Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
Advertising
I Temperal1C81 00 the insreue, if we may jadge by he extraordinary demaad for the Moatøerrat Lime Jaioe: over MO.OOOjMUeMbtin? imported annually. 7? LaIlUt 18Y. :1he Menteen?t M ,t. and we cattmd 0 e publie to chid: it. As a rule, Lime Jnioe is partioD ar d -glha lammer, II far mare whde80me drink tnan any form of alcohol. We hare subjected tb, camples oUbe 'Lime-FnútJaice' of the Nontumt Company ti full analysis, to test its quality sad purity. have found it to be im. toimd tion and entirtlj/fret /r.Ma?Mt-a<tM." itONTSEBB?TUme.FnutJaioe and Cordials. Li-* or Pare Lime Jaioe Cor,iWs, Aromatic Clove, Strawberry, Bcr.sp, SMMpMiMt, Pine-apple, Jt?oMt?, fepp<n*in? Qatmoe, ?o, a
CFFARFOD MISIJL MAKCHESTER.
CFFARFOD MISIJL MAKCHESTER. A gynhaliwyd yn Roby's Bchool-room.Medi 4^ Llywydd: Dr oba ha.h. d penderfyniaiau y clfarlOd di. weddaf.-OadaMhawyd y cynygion o bwjlvQ,T csnadwnaethau.-Catwyd adKudiad 0 weith J/ ladau icymdeitbaift Bangor gan y cyMychi.IwM" y Parch W. James, B.A., a D. E. RobM? Rhoddwyd gwahbddtad i', Parch Lewis EIlI" .? cyfar-od neeaf ar Mn yr Achosioa Se stiit? —p der?nwyd, fJd Ilyfrau c.ofnowon Y ?yfarfod Miaol, M y byddont vn CM] en ho; ? c?rM ylk cael eu gosod, er diogelwch ) n Y saf: betthynoi iv cyfarfod, ac fod copnu o'r adroddiadau bhauJil-,) sydd eisioes wedi eu cyhoeddi i gael eu casaiuTn nghyd a'u dioielu yn yr ua modd, a'r rhai a gyhoeddir o hyn allan i'w hychwanegu at v rhai uchod, o flwyddyn i flwyddya. Hefyd, ein bolvn anog y swyddogion yn mhob He i gadw a dioz/w copnu o bob adroddiadau a gyhoeddir ganddynt Ein bod yn ymddiried i'r Parch W. Jame- T. Gray, a Mr John Davies, y gwaith a enwyd uchod, mor bell ag y mae yn perthyn i'r Cyfatfod MUol hyd at yr adeg bresenol.-Amlygwyd cydym- deim!ad y cyfarfod a n hanwyl frawd Mr Richard Jones, Ardwich, YI1 ngwyneb Y ddamwain a'i cyiariyadodd, an bod yn dymuno iddo adf::ai buan.-Cafwyd trafcdaeth werthfawlllr y maer: Y Cyfarfod Eglwysig," a phenderfynwyl cael ymdiimaeth pellach arco mewn cyfarfod dikncl a nodwyd Mr Jones i wneyd sylwadau arweiiii,il arno.-¥ < cyfarfod nesaf i fod Hydtet 2, ac tid Medi 25, fel y mae qr y plan.
I.DYFFRYN NANTLLE.
I. DYFFRYN NANTLLE. OrPBayjfAr NEWIDDIOJT I'X SBIYDORF-cr, Fawrth, y 18fed cyfisol, sef y noson y b/dd i'cY ncwyddjadur gyrhcedd d,v;aw desbarth lluosog o'ch darllenwyr, cynhelir cyfarfod cyhoeddas pwysig er cael allan deimlad yr aidal gyda golwg 5r y eymudiad anturiaethns a noliir uohed. Dysgwylir ? bydd! brif ddynion yr ardal roddi ei presenoldeb. Nid oedd modd meddwl am gynllan mwy dotth; mewu cyfarfod fel hyn ceir gweled pi faint o undeb a chydweithrediad ellir ddysgwyi, IV mae y fath ancuriath yn gofyn sylw arbenig, a doet't fyddai peidio cychwyn oni bydd yr toil Ddyffryn "fel un gwt"yn cytuno i weithia, Ofer myued at ddyeithriaid i ofyn rhodddiou cya gwneyd ein hunau rywbeth gwerth ei ddangos. CYfARFOD DiuwEiT —Djma benawd na welwyd genym er's aoaser bellach, ond da genym al!u croniclo y cyntat o gyfres o gyfarfodyd a fwriedir gynal. Cynhaliwyd hwn yn Nglnpel Tal-y-sam, am banner awr wedi pedwar brydnawn Sabboib, Medi 9fed. Siaradwyd yn dda dros ben gin 1 Parchn. R. Hughes, (13.) Llanbotis D. Hughes, Bala, ac Evan Owen. Mr John Evans, gotsat- feiEtr, lhlJtll, ydoedd y llywydd. Yr odd ya galondid mawr i'r rhai selcg dros yr achos da hwa we'ed cyuifer yn breaenol. UNDED LLENYDDêL TAL Y 3\EN.—Y mas y pwyllgor gweithgar yn prysuro at gael y cM.a allan yn brydloE. Yn mhlitb y prif feirDiaid dey,isedig y mae y Parch J. J. Roberts (lolo Caernarfon), a John Thomas, Ysw,, Llanwityd. Gwych ydyw gwcled ymgais mor dda at i fyny urddas cylchwyliau llwyddia'nJ8 blaeaorcl. CYMAKPA BLODAU W Or.9.—Gwneir yra'hech gSD y pwyllgor presenol at gael cyraanfa lewyrohus y tro nesaf. Y maent wedi sicrbau gwasanaetii y Parch E. Pete s, BAU, fel holwr; a dim na byddant yn eu colled, gan y bydd el bresesoWei yn sicrhau bywiogrwydd yn mhlitb, ac at.bioa parod oddi with, y plant.
