Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
IDIENYDDIAD JOBEPH POOLE.
I DIENYDDIAD JOBEPH POOLE. Bcreu Mawrth dienyddwyd Joseph Poole, y pen- aeth Fteaiaidd, yc ?b?ohM RtChtaocd, .DaotM, am lofruddio John Kenning, achwynwr Yr oedd y tywydd yn wlyb. Ymgynnilodd tyrfa fechan tuallan i furiau y carchar. xt oedd yno Difer luoM? o heddgeidwMd a mmyr, ond aeth pobpeth heibio yn d?l. Dyrchafwya y fnel ddu i ?ty am wyth o'r gloch i'r mynyu.
AFIECHYD SYR WATOYN.
AFIECHYD SYR WATOYN. Dydd Gwener cymerodd ymgynghoriad Ic cyda'r meddygon mewn petthyuaa i sefyllfa Syr [WatcyaW. Wynn, Barwnig, A.S., yr hwn sydd yn wael. T mae Syr P. Hewitt wedi cyhoftddi bulletin yn hysbysu nau ydyw y dyoddefy d ond yn ttweiia yu ruddjl, ac tod vr aclios yn nn P-ir ddilrilol.
HUNAN-LADDIAD IE wN SWYDDFA…
HUNAN-LADDIAD IE wN SWYDDFA CYFSEITHIWB. Dydd Gwener cymerodd hunan-laddial ercbydrus le mewn swyddfa berthynol i uu o'r jirms cyfrelthiol mwyaf parcbus yn Manchester. Galwodd boneddwr o'r enw 39i;,msley Hargreaws, gwebydd mewn sefyllfa dda a cbanddo weith- feydd yn Eccles a Pattricrclt, ar fusnes ynswydd/i v cyfreithwyr, bo yu lbtod yr < mweliad saethodd ei hun yn ei bon gyda llawddryll. Pan yr aeth- pwyd ag ef i'r Royal Irfiriiiary, canfyddwyJ ei iod wedi marw. Nin ydyw yn w v byJdus pi beth a I harweii.iodd i gvilawui yr aMadwaith.
Advertising
E. C CLARKE. MEDDYG DBINTYDDOL, J, BULKBLVlr-TBRRAC8. oiaHsrRssr BANOOB. Ynwela Mr Clarke a Phenmaonmawr a Llangefni M yn ail ddydd lau. _————————— NWFDDFOD G ADEliLlOl, FRYRI A GOR- BZDI) BZFJCDD YNYS PRYDAIN, 1878. JlllP o'r Wasj, « Chyhoeddir j/n ddicti, pris 6c, Y BRYDDEBT FUDDUGOL Ali DESTiN Y GADAIR- OBBFTDD, CAN BRYTHONFRYN. BURSUD,LWM Hibaithoo.—" Cyfansoddiad da. Oydla yn y teetyn at y dechreu, a deil ei afael arno ho y diwedd. Y mae ya myded i mewn iddo, se 78 tynu llawer allan ohono. Y mae yi awenydd- laeth yn y bryddest hon yn rhedeg fel afon loew hm. yn ddifyr i e&ych ami, ac i wran o M ei amrmuron." *???eU n at yr awdwr I ABERDARE. WRECK. "LADY HINOKS," OF LIVERPOOL. 593 TONS MOISTBRBD. TO BE SOLD BY AUCTION, BY ME SSUS OWEN & SON, on the Beach at .it.l. Llanaelbaiarn, under the Villnge of Trevor, about 12 miles from Carnarvon, and 8 miles from Pwllheli, on Friday next, 28th December, 1883, THE WHOLE OF THE ABOVE, Comprising Hull, Masts, Spars, Rigging, Sails, 30 fathoms of Mooring Chain, and other Chains, Anchors, Hawsers, Ropes. 2 BarTela of Beef, Her. aesa Caik*, Quantity of Metal, and Metal Bolts, ttabin Stores and Furniture, together with a Lot ef Kre Wood. SALE AT 11 A. M. THKKS STRICTLY CASH. For further particulars apply to a Heggsna, Ysq., on the premises, or to Messrs E. H. Owen & gon, Auctioneers and Valuers, Carnarvon. ø
AT EIN GOHE-BWYK-
AT EIN GOHE-BWYK- Dion Edwabm A Phwnc Y Dadototlltiad.— Mewn rhifynau dyfodol o'r Qenedl bwriadwn gyhoeddi araeth !y Parchedig Ddeon Edwards, • yn rhanau, gyda sylwadau beirniadol ar bob pwynt yn yr un rhifyn ag y cyhoeddir bWYBt. Credwn y bydd y dull hwn yn fwy manteisiol a lraddiol na phe buasem yn amcantt rhoddi yr loll araeth mewn un rhifyn, a'r feirniadaeth ami mewn rhifynau dyfodol. Yn y cyfamser gwahoddwn sylw eill darllenwyr at yr erthygl a velir mewn colofn arall, yr hon a fwriedir fel xhagarweiniad i'r adolygiad ar yr araeth bob ya than. Ybdi Dipod i Law.—A. B. C., Y Leflid, E. E. Owens, Nodiadau o'r Deheudir, &c.
