Y Genedl Gymreig

o AM FARW FEL Y RHOSYN. I 0 on fsrw fel y rhosyn- Marw woji gorphen byw, Ameau bywyd wedi'i gyrhaedd, Lies i ddjnion, mawl i Bduw; Marw heb dramgwyddo undyn. Heb ansfn t'imlad bron, Marw ar ganol ban tiriondcb A gwaagaru gwenau Hon. 0 am farw fel y rhosyn- Marw mown tlyuineb llawn, Marw gyda &z-iog ddilychwiu A chymeriad prydforth lawn; Marw'n bur beb olion peehod lieb nn aTlf at ly oes, Marw dan effeithisa grasol A sancteiddiol gwaed y gross. 0 am far* fel y rhosyn— Syllwch arno'n hatdd el luu, Yu ccfleidio mewn tyneiwch Ei ddalonau iddo'i hun D"rf. I i-, allanol bfthan, Huntin ydyw'r pwnc yn awr, Filly byddo f'enaid in an A thegacau gwaol y llawr. o om farw fel y rhcsyn- Er tod gwywdra yn ei wedd, Ac er fod ei heirdd ddalenau Yn ymgrymti tna'r Uedd: Gw.isgir niae ei beraiogledd KeJdyw'n llawn mor gnf a chyut, 5Ior ally wiol pan yn trengu Yw oi s'iwyr yn y gwynt. Marw folly gaffwyf finsu, Pan ddaw anpeu glis a 1 gledd I'm daroitwng ig DR ddyroad v M Rhwvg erchwynlon l,lai.th y bead, Baed ibfvr berarogledd esmwyth 0 fy nentu y prvd hyn— l'erarogledd par.idwysalda lien ardnleedd Seion ffyv. Keacomba. JOHN OWEY. I

ESfiLYNION BIOLOH I MOBRYB, Saf MIs Williams, 2, Tithobarn-street, Carnarvon, am tklrheg o edutedd i wneyd hosanau. Bilvr fa cae! odatedd-gan fodryb (Jain fedrus mewa rhliawedi Cat hosMiau gorau'u gweid I rodio mewn anrhydedd. Sodded i'm traed oodd nyddu-edafedd Gvylau deUid yn Nghymru, Rhinw Id yw hwn ihag tliynu, Ao eta dlal y gout ddu. A'i swyn'cn i wneyd flhossnau-Appy Ni hepian nosweithiau, A bythci ni chvll bwythau Drwy y gel! maa'n medru gwau. Kha^orol mewn 7hew ac elra-yw gwlan, Byddaf glyd drwy'r gaua', Heb y gout, os byw a ga\ A 'nghysar yu fy nghoese. Obleorid yn llwyr ddadblygu—aynwyr Mae hosanau eocllddu, Gan ddillad y ddafad ddu Owilym gali ddiogelu. Yn deilwnt; beth a dalaf P-ytt dawel, Ood diolch drwy'r ganaf, Ae yn y nos cann wnat I moiryb fel y medtaf. L'atdain. GWILTU PEHNAXT. I

CYRHAKDDAIS DDETJNAW OED. I Bûm In aelwyd fy rhlenl Pan d^y'sgyblaeth nos a dydd, A fy mynwes yn awyddu Am fwynhad o fywyd rhydd; Cefais yr hyn a ehwenychais, Hat-fldvdd i mi bellach boatl Ar gyireithiau cartref blinais, Byw yn aragen yw fy ymgais Am ly mod yn cideulaw oed. Bellacb, gallaf gael cyfelllacK At fy archwaeth i fy bun Dydd fy mywyd yn amgenacli Ar ol imi dilod yn ddyn; Am gael yfed y fath hnfen Ni ddycliln2igais i erioed; Mae yn unol i fy alfen Gael cynituniaii bywyd Rawen, Er nad wyf ond deunaw ood. Ohwyth awelon ar fy hwylian, Ni chat delmlo corwfut oroei; Bydd y mor a'i dyner donau O fy mhltH ar hyd fy oes: Draw canfyddaf brydferth lethrau Gat Yn fuan dan ty nhracd; Wrth oleoni polouadau Esryn wnaf i benau'r bryniau, Mae fy nerth yn ddeunaw oed. Mae ya nnhawdd genyf goelio Yr at byth yn wan a hen, Nw. wwUlt euraidd i fladeuo, Xl> Ihv'r eirs ø.r ,r ên Pic-v K ddywed arnaf heddyw Y byiid raid aeI cyiahorth coed, Tra yr ydwyf l fmor hoyw, Ac yn llvfodew, glan, a gloyw, Ar ol cyihaedd deunaw oed. Cehied dyn yr hyn a lyno, Uiuddbttu 111 wir ni vinaf,- Nid oes un all fy narbwyllo Na chat oes o hlnon haf; Peidied neb a chimgymeryd, Y mae genyf ben a throedi Heb eu bath, a rhagor be¡yd, Mynwea lown o asbrl ysnryd, Rol meddiannu deunaw oed. Bellacb, rbodiaf mewn anrhydedd Dros v bryn a thrwy y pant; Oyn y gwelaf ft y diwedd Byddaf wed I cyrhaedd cant: At yn mlaen yn ol fy MYr3P ",IV, LlwyddlRnt pedbith 1 mi doed,,— Ebith » beth tydd pob rhyfeithwy, Af o afael pob rhyw ofwy Ar ol oael fy neuuaw oed. Treseirlog. Eirtiox DDU.

HRK QABAIB WAG PY NHAD. ,,ft I ? I'?. i MM crfrol 0 ad9ollOu can .? ea?M j j;?-.???? ?n?r? c?o. drwy ea rhin ymchwyddo dan if :uron, Mown par ddrtwwyda ymgom gat ? un o'r nefol W;ddl Tr?-n ???myfyrdod aT ben gadsir ?? tY nhad; He? ddjfwen fn rhyw oe?u gynt y? U?n ei chyagod ;.J:w!w, Ei .M?S?SeT gwneyd sedd i un sydd gy,IA I)uw, D»>aw« tr^oddi ? el'seddfega'wydomodmid Oynghorioa lu ty ??'"t ? ger e?d?t w? fy uliad. El breicWnu Pvdi o hyd:ar led fel mown dysgwyl- !Ad PTL'fl?l Am w? 'fy ubld fel oynt yn d'od am dro o wlad !V dy.,3, Ma, !el ya iyw i'a l^ • yn rhyw glustfeiniyn fad. Ond oftmaio, ni ddaw MMY i g\dtllr wag fy :Kltr.raJ!oIl <:p;i,l syd.1 yn awr yn rhwyma i Ya dýn wrtoil dftit■.Unlaa'nWl.ogrseip-e{ri: ISyw bur atdyuud sydd y. dal fy seroh at hOD, a Fr meddwl ddioz am nefoadd fty.,ger caaair viz fy nhad. 'nwy'n ??'? ei wyneb t? fel cynt, ei lygaid mor dd'?on, 'Rwy'?? yr -'?? bren mewa bii yn flolaa ar ei 'I., if erf '? S?'?°' ''? chwi!i.n?n RtY'" a.!}W¡¡  'r (;!iJflir im' i'w chwilio mown A gwal'dvu owut &?190t wna Ya n&4aAdif wag fy uh-A T:tdt??yddoddyddtau fu yn Montyo bach din?m, Yn chwf? ar c:UniM ef cyn medra moeur COm Ha '• cjrohle oe?J ei ftai?iM 3f, ? din" cadatt Tad. 1 Smo mewu yatotmydi bach ar gadair irelcUm 'Abad. csfwyd liawer cynghor dwys o eedd y godnir bon. Nos gw,)e!d 4 -Id g,3i 'tU\yr el dwyn yn bulpud ger fy mien; I y Mlri^u MWY?)- H au.eatlw8. ypmorxmi Mad, I ? ??nt'? '???'?*?Mp?t'f?'?.'?''??'?. t.t- .-?. ?' ? d '? ?'*?-' & ?  Pan bwyntiai bysftdd amaer awr dfcfcjd seilianl tl, Pan odd orwyddion heaaint yo hysbyau nelol wIld, Yn allcr gwelwyd drol i ni hen gadair wftg flub ad. 0 Jtadair hoff anwylaf wyt (I" dodrofn bob yr nn, Mor eytnl dy Inn, neb rwysg na bri, heb 81 celt- yddyd eon; Ond Saeleid celtyddydol a o'm moddwl, mae'r ,nwymbad Yncadd? ?pM syM ar ben gaaatt??? nbad; O'th ?m! &Uaf gMl bob dydd gymdeithaa net, Dros wlfrlu cwiad ibSd fy nghwyn, peUebraf ato CyayllUad sydd o'th sedd, mi w-, A -wyddf- nefol wlad, Daw neges mewn dystawrwydd mwyn i gadair was fy nhad. Hen gadair anwyl! bydd < mi yn grsegredig fan, O'i sedd, drwy gymhorth, gollwng wnat ooheoaid tua'x Ion; Tra pery'm gwaed mown cylchdro drwy fy holl wyth'enau gil I'r owlwm aerch barhau yn dyn wrth gadair wig fy nhad; Ha! g*figyw'r gadair ger fy mron, a gwlg el gelwir rowl. 'Dee8 ueb all lanw'i said yn awr fel 'nhad, mae imi'n Wel'd un dye,thrddyn ya zhoi'i bwya ar freichisur gadair ftd, Mae hiraetb fel yn amdo du ar gadair wag fy ahad. Clydxch Vale. W. G. W. (Qlynfab).

