Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

7 articles on this Page

I Y LLANW YN CODI. I

News
Cite
Share

I Y LLANW YN CODI. I Nid ydym yn petruso dyweyd fod y llanw yn codi yn Nghymru gyda golwg ar y Dadgysylltiad. Edrycher i'r cyfeiriad a fyaer, a gwelir mllo donau y llanw yn golchi yr holl lenydd, a chyn hir cyfyd i's fath raddau nes cyrhaedd St Stephan. Penod ddyddorol iawn fyddai un ar hanes y symudiad o blaid Dadgysylltiad yn Nghymru. Araf, ond sicr, fel y llanw, a fu; ac er pob rhwystr a dafiwyd ar ei ffordd, enill tir yn barhaus a wnaeth. Syrthiodd td ar ol td o rai a fu yn hy dh u ffordd Danw cydraddoldeb crefyddol, ond cynyddu mewn grymus. der y mae er hyn oil. Ychydig amser yn ol cyfeiriasom at y penderfyniad a basiwyd o blaid y Dadgysylltiad yn Nghymanfa Gyffredinol y Methodistiaid Calfinaidd, pryd y safodd yr aelodau ar eu traed er gwneyd y peth yn fwy effeithiol. Yr oedd hyn yn beth newydd yn hanes y Corph. Yr wytlinos hoa eto, yr ydym yn cyhoeddi adroidiad hanes jCyfarfod Tal- aethol y Wesleyaid, ac yno gwelir dHarfod i'r Parch Hugh Jones, yagrifenydd y Dalaeth, gynvg penderfyniad cyffelyb. Dyma beth newynd eto yn nglyn a Wesleyaeth. LIed hwyrfrydig fn y ddau gorph yma i symud ar faterion cyffolyb i'l Dadgysylltiad, ac y mae y ffaith hon yn hynod awgrymiadol. De gys yn ddigam- syniol fod v m idiad Dadgysyiltiol wedi cyrhaedd safle nas gall y ddati en wad cryt a nodwyd ei anwybyddu. Nid yw yr Annibynwyr a'r Bedyd iwyr 111 petruso mynyd i ddatgan yn eu cynhadleddau ar bwnc y Dadgysylltiad, ac y mae fod y Methodistiaid a'r Wesleyaid wedi dyfod allan mùr gn f i f"es y rhyfel yn brawf diymwad fod Cymru grofyddol heddyw yn un yn ei g.vaedd am gydraddoldeb I erefyddoI. Yn wir, gwelwn fud Cym infa Annibynwyr sir Forganwg wedi mabwys- iadu perjdtis fyniarl sydd yn rhedeg bron ar yr un JEnefJHl a phen-lei,fyn d RhYJ., Beta mae hyn oil yn ei ddan^os ? Yn gyntaf, dengys fll t >v wemwyr mwyaf dylanwadol y gwahanol gyfundebau cref- yddol o'r farn mai anfantais i grefydd j dyw cysylltiad rhan o'r Eglwys Gristion- ogol â'r Llywodraeth. Yn ail, fod yr amser wedi dyfod y dylid gwneyd rhyw- I beth yn derfynol yn y mater. Ac yn I drydydd, fod Cymru ynbeiffaith addfed i Ddadgysylltiad. Yn awr, y cwestiwn y w, pa fodd i'w gael 1 Pa.un ai gadael iddo ymdaro yn mysg me3urau ereill yn y Seneild, hyd nes y ceir digon o seibiaut i'w drafod, ne-u ynte drwy ef wthio ar y blaid gyuted ag y I byddo modd 1 Anturiasom ni ddadleu dros ei wthio yn mlaen gyntad ag y byddo I modd. Cytunwyd 4 ni gan Gyngrair Rhyddfrydol Gogledd Cymru. Beth yn i awr yw teimlad a barn y wlad 1 Hid ydym yn disgwyl i gyfundebau crefyddol fel y cyfryw gymeryd y fath gwrs. Araf, fel rheol, ydynt i ddatgan barn ar achosionj o'r fath. Ond am y wlad, credwn yn ddiysgog ei bod wedi gwneyd ei meddwl i fyny mai dilyn penderiymaa Rhyl yw y llwybr goren. Hyd yn hyn, ni wyddys pa fodd yr ymddyga. yr aelodau Rhyddfrydol Cymreig. Datganodd tri eu parodrwydd i fyned ar hyd y llinellau a osodwyd llawr yn Rhyl. Beth am y I gweddill1 Hyn sydd yn amlwg, y rhaid argyhoeddi y blaid Ryddfrydol ein bod o ddifrif. Wrth gyfeirio at y mater dywed y