri o leygwyr, a cbymerwyd y syniad i fyny yn union s;an yclrciinal Pie. Y cbydig I wedyu bendithiodd y Pb y gwaitb, a thyn- odd allan y Uw Cenedlaethol Ffrengig. Ar ol helyntion blinion y c n u dechreuwyd ar y gwaith o ddifrif. Gv'awiai cyfraniadau i mewn o bob cyfeiriad, ac oddi wrth bob dosbartb o gymdeithas: ac yn 1872 pregethodd y Tad Monaabrfe (pregethwr ardderchog ydyw hefyd—"Evans Salem" yr Eglwys Babyddol) ar y geiriau oeddynt i gael eagosod ar yr eglwys i— Qhristo ejoaque Sacratissimo Cordi G-allia poanitens et devota." (Ffraino yn edifeiriol ac yn flyddlon i Grist a'i Galon Sancteiddiaf.) Duwiswyd safle uchel Montmartre fel y lie mwyaf cyfaddas, ac yna daeth yr anhawsder o gaal gan y Llyw- odraeth Werinol i ganiatan hyny. Yr oedd yr ornest rhwng y Pabyddion a'r Rhydd1- feddylwyi yn faith ac yn galed, ond o'r diwedd trechodd yr Eglwys. Gosodwyd y sylfaen yn 1875. gan y Cardinal Guibert, pryd yr oedd yn brosenol amryw dywysog- ion a mnwrion y wlad, a miloedd o gyn- rychiolwyr o bob parth o'r wlad. Mae'r adeilad yn 100 llath o hyd wrth 60 llath o led. ac y mae ar ffurf croes Roegaidd, gyda th-tr uehel. Mae'r nave enfawr yn abl i ddal 10,000 o addolwyr, ac y mae 15 o gapeli o'i gwmpas. Y mae'r llafui i'w haaeiladn wedi bod yn fawr iawn canys costiodd y gwaith o osod y sylfaeni y swm o 5,000,000 fr.. (200,000 o bnnnaa). Y mae'r arian wedi cael eu eyfronu gan filiynau o bobl, ac y mae f y swm o 24,000,000 fr. (YD agos iawn i FILIWN 0 BUNNAU) -1 wedi dyfod i law o franc i franc, o geiniog i, geiniog. Y mae cyfranwyr swm neilldnoi yn cael y fraint o roddi eu henwau ar un o'r colofnau neu gapeli, ac ar un o'r rhai blaona,, gwelir mai y sawl a'i hadeiladodd ydoedd owmni o hen ysmygwyr, y rhai, trwy roddi heibio'r bibell, a gyfranasant yr arian angenrheidiol i'w chyfodi. Y mae'r llawr wedi ei orchaddio gan garpet wedi ei weithio gan foneddigesan o'r tenluoedd mwyaf urddazol yn Ffraihc, ac wedi ei addurno ig arwyddeiriau a dyfeisiau gwahanol drefydd a siroedd Ffraine, yn nghydag eiddo Alsace a Lorraine. Ddoe, unr gynar a chwech ya y boreu,. tybiwn fy mod yn oanlyn y dorf i'r oedfa hwyrol yn y sasiwn. Cannoedd o bregeth- wyr Pabyddol, meibion a merched. Yr oedd y seremoni yn hynod darawiadol ar caOtJ yn ardderchog. Ac wedi taenellu dwfr sanctaidd ar y mnriau, traddododd yr hen gardinal urddasol araeth o'r pwlpui sydd wedi ei adeiladu iddo. Yn ddian, dyma un o'r eglwysi mwyaf ardderchog yn y byd. Ac y mae y ffaith fod cymaint o arian wedi ei gyfranu, a'r eglwys wedi ei hadeiladn, yn brawf anwadadwy fod gan Babyddineth afael gref ya y bobl hyn eto. lOud, a dyweyd y gwir, byddaf yn meddwl pan yn yr eglwysi gorwych hyn yn Mharis, —pan yn gweled gwisgoedd gnreuredig yr offeiriaid, y croesan arian ac anr, y thnseran aur, y canwyllbrenau a'r canwyllan fyrdd, a'r delwan, ae yn nhrygordy y Notre Dame, lie y mae aur fel ceryg, &c,-beth ddywedai lean Grist, yr Hwn oedd heb le i roddi ei ben i lawr, pe buasai ar y ddaear yn awr, am hyn rli ? Tybed na ellid gwneyd rhywbeth i leddfu poanau dioddefwyr, i roddi bar a i'r newynog, i ddwyn Ffrainc ddidduw i feddwl am. grefydd ac am fyd arall, gyda'r arian a werir yn ofer am y moethau a'r addurniadan hyn P Nd, na, y mae gwagder seremooian a dirgelion y gyffesgell a'r gwasanaethau yn gyrn'r Ffrancod yn anffyddwyr. Mae gwaith da yn cael ei wneyd yma ge.n y MCill Misioo a chenhadaethsu ereill i geisio cael y Parisiaid penchwiban i werthfawrogi syml- rwydd Protestaniaeth, ac yn wir, credaf ei fod yn fwy eydnaws &'u chwaeth na mysteHet Pabyddiaeth.