TEITHIO GYD.VR RHEILFFORDD IN AMERICA. [Q.N- lIfR P. M. EVANS, OYNT 0 ] 1 Yn ein Hythyr diweddaf, o dan y penawd U Gymru i'r America," yr hwna ymddaogosodd yn y Gencil amr?w wytbaosau yn ol, ad gawsom y buMem ym yagrMecu ychylig drachefn o hanes ein taith gyda'r theUaotdd o New YOlk i Mil- waukee, pelldor o yn agos i naw cant o illldiroedd. Gan hyderu y gall hyny fod o ryw gymamt o ddyddordeb i ddosbarth mawr o ddarllecwyr y Qrnil nad ydynt wedi bod yn y wlad hon, eo yn teithio yn ngherbydau eu rheilfifyrdd, yr ydym yn ymcymerrd a desgriflo yr hyn a welsom sydd yn weith hyuy, o^rif ddinus yr Unol Daleithauiun o'i phrif ddinasoeaa yn y goruewm pe«. I Gan ein bod vn cychwyu o New York am saith c,'r gl,ch yrk yr bwyr, as yn trafaelio drwy y noa, yr ooddym yn gorfod myned beibio i ryfeddodau ajffiniau y ddinas a'r wlad fam tua dau gant o fill. diroedd heb ea gweled. Hwyrach met nid an- nyddorol, yn y liythyr cyntaf hwn, fyddai des. Rriflad o rerbydau y rceilffyrdd, y gorsafiu (sta- tions), &c. Nid oej end ychydig dros hanuet cant o flyn- yddoe;ld er pan yr agorwyd y rheilffordd gyctaf yn yr America; ond crbyn heddyw y maent yn un rhwydwaith drwy y wlad i gyd. Gweithir y thai hyu gan dros bedwar cant o wahsnol linellau neu gwmcii«,yrhai, yn oynwys y cangenao, a rifant yn ftgos i chwe' chant. Mae nifer y gorsafau drwy yr hoU wlad oddeutu 4500. Ruydd hyn rhyw ddrychfeddwl am faint y wlad a'r drafnidiaeth a ddygir yn mlaen hyd ei ffrrdd haiarn. Mae cerbydau y iheilftordd Americanaidd yn gwahaniaethu oddi with y rhai Seisnig mewn trefniadau mewnol, yn gystal ag yn eu maintioli a'u gwueuthuriad. Maent yn hir a Uydan, ac yn ddigou eang i gynwys 50 neu 60 o deithwyr, ac nid deg neu ddeuddeg, fel eiddo Lloegr, er y ceir rhai o gerbydau y doebarthiadau cyntaf ac ail yna yn cynal y niter hyny, sef y rhai hyny sydd a partitions tebyg i eiddo Llins'l y Cambrian. Ond eto nid oes dim tebygolrwydd rhwng cerbydau y llinell hono a'r rhai Americanaidd. Yn ngherbydau y wlad hon y mae yr holl eiateddleoedd ya wynebu yr agerbeiriant, y rhai a osodir yn rhês o ddwy eisteidle ar bob oohr i'r cerbyd, yn debyg i gadair frelchiau digon eang i ddau eistedd ynddi, ar canol yn fynedfa lydan. Yn rhai o'r cer- bydau gellir gwrth-droi cefnau yr eis- teddleoedd; felly gall cwmni o bedwar wneyd lie iddynt eu hunain eistedd wyneb yn wyneb. Pan fyddo teulu, n< u gwmni o dri nea bedwar gyda'u gilydd, fe wneir hyn yn amI. Mae yr eisteddle- oedd yn y cerbydau goreu oil wedi eu garchuddio a chluetogau (eiishion,), ac y maent yn ddigon mawr i ddau eistedd ynddynt yn bur hwylus a chTBurua, oddi gMth i un ohoDynt fod yn ryw ail- afetaphtfd o Tichborne; oad nid yn *ml iawn y ceir lanui yn meddu y fath babeU a hyny o'r hyn lleiaf, y mae yn amlwg wrth drafaelio hyd y wlad fod y dosbarth lluosocaf o lawer ohonynt yn ddyn- ion tal a theneu. Mae drysau y cerbydau yn y tftlconf, ac nid yn yr oohrau, fel eiddo cerbydau yr Ben Whd. Nid ydyw v thai hyn byth yn oael eu cloi, eithr gellir myued a dyfod fel y dyinunir o'r naill gerbyd i'r Hall, ac felly sr hyd y cerbydau o un pen i'r pen arall, os dewisir. Uwchben y cysyl'-tiad rhwn y gwahanol gerbydan y mae esgynlawr (platform) gyda ohanllaw haiarn, ao ar hwn, ar ddyddiau heulog a brilf, bydd llawer yn sefyll i gael golwg ar y wlad a'i rhyfeddodau, ao i yfed oli hawelon iachusol. Nid yw y trens Americanaidd egos mor gyflym a rhai yr Hen Wlad. Y cyflymder cyfErediu yma vdyw o 20 i 25 milldir yr awr. Prin y gwna yr express trains fwyna 30 milldir. Pan y bydd amryw eaauoedi o fllldiroedd o flaen dyn i'w teithio y mae yr arafweh hwn braidd yn boenus, canys eymer amser maith i gyrhaedd pen y slwrnai. 0 ran eu diogelwch i deithio hyd-ddynt, y mae y prit llnelUu yn dal cymhaiiaeth ffafriol & t prif linellau SelsaiR. ?dybtr yn gyS edin nad oes end un dosbMth o deitbwyr, ao un raddeg o brisiau clndiad, ar y rheilff/rdd Americauaidd. Wedi myned i mewn i'r cerbyd cymer pob teitbiwr ei le yu unrnyw tan y dymvma; a gall gerdded yr hyd y cerbydresi. o'r naill ban i'r llalI. cyn dewis ei le, oddi eithr y bydd Thai cerbydau neilUuol wedi eu cysyllta wrth y eerbydrea. Er mewn damcauiaeth eu bod oU yn Syfartal, eto yn ymarferol y mae yma amryw ddosbarthladau o deithwyr. Ar y prif Imellau y mae corbydreel rhad i ymfudwyr. Ni bydd neb 111 y thai hyn yn gyflrediu ond y dombith ym- fudol; ac yma, fel ar y llongau yn croesl y Werydd, bydd Jiegys Twr Babel-pob ia!tb. a cheuedl, gallal uu dybio; a phob un yn myaegi Tn el laih ei hun am ryfeddodau y byd newydd. Wrth dramwyo o un pen i'r gerbyd- res i'r pen arall, ceir golwg arnynt oll-In aml bump neu chwe' chant o deithwyr. Yno gwellr y Sais, y Oymro, yr Ysgotyn, y Gwyddel, yr EHmyn, y Ffr'MWt, yr It?itd, y Swede, ,r Hungatiad, y Kwdad. pob cenedl yn gyffredin yn Ymea?ht yn Bnteioedd at en gilydd, ao yn celsio cael eisteddleoedd yn ?gos i'w gi)ydd. Peth an- _D_J nifyr i'r eithal yw 130CL yn ngaanoi ceaeaioeaa na byddys yn deaU yr on gair o'n hiaith-llawn mor annifyr a gwrando ar glegar y gwyddaa yn maarth v Cerm. Gan fod oyciter o wahanol genedloedd, a thai o'r cyfryw yn ddosbarth pur gyffredin eu hamgylchiadau a'u mcesan, yn trafaelio i'r gorllewin, byddai yn anmhtiodol iawn rhoddl rhat doabarthladau ohonynt yn yr un cerbydau a theithwyr sydd yn tain ychwaueg o brls, ao yn dy- muno cael lie cysnros. Dyna yr aneenrheldrwydd, gan hyny, am gerbydau y trydydd doatarth. Yn nglyu 4'* rhan fwyaf .'r trfins cysylltir -Icabydan cyfarchfa" (dawinf room tars), oerbydau fcadeiriau gogwyddeiig (recli-.ing• cAair cars), a "chetbydau cysgu (sleeping carsJ am ddefnyddio v rhai y codir pris uwch. Perthyua rbal o'r cerbydau hyn i adoiladwfr nea gwmnim sw?hMot i eiddo y rheil?yrdd, y rha) a dalant symiau mawrion am Rsel eu cyayUta &'r cerbydau oyflredin. Ond y prit gerbydau ar y rheilffyrdd Americanaidd ydyw y rhai hyny a elwir ar ot enw eu cynllunydd a'u hadeladwyr yn Pullman Palace Hotel Oars Mae y rhai hyn yn ai- dderchog yn mliob modd. Calodd yr ysgrifenydd y fraiut unwaith o fyaed trwy y gwahanol ger- bydau rhagcrol hyn i gael golwg arnynt. Yn ngherbydeu Pullman y mae ystafell)edd megys parlyrau palas, neu gabin llong, yn cymvys sofas, gwelyau, &o. Ynddynt gweinyddir prydiau bwyd yn rheolaidd, a bron bob Kmser v mae y gweinydd- ydd (viaiter), yn Negro cyflym a deheaig ei ysgogiaiau. Fe ddywedir fod yrymboith ynddynt o'r fath orea, yn gy, tal ag mewn arbyw westty yn y wlad. With gwrs, rhaid meddu pwrs po drwm tllu fforddio teittio yn y i)i!aj»u eymudol hyn. CYDW¡Smt gogin hdse'h a glanwaith, ym Dghyda pbobpeth anReutbeMio?t goginio; Lefyd.yatafetIoeddMaga ?4,flluai ymwi?go. Mao rhi o'r dramng-room c.ns hefyd yn wir yaMenydd, yn c. ;wm drycbau --i.nvt? VI ochrau, esmwythfeinciau, goleu- diialifidau (chsndrliers), perdonegau, a llyfrgloerau (book eases). In öier, y lDIIe y cerbjdaa hyn yn werth oymaryd amser 1 fyned drwyddyut, gan mor ariderohog jdynt; ac y msent yn cad eu cadwyn y modd glanaf a nwyaf trefnus gan y Negroaid, v shai fel y mae yn ymddangos, aydd bob amsor | yL n c 'fliwnl gorchwylion o'r fath mewn gwesttai, &c yu y wlad bon. Hwynt-hwy hefyd yw y piri!iu ddwyr byrddiu yn y ta«a ac yn y gwerttai (IJU vn y pjiodol, hwyrach, ynyr AoteU symudol sa .o1). 