INI DDYLAI YR CAJJ. LYNOL…
I NI DDYLAI YR CAJJ. LYNOL GAEL EU HESGI5ULU30, Y nine yr aSachyd yn deo'.irea gyntaf gydag snhwy  der rs ?tafa yu y ci,Ua, yr b wn, oi esgeul--ir, a elf<ri:Lia ar yr lioll g ?rp?), gau (Cymeryd i mewn yr BreU.1, d ata, ypiner?, &o,yn wir, yr holl gyiuudrefn ci y.ir- enol, ao y mae y dyodjuiy id yn t'oulio hJwy truenus nes y byd(l i anges roddi rbyddhad oddiwra d,lyoddd. Oamgymerir yr alloobyd fa am! am aa- ollill; ond os bvdd i'r dardjaydd ofyn Mij ?: l¿¡; ear j ¡:rb;NY1¡¡r h; d?rfynu pa un -i yw (d ci bun yn un c'r dyoddef wyr Aoesgeuyf bienau noa anhawsder mewn a? flu u ol bw 'tal A oes y-a deiml 4 trwm pyemia, yn cielei I àífr\110:frdt1!>dA oes ly Ilygaid ct mely.1 Ao?s yma lysa.eeld tew, atyn&, yn ygugitl o gylch y guais a'r danne Id yn Y boreuau, yn cael pi d ofill- 1-1 fL, ..I?yfryl I Ay,yta., I Y. groe,,c L,'g? A oes fna boen yn yr oehr a'r 'ea?l ?n. A oes yna deiinlij Ao ,jenynyroebralr. o la = o "vlch yr oohr dde, fel po byddai yr rdu yn mwthauT A oca yu" lol-rw/me.ld! A oes yna lata o bensyfrdandod neu benyagafuder wrth goal yi syyn 0 s,,de orwoddol? A Yw Y 11?- li-(l ??- 'r t!» r::o wgo wdr:u !{:i yn t,(s'ä¿ 1 aro! sei'UI Aywy bwydyuymohw/dloyn fuanaroi bwyta, y- cael el d'lilvngan wynto^rwydl Deu y" gyfogiad nwy o'r cylla! A oes Yu? fynyc:i guriaj calon! Gal! y gwa'?l?,1(, I V, I U-- hy. beidio boiyn bresenol ar yr ua a?ns?r. on? y m"nt yn POL!)Y,L'o V dyoddefydd bryd i b,yd fel Y Y? -fl??-hyd r??yd. flfffl i.rY8AJ'd1yfe ::l 'bc;:r'1:db;3j yna b?yewad sych, haciog, yi? cacl ?i ddilyn ya hea y,hydigg.. bas-boen, Pan fYddo Y dyodd-iydl y. ddwfn I.- yn yr -11?ChYl y m,e Y croen y gwis?o gwedd Uedlwyd. tudr, ao y mae y dwylaw a'r trd yn fel eu gorchuddio acUraysoor glU'liol, Fel ymae y: au lr elwleuod ym dyfod yn lwi-.fwy aflac ?, y mae oonau y gewynwst yn ytnddangns ai y mae Y <j*jn. aei ar e.-ol yn profl ya holll ddiles ya er iyn yr an- bwylder arteitoiol ola!. ohrct!aJ yr alleeliyd bwa vwdMvf!treutM(t.a?wDawmOychM o'r fed ly^jn- thbriodc?l evmudyrna siyj, 08 cymerir hi yu fi dd?hr d. Y ft fgr.yd(I .?y?frit IJ'l ?'F aScchyd g.clel irio'r p.,yl?,? yu b,i.,Il fa Ei 'ddeohrouad, pan n yn bryl Y'eb d ? feddygiaiaetb ail,?itlii,) g ?ll?,.d; n a'1Y .,Y.'di i,],I. aatael (fef, dyl.d pirhau 1 arfor J:r'läZW:UI i gy- g??f, y bYd 0 pob o:i?n o'r flechyd wedi en symud yn 11 wyr, nos i'r awrdd at fwyd ddychwtrly.i, ao i'r ptiriirn.au treuiol ga?f ou badferui sefy1li.L itoh. S'feddyijiaiaethaiorxf as eiteithioh? at vranhw?"r gofidns hwn yw "SEKHEL'd t;1.YtJ'i4": .p.,L.eth lysieuol a wartbir gan yr boll Iteryli wyr a gwerthwir maddyginiaotU drwy y byd, a chau y perch- ??nogion, A J. 4N ttlte, 21, Parringdou-road, Lou&?, E,«. y mao y Syrup hwn yn ergydio at wraidd yi ;lo,f¡ll.ln'Iellm;Jt:NEmaå9J cy'nnsoddiad (infynweb i'uh iferyliyddaiu"SEX(i £ I,'3 CURAUV'E SYRUP." Y m.e y "Beigel's ,3vr?D and Pills" gwirioneddol A'r g&i.a A. J. W.,i*??. Limited." wedieuojtilj ar EÜMP y LA. w.dmtt, ?yda Li.ited.Z ol a phob potel a boes. A 8.UI a syd(I ddyfyai??a o iythyran & dder?* iwyd 0, Z. AfiWC Y laf, 1 ?82, o ldi w. th feddygon ya y wlad hono ya tystio i deilyngdod ein medilveu- iaetli. • Ni fuasai y bouaddigioD hyn yn perjglu On eymeriad 110 eu haaain trwy cyaieraiwyo nwyddau diwerth, 110 ni fna»eat ychwaith ya gWllo>1',hur yr I,oddi.,Iau a ganlyn, oni bii am en gvybodaetb o r Saith Taomas Dub, Dpporbridge, Ilolaifirth Y mao eich CaratiraSyrnpyngwei'tlmynuyiod ddj, a In rhoddi nob boddionrwydJ." W. Wilkenaou,Rushden,Higham Ferrers"Yr Wl ya oanfod cynydd paraaua yn y gofyniadau am y maintiolmwiaf.yrhynadieagyseifoayn cael ifafr gan y bobl." J. M. Clennell,:62, Darby-street, Newcastle:—" Yr wyf ya gwybod am achosion, yn y rhai yroedd, nid yn uuiq wedi lleddfu, ond wedi iachau yn weithreds], ox 01 ei arfer am ddau neu di i mis. George Dmry, SOllttlweII :Er I mi loop wertc- wr meddyginiaethau breintebol yn awr, dros ddett mlynedd ar hugain, eto nid wyf yn gwybod am y fata werthu ar un feddyginiaeth a'r hyn a gsfaia ar eid1 meddygmiaoth ohwi, ac y mw amryw bersonau weik fy hyabfsa o r Iles aydd yn deilliiw oddi wrtho. D" r- wed fy mrawd yn Lincoln yn gyffdyb. X mae7 gwerthmnt yn hynod. Thomas Sliilcr, Wedncsfiild mlie eieh meiM- ygmiaetbau wedt rhodli pob boddhnrwydd ya y gy- mydogaoth, ac mai am ryw o fy nghwatnoriaid ya siaraii yn nchel am Mother Ssigel's Syrno." Wm, I'lower, Becclea: Yw yji arfeead gevv i gymeradwyo nnrhyw feddyginiaoth frdntobal i fy nghwsmeriaid. Mawn achosion ucigol ohono bob amsw y Mae genyf aiil da i'w ddyweyd am Mother Soig l gofynir am fy marn." P. S. B,.Iiad, H.?oton Bumtt: Yr "yf wed cyfarfod at achoHon h?n?d 0 iachad trwl gymeryd SeÎgel'a S"up, ac yr wyf ?'' ? Byme?dwyo '{/ boll gwfmCTkiJd ,i, 29, Comiiii3rcial-3treet. Mourtia A.?' ?' C<?'-cM.3tre9t. MomtiM m9dd7giatal° 800 ??'° i deilyagdod etha J. Pijhor Ei.,bMy, H P.B, 3, Ei?-reet, Grrreœ- am ??!????r!ntwoS? I Syrup od3i at d??t.S?? P?thy?ct idd.dciJyng?.y? Mtamheus W. S. Gh39, Friockh?m Y mae haidd If :Ijg M?gm?thMnt? hnr yn y hr?.a?." Edward f?mpha, Kingaton-upon-Thames" Y eideUyngtr^011 ?py ?i.. gy?i 3r ei deilyngilod rihu. ??'?"'?'?"'??'=-"?'"M?? emu ?y fed lodan ya ygy?ydog?th hon:' HeDrylafte, Waterloo P)a?, fjo?ondcny:?? "If yn amI w,?di derbyn adroddia ffJnoJ am d4D oldi wrth Locsonaa aydd wcdi ei ade', fel yr wyi yn ei gymerad wyo ar bob cyitii l'a y gofyair am rhyw t^th- tuagat y caradreuliai,"
Advertising
XEISEBAU LLYSIEPOX. KKK.MCK AT LADD LLYNGYR. W Pe brddai maman ya gwybsd gwerth Tewiuo hyn, fyddai dim lID tenlu hebddynt. Os ydych yn dyodd 'f oddi wrth ddolur y Pea? Anhwylderau Geriawg, Dtgy? Tte?M raywmedd, 0-viumt? a D.I., y Wjaebt TBEIWCA GB'ÆIDâ  L??E??'KBBNIC?. ya fychain, ao felly yn hawdd i'w cyxaorjd ftcnidrwyn antfeiirheidiol i aros yn 1 t, tra yaea ymermdyd.Y mMnt yn oryfhM j cyfansoddiad, ae 7 mMnt wtdi eu treio pn I= ao wddi en dtd?Mt OdAr.tua"h v a, 1- CLEBFWL.-Dymnnem hysbysu fod STeistri Konlkes and Evans,ein Agents yn Tiihebarn-stre. t, wedi symud i 29, Dale-etreet. ac yn parhau fel Poslbarthwyr y Qmil a'r (Jeui.n.