DEON BANGOR A'R YMNEILLDUWYR
DEON BANGOR A'R YMNEILLDUWYR Tn ffyddlon i'w aldowid, aoth y .Deon i fan ei gyhoeddiad a thraddododd araeth deirawr. Trin y bydd neb o gyfeillion ffyddlonaf y gwr jparchedig yn barod i ddadlou eu bod yn ddarn cymesur o adeiladaeth; edrycher arni o'r safle fyner, a hyny gyda llygad caredig, go aflun- iaidd ei llun ydyw. 0 safle y Deos, ae ychydig o'i gyd-Eglwyswyr, diau y dylid odrych arni fel ton fawr ysgubol o soriant cyfiawn, yn cyn- yrchu galanas echrydus yn ei rhawd. 0 safle y gwir hanesydd, fodd bynag, nid ydyw yn am- genach na chasgliad o ddefayddiau—aur ao arian, coed a gwair, sofl so us-defayddiau pur- ion yn eu lleoedd priodol, ac i amcanion neill- duol; ond defnyddiau angliyfaddas ac anmhriod- adwy i adeiladaeth amddiffynol caerau ag y mae y fath rnthro arnynt a chaerau Eglwys y SaesonynNghymru. Cydunwa yn rhwydd i gydnabod ei rhagorion: y mae ynddi lawer iswn o ddelw gallu a IIawer o ddelw cyfrwysdra. Y mse ynddi swrn o wirioneddau prydferth, eithr y mae ynddi gymaint, 08 nad mwy, 0 Danner gwirioneddau. Fel enghiaipht, 09 ol- rheinir ei manylion daw yr hyn a ddywedwn i'r amlwg clir. Dywed Mr Edwards fod moesau Cymru yn nyddiau Elizabeth yn ail ei le, a seilia hyny ar lythyr Syr Francis Walsingham; ond y mac pob hanes a foddwn yn profi pethau gwahanol. Atolwg pa beth a ddy wed Bglwyswr defosiynol fel yr hen Syr John Wa o Wydr am Arfonyn ei ddyddiauef? Aphabethoeddsefyma moes a chrefydd yn Mon yn nyddiau James I. F Erfod y grefydd wladol yn costio i'r ynys y pryd hwnw 2300p yn y flwyddyn, dyma ddywed lloygwr ocdd yn trigo yn y wlad ar y pryd 11 For pioachere we have but few, the most of ihem very lither also in feeding their flock with tpiritualfood; inasmuch that there are many a gentleman in the country, upon many a Sabbath day may well take his horse, and not know where ■within ten miles oil to hear a sermon, and those that preach most commonly, happily. are not the best livers." Yr va awdurdod a ddywed fod clcrigwyr yr ■ynys yn rhagori ar bawb oreir o'u cydwlad- wyr mewn balchder, meddwdod, cenfigen, an- vdoniaeth, trachwant," &o. A phan y dywedir <wrthym fed y olerigwyr a'r hedd-ynadon yn j tafarndai yn dysgu torwyr y gyfraith wladol iTw hoagoi;" a thri chwarter y boblogaeth yn crwydro'r wlad i fegera a Ilatlrats," a byny o daa nawdd his Majestie's Letters Patent under the great seal of England," gan, yr un pryd, fod yn "anifeiliaidd feddw," a chyleh- arwain a rout of queans, whores, and chil- dren," pa beth a foddylir o haeriadau y Deon am foesau da, gonestrwydd, a geirwiredd ein eyndadau? Gallesii tybied wrth wrandaw ar honiadau y Deon nad oes neb ond efe yn gwybod dim oil am hanesiacth dda! Dywed fod Dr ta omas ac ereill wedi eu cam-arwain yn druenus gan "hanesiaeth ddrwg" awdwr Hanes MethodUtmih Cynru, cithr fel y dangos- aaom eisoes, gorchwyl hawdd a fyddai i Dr Thomas a Mr John Roberts brofi nad ydyw yntauddim uwchlaw cad ei gam-arwain gan hanesiaeth ddrwg," or ei fod i'i fryd ar gon- mrio gydag enwau haneswyr o ddysg ØoO enwog- nrydd Fceeman a Stubbs. Pa beth bynag oedd ansawdd foesol y Deheubarth ya y cyfnod dan sylw, y mae'yn ddios fed cyflwr y Qogledd ar y yryd yn orddwfn yn mhob rhyw gamwedd a phechod. Yr ydym wedi mynod allan o'n ffordd 1*1 hyn er dangos y gall gwr dyegedig fc-I y J)eon jmobtwr'g i draethu yr hyn mai ydyw wirionedd. Dichon mai ci anwybodaeth a bar hyn; neu fod angerddoldeb ei sel glerigol yn ei gario ya mláen ar firwst l' wneyd haeriadau na thybiodd efe yn angenrheidiol eu dwyn i brawf* Hawdd a fyddai pigo allan o'r araeth deir-awr laweroedd o enghreiphtiau cyffelyb i'r un a nodasom, gan hyny, cynghorwn bob gwr a fyn wybod pa beth yw y gwirionedd hanesyddol ar faterion o'r fath i ymogelyd rhag surdoes y Doon.1 10nd, a chymeryd pobpeth i ystyriaeth, bwyrach mai ysbryd uchel-honiadol ac anffaeledig yr araeth ydyw y path gwaethaf a berthyn iddi. 0 ba Ie y cafodd Deon Edwards o bawb le i drbiea mai gydag ef y trig pob doethineb a gwybodaeth P Y mae yjwedd y sieryd efe am arweinwyr yr Tmneillduwyr yn gyetal a bod yn sarhad cenedlaethol. Paweddbynag; i'r ymchwiliwr am y gwirionedd, nis gall yr ymgais olaf hon o eiddo Mr Edwards i amddiffyn cyfundrefn y grefydd wladol lai na chael effaith wahanol i'r hyn yr amcenir ato. Ond wedi'r cyfan, a.r wahan i hynaflaeth Iuddewig a Saxonaidd y degwm; ar wahan i hendra sefydliad gwladol o grefydd yn y deyrnaa; ar wahea i freuddwyd y Deon parth Eglwys Gadeiriol 'Bangor a "hen eglwys y Cymry;" ar wahan i neillduolion cynxeriad aelodau Cymdeithas y Dadgysylltiad; y mae y cwestiwn yn aros, Ai nid oes gan wladwriaeth o bobl awdurdod i wneyd a fynant â defodau ac a ffurfiau pethau, yn gymdeithasol ag eglwyaig, a ddisgynodd hyd atynt oddi wrth en hynaf- iaid ? Y fifaith yw, fod pob oes yn bwrw oddi wrthynt hen arforion, so yn dirymu hen gyf- reithiau, a phwy yn ei bwyll a amheua eu hawl i wneyd hyny? Y mae pleidwyr crefydd wladol, a Mr Edwards yn eu plith, yn hollol anjvybyddu bodolaeth dysgeidiaeth y Testament Newydd ar y cwestiwn. Pe yn byw o dan or- uchwyliaeth Iuddewig, buasai grym yn y ddadl fod y Dadgysylltwyr yn wrthwynebol i'r hyn a sofydlwyd gan Ddeddf-roddwr Israel. Pa sawl gwaith y rhaid dyweyd mai y Testament New- ydd, ao efe yn unig, ydyw llyfr cyfraith gwlad Gristionogol P Myn y Deon gysylltu hen ar- ferion Iuddewig fig egwyddorion teyrnas ys- brydol y Messiah, er eu bod mor anmhriodadwy a dwfr ag o!ow. Nid oes yr un rhwystr gyf- reithlon, yn ol cyfraith Crist, i fabwysiadn y ffurfiau crefyddol a fyner, a'u newid drosodd a throsodd drachefn, yn ol fel y b'o yr amgylch- iadau yn galw. Os mai Pen yr Eglwys Grist- nogol a orcUiniodd gynhaliaeth crefydd genedl- aethol drwy ddegwm,dylid