Y Genedl Gymreig

HELYNT Y DEGWM IN I AMLWCH. Dydd Sadwrn bn Mr Sabin yn Amlwch dros Mri Smith a'i Gwmu, HandMo a Chaer, set derbynwyr y degwm ar ran yr Ecclesiastical Commissioi. :rs, yn derbyn y degwm fel ag yr aiferir gwneyd yn flyn- yddol. Yr oedd y degwm yn dyfod yn ddyledus ar y laf o Ionawr. Rheithor y plwyf yw y Patch D. Hoyd Jcnes. M.A., gynt o Borthmadog, ac "yn ol y Church Diocesan Calendar y mae poblogaeth y plwyf yn bum' mil, a gwerth cyflawn y fywoliaeth yw 300p. yw D3 e?t e;uiiy degwm yo y Dinorben Hotel o 12 hyd ? o'r gloch, ond afhosodd byd oddeutu hanner awr wedi pump trwy fod rhai yn dyfod i dalu hyd hyny. Mewn ateb. iad i yuvfcoliadau a wnsed, dywedai yr agent mai YljO yn lie un o'r enw Mr Andrews yr oedd, ond ma' yn Nwyreinbarth Lloegr yr oedd ei ranbarth ef. Hyd oddeutu pedwar o'r gloch yr oedd oddeutu 3 o bob 4 wedi talu, ond nis ewyddai ef pa syaiiau allai fod wedi en hanloa yn utiiongyrchol i'r br f awyddfa neu i Mr Stelens. Mewn atebiad i gwestiwn a ofynwyd, dywedai naB gwyddai pa adeg yr uedd Mr Stevens yn hwriadu dyfod i weithu yr eiddo a atafaei- wyd ganddo, gan nud oedd gaeddo ef ddim i wneyd 4 hyny trwy mai mater pertbynol i Mr Stevens yo unig ydoadd. Hyd 5 o'r glocb yr o<dd amryw ya ychwanesol weditun, obd nid oedd yr un o'r tri-ar-ddeg eg y niae eu heiddo wedi ei atafaelu, er tod disgwyl- LId gan rai o'r oehr arali y galieat wneyd Feliy, g10 belled ag y mae y cynhwif gwith- ddegymol yn myned, y mae y plwjf yu hollol yn yr nn sefyllfa ag o'r blaen.

YSGREPAN JOHN BROWN. RHIF XXXII. Cr»wr3i.ti>.—Diwrnod Gartrd.CofimtRbobetWil jam. — f, D.?ld.r.1 Atb-.i"th Ysmosio AdnodNfiwydd.-?.d?Hon _.lJ¡':iO- ro.gr.?ad. *J* r* Yr wyf yn ddiolcLgar i Gwilym Evan am ei ymholiad caredig, ,lDd da lJeDyf ddweyd nad ydyw pethau cynidrwg ag y clywodd ef. Nid wy wedi cael fy ngoddiweddyd gan yr "anwydwet" hyd yn hyn, ond y mae y tywydd Ilaith ac ystormas yma wedi cwt- ogi fy nheithiau arferol. Bum dan orfed i dreulio thai o'r dyddiau diweddaf gaa mwy. af yc yr hen "gadair fraich" y g%r ef yn dda am dani, yn yr ystafell fechan lie y buom yn adrodd llawer ehwedl hwyIir g yo yr amser gynt. Buan y djchwelo'c cyde i adnewyddu'r ysgwrs! Ond yn y cyfwng yna fe ofalodd Rhag- j luniaethyn dirion trn danaf. Ac fel hyn., bu: Pan oeddwn un boren ar gyfyng- gynghor beth i'w wieyd-antnrio allan ynte llechu yn y gongl, daeth y postman at y drws gyda phecyn bychan mewn papyi llwyd. Wedi ei agor gwelais mai llyfr oedd o'i tewn-IJyfr newydd danlliw yn dwyn yi enw—" Rhobet Wiliam, Wern Dda adgof- 1ion am dano," gan Mr O. M Edwards, B.A., ac ereill. Torodd hyn y ddadl. Tynais yr hen gob—cydymaith mewn liawer ystorm; dodals yr Ysqrepan o'r neillda; ymollycgaiB i'r gadair, tamais y bibell, cymerais y llyfr yn fy llaw, a rhoddais ffarwel i rwgnach oblegid yr hin y diwrnod hwnw. Dylwn ddweyd mai un o "Lyfraa'r Bala" ydyw Ciffiant Rhobet Wiliam-yrqi! o gyf. res sydd dan olygtaeth yr ysgrifenydd melna o Lanuwchllyn. Mae'n ymddangos fod y golygydd yn teimlo mai nid gorchwyl hawdd oedd gwiieyd cofiaut pobiogaidd i Rhobet Wiliam, a hyny am y rheswm a ganlyn Cymeflad uolhw, undonogydoedd, cymeliad anodd iawn i fywgraphydd ei wneyd -ya ddyddoro). Nis gellir gwneyd darlun o an lliw. Y mae'n anodd gwneyd darlun o ddyn nas gwelwyd ond ei ddi wg; y mae'n llawn mor anfcawdd gwneyd darlan o ddyn nas gwelwyd ond ei dda. Rbaid cael da a gwyn i ddangos ea gilydd, cysgod a golen i ymlid eu gilydd, cyn y medrir darlunio I cymeriad mewn duil fo'n ddyddorol i bawb." Dyna eiriau y Gol, ac nid w3 f am fyned i gwestiyno ei athrawiaetb, ond mi ddywedaf yn hyf fod y llyfr hwn yn eitbriad iddi. Y mae'n ddyddorol-in ddigon dyidorol i un hen Gymro, o ieiaf, barbau i'w ddirllen o'r boieu hyd yr hwyr gan acghoflo Prudd-dev yr hiD, ïe, a chan ddiystyra galwadau taer- ion cylla g%ag! Y cynllun sydd wedi ei fabwysiadu gan y golygydd ydyw- gofy.p i awryw o'r rhai a adwaenant Rhotet Wiliam" draetha ea hadgofion am dano, ac y mae lluaws wedi ateb i'r alwad. Ceir ynddo adgcfioD plen- tyn, adgoflon cymydog, adgofion bardd, ad- gofion blaenor, ac adgofion merch. Mae yr olaf yn taro braidd yn od yn ngoleuni y ffaith mai hen lane oedi "Rhobet Wiliam. 