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL I…
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL I CAERDYDD. I Å WST, 1883. I NODIADAU AB T LLONG." I ROAN Dypiw.l I (Par A ad o'r rhifyn diiutddaf) I 2..Vin y Traeth.—kitdl faitli a llafurfawr sydd gan yr ymgeisydd hwn, ond fod ei iled a'1 dy/ndtr yn anghyfartal i'w hyd Y mae yn lW1 tetyg i long o ran elffurfneg o ran dim arall a bertsyn iddi. Y mae 111 ddigon mawr i gario llwyth cy- foethog, ond y mae el gwahanol ranau wedi eu cyfleu yn y fath fodd fel nas gall gario ond llwyth byeban iawn. Agoiir yr awdl gyda cbyfeiriad sychlyd a dladduin at dueddiadau amrywiol gwahanol feddyliau, a dwg ni ar hyd lwybr garw cynghanedd glogyrnog i'w "graig oror," i wrando hanes y liong o ddyddlau Adda i'r dyddiau presenol. Rhydd la mawr i hanesyddiaeth y pwno, a dyna sydd yn cyfrif am ryddiaith cyngbaneddol ranau helaeth o'r awdl hon. Erys yn hir gyda morwriaeth gyn- tefig, a chwedloniaeth Gymreig, ac awgryma mat y cyntaf i "roiei d1 ar y dwr II oedd y "Bryth- on." Nis gallwn lai nag edmygu ei gecedlgar- web, £ 2" aid beth ddawo'i gywirdeb. Ceir yma lawer iawn o gymysg<^2 amsorvdJol wrth ddwyn i fewn wahanol gymeriad m. Yn gyatat oil cy- feiria at Nefydd maf Neiflon, a cbvmorfadAA dy- chymygol ereill. Nid oedd Nefydd, yn ol pob tebyg, yn neb amgen na Noah. Yna daw at y gidoniaid, y Pheoniciaid, a'r Groegiaid. Wedi hyn; dlw CorfLawr gerbron, yr hwn a iladeuai tua chan' mlynedd cyn y 6,-facd Cristionogol. Yna rhydd naid yn ol at y DiluW ellwaith, gan gry- bwyll enw Dwyfan, yr hwn ya ol y Trioe i.i," sydd gymetiad dychymygol arall am Noah. AVedi I hyny, try at y Sidoniaid eilwalth, a rbydd ddes- griflad 0'11 11 llougati 11 ya y gelriau hyn 11 O'r boncyff, llong hir bencul, Ohwim ei ceid yn ei eham cut We i ceui, caftilor cytt Heb utacolf-llong yper boneyff." Vna rhydd lam yn mlaen i'r chweched ganrif at I "dri llyngesawg Ynys Prydain." Oddi witbynt hwy Beidia dros beu canrifoedd, yn ol at Noah drachefn, ac o'r fan hono cenfydd longau yn ol ganrifoedd cyn hyny, pan oedd Adda yn ddyn ieuaue. Dywed: Forcu'r oesau, bron eiioed. Do, cyn i'r byd wel'd cannocd, 'E rwyfwyd i ryw alon Serchus, hudolus yw'r don." Ood heblaw yr aenhrefn amseryddol hwn, y mae y lllnellau uchod yn enghraiphtgweddol deg o nod- wedd y rhanau hyn o'r awdl, mown syaiad a chynghanedd. Wele ddeonghad y bardd o feddwl a theimlad dyn yn gwelad hwyHau am y tro cjn- tif:- "Awelodd gyntaf hwyliau, Ai Iii syn tra'r llong yn neshau; Try'! wyneb tua'r wiwuef, Dwylaw ar led dywed ef. Coed rhydd adenydd yn lie dall-at Ha! rhyw fawrion wynddail! Beth ydyw I Beth ai adail Yn ncsu yw heb un sail! Ai tai hefyd sy'n tyfu-o wreiddiau Bhyddion y coed tslgu Ruoor enw'r peth, wyl n'n mathu Ar ael y dwfr a'i liw du Yr ydym yn methu penderfynu yn iawn pa un ai barddoniaeth ynte gwallgofrwydd yw peth fel hyn, ao yn barod i ofyn gyda'r budd oi hun, Rhoer enw'r peth." Mathwn welod un drych. feddwl barddonol yn gorwedd rhwng y fyddin rhyfeddnodau sydd yn gwarchae ar y UiBeDau hyn. Heblaw hyny gwelir fod yma gymysgedd .mserau (tenses) sydd yn drosedd ar iaith ac yn ferwindod i'r glubt. Wele longau'r Sidoniaid, yn eu llawn hwyliau, yn y golwg eto'r drydedd waith. Y mae yr an- nhrefu hwn i'w briodoli i ddiilyg cynllun. Ym. ddengya fod gan y bardd ddigon o ddefnyddiau at ei wasanaeth, ond y mae fel pe yn cydio yn y peth nesaf i law, yn hoelio'r cwbl wrth eu gilydd, gan lwyr anghoflo fod i bobpeth ei 10 neillduol ei bun, er diogelwch a defnyddloldeb y llong. Teimlwn fod y dwfr yn dyfod i fewa yn llif drwy agenau esgeulusdod y bardd. Olrheftila hanes y owmpawd, a'r gwelliantau amo, ond yn sydyn yr ydym yn colli golwg ar y cwmpawd a'r llong, ae yn cael ein taflu i gauol y wlad, fel nad ydym yn clywed hyd yn nod awn y mO r. Tipyn oddi ar y mSr hefyd yw y cyfeiriad at ein bienines; buasai y ddolen sydd yn cydio'r storm wrth ymson gwraig y morwr yn gryfach hebddo. Dyry ddesgiiflad o nwyddau gwahanol wledydd yn cael ea cyfnewid y saill am y llall, ond y mae manylwch gormodol ary pen hwn yn ei arwaia i gyffredinedd thydd- iaelhol. Wele un enghraipht Bat halarn prydfettK 0 Forthyr-,4,6 icg 0 le y dufwg wna hwyliau difyr." "Gwg" a gwên sydd briodoleddau nad yw "haiarn" yn gwybod dim am danynt. Aaffawd i fardd ydyw rhedeg i dir mor draethodol. Y mae adroddiad yr hen forwr profedig y oyfoiria ato, am hUiogaeth Noab, yn rhy be'l oddi wrth y pwnc. Ymddengys y dam hwn fel rhywbeth wedi ei wthio i fewn, i'r unig amcan o chwyddo byd yr awdl. Ceir yma tai gwallau cynghanedd hefyd, uegys- Olryllt ynysoedd cyfandiroedd diras." "Yn Mhrydain a'n mswrbydi." Dydd dedwydd ein cyndadau." CI I ocheneidiaw yn ddychrynedig." Daw ereswych fawr gloc (goal) o Ewsia." Glew a diwyd Galdeald." Anvar agwedd yn wyrgam." Ond er fed yn yr awdl hon lawer o ryddlaith, wedi el wisgo yn y gynghanedd fwyaf eabyd o glogyiaog, ceir yma hefyd rai darnau rhagorol iawn. Wele Unellau campus i'r storm:- Pflachiodd, ymhoHtodd mellten, Trywana'i harf trwy y nen; Uwcb y fan y daran dyr, Bhua magnelau'r awyr. Dyli yn codi dolef A'i cwyn yn erbyn nef! Gwenyf fynyddau gwynion Uwoh cymau dyfnderau'r don! Du a blin yw, dyblll nos, Am danom cau mae dwyn08 0 li maith mae'n fflam weithiaa Tra y dwfr gan fellt ar dan." Y mae y llinellau hyn yn deilwng o gywydd Dafydd lonawr i'r Daran." Gall yr awdwr ym- ogoneddu yn y ddwy linell gampus giinlynol:- Du o i'in ytv, dyilu no), .4111 dmom cau mae dieynos." 