Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
23 articles on this Page
CYFARFOD MISOL DYFFRYN CLWYD.
CYFARFOD MISOL DYFFRYN CLWYD. Cynhaliwyd yr uchod yn Bodffari, lau a Gwener, Mai 291io a'r 30ain. Llywydd, Mr R. Morris, Rhuddlan, Darllenwvd a cbadatnhawyd y eofnodion.—Penderfynwyd talu dros yr efrydwyr perthynol i'r Cyfarfod Misol hwn s)dd yn derbyn eu haddysg yn y Bala.-Cafwyd gair o brofiad y swyddog- ion, a hanes oysurlawn am yr, achos yn y lie.—Gwnaed sylwadau ar yr ystadegau gan y Parch D. Jones, Llanrhaiadr, a Mr Pryae Jones. Dinbych. Hysbyswyd y bydd y Cyfarfod Misol nesaf yn Ninbych, Mehefan 26aiu a'r 27ain. P"nc yr ymdriniaeth yno fydd Crefydd yn ngoleuni rheswm a phrofiad," i'w agor gan Mr Ezra Roberts, Rhutbya—Nodwyd personaa ynlmddiried. olwyr ar arian perthynol i gapel ysfaen.- Rhoddwyd caniatad i adeiladu capel newydd Seisoig yn Rhuthyn, yr hwn sydd i goatio oddeutu lOOùp, o'r rhai y mae 500p wedi eu haddaw yn barod.—Nodwyd personau i fyned i Penycefn i dderbyu llais yr eglwys yn ngalwad gweinidog.—Hysbyswyd am swm o artan aydd wedi eu gadael gan y ddi- wedrtftr Mra Roberts. Dinbych, at yr achos crefyddol yn y dref.—Penderfyawyd gofya am y grants arferol at gyoai yr aohoaion S!!ip.n g,-PeacHiwyd y Parchu B. HBghesac E. Jouts yn gynrycbiolwyr i mdeitlaasfa I y Bala.—Derbyniwyd blaenoriaid newydd- ion yn aelodau o'r Cyfarfod Misol.—Pasiwyd penderfyniad yn condemnio Mesur Ad- daliad i Dafat-nwyr.—Gwnaed coffad ac an- foowyd eydymdaitulad.-Pragethmyd gan y Parchn E, W. EvaBS, Pessarn; F. Jones, I Abergele; O. T. Williams ac S. T. Jones, I Rhyl; W. Ph. Williams, Towyn Dr I Hughes, GaeroMrfoni
Y LLNWR DYRNIL I
Y LLNWR DYRNIL I GAN Y DYRNWR MAWR." Prif waith cyfarfod diweddaf Cynghor Trefol Caernarfon ydoedd-gadael y atemar bach" fel y mae, a phawb i ym drochi o dan y "feis" gartref. Ai gwir fod yn Nghaernarfon dai nad ydynt yn gymhwys i foch i fyw ynddynt, heb son am fodau dynol 1 Dyna ddywedwyd, fodd bynag, yn nghyfatfod diweddaf y cyngor trefol. Y mae pob un Bydd yn gyfarwydd & cherdded heolydd y dref yn gwybod hyn er's talm, a myuych y cyfyd y eofvniad i'r meddwl, am beth y telir cyflog i swyddogion y Gorphoraeth ? Beth fyddai i'r swyddogion fyned yrwan ac yn y man am "dro" dtwy rai o heolydd iselaf y dref (Well-street, er enghraifft, chwedl y Cynghorydd Qwen Evans); dichon y gwelent mewn rhai adeiladan a elwir tai" fod bodau dynol yn preswylio ynddynt, pryd nad ydynt gymhwys i foch. Da fod y mater yma wedi bod o flaen y cycghor trefol, ond dylasai y pwnc gael en bystyr- iaeth dro byd yn ol. A yw urddasolion Eglwys Loegr yn meddu cydymdeimlad Ag anianawd DachsduruR dye ? Wel, atebed pob un yn ol y goleuni a fedd. Hyn sydd amlwg, fod rbai ohonytt yn liae iawn o ran syniadau tyda golwg ar Jeoedd sydd yn ddinystr i Iyda golwg'Y hydig ddyddiau yn el bu Deon Norwich yn siarad mewn cYDhadledd berthynol i Gymdeithas Ddirwestol Eglwys Loegr, a gynhaliwyd yn King's Lynn. Yn yatod ei araeth dywedai y Deon nad oedd yn credn nail gallasai y Saeson wneyd cwrw i beidio myned yn fflat rhwng nos Sidwwj a boren Llun Rhyledd athrylith y Sais J Ae yn mhellacb, yr oedd y Deon o blaid agor y tafaruau am haner awr wedi chwech ar nos Sul, a'a cau yn raddo), yn ol fel y byddai dynoliaeth foeBol y genedl yn codi. Dymunol fuasai gwybod a glywyd erioed y fath athrawiaeth o enan pregethwr o safle uchel yn mysg yr Ymneillduwyr. Yn yr ymraniad ar gynygiad Mr Stevenson i roddi cyfarwyddyd i'r pwyligor i gymeryd i ystyriaeth yn Mesur y Degwm y priodoldeb o ad-brisio y degwri yn ol gwerth y tir a'i gynyrch yn bresenol, o'i gymharu a gwertb y tir a'i gynyrch yn 18S6, pan wnaed y Commutation Act, darfa i ddau aelod Cymreig, Mr D. A. Thomas a Mr D. Lloyd George, bleidleisio o blaid y Llywodraeth, tra yr oedd yr oil o'r aelodau Cymreig ereill yn ploidleisio yn ffatr cynygiad Mr Steven- son. Y mae yn sicr genym fod gan Mr Lloyd George a Mr Thomas resymau digonol dros y cwrs a gymerasant er yr ymddeng. ys en hymddygiad ar y wyneb yn anesbon. iadwy, Yn ol a allwn ni weled, ameau y cynygiad oedd gwneyd y degwm yn fwy, yn y rhagolwg y bydd iddo gael ei wneyd yn eiddo cenedlaethol cyn hir: ac wrth gwrs mwyaf oil fydd y degwm, mwyaf oil fydd ein cyfoeth cenedlaethol, alleiaf oil fydd rhan y tirfeddiannwyr. Os ydym ni yn iawn yn ein heglnrhad o'r cynygiad, methwn dyfalu y llwybrau a gerddwyd gan y ddau aelod a nodwyd. Ar yr un pryd credwn fod gan- ddynt resymau cryfion dros eu hymddygiad, nen ni buasent yn cymeryd y cwrs a wnaeth- ant.