71 Ond both bynag am hyny, y mae adgofion y tair chwaer hyn cystal a dim sydd o fewn v llyfr. Y mae Mr O. M. Edwards yn cyflwyno ei gyfran ei hon o'r hanes dan y penawd "Ad- I goficn Plentyn Yagol," ac y mae yn an o'r darluuiau geiriol mwyaf hapus a ^rllenad- wy. Mae y desgrifiad o "wylnoij o.aui Sion" yn fyw drwyddo, a diau genyf y darllenir ef gan lawer eilwaith a tbrachefn. Y mae yn ddarn hollol Gymre g—mor Gymreig a gol. ygfeydd Llanuwchllyn. Ond rhaid i mi gofio mai nid pobl y Bala, a Dwyrain Meirionydd, ydyw holl ddarllen- wyr yr Yagrepan, a thybiaf glywed rhai ohonynt yn holl,—Pwy oedd y Rhobet Wil- iam y. soniweh am dano ? Wel, yr ateb ydyw-mai ben weinidog parchas gyda'r Methodistiaid, yr hwn a dreuliodd oes faith i gynghori ei gym'dogion a'i gydwladwyr i rodio y ffordd hono sydd fry, i ochel uffer. obry," ac a adawodd dystiolaeth yn nghyd- wybod pawb a'i hadwaenai ei fod yn Gristion par mewn "cred, fcweitbred, a gair." Y mae "ystori'r blynyddoedd" yn dyweyd iddo gael ei eni yn y flwyddyn 1802, a bu farw yn ngwanwyn 188S. Yr oedd yn wr o ddylanwad mawr yn ei atdal, a hwnw'n ddylanwad sy'n priy-,han yn amlwg yn y dyddiau hyn— dylanwad cymeriad cyfan, eadirn a phur. Ond i ba beth yr af i son ? Y mae troion ei oes, ueillduoliou ei feddwl, yn cael en gosod gerbrcn yn y modd gureu yn y cc fiant hylaw a ddarparwyd iddo gan ei gyfeillion, dan arweiniad Mr O. M. Edwards. Yn mysg yr yctoiiau d'Cyr a di- niwaid a adroddir am Rhobet Wiliam," temtir fi i osod yr hyn a g!lIJIY:: gei bron y daillenydd fel "taUJaid i art s l'ryd" Byddai yn rbodrekgar iawn gyda byn o heth (ysmocio). Disgwyliai i rywan ganlyn arno, a gwneyd iddo ysmocio er ei waetbaf. Dcweb, cymeiwjh dan ar eich p;bell. Na, na wna i ddim yo siwr.' Dow^h, rui v»ueiff les I'ch brest: A'r diwedd fydCiai t;J,n!i1, a mygu, a mwynhau'r ffia g, riun ddyweyd- Na, na wnai ddim yn siwr.' Daetham iun« (the Mr O. M. Edwatdt) i'r penderfyniad mai o'u banfodd,ac er Iles eu brestiau, y mae pobl dduwiol yn ysmocio, ond fod pobl annuwiol yn ysmocio o'u bodd." Yr oedd yn heff iawn o lefrith (llaeth Dewydd ei odro). Byddai y llaeth yn cael ei gadw mewn penty byclan with dalcen ty Wern Ddu, a thrcsedd maw yn erbyn Marged Wiliam ei ciiwaer fyc ai i rYWUD yfed llefrith. Ond myt yf h y byddai cylch gwag ar y ddysgl lelntb, mawr fyddai yr ymefyn pwy fyddai wedi Jod yno yn tori ei syched; ac nid unwaith y daliwyd Rbobet Wiliam fel troseddwr tiwy i'w drwyn ei fradychu, wrth gario eivi t o hufen ar ei flaeD. Yr oedd yu meadu ar un o'r trwynau mwyaf aDfanteisiol i yfed llaeth o'r ddysgl!" (Prin y mae eisieu dweyd.mai yn mblith Adgof- ion Merch am dano y ceir yr ystori achod). Un hoff biaidd o gw;>rjo iddo ei hon caid yr Hen Baroh, fel y gallwn feddwl, pan yn ieuanc. Yr oedd ei a Sion Deildref yu cyfarfod un diwrnod. Wel, sut yr wyt ti heddyw" meddai Sion. '(iwael iawn, wir, wedi cael anwyd,' meddai Rhobet Wiliam. O, aie, lie mae'r adnod heno, dywed—' Yn mhob dim cwynweh." Yn mhob dim diolchwcb,' vi.,t ti yn feddwl, debyg, meddhi Rhobet Wiliam. 0, ïe, ie, felly y mae bi, Ycte ? Beth fyddai i titbau dreio diclch tipyn weithiau yn 11* cwyoo a chwyno o hyd r" Llawer o fyr- banesion cjffelyb sydd yn blithe y cofiant. Oud Rhobet W liam a g leglwjd at ei Aicas. Yr oedd oes atkil wedi ymddangos, dra gwahanol mewn yabryd a cbwaeth 1 r hyn a welaai ef. Batner (.ddi wrth y paragraph canlynol:— Yr oedd bob amser yn ertyn balchder. Ei gas beth fyddai rhoddi dillad newyddion am dano. Ni welais erioed gaduch gwyn ganddo, ond clywais iddo wisgo un ddwywa.th Na, nid dyna'r gwr i ivw yn «"surus yn y dyddiaa presenol. Hefwi, bui: ,I y cri eye. yddul i m brigethau b/uon yn *icr oelfeithio ar i-'hen biegethwr eydv.yuonoi. Ond i cufodd lios -yi.o (yr, I v gael ei ehwarwi.a cliyr¡ i'w gymydo¡evlJ g'JUi eu sercll Bt y Tadau. Yn ngeirmu oj gyiiymaitb, y Pareh E. Wi'liams, Cyr.wjd Yr cedd gainJdo gloch a phomgtan .d. Os i-ad oedd ei gloch yo s- niarus, yr ( edd ei boingranad yn beisawrus, yo arogli yri ceraidd i fyd ac eglwys." ae y mae arogi y p ingr-iodd yn lleowi dalenau ei gofiiut. Y mae wedi ei argr,iphu yn yr un s*yJdl'a a aiarwnad Dr Edwards, Bjla, ac nid wyf wedi gweled

MR J. PRITCHARD. UPPER BANGOR. DESIRABLE VILLA RESIDENCE. MR JOHN PIUTCHARD is icstructed I M to SELL BY fUMLtCAUCrMNat the MaHway Hotel, B?n?or. on Thursday, January 30th, 1890, at 3 p.m., subject to eondiUons to be th"re and t ban p'odue,j,. All that FlitiKUDLJ RESIDENCE situate aad known ai No 7 Penrallt Vil1, Upper Bangor, now in the occupation of J \v,?'' ? Jone.. K.q. Thu acco'l1 "3datlO!1 mdu?es 2 Aito^ns, Pantry, Co?i Ct)?iiir 3 Eutartam- ROO a?"' 6 Badrooms, and W.O nof in 'Nore is alao good UaJdu" a portion of wMA Willi be til,zed as H?'d. g d. For wiher part.cu?ra apply to Messrs HnKhM and P.i-oh?rd, Solicitors, ? or to the Auctioneer, all of Bangor. M n*AZAWATTEE rf"iyMYSOFA MAZ. ?AZAWAT-fEE AVVATEK O DB MAZAWATTEF, CEYLON J^AZAWATTEB YW Y GORlm YN Y JD. HYD. 3JAZAWATTER Dvlid el brefi gao bob TyTAZAWATTEE ?? yn hoü 0 De da.  