tewi a son yn nghylch anghyfreithlondeb a thrais y cyfryw; os mai ei ewyllys ef ydyw i Ymneillduwyr Cymru fyned i iyny i'r Eglwys Wladoll o leiaf unwaith yn y flwyddyn i gymuno ar wyl y Paso, ac addoli yn eu capelau eu hunain bob Sabboth arall, eu "hesymol wasanaeth ydyw ufuddhau; ond os nad ei orchymyn a'i ewyllys Ef ydyw y naill na'r llall o'r pethau hyn, nid oedd gan neb a fu yn y byd ar ed ol gysgod o hawl i arosod yr un ohonynt ar warau neb dynion, ac er gwaethaf holl sel bleidiol, ao uchel honiadau Eglwysig Mr Edwards i'r gwrthwyneb, dywedwn yn bwyllog, ae heb ein dallu gan "hanesiaeth ddrwg," y bydd i bwy bynag a ddryllio iau greulawn anghyfiawnder y degwm wneyd gwir wasanaeth i achos Crist ac i iawnderau dyn. Y mae y safle a gymer y Deon yn ei araeth yn dangos yn amlwg fod gagendor anfesuradwy o wahaniaeth rhwng syniadau y clerigwyr—o leiaf y blaid a gynrychiolir ganddo ef—ag eiddo yr Ymneillduwyr ar natur eglwys Gristionogol. Pa rhyfedd, gan hyny, eu bod yn gwahaniaethu o berthynas i'r modd i'w chynal ? Y mae yn gwbl amlwg mai gwaeth nag ofer ydyw myned yn mlaen i ddadleu y cwestiwn." Nis gellir cyferbynu ond pethau o'r un natur, nis gellir "dadleu namyn gwirioneddau o'r un dosbartii. Yn awr, y mae yr hyn a ddeallir gan y Deon wrth y gair "eglwys," a'r modd y mae yr eglwys hono i'w chynal yn wrthddrych mor dra gwahanoli'rhyn a ddeallir ginanghydffarf- wyr wrth y gair eglwys," fel y mae cytuno ac argyhoeddi y naill i gydweled a'r lleill yn dra gwyddol anmhosibl. Nis gaU dim benderfynu y mater ond ewyllys unol yr holl genodl yn ffurf deisebau wedi eu llawnodi gan gannoedd o filoedd, a thrwy gyfrwng eu cynrychiolwyr Seneddol. Bydded i genedl y Cymry ag un fonllef gref ac unol alw ar y Llywodraeth i benderfynu rhynddynt a'r Deon a'i ychydig ddilynwyr, ac ni feiddiant beidio. Ac nis gall fod petrusder na bydd y dyfarniad ter- fynol o du y syniadau a gredir yn ddiamhea gan yr Anghydffurfwyr. Camgymeriad dybryd fyddai tybied fod north yn rnesymeg a chynseiliau syniadau yr araeth yn unig am fod ei geiriau yn hirion ac yn gryfloa. Pe aohos y Deon yn dda ao iach i'r craidd, diangeurhaid fuasai iddo ef fabwysiadu y owts a gymerjdd. Yr oedd angerddoldeb ei ysbryd a'r llamhed- yddion o eiriau a ddefnyddiai y prawf sicraf a allesid gael o wendid yr achos a amddiffynid ganddo. Y perygl y mae yr achos ynddo, yr hwn a sylweddolir i'r byw gan Mr .Edwards, a wnaeth ei ddigllonedd yn fflam dan. Pe cyf- undrefn wladol o grefydd yn meddu ar seiliau disigl yn ewyllys a thestament olaf Pen yr Bg- lwys; a phe cynal un ffurf neillduol o grefydd drwy rym cyfraith, seiliedig "ar wreiddiau cyntaf Cristionogaeth fol ei planwyd yn y wlad rywbryd gan y Sacsoniaid, yn gydfynedol a rhyddid crefyddol a rheswm yr oes hon, ni buasai angen am deirawr i wneyd yr achos mor gryf fel na feddyliasai yr un Dadgysylltwr byth obeithio gweled dydd ei dymchweliad. Ond fel arall yn hollol y mae. Y mae y fath nifer o filoedd o glerigwyr ac creill o fewn yr Eglwys yn prysur gloddio i lawr hyd ei eoiliau fel y mae yr hen adail yn dirgrynu, ac er y gall fod enyd eto yn cwympo, ni-1 .oes yr un offeiriad synwyrol heddyw o'r tufewn i'w muriau nad ydyw yn argyhoeddedig fod ei dyddiau fel Eglwys y Wladwriaeth wedi eu rhifo. Gresyn fod gwr o wlaigarwch a doniau y Deon yn cysegru ci alluoedd i amddiffyn achos mor gan- dryil.
Advertising
The medical profession are nor ordering C&Aburylg Cocoa Es,enee is thousands of esses, becaabe it contains more nntritious and 3:sbformin? elements thin auy other beverage, and is preferable to the thick jtarehy cocoa ordinarily sold. When yon ask for Cadliury's Cocoa Esaance be sure that you wet it, as shopkeepers often push imitations for the sake of oxtra profits Maters to the Qaoen. Paris Dcpflt, 90, ubourg t L Honors.
Y GYLCHDREM. I
Y GYLCHDREM. I Gwsithskd D»a.—Y mae eiu darllenwyr yn hysbys o'r ffaith fod Dr Thomas Rees, Abertawe, wedi dwyn allan yn ddiweddar ail argraphiad o'r llyfr gwerthfawr, yr History of Nonconformity. Er nad yw pris y llyfr yn uchel-saith a ehwech-eto y mae yn fwy nag a all llawer o'n hefrydwyr ei gyrhaedd. Tarawyd Mr Herber Evans a'r eyniad hapus o anrhegu pob efrydydd Cym- reig, yn Nghymru a Lloegr, o bob enwad, a chopi o'r gyfrol. Awgrymodd y syniad i'w gyfaill Dr John Thomas, Lerpwl, a chytun- odd y ddau i ddwyn y peth oddi amgylch. Erbyn hyn y mae y weithred garedig hon wedi ei dwyn i derfyniad, a hyny heb na thrwst na boat. Deallwn fod y draul oddentn lOOp, a chyda'r eithriad o 15p, offrwm ewyllysgar nifer byehan o Annibyn- wyr fu y cyfan. f mae y weithred yn llefaru drosti oi hun, fel nad oes angen i ni- ychwanegu; yn unig gallwn fynegi fod y ddau foneddwr a wnaethant hyn yn enwog er's blynyddau am weithredoedd dystaw o gyffelyb natur. Ttmhop. yr Anrukqtj.—Tra yn aros yn awyrgylch iach a thymherus anrhegion, cyd-ddyger a ni am fyned ychydig allan o'n llwybr arferol am nnwaith. Dyma ni yn nghanol tymhor yr anrhegu. Y mae'r ddaear yn dwyn mwy o ddelw ao ysbryd y nefoedd oddeutu y Nadolig na'r un adeg arall ar y flwyddyn. Dau deimlad braf a dedwydd ydyw y teimlad o roddi anrheg a'r teimlad o dderbyn y eyfryw, ac o'r ddau, y mwyaf ydyw y cyntaf. Fe ddichon fod y Saeson ar y blaen i ni fel cenedl yn yr arfer dda hon: o leiaf, am gadw mown cof ang- enion y dosbarthiadau hyny sydd yn meddn ar barchusrwydd a dylanwad, er hymy, oblegid bychander eyflogau a haw l iao trymiou eu safleoedd cymdeithasol, sydd bob meT yn dlawd, er na byddant byth am ï neb wybod hyny. iiwyraeii loct yr Esgobaothwyr ar y blaen i'r Anghydffurfwyr yn y ddawn hon. Dygant i gof eu gilydd yn amlach fod cofio'r tlodion," a chyfran i gyfreidiau y cyfryw,yn rhinwedd crefyddol gwerthfawr. Y mae yn dda