BETHESDA. I
BETHESDA. I Y BWRDD LLEOL, Prydnawtl dydd Mercher cynhaliwyd cyfarfod o'r bwrdd nchod yn y Douglas Arms. Cymerwyd y gadair gan Mr John Jones, llyfrwerthydd. Yr oedd yr aelodau canlynol yn bresanol Cynghorwr G. Brymer, Mri Richard Evans, I Caellwyngrydd; John Morris, Taogarth; E. D. Jones, Carneddi; Dr Roberts, Bathesda; ( William Williams, Neuadd Newydd, r Raohub; Hugh Thomas, Llanllachid; John Edwards, Gerlan; a R. B. Evans, derc. Darllenwyd cofnodion y cyfarfod diweddaf, a chawsant eu cadarnhau. Pasiwyd i alw am gynygion er cyflenwi y gwaith nwy â glo. Penderfynwyd adeiladu ystafell, Bwyddfa, ac ystorfau, perthynol i'r bwrdd, megis lie i gynal y cyfarfodydd, a swyddfa i'r trethgasglydd a'r ysgrifwas, ac hefyd Ile i gadw yr eiddo sydd yn perthyn i'r bwrdd. Pasiwyd i gydweithio Si Bingor, er cael dyn fel prisiwr i edrycb i mown i hawliau y bwrdd mewn trethi oddiar linell y ffordd haiarn rhwng Bangor & Bethosda. Ym- ddengys fod anghydwelediad parhaus rhwng awdnrdodan y ffordd haiarn ac eiddo y bwrdd parthed y trethi. Penderfynwyd mai tri swllt y bant fydd swm y dreth fwriedir godi y tro nesaf; ond bydd treth y dwfr fel o'r blaen. Gwelwn vn eglur y bydd peth gwahaniaeth yn swm y dreth i Lob un y mae ei ragrentiad yn uwch na 6p. Bydd y dreth yn uwch befyd. Ba amryw b)thau eraill ger bron, heb fod o gymaint dyddor- deb i'r cynoeaa. DAKLITH.—Nos Fercher, yn Dgnapel Carneddi, traddododd Proff. fl. Jones, M.A., Bangor, ei-ddarl; th ar "Socrates." Y r oedd y capel yn llawn o wrandawyr, a chafwyd darlith ddyddorol iawn. Cymerwyd y dair gan y Parch G. Robarts, Carneddi. Cafwyd sylwadau byr a phwrpasol gan y llywydd. Talwyd diolchgarwch i'r darlith- ydd, ar gynygiad y Parch J.Jones, F.R.G.S., ac eiliad y Parch EI. Jones, Llanllechid. Yr oedd yr elw yn myned at gynorthwyo yr hen batriarcb, Owen Owen, Freithwen, yn ei henaint a'i waeledd. DARLITH ARKLL.-NOS Wener, yn nehapel Bethesda, traddododd y Parch D. Adams, B.A., ei ddarlith ar leuan Gwyn- edd, a brad y Llyfrnu Qleiaion:" yr oedd hon eto yn ddarlith dtlyddorol dros ben. Cymer, wyd y gadair gin Mr T. Jones, N.P. Bank. Dyma y tro cyntaf i ni gyfarfod Mr Jones yn gyhoeddus, a chawsom ein boddloni yn fawryaddofeleadeirydd. Eiddnnwn iddo lwyddiant yn Bethesda. Diobhwyd i Mr Adams am ei ddarlith odidog gan y Parch T. Roberts, Jerusalem, yn cael ei gefnogi gan y Parch R. Rowlands, Treflys. Elai yr elw at gynal ysgol ddyddiol y Cefnfaes. Da genym weled safon darlithiau yn cael eu codi; yn lie y ddarlith ysmala a chwerthinus, dyma ddarlithcedd dyddoiol, addyshiadol ac adeiladol. Teimlwn yn ddiolchgar i'r Proff. Jones a Mi Adams am danynt. Gwyn fyd na ddarltenai ein pobl ieuainc fwy o banes gwtoniaid fel lonan Gwynedd. DAMWAIN ANOKXTOL.—Prydnawn dydd Gwener, yr oedd dyn ienanc o'r enw Haghas, 19 mlwydd oed, yn dilyn ei alwed- igaeth o dywys ceffyl yn chwarel y Penrhyn. Yr oedd y caffyl yu tynu gwageni yn mhonc Rowler. Yr oildd y llanc Hughes yn cynorthwyo i gael y wagen allan o groes, pryd yr aeth oddiar yr haiarn, ac mewn canlyniad i gareg fawr o'r wagen syrthio ar gefn Hnghes. Cludwyd ef i'r ysbyty, lie y bu farw yn mben haner awr, mewn poer)a,.) arteithiol. Mitb ydoedd, fel y deallwn, i William Hughes, gof, Pantdreiniog,
[No title]
f mae Mr Stanley wedi anfon llythyr at y Parch W. Hughes, Colwyn Bay, yn cadarit- hau yr addewid a wnaed ganddo i'r gwr parchedig rai blynyddoedd yn ol, i ymweled a'r He, a thraddodi darlith er budd yr ysgol ddysgyblaethol sydd wedi ei sefydlu yno gan Mr Hughes. Nid ydyw Mr Stanley yn allaog, modd bynag, i enwi y diwrnod y bydd iddo gyfliwni yr addewid. Yn yr hysbysiad wnaed yn y cyfarfod blynyddol, ymddengys y bydd i gwmni Lei big's Extract of Meat dslu Uog o 26 y cant y flwyddyn hon.
YR IAWN I DIFARNWYR. I
YR IAWN I DIFARNWYR. I CYFARFOD ANFERTHOL YN I LLUNDAIN. i GWRTHWYNEBU CYNYGION Y I LLYWODRAETH. I I Dydd Sadwrn cynhaliwyd un o'r cyfar- fodydd lluosocaf a mwyaf mawreddog a gyn- haliwyd erioed yn Hyde Park, er datgoa gwrthwynebiad i gynygion y Llywodraeth i waddoli y tafarnwyr, a throdd y cyfarfod allan yn llwyddiaut parffaith yn mhob ystyr er gwaethaf ymdrechion yr heddgeidwaid i'w lestairio, y rhai a Iwyddasant i atal adraoau o'r otymdaith rhag myned i'r cyfarfod yn ddigon prydlon. Bemir fod o leiaf 100,000 yn cymeryd rhan yn y gorymdeithiau, y rhai a flaenorid gan oddeutu cant o seindyrf pres. Yr oedd y cynulliad yn cael ei woeyd i fyny o gymdeithasau dirwegtol, crefyddol, agwleidyddol, ac anerchwyd hwynt oddiar an -ar-bymtbeg o Iwyfanau gan Syr Wilfrid Lawson, A.S., Mr John Bryn Roberts, A.S., Mr T. P. O'Connor, A.S., Mr W. S. Caine, A.S., Mr John Burns, &c., &a. Yr oedd y eyfarfodydd ya llawn gwres a brwdfrydedd.
TALU TRETH Y TLODION AR DDEGWM.…
TALU TRETH Y TLODION AR DDEGWM. «* II' 1 *1 1 ..J_.3.2 ID iiys yr ynaaoo, uuyuu Sadwrn, gwysiwyd y Parch David Morgan Thomas, rheithior Llanelian, yn yrnyl Colwyn Bay, gao Mr Richard Williams, overseer cynorthwyol Llanelian, am beidio tala treth y tlodion ar y degwm yn ei blwyf, Ymddangosai Mr J1. Wallis Davies drca Mr Williams, a dedlettai y diffynydd- ei achos ei hanan. Dywedai y diffynydd mai ei wrthwynebiad i dalu oedd na ddylai wneyd hyny, oherwydd achos a benderfyn- wyd o flaen y Barnwr Lush, ac eraill. Wedi cryn siarad poeth o'r ddan du, ymneill- daodd yr ynadon i ymgycgbnri ar y pwnc, a hysbysasant wed'yn y cadwent eu dyfarn- iad hyd y llys nesaf.
CYMANFA BEDYDDWYR MON.
CYMANFA BEDYDDWYR MON. Cynhelir yr nchod eleni, yn y Valley, Mehefin l7eg a'r 18fed. Pregethir g;kn y Parcbn Charles Davies, Caerdydd; R. D. Roberts, Llwynbendt j W. Jones, Aber- gwaeD a J. A. Morris, Aberystwyth.
CYNGHOR SIROL MO N.J
CYNGHOR SIROL MO N.J Deallwn fod cyfarfod neillduol o'r cynghor uchod i'w gynal ddydd lau nesaf, i gymeryd i ystyriaeth fesur y Llywodraeth i roddi iawn i dafarnwyr. Hyderwn y gwna oyfeillioa sobrwydd trwy yr ynys ymdrech i fod yn bresenol. Bydded i bob eymydog-etit wyliad ymddygiad ei chynrychiolydd, Ni fu mater mwy pwysig erioed ger bron y wlad,
ILLANuDEINIOLEN.
I LLANuDEINIOLEN. BWKDD ISGOL.-Cyfarin y bwrdd ysgol uchod ddydd lau diweddaf, pryd yr ooid yr holl aelodau yn bresenol. Darllenwvd oof- nodion y cyfarfod diweddaf a chadarnbawyd hwy. Yr oedd adroddiadau wedi d'od o'r holt ysgolion dan lywodraeth y bwjdd yn dangos mai y nifer ar y llyfrau am y mis oedd 1076, a'r nifer yn bresenol. ar gyfar taledd oedd 951'4 (nen 88 y ciot), c$uydd ar y mis diweddaf o 51. Datgeoid. Uawenydd fod y piesenoldeb yn gwelli, & gobeithid y byddai y cynydd yn fwy. eto y mis presenol. Pasiwyd i gael cyfarfod arbenig o'r bwrdd yu Dinorwig, i'r dybea. o gael rhai o'r rhieai ger broa, ac i edrych ai nieHir cael y presenoldeb yma i gyiateb i ranaa eruiil y plwyf. Cyflwynodd. y pwyllgor ym weliadol eu hadroddiad yn galw sytw at restr o welliantau angenrheidiol yn Dein- iolen. Pasiwyd i gael cyfarfod arbenig i gymaryd i ystyriaeth y cwestiwn o helaeth., lad yag(IL y genethod yuo. Oyfarwyddwyd yr ysgrifenydd i obebu. är Cynghor Addysg gyda golwg ar gyfnewid y bye-laws. Pas iwyd lir Pitrch O. G, Owea a Mr T. R. Joaes i fyoed i Benisa'rwaen, ao mewn undeh 4'r pwyllgor lleol i gymeryd y mcsurau a farnir yn angsnrheidiol. i baentio y ty a'r ysgol oddi allan, b. bod y cadeirydd a'r Ph T. Jonea i tyned i Dioorwig ar yr un Wes.- Cofnodydd.
[No title]
CWMNI YswiRiot. Y PRUDENTISAJL.—Y mae y cwmri hwn unwaith etc wedi rhoddi prawf ychwanegol o'i yni a'i awydd i gyflenwi angenrheidiau y wlad, trwy orgraphu rheolau y Gangen Qyffredin yn. Nghymraeg yu Uyfryn dostlus, 32 taialev, yn yr hwn y ceir gwybodaeth lawn am t gwahanol ddnlliau "'iia" i yf3w i taiom ?'r gwabanol ddtilliau a'r prisiau i yswirio. Yr oedd rheolau y Gaogen Lafurawl wedi eu hargraphu er's blyoyddau. Y mae'r cwmni anturiaethus hwn wedi bod bob amser ar y blaen mewn d-fnvddio iaith y bobl fel y cyfrwng effeitb- iolaf i gyrhaedd eu calon a'q hargyhoeddiad. Ddaliwn mai Mr J. W. Jones, PreilwylfO l Caernarfon,y prif-oruchwyliwr,fii ya offetyn- 3 olisicrhau y oyfiwthiad ywtk.
