Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
20 articles on this Page
..:.-_-BEUtiAlN MLYNEDi) iN…
BEUtiAlN MLYNEDi) iN OL. I LLITH CXXVII. I y GWIR YN /|\ ERBYN Y BYD. I Daw a phob daioni. C >loii wrth gulon." le»u. Md gamwaith." A addo a leddir." TJ bol aowyl, dvmi Eisteddfod Bangor eto wrtb y d. vj! Y mae fin blynyddoedd ya myned be.hi fel chwedl." Tydywddim jLjfeldoe gn » Hdrych ar br>gram Eis- t-ddl'd Ab< iioaddu, a dyma brogram Bingor yn t" :\Vt yu unit'n, ao fd fydd yr eistedJfoJ t. usodd felcawod o eira cyn pen oetrawi ^nosau. Fel yr ydych yn «wt>i'd, y in11 '• J '.?n> wrttl bt,n drwa y eistedctlod -.»•* 'o, eirau uysurus y OWIR YN EBBYN Y BYD, I yo gyrtal wrtti gwrs a gobeithio' yr an wyl tD .i f iy bo hi hefyd. Gallwn ddwe>d(m. «" i:r,uufach) mai nid felly y „.r hi wvdi t>"d twioed, oe oedd coel i'w roi ar gwynfau»'« sinmedigion. Ond betb bynagam !'v'y. dyuafel y dylai fod. Yr er's ttlwu hv i wan, i glywed un o'r cadair feirdd g»d>d -.it >ydd erbyn hyn yn cyng- hioedfiii yn ul aradwys, yu dweyd ar 01 eisteddt'd • • Y cnafon yn rhoi y gwir yn t,-byn bY't' vu arwyddair ilw heisttJddfud > bild yo erbyny gwir ddylasai fod, oherwytd tod cymaint o gelwydd yu cse! ei gi>rd • du er y diluw." A rhyngoch chi II n!i""u. yr ydw i yu llwyr gredu fod gormod o w r yn y peth ddwedodd o, yn en- wedig yu yr tMswddfodau gynt—y fi ya rhoi y wobr i cr i Hum, a chitbau yn rhoi y wobr I mi y flwvddvu nes-y beirmad yo f[awd-yn-ri><hyi<aith neu wedi priodi chwaer i'r ytngtisydl, ao we<i'yn yr uedd rhyw deimlad ne's yn peri iddo weithio y wobr iddo-Did am mai ei gyfanaoddiad ef oedd y I goreu, ond ma ei fod yn ffrind Rait natur 101-po I, y gwit yn erbyn y byd" dji.rii ar y s,,git. Y roae Y BARDD YN CAN!. EI GADEIRIO, 1 yn llawn rtllvys1 yncgtianol hwre, a'r arch. dderwydd yn wtJddi neitbasgwrn ei dafod, a'r cleada ysgwydedi^ uwch ei ben, "A oea beddwch 1 Y mae y dorf yn ateb I- Heddwcn,' nes rlliie'r babell yu dyfod am eu peoau, ac y one y bardd yn eistedd yn thing yn nghaditir un aral! ar 01 beirniad- aeth oedd yu poeg i gyd Sat ydech chi yn meiidio deyd tfn-tiwo beth1 medde chwithau. Ftl by n yu unit)u :-Y mae yt eisteddfod drosodd. Y mae ymgeiuydd arall yn anfon at beirniad iV >. 1 i ofyn a fyddai efe gared- iced ug anfou iddo got>> o'i feirniadaeth, ae y LUHH y tau yu anfon yn ol yn garedig iawo, ac yn dwevd nad oedd o ddim wedi ysgrituDn b«irc>iada«th, ei fod wedi gdael hyoy ar betr?ud No. 2 Y mat yr ymgeis- ydd ya anfuu yu garedig at hwnw i ofyn yr un peth, ac y mae hwnw drachefn yn anfun YD ol i ridweyci lllid cedd ef "ddím wedi ys- grifenu diet iJeiroíadaeth, a'i fod wedi cyd- gynio 4 bail riiidieth beirniad No. Ni weltvyd o livtiy hyd heddyw, drwy wybod i mi, yr un s,ll v'r ieirniadaeth hono, serch ei bod yn setln cadair eisteddfod genedl aethol. (ioiuniu ii ryw rigs fel yna sydd wedi cael eu chwareu er'a talwm, aD y mae yn arwydci er daioni fod beirniadaethaa y blynyddau uiweddaf yu amlygn mwy o barch i'r arwyddair Y gwir yn erbyn y byd." Heb hyuy wn i ddim out y gallwch chi ddisgwyl DOW A PHOB DAIONI yn agos i'r wyl. Fe fuasai mor briodol i Beelz.ibnb roi geirian fel yna ar ddrwe Bed- lem ag ar sign E,stodd: xt os na chedwlr at yr arwyddair. Y mae yr arwyddair yn ar- dderchtig, oud cadw ate. Ac wed'yo, wn i ar y ddaear both i'w wneyd o'r gair arall Itfsu, n.&'d garawaith Rhyw ragrith an- nuwiol ydw i yn ei alw. Pe buasai y person a enwir yo an o'r beirniaid fe fuasai yo beth arall, oud gan fod beirniaid wedi bod yn chwareu rigs, y mae ysbryd y perffaith gyf- iawn allan o'r cwestiwn yo hollol, a gobeithio yr ydw i, wrth fel y mae yr oea yn myn'd yn fwy goleu, yr argrephir yr arwyddeiriau ar feddyhan y gwahanol feirniaid, ao yr ar- weiuia hyny y gwobrwyon, nit" i'r cyfnea- eifiiid, ond i'r neb a'a teilyngont. A LADDO A LEDDIK I Y mae program Bangor yn adlewyrchu ffrwyth myfyrdod, gofal, a phryder o du y pwyligorau. Yn wir, y maent yn rhagori, ar y cyfau, ar ddim a welsom eto. A chymeryd golwg gyflfrddinol arnynt, y maent wedi astudio cbwaetb ddyrchafedig y genedl, ac y mae eu dewiaiad o feirniaid  rhwym, g?ttMem feddwl, o foddloni y ilu mawr, y mae yn ddiamen, sy'n ymboeni ar gyfer y gystaaleuaeth ar hyd a lied y wiad. Y mae hyny yo myo'd yn mhell iawn i gren yni yn gwir yn erb n y yr ynige??wyr y cfint t''gwir yn erbyn y byd," Tstya iawn ywt?styn y gadair "Y LLAFURWB." Os nad all bardd wneyd awdl gwerth ei darlien ar y testyn yna, wel,—waeth iddo roi ei ffiai yn to na pheidio 1 Ond arhoswch dipyn bacb-foasal ddim yn well ei chyfyngu i 300 ilioell 600 ? Yr ydw i yo dweyd, a eiarad dros y darllenwyr, fod awdl o 300 llinell ya llawn cymaiot ag sydd flasus. Yr ydw i yr para i ddweyd hefyd nad ydyw yr boll awdlau gynyrchir o flwyddyn i flwyddyn yo ychwanegu ond y nesat peth i ddim at leoyddiaeth Gymreig, am nad ydynt yn cael ea darilen a'u deall gan ddarllenwyr cyiftedin. Waeth i chwi heb wneyd cilwg aroa i,-dyna ydyw y ffaith, ac os ydych cht'B amau. cyfnfweh,—" census am dauB Felly, oni fyddai awdl, ar egwyddor Llwyd Ty'atwll hefoli bregeth yn rhagori-" yn fyr lie yo felus ?' Byddai dernyn llai, yu llawn bywyd a gwreichion, ya uicr o fod yn fwy atdynol ac arosol. Y mae testyn y cywydd ya hapus: YB ANFPYDDIWK." A't hyd,-ibo itioell,-y poth a ddylai