Fe bregethodd gwr parohedig un boreu Sul oddi ar y geiriam" O'ch tad diafol yr ydycb chwiac yn y prydnawn yr un diwrnod, trwy rhyw gyd-darawiad hynod, ei destyn ydoedd :Y plant, ufuddheych i'ch rhieni." Duw ay'n gwella'r olaf, ond y meddyg ga'r clod, Yr ydych yn gweithio yn galed, William ..neo," meddai gwr un tro wrth weled dyn yn tori oeryg ar y ffordd. "Ydwyf, ydwyf," meddai yctau; "ond ydyw y Beibl yn dweyd, mai trwy chwys dy fara y bwytei dy wyneb 1" Siarada golygydd y Mutical AnhoaC yn y medd uwchaf fit CoOOA OADEPRY fel diodi [ ymborth i gleifion yn herwydd ei burdeb, ci ansawdd nokel, a doddadwyaeth mawr; a chynghora yr Alwedigaeth Feddygol i gofio, wrth gymeradwyo CoCOA, fod enw CAmnfT ar anrhyw becir-, of-Drwvdi a bardeb

MÔRDEITHIO YN Y I DYDDIAU GYNT: SEF, I HANES MORDAITH 0 GAERNARFON I I OGLEDD AMERICA. DRI CHWARTER CANlUF YN OL. I (Parkad). I 27ain, cawsom redfa go dda, er doe; y gwynt a'r hin yn bur deg a ffafriol; am I( haner dydd yr oedd gwresogrwydd awyr yn 64, a'r dwfr yn 55 o raddaa. Cafwyd un llangc yn euog o droseddu'r seithfed reol; rhoddwyd ef dao y gosp. 28ain, parhaodd y gwynt a'r hin yn deg, heb nemawr yn seilion o gletyd y mor; yr oedd y gwynt yn tueddu i'r d'lhen ddwyrain; gwelsom le6tr yn wynebu taa Lloegr.—Diweddwyd y di wrnod hwn, mewn cyfarfod gweddi; a pharhawyd hyny bob prydnhawn, pan y caniatai'r hin. 29sio, y gwynt heddyw i'r dehea, ond moriasom, yr wyf yn deall, yn agos i 140 milldir 0 tfllrdd, yo y blaen er doe. Siaradwyd k llestr, brig, wedi dyfod o York Newydd, mewn pedwar diwrnod ar bymtheg; bu hon yn achos o lawenydd i ni, gyda golwg y gallasem ninau gael rhyw dir, yn mhen hyoy o amser. Yr awyr yo 59, dwfr 57 o raddau. 30iin, cynhyddodd y gwynt heddyw, a thueddodi ir gorllfjwin; ond aethom dros 130 o filldiroedd er doe. Yr oedd y m6r yn fwy bryniog nag y gwelsom ef eto; dechreuodd llawer golli eu bltis at fwyd. 31ain, daeth y gwynt heddyw i'r de-orllewin, a'r gogledd orllewin;-y llestr ya o anesmwyth, yr hyn a barodd i lawer fyned yn gleifion iawn; dymarimser y daeth y gwynt yn groes gyntif i ni, ond cawso-n lawer o achos i fod yo ddiolchgar; oblegid yr oeddem wedi dyfod yn llwydd- iauns, dros saith gant o filldiroedd o'r tir diweddaf.—Heddyw'n Sabboth; cynhaliwyd yr addoliad cyhoeddiis, megis ar y Sabboth cyntaf; orid, yr oedd amryw'n methu dyfod iddo gan glefyd y mor. 0, y fath gysnr yw meddwl fod modd i gael dyfodfa at Ddaw, yn y dyfroedd tynihestlog hyn; a'i fod ef yn agos ar ddydd trallod. Mebefin laf, parhaodd y gwynt i'r gorllewin, eyda rhyw 'cbydig o gyfnewidiad, yn cbwythn'n anghyson, a'r llong yn siglo'n chwitbig, yr hyn a barodd i lawer roddi ec