-- -iFESTiNIOG
iFESTiNIOG ElSTMDMD UNDEBOL Y NXW Wr, SLATE, WEYSGAP. A'R Rno?DD-? bahwydyr E?ddt.jd ucbod yn Y1 AsMmbt? Rooms, Bhenau, uos lan ? ? Wener diweddaf. Yr oedd y paM?J? mew* ystyr lyddul yn bobpeth S ddymnno ond yr oedd y tywydd nos T" yn M?fiiol i g?-i cynu?d mawr „ n?byd?'? tf?ith fod CYOlanta yr Ac nil- ?fyac?e.chyMl yn Maentwrog y un adeg. Cyfarf.d Ian -CymerlL74 y ?d.ir gan Dr R. Jones, M h » ?Arian, gan yr hwo y caed M.<r)an, gM yr hwo y c?d ?nf-?i') P"? pMo);Myti ab?noid?b LJ;.Tr"d T. PWr' .h.rwydd a<!?ehyd. dewISYd Q') Bar' lwyd i arwain. Aed trwy 7 rb? ? ?'' drefn a ?ntyn C3D, Y WllsalV i garaf S."?u Mr D, GordooW.hJ ? ?? aeth Mr R WiHiams, Yg0¡ y  Rhifyddiaetb, GoreUi R,,bartp London-terrace; i 1, 0 ?One3; 3Ydd'' Chwaralwr," ond ni dd^th > 1• •;Cadlef Morgsnwg," gau D.n Wil' liama, a b u (a;d idol" ?? ?'?"° ?'; Lewis Roberts yn or^ am' vwen MVIES Yu ail..T i yr oedd Mr Jenkins w.df gadael ^feirn^ ladaeth ar yr alawon ar ol yn Aberystwyth' Addawodd y cyhoeddid hwy yny' L??N": Mduron. Cyxt?'en??:,)?,, ar v, M?d<!?o. "C?yrAu!ddif?."y?' ?""oddpedwar.adyhrnwydR.EdmEad, yn ofeu, a Miss Edwards, Bowydd View vn ati U? a ymgyfenwai ei huo yn "p??n Gwyn'-o?dyhuMogot ar y pBillion Pren y Bywvd," cod yr oedd allao 0'c cylah. Cyst?euMth datgaou yr ..?d ??,_Ad?no'rG)yn"(Em!yn Ev? Ymge.s:odd 4 dyfarnwyd iRToberrf t JooM, Garn, yn oreu. Nid oedd y feirniadaeth ar y trathodao "MoM" fel Gwleidyddwr, ar law yr ysgrifen. ydd, ood hydend y dauai yn fuan. Can, "Ple mae'r Amen,' gan D. Gordoi Willums, a bu raid iddo ail ganu. Cystad- leuaeth datganu y triawd, "Molwch yr Arglwydd." Daeth dau baiti yn mlaen, a dyfarnwyd y parti a arweiaid gan S R, Owen yn oreu. Ymgeisiodd ptump ar adrodd Y Dymhestl," a dyfarnwyd Miss C. E. Ed. wards, Ddol, yn oreu, William Jones Porthmadog, yn ail. Cyscadleuaeth solo cornet: ymgeisiodd pomp, a dyfarnwyd Mr D. Jones, aelod o'r seindorf led, yn oreu a rhoddodd Or Jones ail wobr i Mr W, Williams, Corns (diweddar o Harlech) CAn Caradog," gan Mr D. Gordon Will liams. Wedi talu y diolchiadau arferol ter- fynwyd y cyfarfod. CYFARFOD Nos WENER-Dath cynulliad llawer lluosocach ya ngbyd heno, er nad ydoe id o ran pobiogrwydd yr hyn y bu yn y blynyddoedd o'r blaen. Cywerwyd y gidair lywyddot gan Mr R. Owen, gortlch- wyhwr Cwmni y New Welsh Slate, ac ar. weinwyd yn dra deheuig gau Mr R. Gomer Evans, Ysgol Maenofferen. Dehreuwyd y gweithrediadau trwy i Mr J. Thomas, .Market-place, ganu Pias Gogerddan." Wedi cael anerchiad gan y llywydd, ynyr hwn y sylwai fod y cyfarfodydd hyn wedi bod yn fwy poblogaidd, ac anog y bobl ieuainc i fyned ymlaea gyda'r lhfur a gy. merir yn y cyfarfodydd hyn, aed ymlaen yo y drefn a ganlyn Cystadleuaeth dat ganu yr oaawd bass, "Y morwr a'i fachgen," ymgeisiodd chwech: goren, Mr John Ro. berts, Peom whno. Ymgeisiodd chwech at gsfieltbu, a dyfarnwyd R. J. Jones, Nant- mor, yn oreu, a J. G. Jones, Caec ich, Tan- ygrisiau, yo ail. Cào, gan Mr D. Gordon Williams, "Bedd fy nghariad." Beiroiad- aeth GlanflFrwd ar yr englynion 1" Einioes cyfartal oreu, R. Williams, Coedfryn, Pen. ygroes, ae '-Aidolwr," yr hwn ni ddaeth ymlaen. Datganodd Mr D. Jenkins "Yn iach i ti, Arfon." Ymgeisiodd chwech ai ddatganu y ddeuawd Y ddan wladgarwr," a dyfarnwyd Mr John Roberts, Penmachnc, a'i gyfaill, yn oreu, Ni ymgeisiodd neb ai y cwestiynau ar ddaeareg. Can, gan Mr D. Gordon Williams-" Fy anwyl Walia Wen." Ymgeisiodd chwech ar daatgaou yr nnawd teaor, 0 na byddai'n haf 0 hyd goreu, Mr D. Thomas, Trawsfynydd. Dyfarnwyd Bryfdirac Ees Tudor yn gyfartal oren ar y bryddest ar Bywyd y Chwarelwr." Beirn- iadaeth yr hosanau gan Mr Jacol: Jones. Dwy ymgeisiodd,a dyfarnwyd eiado llisil Jonep, Bodychaio, yn oreu, a Itrii E. Jones, Trawefynydd, yn ail. Yr oedd yr oreu wedi llwyddo i roddi mwy o bwythau o 25, D'i chydymgeisydd, ac yr oeddy buddugol yu eyawya 73,000 o bwythao. cyn belled ag y gallodd y beirtiiid eu cyfrif. Can, "Rhyfelgyrch Cadben Morgan," gan M. D.Gordon Wiiliams; encoriwydef, a chanodi Bugail Hafod y Cwm." B-jirniadaelh Mr W. J. Parry, Coetmor Hall, ar y "'llytbyral.l," a dyfarowyd J. J. Williams, Caegwyn, yn deilwng o'r ail wobr. Cystadlemeth dat- ganu y don "Calondid," 0 lyfr tonauyr An~ nibynwyr, i barti heb fod dros ugain o rif_ am y wobr o õp, Ymgeisiodd chwsafc o bartion, yn cael eu harwain gan y personau. I canlynol: Mr, J. Davies, Brynbcwydd^ Lewis Roberts, Tanygrisiau; John iones. Holland; J. M. Roberts, Dorvil-strest; a IL Owen, Market-square. Wedi cael Jérnlad," aeth fanwl ar y cystadlenwyr dyfarnwyd y palti, dan arweiniad Mr LdWis Rciwits, yi oreu, yn nghanol cymeradwyaeth. Ar y pIt, draetbawd Dschreuad, cynydd, 3 helyrd ion y chwarelau," yr oedd un yn>g £ isydc?<, a gwobrwywyd ef, sef Mr C. Humpbrsj 5. Cafwyd chwareuad ar y berdoneg, gan J iri J. H. Jones, Bodychaio, bachgon dall if dd yn bwriadu efrydu fel organydd. V ao* yn awr dan addysg Mr D. D. Parry. I f4 cynvg y diolchiadau arferol, terfynd ,d y gweithrediadau. YR ODYDDIQV. Dydd Sadwu bs, aelodau Cyfrinfa Manod, o'r urdd ?< JS, p cynal eu gwyl nynyddoi ac yn gorvmi te!t? yn cael eu blaenori gan seiadorf F'? :iDlOg. Hon ydyw y gytrinfa gryfaf yn y i ?btrtt, ac y mae wedi dal ei thir ya well W r Ibely' yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Bu liswet o afiechyd yn yetod y flwyddyn,, 4 dioidef- odd ygwahanoigymdeithiioatty4- f^wr chef wydd hyny. DA-MWAIX.-Nos Wooer diwd lCiaf, tra ys dychwelyd oddiwrth ei- waidir 0 chwarel Maenofferen, syrthiodd Mb Thomas R Richards, Genfron, droa un ul r dyfniau, IC anafodd ei beu a lleoedd er yo bur dost Cafodd ddiangfa gyfyng,. ood v am yo d'od ? yn mlaen liawn cyatal a'r dtf ,™vija £ i. PY¡lGOTWYR,-Y roae &GIlt daucyindeith" Ecweinawl y lie hwn Y:8 deohreu medil ffrwyth ea bwdeb foL 4 mdeitbas "? ATSf"17'C Cby^0d ?' f yn ein 11?cOe4 D"ltodd Mr M. J<ine? Maenofferen, bp godyn, yr wythnos ddiw ?j? yn 1ms1 i dri phw? Datiod? Mr George  Caegwyn, {)uoRly, n yn i?Q y '40A ddechreu ytwythM? non yn dd# bwY,' wythnos B'r b?en? iodd Dr Roberts yf uo llyn frithyll iii. bwvsi, diau bwys a haner, Delir barhaus gan yr 8alada: bysod braf yn y 0 trnalit, ac alJlry" IYDced eraill aydd daa IV Awdd y gymdeithas.