fod; ae os bydd yn y gystadlenaeth ddernyn da fe fydd yn Hawn deilwng o'r 5p gynygir fel gwobr. Bath byoag ar a wnewch ch'i, feirdd, pwyswch ar yr anffyddiwr yn bar hailt,-y uaeot 10 ymhyfhan yu gynddeir- log ar hyd y wlad yma y dyddiau hyn, ao, ond cael Brw" rhwog Meiriadog ac Isiled fel boirniad, berwch nhw i fyny nea bydd dim s..n nm daoynt ar ol yr Eistodd- fod! Boil em Wrth sylwi ar hyny- graddeb ryfedd yw graddeb gwobrwyon E'stedcifnd 5p am gywydd o 160 llinell, a 3p am hirathuddtkid chwe' llinell i'w ddadi ar gofgohfa yr Esgllb M.irgan! Oni fnasai 10k, yo fwy rbesymol am y cywydd, alp yn bris ceffyl ras am doddaid ? Ond boed ityny tHt v ho, dyna bris da iawn am ENGKLYN BEDDABOBAFF NICHOLSON I eto, 2p—S. r pb o fardd bregethwr oedd y cyfaill hwi.w. a g' beithio y caiff englyn gwertbyr Tur. Y mae Y Llnsern yn destyn erg > • ,1$, a buasai lantern arian yn wobr byt}i fi dwy am dano, ac fe gawsid fari bro;ir<r i > > am lp Buasai rhywbeth feliy yc useful i fardd yn nosweithiau tywylli,i .f. Ond hwchw 1-dyna ni yn syrtbu' 'msymwth ar fesnran y drot O'r lJinp1 ii>sywenaidd y mae eisieu 1000 ar y testv• •> Mil "Lu Y KtilTHYRI," Driiain <1<i y dmt,—bydd rhedeg mil o lineHan, 3 yd y l'eiaf, yn l'awn gwerth 201) a y mae y goron un^ryiuiiidol 'awn fod •egben f,i gorea i gTlcho ei ben rhag,idr]. "I yw grybibion! Mil o linellanl ~oni ftjftj i > nnfir hyny yn ormod n'r baner *fid*yn ((* ici^imnwyr Cyutieig? Y mae fleori y li. t »t yn ddigoji a ebodi pen *sndid i .rrld oryfaf, sercb id io dder- h.v.? yr uK f pirt; a'r nnwvl a helpo y O. iipus yw testyn y fyfyrdraitb, p ¡ fud, :!OO Itiuell, A Daw a ddywed- odd, Bydded!" am yr hon y cynygir 5p. Da iawn, Y mile" Bronwen ferch Llyr" yn destyn Rhiangerdd dignro, ao y mae yn ddiddadl cen i fed y bechgynfeirdd,— y rhai I sydd a'u rnytiwesau yn colli drosodd o dra- serch gwefrol,-yn nyddu arni er's tro. Y I maent yn thianu ei chalon hi am ddim yn ami, ond y mae yn gysnr iddynt feddwl y caiff &rhiauwr goreu 4p am ei boen yn Mangor. af ati hi, lads 1 "Calon wrth gilon bellacb. CKBDD-QOFFA Y DEON KBWAEDS, I 150 llinell, sydd testyn teilwng, ac ond odid fawr na cheir dernyn teilwng o'i gofFadwr- iaeth o'r ymgyrch. Y mae y testynau budd, onol oil yn hapus iawn; a'r an modd y testynau trastliodol. Amserol iawn yw tebtyn T prif draethawd, a gobeithio y cyn- yreba. draethawd teilwng-i fod ya Baton ymarferoi yu y byd llunyddol Fa erioed eiiian mwy o unrbywiaeth yn mhriod- ddull acieithwedd y Gymraeg" ag sydd yn awr, a pVte buasai traetbawd meistrolgar ya gallu cyfuno barn ar y neater byddai yr 20p yn cael eu gwaiio yn ddoeth. Dyna. deetyu amserol arall, y byddai ya dda iawn cael trat-thawd eysnhwys arno ydyw Rhagor- iaethau a diffygion T WASG GYMRBIO." Y mae pro and con i'w gaal ur y mater hwn. Y mae gan y Wasg Gymreig ei rhagoriaeth- an; ae fel mae gwaethaf y modd, y mae ganddi ei diffygion hefyd, Mantoler hwynt yn fanwl, ac yr ydwyf yn credn fod y rhagor- uethau yn tra or-bwyso y diffygion, ond ar ol y ewbi gvaith diA iawn yw en chwilio allan, a rhoi gwynt iddynt. Oad, ha wyr aawyl !-y ffordd doriaidd sydd gan Gym- reigyddion Llundain.a'r pwyligorau Eistedd- fodol, o flwyduyu i flwyddyn, i ddyfod i'r cynyrcbion o flaon y wlad I Y mae y eyf, rolau yn rhy ddruiion, o beth direswm, i gorph y genedl en cyrhaedd; ac heb hyny, fuasai waeth hebddynt yr un myinryn. Oni fuasai yn well cyboeddi y pethan fo'n werth eu cyhoeddi, yn bamphledan rhad, ar eu peoau eu hunain, unffurf, a gallai v neb ddewisai eu rhwymo yn nghyd? Fel y maent. nid ydyw cynyrchion EistSddfod yn CYRHAEDD Y BOBL I ac folly nis darllenir hwynt. Y maent yn cael en cyboeddi, mae'n wir, ond i ddim ond i addurno llyfrfaoedd yr upper fen" Hen vddol, Fe ro'wn i gyngbor i Bwyllgor B ingot i ddechreu cyfnod newydd yn hanes cyhoeddi cyfansoddiadau gwobrwyedig, gas astudio y werin, ac nid yr yebydig. Y mae pob nn n'n testynau yn amserol dda, a byddai cael pib un ar wahan yn gaffaeiiad i leoyddiaeth. Y mae testynau y cyfieithwyr, y celfyddydwyr, a'r cerddorion, yr un mor chwaethua, aC os nad ydyw pawb (at y path y b'o) yn brysur y mis yma, y maent yu colli cyfleuadra rhagorol i anfarwoli eu hunain. Am fanylion v testynan, wrth gwrs, y n)? y programs i'w cael gan Meistri arvis a F ?ster, Bangor. Y mae y pwyllgor wadi gwastraffu eu grasusau ar y cerddor- ion, oberwydd nid oes ganddynt lai na 29 o wobran yn cael eu cynyg mewn gwahanol gystadlenai'tbau! Y maent am wirio yr arwyddair- "CYMRU LAN, GWLAD Y GAN," I Wrth decfynu, rwy'n gobeitbio y rbydd y pwyllgor wedd Gymreig ar yr wyl yn Man- gor. Rhyw monster o Ddic Sion Dafydd ydyw Eisteddfod Gymroig-Seisniq! Hach Cwtogwch gystadieuaethan i birion, cotawl ac offerynol, trwy'r weeding-ont fjytitera, fel y galloch gael arawd byr bob dydd gan rai o oreugwyr y genedl; a gobeithio, hefyd, y byddwch yn parchu y frawdoliaeth farddol yn yr wyl eleni: y nhw, ar ol y cwbl, yw tadau a maman bedydd yr Eisteddfod, ac fel y cyfryw fe ddyleot gael lie amlwg rywle yn ymy! yr allor. Tuedd i'w banwybyddu sydd wedi bnd yn ddiweddar, ac y mas yo hen bryd i bwyllgorau ddysgl1 parchu arddre-y nbw ydyw bvddigions yr Eis- teddfod, ac nid y rhai gwynaf ea gwa-godau, a sliciaf eu kid glovei. 0 leiaf, dyna yw barn I (I barhau). 'Khbn O'. I (/ &«rA<tM).