0! wele'r fyoyd olaf-weitbian ddaetb, Un dda drueausaf; Rhydd y waedd fawr ddiweddaf O'r eigion gwlyb graig yn glaf," Y nodwydd- Mae mg,s blys ar ei blaen At wiw hanfoi y tynfaen." Yr agardd- Ei olwynion ymddirwynol Yn ferw yrr for o'i ol." Gwraig y morwr yn cyfarch y -I I Na ro goel1 ru y gwynt, Huna tra cura'r csrwynt." Y mae y dyfyniadau byn yn dangos /n amlwg fod yr awdwr yn wit fardd; ond y mae anghyfar- taledd gwahanol ranalt yr awdl bon yn anesbon- ladwy. Y mae yma eithaflou tiddilwcli ac elthaf- ion rhagoroldeb wedi cydgyfar/od. Gesyd allan ei holl syniadau yn glir a digwmwl, ond mewu cynghanedd ag y mae perygl i ddyn dori ei wddf wrth fyned drosti. Y gair cyntaf dd&w i feddwl y bardd iosod allan syniad, ymddengys ei fod ya bendeifynol o'i gynghsneddr, costied a goetio, a dyna sydd yn cyfrif am lUOSOKlWjdd y geiriau eyf. ansawdd a ddefnyddir ganddo. Y mae y thai hyn yn frith drwy yr awdl oil. Pan fydd yr awdwr yn methu cael gair i gynghanediio, y mae yn bathu gair cyfansawdd yn ddieeremosi at ni wasanaeth, ac '1l11ae )Jawcr o'i glogyrneiddiwch cyngbaneddol i'wybriodoli i hyn. Ofnwa fod y to?,tyu yn rhy faterol i fardd o ysbrydolrwydd hwn. Olan y Mor twdl lithrig, ystwyth, se yn cyn. W/s llawer o ragoriaethau ydyw hon: ond ceir ynddi Irwer n ddiffygion sydd yn tynu oddi wrth ei gwerth. Y mae yn dechroa gyda llinellan tydd yn llwyd gan henaint [cyn hyned a'r "llong" ei hUD Y Hong ar fynwes y lIi' A'r don ¡n:chwareu d ,nl Hithau dan hwyliau noethion, Ar y dwfr yn chwareu a'r don." Yr ydym yn synu foi bar Id o alluoedd hwn wedi aflonyddu ar dtwmgwsg llinellal1 mor gyffredin, ac mor ddiwerth. Yna ceir ymholiad maith—rhy faitbjSmy dgchfeddwl cyntaf o long, a dywed fod ei "hanes" fel el "hunan," yn gorwadd ar ryw for digeulan. Ond ai ar fbr "digeulan ygotweddyHougf Onid ya ei chysylltiad nr ceulanau y mae ei gwerth a'i gwasanaethgarweb ya gynwyeedi ? Y mae y syniad sydd o flaen meddwl y bardd yn gymeradwy ddigon, ond nid yw wedi Uwyddo i'w osod allan yn y modd mwyaf deheuig. Cylchynir rhanau o'r awdl gan radi a I o aneglundeb, a hyny yn benaf o ddiffyg pwyll 8C arafweh yn nghyfleal y gwahanol syniadau mewn cynghanedd. Y mae ambell ddrychfeddwl fel pe yn gorchfygu'r bardd ar y ffordd, y mac yn ei adael yn y pellder, ao yr ydym yn gotiod edrych arno uegys drwy'r niwl. Y mae yn ergydio yn dda, end nfd yw bob amssr yn "taro yr hoel ar ei phen." Y mae yn esgeulus iawn gyda'i iaith mewn rhai mnnau, 8e esgeulusdod anesgusodol yw eiddiffygion yn y cyfeiriad hwn. Bhydd ddes- giiflad manwl o'r Hong yn ei gwahanol ranau, ac olrhoinia'r dylanwad cynyddol, yn nghyda gwell- iantau yr oesau ami, gyda llawer o hwyl a dyddor- deb. Dwg i mewn wabaaol fathau o longau, megys y bleserlong, y Hong ryfel, yr ymfudlong, y fasnach'ong, yranturlong, a'r llonggenadol, ond pri> y mae yn cadw nodweddion gwahaniactbolyr oil o'r rhai hyn, heb redeg weithiau i'w gilydd, neu o laiaf, heb nil ddyweyd yr un syniadau mewn Itfurtlau gwahanol. Yoe cyferfydd I storm enbld, a rhydd dd agriflad o'r Uong yn myned yn chwil- friw ar y CKigiau— "Dyfnder y mfir agoredd-am y lloug, Grym y 1l!' a'i trechodd; Oer fedd y dwfn orfyddodd Eihynt hi—eigion a'i todd. P/fillyd fedd wnai ddiweldn-el hanes, Mwnw wnaeth ei llyncu." Ond yn yr englyn nesaf, y mae y llong ddrylliedig yu ymddacgos ger ein bron fel gwyrth yn llong newydd- Na, us, nil dyna nod hon,-hbr i aig Lwfrhau ei hymdrecbion; Uwcblaw bedd dyfnfeddy don, Eto rhwyga trwy eigion," Teimlir fod yr englyn hwn yn myned i wrthdar- awiad sydyn a'r llinellau blaenorol, nes gwneyd HongddrylliRd ar y rhan hon o'r awdl. Y mae yu herio'r mOt i a-addo'z ilong, yn union ar ol des- griflo diaystr hollol y mSr ami. Diau mai drych- feddwl y bardd ydyw, fod un UongddtyUiad yn rhoi awgrymiadau i gelfyddyd sut i ymberffeitbio i glfarfod ystorm a<aU. Ond y mae sydynrwydd yr b6r," o gauolgweddillion y dinyetr," 1n taro 1n :chwithyg ar gluat y darlJapydd. Diangodd Mno yntMt&i Swallau CS 1,1l9 gf magya- I bell fanau cyM??ed." -"l I Nant aagaucyttaefed." "Daw y dydd dedwydd a da." I IGr teg a'i haifau tin." ———" Yn ailll yn Ymladd a ciialedi," Ctesyd yr un geiriau fwy na., unwaith i gydodli yn yr un englyuion, a chyngbaaedd lusg yn yr ail HneU, yr hyn nid yw warautedig, or fod rhai beirdd o nod yn ouog o'r catnwedd. Ond wedi'r cwbl, y, mae i'r awdl lioa lawei o ragoriaethau, ac yn ddiamheu, y mae yn tra rhagori ar y ddwy ereill sydd ger ein bron. Wele linellau cryflon i ddylanwad y llong er hwylysu gwareiddiad. Crea ddiwygiad gwaroiddiad graddol, A nawd dylanwad bywyd adlonol gair "byddod," hedo'ihol—i bob man- Yuo y dyga north creadigol." Y Hong ryfel— I I Taro galanas trwy y gelynion, Suddo eu moriawg lyngesoedd mawrion; Rliuo taranau-gyra