OA'KRNARFON. - ,., I
OA'KRNARFON. I X USGOI.ION DOBARTH  —C^nhehr y Kyuan?hoay''? Pendief  d Gweoer nesaf, am ddeg, dg% a uoer aw, wedi pump. Arholir y ? ^rA ia ?ynaf gan y Parch H. W. Gl,i?tk Bathe: y p ?nt g ?n „ CYDghorwr W. J hams; M Mweinir y canu gan Mr 1005b Owen, U aaberis.
Advertising
SMrwia golygydd y Inn?1 & modd uwchaf ?? Goc >A AUBRUR FEL A J Ym?(P,th i gleifion yn h.TWy ? e. 'rd'?". aBawwdd uche), &'i do1dhd ?ya''? °" chynghora yr AIwsdig?etn Feddy?ot ? ?!), wrth gy?eradwyo COCO\, fod enw CAB* sr unrhyw becyn yn sicrwydd o A&QU&PUWYU ^arua y pcsicneuogl"# hoeiidwyr, y WELSH NATIO^ PAPKBCO,, LIMITED) gan D. W DAV'go A Co., yn eu gwyddia. NeW daernftrfoa, Mehefinii,
DYFFRYN NANTLLE. I
DYFFRYN NANTLLE. I DAmwtl'q.- Dydd lau diweddaf cyfarfn I John Williams, Bell, & damwain yn chwarel Dorothea, trwy i ddarn o'r graig uwchben I ddiagyn a 1 daraw yn ei ben, a diangfa gyfyng a gifo.ld. Da genym glywed ei fod yn well nag y tybiwyd ar y dechteu. MOKSOLDEB. Nos Sabboth diweddaf galwyd sylw bron yo yr oil 0 gapelau y ayffiyn at yr arfeviad pechadurus o rodiana a sefyllian ar goo, Uu yr heolydd, yn neill- dilol ar ddydd yr Arglwydd; ond rbyfedd gao ileied o sylw a deiir I gyrghorion, oblegid y noiwaith hono y. nedd rhai mor benuchel ag erioed yn rhodio yr heolydd dan ysmoc'o, a rhai ohonynt, vsywaeth, yu aelodau eglwysig, -Gohebydd.
CRONFA'R AMRYWION. I
CRONFA'R AMRYWION. I Yo ddiweddar bu farw Mrs Kelly, Moll. ougb, swydd Clare, yn 105 mlwydd oed. Y mae pedwar o is-swyddogion yn Halle wedi cael eu hanfon i garchar am gamdrin milwr i'r fath raddaa fel y lladdodd ei hunan, Mae yn wybyddus, erbyn hyn, ddarfod i 200 o bersonau losgi i farwolieth yn y tan diweddar yn Ngwallgofdy Tongue Point, Montreal. Dydd Gwener,yn Llys Ynadol Waterford, dedfrydwydC. P. Redmond, golygyddy fpater- ford Newspaper i dri mis 0 garchar am gy- hoeddi ertbyglau tueddbenol at foicoiiaeth. Oyda golwg ar Bont Meaai, ponododd y Llywodiaeth Syr Benjamin Baker i edrych i mewn i'w diogelwcb,a dywed ef nad oes dim perygl. Yr oedd yn gwasgu ar fod iddi gael ei harchwilio a'i phrofi yn feunyddiol. Wrth gael ei holi gan Gyd-bwyllgor Addysg Cyngor Sirol Fflint, ddydd Mawrth, datganodd Mr Gladstone ei falchder fod y Cytnry yo glynn wrth draddodiadau en tadau. Y mae llafurwr yn Manchester wedi dyfod i feddiant o 20,000p, a wnaed iddo mewn ewyllys pan yn faban, gan ddau ewythr iddo, ar yr ammod fod iddo gael ei enwi yn Jcsuah." Nid ydys eto wedi penderfynn pryd y cyn- helir Eisteddfod Bangor,-i aros atebiad pen- dant oddiwrth Mr Stanley. Yn mysg y tanysgrifiadau newyddion y mae rhai oddi- wrth ariandy Gogledd a Deheudir Oymra, a Syr George Meyrick, Barwnig. Y mae awdurdodau y Bathdy wedi cy- ho6ddi rhybydd yn erbyn sylltau sydd yn ymddangos fel rhai cyfnod a chynllun y Jiwbili, ond mewn gwirionedd aroodau arian (silver tokens) wedi eu gwneyd yn yr Almaen ydynt. Nis gellir canfod y gwahaniaeth heb arsylliad manwl. I Dyma fel y dywed "Nodwr" vn y Goleuad, ar "Bwnc y chwain :Arterwn feddwi I mai peth anweddus ydoedd cymharu pobl i chwain; ond pwnc 9 chwaeth ydyw hyny, ac y mae gan Mr Bryn Roberts gystal bawl a minau i farnn. O un peth yr wyf yn sicr,— y mae y gyrahariaeth yn un gyfoethog o awgrymiadau. Awgryma, yn y lie cyntaf, fod yr aelodau Cymreig yn eu gwely- oblegid felly yr oedd Curran,-ac y mae yn ymddangos eu bod yn tybio mai chwain ydyw yr unig bethau sy'n debyg em cael odaiyno. Ond ai nid yw yn rhyfedd gweled Mr J. Bryn Roberts yn galw cyfeiltion sydd wedi bod ya help dirfawr iddo yo yr etholiad diweddaf, yn chwain ? Pa bryd y bn y cyfnewidiad ? Os oedd gan Curran weision yn ei helpu i'r gwely, a'r gweision hyuy boreu dranoeth yn galw arno godi, mae'n ymddangos i mi mai tipyn yn greulon yn Curran fuaaai galw y gweision hyny yn chwain. Sut bynag am hyny, mi glywais fod nifer o'r aelodau Cymreig, y noswaith o't blaen, yn nhy Mr Stuart Rendel, pan oedd Mr Gladstone yn bresanol, wedi tori allan i ganu- O! O Na chawn bob chwanen yn y fro Rhwng morthwyl dnr ac eiaion go' ifcc. RHICiWM Y CWRDD ANEHEOF, I Sef anrhega fy nghyfaill, y Parch Richard Humphreys, BontDawydd, åg Anerchiad arldurnedig, yn nghyda chopi cyflawn o'r Encyclopedia Britannica. Naturiol yw pentyru-doniau clod I un cldn yn haeddu; A thro teg yw anrhegu Gweithlwr call ac athraw cu. A hawdd yw son am haeddiant -y gwr bwn Goir hcno'u bwngcmoliaut, O'i gyloh 'roedd calonau gant Yn brysio i wnoyd ei bresant. Lledai pob dor a lUdiMt—i roi lie 1'r 1:uaw8 di-glocbdar Trwy naws mwyn fu'n t,yrn'n smart Y tryaor i'r brawd Rhieiart. Ac allan Or Ilogellau-olwyno Wnai inelynioa dda nau Nid ooddcAd o duedd can, "Hwdiwch," medd pawb yn heidiau. Y Bont dywalltai bentwr,-ac a'i rhodd Pen y Graig wnaeth ffigiwr; O'r ddau le i'r haeddol wr Lief aur ro'i glol Ilafurwr. Troes heno, trwy wiw syniad,—eu meddwl A'u twym addas deimlal Yn gynyrchog Anerchiad, A ddwg el lun i VVydd gwlad. A neidiodd gwyddoniadur—mwya'r byd Yma i'r byw awdur; Mawr yw pen y Cymro pur: Hwn eto dynn i'w natur. T'T t L nei) Dala, trwy r Vyclopceata—yn bwyllog Bellach fe dramwya: I dir uwch o hyd yr a Hyd i'r iach bigdwr ucha'. 'E gaiff hawl ddigylfelyb-yn el lyfr I ladd pob oferdyb; Ewch ato, 'nowr fweh etyb Ar bob ffaith, a thaith, a thy b, Rhaid tewi, gymrodyr tawel.