I .MR LLOYD GEORGE, A,S" YN…
I MR LLOYD GEORGE, A,S" YN FREE TRADE HALL, MANCHESTER. Oynhaliwyd cyfarfod. mawreddog yn y neuadd uohod nosFercher, yr wythnos ddi- weddaf, mewn trefn i wrthdystio yn erbyn y Mesur i roddi iawn i dafarnwyr. Yr oedd y neuadd yn llawn. Cymerwyd y gadair gan Mr Jacob Bright, AS., a'r prif siarad- wyr oeddynt Mr W. S. Caine, A.S., Mr Lloyd George, A.S., a'r Parch Canon Hicks. Gosodwyd y penderfyniad o flaen y cyf- arfod gan Mr Caine yn condemnio y Mesur. Siaradodd Mr Caine am yn agos i awr mewn modd deheoig ac offeithiol. Eiliwyd y cyn- ygiad gan y Parch Canon Hicks, yr hwn oedd yn gynrychiolydd teilwng a brwdfryd- ig o Gymdeitnas Ddirwestol Eglwye Loegt. Cadarnhawyd y cynygiad gan Mr Lloyd George. A.S Yr oedd edrych M y <MM<M)t ag yr oedd Mr George yn ei grea yn waith hynod o bleserus. Pan gododd ar ei dried i ddechreu yr oedd y gyaulleidfa wedi ei tharo It syudod, ond pan y darfn i Mr Jacob Bright, A S-, ei ddwyn o flaen y dyrfa fel arwr bnddugoliaethos bwrdeisdrefi Arfon, derbyoiwyd ef gyda brwdfrydedd na wel- wyd ei fath mewn unrhyw gyfarfod. Yr oedd haneetsi pocedi yn chwifio yn bob lliw- iau, a'r bobl yc crnchlefain, ac er i'r cadeir- ydd erfyn am dawelwch yr oedd y dyrfa yo parhaa i gniodwylaw a gwaeddi yn Gym- raeg a Saeaoneg am oddentu dau fynyd. Yna y bu tawelwch. Gyda hyny olywid lIail perseii/i 'l, treiddgar, main, yn treiddio I trwy holl gornelaa yr adeilad anferth, ac yr oedd yno filoedd o lygaid wedi en hoelio ar Mr George, A.S. Siara.dai yn oglue a hyglyw, yr oedd yr iaith yn goeth, a chyn- wysai ei araeth y eyfuniad mwyaf hapus o feddwl a theimlad. Ymddangosai y siarad- wr fel un oedd yn llwyr argyhoeddedig fod cyfiawnder a barn o'r tu cefa iddo, ac fel y cyfryw gwynebai y miloedd oedd o'i flaen fel dyn. Yo fuan iawn arol dechreu siarad yr oedd yna brawfion byw fod hunanrwydd y siaradwr hyawdl ya cael gafael yn y dyrla, Ni bu unrhyw eiaradwi ya y Free Trade Hall er's path ameer oedd yn gaHa llywod rMtha ei gynalleidfa mor drwa?l a Mr George. Y mae yn horn oral4, Dyua ddywedodd Mr Alderman Forrest ar ei ol, nad oedd am feiddio siarad ond am ychydig fynydau ar 01 y fath oration ardderehog ac anghydmarol. Yr oedd y peroration yn niwedd araeth Mr George yn anorchfygol, ar ol desgrifio yn y modd mwyaf deniadol, a'r dyr'a fawr mor ddistaw a'r bodd-yr oedd y dyatawrwydd yn ofnadwy, Gofynodd Mr George, ai onid oedd yntf allu anweledig i amddiffvn y truain ? Ie, meddai, gall Canon Hicks ymddiiied yn y Chnrch of England Temperance Society, a Mr Caine yn yr Alliance, ond yr oedd ganddo ef ffydd mewn Bod nedd yn sicr o wobrwyo egwyddorion dyrchafedig. Eisteddodd Mr George i lawr yn nghanol cymeradwyaeth fyddarol mit- oedd o bobl, a diati na bu neb wnaetb ar. Il'aft' mwy ffafriol nag ef. Yr oedd yn peri i Gy nry Manchester deimlo yn falch en bod yn Gyoiry, & barn amryw ydoedd fod yr orators in Wales." Gwahoddwyd Mr Oeorite gan amryw i gadw cyfarfod yn Man- chester hsddyw, ond gidawodd y dref yn fJreu ddvdd laa mewn trefn i gyrhaedd Ty v Cvff.edin mewn pryd i fotio ar Fesur y D<gwni. Diau y bydd yn rhaid iddo ddod yma yn fuan eto. MADOOTDD.
Advertising
COLMAV'S SINAPISM. The Improved must d PI ler.-Sold by all Chemists and Grn^f or Poit seven penny stamps for packet X three, to COTUAXFJ, IS, Canon gtreer, L md'jn.
RHYFELYDEGWM
RHYFELYDEGWM Y DIRPRWYWYR EGLWYSIG A'U DEGWMI YN NYFFRYN CLWYD, I Gan fod Mr Stevens, goruchwyliwr y Dirprwywyr Eglwysig, wedi amlygu ei fwriad i ymweled ? Llanuefydd, Llansanoan, a lleosdd eraill, yn Nyffryn Clwyd, i std- faelu am ddegwm dyladus i'w gyflogwyr, a'i fod yn aifaechu gwnoyd hyny yr wythoos hon; anfonodd yr Uchgadben Leadbetter, prifgwnttabl y sir, gylchlythyr allan at luaws mawr o ffermwyr yr ardaloedd cry- bwylledig, yn erfyn arnynt roddi sicrwydd iddo ef na chaffai yr heddweh ei dori, ac y byddai iddynt arfer eu dylanwad i geiBio atal y bobl rhag ymyryd yn ormodol a Mr Stevens a'i ddynion. I gyfarfod Wr caia hwn, dywedai y prifgwnstabl na byddai iddo yntau anfon ond yr heddgeidwad Ileol yn unig gyda'r ClVmnl atafaeliadol yn ystod eu pererindaith mewn ymchwil am eiddo i'w atafaelu. Heb law hyn hefyd, gwa- hoddid hwy oil i'w gyfarfod ef yn Neuadd Drefol Dinbycb, ddydd Marcher, i gael ym- drafodaeth ar y mater, Ni ddaeth cymaint ag un amaethwr i gyfarfod y Firifgwnstabl I ond hysbyswyd ef gan Mr Gwilym Parry a Mr Howell Gee, fod y ffermwyr wedi cynai cyfarfod yn Llansannan y noswaith flaen- orol, ao iddynt, er yn barod i gadw yr hedd- weh eu hunain, ac i beidio ymyryd a Stevens a'i ddynion, wrthod rhwymo ea hunain ar ran y bobl a allai ddyfod yn ngbyd. Dy- wedai yr amaethwyr, a hvny yn ddigon naturiol a rhesymol, nM gallect hwy fod yn gyfrifol am weithrediadan eraill. Gan nas gallai y prifgwnstabl ddyfod i unrhyw ddealltwriaeth ar y eweatiwn, na gwneyd unrhyw drefniant yu absenoldeb yr amaeth- wyr, yatyriai nai gallai wneyd dim ond hys- bysu Stevens o'r ffaitb, ac o'r hyn a gymer- odd le rhyngddo & Mr Parry a Mr H. Gee, gan adael iddo yctiu wneyd fel y dewisa, sef ceisio atafaela heb gymhorth yr hedd- geidwaid, nell wneyd apeliad am danynt. Felly, nid yw yn wybyddus eto pa beth a wna Mr Stevens.
!HELYNT Y TRETHGASGLYDD YN…
HELYNT Y TRETH- GASGLYDD YN MANGOR. Cymerodd ymdrafodaeth faith le yn nghyfarfod Cynghor Dinesig Bangor ddydd Marcher, o barthed i achos Griffith Roberts, gynt trethgasglydd y Gorphoraetb, yr hwn yn awr-fel ag y cyhoeddasom yr wythnos ddiweddaf-sydd yn aroa ei brawf yn ngharchar Caernarfon ar y cyhuddiad o ladrata 590p o arian y dref. Gwnaeth y eyfrifyid bwrdeisiol (Mr E. Smith OWdD) adroddiad ar y mater, yn yr hwo y dywedai fod Roberts yn gallu cadw oddi wrtho ef luaws o symian trwy beidio en rhoddi ar lawr yn y llyfr swyddogol; a'r dull y llwyddai i ddangos i'r pwyllgor arianol fod ei gyfrifon bob amser yo gywir ydoedd trwy drosglwyddo arian perthynol i un dreth i un arall, ac ni archwilid y ddwy dretb g.vda'a gilydd ar yr no adeg. Nis gallai Mr Owen weled fod cyfrifon Roberts yo aoghywir ond o'r 28ain o Chwefror diweddaf hyd y 25.in o Fa with. Archwil- iodd ef y cyfrifon byd y 25ain o Fawrth— sef diwedd blwyddyn gyllidol y Gorphor- aeth-a chafodd fod treth y dwfr a'r nwy yn gywir hyd y dyddiad hwnw, tra yr oedd y general district rate yo gywir hyd yr 28ain o Chwefror. Cyn y gellid rhoddi atalfa ar dwyll o'r fatb yo y dyfodol, barnai y byddai yn rhaid archwilio y ddwy dreth gyda'u gilydd. Gwnaeth y Maer hefyd anerchiad maith er dangos i'r dref yn gyffredinol y fath ofal ag yr oedd y Gorplaoraeth wedi ei gymeryd yn y gorphenol er cadw y cyfrifon yn gywir ac i rwystro unihyw dwyll gymeryd He. Galwoddsylw arbenig y trethda wyr at y /faith fod y Dyfr casglu yn meddiant Mr Roberts yn cynwys demand note, receipt form, a counterfoil, so nad oedd neb i gymeryd receipt ond ar y papyr swyddogol. Yroedd y trethdalwyr wediesgeuluso gwneyd hynyn y gorphenol; oblegid cafwyd allao-ar ol darganfyddiad diffygion Mr liobarts-fod y reenpts ag oeddynt yn meddiant amryw o bersonau a dalasant i Hoberts wedi eu hysgrifenu ar y demand note, yr hyu oedd yn gwbl afreolaidd, wrth gwrs; ond ffaith hynod yn nglyn a'r helynt yma ydoedd na dderbyniodd y pwyllgor ariaaol erioed y g-ftyn leiaf oddi wrth unrhyw drethdalwr fod en cyfrifon yn anghywir. Gyda golwg ar y dyfodol anogai y Maer fod i'r ddwy dreth gael ei harchwilio gyda'u gilydd, ao nid ar wahan megya o'r blaen, ac hefyd fod guarantee y trethgasglydd i gael ei ychwanegu o riOOp i lOOOp gan yr elai swm enfawr o arian trwy ei ddwylaw yn flynyddol. Hofyd dylai y cyflog gael ei godi o 100p y flwyddyn (clywcb, elyweh). Rhoddai Mr John Price bwys ar y ffaith y dylai y trethgasglydd gael ei orfodi i daln yr oil a gasglai mewn un diwrnod i'r arian- dy y boreu dilynol. Yr oedd Mr W. A. Dew o'r farn er's llawer o amser fod yn anmhosibl rhoddLat- alfa ar ddyn diegwyddor i dwyllo os bytMai wedi penderfyau gwneyd hyny. Os oedd y cyngor trefol er trathdalwyr am sicrhan dyn gonest ac ymddiriedol, ni chredai y dylent o gwbl warafun tain ychydig yn ychwaneg o gyflog iddo. Darllenwyd llytbyr oddiwrth Mr Henry Lewis, yr hwn a ffafriai ychwanegu y cyflog 30p y flwyddyn, ac fod dyn arall yn cael ei osod i gftsglu y trethi yn ystod ei abien- oldeb. Sylwodd y cyfrifydd bwrdeisiol na baasai yr anffawd presenol wedi digwydd pe y ceglid y ddwy dreth gan ddau bersoo. Barnai hefyd fod y gwaitb yn ormod i an dyn i'w gyflawni. Anogai Mr Hugh Hughes fod i'r un cyflog ag a delid yn y gorphenol gael ei dala eto, gydag addewtd am ychwanegiad os y rhoddai y swyddog foddlonrwyad tra y barnai Mr Jehn Price fod an dyn yn ddigonol i gyf- lawni y gwaith. Os y cynygid ychwanegiad o 20p yn y cyflog, nid oedd yn dilyn y sicr- haent ddyn gooest. Siaradodd Mr Donald Cameron o blaid codi y cyflog, gorfodi y casglydd i wneyd ei waith yn awyddfeydd y Gorphoraeth, ac nid ya ei dy ei hun, a thalu i'r ariandy bob borea yr arian a fyddai wedi gasglu y dydd blaenorol. Ffafriai yr Uc hgadben Savage btnodiad daa swyddog. Ar gyuygiad y Cyngorydd West, pender- fynwyd rhoddi yr holl gwestiwn i ystyriaeth y pwyllgor arianol, gyda chais ar iddynt wneyd adroddiad i'r cyngor.