1 rat sydd yu meddu digon o'r "byd ;>,f„ •• T mie t,ith;o yn y c^rbyrUa Mce^'caaaidd J hyn yn wir blfserus, 08 ydyw cyfleusderau ac wddetchogrwydd jn cyfaacoddi pleaex. Maa cynllun y rheilffyrdd Amencanaldd gyda throsglwyddiad cladgelfl (lugnoge), neu fely Belwir hwyntyma "baggage," yu tra rhagori ar eiddo LIoegr diogelweh a hwylusdoJ. Wrth deithio gyda'r rheilffyrdd Seisnig y mae y lugsage bob amser yn acbogi pryder a thrafferth i'r teith- ydd. Rhaid edrych ea b)d yn cael (a tocyru, ffwylio eu bod yn cael eu rboddi yn y gerbydres lawn pan yn cTfnewid ceriiydau; a c jitir yn ami gryn drafTerth i'w cael wedi eyrhacddpen y daith. Ondyn y wlad hon, nid oes dim o'r cyfryw bethuu I boeDi nac achosi pryder i neb pwy bynag, Mae eu cynllun yn syml a rhagorcl lawn; a rhaid dy weyd fod yr lanci yn smart (chwedl hwythnu) yn hyn, fel mewn lluaw8 o bethau ereill. Mae y cynllun addefuyddiant yn debygihynWedi cyr- haedd station (neuy dep6t, :fel y galwant oreafau y rheilffyrdd yma), a y teithiwr rhag blaen i'r beggase office, jt hon bob amser fydd yn hawdd ilw chanfod, gan fod yr euw yn argraphedig uwchben mewn liythyrenau bieision. Wali myned yno bjdd y baggage matter, neu rai o'r swyddogionoddi tano, yn baiod i dderbyn ei gludgelfl, Loffr, neu unrhyw beth a roddir i'w gotal y bydd y cwmnl yn ymgymeryd ¡¡"i gludo, ac yna theddir nodeb (badge) metel, yn cynwys arno enw y Ile y byddys yn myned, yn ngnyaa mil, yn rnwym wrtn rimyu o ledr wrth boo luggage. B'noidir un cyffelyb yn cyfateb i hqno mewn enw a rhif i'r perchenog, ac yna ymae yu rhydd oddi wrth bob pryder a gofal am ei eiddo. Bhoddir yr holl luggage yn y baggage cars a da.u ofal y gwarehodwr. Yn ami ar hyd y daith, os byddys yn myued gryn dipyn o ffordd, bydd swyddog yu dyfod heibio, a bydd yn ofynol dangos y nodeb metel, a rhaid ei gadw yn ofalus, gan mai trwyddo yn uog yr bawUryr eiddo wedi cyrhaedd pen y daith. Pe dygwyddai iddynt :fyned at goll, y mae y nodeb yn dyweyd y gellir hawlio eau' dolar o iawn; felly, wedi iddynt unwaith gael ea rhoddi dan olaly ewmni, byddant yn but debyg o gyrhaedd diwedd y daith yn ddioeel ac mewn pryd. Mae ydrefn gydagwertha tocynau i deithio gydar rheilffordd hefyd yn wahanol yn y wlad hon i'r hyn ydyw yn Mhrydain. Ni cheir yn y stations yma byth ymwthio Be ymladd am docynau fel ag y bydd yna, yr hyi a achosir oherwydd nad ydynt yn dechreu rhodai tickets allau hyd ryw chwarter awr cyn i'r gerbydres gychwyu. Yn yr America gellir prynu tocynau unrhyw amser, yn y gwesttai, neu mewn swyddfeydd i'r perwyl hwnw yn yr holl drefl drwy y wlad. Pan yu teithio yn mhell. dos. berthir y tocynaa vn coupons, ac yn y stations 7 byddys yn cyfuewid cerbycwu nn cwmni am eiddo un arall cymerir uu rhan o'r tocyn ymaith; lie felly yn mlaon hyd ben y d ith pryd erbyn hyn 8S bydd ond un allan o'r chwech, neu weithiaa wyth, o ranau at y cychwyn. Ond pan yn myned ond ychydigo ffordd. y mae y tocynau rywbethyu debyg i eiddo y rhoilffyrdi yn yr Hen Wlad. Mae yn ymddangos i mi (a rhaid cyfaddef y gwir, er cymaint einliedmygetfd a'o ymlyaiad wrth Brydain), fod cwmnïau rheilffyrdd y wlad hoa yn edlych mwy ar gyaaron y teithwyr, o bob dosbaith, nag eiddo Lloegr. Gwneir pob peth sydd yn bo ibl yma i wneyd teitbio yn gysurus i bob dosbarth fel eu gilydd; ac er trafaelio am gan- noedd lawer o fllldiroedd, ni theimlir yn flinedig ac aughysuius eithr i'r gwrthwyneb, y mae teithio yn ystod misoedd yr haf yn wir blessrus yn y cerbydau Americanaidd. Ni raid i neb ddyoddef anwyd ych waith ynddyn t yn misoedd oeraf y gauaf. Mewn unpen i'r cerbydau hirion gwelir stove fawr, yr hon, ar dywydd oer, a dwymna y lie trwyddo. Oeir ynddynt hefyd ddigonedd o le i oltwng awyr iftch i mewn. Mae yr eisteddleoedd oil wedi eu gorchuddio gyda gwahauol ddefnyddiau meddal, ac y maeni yn hynod gysuras i eistedd ynddynt; a ohan nad oes caniatad ond i ddau berson eistedd mewnun eisteddle,ni theimlir an amser yr anghysur a'r tyndra y byddysyn ami yn gorfod ei ddyoddef wrth deithio yn ngherbydau liloegr a Chy nru. Ar ochrau y cerbra; ceir Qlgoneoa 0 noeiorenau (pegs) a wire racks i hongian ae i ddal parseli bychain. Tra y gwelir mewn un pen farilaid o ddwfr rhew i ddis/chedu y teithwyr, yn y pen arall y mae lavatories a closets. Yn awr ac yn y man a y cinductor, ar yr hwn y mae gofal y teith- wyr, drwy yr holl gerbydau i edrych a fydd pob- peth yn dda; a chyn cyrhaedd trorsafau o bwysig- rwydd daw ef Vr ticket collector oddi amgylch i edrych y tocynau, a defnyddiant yr un cynllun i'w matcio ag yn Lloegr, set ea tyUu gyda gefail fechan. Er yr holl ragotion sydd yn perthyn i'r cynllun "Americanaidd o gerbydau ac o deithio ar y rheilffordd,eto, a chymeryd pobpeth at eu gilydd, y mae yn gweetiwn a ydyw yn rha »ori ar y cynlluu Seisnig. Yr hyn ellir ddyweyd yn gywir ydyw, fod eiddo y wlad hon yn rhagori yn fawr mewn rhat pethau, ao 111 benaf yn y cerbydau a'u train- iadau mewnol ar eiddo Lloegr, trary mae Prydaiu yn rhagori yn fawr mewn pethau eieill, megys yn ngwneuthuriad y ffyrdd, cyflymder ae eamwythder y trSns wrth deithio, &o. Ar rai o'r llinellau yma y mae yr ysgydwad yn boenas o eithafol, yr hyn a achosir, mae'n debyg, gan y dull diofal y mae y rhelliau wedi en gosod, set ar sleepers ccsei mawr- ion Be anwastad, a'r rhai hyn oil ya y golwg, heb bridd amynt o gwbl y rban a-alaf, ao yn ym- ddangos ya rhyddion. Mae y Uwch a'r gwres tanbaid fydd ynddynt yn yr haf hefyd yn fawr, tra y maent yn llawn draffo peryglus yn y gauaf, oherwydd fod y drysaa gyferbyn a'u gilydd yn mhob pen i'r cerbyd. Mae yr awyr neu y nwy afllohus sydd yn miglyn ¡t'r stoves hefyd yn tyria llawar oddi wth grsnr y gwres maent yn ei roddi. Y mae y cant, yn OYDWYS dwfr poeth ynddynt, a diefnyddir yn y tiens Seisnig, yn liawer rhagorash, gan nad ydynt yn alfeithio ar yr awyrgrleb, tra y maent yn hynod gysaras i'r traed. Oad y mae oerni eithafol wlad bon yn galw am ggnllur I dwymuo y cer- ydantraddanhelaethach. Wedilrewbl,idelthio ffordd bell o amryw gannoedd o fllldiroedd, y mae cerbydau y wlad hon yn slcr o fod yn fwy cysorus nag eiddo fleegr. Peth dyeithr fawn i un o Ewrop wrth delthio flrrda'r rheilffyrdd Americauaidd ydyw gweled y maenachn "My bwrdd gan fechgyn y newydd- iaduron ac eraill. Am y fraint hon telir swm penodol ir cwmnyau gan speeulitors,y rhat a gadw- ant oruchwylwyr ar y gwahanol reilttyvdd i werthu newyddiaduron, cyhoeddiadau wythaosol a misol, llyfrau, flrwythaa, a gwahanol beth all ereill bwytadwy, to. Cedwir y cyfleawad o'r eiddo hyn yn ngkerbyd y cladgelfl (baggage VtI), o'r lie y davr yr tgent yn awr ao eilwaith ar hyd yr holl gerbydau gyda baich o bethsn i'w gwerthu. Gellir fel hyn cael newyddiadur, neu Jrhywbetfci bwytadwy, heb fyned allau o'r cerbyd. Ond y maent yn codi crogbris ar bob peth, gan yr ystyr. I ut, mae'n debyg, fod eu oaul mewn lie r fath f nt fawr Pr teithwyr am unrhyw bria. Bryd arall, daw un heibio gyda baich o lyfraa, a rhydd niter ohonynt ar bob eietoddie lie y bydd rhi yn eistedd. Yn mhen rhyw awr, neu yohydig 10 ychwaneg, daw heibio drachefn i'w easglu, a chymhella yn daer ar y teithwyr i brlnu rhai ohon 1ut ganddo. Mae y cynllua hwn o roddi llyfraa allan, yn nghyda gwerthisat newyddiad- uron yn y cerbydaa, yn sicr a fod o werth mawr. Byddat bod yn ytten am ddau, tri, pedwar, ac i fyuy i saith nea ychwaneg o ddyddian, heb weled yr un newyddiadur, na chael gwybod dim o hanes y byd a'i gymudiadau, ya garchar raetb ar ddyn. Oad vn awr ceir prif newyddiaduron y wlad, o New Yjrk i San Fritnofma,ar werth ya y cerbydan. Paa yn dyneau at y gwahanol drefl a'r dinasoedd poblopidd, bydd ea newyddiaduron yn ugafatl y teithwyr ugeiniau o fllldiroedd cyn eu cyrhaedd, gan yr anfonir hwynt i rai o'r gorsafau gyda thrSas fydd yn myned i'r oyfeiriad gwrthwynebol. Yn Lloegr, lie y mae y stations mawrion mor egos i'w gilydd, a lie y ceir booksttfls bron yn mhob gorsaf, ceir y newyddiaduron pan y bechgyn lydd y,, dyfod o gwmpas y cerbydau; ond yn yr America, nid yw hyn ya cael ei arfer ond i raddau bychan, a hyny yn y prif oraafau. Ni welir bookstallv ond mewn ychydig iawn o oraafau drwy y wind. Mewn gwlad mor eanir, lie nad ydyw teithio cant Dell ddau gant o fllldiroedd yn caelet yetyrled ond megy, ycbjdig o ugeiniau mawa gwled dd llal, y me cynifer o f&B ordafau dibwys, tra y mae amryw gannoedd o fllldiroedoi yn ami rhwng y gwahanol ddinasoedd mawrion Wu gilydd; felly, oni bai y cynllua hwu o fasnachu jny cerbydau panya trafaelio, buasai y teithwyr mewn sefyllfa anghysaras i'r eithaf, ond y mae yr Iancl yn hir ei be-a, )11 gyflym a chyfrwys ei ragwelediad, ac yn alluoif i droi ei tpecuhtiois, yn bur gyffredin, yn olw ttrianol iddo ei hun, tra ar yr un pryd y bydd yn Rjsur i ereill. Yn ein liythyr netaf rhoddwn ychwaneg o fanylion y daith o New York i Milwaukee; des- gtiflid o'r gorsafao, y llynoedd a'r ddinasoedd mawrion Americanaidd, megys Chicago, Mil- waukee, ,to.