-Hir ees I Bieiart, ffrynd dyogel Gwnaed dda fwy: hsrdd wobrwy wêl-yn awn bloedd Y tirf rengoedd sy'n ughartrcf yr angel! Mai 31ain, 1890. ALAFON. Ymddengys fod y Gwyliedydd yn bleidiol i estyn cyfnod arhosiad y gweinidogion Wosleyaidd yn eu cylchdeithiau, fel y prawf yr hyn a ganlyn, a gyhoeddwyd ganddo yn ei rifyn diwaddaf :-Nid ydym yn teimlo llawer o zel dros y cynygiad i newid yr amser o chwech i dair blynedd fel yr adeg y gall gweinidog ddychwelyd yn ol i Jafurio ar yr un gylchdaith. Nid ydym yn edrych a; no ond fel rhyw beth i osgoi yr hyn sydd yn Jlawn mor angenrheidiol, sef estyn yr amser dyweder o dair i bamp neu chwe' blynedd. Dyma sydd eisieu, a dyma raid gael eylt y caiff ein gweioidogion y safle gymdeithasol a chrefyddol a ddylent ar y meusydd y llafuriant. Par rheol y tair blynedd iddynt fod yn ddyeithriaid a dyfodiaid yn dra- gywydd. EfaUai y dywed rhywun na fyddai yo fanteisiol i estyn yr amser, a byay am fod tair blynedd yn llawn cymaint ag y gall rhai lenwi y pwlpnd yn yr nn lie. Dywedwn nioau, os nad all gweinidog lenwi y pwlpud i gyfarfod & gofynion ei gynulleidfa am fwy na thair blynedd, nad ydyw yn deilwng 0 gwbl ya y weinidogaetb. Dyma fel y desgrifia y Faner helbulon y Llywodraeth Po hynaf y mae Liywodr- aeth Arglwydd Salisbury yn myned mewn dyddiau, mwyaf yn y byi yw ei phenbleth. Nid gormod fyddai dyweyd na ba un Wein- yddiaeth yn fwy blin arni mag y mae yn y dyddiau byn. Un path sydd yn amlwg yn nglyn ft hi; sef nad ydyw hi yn dyaga dim oddiwrth brofiad. Bydd, yu ddios, yn ddi- arebol gan baneswyr yr oeaoedd dyfodol fel y Llywodraeth yr oedd profiad yn hollol an- effeithiol i ddysgn dim iddi. Modd bynag, y oenbleth a'r dvrvswch v mae hi vnddo vn y dyddiau presenol ydyw, ceisio penderfynu l?  d er fyau pa un o'i mesnraa y dylai hi ei gymeryd tuewn Haw, a'i weithio drwy y Senedd gyn- gyntaf. Dydd Llun diweddaf, vmgynullid ar ol gwyliau y Salgwyn. Wele ddwy ran 10 dair o'r tymmor arferol wedi myned heibio. Hyd yn hyn, nid ydyw hi wedi gwneyd dim yn werth son am dano. Nid oes gaiiddi gymaint ag un mesur o bwya wedi ei basio. Pe yn meddu ar allu a medr i Jywio gwaith yn ei flaen,dylasai fod ganddi, ei byn hyn, gryn lawer i ymffrostio ynddo, Nid 088 ganddi ddim. Y Rhyddfrydwyr sydd yn cael bai am hyn, ond y maeot yn gwbl rydd oddiwitho. Aflerwch a bongler- weh y Llywodraeth ei hun ydyw yr achos o'r eyfan. Y mae ganddynt dri o lesurau mawr- I ion wedi pasio yr ail ddarlleniad; sef, y Deg- wm, Gwaddoli y Tafarnau, a Phrynu Tir yn yr Iwerddon ond pa nn o'r tri a gymeiir mewn llaw ganddynt yn gyntaf ydyw y cwestiwn sydd yn eu dyrysn yn awr. Y mae y Prif Weinidog yn gryf dros gymeryd Mesur y Degwm i fyny at unwaith Mr Goschen yn selog dros roddi y flaenoaiaeth i Fesur yr Ad-datiad i'r Tafarnwyr a Mr Balfour, yn naturiol, yn teimlo mai ei fesur ef yw y pwysicaf; ac, am hyny, a ddylai ddyfod yo mlaen gyntaf. Ofna Arglwydd Salisbury, os oedir gyda'r degwm, mai cyffelyb dynged fydd i'r mesur eleni aga fn i fesurau y ddwy flynedd ddiweddaf. Cang- hellydd y Trysorlys, ar y llaw arall, a ofna mai nnig effaith oedi dim gyda mesur yr ad- daliad fydd ei daflu dros y bwrdd, fel y tafl- wyd ei fesur ar drethu olwynion a llusg- gerbydau dros y bwrdd y llynedd ac nid yn dawel y goddefa efe ail sarhid. Ysgrij- enydd yr Ynys Werdd, drachefc, a frocha yn erchyll pan sonir am ddim a all beri perygl i'w blentyn yntau. Fel prawf o'r posiblrwydd am "nadeb" cydrhwDg yr Eglwys ac Ymneilldnaeth, difyner a ganlyn o'r LlanYn Chatham- street, Lerpwl, pasiodd yr Eglwys Galfln- aidd benderfyniad yn hawlio dadgvsyllt- iad y rhan Gymreig o'r Eglwys Gened- laethol. Yn y weitbred hoc o eiddo y Gymanfa, daw dirywiad yr enwad i'r amlwg yn fwy eglur nag mewn dim arall, Yn 1834, o dan arweiniad John Elias, yn Nghym-' deithaafa!r Bala, mabwysiadwyd 11 cyngor' yn galw ar aelodau yr enwad i beidio ymyryd a'r rhai anwastad, diben proffesedig pa rai ydyw dadgysylltu yr Eglwys oddi- wrth y Wladwriaeth." Ond, yn 1890, o din arweiniad Saunders, Abertawe, Pugb. Caer- dydd, Aaron Daviee, Pontlottyn, a Hughes, Caernarfon, sathrwyd cyngor y Tadau dan draed, ac ano;wyd y "cymnnwyr" a'r "gwrandawyr" i ymyryd i'r rhai anwastad, ac i wneyd en goreo i ddiatrywio yr Hen Eglwys Apostiolaidd. Pan yn ymrwymo i wneyd hyn, bostiai yr enwad yn y miloedd aelodau a berthynai iddo, proffesai fawr sal dros "dyrnag ein Harglwydd a'n Hiach- awdwr Crist," llawenychai, yn yaddaDgos- iadol felly, fod yr Eglwys yn cynyddu, a ba garediced a datgan ei faro fod Eglwys Loegr yn rhan bwysig o Eglwys Crist. Nid yw hyn ond arddangcsiad 0 hunanoldeb, ffroenucheledd, a rbagrith annioddefol yr arweinwyr politicaidd sydd wedi di orseddn yr hen dduwiolinn fuont unwaith yn eistadd yn mhrif gadeiriau'r enwad. Cryfder ei nerth," a gogoniant ei fawrhydi," ydyw cAn yr enwad yn ai gyfood dirywadig. Prif siaradwr y gymanfa ar bwno y dadgytylltiad ydoedd Dr Saunders, D.D., labertawe; a phrif cod y siaradwyr ydoedd y dymunoldeb u ddiatrywio'r Eglwys er mwyn cynyrchn "cariad brawdol." Myn y logicians galluog hyn mai safle bresenol yr i Eglwys sydd yn atebol am bob drwg yn y wiad--at)ghariadoideb yn mhlith pechcdau ereill. Os fel hyn y was, sut y gellir egluro y ffaith fod y fath gulni,. digas- iedd, ac angbariad yn ffynu yn rhengoedd Ymneulduaeth tuag at yr Eglwya ali hoffeir- iaid 1 Nid ydym wedi anghofio y geiriau a lefarwyd yn Abertawe gan Dr." Saunders ar y hlfed o Ohwefror, 1889. Beiddiwn ddweyd, pe b'ai olfeiriad wedi arfer y fath iaith am Ymneillduaeth, y buasai pob pregethwr, pob newyddiadur Radicalaidd, a phob genau gwrth-Eglwysig, wedi eu hail- adrodd droaodd a throsodd er profi mai eartref melldith oedd yr Eglwys. Dyma eiriau y Doctor Hyd yn ddiweddar, ac 0 fewn cof i mi fy bun, yr oedd clerigwyr yr Eglwys yn ddiareb am eu diftawder crefyddol. Gofynaf i chwi fy esguaedi am beidio arfer iaith gryfacb. Na fydded i neb gael ei dwyllo gan y gwelliant yn nghymeriad clerigwyr y dyddiau pre- senol. Yr wyf yn siarad yo ddifrifol-gofynaf i Dduw faddeu i mi os wyf yn anghyfiawn—pan yn dwevd nad yw diwydrwydd presenol yr Eglwya BefydJedig yn Nghymru yn ganlyniad bywyd ysbrydol, ond y mae i'w briodoli i ymgais sylfaenedig ar ystyriaethau bydol." Dyna iaith spostol dadgysylitiol sydd yn anadlu awyr rydd Ymneillduaeth. Myn yr enwad hwn mai safle yr Eglwys sydd yn cynyrchu angbar- iad a balchder, ac mai yn yr Eglwys yn unig y gwelir y pechodau byn. Yn ddiau, y mae amser paryglus o flaen yr Eglwys Galfin- aidd." Pan y dewisa yr arweinwyr iddi Giistiooogion o safle y boneddwr, iaith yr hwn a ddyfynwyd uehod, nis gall cyflwr diflauiad y sect fod yn anfesuredig o bell. Credwn mai un o gaulyniadau penderfyniad Chatham-street fydd prysaro amser dy- chweliad miloedd o Fethodistiaid cyd- wybodol i freichiau yr Hen Fam, oblegid yno yn unig, bellach, y cAnt hamdden, fel y dymunai eu hynafiaid gynt, "i fyw yn llonydd mewn pob rhinwedd a gonest- rwydd."