genym ddeali fod yr Ymneillduwyr yn cynyddu yn fawr yn y rhinwedd hwn. A dymunem wneyd a allom i gefnogi y fath ysbryd. Pawb o'n darllenwyr, ao y mae cannoedd ohonynt, sydd mewn moddion i gofio mewn earedig- rwydd am y tlodion o bob gradd a safle-a. phob teulu sydd yn byw ar gyflog bychan, maent yn sicr o fod yn deilwng wrthddrychau rhoddion-goddefed y cyf- ryw i ni eu hargymell i fynu gwybod am y mwynhad uchel o wneyd eu cydnabod llai ffodosua hwy yn 11a wen a dedwydd drwyrin eu cydymdeimlad ymarferol. Yr ydym wedi darllen, o dro i dro, ac wedi clywed an clustiau lawer gwaith, mai rhai garw am arian ydyw pregethwyr." Nis gwyddom faint o wir sydd yn yr haeriad, ond hyn a wyddom: na bn dosbarth erioed yn un wlad o dan haul hanner mor haeliounsa hwy, yn 01 eu gallu, at bob achos da, ac yn arbenig felly tnagat eu gilydd pan wedi eu dar- ostwng i dlodi gan waelodd neu farwolaeth y penteulu. Daeth, ar ddamwain, i'n clust- iau y tymhor hwn enghraipht o'r ysbryd dan sylw, ao y mae y fath werth a phryd- ferthweh ynddo fel y mae yn dda genym gael eyfeirio ato, a hyny yn fwy am nas gwyr y rhoddwr na'r derbyniwr diolchgar ddim oil am ein gwaith. Y mae un pre- gethwr," yr hwn o ran ei amgylchiadau sydd yn weddol glad arno, yn anfon allan yn dystaw bach y dyddiau hyn werth pun- noedd lawer o nwyddau i denluoedd ei fro. dyr tlotach a phwy iL *yr pa faint o fyn- wesau llawn sydd yn bendigo ei enw am y meddylgarwch a'r caredigrwydd amserot hwn. Dilyner yr esiampl, a mwynhaed y "pregethwr" ddedwyddwch ei weithred. EIN COLEGAU Enwabol A'RPRIY-YSGOLIO.N. —Y mae Prif-ysgolion Caerdydd a Bangor yn sier o greu chwyldroad yn nghyfundrefn addysg y gwahanol enwadau. Yr oedd hyn yn cael ei ragweled er's talm gan wyr llygaid agored. Gwelwn fod arweddwyr athrofa y Cynulleidfaolwyr yn Aborhondda eisoes wedi eymeryd cam i ymgysylltn a'r prif-ysgolion hyn, yn ogystal ag a Phrif- ysgol Aberystwyth. Bydd holl fyfyrwyr Aberhonddu yn myned i'r tair prif- yegol er myned drwy gwrs y celfau; cyfyng- ir yr addysg yn Aberhonddu i athroniaeth, dnwinyddiaeth, a changenau perthynasol Trefnir er codi safon yr athrofa, fel y sicr. heir cydgordiad rhwng owrs yr addysg a gyfrenir yn ngholegan y prif-ysgolion. Credir fod y cam hwn o eiddo Aberhonddu yn dra thebyg o gael ei ddilyn gan yr holl athrofeyddYmneillduol ereill, oddi gerth un. Hyderwn fod hyny yn wir; bydd doethineb y owrs yn sicr o gael ei deinilo yn fuan yn nghymeriad addysgol y weinidogaeth. DA DUON Goqledd Cymru YN LLUNDAIN. Y mae yn llawen genym dde&U fOO gwarthog Mon ac Artn wedi cyfarfod 4 gradd helaeth 0 lwyddiant yn Arddangosfa Gwartheg Smith- field. Nid oedd; dim llai na deg enghraipht o wartheg Cymreig yn cael eu harddangos. Enillodd yr Uch-gadben Piatt, Aber, y brif wobr. Yr oedd yr aDifail yn pwyso drosjbedwar cant ar bymtheg. Cafodd Mr Owen Thomas, Neuadd, Mob, yr ail wobr am anifail a bwysai drog ddau gant ar hugain. Yr oedd y naill a'r llall yn yr un dosbarth. Enillodd anifail Mr Thomas y ffug-fuw I I Jumbo," ar gyfrif ei faint tywysogaidd. Y brodor yma o sir Fon oedd prif attyniad yr arddangosfa. Fel prawf o ffydd cigyddiou y Brif. ddinas yn rhaijoroldeb yr anifail, gellir sylwi ddarfod i Mr Thomas ei wertha yn y lie am gan' gini. Y mae wedi ei brofi lawer gwaith bellach fod da duon yn ffynn yn ddiail ar dir Gwynedd, a chan eu bod mor farchnadol, hyderwn y bydd i amaethwyr y chwe' sir ymroddi at gefnogi y math yma o anifeiliaid rhagorol. Ychydig, hyd yma, sydd wfedi cymeryd atynt; dichon y bydd i lwydd- iant y boneddwyr sydd wedi,dechreu eu magu symbylu ereill i ddilyn eu hesiampl. Gwaeledd igYR Watkin Wyun.—Bydd yn ofidus gaa ein darllenwyr ddeall fod y bonedd- wr gwladgarol o Wynnstay wedi ei ddal gan waeledd trwm a pheryglus. Y mae y newydd- ion diweddaraf am ei sefyllfa yn llawn o elfenau ofn a piiryder. Ymddengys iddo rhywfodd archolli ei droed, ac ofnir y gwelir arwyddion o ymledaeniad. Cyhoeddodd Syr P. Hewitt fynegiad nad yw y olaf yn gwneyd ond cynydd arat iawn, a bod ei achos yn un difrifol. Mesub ILBEItT.-Er eu gyniad cryf am deg- weh gartref, a'u oariad at hawliau a rhyddid cymdeithasol, credir yn gyffiredin fod myned oddi cartref yn gwneyd y Saeson yn fwy Toriaidd a thra-arglwyddaidd eu hysbryd, ac ofnwn fed hyny yn ffaith. Fel enghraipht o hyn gellir cyfeirig at ein Llywodraeth yn yr India. Y mRO yr Anglo-Indiaid yn node dig o eiddigus am gadweu safle yn yr ymerhodraoth, acni fyn- ant er dim ddygymod a'r syniad o golii gradd ar eu huwehafiaeth gymdeithasol, er fod yr Indiaid yn ymgodi yn gyflym mewn gallu, a dysg, a dylanwad drwy yr holl wlad. Y mae y Liywodraeth Brydeinig, wrth reswm, wedi codl brodorion ar y fainc famol &0 yuadol i ystyried I achosion en oyd-frodorion er's blynyddau, j ond nid allai y Saeson gl,d..ddryn??r' drychfeddwl i Indiaid eiBtedd mewu barn arnynt hwy fel cenedl. Y mae cyd- raddoldeb cenedlaethol yn rhywboth a gasheir ganddyut yn erwin. Yr un ysbryd sydd yn tanio ysbrydoedd Deheuwyr yr America yn erbyn y Negroaid. Ychydig fisoedd yn ol dygwyd i Gynghorfa yr Ymherodraeth fesur a elwir Mesur Ilbert, amcan yr hwn ydyw dyrch- afu ynadon brodorol, moddy gallont eistedd ar achosion Saeson drwy India megis ereill. Cre- odd y mesnr ystorm ddiail yn ei erbyn yn y wlad hono, 60 yr oedd Toriaid a chlerigwyr y wlad hon yn ymmio yn galonog i ymosod ar y mesur. Yn ol y newyddion diweddanf adder- byniwyd, ymddengys fod y teimlad cyhosddus yn ymlonyddu, oblegid fod pleidwyr a gwrth- wynebwyr y mesur wedi gallu cyfarfod a u gilydd drwy roddi a chymeryd. Caniateir i'r Saeson feddiannu mainc y rheithwyr fel o'r blaen, acniymddiriedir schosionerigniialseisnig ac Ewropeaidd ond i farnwr rhanbarth (district) neu ynadon o bwysigrwydd felly.