DutuniiU o'r adroddiad M AZAWATTEE ?g?? ? Oarkmsoddok M AZA W ATTEE Y m io llawer sydd yn dyoddet oddiwrth IHiflyg MAZAWATTEK Trullad, ac a orfodir beidio yted Te cytfrodin, MAZAWATTEE Yu ca, I galleut yfod hwn .ø.l. gy(ta bias Mawr,. ac ni MAZAWATIEgS1SS, «*3dS ftE na pi,oon ar 01 ei ddefn- TLTAZAWATTEE ?'°- MAZAWATTEE W.X. Emmereon.M.D., Aelod o Gymdeithas Dad- ansoddwyr cyhoeddus; ])ad»n»oddwyr i Bwyddi Leicester, Northampton, Rutland, &0. Mewn Paced), pri 2s, 2 ÖC, a 3s y j wys. Cymysgfa y MAZAWATTEE e DE CEYLON yw y goreu yn y Byd. Y -d"*Yn i 9-f He CUMa UDENG ML'?KDD f û ?u!IuÑ Er v GORUCHWYLWYR ARBENIG OaflUUrrOB Thos. Lewis & Uc, '%agor Tho Lewis & Co. HoWhead "Thos. Lewis & Co. Amj*oh Thos. Lewis & Co. Ltanerchymedd Thos. Lewis & Co. Llangefni ». Tbo^ .Ajwid ft Co. Pea traeth Thos. A.«wis & Co, Bethel Thos. Lewis & Co. Bodedern Thoa. Lewis & Co. Pwllheli Thos. Lewis & Co. Pttmaemmawir. Thos. Lewis ft (V, Corwen J. Parry. Bala u J. Parry. Daigtlley Richard Mills. Barmoath Edward Williams, 3, Vue Arcade. Towyn R. J, Roberts, Aberdevey Williaw Jones. Macby,nileth J. M. Breeze, Dovey View Borth — A. L, Lewi, London House I AberyatWttt J- Thos. Griffith, The Lion Te Warehouse. Lampeter John Evaea and Son, ril. M. E. Danes, Gwindy Oemmaea and MaUwyd ?. Oavtd EVBns. IPME Edward Rowl%?d. Hoij well J. Hague. Bethesda Ellis Owen, Llandudno 'W.G Mobley,Glod(iaeth.ot Llanrwst D. Williams, Liverpool House BettwsYoOed R. Rowlinson,Ynys Uradog. OolWJn Bay E. Roberta, Uxbridgo House Abergele J. W. Ellis, Market-street, Rhyl •• Jones & Son, At bey btreet St. Asaph Jones & Son. Lh erpool St Moityn T. J. Pownall and Co. Mold Humphrey Lewis,High.stroet itathin E. Hughes, St. Peter's Hoa¡.e Wrexham H. & T. Jones, Llangollen H. Matthews FUnt R. W. Bowen, Chester ab. Dflnbigh W. Clwyd Pierce. DAY, SON & HEWITTS "ORIOIHAL" AN'L) CELKBRATKD I LAMBING & CALVING REMEDIES, THE STOCK-BBKDKB'S ANCHOS OF SAFETY. THI: GASEOUS FLUID. Cares Paining in Bad C Iving and Lambing. Cares Low Condition, Deuilicy, and HoveD. Carel Colic, Sci ar, Spasms, a d Ui-rrioea, larea Coughs. Colds, and Loos of Appetite. Price, 11 9(1 per bottle,, 20 per lozen, box. THE RED I>RENCH. For Cleansing after Lambing and Calv ng. For Hidll Bound, Red Water, lind Veliows. For Cbil a, Fevers and Stomach OJe¡¡nslng. For PrtVk n log Milk Fever arid Dropping. Prise, 3J 6d per no* (iwes), 13s per doz {Coxes). THE CHBMICAL EXTRACT. For Acrinting in Critical Calving & Lnmbing. For KiUiag *n ?"ia and Preventing Having. For all 8"Ite, Wcunde, a?d SwuUeu Udders. For Sure Throats, Stra na, Cnt<, act B nLcp. Pxec. 2? 6d, 38 6?, A«<I ?s per 6c.« (. The GASBODYNE,or txtre no pain in Cattle and Sheep, Bhwn 'au)., V,Ille-t Scour, and Colic of the worst typo. ithj Exccssiv Pain in Cows aud Eives dai-iig )>arturitioi.. Price, 3« 6d per bo (ft. The above and mmy others, with" KIIK Tv FARRIKRY," form the world renowned STOCK- BREEuER'S MEDICINE CIIKST., Price, oomplete, 12 IGa 6d. ROYAL AISIMAL MEDICINE MANUFACTORY, 22, DORSET STREET, LONDON. W Establish- d nearly 60 Yiars. JOSIAH HUGHES & SON FURNISHING AND GENERAL IRONMONGERS, 2 3 7, HIGH STREET, NEAR PBST OFFICE, BANGOR, WITH BRANCH SHOP AT LLANFAT" FKCHA>. JH. & SON beg most respectfully to ti ? intimate to their friends and the public that thoy have secured many Special Bargains which will allow them to sell this season's goo-U at great reductions from the present gre t au- vance in values. PARTICULARLY they draw jour attoniion to the Lamp and Heating Stovo Departm nt, which all should I. rect beforo purcha ing. Their El ctro-plnted Gootls are from the best Sheffield houses, and are now offered at Bpecial ?4alo Pti? e". Pi The foUowinK are also worth spcms as to :ofo::na;:rn:ld w:ear:I of §rioes, vizB«asa aud Iron Fenders, i'o?, i;re and Iron Bracts, Brass and Co per Uto ails and polished Goods, Jappannid and Hand Fainted Trays, Toilette Ware, Coal ase, Bedsteads, Cots, Spring M"ttresses &c., Xitohen Ranges, Parlour and other Stoves of the newest constructions, and all other Builder's Ironmongery. Paints, Enamels, Vai-Lifies, Stales and Oils. ¡ Sole 8"ent.