terwynion Fellt i ddinystrio—rhwygo'r eigion Yn ei ewydd yw hanes hon,—ar y lli', Ystryw daioni a dinyktr dynion." Ond y mae yn ddichwaeth pan yu dyweyd fod ei bol yn llawno belau." Teimlad yr ymfadwr: fmadael -awr drom ydyw, Yn myn'd o lod4-anfodd yw." Y ewmpawd:- "Ei chwmpawd i'w rhiwJ garia hi,—hwn saif Pan ii'r fer i golli; Er yn niwl ar fron heli,— gwyneb clir Hwnw a leuwir o liiu oieuni." Prydfeith iawn yw ei ddeagrifivl o'r llong gelL- adol "Yn nifer y banerl, Yn ben rhoi'r ci bauer hi; Yn uwch hetyd y chwifld, Hyd y naf ymgodl Willi. Coel y Ili' "a (:Ioifori fydd Gydag amrywiol goedydd Y mass,' dyrclnfa miwsig Ar awel o'r forawl wig Mown hwyl i I guro dwylaw Yn un cdr y ddeugor ddaw." Trafnidiaetb forawl yu uno gwahanol wlclydl :— "Hynodol nerth trafaid aeth,—hwylusa Lesiant y ddynoliaeth; Bywyd yn un drwy'r byd wnaeth Un teula mown can' talseth." Dyma ddigon i ddango3 nodwedl yr awdl yn ei diffygion a'i rhagoriaethau. Bellach ni a brysurwn at y dyfarniad. Credwn fod llenydd- iaeth Gymreig yn y bl/nyddoedd diweddaf liyn, yn ymesya at berffeitbrwydd gyda mwy o egni nag erioe(f o'r blaen. Nid pobpeth a fwrir allan o'r wasg a dderbynir ganyiluaws. Y maechwaeth y genedl yn ymgccthi, ac yu dysgwyl i'r hyn a esodir ger ei bron fod ya eyfryw ag a lesoia ben a chalon y daillenjdd. Diau ua bu gwell beirdd yn Nghymru er dyddiau Taliesia nag sydd beldyw, ond y mae hyd yn nod y goieuoo, dan rai am. gylchiadau, yn cyfantoddi yn annbiaethol islaw iddynt eu hunaln. Cydcabyddwn fod swyn mewn "cadair," a themtasiynau dymunel yn codi i fyny o'ranrhydedd a beitbyn iddi, fel y mae llawer yn "'yo "'i yn uuig oddi ar y cymheUioa allanol hyn. Ond os na fydd yna gymhel:hd uwch- ?mbel?iadfydd.'ynyabrydoli'rbarddiganumegya o'i anfodd, gobaith gwaal fyd I i'r c1taosoddiad hwnw fyw dros un dydd a blwyddyn." Dylai'r te?tyn gydio yn y bardd cyn fod y bardd yn cydio yny teetyn. Gwlr fod yr "allanolion beth&u" wedi bod yn symbyliad lawer pryd I gyfansoddi darnau pwysig, ond anfynjeh y bydd anfarwol- deb yn amlygu ei hun ar delerau o'r fath. Ofnwn mai ar y telerau byn yr adeiladwyd y tair llong" sydd ger ein bron; ae yn ugwyceb yr anmher- fleithrwydd a berthyn iddynt, nis gallwn lai na'u gwahardd i fyned allan i for llydan, garw, cy- hoedduarwydd. Crcdwn fod gwaelach yr awdlau hyn wedi ou gwobrwyo, a hyny mewn Eisteddfodau pwysig, ond nid yw hyny yn un rheswm dros bar- hau i wobrwyo paths* israddol, a sioml y wlad yn mhrif gynyrchion yr Eisteddfod. Nis gallwn gymeradwyo anrhydedd y gadair i'r naill n,r llall o'r awdlau hyn, heb wneyd cam a'n oyd. wybodau ein hunaln, cam a'r Eisteddfod, cam a llenyddlacth, at: yn wir, cam a'r awdwyr eu bunain. Gan hyny, yr ydym, gyda gotid calon, o dan yr angenrheidrwydd o gyhoeddi cadair Eisteddfod Genedlaethol1831 eto, yn "gadair wag Ar air a chydwybod, Y gwir yn erbyn y byd."
Advertising
BEWARE of PACKAGRI of WJORlOUSTUFF for porting to make genuine HOP RITTERS; also VrePamtions and fluids Paid to contain nl tho proper. .ies of HOP BITFERS. •ies of HO? BITTERS. Th^geanino is only pat up M very large eqnare panelled battiea, Dr Sonle's name t. glaAs, white label on one side?, itb viliek letters aid gl'ef'u hop cluster; the other aide yellow label with directions in English and Germai. Mannfactnrfd only by HOP BIT rER3 COMPANY. CoR. FLOUR JOUNSTOW YDYIV Y GOEKU.—Gyda Uaeth.y bwyd m?yd perffaith i blant. Y mM yn dra rhsgorol "— ?,atM<. Ar werth pan y ?;wf)-< Teulo?idd fo:ce8. :hv::rtni;tcÚ.Tefi Johnston oeddynt y rbai c uaf yn Lloe i hjsbysn Re ;fi:n::}ioii C¡a¡;Dd,tàO¡£i:8h Tramar, ae y mM cu hnwau )B dderbyniol yn Clhob pMth o'r byd fel MMWyjd am y Corn Flouer goren. &chymerwehartU- a? na ch vm3rpvcb oich t?no NBR'B CoRrHonOLrLv K! aRLAwmiavy-l,89' ydd 'feryl'Qi Pepjjer 0 QuMne a Hai?n sydd fedSygS. fMth dtUgyec!y& at grythau y i .au a'r cyhy^iL ?. northwyo iairn-tir a d, lo.1 yr M?ySsd? &&era Iechyd, dadMygu a dwyn i weitSad gauoedd nog, cyfoetbogl y gwoed) cynyrcatehwun1t Satfwyd, ym id jrmaith .-ynhni ac iaeider ysbnd a wrthn y pt?fritinnan tr  u,iadot y elv,x y. GTES".HSJTS-& ? NI"  Yo:l<1/0 l'epJIer'lI  It>  ob U- -r 'ph  egeJ10 &Weriad buan wobd Zwlir Yegc ?trd-. Yn cynwys 82 0  Sell. A:t werth gan Ffel1°IlWyr yo lIlhob .poog?.u, 4: kh, A, Ran olL -y- "b?b Ur enm j. Pll"4rayrAolL (iofww4g,, ADVICE TO MOTUIRS! -Are you hrnton in Your rest by & Siek Child suff?ring withthe" Pa'a Of Cutting teeth Go at onM to a chumMt and get a ?buoM?Ie t'& ?M?' WnrsMW's SOOTHING SYEup. ViKJ iI gL1M poorBaSertfimmedate?. It is 0???)" ?d p eM.nt to tiste, it prodnces ?t? ',? ?' by Tehey,Bgth..hM &n' Ita^hest6^5 awakes "as bright as a bnttQn." Itaoct?Mt?  it gotten$ tbe gums, Allays ail plia relievo  regtilaw the bowels and is the best hown rem y v for dysentery "d diary?ms w b e tb e, arisin, frem teething If other oaus". Mra. Winglow,e Sooth,n.?  addby Medicine aWOrl Oferywhere at 1,9. f|d per bott!,
[No title]
M b?Moniacth I'r <7?< i w cnj? m Iøa Ei8.oD]dd," Caœanon. N &Vbyid,. y cyhoeddlr anercbiadau b&Ad. yr acblyaur 0 enealgaeth, Priodaa, marm- SSC £ L"aSM™. *■- WJT.