IYR YSGREPAN- I
YR YSGREPAN- I [GAN JOHN BROWN.] I WEDICAEL Tro.—Yr wythnos ddiweddaf ymddangosodd y paragraph canlynol yn y Tyst a'r Dydd:— Myfyriw Met^Utaiid yn Troi.-Nos guldi. weddaf, y 9fed cyfiaol, yn nghspel Oynulleidfaol Priordy, cawsom y pleser o roesawu y brawd jCll- ano talentog a gobeithiol Mr Joseph Harry i fewn i rengoedd yr Aunibynwyr. Pregethwr leuane gyda'r Methodistiaid Calfiuaidd, yn dilyn cwrs o addysg yn y Coleg Preebyteraidd, ydoedd Mr Harry; ond o hyn allan bwriada droi yn ein plith ni, yr Independiaid. Er nad yw ond ieuanc, eto y mae Mr Harry, drwy eijerthyglau galluog yn 1Vharian y Gweithimr, a'i ysgrifau 1litbrlg a medrus yn y Carmarthen Weekly Reporter yn ddiweddar, wedi profi ei bun yn lienor gwych a meistrolgar yn y Gymraeg a'r Saesoneg. Mae yn siaradwr v. boeddus dyddorol a hapus iawn hefyd, yn medda ar y gallu dymunol hwnw o ddenu llygaid a chluntiau ei wrandawyr heb gadw ihyw lawer o dwrw. Yr un wythnos cyhoeddwyd yr hysbysrwydd a ganlyn yn Seren Cymru:— Me Jason JAmas.-Pregethwr gyda'r Bedydd. wyr yw Mr James. Ba gyda'r Methodistiaid, ond cafodd rfi argyhoeddi fod yn rhaid iddo gael ei fedyddio yn ol trefn Duw, er mwyn bod yn gymeradwy gyda Duw. Felly efe a ufuddhaodd ilr ordinhad ogoneddus. Mae banes el fedyddiad wedi ymddangos yn y Seren o'r blaen. Mae Mr James yn ddyn 0 gymeriad dysglaer, ac yn bre- gethwr rhagorol. Diau yr arweinia Duw ef i ryw faes ptiodol i lafurio ynddo. Rhaid i'r Hen Gorph" edrych ati: dyna ddau o ddynion galluog wedi cael tro diBm- henol-y naill i blith yr Annibynwyr, a'r llall i fysg y Trochyddion. Beth nesaf ? DARLITHWYR A Daklithiau. Y mae marwolaeth Hiraethog wedi cynyrchu swrn mawr o ysgrifau, pregethau anghladdol, &c., Be eisoes y maent hwythau y darlithwyr wedi syrthio mewn cariad a'r "testyn." Ydyw, y mae tad darlithwyr wedi myned yn destyn darlith. Clywaf fod yr H wfa yn parotoi; ond bu y ptif-fardd dipyn yn anwyliadwrus wrth hysbysu ei fwriad i wneyd darlith-rhocldes fantais i ereill gipio y "testyn oddi arno. Ac nid rhyfedd ydyw clywed hanes am ddarlith newydd gan ddarlithydd newydd; ïe, darlith ar yr anfarwol Dr Rees gan y marwol Mr Hwn- a hwn. Traddodwyd dirlith ar Hiraethog gan ddarlithydd newydd yn P- y noson o'r blaen. Dyma ddywed un gohebydd, Mr Ed- mygydd, am dani:— V.H)JI! Yr oedd yr ysgoldy yn orlawD, a ptawb wrth en bodd. Wele fel y mae marwol,etii dynion da yn foddion i ddangos dynion da ereill i lanw y bylobau.1, Pawb wrth eu bodd," ai e ? Wel, yr oedd Mr Edmygydd, gohebydd y T- wrth ei fodd," gallem feddwl: oud beth am Mr Gwaed Oer, gohebydd y C- ? Wei, yn debyg i hyn y dywed:— w. Pell yr oeddym o gael ein boddhau yn y ddarlith hon: nid oedd y rhan gyfansoddiadol yn deilwng o'r gwrthddrych, 8C Kid oedd y traddodiad ohoai chwaith ond yn anhapus i'r glust. Yr hyn ag eeddym yn ei deimlo yn fawr wrth wrando, ac yn gresynu o'i herwydd ydoedd, na buasai i Mr J- astndio ei hun cyn ymgymeryd â thestyn i ddar- litbio arno; oherwydd yr ydym yn credu nad ydyw wedi cael ei gynjsgaeddu a'r galln a'r dawn hwnwag sydd yn angenrheidiol at wneyd darlith- iwr enwog a phoblogaidd. Teimlo yr oeddym ein bod wedi cael mwy o fwmhad ac adlouiad i'n meddwl wrth ddarllen ysgrif alluog a godidog y Parch J. Cynddylan Jones, Caerdydd, ar yr hen wrou Dr Rees, nag a gaweont am hirfaith ameer with wrando ar y ddarlith uchod. Yr oedd digon o adnoddan yn gyfansoddedig yn yr hen batriarch duwiol Dr Rees, y gallasem gael darlith deilwng, 80 y buasai yn adeiladaeth i ieuenetyd y gym deithas pe buasai rhyw wr medrus a galluog wedi ymgymeryd i'r gwaith o gyfansoddi darlith arno. Rhyfeid fel y mae yr un ddarlith yn gadael argraph mor wahanol ? Pawb wrth eu bodd, ebai un; "pelloeddym o gael ein boddhau," moddai y llall. Pa un o'r ddau yw y dyn callaf yn marn y darlithydd, tybed ? Mr Edmygydd wrth (rwrs! "¡-- ':=:¡.r. m Y mae un o ohebwyr y Llan wedi eweled yn dda i alw yr Wythnos yn newyddiadur bach- genaidd Corwen." Yn gyffredin sonir am yr "wythnos" yn y rbyw fenywaidd felly, mwy cyson 4 gramadeg fuasai ei bedyddio yn newyddiadur genethiy Corwen." • Dywed cyfoesolyn fod rhyw berson yn — wedi "marw trwy gamsyniad." Wel, yi mae yn ffaith fod llawer iawn yn byw mewn cam- syniad, ond y mae braidd yn newydd i glywed fod camsyniad yn achosi marwolaeth. Dyma fel y oanodd Owen Wyn Jones y dydd o'r blaen yn Llundain, wrth ffarwelio a'i gyfaill G. Elwyn Jones, yr hwn sydd wedi canu yn iach i'r Brif Ddinas:— Ow! fy nghalon sy'n ddrylliedig Wrth ffarwelio, Elwyn fad A fu'n gyfaill pur, mynwesol, Imi mewn estronol wlad; Meddwl na chaf gwrani mwyach Un oedd lawn o'r awen gu, Wna fy mynwes egwan rwygo, Ac i'm dagrau ffrydio'n lli'. Ar ol colli'th gwmni melus Teimlo 'rwyf. fanwylaf fardd, Meitys wedi colli'rrhosyn Tlws oedd genyf yn yr ardd. Os na ddeui 'nol yn fuan, Anwyl Elwyn, gwyddost hyn, Bydd dy ymadawlad wedi Tori calon Owain Wyn. Y Ddianofa.—Da iawn genyf ddeall fod y dadganydd poblogaidd Ap Glaslyn wedi cy- meryd yr ardystiad dirwestol. Gobeithiwn y caiff north a phenderfyniad i ddal yn dyn hyd farw heb yr un dyferyn." Derbyniais y penillion a ganlyn oddi wrtho ar yr amgylch- iad:- D!enj?aia o garchar mor dywyll ag uftem, A'r gadwyu a syrthiodd yn ddrylliau i'r llawr; Diecgaia tra'n suddo mewn nos o drueni, Darllenais fy rhyddid ar amrant y wawr. Rhyw angel forwynig yn fwyn a'm harwinlodd 0 garchar uffernol duw Baccus yn zhydd Fy ngwisg a newidiodd, fy aghlwyfau a rwymodd A dwylaw mor wyned, mor laned a'r dyad. Yn iach i Mil arogl frwrastanaidd y gwirod, Ei Ha" erch enynol, ei slefyd a'i glwy': Fe dsfedd y lellten yn fihm ar fy nhafod Cyn prahl ddyferyn o wirod byth mwy. Gwaith Da.