« for l'EACO. K AND HUCH- ANS PAINTS." Thoir V G'ksho: « continue to be occupied by omreful and steady Workmen for nil sorts of new work and repairs. Estimates given for Heating GroeDhouaca, Conservatories, &c. JOSIAH HUGHES & SON, BANGOR. j SCHOLASTIC 1, Jf Li ADIES* SCHOOL, BRYNTEG, LLANGEFNI. The MISSES lFFTWICH continae receive a limited number of childron to Hoard and educate. an::B\ iBhe?thiIy?at.d Accomplishments on the usual te. ms. References kindly allowed to parents wd  wi!I commence Jar.uarjr 2(M:b, 1890. The term will cmmence Jai?uary 20tb, 1800. HOLT ACADEMY, NEAR WtiEXHAM. }'XIIWIPAL: OLIVER JONES. Re-opens January 23r 1893. LADIES' COLLEGE, HOLT, NEAB WREXHAM. CONDVCTEX) BY MRS OLIVER JONES. I i uties resumed January 23rd, 1890. A few additional Boarders can be received at both Schools, on strictly Moderate Terms. nOLEa CONWY. CONWY, GOGLEDD V CYMRU. Parotoadau trwyadl ar gyfer y Prifytgolion, at alwedigaethau Masnaehol, y Owasanaeth Gwladol, ac Arboliadau erailL. Y mae safle y CoJeg mown lie prydferth ac mewn man hynod o iach, ynghauol awe'on y mo> a'r mynydd. i Cartref dymunol i fechgyn. Y cymeradwy- aeth u uwchif. Cyflym ddiwygir diagyblion y mae eu haddysg ar ol. Pair ATIIKAW Ma EDWIN HOLNESS, F.R.G.S., M.C.P., (Aelod o Brifysgol LlundaiD, Athraw tra medrus ac o brit i maith mawn ysgolion i. r dosbarth uwchiki), yn cael ei Ir ,ynorthwyo gan Athrawon galluog. Telerau-34 gini y flwyddyn. Derbynir disgyblion ar unrbyw 4ran oir trmhor, a rhcddir gostynpiad yn y tal. Deohreuft y tyiuhor ddydd Lluo, loa. 27ain IOLYHEAD GRAMMAR SCHOOL gxAD-UAnzu:-Rev R. MORGAN JONES, M.A., St. John's College, Cambridge. Assisted by QUALIFIED MASTERS. Pup!ls prepared for Universities, the Tul- rersity Colleges, the Preliminary Eiareb, the Orford and Cambridge Local Exams tue Ooliege )! Preceptors, the Civil Sordce, and Oommer ial Pursuits generally. A limited number of Boarders received. erms, ftc., on application. II THE HIGH SCHOOL, ROSE HILL J- BOWDON, CHESHIRE. HEAD-MASTER ALFRED J. PEARCE, B.4, Assisted by *V F. PEARCE, B.A. M Sc. and Honourstvan in Mathematics. Pupils are prepared for the University Colleges of England and Wales, the,Proffesiors, and Commercial pursuit'. The next term commences on Tuesday, September 10th. Reierences kindly allowed to OWEN JONES, Eeq., Green Bank, Carnarvon: T. A. WALKER, Esq., M.A,, Fellow and Deanoff Peterhouse, Cambridge, and the pirents o pupils from Wales, which can be obtained on application 031 [established^ 1881.] UNIVERSITY SCHOOL, AMLWCH, CONDUCTED BY MR. NOALL, B.A. (LOND.), Mercantile, Clamical, Mathematical, and Scientific. MR NOALL has had 25 years successful U.L ex, erience in ger-eral tuition and in the prep nation of candidates for Matricula- the pre 9*vil Service, Law Society, Medical Board, Pharmaceutical Society, and other examinations. Prospectus forwarded on application. THE GRAMMAK AND COLLEGIATE SCHOOL, CARNARVON. ESTABLISHED 1836. PalKCIFAL MR J. LEWIS JONES, B.A. (High Honor. arian Prizeman First Rank, Senior Moderator and Gold Medalist of Trin:ty College, Dublin.) PupHs in this School ara carefully prepared for tte Public Schools, North 'Vales ('allege Preliminary Examinations in Law and Medicine, Oxford and Cambridge Local Examinations, College of Preceptors, fto. Terms on application to Head Master. GRAMMAR SCHOOL, LLANGEIN- IjT WEN. CONDUCTED BY J. O. JONES, Univ Coll or Wales, Aberystwyth Owen's Coll., Manchester). Greek, Latin, French, English, Mathematics Boi k-keepin^, Shorthand, to. Next term (OIU neoco J-^u try 6th. Jxul. pOWELL'S BAL-JAJI OF At-1 .J.-Gwe111 POWELL'S BAC.S&.VI oFAXh J -yr p 'W,;LL'¡ BALSAM OF AN:SScD -Anwyd. pO\YBr.L'S BALSAM OF A SI TV n-Dil p.iWHLIVS BALSAM er VM-'i'i: .-ilt p.V.Vf.LL'3 BALSAM or ANiShlhD.-Dlfff^^ POW;LL'S BALSAM OF ANi,Ei; A p:.JWE"L'S BAL-3.V5X or ANISEED.—AuwyUliiiutl pOWELL'S BALSAM OF A.N_i Er!) -ilyt.r..t POWELI,'S BALSAM OF ASISI; -Poitvoh p WELL'S BALSAM OF ASISKi -i v pOWELl/S BALSAM OF ASISt. ,liob pOWELL'S BALSAM or ANISEED.—Anhwykleb pOWELIi'S BAI9AM or ANISEEO.—Ysgjfeiniol. | pOWELL'S BALSAM OF ANISEED.-20.000 POWELL'S BALSAM ANISEED.-o Fferyllwyr Y ipae un dogn yn rh)'ddh:\u ar uuwaith, lie ni fetha uu botel a U*'yr wella. POWELL'S BALSAM OF ANISEED.—yn ei wcrtt.u NI ddyli yr 'in teuln foi li-b M p y 0,f. pOWELL? BAISAM OF AMISKED.—Anwyl RLyadh.y nr unw.th POWELL'S BALAAM OF A MSEED.—Auwjd Hhydi hayufuan Besweh N, ?,,wi P,?,W?? LL Is BALSA.M oe ANISEH).—Anw.\d niao i'w gyoietyd ac yu lies 1 POWELL'S BALSAM OF ANISEED.—Mejdyir- Y mae ei wcrthiuit mawr ii wy yr boll fyil gwurc dd- oilig yn datgau vi werth mawr. Dylaiyrhai na raddasant brawf arno wueyd hyny arunwoith. Yn y pal a a'r bwthyu, Powell's Balaam of Aniseed yw yr ten fedygui-lcth at Besrch. Y mae yr hen feddyginiaetn w-irthfawr hon yn meddti rhinwtdd at wotla Peswch, Anwjd, Crygni, Ditffg Anadliad, a thrwr ddifa y poeri y niao yn galluogi un i anad'u yn ihwydd. Y n ae dogn o Powell's Balsam of iiiise?d yn svinud o'r gwddf y togleieiad yn y gwtldf sydd yn peri pesweh parhaus yn y nos, yr hy., syd<l yn rhwystro llawer i gyshu y noa. Y mae awduidodau iiehel jr Egl < y8, y Ba-g.f'tithwyr, a'r Chwar.udy, yn ciarad yn ae: ,I a,n dani. Y MAE YN "WERTH LLYGAO IUDDEW," TUAGaT BESWCET. QOFi'NWCH All POWELVS jgALSAAC OF ANISEED. Ar werth gan FferjLwyr iu mhob man. S,?fyjlwyd ISU. ?'