[No title]
Yr oodd pn ryw wr dall bum' canto sovereigns wedi eu cuddio mewn congl o'i ardd ond ei gymydog, yr hwn a'i gwelodd yu en puddio, a aeth ac a'u cymerodd hwynt i ffwrdd. Pan aeth y gwr dall yno wed'yn nid oedd ond cais am lie bn," ac amheuai ei gymydog o'u Uadrata. Dechreuodd holi ei Hunan pa fodd i'w cael yn ol. Aeth at ei gymydog, a dywedodd wrtho ei fod wedi dyf,)d ato i ofyo cyrghor bod ganddo fil o bannan, a'n haner yn guddiedig mewn IIA dyogel, a'i f( d yn petruso yn ei feddwl pa an a roddai y gweddill atynt. Anogodd ei gymydog iddo ar bob cyfrif eu rhoi befor lle'll. A chyn gynted ag yr aeth y dall allan, ymaith kt lleidr ar frys gyda'r pum' can' sovereign yo 01 i'r ardd, IQPwo llawn gobaith o'u cael yn fnan yn fil. Y gwr dall pan gafodd fod v pum' cant sovereign wedi eu rhoddi yn y t 11 yn ol a'a cymerodd ymaith, ac a alwodd gyda'i gymydog gan ddywedyd, Gyfaill, y mae'r dyn daU wedi bod yo well ei olwg na-r hwn sydd ganddo ddanlygad."
Advertising
COCOA CADIRU.UY, Dyma Gocoa sydd I yn feddiaun'»l ar adnoddau cnawd-gynyrch iol, ac yn t, (Aglwydio uarth a grymnsder I arhosoj"—Health.
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH…
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH Y PARCH E. WILLIAMS, MORFA NEFYN. Boreu Ian, Mai 29am, bu farw yr hen weinldog parchug cchod, perthynol i'r Mothodistiaid Calfioaidd, yn mhreswylfod ei ferch yn MorfaNefyn, yn 82 mlwydd 03d. Yr oedd yn analiaog i bregetha er's oddeuta taif blynedd, ac yn ystod y flwyddyn a haoer diweddaf caethiwid ef i'w dy. Ood yr oudd yn bar siriol, ac yn gallu codi hyd oddeuta chwe' niwrood cyn ei farwolaeth. Brodor o Bsntreuchaf, gerllaw Pwllheli, ydcedd, ac yno y dechreuodd bregethu yo y flwyddyn 1833. Symudodd oddi yno yn 1859 i Morfa Nafyn, i gymeryd gofal bugeiliol yr eglwys. Bu am dymhor yn efrydu yn Athrofa y Bala. Ordeiniwyd ef i gyflawn waith y weinid- ogaeth yn Nghymdeithasfa Bangor, yn y flwyddyn 1847, ar yr un adeg a'r hynod John Williams, Llecheiddior. Yr oedd o'i gych- wyoiad cyntaf yn hynod boblogaidd fel pregethwr, a chafodd yn ei oes lawer o oed- faon anarferol o rymns. Sonir am un felly yn arbenig yn Bitbesda, Hydref 9ted, 1859, pryd yr arosodd 27 o newydd yn yr eglwys. Bu yn teitbio llawer trwy Dde a Gogledd Cymru, a bu yn pregethu yn y lleoedd mwyaf amlwg yn y Oymdeithasfaoedd. Meddai lais cur a dawn nodedig o boblog- aidct. Dydd Mawrth, Mehefin 3ydd, ym- gasglodd tyrfa fawr i gyflawni iddo y gy- mwynas olaf, Gwasanaethwyd yn y ty cyn cychwyn gan y Parchn 0. Roberts a J. B. Williams; yna feed i'r capel. Llywyddwyd y cyfarfod yno gan y Parch R. Roberts, y gweinidog, a chymerwyd rhan ynddo gan y Parchn W. Thomas, Pwllheli; Capt Hughes, J. Jarrett, E. James (A.), J. Hughes Edeyra; R. Hughes, a Mr Wm. Thomas, Morfa. Oddi yno aed yn orym- daith drefnus i fyawent newydd Nefyn. Gwasanaethwyd wrth y bedd gan y Parchn W, Jones, M.A., Fourorosses, a J. M. Jones, Dinas. Cenid amryw donau gan y cantorion yn ystod y gwasanseth. Cafodd angladd anrhydeddus. Nos Fawrtb, traddododd y Parch T. Owen, Porthmadog, bregeth ang- laddol yn nghapel y Morfa.