—Gwelaf fod copi o lyfr rhag- orol Dr Reps, Abertawe (Hietory of Nonconfor- mity in Wales) yn cael ei roddi yn anrheg i bob myfyriwr yn y colegau Cymreig. Gwyn eu byd. • • Mehched YN Pkegethtj.—Yr un o fir;adl- leddau Sasiwll Corwen gwnaeth Dr Hughes, Lerpwl, y sylw a ganlyn Mae gwerth mawr mewn hanesiaeth i godw dyu ar eudoI y ffordd. Oa bydd dyn wodi darilun haaesyddiaet'i, nid yw yn debyg; o fyned j ryw eithafion gwyllt. Mae dyn yu cael el ddysgu t beidie cael ei gario ymaith gau bethan nef ydd. Pe buasii dyu yn darllen hanes yr eglwys, buasai yn gwybod nad peth newydd ydyw gweled dwy ferch ieuano :yn pregettiu, a'r bobl yn dyweyd nad oedd yr esgobion yn weith dim dwy batliog o'u cymhara a hwy. Fe fu hyny o'r blaen yn mysg y Montauiaid, 00 yr oedd yu eu mysg hwy ddwy lerch-Priscils la Maximilla-yatpregethu. Ond nid yw hyn yn parhau yn hir. Mae rhyw duedd mewn hanesyddiaeth i roddi pwyll a barn i ddynion, ao i bed iddynt beidio myned i'r eithaiion y mae dynion yn gjfftedin yn barod i redeg iddynt. » • Y Darn GOREU 0 Farddoniaeth YN YR Iaith Gysibaeg. PA UN YDYW ? Mewn ysgrif adolygiadol ar Weithiau Gwilym Hir- aethog gwelais y sylw a ganlyn:— Wedi yr holl farddonl, a'r holl dwrf gyda gwobrwyon Histeddfodol,nid oes genym eto amgen un cyfansoddiad baiddouol y gallwn gyda gwyneb agored ei gyflwyno i sylw cynghor unrhfw brif-ysgol fel gwaith :teilwng i'w ddarllen a'! astudio gan efrydwyr yn dysga Cymraeg, a nwnw ydyw gwaith prif-fardd Clynnog ar yr Yr Adgyfodiad." GWASANAETHU DAU. Arglwydd.—Tystiol- aeth Golygydd yr Amseroedd ydyw mai gor- cbwyl caled ydyw gwasanaethu dau arglwydd. Wedi i wr yn meddu ar alluoedd mor aml- ochrawg wneyd y darganfyddiad yma, credaf y dylai hyn fod yn derfynol ar y mater. Art Goll.—Yn un o bapyrau Meirion yr ymddangosodd yr hysbysiad a ganlyn "ARGOLIj.—Merlen mynydd, goch, heb fod yn fawr, wedi tori darn o flaen ei chynffon, 80 yn codi yn dair oed." Lied amwys onidi ? Yn gyntaf oil, dywedir fod y ferlen hon wedi tori darn o flaen ei cbynffon. Yn ol rhediad y frawddeg, gellid casglu mai y farlen ei hunan a wiaeth yr orchest hon. Drachefn hysbysir, gyda phob difrifweh, fod ei chynffon yn codi yn dair oed. HYSBYSIAD ARALL.-Wrth son am hysbys- iadau, temtir fi i grybwyll am un sydd ya ym- ddangos mewn lie amlwg mewn newyddiadur cenedlaethol. Masnachu mewn esgidiau y mae yr advertizer," ac yn ei hysbysiad ceir y brawddegau rhyfedd a ganlyn Esgidiau i ferched cryfion a da;" "felt boots i ferched wedi eu leinio a gwlanen goch." Yn mba ran o'r greadigaeth, tybed, y ceir merched wedi eu leinio a gwlanen goch ? Ond y sobraf o'r oil yw yr un a ganlyn: Esgidiau botwm i hen wragedd efo lledr plaen o'u cwmpas, neu ledr gloew a choesau brethyn du." We], dyna olygfa gwerth edrych arni. Hen wragedd efo Iledr plaen o'u cwmpas,|a mwy na'r cwbl. coesau brethyn du. Clywsom son am goes gorcyn a choes bren, oud dyma ffasiwn newydd !eto— coesau brethyn du. Ond, o ran hyny, po fwyaf o novelty mewn iaith a chynwysiad fyddo mewn hysbysiad, goreu oil ydyw. Gall mai business stroke ydyw, wedi'r cyfan. *• Wil Jones A'I "WATCH" NrWYDD.-Yr oedd Jones wedi penderfynu cael I' w-Atch er's llawer dydd, ao o'r diwedd fe gafoid un. Pan yn myned i'w wely un noson dirwynodd ei watch" yn ofalus, a dododd hi dan y gobenydd dros y nos. Dywed Owan, ei gy- wely, ddarfod i Jones edrych ar ei watch rhyw ddwsin o weithiau cyn ymollwng i gwsg. Ond creadur drwg ydyw Now." Modd bynag, ar doriad gwawr dranoeth, gofynodd Owan i Jones faint o'r gloch ydoedd, ac cdrychodd yntau yn ebrwydd. "Hyn-a-hyn," meddai Jones. Ho! atebai Owan, mae dy watch' di wedi enill hanner awr; sut y bu hyny ?" "Wn i ddim wir, 08 na ddarti mi ei windio hi yn rhy dyna neithiwr," meddai Jones, yn bar athronyddol. • "BETI A V" A Finau.—Yn y rhifyn di- weddaf o'r Genedl tynwyd fy sylw at y Nod- ion o'r Rhyl," y rhai a ysgrifenir gan y deuawd gohebyddol "Beti a V." Dywedir fel y can- lyn Wyddoch chi beth P mae Beti yma wedi fyrthio mewn cariad mawr ag "Ysgrepan" "John Brownmae hi just a fy moedra i igio gwybod pwy ydi John Brown." Mai hi o'r farn mai dyn call iawn ydi o, y mae hi Yllleicio ei daste o ar y pwnc o chwerthin; mae hithau o'r farn nad oes dim bydiachach na rho'i hearty laugh, yrwon nc yn y man, ac y mae hi yn falch iawn iol Solomon a John Brown a hithau o'r un feddwl. Gwerthfawr iawn genyf ydyw y dystiolaeth hon gan un mor gymhw^s i ffurfio barn o'r fath. Y mae braidd yn rhyfedd genyf hefyd ei fod yn pryderu cymaint gyda golwg ar y cwes- tiwn pwy yw John Brown." Onid ydyw yr enw ei hun yn dangos hyny ? Fel mai Beti ydyw hi, felly, yr un modd, John Brown ydwyf finau. Yr un pryd, synwn i ddim peclywn son am cheap trip i Bhyl na byddai i mi ymdrechu myned yno, er mwyn cael cipolwg ar ddvnes mor lengarol a chraff a Mrs Beti. Yn y cyfam- ser, dymunaf iddi lfwyddyn newydd dda. Par- haed i lwybreiddio ei syniadau i'r Oenall, achyn hir hi a enilla yr anrhydedd o fod yn Mrs Par- tington Cymru.