CORN J'LOUB JOHNSTON YDYW T (30BKU. Gyda tbeth. y b?d mryf po-SMth i M?t. "T <Mt ya dr* rhag9roi"—7<«M<<. Ar werth ? yQ''<?M Teo!a)H.)<i Y&f P&robul. N a ehymerweh eich twrllo. J. a G. J-h-t,,u ?oddy.t y rhM if:nofl:rb-: I-gYli NYio dom Fionr i ftrchB?OMM Lloegr a r rba Tramoo, MY ..q en be-wa,? yn d.1erbYDiol ya mhob parth o'r hyd fel gicrwyddnatn y Corn Floor goren, a chymerwch arall; ao naehymerwah eioh twylio. KAY'S COMPODND.-Astbma and Brwwhitia arn mmediately relieved by it. Kay Bros., Ssoekpoit. KAY'J COMPOUND Essircelof Lin?erf,' Aniseed Seaft. jqailia, Tola, Aa., wita Ohlodyie. Of all Chemists.

Y CHWARELWYR A'R FASNACH LECHAU. I Mae y trwydr ddiorphwys sydd yn cael el hym- ladd rhwng "Olpitat and labour,"—gwait a a chyfiog-wedl dyfod i wisgo agwedd ddyeithriol ac anwarantedig i'r eithaf yn mysg chwarelau Gog. ladd Oymra. t.. _1.3 Mae y gostyngladau atangeuroam hyflawn a wnasd yn ddiwaddar yn inhrisyllechaa yn sicr o gaal on ddilyn gan ost Ingiadau mwy dibris ao anghyflawu yn nghyflogauy gweithwyr yn fuzu neu ya hwyr; sc y mae hyn eto yr un mor slcr, el y sylwold Mr Bunlop, o amddifadu y gweith- vyr o'r ychydig gysurou sydd g^addynt, s'u dar- oetwng i gyilwr 0 dlodi begerllyd a segurdodv Yn wir, y mae y cTflog wodi ei ostamgeisoes i bwyut mef, isel fel na bydd yn ddiogel i'r meistriaid camu yn mhellach dros y llioeU heb i'r cwlyniad fod yr un mor niweictiol iddynt hwy ag i'r gweith- wyr. Mae yn holiol hysbys bellach fod y ges- tyngiad dlweddaT wedi ei ddwyn oddi amgylch drwy i awdtirdodau chwarelaa y Peurhyn a Diii- orwig fyau thoddi y cam ynfyd nwn, a nyny yn erbya zheswm a chyftawllder. yu gystal ag Yu erbyn sefyllfa masnach. Profodd Mr Dunlop tuhwut i bob dadl nail oes dim yn sefyllfa mas. nach yn galw am y gastyugiad-tod tiles o 30 I 40 yemtynddtntaoh, ac nas gall llechau America, Fitainc, a Germany, ddim cvstadlu a llechau Gogledd Cymra" o ran gwerth a defnydd. Y ffaith yw, y ma3 llechau Gogledd Oymra, o ran rhadlonrwydd, prydferthweb, n pharhad, yn sefyll yn mlaenaf yn marchnadoeddE«Top, a hynycyu y costyngiad ynfyd hwn. Bangosodd Mr Dualop hefyd nas gall y gostyngiad ynfyd hwn beri i neo werthu yr un lechai yn ychwanegol, fel ag i leihau y stociau Pufeith ibydd as law. Both f so hvuw,, ydyw amcanygostynci.ad ..hwn.? We) ymte an o bleidWyr y oyullan h -a wedi addpf mai yr amcau ydyw llethu a chau i fyny y chwarelaa bychain ya Naiat.1e. Llallbcris, F/estin- log, a Corris. A glywodi yr ua dyn bedyddiol erioed Bon am gynllun mwy RUSE., hyfiawo, creulawn, a dieflig na hwn ? Beth, taflu pedait- mil o woithwyr alian o waith, a thori i fyny gartrefl again mil o bersonau, a daroatwng ein ehwaielvryr annibynol ya gatdotwyr llymioa, blat. iog a llibynaidd ? Tybier fod y cynllun hwayn | llwuddo.dbod yr holl chwarelau byohain yn can i fyny, beth a onillai el bMdwyr trwy hyny? Byddai y eyfryw gyallun o angeirheidrwydd yn sicr o ddirwya y, fasaach lechau i ddwylaw awdur- dodau y Penrhyn ft Binorwig, ae yn gymaint ag y byddai canuoedd o we thwyr yn curo wrth cu drysau am waitb, byddai hynv yn sicr o achosi gostyngiadyu nghyflogau gweithwyr y chwarelaa hyny, ft hyny i't fata bwyit isel nes cynyrchu di. galondid a Uwfrdra yn y gweithwyr; yr hyn, yn y pan cl raw, a waai yn anmhosibl i'r perchonogion fod yn euillwyr. Betb, g»n hyny, ynte ydywamcan y cynllun barbaraidd hwn P Wei, ddarlleaydd,credu yr ydwyf tl mai Toriaeth ydyw "ecrp.i y gaioc" yn y mater yma. Pe ceu:d i fyny y chwarelau bychain yn Arfoa a Meirion byddai cademid Ehyddfrydiaeth yn y ddwy sir wedi ei ddryllio, a gallai Mr :Nanney a Mr Wynne ródlo i'r Parliament ar ffirdd esmwyih a melfedaidd. Pe gwasgetid chwaMlwyr annibyml Nantlle, Llan- beris, Ffestiniog, a Corris, a phe darostyngid chwarelwyr y Peurhyu a Dinorwlg; i fod yn gar- dotwyr y Castell, byddai yr amsaroedd dedwydd, bandigedig, y mae Torinid pendroallyd Arlon a Meirioajyn breaddwydio am danynt wedigwawrio. Yn awr, y mae;y frwydr yn myned yn mlaen mewn cylch masuachol, a daw y canlyniadau i lswr i bwyso anion niy gweithwyr ya gynt nag yr ydym yn meddwl. Yn ffodus i ni, y mae Mr Dunlop wedi tori allan oddi wrth yr awdurdodaa Tornidd ae wedi cymeryd plaid y gweithwyr. Mae Mr Dunlop yn Uu ei hunan. ae yr ydwyf yn hyderu y bydd iddo lwydao i ddal i fyny ^uthydeid y fasaach lechau ae ataddiffyn hawliau !y gweithwyr. Yn awr, y mae yn bryd i ni fel chwarelwyr mewa dygynull priodol roddi ein barn gyhoeddos i bwyso yn ffafr y ewrs anrhyd- eddus y mae Mr Bunlop wedi ei gymeryd. Yr ydym yn clywed fod chwarelwyr bywiog Ffeatiniog yn bwriadu cynal cyfarfodydd i wrth- dystio yn erbya y ewrs a gymerwyd gaa awdur- dodau y Penrhyn a Dinorwig, 8e i amlygu eu cymeradwyaeth o'r OWlS a gymerwyd gn Mr Bunlop. Pa le ymae "Undeb y Chwarelwyr P" Yn yr achos yma nid ydym yn ceisio ei arian, ond ei ymenydd. Gadewch I ni oil fel chwarelwyr amlygu ein cymeradwyaeth galonog o'r owria dynol, gwrol, ac aurhydeddus y mae Mr ilunlop wedi ei gymeryd yn y cyfwng tywyll hwn ar y fasnach lechaa. ASTIIUB. (Yr oedd yr ysgrif uohod wedi ei bwriada ar gyfer ein rhifyn diweddaf.-GoL.]