BANQOR. I
BANQOR. I xmddengys tod pochod ag sydd, ni a obeithiwn, yn anghyffredin iawn yn Nghym- ru grefyddol, yo cael ei gario yn mlaen yn y ddinas uohel-freiutiedighou, sef chwareu peldroed ary Sul ar y mynydd. Da genym tod y cynghor dinesig wedi cymeryd y mater i fyny,ac fod gobaith y rhoddir atalfa effeith- iol arno ya fuan. Hwyrach yr ystyrir hi yn ffaith bur hynod na chytr-erodd un farwolaeth le yn y dos- barth iechydol oddiallau i'r dref hon yn ystod y mis diweddaf. DAU HEN DPOSICDDWP. YN EISIAIJ.—Yr oedd Owen Williams (" Owen Minffordd I) a John Ellis, dau droseddwr adnabydduB yn trigianu yn Ryffin-square, i gael eu profi gerbron yr ynadon. ddydd Mawrth, ar y cyhuddiad o herwhela ar dir perthynol i Arglwydd Penrhyn, ond ni wnaeth yr un ohonynt eu hymddangosiad, a rhoddodd yr yuadon warant allan i'w da). Ni fa Owen Minffordd ond 61 0 weithiau o'r blaen mewn llys heddgeidwadnl ar wahanol gyhuddiadau! LLYE; YR YlYADON.Garbron Dr J. Rich- ards a Mr T. H. Harris, ddydd Mawrtb, cy huddwyd John Stewart, Kyffin square, o arfer creulondeb tuagat ful, trwy ei adael yn rhwym wrth raff am wyth awr ar hugain, heb damaid o fwyd. Pan darganfyddwyd yr anifail yr oedd bron newynu. Dirwywyd ef i haner coron a'r gostau.-YIP oedd nn Samuel Hnghes, chwaretwr, Llanfairfechan, i ymddangos yn y llys hwn ar y cyhuddiad o ladrata amryw bethau o Sea View, LIRa- fairfechan, ond ni wnaeth ei ymddangosiad, a gorfodwyd ei frawd ffurfetio dell pant, sef swm meichniaeth ag oedd wedi fyned iddi. -Cafodd Owen Jones, teiliwr, ei wylio gan y Mri Vallance, dilledyddion, Banger, am adael ei waith cyn ei orphen, er ei fod wedi ei dalu aD) dano. Gorfodwyd ef i ddych- welyd y cyftog. -Gwysid David Davies, teiliwr, Mountain-street, gan gymydoges o'r enw Margaret Jones o arfer iaith aemhriodol tuagati; ond dadleaai Mr Huw Rowland mai y wraig ydoedd y drwg yn yr amgylchiad hwn hefyd, ac felly taflodd y fainc yr achoB allan.-Oikfodd a ganlyn eu dirwyo am feddwd-jd :-Richard Morris, Bethesda, 10 a'r costau; Henry Evans, Kyffin-square, 2s 6c a'r costau; Mary Thomas, Thomas Jones, Upper Bangor; a Robert Humphreys, Bethesda, 6s yr un a'r costau.
DAMWAIN ANGBUOL AR Y RHEILFFORDD.…
DAMWAIN ANGBUOL AR Y RHEILFFORDD. Dydd lau diweddaf cynhaliwyd treng- holiad or gorph y diweddar John Jones, ieu., Conway Castle, yr hwn a gafwyd y noswaith flaenorol wedi ei wasga i farwol- aeth rhwng gwagen o 16 a mur y coal wharf. Ye oedd yr ymadawedig yn gweitbio fel glanbawr agerbeirianau o dan gwmni y London a'r North-Western yn ngoreaf Cyffordd Llandudno: a thra yn symud un o'r gwagsni glo i safle briodtd i'w dadlwytho, gwasgwyd ef ar y rAur gan, wagen arall a ovmndwyii drwy wneyd hyny. Bernir ei for) wedi bod yn y sefyllfa hono am ya agos i dil.vi' sw b'Jh gael ei ganfo(fg-An aeb. hyd nes yr neft un o'r gweithwys heibio yn ddamweiniol, Dychwelwyd rheithfarn o Farwolaeth ddamweiniol."
DIANGFA G-YFYNG Y CITY OF…
DIANGFA G-YFYNG Y CITY OF ROME. Borea Sabboth, yn yetod niwl tew, taraw- I odd y City of Rome yn erbyn y Fasnet Rock, ar dueddau yr Iwerddon. Ar ei mordaith adref o New York yr ydoedd gydag oddeutu 800 o deithwyr ar ei bwrdd, yn mysg y rhai yr cedrl y eyffro mwyaf ar y cyntaf, ond ilwyddodd y swyddogion i'w tawelu. Llwyddwyd i gael yr agerlong yn glir A'r graig, a cbyrhaeddodd yn ddyogel i Queens- town, lie y glaniwyd rhai o'r teithwyr: ac yn ystod dydd Llun cyrhaeddodd Lerpwi.
IGWEITHREDOEDD YS-GELER.
GWEITHREDOEDD YS- GELER. Yn Ayr darfa i ddyo o'r QDW M Donald, ymosod ar ei wraig a lletywr, y ddau dros 00 mlwydd oed, gan ladd y blaenaf ar ei union. a niweidio yr olaf mor ddrwg fel y mae perygl am ai fywyd. Yn Grove-road, Holliwell, Caerludd.darfu i ddyn o'r enw Oakee, bron yo 60 mlwydd oed, geisio gwenwyno ei bun, ei wraig, ai fab. Wrth weled iddo fethu gwenwyno dim ond y bachgen, torodd wddf ei wraig ac un ei hunan;
IDYNLADDIAD HONEDIGI YN LLANGADFAN.…
I DYNLADDIAD HONEDIG YN LLANGADFAN. Foren Sadwrn, yn y llys yn y Trallwm, syhuddwyd Divid Morris, 22 oed, saer coed, Ty'nyreitbin, Ltangadfan, air Dref aldwyn, o achosi marwolaeth David Roberts, 50 mlwydd ned, amaethwr yn byw yn Tu hwnt i'r pwll. Yr oeddynt wedi bod yn angbytuno yn nghylch rbywbeth nos Fercher, yr hyn a derfynodd mewu ymladd yn Llanerfyl; ac yn ystud vr ymladdfa dy- wedir fod y carcharor wedi cicio y trancedig, a'i fod wedi marw oddiwrth yr effditb^aa brydcawn Ian. Ar ol i dystiolaeth ffurfiol gael ei rhoi, adgarcharwyd y carcharor i aros ffrwyth ymchwiliad y treogholydd.
IMESUR Y DEGWM. ,j
I MESUR Y DEGWM. j Yn Nhyr Cynredie, nos lau, cynygioaa Mr Stevenson, Fod cyfarwyddyd'yn cael ei roddi i'r pwyllgor fod gallu ganddynt i ddar par ad dtefniad teg o't degwm yn unol A sefyllfa newidiol amaethyddiaeth." Eiliwyd hyn gan Mr Arthur Williams, a chefnogwyd yn mhellaoh yn mysg ereill gan Mr Rendel, Mr Bowen Rowlands, a Mr John Bryn Roberts, yr hwn a ddywedodd ei bod yn berffaith sicr os pesid y mesur, ac yr oedd hyny yn debygol, y byddai yn anmhosibl symud unrhyw galediyn nglynft'rdegwm. Yr unig gyfle i gael hyn oedd pan elai y mesur i bwyllgor, ae yr oedd yn anmhosibl iddo ef bleidleisio yn erbyn y cynygiad, gan ei fod yn ffafr yr amaethwyr. Wedi i amryw ereill siarad, pleidleisiwyd, pryd y oafwyd 197 yn ffafr y cynygiad a 240 yn erbyn.