?? ?'THOMAS POWELL, BIrd- frialo 1* i"" d .in. uis Is Hc.r ? 3; y ?). Gdlir cael potelau Tenliawl. Gwoler y nod maanachol ar bob papur Rhwyd a Llygoden," BETH DDYWED MRS. GLADSTONE AM gLANCEDI j^HyFEDDOL WHITH AM. ,Ni mid ?? BIM.?lffi by. "rtb -nmOIL&O& wel. n&!? ilythy, e?ol ?di ""te R'. G."tl. gwraig Y (iwm AKEHYD. W. E. QLA?SHM'?, ? ?' C?t.U, Fe?da);. Hyd. t6.1M!; Diotchwm chwl am y pLmce? p? th?t- a atdoua ocli i uil'w rhoddi ar ein bwyr Y, wyfm hoUol gytuuo ? c?wi 1'twM o .I..h y Sdduoddi&ranwyd, M (o.t by.ydaa pla?t y" t-dd.Idi r wy"dti.d ey?hM. Y y d.. _,f r. ddl arcBeb am chwe' ph r. a by.?m t .i tymneii nwyad-? ?ydJ yn "d Mg;s Y" wutthhwr o Mn eu cyahearwy ?' '"?.?' Twydd. Mmt&MftLWftLt?lyw?d yB?,crnlt,?tn ha?d .-w golohi, M yr wy' Y-  llwyddiant a..turt""th.- r,hwY/j&f. ??'?'???gEBINE GLADSTONE. PRIS Is. 60. A 3s. 6c Tellr y oludiad i onrhyw Ie. DychweUr yr arian QLADSTONB, Y Wasg Pftifnol. a cnau flloedd o g-medid boad- baus. GeUid cyh^eddi miloeddo gymeradwyatethau. linskfleld Houae, Letentholme. Anwyl Syr,-Prioioliswn yr enw ar Planced y F?S. ?' mMya r!t?ia? d ?m? w?t?oe o ran ldd-,Ie, a ,Io,- dd. Ni ddyM .,Yn 'od ?b,.dl yn eDweait?' BtMced b?f.-Yf ddoh, Jno. E, Locked ME.O.S., L.H.C.f.,?' Gro-,u,t HO-1, manor Park, Essex. ,Mm (Dr) Hodgson a Mt)f?n&-By-dd .?b mor eatedlg &lt aafon bair p arn-ed, gan era bd gda:nf;u p :ddi, a:n Chi:w:' h ".f 1" WtU na. thM e?ill. Yn MUf?uedtg cewoh arcneb arianol.' 1 Adonlr unrbyw gyfeirisciwodi TALU Y CLUD. riiauynol| 9DLL IHZE BED BLANKET d. Un B:.Vo.d •• 3 6 D ,y 7 0 Mr „ 10 6 uhweoh I 1; 19 0 Deuddeg „ 86 0 BABY'S KUESKBy BU.MKNX :S. XTnBUneed l ( Dwy 3 0 Tair • 4 8 Chwech u u 8 (1 D e u?d edhe W ?'5, TRYSOR TEULUOL, YSGAFtf, ESMWYTH, CYNHES, A HAWDD EU GOLCHI. UN ANSAWDD YN UNIG-Y GOREV. W. N. WHITHAM, 33 CORPORATION STREET, MANCHESTER. STFYDLWYD 4.0 MLYNEDD. Byav.-h mo redig ag enwi y papyr hwn A SAVE 40 TO 50 PER CENT BY BUYING youa PIANOS, ORGANS, AND MUSC FROM D. GRIFFITHS & SON, 221, BRECK ROAD, EVERTON, LIVERPOOL, LARGEST DISCOUNT FOR CASH OR HIRE. PiAl\OS & ORGANS from 8s per month on the 3 years system of purchase. Terms to suit at I purchasers. ,,)) ,1 '[J J fit i IT EW HAM'S Celebrated II LINCOLNSHIRE H FEATHER BEDS. Y G LYAU PLU RHATAF YN Y BYD. CANGHB r BOSTuN, MANCHESTER, A LLUNDAIN. Rhifl.-GWELY SENGL, GOBENYDD, a OHLUSI'OG, 6 troed. 3 mod. wrthStroed. 6 mo d y. 40 pwye Sol. B?'?i7?E??'DWBL; adBENYDD SOl. DWY GLUSlOG, 6 troed. 6 mod. wrth troed. 6 mod ya 50 pwye ■»• ? S" RittGw'V,¿Ÿ &7t; GOBENYDD, :no 60 It DWY GLUSTOG, 6 troed. 6 mod. wrth 4 troed. 6 "A.; 7" b.5 pwys* 4Is 30 R??G?L? ? FAINTIOLI MAWB, GOBENYDD, D,i Y (4LUSTOG, 6 troa. 6 mod. wrth 5 tr.?d.; yn65pwya. *48s 0c. GWARENTIR YN jL?v;Yy [.)D .A 48.9.. Owely o =rhfw faintioli am 90 y pwygt yn OY?W" Plu, mewn U ni Tic cQf, a'r boil draut yn CM) ei dala i unrhyw ?irtion yn y Ueyrnm Gyfunol. dabË':Iú "J":åff'¡.bgr.nIY;h:ol. Tiok ii. 1. y pwy" R • rw*f! ADfonir  samplau o'r Flu a'r Tick.? rheatm Gwelyau, 3m rhad drwy'r Uythyrdy, Khald i .L, archeb gMl ei dUyn gaD Cheque, neu I P. O. 0. (y tb?, f?l i,,w, d brynwyr, eUir eu ?yddM yu mIaen Haw uden< niwm<>d), yn daladwy i NEWHAM & Co., Boaton, Lincolnshire; T.DjW?jS? 53, «>ra it <.tK:Jt.3'dt.'0.i, ?Hjmt NMi'anjA.?MLr.i.?.?rtii?'jt.?.J GaUiri w* ,,l J- 1. 1. I t tt ) 1 ''1 o'r lleoed* uchod, yn bersonol neu drwy ly-thyr. Piu YllllniK 90 y pwys. Cyflenwir y rhai sydd yn y asnucb. Euwoh y p*pyryuia. Khoddir (fOdtyngiad mawrar ùrl neu yctiwtineg 0 \VØ1YBU. TO BLJll DERS, Ac, SPENDERS are invited for the erection of X a Hoa&e and Shop at Glanhwfa-road, Llangefni. Plans aad Specifications may be seen at 4, Glanhwfa-road. Teiiders to bo sent to Mr W. Barnett, Wa chmaker,! langefni, on or before Saturday, Febru .ry 1st next. The lowest Of any tender not necosniily accepted.

AT EIN GOHEBYV V K. DAVID ROBERTS.—PO yr ugorem ein eolofo- uu i iythyruu o'r m byddai diwadd troyut. D, fi izelyin bl tiu rheol yi^ gurtodl i wrtuud yr eiddnch. W. T. (Bryi g",tuu),-Nid ydyui yn ccfio gweled hysiiysiiid o'r fatb yn om colufnau. GWYLIEDYDD (Vauet chymeJd).-Mae eich llythyr yn rhy dalotrwg. GOHEBYDD (Pot tiiaeth wy).-Adroddiad arall wcdi ei gysodi. GOHEBYDD (Clynnog).— Drwg genym na ciiuniata eia gofod i niallu cyhoeddi yr adroddiad yn llawn. J. HENRY EDWARDS.-Rhy ddiweddar ar gyler y rhifyn presenol; yn ein nesaf. MEWN I LAW.—Teithiwr, Tram Conductor.