POBLOGAETH 0 YSGERBYDAU BYW…
POBLOGAETH 0 YSGER- BYDAU BYW YN Y SOUDAN. Y mae Mr H. H. Howarth wedi anfon i'r Times y dyfyniadan cainlynot o lythyr a dderbyoiodd oddiwrth gyfaill yn Suakira:- "Nid oes un dychymyg genych am y newyn ofoadwy sydd yn y wlad ton. Y mae y bobl fel ysgerbydau byw. Dim ond y rhai oeddynt gyot yn gyfoethog iawn sydd yn medru cael rhywbeth i dori eu harchwaeth. Wrth gwrs, yn mhlith gweddwon a pklant y dynion a hddasom y mae yr adfyd mwyaf, Lladdasom o leiaf 20,000 o wyr yn rhyfel y SoudaD, y rhai a adawsant ar ea hot dtos 100,000 o weddwon a phlant amddifaid; felly gellwch ddirnad yr angenoetyd sydd yma. Y mao yn bet4 caled iawn I feddwl ein bod, ar ol lladd yr snillwyr bara, wedi gadael y gwragedd a'r plant diniwed i farw o newyn poenns. Y mae genyf ddau blentyn yma, y rhai a ddanfonwyd ataf o Tokar. Bu farw eu mamau, en chwiorydd, en brodyr, a'a holl gyfeillion, o eisiea ymborth. A gosod oedranau y ddau blentyn gyd'1l gilydd, dichon nad ydynt dros bymtheg mlynedd, ae yr ydwyf braidd yn sict nad yw y ddau ddim dros 45 pwys. Y mae cannibaliaeth wedi cymeryd He yma, a chnawd pob creadar wedi cael ei fwyta. Bwyteiryn wanous gwn, cathod, Ilygod, aii- ynod, nadroedd, chwilenod budron, hen esgyrn, lledr, (fee., ac y mae y cryfaf yn ys- peilio oddiwrth y gwanaf." Tarfyna y llythyr fel hyn" Yn sicr, y mas arnom ryw ia nir gweddwon angenns a'r plant di- ymgeledd, y rhai sydd yn marw wrth y ean- noedd yn y manau lie gOI wedda esgyrn eu tadau hyd yma heb eu claddu." J
I ARHOLIAD UNDEB YS-IGOLION…
ARHOLIAD UNDEB YS- I GOLION SABBOTHOL LLUNDAIN. Hanes lesa Grist-ei orian olaf. Dyma Ij eDwau yr ymgeiswyr Hwyddiacaa ) DOSBAETH I.-Safon, 90. Gertrade AI- dridge, Hammersmith, 60; Evan John Elian, Wilton Square, 67; Gwilym Edmunds, eto, 53; Evtn Parry, Hammersmith, 46. DOSBARTH II.—SafoD. 101. Annie Jen- kins, Holloway, 99; William Rees, 94; Nellie Jones, 83; Mary Jenkins, 74; John Davies, 70, oil o Wilton Square. Annie Davies, Camden Tows, 82; Elizabeth Annie Hughes, Hammersmith, 82; D. B. Jones, Barnsbnry, 78; William Williams, Stepney, 77; D. J. Evans, Falmouth Road, 71; Mary Jane Jones, 66; Francis Morgan, 66, o Burnibury. John Edwards, o Holloway, 63. C. A. Jtnkioa, 64; Samuel LI. Jones, 62, o Jewin. Mary A. Jones, Wilton-square, 62 W. D. Jenkins, Falmouth-road, 67. DOSBARTH III.—Safon, 120: Jennie Jones, 112; Minnie Jones, 100; John W. go; Pryse Maggie Elias, 91; John Morgan, 90 Pryse Jenkins, 83: Willie Jones, i3; Dora Williams, 80; Jamas Morgan, 76; Nsllie Davies, 75, yr oil o Wilton-square. Sarah Jones, Stepney, 99 Mabel Jones, 94; Jennie Johns, 78, yr oil o Shiriand-road. S. A. Jenkins, 91; Harriet Morris, 80, y ddwy o Jewin. Rosia Williams, Plimlico, 73; Mary Parry,Hammeremitb,66; John James, Charing Cross road, 61. Lizzie Morgan, 60, a Jane Evans W, y ddwy o Barnsbnry. DOSBARTH IY.—Safon, 144: Lizzie Jones, Shirland road, 122; Morgan J. Rees, 106; David Griffiths, 98; Mary Jones, 95 y tri o Jewin. David Davies, 97; David Jones, 87; Jenetta Price, 86; Annie Parry, 83 Parry Williams, 82, yr oil o Wilton-square. W. D. Evans, Barnsbury, 88; M. E. Davies, Holloway, 79 Lillie Evans, Plimlioo, 76; Mary Anne Jenkins, Stepney, 72. DOSBARTH V.—Mater, Adgyfodiad Crist, -Safoo, 200: George Williams, 164;. Mary Williams, 162 Thomas Williams, 161, yr oil o Shirland-road. Sarah Jenkins, 159; Richard Davies, 133, y ddau o Camden Town. Charlotte Price, 157; Bessie Wil- liams, 150; Alice Meredith, 135, yr oil o Wilton-squsre. Jane Jones, 127; Annie l? i, O. ? 125, ? Chi6rinl o .d. Edwards, 126,0 Charing Cross-road. Yr arbolwr ydoedd y Parch Griffith Wil- liams, Llangefni. ■
ARWERTHIANT AR EIDDO YN MON.
ARWERTHIANT AR EIDDO YN MON. Dydd lau diweddaf, yn y Ball Hotel, Llangefni, cynhaliodd Mr W. Dew, Bangor, arwartbiant ar eiddo rhydd-ddaliadol, Y ile cyntaf gynygiwvd ydoedd cae Mawr, Llanerchymedd, yr hwn a gynwysai | 206 acer, 2 rd. 3 per. Dechreuwyd,'gyda 8006p gan Dr H. Parry Jones, Gwalchmai, ac wedi cyoyg bywiog tarawyd of iddo am 7600p. Yn ychwanegol at y pris yr oedd yn rhaid iddo gymeryd y tail, gwair, a gwabanol bethau »reill, y rhai oedd wedi m prisio i 141p 43 9c. Y lie nesaf ydoedd Pwllooch, 47 acer, 1 rd. 6 per., yr hwn a gynygiwyd yn un lot i ddechreu, ond a dynwyd yn ol gan na chyrbaeddodd ond 2400p. Rhoddwyd ef i fyoy yn dair let, a gwerthwyd 12 acer lrd. 10 per. am 880p i Mr J. Jones, Corsyr- eira, a thynwyd y ddwy lot arall yo ol gan na chyrhaeddasant y pris disgwyliedig. Rh o(I wyd yr Orsedd a Tyddyn y Bwm, yo mhlwyf Pentraeth, i fyoy yo an lot, ac yna yn fin lotian, ond ni ehafwyd cynygion arnynt.
[No title]
Wel, wel, y mae llawer math o honom ni yn y byd yma!" meddftl hen wraig un- waith, pan y gwelodd epa am y tro cyntaf erioed.
ILLADRATA PENGLOG. GENETH.-
I LLADRATA PENGLOG GENETH. 0 lun ynadon Preston, yr wythnos ddi- weddaf, dygwyd gwehydd o'r wylh. ddi- Henry Board man i fyny ar gyhuddiad difrifol, a dedfrydwyd ef i chwe' mis o garchariad. Ymddengys iddo, un banner nos, fyned i fynwent Holy Trinity, Burnley, a cblnddio i fedd, gan dori tri Q'r eirch, a chlndo ymaith benglog genetb. Yr oedd wedi hysbysu ei letyes y dygai iddi fraich neu goes. Mewn amddiffyniad, dywedai ei fod o dan ddylanwad y ddiod, ac iddo gam- gymeryd y badd am geii, He yr oedd i agor carthffos.
HUNANLADDIAD IGENETH GAFODD…
HUNANLADDIAD I GENETH GAFODD EI GWRTHOD. Oynhaliwyd trengholiad yn Cambetwcll, yr wythnos ddiweddaf, ar gorph uo Sarah Ann Cruie, 18 mlwydd oed, yr hwn a gafwyd yn Nghamlas Surrey. Yr oedd wedi myned allan un noson i gyfarfod to dyn ieuanc, ac ni welwyd hi yn fyw ar ol hyny. Dywedodd y dyn ieuanc, Walter Lofthouse, ar y trengholiad, ei fod wedi cyfarfod Wr drancedig y cosou hono, tra yr oedd wedi cyfarfod 4 march arall, a'i bod yn ddrwg ei bwyl. Ei fod hefyd wedi deall ei I bod wadi dyfod yn ol ddwy^ith i edrych am dano, ao wedi myned ymaith mewn tymer wyilt.
IFFERMWR WEDI EI GORNIO GAN…
I FFERMWR WEDI EI GORNIO GAN DARW. Yehydig ddyddiau yn ol, yr cedd Mr John Morgan, ffermwr, Llansoar Fawr, yn agos i Gasnewydd, yn gyru tarw ar yr heol gerllaw ei fferm, pan yr ymosododd yr anifail arno ae a'i tarawodd i lawr. Llwydd. odd i godi i fyny, ond rhuthrodd y tarw ffyrnig ato unwaith eto, saogodd arno, a chorniodd ef mewn modd dychrynllyd. O'r diwedd, achubwyd ef o'r perygl yr oedd ynddo, a chymerwyd ef adref, lie y gwein iwyd arno gaa feddyg, ond aid oes gobaith am ei adferiad.
DEDDF "LYNCH" YN YRI AMERICA.
DEDDF "LYNCH" YN YRI AMERICA. Ychydig mewn cydmariaeth o ddarllenwyr y newyddiaduron sydd heb fod yn gwybod rhywbetb am gyfraith "Lynch,"neu Lynch Law, fel ei gelwir; a'r hon a roddir mewn grym gyda chan lleied o soremoni yn Ngog- ledd yr America. Nid bob amser y gellir cyfiawnhau y ddeddf hon; ond ar brydiau ereill, nis gellir llai na'i chymeradwyo. Cymeradwyaeth, yn ddiau, sydd i'w roddi iddi yn achos dyn o'r enw John Starling, yr hwn a "lyncbiwyd" ychydig ddyddiau yn ol yn Selma, Carolina. Amaethwr cyfoethog ydoedd Starling; ond yo hytrach na bod yn swor i'w gymydogiori, yr oed<i ei arswyd yn teyrnasu dros bob cnawd a'i hadwaenai. Yr cedd ofe ya euog o droseddau anfad; ae yr cedd yn wybyddus ei fod wedi cyflawni no, os nad chwaneg, o lofruddiaethau. Eto i gyd, ni chymerwyd ef i afael cyfraitb, am nas g&lid cael neb ya ddigon gwrol i roddi tyatiolaeth i'w erbyn. Yr oedd hyn yn gwneuthnr Starling yn fwy o waedgi y nalll ddydd ar 01 y llall, nes o'r diwedd y daeth y oymydogion i deimlo mor angeradol oddi wrth ei ortbrwm fel yr ymunodd y rhai mwyaf gwrol o'r preswylwyr fila gilydd, gan benderfynuei "lynchio y eyfleuedra cyntaf a. ddenai i'w rhan. Un dtwrnod, dealhsant ei fod yn bwriadu gyru yn ei gerbyd i'r dref, ae aeth nifer o ddynion, wedi caddio en hwynebau, i'w gyfarfod. Mewn man cyfleos, rhuthrodd y dynion hyn allan &ti hymgudd. fan, a llusgasant Starling allan o'i gerbyd. Eisteddai ei wraig wrth ei ochr, ae etfyniai hi am iddynt adael si pbriod yn llonydd. Oad ni wrandawyd ar ei llais; a chyn-pen ychydig funydau, yr oedd corph marw y gorthrymwr yn crogi va yr awyr, wrth ochr y ffordd. Nid oes neb wedi ei gymeryd i'r ddalfa.