CYMANFA YSGOLION METHODISTIAID'…
CYMANFA YSGOLION METHODISTIAID DOSBARTH CAERNARFON Cynbaliwyd y gymanfa eleni ddydd lau, yn nghappl Moriah, -Caernarfon. Trodd yr hin yn hynod o Ifafriol, a chafwyd cynulliadau anar- ferol o luosog. Yr oedd y capel eang yn or- 13wD' y prydnawa a'r nos, a tbystiolaethai pawb ei bod yn un o'r cymanfioedd goreu a j gafwyd 0 w p .1. Yr oedd y cyfarfod cyntaf am ddeg o'r g foch yn cael ei wneyd i fyny o gyn- rycbiolwyr ac athrawon o'r gwahanol ysgolron. Ar ol dechreu trwy ddarllen a gweddio, cafwyd adroddiad o'r Ilafur ar gyfer y gymanfa gin yr ysgrifenydd, Mr T, Jones, Waenfawr, Er fod y nwyddyn o'r blaen yn eithriadol yn y llafur a wnaed,nid oeld y llafur eleni eto ond ychydtig yn Uai. Gwobrwywyd 308 y llynedd am ddysgu allan, ac yr oedd 292 i gael eu gwobr-, wyo eteni, sef llai o 16. O'r nifer yna, yr oe.td 163 yn y Rbodd Mam," 130 yn yr Hyflforddwr," a 9 yn y rheolau dysgybiaechol o'r>" Cyffea Ffydd." Yr oedd gwerth y i gwobrwyon am ddysgu allan yn cyrhaedd y swm o 24p 6s &, sef llai 0 Ip 13o na'r flyddyu ddiweddaf. Yr oedd y wobr am ddysgu y "Rheolau Dysgyblaethol" yn Hai o'r hiner eleni; pa yr un faint, bnasai swm y gWJbr- wyon yn dyfod agos yn gyfartal a'r llynedd. Ynychwanegol at y swm yna rhoddid lp 103 yn wobrwyon i'r rhai dan 16eg oed a lwyddas- ant i basio yr arholiad sirol, sef mwy o 10s na'r Uynodd. Y r oodd hyn yn gwneyd cyfanewm yr holl wobrwyon yn 25p 16a 6c. Llwyddodd 52 i basio yr atholiad sirol eleni, sef mwy 0 9 na'r tlwyddyn ddiweddaf. O'r rhai hyn yr oedd 31 yn y dosbarth cyntal, a 18 yn yr nil ddosbarth. Yryagolion oedd wedi hynodi en hunain fwyafmewn dysgu allan oeddynt Llan- rug, Bontnewydd, a Tanycoed, Yr oedd y tair ysgol yma yn haeddu canmolianth uchel iawn, yr oedd yn amlwg eu bod we li bod yn ymdrechgar iawn gyda y plant. Byddai Llan- rug yn sefyll yn uchal bob blwyddyn, ond yr oedd wedienit! 2p t a mwy e!eni na'f Hyoed?. Yn nesaf at y rhai hyn denai Ceunant, Groeslon, (jM- ath r aw.N azar"th, aBenlllh. Yroeddynrfhwythau hefyd wedi dangoa llafur canmotadwy iawn. Yna gwnaeth Mr J W. Thomas, Wwnfawr, sylwadau ar y rhan gerddorol o'r gwaith. Yr oedd rhai o'r yagolion wedi gwneydeurhan yn rhagorol iawn, tra yr oedd eraill wedi bod yn bur ddiffygiol. Ar ol cael sylwadau ar yr ad- roddiadau gan amryw, darllenodd y Parch W. Williams, Engedi, bapyr rhagorol ar Ddysg- eidiaeth Crist," a chafwyd sylwadau yn mhellach arno ganMr J. Roberts, Bontnewydd; Parchn R. D. Rowland, Beulah; a'r Parch Evan Jon s, Moriah, Llywyddid cyfarfod y prydnawn gan Mr J. Roberts, Bontnewydd. Yr oedd y cyfarfod hwn yn fwy arbenig ar gyfer y plant. Ar. weinid y canu gan Mr J. W. Thomas, Waen- fawr, a chanwyd amryw donau yn ewynol dros ben. Holwyd y plant gan y Parch Evan Jones, Moriah, ar "HaDes Iesu Grist." Yna aed yn mlaen i gyflwyno y gwobrwyon i'r rhai oedd wedi pasio yn llwyddianus yr arholiad yn y Rhodd Mam," a'r tair penod cyntaf o'r Hyfforddwr." Llywydd cyfarfod y nos oedd y Parch R. R, Morris, Siloh. Aed trwy y rhan gerddorol yn hapus iawn, a datganwyd y gwahanol donau yn chwaethus ac mewn yubryd da. Canwyd rhai, yn' enwedig Trefaldwyn a Dolfor," yn afaelgar dros ben. Holwyd yr holl yagolion gan y Parch R, D. Rowland (Authropoa), Beulah, ar Adgyfodiad Crit," ac yr oedd yr holi a'r ateb yn rhagorol iawn. Yna aed yn miaen i gyflwyno y gwobrwyon. A ganlyn I- sydd restr o'r rhai a wobrwywyd I Y EHODD MAI." Dosbarth 1. (88): Robert Griffith, Katie Williams, John H. Grfffith, a Lizz'e Jane Owens, o Moriah; Kate Jones, Nell Jones, ac Anne Jane Parry, o Engedi; Gwladys Mary Morris, o Siloh; John Owen Parry, Morris Williams, Hugh Owen, ac Elizabeth Hughes, o Siloh baeh; Hugh Williams, Dorothy Mary Williams, ac Evan Henry Parry, o Beulah, Walter W- Jones, Garfield Jones, Richard M. Jones, Anne Owen, a Lizzie Jones, o Penygraig; Annie Hudson Jones, Annie Morris, An'-ia Roberts, a Robert H. Jones, o Caeathraw; Hugh Parry, a John Evans, o Croeaywaen; Hannah Jane Hughes, Catherine Roberts, Magk'ie Fttodwen Thomas, o Waenfawr; Olwen J, Hughes, Catherine A. Jones, Anne Hughes, Eliza Owen, Hugh W. Hughes, Johnny H. Williams, a J. R, Owen, o Groeslon; Morris Richard Jones, John Parry Jones, ac Ellen Hughes, o t..eunant; Samuel Davies, Owen Morris, Jeffrev Roberta, Maggie Jane Davies, ac Eliia Griffiths, o Tanycoed Jane Jones, Anne Lloyd, Elizabeth Jones, Jane Williams, Ellen Williams. Sarah Roberta, Jennie Jones, Ann Jones, Elizabeth Ellen Thomas, Mary J. Thomas, Charlotte Bracogirdle, Kate Jones, Maggie Williams, Catherine Jane Parry, Jane Jonea, Laura Grace Roberts, Griffith Jones, Mary Jones, Arthur Griffith, Richard Jones, Evan E. Prichard, Llewelyn Griffith, Thomas Elias Thomas, Richard Edwards, William Williams, William Owen, Owen Williams, Richard G. Hughes, Robert Bracegirdle, Arthur E. Williams, Jo\¡n Williams, Griffith Williams, Griffith Thomas Edwards, a; Edward Jones, o Lanrug Mary Anne Jones, Elizabeth Ellen Jones, Mary E. Watkins, a Joseph Jones, o Nazareth David F. Roberts, Robert Owen, Owen Parry, Owen Roberts, Mary E. Evans, a Jane E. Jones, o Bontnewydd. Dosbath II. (36).-Dora Richards, Mary Osborne, a Winifed Jones, o Moriah; Lizzie Jane Roberts, o Engedi; Johnny Willums, a Jane A. Williams, 0 Siloh; Edward Jones, Thomas Barton Miller, Margaret Jones, Martha Parry, a Maggie Edwards, o Siloh I Bach; Edward M. Williams, a George O. ) t arry, o Beulah Eliza Griffiths, ac Ellen Ellis, o Caeathraw Anne Evaos, ac Ellen Evans, o Croeaywaen; Daniel F. Hughes, o Waenfawr; Catherine Evans, Jane Williams, a Grace Wil- liams, o Pen'rallt; John Jones, o Salem; Wil- liam W. Jones, 0 Ceunant; Evan' Jonep, ac Alice Anne Davies, o Tanycoed; Catherine Roberta, Ellen Jones, Richard E. Pritchard, Robert H. Williams, Robert H. Jones, a Ro- bert Roberts, o Lanrug; Johnny Owen, o Nazareth Francis Evans, Kate Roberts, Ellen Thomas a William Roberts, o Bontnewydd. Dosbarth III. (27) :-Anne Ellen Owen, Jane A. B. Humphreys, Robert Evans, a William T. Williams, o Moriah; Hughie Jones, a Samuel Davies, o Engedi; Thomas Williams, a Jane Parry, o Siloh Bach Ellen Williams, ac Eliza- beth Williams* o Beulah; John J-onee, Jano Roberts, Sarah. Williams, a Minnie Jones, o Caeathraw; Maggie Jones, a Jennie Jones, o Groeslon Moggie Ellen Jones, Jennie Jones, Mary Rees, Mary Parry, Trevor Jones, a Richard R. Hughes, o