Y GORPHEISOL AR,I JDYFODOL. Nd yu annisgwyliadwy y.daeth y newydd ddyad S.^dwru am farwolaeth Mr C. R. M. Talbot, yr aelod dros Ganolbarth Morganwg, a Thad' Ty y Cyffiedin. Yr oedd Mr Talbot yn lied nychlyd er's rhai misoedd; ac ychydig wythnosau yn ol hysbyswyd ei fod yo beryglus wael. Boreu Gwecer bu farw yn llawn dyridiau ao anrhydedd. Symuda marwolifcth Mr Talbot o Dy y Cyffredin un oedd ar ben ei hanan yn mhiith ei aelodau. Ke oedd yr u< ig un yn y Ty gytnerodd ran weithredol ya y frwydr tawr Ddiwygiadol yn 1832, pan agcrwya y ddor i lywodraeth y werin-bcbj. ^cnddecgys re! ti-iieo o hen hunes pan y narllenwn u,i(i .tdd Aigiwydd PaJmurstou and megis yn ei breiitisiaeth fel Vsgrifeoydd Trauior, ptundhrtt) Mr T.iibot j i'r St-ned;' gyu>uf. ^ld f/jd'l Mr Gladstone y prjd bwuw oo d efiydydd yu dirwyn ei < yrl,, yn Rhydychitin i fyny- Ac o 1830 i 1 lt>90 parLdodd Mr Taibut i gyrnycbioli ei sir eiiedigol yn y Ty bydd weci yvvtsied rhai eenedlaethau o ddeddfwyr yn dyfod ac yn tnyned er nan sangodd ef ar ei drothwy gSntaf. Diau fod teimladau rhyfedd yn cynniwair trwy feddwl yr aelod ymadawedlg lawer tro yn nghorph yr ycbydig flynydd- oedd diweddaf o'i oes, pan y cymharai jr aelodau a welai o'i amgyich &'r rhai yr ar- ferai gyfathraohu & hwy yn mebyd ei aelod- aeth Seneddol. Y mae y byd gwleidyddol wedi newid llawer yn nghorph y triugain mlynedd aeth heibio er pan etholwyd Mr Talbot yn aelod gyntaf. L'nn y dywscm am ei farwolaeth nia galleai beidio myfyrio ar y cyfnewidiadaa mawrion sydd wedi -ymerya lie yn y triugam miyuedd byny, a gofyn hefyd i ni em huuain beth sydd yg' yg" ?t- ugain mlynedd nefiaf i'w ddwyu allan t't neb a fydd ar ein hot. Yo marwolaeth Mr Talbot torwyd yr unig ddolen gydiol a feddi Ty y Cyflfredin We oes oedu hub adnabod y weuu. Dechreuodd Mr Talbot ei fywyd cyhoeddns ar ddiwedd eyfnod ag sydd erbyn hyn braidd yn Yùl- ddangos fel ya pertbyn i'r canol oesau; cafodd weled dechreuad, dadblygiad, a di wedd cyfnod maith arall yn ein hanes gwleidyddo); cafodd, hefyd, fyw i weled genedigaeth cyfnod hollol newydd. Cyn Mcsur Ui" yg'adot 1832, nid oedd Demos, yn wladwruethol, wedi ei eni. Dwy blaid bendefigaiddoedd yn llywodtaethnemgwlad; ac yn wir yr oedd y biaid a ymgyfenwai yn Rhyddfrydwyr yn ami yn fwy pendefigaidd a chyfansoddiadol na'r blaid Doriaidd ei hunan. Prin y gallai neb yn mysg Toriaid y dyddiau hyny honi y lath urddas a'r teuluoedd mawr yn mhhth y Whigiaid. Yn 1832 agorwyd ffurdd i ddosbarth newydd dosbarth mwy Radicalaidd i ddyfod i fewc. Daeth masnachwyr y wlad i fewn i'r Seaedd o hyn allan; a chan fod y than fwyaf o'r rhai hycy wedi codi o blith y bobl gyffredin, fe lefeiniwyd Ty y Cyffredin ag elftJn fwy gwerinoi nag a welwyd ynddo erioed o'r blaen. Ond, wedvr cyfan, ni ddaeth gallu y werin i'w wir deimlobyd nea yr eatynwyd yr etholfraint ja 1885. Y flwyddyn 1885 sydd yn marcio dechreuad llywodraeth y werin. Ni fa etioed yn ein Senedd ddim tebyg i'r corpb gwerinoi o aelodau a welwyd yn 1885. Gwir i etholiad 1886 ddinystrio llawer arno ond nid edrychwn ar yr ethoiiad hwnw ,,lid fel damwain yn cyfodi oddiar amgylchiadau annisgwyliadwy, a theimlwn yn sicr y bydd i'r etholiad neBaf oaod y warin mewn aifle fwy dylanwadol nag yr oedd hyd yn nod ar ol etholiad 1885. Ond estyniad yr etaolfraint ya y flwyddyn hono ydoedd arwydd genedigaeth y eyfnod newydd. Fe gafwyd llawer ofesuraugwerth- fawr yn y eyfnod o 1832 i 1885, mesurau angenrheidiol i'o harwain i'r cyflwr I) addfedrwydd gwleidyddol yr ydym ynddo yn awr. Cyfnod y dosbarth canol, fodd bynag—cyfnod y middle class-ydoedd y cyfnod hwnw. Nid ydym eto ond ar drothwy y cyfnod sydd yn deohrea ywholi yn ughylch cyflwr y gwir werin bobl, y gweithwyr sydd megys asgwrn cefn cynhal- iaeth ein gwlad. Yr ydym mawn cyflwr o chwyldroad at hyn o bryd. Y mae yr hen egwyddorion gwleidyddcl wedi marw; ac o'u ilwch a'u Uudw cyfyd, fel y Phoenix, yr egwyddorion uwrh a phurach sydd i lywodr- aethu gwleidyddiaeth y dyfodol. Pa fodd, tybed, y bydd y triugain mlyoedd dyfodol yn cymharu a'r rhai aethant heibio ? Yo ddiau, n'd oes angen prophwyd i ddywedyd y byddant yn fwy chwyldroadol o lawer nt'r rhai blaenorol. Ni fa syniadau gwleidyddol Prydain erioed yn myned rhagddynt mor gyflym ag yn nghorph y tair b'vnedd diweddaf. Y mae y blaid Rydd- frydol hoddyw wedi mabwysiadu ar ei rhagien fesurau ag yr edrychid arnynt yn 1885 fel brenddwydion y dytodol pell. A hawdd yw canfod fod y meddyliau mwyaf eofn yn ein plith yn deohren olrbain ewes tiynau ag sydd yn myned at wraidd yr lioll gyfandrefn gymdeithasol fel y mae yn ein mysg. Y mae dynion yn dechreu yroholi bth yw achoa y gwabaniaethau ofuaiwy rhwng dyn a dyn a welir yn ein byd ni. Y maent yn amhea cadernid a iachasrwydd trefn gymdeithasoi sydd yn gwneyd y fath beth yn bosibl a bod an dyn yn derbyn ei filiwn punIJau yn y flwyddyn, tra y mae arall yn ei ymyl yn methu enill ei geiniog yn y dydd. Y mae gwleidyddiaeth ein hoes ni yn cael ei phrysur fedd- iannu Si chwestiycau fel hyn. Y mae y cwestiynau cyfansoddiadol mewn gwleidyddiaeth yn aoyned yn llai pwysig a'r cwestiynau cymdeithasol o hyd yn dyfod yn fwy en grym. Er engraipht, cwestiwn difrifol ydyw, Beth a wnawn 4 Thy yr Arglwyddi-p:1 un ai ei ddiwygio ai ei ddi- ddymu ? Ond wedi'r cwbl, ni wna diddymu Ty yr Arglwyddi, na Dadgysylltu yr Eglwys, ynddynt eu hanain, ddim dilladu yr an- wydog na phorthi y newynog sydd yn Ilefain with ein pyrth. A pha fodd i wellhau y trueni ofnadwy, y gormes, y tlodi, y gwarth sydd yn ein byd ni-p-i fodd i ddarostwng brytiau ac i lanw pantiau cymdeithas-- dyma fydd cwestiynau y dyfodol. Ar byn o bryd, y mae damciniaethau dynion yn ughylch y cwestiynau mawrion a dyrys hyn yn rby egwaoacaflunaidd i ni alln dyfalu i ddi in pwrpaa beth fydd gan et.