MB- AZARIAH SHADRACH- Pan oeddwn fachgenlledlenanc.medd (Dr Cefai), crflw.vf ymweliad y prif-fardd lago Emlyn Ynys oedd ef ar dsith bregethwrol, yn gydmaith i'r enwog Azariah Shadracb,drwy y Gogledd, nen ran ohono, modd bynag, ar y pryd. Baethant i bregethu i Kos-y-mcirch ar noa Iau, nosoa march. nad Llangefni. Yr oedd Ion mawr am Azariah Shadrach fel pregethwr mawr ac enwog lawn, ac awdwr llawer o lyfrau crefyddol baddiol a dy- ddorol, a thipyn o brydydd hefyd. Felly, yr oedd enw Mr Shadrach yn sicrhau cynulleidfaoedd Ond yr oedd y gair wedi dyfod o'u blaen tod oyfaill Mr Shadraoh yn fardd mawr, ac yn enwog iawn, ya gallu prydyddu ar y pedwar mesur ar hagain, a gwneyd awdl. Bhaid lod hwnw yn fwy pr/dydd na'r rhai oeddynt yn cael eu hystyried yn grya bethau oddeatu Llangefni, yn debye i Owen Wil- liams, Waenfavr, Olwydtard-d,nou .Cawrdaf, y rhai a ystyrid 111 uchel fel beitdd y pryd hyny. Daeth tort fawr yn nghyd i'r capel y noson hono, a daeth y ddau brsgethwr yno hefyd. Yr oedd lago Emlyn, yn ddyn gweddol ieaanc yr adeg hono, ond yr oedd Mr Shadrach yn bynafgwr. Coflwyf destyau y ddaa M yr hyn a ddygwyddodd ddoe, "Israel, ti a ddinyetriaist dy hun, ond ynof me e d y eyhortb," oedd gall y Parch Johu James (lago Emlyn), A'r ddait fynydd oedd fyn- yddoedd o bres" oedd gan Mr Shadrach. Pwnc Mr James oedd yr hen phrase dragwyddol, "Coll edigaeth dyn o hono ei hun. a'i gadwedigaeth o BddW." Ni chelais fawr o flag arno, gan fy mod yn dysgwyl clywed ryw brydyddiaeth gaaddo ar el bregetb, ao yntaa yn brydydd si or fawr. Gin nad oeddwn yn cael boddio fy nghywreiarwydd yn hyny, yr oeddwn yn teimlo uiom go fawr, a'1 bregeth yn troi yn slot sych i mi. Yr oodd fy nhad, a'r hen bobl gall a llygadog ag oeddynt yn edrych arnynt en hunain an ar yr athrawiaeth, yn rhyw ddirgel gredu nad oedd lago Emlyn yn hollol iaoh yn y ffydd, cIJnyø tybient eu bod yn canfod ryw orlliw bach o'r system newydd" ynddo, fely galwent Ffwleriaeth nea Isel-Galfln- iaeth yr amser eyml a didwyll hwnw. Yr oedd Bhos-y-meirch wedi ei thrwytho :mewn Uehel. Galfiniaeth gan weinidogasth Lewis Rea, Abra- ham Tibbot, a Jonathan Powell. Yr oedd yr hen ddifconiaidyn uchel iawn mwn Oilflniaeth, 08 nad yn Antinomiaid, megys Hugh Williams, Pen-y-ohwarel; Hugh Jones, Ty'n.y. berllan; Hugh Roberts, Tyn,.vr-allt; a ly nhahJ. John Owen, fiodowanan, oedd yr unig un ag oeid yn ceisio credu tfpyn yn helaethiwydd yr lawn, prynedigaeth gyftrediaol, a pbarodrwydd Duiy i dderbynpobpeebaditredifeiriol. Yroaddl,mvn. yddoedd ptfcs" Mr Shadfaoh yn taraw chwaeth yr hen bobl dda hyny i'r dim, canys ei to fYllyddoedd prês" ef oedd yr arfaeth a'r cyfamod tragwyddol, a'r pedwar cerbyd yn dyfod allan oddi rhwat; y "mynyddoedd pr6s" oeddynt gerbyd yr ethol,3? ith yn dyfod i nodi ei gwrthddrychau, cerbyd y pryne^igaethyu dyfod i daln ett dyled, cerbyd gras yn dyfod i'w hachub, a cherbyd yr Efeagyl yn dyfod i'w galw adret. Byna hwyl, ae amen, a diolch iddo oedd ya llenwi y lie. Rhoddodd Mr Shadrach emyn i'w chana arddiwedd y bregeth. Mae'r Efeagyl at farch gWlD Wedi cychwyn; Telthio mae hi fro a bryn Gan ymolyn Am j thai a brynodd.Et Ar G¡t!f"ria; Hwy dd'ont adref o bob lie, Haleligia." Dyna gana, a charm, a chaan drachefn a thrache'n am amser hit V'ont dref I d'ont i gyd, heb Ult ar ol!" meddal Hagh Jones, 11 D'ont siwr, diolch iddo I" atebii Hugh VVil- Uams, gwehydd. F?Hy baont yn canu au atob eu gilydd am no awr dda. Ao wrth fyned hyd y ffordd adref; yr oedi yr hen bobl onest yn cuomci yr hen atbrawiaetb" yn wresog a dlolchus.