Ceunant; Catherine Roberts, t-aura Parry, a Richard Morris, o Tan- ycoed a J. D. Rheinallt Jones, o Lanrug. ya HYFFORDDWR," TAIB. VKNNOD. E. Thomas, Mary E, Owen, a Gayney Roberts, a Moriah; Kate Lizzie Davit s, William H. Davies, a Richard Parry, o Engedi; John Roberts, Hugh Robert, ac Anne Jones, o Beulah; John Jones, a John Owen, o Penygraig; Annie Hudson Jones, ac Elizi J. Pierce, o Caeathraw; William H. E Iwarels, o Croesywaen; Hannah M. Jones, Mary Owen, a Lizzie Jonos, o Waenfawr; Ellen Williams, o Penrallt; R. H. Jone., a David W. Huuhes, o Groeslon;, Gwilym A. Williams, Helena Wiiliams, Elizubeth Rowlands, a Mary Williams, o Salem; William Owen, Robert Nrry, a Lizzie Parry, o Ceunant; William hoberts, Lizzie Davies,, a Mary Parry, o Tany- ooed; William J. Jones, Ellen Jone?, EUen William", Owen H. Jenes, Anne Lloyd, Mar- garet Jon -8, Anne Roberts, Mary Jones, Kate A. Griffith, Mary Williams, Jane Williams, Thomas G. Jone- Richard Jones, Evan, Rob- erts, Robert R. Pritchard, John Elias Pritchard, John T. Lloyd, Hugh Thomas Jones, John Owens, 0 Lanrug; VYUliam J. Jones, Huh Evans, ac Albert Wiiaon? o Nazwth: Jme Mary Jones, Annte?ones. Llewelyn Williams, Robert Jones, Eil= Jones, John. Roberts, Lizzie Jones, a Lizzie Roberts, o Bontnewydd. Dmbarh II. (13) -Robett Griffith, o Moriah; Martha Ellen Roberts* o Engedi; Ellen Roberts, a Kate Rowlands, o Bulah; John Hushes, a John Jones, o Wa,niawr; Maggie Jones, Maggie Williams,Maggie.lones, Catherine Llovd, Mary JaDes, John R. Pritch- ard, a Robert E. Pritchard, o Lanrug. CHWK' FKNNOD. ] Dosbarth 1. (14)Evangeline H. Williams, 1 a Mary A. Rowlands, o Moriah; William J. Pritchard, o BeulaR; Griffith Owen, o peny, graig- Rich ird Jone-, o Croesywaen; Owen Jones o NVaenfawr; Methusalem T. Jones, o Groeslon; Hugh R. Hughes, Thomas J. Morris, » Hugh I) vies, o Tanycoed; Thorn AS WiI, liam*, a Robert O. Roberts, o Lanrug; Maggie Williams, a Jemima Millward, o Boiitnewydd. Dosbarth U. (16):—Lizzie Jones, a Katie ,Jones, o Moriah; John R. Jones, Elizabeth J. Morris, Mary E. Jones, a Mary E. Roberts, o ?for?tisll, r :? 7 Kate Lucy Jones, a Catherine DaviM, 0 Waenfawr; Rolant R. WH'ianM. o Groeilon; Maggie Roberts, o Tanycoed; Anne Pritchard, Blodwen E, Griffith, Anne Jones, a Robert Wi liams, 0 Lanrug; a Jane A, Owens, o Bontnewydd. DPA PENNOD. Dosparth 1. (12)Mary C. Howells, a Lena Jones, 0 Moriah; Mary C. Wiiliame, o Cae- athraw; John Kees Evaus, 0 Croesywaen David H. Griffith, a Catherine Williams, o. Waenfawr; Gri?th Davies, o Tanycoed; John Pritchard, o Lanrug Owen Jone8, o Nazareth; Alice A. Hughes, Barbara M. Williams, a Hannah Roberts, o Bontnewydd. Dosparth II. (9):—Maggie Humphreys, Catherine E. Evans, a Margaret M. Williams, o Moriah; Annie Hudson Jones, o Caeathraw; William T, Jones, o Groeslon; Henry Owen, o Ceunant; Owen 0. Roberts, o Lanrug; Kate E. Hughes a; Jane A. Roberts, o Bontnewydd. Ya OLL O'P. "HYFFORDDWR." Dosparth r, (4) :-Thomas Owen Jones, a Henry Parry Jones, o Ceunant; David Griffith, o Tanycoed; ac Ellen Jones, o Bontnewydd. Dosparth II. (2) :-Hugh Jones, a Henry Thomas Parry, o Lanrug. Arw ddysgu Rheolau Dysgyblaethol" o'r "CyBfea Ffydd" yo berffa?h:—Mary H. ?ho,, John M. Thomas, a Walter Caradoc Thomae, o Moriah; Eleanor Sydney Jones, o Engedi;: Thomas Lewis, o Siloh; Jeffrey Owen, o .unant; William Edward Williams, a Richard Humphreys, o Lanrug; Catherine Anne Roberts, o Bontnewydd. Cyflwynwyd tystysgrifau a gwobrwyon i'r rhai bedd wedi myned yn llwyddianus trwy arholiad y Cyfarfod Misol. Danl3oed. Dos- parth 1')wen Jones, Croesywaen; Helena K. Humphreys, Moriah; Kate Anne Owen, a Lizzie Jones, Bontnewydd; Arthur H. Jones, Croesywaen;, Ellen J. Williams, Engedi. Dos- parth II. Hannah Roberts, Bontnewydd; Gwladys Evans, Engedi; Johnny Roberts, Croesywaen; Annie Jones, Elizabeth M. Mill- ward, Lizzie Roberts, a Jane Owen, o Bont- newydd; Maggie Roberts, Moriah. Dan 16 oed. Dos. 1 J. T. Humphreys, Moriah; Robert LI. Roberta, Llanrug; John H. Owen, Salem; Jatuos Williams, Bontnewydd; John Elias, Uanrug;.Hugh Griffith, Maggie P. Williams, Mary Richards, &0 Owen Jones, o Moriah; Eleanor Sydney Jones ac Annie Evans, Engedi; Ellen J. Evans, Moriab; Griffith T. Griffith, Llanrug; Lizzie Closs Jones, Moriah William O. Roberts, Llanrug; Catherine A. Roberts a John H. H. Parry, Bontnewydd. Dos. II.:—Thomaa J. Parry, Moriah; Jane A. Roberts a Barbara M. Wil. liams, Bontnewydd; Sarah Roberts, Moriah; E,Ilea Jones aj Elizabeth Jones, Bontnewydd. Din 18 oed. Dos. I.:—Owen J. Owen, Salem; R chard Ellis, Mor ah Richard Williams, Waunfawr; Laura Roberts, Moriah. Dan 21 oed. Dos. I.Riebard W. Ellis, Llanrug; Robert DaviM, Engedi; David Parry, Moriah Owen Eioion Jones, Waenfawr; Jeffrey Owen, Ceunant. Dos. II :-Mary H. Thomas, Moriah; Thomas L. Jones, Engeiij Richard Humphreys a Richard H. Wiliiams, o Lanrug. Dros 21 oed. Dos. IJohn Thomas, a Henry J. Roberfs, 0 Lanrug. CEKDDORMKTH. TystTsgrifiu Coleg y Tonic Sol-ffa. Junior Certificate :— waggie Robert., Robert Griffith, Richard LI. Edwards, Walter C. Thomas, David J. Thomas, &,John H. Griffiths,o Moriah. Elementary CertificateMary Kita Wil- liams, Annie H. Williams, a Mary Williams, o Moriah; Maggia Ph: Jones, o Waenfawr. Intermediate Certificate -Charles E. Hughes, John T. Humphreys, Owen Jones, a Hugh Griffith, o Moriah; Edward Jones, Engedi; a Robert Jones, Siloh.
ICYMDEITHA5 YSGOLOR-IAETHAU…
I CYMDEITHA5 YSGOLOR- IAETHAU GOGLEDD I CYMRU. Cynhaliwyd yr arholiadan blynyddol y n nglyn â'r gymdeithas werthfawr uchod yn y gwahanol ganol fanac, ddyddiaa Gwener a tiadwrn diweddaf. Yn Macgor yr oedd 38 o ymgeiswyr, yn cael eu goruchwylio gan Mrs Dilys Glynne Jones, Dr White, M.D., A. Gilchrist, John Thomas (Ooleg Normal- aidd), D. M. Lewis, M.A., Richard Williams a J. H. Roberts; Caernarfon, 120 ymgeiswyr, gyda'r Parch W. Morgan, Father Jones, Mri W. G. Thomas a J. H. Thomas (ysgrifenydd lleol), yn oruchwyiwyr; Gwrecsam, 21 o ym eis wyr, arolygid y gweithrediadau gan Mr J. Hopley Pierce (ysgrifenydd lIeol); Rhyl, 4, o ymgeiswyr, gyda'r Parchn O. T. Williams, Jndge,. Mri P. P. Pennant, S. Perks, W. Wynne,. Mr P. Mostyn Williams (ysgrifenydd lleol), a Mr W. Cadwaladr Davies (ysgrifenydd cyffredinol). Yr arhol- wyr oeddynt y Proffeswr Henry Jones, Proffeswr Phillips, Mr Edward Roberta, Caernarfon; a Mr E. Morris, Rhyl.