I CYBDDAU LLENYDDOL Y NADOLIG
I CYBDDAU LLENYDDOL Y NADOLIG Bwriadwn wneyd dau neu dri o sylwadau ar atnem y cyfarfodydd hyn. Beth sydd, neu a ddylai fod, mewn golwg wrth eu cynal. 1. Tynu Allm—rhoddi.'cynoithwy i'r gwylaidd a'r ofnus i dori trwodJ, ac i gymeryd rhan gy- hoeddus mewn Uenyddiaetb. Yn y cyrddau byn y mae y rhan fwyaf o'n siaradwyr cyhoeddus a'n oerddorion yn tori'r iis am y tro cyntaf. Y mae ein dynion cyhoeddus yn ddyledua i lawer o bethan am y safle y maent ynddi-yn ddyledus i addysg, i lafur personol, a gall y rhan fwyaf ohonynt ddyweyd-11 Dyledwr ydwyf hefyd i'r cyfarfod llenyddol." Dywtdai un o wladweinwyr Ffraiao wrth ddyn ieuanc o'r wlad-" Yr ydych wedi eich geni mewn cornel, treiwch ddyfod allau ohoni." Dyna'r gwir am y rhan fwyaf o ddynion mawr. Oawsant eu geni o dan edyn dinodedd magwyd hwy mewn comel-yu rhywle o olwg y byd, ond penderfynasant dori drwy yr aiihaws- derau oedd o'u hamgylch, dringo o'r pant i ben y bryn, dyfod o'r gorael i ganol y maes agored. Tuedd sydd mewn dynion yn gyffredin i aros yn y gornel, gan blethu eu dwylaw, a dyweyd, Wel, os yn y gongl y cefais fy rho'i ar y cyntaf, yno yr wyf i tod." Nagê, gyfaill; mae ffordd i fynld allan ohoni, os ewyllysi. Trwy lafur, yn nerth penderiyniad, ti elli weithio dy ffordd allan o'r gmel fwyaf neillduedig yn y wlad. A dyna un o amcanion cyfarfodydd lleoyddol-ceisio enyn uchelgais mewn pobl, yr ienanc i beidio cysgu eu manteieion alu galluoedd alJan- rhoddi help llaw iddynt ddyfod allan o'r gornel. 2. Symbyfti i TmchwiHad.—Cyahjrta meddyl- garwch. Gwaith anhawdd ryfeddol ydyw cael gan ddynion feddwl droetynt ea hunain. Chwi a'u caweh i ddarllen neu i ddyagu hyn a'r llall, ond mor anbawdd ydyw cael gauddyut feddwl Mae dan ddoabarth o athrawon yn bod. Mae un dosbarth yn fedrus iaen ar y gorchwyl o gymhwyeo yr Ysgrytbyr at aiholiadau neillduol. lIaent yn gwybod beth i'w ddysgu a faint i'w ddysgu i drwch y blewyn. Mae dosbarth aiali, llai mewn nifer, sydd yn meddu y ddawn i gyu. hyrfu meddylgarwch eu ddyagybion-ilw harwllin i feddwl drostyn eu hunain. Perthyn i'r dosbarth yna yr oedd Dr Arnold, o Rugby, a phwy fu yn foddion i droi allan cynifer o ddynion mor ardderchog ag ef ? Mae ysgolheigiou Dr Arnold yn llanw y saflaoedd uchat mewn cymdeithas heddyw, ac wedi dyfod yn arweinwyr eu hauain. Un felly oedd 8yt William Hamilton. Yr ar- wyddair a osododd efe uwchben ei f^fytgell ydoedd: Nid oes dim yn fawr ar y ddsear end dyn, ac nid oes dim ya fawr mewn dyn ond ei J ftidal." A chan gredn hyny defoyddiai ei Loll alluodd i ddysgu ei ddysgybion aut i feddwl dros- I tynt ci husaiiu Mae eisieu mOlidylwyr J yn y dyddiau hyn. Fel y mae man teision addyagyn cynyddu, Uyfrau yn amlhau. mae yn brofedigaeth i ddynion gymeryd eu syn. 'adau a'u daliadau yn ail Ilaw. A dyna un o am. canion penaf cyfarfodydd lleLyddol—cyn- hyrfu meddllgarwch-chwyddo rliif meddylwyr ya y byd. Ac mown trefn i gyrhaedd hyny, rhaid symbylu i ymchwiliad a Ilafut. Offeryn defnydd. iol iawn ydyw y swmbwl, ond nid ydyw yn nn dymunol i'r teimiad. A dyna lie y mae ei werth amcan a swmbwl ydyw peri i anifail wingo; a, symud yn mlaen. Ac felly am y cyfarfod llen- yddol. Peidierja chwyno os bydd y feirniadoetl1 yn finiog a Ilem-swmbwl YdYw, a dylech chwithau fanteisio ami i symud yn mlaen. Nis gwn ond am uo creadur nad ydyw symbylu yn tycio gydag ef Rhoddwch aymbyliad i'r march pOlthiannne a bydd swn ei garlamiad yn disspedaiu iJrwy y fro. Ond treiweh y falwoden. O'r anwyl! Mae hi yn tynu ei chyrn i mewn ar darawiad, ac os oedd yn myned yu araf o'r blaen,.inae yn stopio yn hoilol yn awr. Wel, nid ydyw eymbylau beirniadaeth bob amser yn hawdd eu dwyn, ond yn sicr, gyfeil- ion, rhyw falwodeu o ddyn aiff i dyau oi gym ato a phenderfynu peidio mYll'd gam yn ei flaen. Os bydd dyn yn ddyn, fe iydd y cynghor a'r uwyddyn aymbyliad iddo i ddyblll diwydrwydd yn y dy- fodol. 