COAGSULIVE —Cement fnr Broken Artiela,61., Is. postage. 2d. Sold everywhere Kiy Bru. Stocijioit; HEDICISES Elastic Stockings, C'oaiicals of ever v kind per p!ucd p? promp'Iy. K»y  1 eta?f ?t.

CYWBEIN-BETH LLENYDCOL- I Y mae y demyn fo?d WeM ei osod yn ngj1!^ d?yddetM HindtM uni?l .KM o .-e.th M .w X adnabyddus. Y beirdd y g?Med delvydd 0'11 oynjuhion yw y rhai caulynol:- 1. Chattettoa 2. Rogers 3. C. iSprague 4. R. H. Bana 5. B. Johneou 6. Falconer 7. Cowper 8. Ferguson 9. Qaarles 10. Hums ll. Tennyson 12. Beatti 13. Dryden 14. Byron 15. Pomfret 16. Waller 17. Hood 18. Steele 19. T. Dwisht go. Harbert 2t. Dunbar 22. G-. Whitney M.Howe 24. Langhorne 25. Congreve 26. Br Johnson. 27. Goldsmith 58. Prayton 2!I, Webster 30. Southwell 31. Thompson 32. S. Kaowlc-s 3;. W. 8. 1.andor 34. E. Moore 35. R. Gteeue 311. Cowloy 37. J. Batllie 33. Keate 39. B. Barton 40. Pope 41. MwHdea 42. Kiliot 43. Blair 44. Oldham 45. Akenside 46. J. G. l'ei-cival 47. J. A. Hill'loi.ee 48. Mallet 49. Shakespeare 50. W. J. Beuham 51. Spencer 52. Young Y mae y "Cywreinbeth" yma oi drosi i'r Gymraeg fel hyn 1. Fath ryfedd hud too a ddynolrvw 21. Hapusrwydd dyu, mor ami ei ffudhlu yw! 3. At bethau dyrchaiedis rhedai'fryd 4. Pe dysgai dyu ei natiir oreu i gyd. 5. Fath amryw fiyrdd i'w walth gan ddyn y o ydd, e. Wrth gwympo i'r bedd ymdrechu am fywyd bydd. 7 Pa beth yw bywyd dyi. ? Ati'ba r deo'h,— S. AUT, urddas, bri, y'nt oud tagaaau naeth: 9. Llafario, teithio wnawn o ke3 i loes, 10 Wan olnus forwyr ar Jot tODOj; oea 11. I ddyn yn unig daw llafur gyda'i bwys, 12. Olafur deillta iechyd, o iechyd wyufyd glwys. 13. Eawogrwydd red o'n blaon fel gwrid v wawr. 14. Cyn lleied 'vyddom pa beth y'm yn awr 15. Na fostied neb ar bwys yr hyn a wfr, 16. Ei frau bleserau'a fuan gyll yi. IIwyr. 17. Ofn diia'r oil fal cwmwl du ei wawr, 18, Gwahatiu a diflanuyw hanes pjbpeth Uawr. 19. I leldCu mordaith oea dnl'y'r Ftcirom brudd, 20. Myfyria yn yr hwyr ar waith y dydd. 21. Os pria dy eiddo, myn ystdr o bwyll, 22. Waetb huuon-hyder fa^ahuuan-dwyll. 23. Ymad a gwyrni a rh;i\'f<rn ar bob pryd, 24. Devvisalr dyn ar rinwedd rydd ei fryd. 25. Na tharia hyd yfory i fod yn ddoeth, 26. Nis gellir prynn'r gwir a pheclau nag (JIll coeth. 27. V cof o hyd sY'11 brysnr gyda'i waith. 28, Poen eilw boon, ymddug ar odd llaith. 29. Gofalon yn mhalasau'r mawrion sy\ 30. Holl wynfyd lIawr oddi wrthym draw a dry. 31. Na foler dyn gymyla awyr moes, 32. 1'r hwn nid oes gywilydd—ofn nid oes. 33. Dros glogwyn blwyddi, gofid ymlid ddvn, 34. Ond rhiawedd nis gorchfygir, ervs fyth yr nu. 35. Yr amser ofer-dreulir, nis adfeddiaauir o. 36. Pa beth a waaf t'm cadw byth nnwi to' ? 37. Prysaro i cdarfod wna ein bywyd brau, 38. O'n cylch bn mil o rwydau yn ymwau, 39. Yn ei arosfa fe, o boen a loe-, 40. I fynwes dyn hapusrwydd gwir nid oes. 41. O'n hamser, y gorphenol, ellio wnaeth, 42. Ddyfodol eudd! ein gob-iith wyt a'n haeth. 45. Gwywedig ydyw holl bleaeiau dyn, 44. Biflana ei fynydau o un i un. 45. O Ti, drag'wyddol lywydd nef a llawr, 46. Pan ddeffry ygydwybnd cynyrcba chwerw awr. 47. Gydwybod bur! rheolydd dyuolryw, 48. Rhyw fyw ddymuniad fyth ar aden yw. 49. Uwchben yr ol), bydd bur i ti dy hnn, 50. Dysg fyw yn dda, dy ddiwedd fydd yr un. 51. I'r sawl a'u car gadawaf wleddoedd byd. 52. Wrth ddewis byw, dewis wn been 'runpryd.