OIOBSAWIAD "GWAITH BARDDONOLI…
OIOBSAWIAD "GWAITH BARDDONOL I ■TO MON" ALLAN O'R WASG, 1883. Ar olden yr elicia-urddunedd I Yb matddobiaeth iiWta. Darfelydd awdr ofala Oadw'i gceth ddysg, gydag iaith dda. Sylanwad trwyadl swenydd-deuwns 0 dal-iat ysblenydd: Dell i't geced), ar gynydd, Lawer dawn yn ngoleu'r dydd. Er llanio iawn ddarllenlad-o buraf Barabl mewn tiaddodiad, Uawlyfr fydd el lyfr i'r wlad,— Vyalr hwn mewn arweiniad. $ Ac ar olal yogrifen-Y tt)- Ym mil uwchaf awen, Owelir ol llaw dysglaer 11&» Hudolus, yn mhob dalen. Ylprydlaetb gwres bwtiadan-a esgud wlsg ir ar Hurf inydrau: Uenoriaeth ddillyn emau, Y gwir i gyd, geir i'w gau. A padel i'w wol'd o'u gwreiddioldeb,-ar town, Geir drwy eu newydd-deb: Emodd hoft ddelweddau, heb Wrthunl, mewn ffraethineb. Ymroddiad, grym mawreddtg,—dyhewyd Awen gysegredig, Txiiada'rduwiolfrydig Gwedi W brawl, gwyd 11 brig. Ao o sail addyeg sylweddol,—odii at JtrwYddorion bvtho), Yn atbrawiaeth ei reoi, Has pen y pmp yn el 8s" A chrSd o barcb ft Dtkw t}j«,-f4Wl anlan, Y cyflwyna'r efltffr: Prlf do.tyn ei englyn yw Si lywodraeth ddiledryw. 0,1 gadeiriog awdnrlaeth-do'i i arfer DtdetfymumTywiMUt: Oli ddawn dêg, el Flwyddvn II ddaeWl. A'i air glau ar Raglunlaeth. Hytryd edyn myfyrdodau-crebwyll. Ac aiabodd pwyntiau Ceridwen, mewn creadau, Wna tannau'i hwyl i'w tynhau. Vr eroyn hoff, tra mwyn wedd.-at biyddest Bereiddiaf yr orsedd ola oangheno;? gyaghanedd, I odl&u'n glan delyn gwledd. Danteithion ddigon ddyltlr,-ar y ford. Oir feirdd, yma hulir j Y gwin melus ganmolir, Dlwg oreu nodd y grawn if. Holl aneddau llenyddion-a lenwir Gan ddylsnwad Oristlon Barddoniaeth but i ddynion, Wid ymad o enjid blon. A thnry olen athryltth,—rn onw Eaeiiiiad cerdd gymblith, ldrwy ei fwytdor, o fendith, u .i lwvdil. b.In ntfol wlith. GWALOHMVI. I
PEKILLIOS YMADAWOL, . I
PEKILLIOS YMADAWOL, I At ymfudlad Mr Charles Roberts i CalirOmis, nsb bycaf i Robert Roberts, Yew., Fairorolt, lauggig,at, Manchester. Aeth bachgen hoff o dy ei dad A'i fam, un boreu, ymaith, Gadawodd frodyr pur a chu, A chwiorydd mewn trwm hirasth Owyncbai ar el lordaith ball, Yn nghsnol dagrau cariad, Ac O Iroeii yntm yn ou pUtllj Yn rhyfedd iawn ei deimlad AT ol magwraeth mam a thad, A chariad yu ei ddilyn, A phryder mawr ar lawer pryd— Nis gwyddys beth ay'n canlyn Has Angeu'n chwyrn yn tori i lawr Y mawr a'r baoh yn wastid, Brrd arall colli cwmni cu, Oau fudaw o eu benwlad. AT lan y roor 'roedd mam a thad, A'n Charles yn ddystaw, ddfetaw, Ni wyddai'r tri pa beth i'w dd'% eyd Gan drymder oyn ymadaw Rhoed cusan ar el rnddiau cu, A breiobiau an ei wddw', Baeth weddi 'hododd at eu Daw Am goflo Charles a'i gadw. Madr llong yn cychwyn yn ei rbwysg, Gan rwygo'r tonau mawrion, Ta morio tua California btU Yn nghwmni yr awelou XWr bacbgen ar el bwtdd yn dal El olwg ar ei riaint, A hwythnu ar y Ian mewn ing A heb ei gymaint Ond yn y man ni welant Charles, Ka'r Uestr. ond y werdd-dou, D,chymya: 'hedodd ar ei ol I 8ychu'llygøid gwlvbion, ?cyco'ncehioMtynHaw Ail=:nceAI"NeW;,dimlad 1 D,cbymyg ,,dd, M nid oedd ChMtM I'w wel'd er mawr y oariad Oofleidiodd ef y grefydd dda A gafodd yn ei gartref, Gan goflolr Gair, a'i gadw ol;, Mae hyn yn ihoddi tangnol; A choCed of hen iftith ei fam, A'r hon gjmgborion anwyl JlToddwyd iddo lawer pryd Yn ngbwrnni clyd ei bieswyl. awi, donnau'r ymunwch oil I ymdrtwelu'n ffyddlon, Ar hyd y fordaith bell, bell, ddofn, A chofiwch Charles Manceinion; Jaoed iddo iechyd, llwyddlant l'awn, A pbob rhyw ddawn i'w wilic, A deued yn e! ol i blith Ki anwyl rlaint eto. Ac oana cheir ei weled mwy- Yn nghapol hardd Manceinioa, Baed i ni gael y fraitt o'i wol'd Yn nijwlad yr anfarwolioo; Ac yno cofla lawer an Fa'n cydaddoli'r Iesu, Yn nghwmni'i bm, iVi dad, a t oil, Bjth bythoedd yn moliannn. Gorpbetiaf 19jg, 1833. IDBIS VICBAN.