CYFARFOD MISOL MON.
CYFARFOD MISOL MON. Oynhaliwyd yr nehod ya Beaumaris, ddyddian Linn a Mawith, y Parch J, Venmcre Williflms yn llywyddn. Cafwyd adroddiadan gan y brodyr fa yn ymweled A lWYli ya ysto y mn, a hysbyswyd fod Ebeuezer (Cybi) wedi rhoddi galwad i'r Parch Richard Lloyd, Beaumaris, i'w bugeilio, a chadarnbawyd yr ahvad gan y Cyfarfod Misol.-Hefyd rhoddwyd caniatad i eglwye Engedi i adeiladu ty capel; a chadarnhawyd y rhaniad sydd wedi cvmeryd lie ar y cyfarfod ysgqlion yn nosbarth y da. —Nodwyd brodyr i fynsd i eglwys y Tabernacl i'w cyaorthwyo i alw blaenoriaid. —Treuliwyd y rhan fwyaf o gyfarfod y boreu mewn sylwadau ar yr ystadegan am y flwyddyn ddiweddaf. Agorwyd yr ym- ddiddan gan y Parch Owen Parry, Cefn Bacb, gyda phapyr cynwysfawr.—Hefyd yn y oyfarfod hwn cafwyd hanes yr achos yn y lie a gair o bnfiad y swyddogion, yn dangos fod gwedd lewyrchus ar yr achos yn ei boll gysylltiadau, nifer yr aalodau a'r Yagol Sabbothol ynghyda swm 'y casgliadan yn cynyddu. Nodwyd brodyr i dyna allan benderfyniad, yr hwn a baaiwyd yn unfrydol, yn gwrtbdystis yn gfyf yn erbyn yr ad. ranau yn Mean? y Trwyddedau er gwaddoli tafarnwyr.—Darllenwyd llythyrau at y Cyfarfod Misol oddiwrth Mrs Jerman Jones, y Parch J. Donne, a'rTarch S. A. Fraser, yn cydnabod cydymdeimlad y Cyfarfod Misol & hwynt yn en profedig- aethmn,-Hystiysod(i y Parch R. Lloyd, Beaumaris, y gellir rhoddi orders am lyfr Genesis a ddygir allani am geiniog, byd ddiwedd y mis hwn, ac fod 3700 o archeb- ion wedi dyfod i law eisoes.—Cadarnhawyd y pethan caalynol a gynygiwyd gon bwyll, gor yr YegoJ Sibbothoi :-(I) Fod Mr Grif- fitb, Cefn Ooeh, i fod yn llywydd am y flwyddyn hon. (2) Fod y materion a'r gwobraa canlynol i fod, a'r arbolwyr can- lynol i wasanaethu. Dosbarth 1. I rai o dan 13ag oed, Genesis o'r dechreu hyd alwad Abraham, gwobrwyon 7p i'w rhann rhwng ugaio. Arholydd, Parch W. E. Williams, Gilead. Dosbarth II. I rai dan 16eg ned Yr un maes a'r un gwobraa. Arholydd, Parch J. Roberta, TIanfaethlo. Dosbarth III. I rai dan 21ain oed, Yr nn maes. Gwobrau Sp rhwng y deuddeg coren. Arholydd, Parch J. Hughes Parry, Armenia. Doabarth IV, Pob oed. Heb. I. a II. Yr un gwobrau a'r llynedd. Arholydd, Parch R. H. Morgan, M.A., Menai Bridge.— Dewiswyd i gynryebioli y Cyfarfod Misol yn Nghymdeithasfa y lhla, y Parc h J. Yenmnre Williams, a Mr Hugh Williams, Mpoai Bridge.—Penderfynwyd anfon cylcb-lyfcbyr i bob eglwys i'w hanog i gyfranu at Gymanfa Caergybi, a tbafl*- ddymuno yn y cylchlvthyr am weddian yr eglwysi ar ran llwyddiant y gymanfa.—Eglurwyd mewn modd dobeu;R y Gronfa Fectbycinl, a phenderfynwyd yn unfrydol wedi ymddiddan pwyllogi wneyd casgliad yn mhob cilpel tuagati. Yn anol S rhybudd blaeoorol cynygiodd y Parch J. R Hughes "Fod llwyr ymwrthodiad'yn cael ei wneyd yn amod aelodaeth yn y Cyfarfod Misol: ac wedi ymddiddan gwresoga da, peoderfynwyd dod a'r mate, i sylw yn Nghyfarfod Misol Awst, gan y disgwylir nifer mwy o'r aelodan yn bresenol--Hys- byawyd fod y cyfarfod nesaf i'w gynbal yn Llanrhyddlad, ac y bydd yo gyfarfod chwarterol, pryd yr ymddidrteniv A Plwrdd. ogion newyddion, a nodwyd Mr W. Wil- liams, Carmel, i roddi y cyngb^r Hysbysir yn Ngbymanfa Caergybi y dydd. iad ar ba an y cynhelir y oyfarfod.
I CAERNARFON..
I CAERNARFON. Y mae y corphoraeth wedi penderfynu gwario 280p ar ffwrneisian newyddion jn y gwaith nwy, y rhai, fe ddisgwylir, a arbed- out lawer o lo a llafur, gan roddi ad-daliad bnan i'r dref. Deallwn fod yr yabytty at glefydon heintns, ag sydd yn cael ei adeiladu ger y dref, bron ar gael ei orphen. Y dystiolaeth yw ei fod yn un o'r adeiladau goreu sydd genym. TAl ANGHYMHWYH I Fyw YNDDYNT.- Yn nghyfarfod y cynghor trefol nos Fawrth I galwcdd Mr J. R. Hughes sylw at fater ag a b?8 sylw at fat r a6 a ddylai gael ystyriaeth bnan a dyladwy, os oes gofal am iechyd y dosbarth tlottaf 0'0 cyd-drefwyr. Cwynai Mr Hughes fod yn y dret luaws o anedd-dai ag oeddynt hollol anghymwys i foch fyw ydddynt, heb son am fodau dynol. Amheuai Dr John Williams gywiideb yr haeriad hwn, ond atebodd Mr Hughes y buasai yn cymeryd y mtddyg, os y dewisai, trwy y tai y noswaith hono er ei foddloni. Ategwyd sylw Mr Hughes gan Mr Owen Evans, yr hwn a sylwodd fod cyflwr tai yn Well-street yo gyfryw eg a'n gwnaent yo anghymwya i neb drigo ynddynt. Eglnrodd yr arolygydd bwrdeisiol (Mr R. 0. Wynn Roberts) fod ganddo y fath nifer o ddyledswyddau i'w cyflawni fel ag yr oedd yn anmhosibl iddo archwilo yo fanwl yr oil o'r dref. Ar yr un pryd, yr oodd wadi edrych i mewn i'r achosion gwaetbaf, a sicrhai Mr Hughes ac ereill fod gwelliant wedi cymeryd lie yn y manau hyny. Daeth- pwyd i'r penderfyniad i roddi yr holl fater i ystyriaeth pwyllgor. Y CYNGOR TBEFOL YN "CHWAREU PLANT," —Bu cwestiwn rheolaeth y ferry rhwng y dref hon a Mon gerbron y cyngor trefol yn eu cyfarfod arferol nos Fawrth. Mewn can- lvnisd i gwyninn a ddygid yn erbyn Mr MacMillan, prydlesydd y ferry, yr hwn sydd gyfrifol am gySuron y teithwyr, &0., cofas i'r cyngor yc eu cyfarfod blaenorol benderfynu myned i lys barn ar y miter er cael gweled pa un a allai Mr MacMillan wneyd fel y myno a'i peidio. Or.d yo lie gweithredu ar hyn, dygodd pwyllgor y ferry i'r cyfarfoi diweddaf benderfyniad a basiwyd ganddynt hwy yn anog peidio myned i gyfraith ar hyn o hryd, er fod y cwynion a wnaed yn rhai gwirioneddol, eithr fod sylw Mr MacMillan yn cael ei alw eto at