EFAAINC A CHINA. YMOSODIAD AR S OUT AY. Pellebroa o Hong Kong a hyobysant fod ym- laddta wedi cymeryd lie yr wyihnos ddiwedlat yn Soutay. Collcdd y i'francod ZOO o wyt a 19 o swyddogion, rhwng y rhai a laddwyd a'r rhai a glwyfwyd. Yr oedd colledion y golyn yn drymion.

== LLONG AR DAN AR Y MOR. Dydd Ian dlweddaf, cyrhaeddodd hfibysrwydd i'r wlad hon fod llotig Yrpaenaidd wedi myned ar dan yn Man Biscay. Catodd dau o'r swyddogion, gyda deuddeg o'r dwylaw, eu glanio yn Dart- mouth ddydd Inu. Am yr wtth a tlmiipaiu gweddill o'r dwylaw, uid oes dim yn wyVyddns oddi eithr fod rhai ohonynt wedi ea glanio yn Pennieno. Yr oedd y llestr ar ei thaith o Coranna i Lerpwl, ac aeth pobpeth yn iawn hyd foreu Sul, wythnoe i'r diweddaf, pan y canfydd- Wyd fod y llestr ar dan. Gall ei bod yn chw-thu yn lied galed ar y pryd, Uedaenodd yr elfen ddinystriol gyda chyflymder, a llo.igwyd y Itonl mewn ychydig amser. Aeth y dwylaw i dri o gyehod cedd ar ei bwrdd, a gadawsant hi. Yr oedd nifer o deithwyr, yn nghyda rhal o'r oglon. yn cynwys y cadben, yn aros eto ar ei bwrdd, aani wyddys pa beth ddaeth ohonynt.

TRYCHINEB YN GALWAY. LLOFRUDDIO FFERMWR YN MHRESEN- OLDEB El WHAIII. Saethwyd ffermwr o'r cnw John Moylan yn farw yn Annadown ddydd Mercher diweddaf. Crmer- odd y Ilotruddlaeth le o fewn tri chant 0 lathenl i orsaf heddgeidwadol. Yr oedd y llofruddiedig newydd ddyfod i'r lie o'r America, ao wedi cy- meryd fferm oedd yn wig, a thybirmai dflll achos y trychineb. Hysbysir fod Moylan a'i wralg yn dychwelyd adrof wedi bod yn talu ymweliad a ffryndiau iddynt. ac ymddengys i rywan ea cyfar- fod gan ofya iddynt, "Ai chwi sydd yna, Brown f" Gan nad atebwyd dim, saethodd y dyn ergyd atynt a rhedodd ymaith. Ra farw Moylan yn fuan wedi cael ei saethu. Hysbysid hafyd fod gwrtig Moylan, ar ol iddo gael ei saethu, wedi ceisio ei gnddio rhag cael ei saethu dracbofn; ond tycodd y llofrudd hi oddi wrtho, a saethodd ef yr ail waith, g-a ei bygwth hithau 08 na byddai yn ddystaw. Y mae amryw yn yddalfa ar amheuaetb.

AMLWOH. I Y "JUXBO OrMRBio."—Yr wythnos ddiweddaf aadewals ddyweyd both fyldii dytarniad y beira. iaid yn yr arddaugosfa yn Llundaia am y J tlmoo Cymreig." Barnwyd mat am dano ef y dylesid rhoddi yr ail wobr, ac yn sicr, y mae hyny ya siarad yn ucbel act ledr Mr Thomas fel amaethwr i yrngystadlu a boaeddiglon pan deyrnas, ac hefyd yn glod i sir Fon am faga anilaii o'i fath.

RHYL. .111. YOUNG MRN'S CHRISTIAN ASSOCIATION. — Parhau i fyned rhagddi yn rhg .rol y mae y gym. deithas ddaionus uchod. Y mio ycyfarfodydd «m- rywiaethol a geir bol) nOB Wener yn gwella bob ten. Beallwn fod y gyiideir,has vn prjsur dretnu ar gyfor cael llyfrgell o'r fath oreu. Llwyddiant meddwn, o galou Ion. TBILWNO o EPBLYCKTATI.—Y man W. P. Jones, yow., Lstus beldwch, wedi rrasu <!<-« t-iiiell ar liugain o 10 i dlodion yr ardal hon. Gwneled ereill yr un mo.-ld. ARCVIILB LAMBS' COIXBOB — Rhoddod; y raercb- e,1 ieuainc perfbyngl i'r 8 -f diivl hwn morning con- cert and French representation ddydd Gwener, y 14eg cyflaol, yn yr Assembly-rooms, fl,k Huild. inlla, yn Dgwyddfod nifer n waliodaedigicn. Cyflawna«ant eu gwaith vu neilHuol o dda, gan adlewyrobu clod nid bychan ar Miss Mereler ei ebyd-athrawessu.- Voryd.