penau i lawr, gyda lipwer o feddyliau gofid- us. Yr oeddem yn awr, wrth edrych ym- laen ar belldar y ffordd, a'r olwg o wynt croes, yn barod i lwfrhau, a dyweyd, wrtb olygiadau allanol, na chyrhaeddem ddim i ben ein taith byth; ond feallai y byddwn feirw ar y ford-iitb; neu orf d troi'n ol yo y diwedd. Gailai'r meddyliau uchod beri anghysut mawr i'r rhai ag oedd heb fwrw'r draul, ac yn anwybodus o anhawsder a pheryglon eu taith; 'roedd llawer yn cyf- ogi mewn mawr boaa. 2fad, gwynt cyf- newidiol heddyw, o'r gorllewin i'r gogledd; y m6 r yn bar chwyro. yn enro'D erbyn mnriau ein ty, yr byn a barodd i rai feddwl fod y llestr yn ymddatod; rbwng selni ac ofn, yr oedd amryw'n o isel galon, ac yo dywedyd, 0 na chawn damaid odir dan fy nhraed, am unwaith; beth am hudodd i ddyfod i'r gofidiau byn! gallaswn fyw gertref o'r go,-on, oni b'ai y blys am y tir- oedd rhad, a'r byw gwych yn Americs; a I thyma fi'n adfeilio,—methu cymeryd llun- iaeth, ac yn ami mron dyfod a'm hymys- garoedd i fynu; Oh beth a wnaf? Eraill yn dweyd, Byddwn f jddlongar iawn, pH cawn ond fy rhai ar y ian, yn rhyw !e ar dir y Gwyddelod, ac mi a ymrwymwn, ond cael adref, na ddeawn byth mwy?,ch, i'r atrgylcbiad gnfidus, pnenus hwn; rd a fiidaeuwn y cilbi a roddais am fy morositii. 3ydd, y rbiu fbendf o'r dydd hwo, cawsom bil o wyn1', "C )D y nos taweiwen, Yr oe.1d llawer yn aebwyn mewn doln.-fau; rbai'n rhwym ikvir,; sc ereiil ya rbydd iawn n ran eu cyrph; rhoddodd y ciptain cyffyr': y i lawer o nonynt, a tu'n llesol i'w gwellhau: tywalltwyd firifgr poetb ary llawr a'r gwely- au, i bereiddio'r arogliadau. Haner dydd, canfuwyd llestr yn dyfod i'n cyfarfod, o'u blaen, yr hon oedd yn wynebu am Loegr; gofynodd y captain, a fynai rbyw rai gael eu rhoddi ar ei bwrdd, i ddychwelyd, ond, nid oedd neb yn cydsynio i dderbyn y cynyg; daeth o fewn cyrhaedd siarad a ni, a chanfuom mai'r llonc-bost (packet) Due lore, oedd yn mynerl o Halifsx i Loegr oedd hi. 4ydd, y gwynt heddyw o'r gorllowin ddeheu, y rhan fwyaf yn hin go ddymunol; as eb, salwch mawr oedd yn parbau'n gyff- rerlin yu y llestr; yr oedd llawer mwy o alwad ar ddoctor i'w gwellhau, nac am y cogydd i geisio bwyd iddynt. 5ed, parha- odd y gwynt yn groes, ac anhefydlog, o'r gorllewin ogledd i'r gorllewin ddeheu; nid aethom nemawr rhagein blaen; darfu pob nn yn ei dro, ymddwjn yo ffyddlawn i lanhau'r dec isaf, bob boreu; a gofalodd golygwr y Uwyth (super cargo) i ni gael dwyn ein gwelyau, s'n dillad j't dec yo ami, ac hefyd, i'r rhai seilion ddyfod i fyoy i gael awyr iachus am beth amser; yrhwn gymmemaa oecictert, yn enwedig, y merched, yn dderbyn yn gyndyn, gan ddangos llawer o aofoddloodeb o'r achos. 