>'yl y biyoyddoedd iw ddwyn allan i oleuui. Ond gallwn bropbwydo i sicrwydd beth a welir genymcyn y bydd ond i ychydig iawn o flynyddoedd fynerl heibio. Diagwyl- iwn yo ddibetrus oddiwi thy Senedd nesaf un o ddaa hdh-un ai Yoareolaetb, neu D'dadgysylltiad a D d wadJoliad yr Eglwyg i Gymru Pe caem y cyntaf yn nghesail mesur i'r Iwerddon, oifuaaai genym nemawr R.ruheuaeth D" weIsid yr Eglwys wedi ei dadsefydlu yn ein plith cyn i'r ugeinf9d ganrif ddyfod at ein diysau. y deng colynedd nesaf yo flynyddoedd tyngadfawr i Gymru. Y mae yn bosibl fou cyfood o yailadd dr.!3«in h'fwnrtn;u e. j c/o blaen na fu ei del,, g yn t"U huuts. I -> ceir mwy afrif Rhyddtrydol dn yn yr etb(,'hd nesif, bydd baner y frwjdr wedi ei t adl. Ood os na cbeii—bydd raid i ni 'cynu ein cotiau," ya dywedai Harcourt yn Nghaer- fon; anwaith eto. Ae byd yn nod a chael mwyatrif mawr, bydd raid i oi fod yn effro ac yn esgad i fynu ein hawliau oddiar law ein cyfeillion. AID y fuddugoliaetb, nid oes amheuaeth; fe allai y bydd raid disgwyl tipyn am dani ond trwy amynedd ni a'i henillwn, can wired a bod y Qjgatth yn y mfir a'r Wyddfa yn y mynyddoedd,

I NODIADAU. I COHPHOEAETH LLANDUDNO. Brenhines yr ymdrOChle-1 oedd yw Uandudoo. Buwyd yn dra charedig wrthi yn ei chreMtigaeth nid oes ryd- ferthach llecyn i dief ar y ddaear na rnwog cyrn y ddau Orme. Os credwn y papyran hefyd, rbaid ei bod mewn cynghrair & Khag- laniaeth. Tra yr oedd bronjyr oil o Fon," meddai gohebydd, "a'r rhan fwyaf o Arfon, ddydd Mercher, dan gawodydd trymion, tywynai haul melyn yn Llandudno." Yn nghyfarfod diweddaf ydirprwywyr, busylw ar ei gwneuthur yn gorpboraeth. Tra y mae ei phoblogaeth yn y gauaf yn 6000, yn yr haf bydd yn 16,000. Ei gwerth treth- iadol ydyw 48,000p, tra tad yw Bapgor a Chaernarfon ond 64,000p. Oad ni cheir y melus heb y chwerw. Costiodd y iiiarter i Fangor llOp, a rhaid i Landudno roddi ei llaw yn ei llogell. Dywedai uu o'r dirpwy- wyr hefyl y byddii ar y Maer eisieu myned i'r eglwys, a cilial cadwen hir am ei wddf (chwerthin). YEia byddai arno eisien myned i weled y Frenhines, a byddai raid iddo gael pit o ddillad newydd a hoeanau cochica-(Ohwetln) -a gallai y byddai arno eisieu ymgytghoii i'i wraig a gai efe gusanulliw ei Mawrhydi" (chwerthin). Y diwedd fydd corphoraeth i Landadno. I MR STANLEY. Efe ydyw prif arwr y dydd- iau hyn. Y mae yn awr yn yr ipht, ar ei ffordd adret, a disgvvylir ef i Lundain rywi,rycl Y tbls nesaf, pan y bydd y Senedd wedi ei hsgor a r Seneddwyr wedi dyfod yo tighyd. in y cyfamser, delir ar bob gair a ddaw o'i ent-u, neu a ddisgyna oddi wrth ei bin cynyrchiol, ac ysgrifenir yh ddlddiwedd am dano, weith- iau yn dda weithiau ya ddrwg. Kte a anrhydeddwyd gan Mr Stead-golygydd ymherodrol y Review of Reviews, a cbyd- olygydd y Pall Mall-i fod yn destyn ei fraslun cyntaf yn ei gyhoeddiad newydd. Nid oes dim dadl yn meddwl Mr Stead nad yw yu Gymio a gofala briodoli ei holl dd ffygion i by ay. Welsh workhouse boy" y mae ya ei alw. Ei enw ydyw," meddai, nid Stan'ey, ond John Rowlauds, a Cbywro drwy eaedigaeth." Pan feidd- iodd rhywua ddyweyd gair diftiol am Livingstone yn nghyfarfod y British Associa- tion u Brighton, "cynbyriwyd ei waed Cymreig," naidiodd i fyny, tallodd gini ar y bwrdd, a lfwrdd "g ef, er ei fod wedi addaw siarad. Y fath fywyd," meddai eilwaith. a welodd er pan gariwyd ef i'r tlottv Cymyeig byd yr orymdaith faw-reddog at cvfarfu yn Zanzibar Eow arall gauddo arno ydyw Mab bychan Bstsi," a dywed fod ei fam wedi priodi cigydd. 0 Gymro," —meddai dracheln,—" ac y mae Mr Stanley byd heddyw yn deall iaith ei fam, er nas gall ei siarad ond gydag anhawader--mae yn rhyfeddol o oer a hunanfeddiaool." Sail boll ddiffygion Stanley, yn 01 Mr Stead, ydyw ei fod yo Gymro; ac o ran ei ddiffyg- ion gallasai Mr Stead fod ya Gymro ei hanan. I MARWOLAETH ME TALBOT. Bu Mr C. R. M. Talbot, yr AS. dros Gano Mo,gan%g, farw boreu ddydd lau, wedi ei eri yn 1803,ac felly yn 87 oed. Ete ydoedd Tad ly y Oytf edin, ac wedi eistedd yoo er's bron 60 mlynedd. Y nesaf ato oedd Mr Gladstone, yr hwn yw Tad presenol y Ty, wedi eistedd bron 58 mlynedd. Yr agosaf ato ef yw Mr Villiers, ncjf mae ef wedi eistedd yno et's broa 65 o flynyddoedd. Un o'r Manseliaid ydoedd y diweddar aelod. Tair gwaith yu ystod 56 o flynyddcedd y bu yn e;stedd dros Forganwg y gorfu iddo ymladd am ei sedd. Ar wahan t'r beodefigaeth.efe, meddir, oedd y dyn cyfoethooaf y. Nghymru. Yc oedd yn Rbyddfrydwr da. Ni ddarfu iddo erioed roddi pleidlais yn groes i'w blaid ar fater pwysig. Gadawodd Mr Gladhtone ar bwngc yr iA-erddon, oherwydd fod yr nalodau Gwyddelig yn cael eu troi o'r Ty. Ond ar ol hyny, cafodd egluihad oewydd ar bethau, a daeth yn gefuogydd Mr Gladstone. Ei etifedd ydyw Mr J. T. Llywelyn, yr hwn yw yr ymgeisydd Ceidwadol, ond nid ei etifedd Sauedilol i.i a byderw! YR INFLUENZA. Parhau yn ddi wg iawn y inae I v CÙI-â, hen dros y rhan Iwyaf o wle iydd y Cyfandir. I Yn P,, "a bu farw yr un I diwrnod o hono 232. Yn Madrid yr oedd y uiarwolaethau o'r herwydd yn ystod ydeog I niwrnod cyntA o'r fhyddYD