Epys' COOOA.—PEBAIDD AD ADLONOE—"Drwy gymhorth gwybodaoth o'r Ge{¡jf"u uatari-.l :y,al ya rheo:i gweithreiliadan tr.o!i:i-! bwyd a ,ta?th. londeb, a tb,.y :;Mhwy?i?,a rinw«dian Cooo par 0 dethol ig, y n,,? Mr 8Jp3 W-Ai cvflwy.o P i n bwrdl bireufwyd ddiod (apth4,vu a chma-tbui, a ;¡o,dnb:l:h'lafii;n" ::bu<li wrth f^dlygoa, Trwy dde-nyd iiwl dn>tb o'r cyfry awyddMO ymbodh. ?e)!ir yn r?'tdo! ddwyn y oyian- MtMuKH eefyUh y bydd, yn ?)aof i wrthMfy))'(?b ta^lijd at afioflhyd. Mae eivaoioll o afiechydon liir. ptbtdd sn ei- b.,mgylebz, yn b.-i i yroom Apnom nil byaair y oaffoat fan ijwan. G Jlwn -g.i lKwpir | Hvth farwol trwy gallw ein hnrain mewa oviWr diagel gy-is gwvd pur, a ehvfanso<ldiHd w4i ei faethn yn briodol. —Civil Service Oqzvtte. Gwu^irei yneyn&l drwy ei gyniysjfn mlwn dwfr reti laeth lwrwadig. Uwnrthir uf taewap4 Jeets YI1 unip, wedi < hr"J:aco j "James KptH and Co., M?'-je??thicC?'mi'tt. '}»nni t-nnryr E. O!¡O'" liotyd?r > kWMaaagth pr|dn«waoil A.D. 1797 IIYD IS83, TN YTon TAIB CEyfeDLAETff I IOI USSELLS, AWNEUTHUBWTB I*W MAWBHTDI Y FBEFDLM A'E TYWTSOOION DRENL-IOL, Y Wneatharfa Hynaf a Mwyaf yn Lloegr, TS Awn TN CYFLENWI UN ORIAWB YN OL PRIS Y FASKACK. Ar ddarbyniod Noayn Arianol nen Archeb at J Llythyrdy, tulaawy i T. B. BUSSELL. ANERCHIAD aOSEUBBDlQ A ANRHEOWRD OAIF WEITHWYR RUSSELLS. I THOMAS BUSSELL, TSW, ANWYL SRA,-Yr ydym ni, v rh .i mBe ein tenw" isod ar ,aD gweithwyr ewb ?rni ya d) mono d.dgaB ein llawenydd mwyaf dldwyU:ar "Icb adferiad <Ii" d r:: dau fea?iith Baw, i bertunk i?ch)d, a djch*el^l dyogel i Lorpwl.wediabsenoldtb ma'th MOWU 9-1-dyld estronol. It ldym yn tlaweaychu wrth ddeall f?a ?i,h y,. eCOIOI! gwri?i i ag(?r mar^haadoeid Y" Awttrali!r GorUeWln pell, i gario tnituuUauth WWn or¡adora wedi ca coroni 4 Uwyddiaat, ?c yr ydym yn ubeith1; y bydd i'r ymdrecaion hyn cyfraau )0 U hul8et11 ychwasegn ll.yyddu.ut givir-d-iilwug yfirm ar b. an » ydych yn boa, ac yu lUyd aant yr ttoa yr ydym oil ye cyuieryd dydiordeb toiii iujl, csuys ni allwn wahaoin rieb baadiau ian cllwi oddi w:th yr eiddom ein honaio. Ydym, aawjl syr, eich urudd weiaioa (Artryddwyd dros y Pwyllgor), ROBERT DOBRfE (cadeirydd). RICHAKD TWIST (ysgrifenydd). JUll KBLUii (trysoiydd). (Gwelir y copi gwroidd ol o'r An-robiad nohod yn 7 seitafed ffeaastr, ya Chnrcl1.:Jley, o Wneatharfa EU_II..) i?TO 1f)o "CITY" SEVERS 1-14) lUa- BUS SELLS. Mewacase?aur 18 ot., trwm. Baliant lwch a Ilëittder. a s-fact dywydd gwr- win, wediea gwnt-uthur yn neillmoi i gadw amser ii; »ffaitb, a pharhunt an genedUa?tau.Gwarantirypeirianwaita a'r "seyn gyfangwblo law-wneatbor- iad Lorowl gori-a RasaelU, ac wedi en gwneatbur ar y prcmisci; wedi eu Mpio yn lull iwn, weai ea eemu mewn rabi, ao yn modda Fall. i fyned tra yu ftd eu weiadij, a'r boll welliautaa wWlaf diweddar. Cym.iradwyai Mr T. R. Bassell yroria/luron hyu; byddant boo anisar yu werth jr anan. I lAci "WORKJIAN'S" ENGLISH LEVER S3 10i. A RIAN RUSSELLS. AVEPI EI OWNKUTHUK I GADW AMSER PERFKAIIH, DISIL DY. WYDIJ GEBWIN, A PHARHA AM OES mwn pob maintioli wedi ea capio gyda gcmau, a'r holl welliantaa mwyaf diw^jdw, yn hollol 0 law- wneuthnria I goren Lancashire, 110 yn mawr ragori ar oriaduron gwerth -1,5 5s a hysbysir g"ojirmayn Uandain. PC) LEVE £ 2" RUSSELLS, cko. NOBEOIG AM GADW AMSER. "ENGIWERR" "MEDIC&L" & S6 103- 'Z1J:: cNö?l¡l'¡;HA RU3SELLS. Yr oriawr fwyaf cywrain a wnaeth- pwyd tultgat fe-ur enriad (pulsation), cylcbd.o,u "¡"'Yl1iol1, chyflvmdra." -GIVeler y Lancet, Mchefio 2il, 1883. Ni ddylai yr an peiriannydd, meddyg, bicyclist, nea tricyclist,_fod heb = o'r rhai hyn. Y mae yr oriawr brydferth hoo ya gymhwys i nnrhyv dymheredda phob arbrawfiadaa celfyddvdol, ae ya no sydd wedi rhoddi pob boddlonrwydd i'r rhai sydd yn ei medda. Yssrrifena CBWNER GOGLEOD SWYDD WAR- WICK fel y cailyn am yr oriawr bon "Park HouRe, Coventry, Ionawr 21&iu, 1883. Mri ?'n?gjils, 18, Chareh-street, L9rPwi. "FONEDDIOIOS,—Yr ydwyf wedi oirio eieh Patent Lever Chronograph am betti aiwser, ac yr wyf yn ei theimlj y" ddyledawydd ddyledoa ar 'af i chwi ao i'r alwedigauth, i ddyweyd fy mod wedi cael nawyaa tv moddloni yoil li, trwy ei bod yn cadw amser cywir, S'i ^werchfawredd neillduol pan fyddo a.-naf eisiea awybod yn gywir gariad ac aaadliwi per^onau. Gan fod pob mynyd yn c..el ei rauu i :jOO o rtnaa, sicrheir cofnodiad perffaith o symptoms fel eu mesnrir pan jrajer.slbyddya gaffaeliad mawr i'r efrydydd ncbel-geisiol a'r ymarfer- yddpofalcs; y mae ei pbris hefyd yn gymeradwyaeti fawri bobl ei phwrcasn.—Vr eiddich yn gywir, "CHARGES WKBB Iliffk, M.B.C.S., L.R.C.I." Yserifena PRIF-BEIBIANNY F>D CWMNI RHEIL- FFOKDO y LONDON a""d NOnTH WEjTKttN fel y eanlyn ip, on Station, Cbwefror 19eg, 1883. "ANWYL MB R088BLL.—Y tuae y Chronograph wedi cadw amser yn rbai/orol, ac y mae y manylrwydd mewa perthynas â r Stop Movement yn ymddangos i mi ya gwbl yr hyn a fuaswn yn ei ddymnno. Y mas yn ihr- feidol mewn rhadlonrwydd.—Yr eiddoch yn ddrawly. •' F. SrEVRNBON, F.R-B.E." Dyfyniad o'r Liverpool Daily Post, Hydref lac. 1883 T OEIADHRON LIBPWI. I R LLYWODEAITH.—C»a- fyddir yn Seaestri Hassells, 18, Church-street, sampln o oriadnnn a cases allanil, wadi ea eorcnymyn gaa Swydilfa Rhyfel ei Mawrhydi i signallers y fyddin a' pellebrwyr yn yr India. Buallir hotyd y fed y Morlys yu debyg o roddi archeb aca oriaduron i beiriawnwyr morwrol yuLlyngesei Mawrhvdi. Y mae yn fwy on- rhydeddns i'r firm fod Ru-sells wedi galla eicrhaa yr archeb hoa, ni l drwy ffafr y Llys, ond ar ol oydym- jjeisiaeth galed, yn erbyn yr oil o'r prif wnenthorwyr ya Lloegr, yr hyu sydd yu hrawf baddhaol uad ydyw yn dobygol y hydi i eawogrwydd byaafol awr-f-aariad Lerpwl farw. ALBERTS AUR 18-Carat QUSSEL9 (arwyddaod J Liywoilraetb ar bob dolen)- 803. YR WN9, yn oyowya gwnanthnriad. A LBERTS AUR 9-Carat RUSSELLS (arwyddaod y Llywodraeth ar bob dols8)- 5QS. YA NS, yn cynwys gwneathariad. TTNRHIW beth na fyddo ya ddwbyniol a ddychwofir U o fewn an mis, a rhoddir yr ariaa 1a ol ya oniongyrchol. XPl I Kq ORIADURON BOUT/ONTAL Sl 58. AR?:A.:?H.9.1TOrtOOoAJia. I 'N. Gwydr grisial; maiatiaK CJ- ffredin. o,?D17RO-,l HORIZONTAL £1 58. AR,&A8[L?1J[E IJKSAU. Owydr grisial; y MMT wedi 80 CIImo. Y MAE ABlYWRIRIADAU RUS31SLLS AR OS- IADURON A GEMAU YN BRYDLON, YMBDDIRIEDOL, A DARBODUS. Berbynir awehlaw cant yn ddyddiol o wahanol ranaa o'r deyrnas a'r Csiandir. Cymerir bwynt yn y drefa y denant I law, ae aJgyweirir wv yn drwyadl, a tiy. chwelir y cyfryw yu dlliolPI, ar dr iul a risk Rus?elli. Rhoddir prisiad, Oil yn ofynol, oyn dnchrea y gwaith. Oyn gwneuthur archeb am oriawr, ysgrifenwidk am 11 Riisselis IilnstTatnd Watch Pamphlet"—f cofnodiad mWYllf cyflawn o amier-tesuroniaek a gV oeddwyd, gyda datluniau gotchestol, 0 01- iaduron gwerth o £1 i £85. (A&fuiiir hwy yn ddidal). Barlhnwch y liythyr canlynol 15, Courtlazid- atreet. Merthyr Tydfil, Sir Forganwg, Hydref 12fed, 188S. MEt RCBSEXIS,—Foneddigion.—Yr wyf yn cael fy mberftaiih lolflloni nyda'r oriawr a anfonwyd i rai. Tr vyf yn ei hyatyriel yn oruwr rytflddol o dda am y pris. Y mae eich sjlwadau yn nahvlon 6dyW'eiriadaa yn bar rcsymol, ac yn Lolini gywir Yn y dyfodo), bydd i mi anfon aloch, ydG diftlehiaduu aui eiltt calalfjuc rhagorol. Y mae, heb sithriai, ya rhageii ar uurhy w un a welais. Ydwyf yn barchas, JorrY L. COCKEB, (Fellow of the H >ro'of;ical Institute). Y mae Rassells yn dycbwelyd yrahuotawnughlb De. byddo y oaalyniad yn foddhio). gUSSBLLB' CATNBDKAL WORK, 18. CHURCH-STREET. LEBPNVL. IN ID OES7 OANDDIZNTIRUCHWYLWY19 Y* TN M.U, i