y trefniad a wnaed yo mis Medi diweddaf gyda golwg ar gychwyn- iad a dychweliad yr agerlong. Edrycbai Mr J, R, Hughes ar waith y pwyllgor fel "chwarea plant," ynngwyneby penderfyniad a fabwysiadwyd yn y cyfarfod blaenorol. Fel cadeirydd y pwyllgor, sylwodd Mr Edward Hngfaes mai y cyngor, ac nid y pwyllgor, oedd yn gyfrifol m y penderfyniad a basiwyd yn y cyfarfod o'r blaen. Nid oedd ambenaetb o barthed i ddilysrwydd y cwynion yn erbyn Mr MacMillan, ond e+o dymnnai y pwyllgor gael ychwaneg o dir o dan eu traed cyn myned i gyfraith. Dywed- odd y Maer (Mr Issard Davies) hefyd nad oedd yn y cotnodion gyfeiriad at y cwynion yn erbyn Mr MacMillan, ac o gatlyniad tybiai mai gwell ar hyn o bryd fyddai mab- wysiadu anogaeth y pwyllgor. Wedi ychydig ychwaneg o ymdrafodaeth cydsyniwyd & hyn. PA BETa A DDYWED VB. UNDER CORAWL1 —Gwnaeth Mr William Jones, arweinydd yr Uodeb Corawl, gais at gyfarfod diweddaf y cyngor trefol am wasanaeth y Guild Hall yo ddidraul er cynal ymarferiadan gogyfer ag Eisteddfod Barigor. Cwynai Mr G. R. Reps oblegid gwaith yr Undeh Corawl yn myned oddiamgylch y dref i fegio at eu trenliadau, r! io at eu treuliadan, a pban enillent wobr, rhanant yr arian rhwng bob aelod, vn lie flurfio cronfa er en gailuogi i dalu eu ffordd yn y dyfodol. Tyb- iai y byddent yn begio eto at fyned i Eis- teddfod Bangor. Ni chredai fod hyn o gwbl yn deg. Dywedodd Mr J. R. Hughes i'r cor dalu eu treuliaa eu hunain i Eisteddfod Pwllheli, ond gan iddynt divy ryw anffawd fethu enill y wobr yno ni feddent arian i fyoed i Eisteddfod Aberhonddu heb apelio at y dref. Y Maer Y mae yr amcan yn un ag y dylem ni fel cyngor ei gefnogi. Can- iatawyd y cais ya unfrydol. CWESTIWN YR YMDROCHLEOEDD ETO.- Yr wythnos ddiweddaf, ba gan y cyngor trefol o dan ystyriaeth y cwestiwn o gael He eyhoeddus priodol i ymdrochi yn y dref. Y ffordd y daeth y mater gerbron ydoedd trwy i nn-ar-bugain o drethdalwyr anfon deiseb yn erfyn ar y cyngor symud yn y cyfeiriad hwn. Awgrymai Mr G. R. Rees fod i'r trethdalwyr a ddanfonasant y ddeiseb roddi en hysgwyddau wrth yr olwyn trwy brynu machinot ymdrochi en hunain, oblegid byddai yn sicr o dalu iddynt hwy os y talai i'r cynghor trefol. Dywedodd Mr Rees yn mlleIlaeh na feddai y gorphoraeth hawl i wario arian cyhoeddus ar welliant o'r natur hwn, a chadarnbawyd hyn gan yr ysgrifen ydd trefol (Mr J. H. Roberts). Datganai Mr M. T. Morris ei cfid fod y ori o "dim arian" ya cael ei chodi bob amser pan yr amceuid cario allan welliantau a fuasent o elw i bob dosbarth yn y J draf. Er dangos i'r trethdalwyr ag oeddynt wedi ymdraffertha gyda'r ddeiseb fod y cyngor yn barod i'w cynorthwyo, cynygiodd Dr R. Parry fod i'r omser alw cyfarfod o'r trethdalwyr i drafod yr holl gwestiwn. Cafodd hyn ei eilio gan Mr J. R. Hughes, end yr hyn a basiwyd ar y diwedd ydoedd fod Dr Parry i ddychwelyd y ddeiaeb i'r rhai oeddynt wedi eu harwyddo gyda chais ar iddynt hwy gymeryd y cam cyntaf yn y symudiad. Y BWRDD YOGOL.- f d cyfarfod ar- ferol y bwrdd ysgol ei gynal ddydd Lino yr wythnos ddiweddaf, pryd y daeth gerbron drachefn gwestiwn addysg y plant tlodion. Rhoddodd y clerc (Mr J. H. Thomos) adrodd iad o'i ymweliad Ag ysgrifenydd pwyllgor yr Y sgol Genedlaethol, oddiwrth yr hyn yr ym- ddangosai fod y pwyllgor yn bared i dros. glwyddo ysgol Twthill i'r bwrdd ar y teleran y cafodd y bwrdd eu hysgolion presenol oddiar bwyllgor yr ysgol Brydeinig, ond ar yr amod ychwanegol nad oedd neb ond plaidt tlodion i gael eu haddysgu yaddi, a hyoy yn ddidraul. Dywedai prifalbraw ysgol y bechgyn (Mr Jones) mai effaith sef yd!a ysgol garpiog fyddai tynn i lawr 10 nen 12 ar gyfartaledd y presencldeb yn yr ysgol- ion ereill, eithr byddai iddo befyd ddyrehafn low yr ysgolion hyny. Ni chredai y cad- eirydd (Mr W. P. Williams) y llwyddai y bwrdd i gasglu plant carpiog i ysgol Twthill. Mathai rhieni y plant a ehael unrhyw reel- aeth drostynt, a gobaith gwaa oedd gan y bwrdd i Iwyddo. Cyn symud yn mhellach yn y mater barnai mai doeth fuasai galw cyfarfod o'r trethdalwyr i ystyried yr holl gwestiwn.—Edtychai Mr W. G. Thomas ar y mater 1U yr un goleu, oblegid methai l bwrdd a chael gan blant tlodion fyned i 7-r ysgnlion presenol er y cynygid hyny yn ddi- draul.-Ar gynygiad Mr J. Davies, cydsyn iwyd gohirio y mater am bymthegnoe, ac fod y clerc yn y cyfimser i barotoi amcan- gyfrif o'r goat debygol o gymeryd drosodd ysgol Twthill.—Gogvfer a'r cyfarfod oesaf rhoddodd Mr W. G. Thomas rybudd i gyoyg fod j penderfyniad a basiwyd dri mie yn ol i gan drylan yr ysgolion am chwarter wedi naw yn y boreu i gael ei diddymu, ac fod y brifathrawon yn cael ea gwneyd yu gvfrifol am brydlondeb y plant. Yr oeid y penderfyniad nchad wedi bod yn achlysur i dynu i lawr tua 60 yn nghyfartaledd y pre- seonldeh bob boreu er pan y rhoddwyd ef mewn grym. Y mae gwaith y mor yn tori i mewn i'r tir yn A'?fmenai yn ddyfod yn geptiwn pwvs'g iV dref, a thelir sylw iddo gan fwrdd j ri ed? )Iwyr y potthMd. Ymddengys f? peirianydd o HoHandweJiarchwilioy lie us wedi gwneyd adroddiad ar y dull goreu i gadw Difydd Jones draw rhag trespaau yn mhellach ond ois gwyddis eto fanylion yr ndrnHdiad. Deallwn fod y bwrdd wedi rhanol benderfynu anfon Mr E. Parry, clerk of the works, drosodd i Holland ar gweled pa fodd yr ftdeiledir y morgloddian yno, a rhoddi ei brofiad ar waith yn Abermenai. Y mae Syr L!ewelyn Turner wedi ymddi- swyddo o gadair y bwrdd.