Cardiff Times y O'r gogledd i'r de, o'r dwyrain i'r gor- l'ewin, prif destyn yr ymdtyddan yw pcr- thynas Cymru a'r blaid Ryddfryd >1. Pa ua bynag a lwydda neu a fetha Cytigiirair Rhydd- fryiol Gogledd Cymru i rwymo yr aelotau rymrei,, y mMyntunIwgffd rymeriajgweM- I yddol Cymru heddyw yn wahanol i'r hyn edd Y[1 y gjtpHouol, Nia gall neb ddywey I fod y D, wysogaetn wedi 80(1 ya a^ffyddlou i'r bliid Ryddfrydol yn yr amser i a th heibio. Dywed- odd Mr Gladstone drosodd throsodd draehetn fed Cymru yn kfwy ffyddlon hyd yn nod nag Ysgotlaud. Ond dechienodd y wlidofyniddi ei hun ai nid yw wedi talu ya rhy ddrud am ei hymlyniad wrth y blaid, ae ai ui fyddai yn well yn awr i Gymru hawlio ar i'w chynrycliiolwyr fod yu Gymry yn njhyntaf u Rn>ddfrydwyr wed'yn. Nid yw hyn yn golygi fo, Cymiui droi ei chfn ar yr egwyddo ion Rhyddfrydol y dyoddefodd gymsdat er eu ha nddiffyn. Golyga yn unig ei bod yn dynmno gwahaniaethu rhwng egwyddorion gwleidyddol a phleidiau gwleidyddol, a'i bod yn ystyried y d; hi ei banghenion ei hunan gael yr ystyriae;h gyntaf gan ei chynrychiolwyr." Dyna yn hollol oin dadl ninau. Yn y rhifyn diweddaf o'r British, Weekly, ceir y geiriau hyn .C Y mas yn wir hefyd fod rhai aelodiu Rhyddfrydol Cymreig, y rh ii ydynt Esgob- asthwyr eu hunain, yn ineddu mwy o g>d- ymdeimlad a Mr Gladstone nag a'r rhai a'u hanfor,ant i'r Senedd ac yn ddiamheu, o dan yr amgylchiadau mwyaf ffodus, bydd i waith Ymreolaeth, a diwygiadau ereill a raid canlyn, dtethu llawer ar nerth y blaid Ryddfrydol. Ar y llaw arall, rhiid ystyried Dadgysylltiad yn bwno yn awr neu byth i'r Cymry. Os gadawant iddynt eu hunain gnel eu gwthio o'r ffordlynycyfwngyma, ni'ivelwn ond goleu bychan iddynt yn y dyfodol agos." Addefir yn gyffredin mai ymddygiad Mr Gladstone tuag at y mudiad Dadgysyllt- iol yn Nghymru sydd yn peri yr iiuhaws- der mwyaf. Wrth gyfeirio at un o areithiau Mr Gladstone yn Mhenavlag, dywed y -cuner:- 11 Wedi aros cyhyd, a phrofl trwy weith ed- odd diymwad ein bod fel cenedl yn Ifydd- lonach i'r blaid Ryddfrydig nag unriiyw ran arall o'r deyrnas, a chyda hyny, fed genym hyder mawr yn ein hai'wei .ydd, yr ydym yn synu at dri phetb. Y> gyntaf, m ddadgmodd Mr Gladstone ei gydnab j ddiaeth o'r amynedd a ddangoswyd gan y genedl Gymreig hyd yn I hyn; Be na rvddodd efe unrhyw hysbyarwy. d yn nghylch ei fwriadau ya y dyfodol ityda aolwg ar Ddadeefsdliad a Dadwaddoliad yr Eglwys yn Nghymru; eo chdo. nyny, (II tad yn galw arnom eto i fod yn amyneddgar. Er cymaint ydyw ein parch i Mr (Jlsd tona, yr ydym yn meddwl y dylasai, y tro hwn, yn enwe-tig, gan ci fod yn gwybod fod teimlad anesmwyth yn bodoli yn ein myg-y dylasai, meddwn, egluro ei f..ria au. Sylfae; I amyn- edd'ydyw tfydd,' a sylfaen I ffydd' ydyw tyst;'o aeth wir.' Nid ydyw hyd yn i), d yr Aufeilr, I yn disgwyl i'w bobl fodynamynedd- gar ond dan yr amodau hyn. Ond pa dystiol- aeth eelur a diamwys sydd geaym ni o eiddo Mr Gladstone o'i fwriadau gyda golwg ar Eglwrs Loegr yn Ngbymru ? Nid mater o g)flensdra a iheim ad ydyw hwn i ni mewn un modd. Nage! Y mae Dadsefydliad a Did- wadc'.olis i hon yn fater a I egwyddor' gan fil- oeM lawer o etholwyr y Dywysogaeth Laitt y