3. Dyrchafu « Choetlil Chwuth.i<X oes gan eia cyfarfodydd llenyddol waith mwy pwyaig na hwn. Os ydynt i wneyd lies gwirioaeddol, dylid amcanu at y nod yma yn barhaus. Cwe-tiyEau a ofynir yn ami ar ol cwrdd llenyddol ydyut:-A ydoedd yn boblogaidd ? A ydyw yn debyg o dalu ? Eithaf da; ond y mae gofyniad arall lawn mor bwysig A ydoedd yn tiebyg o bmo chwaeth y sawl oedd ynddo ? Y mae coethdor yu beth y rhaid llafurio yn gltJd am dano, ond y mae yn drysor anmhrisiadwy-dyna ydyw, archwaeth at yr hyn sydd bur, a hardd, ac arddnnol. Os ydych am fwynhau golygfeydtl natur i bwrpas, rhaid wrthgoetuder. Dywed nu o'r beirdd Seisnig am un o'i gjmeiiadau :— Y briall wenai ge(y llyn, Ocdd iddon felyn, nid yn wyn; Nid ydoedd yu ddim mwy." Yr oedd yn canfod ei lliw—dyna'r oil. Nid yd, oedd yn gweled y prydierthwoh a'r swyn oedd oangylch y blodyn, y perffeitkrwydd mewn llun a lliw oedd yn mhob ditlen; na dim, ond just y ffaith ei fod yn^felyn. Pa'm ? Ei feddwloedd heb ei ddysgyblu i ganfod y prydferth, i gydymdeimlo fi'r tlws. Beth yw y rheswm fod y painter mor fyw i bob diffyg yn llinellau neu liwiau y dar- lun f Ei lygad sydd wedi oi ddysgyblu i'r fath ber- ffeithrwydd fel y mae yr anaf lleiaf yn ddolurua iddo. Beth yw yr achos fod y corddor mor an. esmwyth pan f/dd seiniau aflafar yn disgyn ar ei glyw ? Ei glust sydd wedi ei dysgyblu i'r syniad o harmony, fei y mae y swn lleiaf, os bydd yn wrong yn psri anesmwythder iddo. Ac y mae hyn 0.1 yn wir yn y byd llenyddol. Mae coethder mor, angenrhoidiol i werthfawrogi llyfr da ag ydyw i gaufod prydferthwch y rhosyn, neu i fyned i mewn i enaid cerddoriaeth. Dylai y cyfarfod llenyddol fod yn gyfrwng i gynyrchu ac i feithrin chwaeth bur a choethder meddyliol. Ae yn y wedd yma gallwn ddyweyd yn ddibetrus fod gan- ddo dir lawet i'w feddiannu. Onid ydyw yn wir mai y llyfrau ysjsfaaf, mwyaf glasdwraidd, sydd yn cael y run oreu o ddigon ? Mae Jinn IHHghes, Gwrecsam, wedi cyhoeddi llyfrau lawer, ond credaf na chyhoeddasant ddim gwell na Thraith• odau Dr Edwarda Chaniadau Iuwyn, ond y mae yn ffaith fod llai o alw am dr.uyat gan y wlad nag am lyfrau anahraethol llai eu gwerth. Paham hyn ? Y mac eisieu chwaeth dda i'w gwerthfawrogi ac ymdrech feddyliol i'w meistrioli. Mae llawer o feio ar y wasg, ac nid heb achos yn ddiamheu. Dynion, is, dynion a gwendid ynddynt ydyw cy- hoeddwyr, a thra bo y cyhoedd yn gwrthod llyfrau da lie yn croesawu y gwael, nis gellir dyegwyl cael ymwared o'r trash sydd yn y farchnad. Ceisiwn ddiwyllio a choethi chwaeth oin eyd-ddynion yn y cyfarfodydd hyn a manau ereill, fel nas gallent sugno difyrwch o lyfrau a chyhoeddihdau ang- hoeth, a'r canlynin1 fyddai i'r cyfryw fethu byw, a gellid ysgrifenu uwch eu bedd—" A'r wlad a gafodd lonydd." R. D. R.
MR. BRIGHT A MEt CHILDERS…
MR. BRIGHT A MEt CHILDERS AE DDIWYGIAD. Bu Mr Childers a Mr John Bright ar ymweliad a Syr Ughtred Kay-Shuttleworto, ddydd Llun di- weddaf, yn Gawthorp Hall, eir Lancaster. Cyn- ygiwyd y Uwnc-desUn, "Gweinidogion ei Mawr- hydi," gan Syr Kay-Shuttleworth, a chydae- byddwyd ef gan Gaughollycid y Drysorfa, yrhwn a amlygai ei fawr foddhad am g»el y (yfleusdra hwn i gyfarfod a Rhyddfrydwyr ar y -cytryw achlysnr. Amlygodd hefyd y pleser mawr a deimlai o was- anaethu o dan eu penaeth mawr, Mr Gladstone. Staradai wedi hyuy am y gwaith ocdd gan y Sen- odd o'i blaen, sof mesur mawr o ddiwygiad, yn gystal a diwygiad yn yr achosion lleol, a dywedai, or fod yna gryn lawer o feirniadaeth gyfeillgat wedi bod, nid oedd yna un ambeuaeth na wnai y Llywodraeth bob path y. ei aallu er caiio v meo- urau hyny yn ystcd y Scnedd bresenol. Cynyg- iwyd iechyd da Mr Bright; ae wrth iddo godi i ateb iddo, caiodd y derb/niad mwyaf calonog. Adolygodd Mr Bright y cyfnewidiadau sydd wedi cymeryd lie yn hanes deddfwriaeth y wlad, a cby- feiiiai yn arbenig at y cyfcewiaial oedd wedicy- meryd He yu nheimlad y cyhoedd tuagat y pwnc o Ddiwygiad, o'i gymharu a'r hyn vdoedd pan bas- iwyd Mesur Diwygiadol mawr 1832. Yr ydym yn awr, meddai, ar gael mesur o ddiwygiad o nod- wedd bwysig, ac yr oedd teimlad y wlad yn myned ya y cyfeiriad hwnw. Eto, nid oedd yna uurhyw fraw, fel yroedd pan baeiwjd y Meaur Diwygiadol blaenorol. Credui y gallai hyd vh nod eegobion ac arglwyddl gysgu yn eu gwelyau heb unrhyw am- heuaeth ddifrifol gyda golwg ar beth fyddai y caa- lyniad pan ddeuai y Mesur Diwygiadol nesaf yn mlaen. Yr oedd wedi caul ei awgrymu fod yn debygol y gWDal Ty J'l Arglwyddi daflu y meenr allan, ond Lis galla I efe gredu y byddai iddvni Wheyd dim mor ynfyd.
METHDALIAD MR WHALLEY, A.B.
METHDALIAD MR WHALLEY, A.B. Ya Llys yr Apel, ddydd Gwener, gwrandawyd ap, o eiddo vVatberg ac Arall, yn erblndytanria4 y Oofrestrydd Pepys yn Llys Methdaliad Llundain, yn gwrthod dyfatnu Mt Whalley, A.S., fel meth- dalwr. Hysbysodd y colrestrydd, fel sylfaen ei ddyfarniad, nad oedd gwya y dyiedwr wedi ei gweiuyddu 0 fewn un diwrnod ar hugain,ac mewK canlyniad daliai fod yr hyn a wnaeth efeyn gyfreithlawn.