Advertising
MEDDYGlNfAETH FYDENWOG AT Y GWAFD, CROEN, NERVES AFU, CYLL" AREAU HUGHES'S BLOOD PILLe, HUGHES'S BLOOD PILLS HUGHES'S BLOOD PILLS. MEDDYGINIAETH DD AIL AT Waed Drwg, Scurvy, Uornvr/don, l,it)fydau y Croon, Clwyfau Mauwyniau, Diffyg Traal, Dyspepsia, Poen Tan, Billoueness, Afu Ddrwg. Gwynegon, Poea Cefn, Corffrwymedd, Pilaa Tits, Nervousness, leelder Yebryd, Coesaa Clwyfedig. • ACHOS TRUBNUS YN ABERDAR, OYR,—Y roao yn ddyleiswydd neillduol arnat i'ch hysbysu o'r etfaith ?yMd a gafodd eioh "Hughes's Blood PiII8,'ur?af, Yr wyf wedi ?od yn dioddof droo 9 mlyneld gan darddiaab poenug at fy nwy law, breichiau, a'm ccfF, yn fy analluogi i weithio 6 miB o bob 12; taa dwy Synedd yn 01 f w¡,aeth y clefyd ym&ayd ya fy ngbocaaa am trW, 009 Pori i ml fethn g* Iithto. Mi -= "M driniii.eth pob Doctor o fewn cyrhaedd, ond yr oil i ddim pwipas, Yr oedd fy ngluniau yn oichadded-g gan glwyfau a chrcen pydredig, a'r arofl yn anyodd,?fol i neb ddyfod i'r t; pawb yn creda nad oedd dim gw,lihad i mi byth. Yehyd* ameer yn ol cefa's fy anog i gymery3 Haghea s Blood Pi 'a," a defnyddi gymeryl Balm." Yr oedd yn syndod yr etfaifh a gawasut arnaf. Yr wyf yn 53 oed, ni welais i In fy oes dim medd3 gjoiaeth tebygiddynt; mae fy boli giwyfju wedi eu gwellhau, mae 11 hoU gyfansoddiad yn iach, grymus, a bywiog, ac Tr wyf yn teimlo wedi fy adDewyddu yn fy nghorff am medd wl, ac yn bentlithio y dydd mi gael gwybod am danynt. -Ydwyf, JOHN JONES. 13, Oxford-street, Aberdar. SYR,—Yr ydwyf yn tystiolaethu i bob gair o < uchod. Yr wyf wedi bod yn llygad-dyst o'r case hwn am bum' mlynodc!,— J D. REES. Congregational Minister, Aberdar. Yn enwog at Glefydau y P.HYVV FEN YW- AIDD o bob oedran. Anhebgorol Angenrheidiol i Forwyr, Emi- grants, a Theithwyr. Fe ddylent gael eu cymeryd yn y Qwnawyn Haf, Hydref, a Gauaf.  Y mae twyll gwarad! wyddns yn cael oi arfer mewn cyayfltiad a'r Pills enwog fhyn. Gofal r wrth brynu na mJjMtftjESdir thwyllir chwi. Mynwcbweled ???B?? yr enw, HUGHES'S BLOOD PILLS yn !lawn, ao hefyd vIBf- LLUN CALON ar label goch «' ar bob blwch. Heb hyn twyll ydynt. HUGHES'S BLOOD PILLS. HUGHES'S BLOOD PILLS HUGHEb'S BLOOD PILLS Ar werth gan bob Chemist dtwy y Deytnsa am Is lie, 2s 9c, a 4s 6o. Drwy y Post, Is 3J, 2s 11c, a 4s 9c, gan y perchenog JACOB HUGHES, Manufacturing Chemist, Penarth, Cardiff, nENT YN AMERICA —R. D. WILLIAMS Plymouth Penn. pHOSPHODYNK DR. L ALOEC arn Bum Mynedd rt- Hugain sydd we 11 cynh,-ki cl enw d" d'wy'rlioli fyi fel yr unig Feddvginhatlj i'dyoge!,VnidriiriedUwa,a PhoHphoraidd a ddar- gaciyddwyd erioed T gwellhad parhaol anmw. Tad vr Ymenydd Pra-iys, Ditfyg ("ng, Brcudd- wy,ldo,, ,.nus, is.fyidiad anamseriAyCWan. •?d B rwydol, p1 math oaflechyd ar organav y Corpb, y rhai sydd yn ib1n. ar efleitlild- y ?odyr;r Organau vd(1 yn rhoddi Bywyd. X mac yaGweUaDttfyg Tre&HadaCMefyd yr Ysgyfaint a'r Galon. GweIla Atiechydon yr Ian a'r Afo, Gwella pob snnhrefn ar y Gwaod. Gwella Ddilfyg Treuliad a Diffyg Archwaetla Gwelb Djurfodedigaeth a Qwendid Cyffiredinol A gofala am roddi yr oil o'r Organau Bywyd, ol mewn trefn. ■ Y mae offeithiau y Feddygll1;aeth Phosphor. aidd worthfdwr a satonol yma ar Wendid Gieuol ac anhwylderau cyffelyb yn gyflym a pharhaol, ae y mae'r holl Deimladan Annymunol ae Ar- wyddion Poenus yn diflanu mor gyflym nea achosi syndod. pHOSPHODYNE DR. LALOR a grea Mybwr Gieuol newydd a Mater Ymenydd d?wy g fienvi y gwaed A'? Blfen Fy?yd?l 3)?y. danol ?hosphorus, "craidd a chanolbwynt 71 Ymenydd ei bun, a thra yn dlymunol i'r ar. ?tiwmth &'r yatumog, ni phaela bytb a Pb=o a :h;y:=,i :3:yjC; If:;o Ymenydd, Gi&n, a'r Gewynau, Y mae ei e!f6itt1 »■» yo rhyfeddol i. w?ranfod O't dydd cy"t"' ar «I ei ddefnyddio, drwy gynydd suarforo. yn nerth Gewynau a'r Meddwl gyda theimlad Wroldeb, Nerth, Chysur, i'r hyn .?u y claf am gyhyd o omser mor anghynenn. t. ''enbe yr organAnM arev' my Bwyd. Y mae yr Archwaeth yu cyn- y a yn rhyfeddoi. V mae y Cohddion yn dyfoa yufwyrheowdd. Cys?ir yn dawel ac a??wio!. DawyQwynebyuHawa? G?refoMuyBgocMon, y Uygaid ya ddi!glaer,l C-n yn glit ac IROL4y GwaLt yn gryfach, yr '?yn sydd ya c gQs mOl bwyeig yw ei weithrediad ar Organau Bwy i. MILOEDD o dystiolaethau atiwadadwy o bob parth o'r byd, ac oddiwrth yr Awdnruodaa Meddygol, y rhai sydd yn proflyn dafynoi y Dy- farniad Cynredlnol nad oes yn y byd gwyddoncl ymchwUtaJ ydarpariaetb Pho«phoraild aril w edi derbyn cymaint o glod a chydnabyddiaeth Gwerthir mo-m Potflau am 4s 6c gan bob Her; yllydd drwy'r byd neu a anfonir i vmrkyw ran Brydain Fawr ar dderbyniad P.O.O. oddiiwrtiio I)R, LALOFVS PlIU6?IiOD inig iJ LABORATORY, HAMPSTBAID. LONnON N.
CAERGYBI.
CAERGYBI. BWRDD YSGOL.—Oynhaliwyd cyfarfod misol y bwrdd uchod ddrdd Mawrth, prf yr oedd yn bresenol Cadben Cay, R.N. (cadeiiydd), Cadben J. Jones, Cadben J. Owen, Mri W. D. Jones, Richard Hnghes, a Joseph Williams. Gioaetedd Mus Edwards.-Gofynai Miss Edwards, Liaingocb, am gael bod yn abseuol am oddeatn tair wythnos oherwydd gwael- edd ei hiechyd. CiLiatawyd hyn, a phenod- wyd Miss Maggie Owen, yr hon fu yn cymeryd ei lie o'r blaen, i wneyd hyny eto. cy Mist Parry yn rhoddi ei lie i fyny. — Rhoddai Miss Party, prif-athrawee adran y genethod, rybudd ei bod yn rhoddi ei lie i fyny, ac y bydd yn ymadael at ddi- wedd mis Awst. Derbyniwyd ei hymddi- swyddiad gyda gofid. Dywedai Mr Richard Hughes fod yr athrawon presenol wedi en penodi pan yr oedd y cyflogau yn an maa achaf, ac felly yr oedd ya ddyledswydd arnynt bwy wneyd trefniadaa gwahanol pan y byddai lie yn myned yn wag. Y cyflog o'r blaen ydoedd sicrwydd am 90p, non 4op yo ngbyda baner y grants a enillid, a haner ardreth y ty, sef 8p. Cynygiai ef ar i'r cyflog yn y dyfudol fod yn 80p yn sicr; neu 25p yo nghyda haner y grants dderbynid, a haner arireth y ty, yr hyn fuasai, yn ol grants y flwyddyn ddiweddaf, yn 9lp. Eiliwyd hy i can Mr W. D. Jones, a phasiwyd ef.— Gynygiwyd i Miss Jones, o anrany bab, no J, gap I cynyg ar y lie, ond gwrthododd hi. GwaddoH Tafarnwyr, Oynygiodd Mr Richard Hughes, eiliodd Cadben J. Jones, a phasiwyd yo nnfrydol, "Fod deieeb yn cael ei hanfon l Dy y Cyffredin trwy ein haeiod yn gwrthdystio yn eibyn cynygion y Llywodraeth i waddoli y tifarnwyr trwy l' wneyd eu trwyddedau yn bai haol yn He yn flynyddol, ac yn erfyn ar y Llywodraeth i dynu yn ol gynygiad mor anghytiawn."