deyrnas weled hyn yn eglurach eto yn fuan, pi beth bynag a ddaw o Fesur Degwm y Llyw- odraeth ac yr ydym yn teimlo yn Ilawer mwy angerddol o'i blaid nag yr ydym dros estyn Ymreolaeth i'r Iwerddon, Ond pleidiasom Ymreolaeth, ac ymfoddlonasom i roddi y lie cyntaf iddo o barch. i fam Air Gladstone yn unig -heb dderbyn unrhyw sicrwydd ei fod am daflu ei hollddylanwad o bhid D-idsefydliid a Dadwaddoliad yr Estron -s yn Nghymru.' Ae eto, er hyn i gyd, gofynir i ni eo ymdawelu— am y rheswin fod pwnc y Gwyddeiod yn blocio' y ffordd, heb roi cymaint ag a idewid y bydd i'n cerbyd ninau gael ei gosod arni yn nesaf. Dyma sydd aroom eisieu ei gael; a dyma sydd raid i etholwyr Cymru gael ei wybod hefyd, os ydyw Mr Gladstone am gadw y Dywysogaotb mor ffyddlawn iddo yn yr etholiad nesat ag y bu yn yr etholiadau blaenorol. Cafodd y Parch Evan Jones, o Gaernarfon, ei gondemnio am gymeryd y tir y safodd arno yn yr etholiad diweddaf. Yr oeddym ninau yn anghymeradwyo yr hyn a wnaeth nid oher- wydd y peth ynddo ei hun, ond oberwydd ei fod fel "am newid ceffylau yn nghanol yr afon fod yr adeg yn un anfanteisiol ae am. mhriodol. Cyn i adeg etholiadddyfodydylid wynebu cwestiwn fel nwn; a chredwn ei bod yn awr yn adeg pan y gellir yn ddiberygl ap- pelio at ein seneddwyr i gymeryd yr achos mewn llaw, a mynu goleuni arno. Dichon y bydd rhai ohunynt yn gwrthod. Os felly, gadawer i'r Dywysogaeth wybod yn eglur pwy ydynt. Myneger eu henwau—a chymerei eu hetholwyr eu hymddygiad da i ystyriaeth, pan y cyflwynant, eu hunain i'w sylw yn yr otholiad cyffrediuol nesaf." Gallasem ddyfynl1 allan o newydd- iaduron Cymreig ereill sydd yn llefaru yn yr un cyfeiriad. Nis gall neb wadu nad oes anfoddogrwydd mawr yn y Dywysogaeth oherwydd y tir y saif Mr Gladstone arno parthed y Dadgysylltiad yn Nghymru. Nid am ein bod yn ei garu ef yn llai, end oblegid ein bod yn caru ein gwlad yn fwy, y llefarwn yn y modd yma. Yrydym yn biysio i gyd. nabod llafur godidog yr hen arwr o blaid egwyddorion Rhyddfrydol; llafuriodd yn helaethach na neb avail yn y ganrif hon; ar yr un pryd, ychwanegid ein pai-ch idd,) a'n hedmygedd ohono pe ,iara,fai yn fwy difloesgni. Ond pa un bynag a wna ai peidio, ein dyledswydd ful cenedl ydyw myned fel un gwr i Sant Stephan, drwy ein cynrychiolwyr, a datgan yn enfn, yn gryf, a diamwys ddyheuadau y genedl am cydraddoldeb crefyddol; ac am symud- iad yr Estrones o'n gwlad. Yn awr w yr amaer i flaenllymu ein harfou, ac os gohirir I' y Dadgysylltiad am amser mtith eto, psrthynay rhau fwyaf o'r b:vi i arafweh, diffyg penderfyniad, a ditry, diftifoMeb y genedl Gymreig ei hunan. Oddiwrth y llythyrau a gvhoeddasfJlIl, y mae yn eglur nad yw*hi.)Il anemwyr Rhyddfrydol Cymru yn bleidiol i Riig- len Rhyl, er fod y rhan f.vyaf o lawer felly. Y mas pob Bttyddfrydwr, to(i,i bynag, yn teimlo tod yr adeg we,ii dyfod i wneyd rhywbeth terfynol yu y mater. Gan hyny, ooid doeth fyddai i gynhadl- edd cyffredinol o arweinwyr y blaid drwy holl Gymru gyfarfod mewn rhyw fan II canolog, i benderfynu ar ba lineliau i weithredu 1

PYNCIAU ï R AMjSERo EDD.

MESUR TIR I GYMRU.

Y LLYWODRAETH A'I MESURAU.

[No title]

Advertising

I AT EIN -GUHEBWYR. I