fil yn fwy DÙ na tymhor y flwyddyi ddiweddaf. Yn LeDs yn yr J,Idiroed,.t yr oet:i dwy fil o fwawyr yn absenol oddi wrth eu gwaith o r herwydd. Yn Tunis yr oedd yr ym- osodiad mor ddrwg ar y llythyrdy a awyddfeydd cyhoeddus ereill, fel yr oedd y milwyr wedi gorfod cymeryd lie llawer or swyddogion. Yn ystod yr wythnos ddi weddaf yr oedd dros 150() yn absenol o r herwydd yn y Llythyrdy Cyffredinol yo Llundain. Llythyrgludwyr ydyw y prif ddyoddefwyr. Yr oedd 821 yn methu gwneyd eo gwaith yn Llundain yn unig. Dywedir fod kwn yn arbenig yo" glefyd 1 pobl fawr." Y mae Tywysoges Cymru hC un o'r merched wedi ei gael, a dywedir ei fod yn awr ar Ddages Marlborough. Bu y Parch ti. L. Moore, canon Christ Church, Rhydychen, ac athraw yn Ngholeg Keble, farw o hono. Ac y mae awdurdodau Coleg Eton wedi gohirio ei agoriad am wythnos o'r herwydd. O'r influenza hefyd y bu farw Iarll Cairns ac Arglwydd Napier. I POST-CARD. MR GLADSTONE. Danfonodd ysgriterydd Clwb Hen Fecbgyn Coleg y Brenhin at Mr Gladstoue i ofyn iddo ddyfod yn I aelod anrhydeddas o'r clwb, a derbyniodd atebiad yn ol ar host card, yn yr hwn y dywedai y boneddwr anrhydeddus, oher- wydd ei oedran mawr, nas gallai gymeryd rhan weithredol yn y fath sefydliadan, ac yn gwrthod yr anrhydedd. Tra yn gofidio oherwydd gwrthodiad Mr Gladstone, pen- perfyoodd yr ysvrifenydd fyno rhyw lurid hyd yn nod o hyny. Gofynai pa faint a roddai rhywun am y pott-card, ac yn y fan rhedoad i fyny i'r swon o 6s 3c, pa rai a dros- glwyddwyd ganddo i drysorfa y gymdeithaa. AEGLWYDD DERBY AR YR UNDKBWYR RHYDD. FRYDIG. Nos Iau diweddaf bu yr Undebwyr Rhyddfrydig yn cin- iawa yn Lerpwl, o dan lywyddiaeth Iarll Derby. Nid oes yr un dyo yn y deyrnas a chanddo fedd wl cliriach, nen a ddichon ddyweyd y modd- wl hwnw yn eglnrach neu yn fwy i'r pwynt, na'i arglwyddiaeth. Wrth gwis gwawdiai lywodraeth gaitrefol i'r Iwerddon fel peth anfanteisiol ac anmhosibl; canmolai y Weinyddiaeth, a dangosai bob awydd i'w cynorthwyo; ond dywedai na ddylent mewn nn modd golli eu gafael ar y blaid Rydd- frydig; ac aaogai hwy i gadw i fyny ea tl efniadan neillduol fel plaid, gan y dibynai llawer iawn ar hyny. Nid oes dim dadl am hyn. Os a yr hen Whigiaid drosodd at y Ceidwadwyr, cryfhant ychydig ar y blaid, oed ni fydd yn ddigon i'w gosod na'a cadw mown swyddau. Wedi yr elo yr anghyd welediad presenol heibio, ea mantais fyddal dychwelyd i'r hen reugan, er mwyn y swyddi, ac er mwyn cymedroli y Radicaliaid. Y mae yn hawdd iawn i ni gredn ei at- glwyddiaeth pan ddywed fod llawer iawn yn dibynu ar i'r Undebwyr Rhyddfrydig gadw gydau gilydd a gofyna rywbeth go gryf i beri i ni gredu fod Hartiogton a Chamberlain wedi myned drosodd at y Ceidwadwyr. Y DBGWM. Yn llys y m&n-ddyledion yn Warrington, yr wythnoa ddi- weddaf, rhoddodd un Thomas Hewitt gyfraith ar ddyn o'r enw John Kenwright am 4p 18s 4o o ddegwm. Ymddengys i Kenwright adael y tyddyn oedd yn byw arno yn Mawrth 1889, heb dalu y degwm. Dilynwyd ef yn y tyddyn gan Hewitt, yr hwn, yn mhen ychydig amaer, a gafodd wys am y 8wm a nodwyd o ddeg- wm. Talodd yr arian o din wrthdystiad, a ihoddodd gyfraith ar Kenwright i'w cael yn ol. Pendetfynodd y Barnwr nad oedd ar Hewitt unrhyw rwymaa i dalu y degwm ar ol gadael y tyddyn. Yr oedd yn rhaid i'r degwm gael ei dalu gan y tir. Os nad ellid distrainie ar y tir, yr oedd yn rhaid i'r degwm fyned heb ei da:u, gan na bu erioed rwymau personol i'w dalu. Amcan mawr rhoddi hawl i godi y degwm trwy y cwrt bach oedd newid hyn, a gwneyd y degwm yn ddyled bersonol, ac nid fel y mae yn ddyled ar yr hyn fydd ar y Mr yn nnig. I HYNAFIAETH DYN. Fel byn yr yagrifen& y Proff- eswr J. Morris Jones, M.A.,o Goleg y Gogledd, Bangor, yn yh.iff,!diwed! o'r Geninen: Fe ddywedwyd fod hanesyaaiaetn ya aa- rodd heiynt dyn hyd yr amser pan ddysgodd ysgrifena rhydd ieitheg gymorth iddi yn hyn, ac edrydd yr banes yn ol i'r oesoedd pell pan ddechreaodd dyn gyntaf lonio iddo ei hun iaith daw dyneg a daeareg i'w helpa hithau ac i adrodd yr hanes o'r dechrenad cyntaf. Ac y mae'r hoU wydduniaethau'n cytano fod hynafiaeth dyn bron yn an- rhaethol. Dengys hanes ei fod yn wareidd- iedig yn yr Aipht chwb' mil o flynyddoedd yn ol.oblegidfeddarllenwydac feddeonglwyd cerfysgrifau o'r oed hwnw yno acfeddjwed yr ieithegydd enwog, y Proffeswr Sayce, fod yr iaith a geir ynddynt yn hen iaith yr amser hone, yn dangos ol miloedd o flynyddoedd o dre gl Y mae hen gerfysgrifau Caldea a gwledydd eraiil ya dangos hefyd fod dyn yn ban odiaeth fol itelarydd iaith ond yr oedd ei bryd a'i liw yn sefydlog ac anghyfnewid iol cyn iddo ddysgu siarad erioed a dyneg a daeareg sydd eta i benderfynu pa sawl mil- flwydd y bu efe yn greadur mud. Y mae pob gwyddoieg yn dangos fod y ddaear, a dyn, ei brenin, yn anfoidrol hen." Dyna ddywed y Ptcffcswr a pha angen myned yn mhellach ? ARGLWYDD NAPIER 0 MAGDALA. Dydd Mawrth diweddaf ba farw ArglwyadNapier omag data, yn 80 mlwydd oed. Yn yr India y ganwyd ef, ac aeth drwy holllyfeloedd yr India o 1845 byd 1859. Ond yr byn a'i hecwogodd ac a ddygodd ei deitl iddo ydoedj rhyfel bychan, drudfawr Abyssinia, yn nghyda marwolaeth yr hen frenin ystyf- nig Theodore. Derbyniodd bob anrhydedd y gallai ei wlad ei roddi iddo. Cleddir ef yn eglwys St. Paul, gyda Wellington a Nelson a hen ryfelwyr eraiil. Artau ein milwriaeth ni nid ydynt gnawdol," meddai Paul; a dyna an rheswm, obosibl, paham y cieddir y rhai fo. dan ei gysgod,