DCDDF CAU Y TAPARNAU AR Y…
DCDDF CAU Y TAPARNAU AR Y SAB- DOTH. Hawddaraor i'r deddfau Prydelulg- Of fieithiau urddasal fy ngwlad. Bob uu sydd F, 'u hamean baelhrydig I attwy i'r deiliaid fwyuhad: Ond chwydier holl dannan fv nghalon I idjblu'r "bawddamor" i un,— ,T, I ddeddf sy'n iho'i medd'dod dan gyfflon At '• ddydd maichead enaid" y dyn. *r«8*T rhanau e'r 'Werddon gynhenne, By dractitio er's blwyddr.u'n ddi stwr o wtdlnl y ddeddf sy'n rhoi Bacchus van glolon bob Bul yn ei d*r, YB prTstiT drysori enr elw, A'u 'bMf'' t dioseddau n lleicaa, KC4 83 TU 11,11 ynvr yu forw Atn gaoi yr un ddeddi i'w gwel ban. me C,mTn. ? "8''?. h?"? MTWSNL.li'b a di,went, yn Hob a??!d.udf?rddeddfbM!aD, 8y'n -Im i gt?thiwed ei bron. T.Jn eoSo <?\?'/????' /i<i ,.i itircfvdd a i Tlwydd, Vni*rc ha? Ddydd Duw.dawei melbion I foli dan lemu,n ffry xhwydd. MM Cernyw yn glaf a dlgyrar, Mewn Mi?on o i chyffy er s talm A bt?et y a?Mom ?n How Can obiith cael profl'r un balm; (81 Dlo.sed clugborwyr ein teymM Tt 8?bboth ei n!ddM maWD pryd Clostbiweryreilundrwylr gwlaaydd, A breiuier gwir grefydd dtwy't bjd. .våtl4.;¡. J. Pi ICoUiYro;. j
0 DAN Y CRYD-CYHAUU: HIU,…
0 DAN Y CRYD-CYHAUU: HIU, DAIR WYTHN08 HEWN MEDDYGDT I ELUSENGAROL YN LLOEGR. a" I FRODOR 0 ARDAL BETHESDA. I LLITH VI. NMwyf.mdrethu M amynedd YdatUenyM drwy wnevd yohwaiieg 0 sylwadau ar 1 meddyg dan sylw eenyf yn 11 1lith ddiweddaf, heblaw d/aedyd mai ote a fu yn foddion I'm hiaobau, jac Jo. byoy yr ydwyf yn teimlo yn dra 'bwymediga -n hyoy yr a ond dyna'f CYf8u- Yn awr cI' diolobgar ^l oJd oy^Zd lW1DSr i ey? <ed? c Mt?.. îr oedd cysylltuld hwn a'r meddygdy yullawer law-BWCb nag eiddo y Hall. Dyn canol oed ydoedd, ?Wddog.rph, y]ML DyneanoIoedydoedd.Uan ??n.ao g)3m ei wyneb, mor 1agafn.dreed a'r. en, so o'r ymddangosiad mwyaf boneddigaidd yn TStyr ?y?ty?it. 0/ bwriadodd Bh?'u.? Sd i ddyn fod mewn ufflw «wydd neu MfyUfa Mbeni? yn y byd h?.? pbetrusf ddywedyd oa? ya Mdy6L ? b"dai- I wyd i't ?neddM- Lwn fod. us yd__ t??pTy? ac ymddangoatad aUMot y meddyg Olweddal fa dan .ylw am dano, .id ydocdd dddo y m?ddyg hwn yn lwaru banner digon am dano yn yr ,styr bwnw, w mor ffafriol oefdynt Yr oedd rhyw anwyldeb ac aeosrwydd aoghymharol megys yn afgtspbedig m efwywb Yr ydoedd, adefnydd ohen ymadr- old cyffredin, ",n foneddwr o'i goryn i'w ?wdl ".c,. d?wedyd ;y }leid am dano, yr oedd me<Wyginiaethhyd yu nod yn ei olygon, ac 0'1 bron 08 ddywed?f. ac yr ydwyf yr un prld yo berffaith ymwybodol o'r hyn a ddywedaf, 1 byddal cael golwg ar ei wyneb ?'? 1n llawn Cym'dnt o ryddbad i mi a'r physig a?ddid i mi gan y meddyg arall. Deuai i'r y?Ml gy?'' ?cL a'r dystawrwydi mwy.f. Yngy?t.UeMaty claf a orweddai yn y 6?y agosaf } r Yn mhob ystaMt. yna elai o gwmpas o r naiUwely i'rHaH, ?. meddaf, heb fyned heibio i gymaint air ua yn ddisylw, ac nd yn unigbynyocdstaTada: .ydaphobchf yn bewncl. gyda'r NHoMebar mdeimlad Nw'af. Ni b-ddal ™ -ahaB- iaVtiii ihwB&yr i??Aew WE samarial. if «ad I rhywbeth nasgsllaf feddwlam geieiorboddidM- «fflad ohonofya ci dduU o ofya i bob claf pa fodd y brddai yn teimlo. Os y brddai achos "tc!mlo y garddwrn efe a wnelai arafweh y tynerweh, a'r cydymdeimlad IlwYraf ac oTsof jnai i un o'r cleiaon ddangoaeid?od, "j gwnelai hlny drachcfa gyda gwir ?dd h?yiMthyn Ue.at o'r awdurdoi hwnw Zimie rhai personau fyddont mewn awdurdod ?n ?er iawn yn rhy dueddol i wdaMgos yn fynych, pan gaSont ?a,usder.u i wneyd.hyny. Na, nid ydoedd dim o hyn yn perthyo iddo 0 gwbl. Ond yr oedd un peth yn gysylltiewg Ai ymweliadau y boneddwr hwn ag oeddI yni pari gofid nid byeban i ml, ao nid yn un g i mi, ond i bawb arall yn y lie yn Ilawn cystal, a byny ydoedd, mai unwaith yn yr wythnoa, yi; ymwelax â'r eefydliad, sef ar foreuau Marcher, hyny ydyw, os na byddai rhyw achomon arbenig yn galw am ei wasanaeth. Wsirfl y cyfriflr ef ya un o feddygon blaenat y ddinas. Fy nymuut. adau mwyaf gonost wrth flarwelio ag ef yma ydynt, ar i'w einioes f01 yn faith i wasanaetbu yn y cylch pwysig a chyOifol y mae yn awr jntroi ynddo. Y mile genyf un meddyg arall i w gyllwyno I aylw. a hwnw, y mae yu aaa genyi Mw e'?" ?hy?. yn G?ot""Il trwyadl, er nad yw yn gwisgo enw CymTMg y mM ganddo fImwd ar hyn o bryd yn cario masnach eang yn mlaea yn un 0 drefydd mwyaf hynafol Oymra, ac yn weinidog ordeiniedig gydag uu o enwadau parchueal y wild. Sylwais am y meddyg diweddaf fod hyd yn nod ei olygon yn peri iachad i'r claf, a phaiod ydwyf i ail.adrodd y cyfryw ddywediad. Yr oedd y moddyg eg sydd genyf dan sylw yn awr yn ddiarhebol yn y cysylltlad hwu. Dymunaf nod! yma, mai nid am mat Oymro ydoedd, 60 mai Oymra wyf fiaau, y gwnaf y sylw hwn, ao y talaf y weuogaeth bon iddo; na, pe buasai yn Afghanistanaidd, "o wacd each cyfa buaswn yn defnyddioyn hollol yr un ymadrodd am dano. Y mae yn gofus iawn genym ddarfod I un awdwr Seisnlg sylwl: "A cheerful face is nearly as good for tin invalid as healthy weather; a sicr genyf fod cyfroluu o wirionedd yn y dy- wediad. Nid oes dim ag y gellir meddwl am dano, o'r braidd, a gyfoda yabryd dyn clat yn fwy na gwyuebau llawen gan y rhai a wasanaeth- But amo, ao mewn modd neillduol, felly gau y meddye; a weinydda am3. Oswyt o gwbl yn gwybod pa fath ydyw gwyneb llawan, yr cedd gan y Cymio meddygol hwn wylleb felly. Deallais ei fod