6ed, y gwynt eto'n parhau o'r gorllewin ogledd, i chwythu'n angbyson, a'r m@r yn o ddan- oddog, yn lluchio ambell i olehfa ar y dec; yr oedd rbai'n seilion iawn, methn bwyto dim, a'u cyllau'n wag oedd yn peri iddynt gasglu gwynt; llewygodd un wra'g, nes daeth y captain a rhoddi moddion iddi, yr hyn a'i hadferodd drachefn; yr oeddem yn gweled erbyn hyn, mai nid y rbai dewraf a chryfaf eu golwg. oedd y rhai goreu mewn caledi; yr oedd y rhai mwyaf aiddit yn cael ea cynbal o dan eu dolurian, mown modd hynod; pan edrychem ar eu cyrph, nid oeddent ond gweioiaid a salw, eithr, yr oeddent ag ysprydoedi cryfion, bywiog, yo dal ati'n ddewrion ryfeddol. 7fed, Cawsom wynt pwysig heddyw o'r de-orllewin, ac medd y morwyr, aetbom dros 100 milldir rhag ein blaen; gwelwyd ya angenrheidiol rhoddi cynorthwy i gapteiniaid y Caiouze yo en gwaith o drin eu bwyd; dewiswyd nn llangc yt bob no. Sfed, Parbaodd i chwytbu yn o drwm, gwelwyd yn angenrhfeidiol llsibau'r hwylian yo isel; yr oedd y mor yn gotchi ein trigfa ar ambell dro, ac yo ein hysgwyd ninau; yr oedd y golwg arno'n dra ddigalon; oiwl tew, a gwlaw man; salwch rnawr yn aros ar amryw; mawr oedd yr edifeirweh yn ein plitb, am ymadael A'n gwlad; bnasai dda I genyf, medd rhai, pe buaswn heb glywed am America erioed; rbo \va gymaint B)"O fy I meddiant, medd ereill pe bawn ond cael fy nbroed ar dir.—Siaradwyd a lie- rhwym hefo passengers, o Lerpwl i Quebec, allan er's 17 o ddiwrnodaa, fe tu'r olwg hon yn adnewyddiad i feddyliau llawer. 9fed, A/oeodd y gwynt yn y de-orllewin, a llawer ¡ o wlaw trwm ar ambell dro; yr oeddem yn hwylio tuag at y goriinwin ogledd, o hyd. lOfed, Cawsom wynt aaghyson heddvw, o'r gogledd orllewin i'r deheu orllewin, gyda pheth tawelwch. Yr oerfd amryw'n profc bias at fwyd. Yr awyr oedd, yn 66 a'r dwfr yn 61 o raddau'D dwymn. 1 egi Cawsom y rhan fwyaf o'r dydd hwn mytt tra nerthol o'r gorllewin ddeheu, a niwl tow on I*ambell i dro byddai'n clirio am ych- ydig. Ar y wyliadwriaeth ganol, gyda'r dydd, elywsom y morwyr yn gwaeddi allan, dacw yoys o rew; hyn a barodd i lawer iawngodi o'u gwelyau mewn giyn ddyelityu; nid un fawr oedd; yr oedd yo ymddangos yn hynod o wen ar wyueb y dwfr, ac yn cael ei gyru oddiamgylch gan rym ygwynt a'r mor. Cawsom achos eglur iawm yma i g&nfod gofal tirion rhaglnnketh tnag atom, yn trefna i nigael ei gadael beb ei chyffwrdd, yr hyn a fyddai'n aebygol iawn o. fod yn achos o longddryllia i, oaaem ar ei Ithrows. Dyma destyn newydd eta o ddiolehgarwch. i roddi'r clod am y waredigaoth, i'r Bod ag sydd a'r mor a'r rhew dan ei lywodraeth Yr hla oedd wedi cyfnewid yn fawr. Yr awyr ya 49J, a'r mor yn 42. o raddau. (I'w barhau).