mewn cyayHtiad &'<- meddyg3J dtfnsy*w er s llawor iawn o flynyddau; yn ww, yr ydwyf yn rhyw ddirgelgradll It. mlli yn y sefydliad hwn y daetfa drwy ei brentiolaath," ond ymddengya nad ydyw ei ymweliadau yn agos mor ami a raeol- aidd yn awr ag yr arferaut fod; ond, er hyny, fe 1 cyfrifir fel tad yr holl feddygon yno, a phob tro y delo i'r lie, fe delir y warogaeth uchal iddo gan bob un o'r fr&wdoliaeth, ac nid bychan ydoedi fy moddhad with wrandaw ar y cleiflon yu rhoddi y fatb gymeriad ucbel iddo. Uawaith y cefais yr hyfrfdwch o'i weled yno. Yr oeddwn yn ei adnabod "o ran ei weled" (1s dywedir) ar's I llawer blwyddyn yn flaeaorol, ac oddi ar y wybod. asth a feddwyf am dano, gallat dystio ei fod yn cael ei gydnabod fel wedi dringo y pinacl uchaf mewn cysylltlad ali aiwedigaath, ae ar mat yn mysg yr upper t,w-y eyfoethogion-I mae yn troi fwyaf er's tro, eto. nid ydyw yn diyetyru y tlawd, byddet ef o'r Jliw, llun, neu genedl ag y dygwyddo fod. Nodais ot tod yn y ddinas y mae ynddi yn bressnol er's Ilawer iawn o fl/nyddau, ac er mai yn mysg y Basson, fel rheol, y mae yn troi fwtaf. y mae yn Gymto mor.Gymroaldd y foment hon a phe buasai wedi ei ddwyn i lyny yn ughanol Nant y Benglog. ac heb ymadael a'r lie myayddog hwnw erioed. Siarada Gymraeg mor ddi-lediieth, mor bur ac mor groew a pbe na byddai yn allnog i adrodd A, B, O. yn "yr iaith fin." lei ei gelwir. Y mae ganddo dy ysblenydd yn ymyl ua o addoldai Cymreig y ddmas, ao nid yn unig efe a fynycha yr addoldy hwnw yn rheol- aidd, ond y mae hefyd yn 111enor ynddi er's blynyddau lawer; ac fel yn mhob cylch arall y mae rn troi ynddo, y mae y-i hynod gymeradwyyny ylob hwn. Y fath iechyd i ben a chaloo pGb gtcir Oymro ydyw cyfarfod & ehymehadauor ddelw a'r &rsraph bon» yn enwedig o r tu alltin i der. tynau Oymrn. Fo acghofir (?) y Gymraeg gan nifer gwaradwyddus y foment y deuant droB" y clawdd terfyn thwng yr Ui wlad ag eiddo John y gil6; a hyny, ysywaeth, yn am), ao yn ami iawn hefyd,cyn dyogu jr iaith Sacsoneg. Doabarth ydyw hwn a gyfiiSr genyt, acymae hyd yn nod ou bodolaeth yn y b,d yn faich iddynt acainynten humin, ao jr ydwyf yn berffaith tier nad ydynt o'r lleshad lleiaf mewn unrbyw gylch ag y gallant drot ynddo, o leiaf, tra yn y sefyllfa y cyfeiriwyd ati Pa mor bell ydyw y boneddwr hwn o haeddn cael el teatru yn mYfg Y doebarth hwn. Iechyd i'w galon, meddaf, ond y mae yu rhaid i mi ei adael 1n y fan hen-a dwyll gcrbion ddoebarth hollol wahanol. U,, th wneyd hyn, gelwir artist i aangu at dir a ystyiir gjajf yn ua hynod o dyner, a thir a ohlla lawer oofrilwch wrth ei gerddea. Gorfodir i fi ddwyn y rhyw fenywaid 1 i sylw. Ni buaswn o gwbl yn meddwl am wneyd unrhyw gyfeiriadau at y beneddigesau, pe buasai yn boeibl i mi gofnodi fy banes yn y meddygdy yn cyflawn heb wneutbur cyfeiriadau o'r fatb, ond gan y bydd hyny yn hollol aamhosibl, nid oes dim i'w wneyd ond y goren allau o'r gwaetbaf." I Y doebaith a olygir genyf ydyw I I NUISIS. I Hwyrach y dylwn sYl-I yn gyntaf oil, mal wrth y nurses y golygaf, thai yn gwasaoacthu at y cleiflon. Yn y meddygdv y mae a wnelwyf fl &g ef, yn y Uthoeda hn. merched ieaaino ag et, yri ddieitbriad feUy. Y mae tair yn perthyn i bob vcr l.nw ystafell l'e y mHe y cleiflon, dwy i wasanaethu yn ystod y dydd, 100 nn yn ystod y nos; felly yn yr yetatell yr oeddwn i ynddi. Wrth gwre, nid ydwyf yn feddia mol ar ddigon o Wybolaeth a phtc,fiad I wneutbur sylwadau ar y abi,,8 mewn ystyr gyfiredinol, ihaid i mi gyfyngu fy husan vn hollol i'r tair yr oeddwn I o dan eu triniacth a'u llywodraeth. Gwnaf ychydig nod- ialatvn y le blaeaaf,ar y ddwy a waeanaethest yn pt,(i y dydd. l'ylw.Üs yn barod mai mercbed oeddynt, un oddeutu pump ar hngain oed, a'r llail ychydig yn ieuFlQglfoch. 0 ran cenedl, dwy Wyddelcs oeddynt, a dwy Wyddeles o'r natur mwyaf Gwyddelig Iiafyd. Hyd yn hyn, fodd byinair, nid ydwjf wecti cael digon o brofiadyn mysK brodorion o'r Yoys Werdd feli'm galluoti Ifarau y Gwyddelod fel ceaeil, o can eu tymher a'u ratnr, o ganlynlad yoaataliaf rhag hyd ya nod fdddwl am hyny yma. Credaf,pafoddbyuag,mai hoHolanbSg jnwvf a fyddai cymeryd y ddwy Wvddeles Wyddetig dan Brlw genyt fel safon i ffurflo barn o'r fith. 0 g&nlyand, mi a gymeraf y ddwy yn bollol ar eu iir eu huna n," ac ysgru- enaf oddi ar broflad pstson 4 yn unig. Nid ydwif vv sicr iawn fy meddwl pi un ft ydywdi.deimlad. rwydd, cieidl-dra, a, annibyntaeth psrsonol ya rbyw fathau o rinweddau anba gorol angeatheid leI mewn march ieuano cyu y gall leuwi swydd nnrte mewn meddygdy elusengaroi, ai nad ydynt. Os nad ydyut, yEt. dywedaf yn ddi-ofn, nad cedd yrun o'r ddwy dan sylw genyf yn awr, yn fwy ,&del" i fod yn y cyfryw Bwydd mw, na phe y gasodasid diweddar, ond anfaiwol. at amirw yetyron, Bardd Oocos Ta feirniad ar destyny gadair mewn Eisteddfod Genodleethols ond, ar y y llaw trail, 08 ydynt, mi a ddywedaf mewn dull Uawn mor di-ofut xod y ddwy hyn yn itur.es, yn ol yatyt faayM y galr, ao y??/?'Mgo ofelychied n eKil! yn yf M a do]. Am y ddwy h,o,Dl phetrosa( o g-M ddywedyd am y asill .? lla1l eu bod, yn 1. ;or ddideimlad & phost Bid_ Is t. 2. MMgMdd a'r Shah pan gynygiodd un o'i ddynion ei hunai?,pan ar ym*? ? wled .? yn ddtweddM.er mwyn canfod P*?<??y gw^tbidcrog- bKB.Myn3. MorMn?I?yr.eddynd,<Uc? ?nnadwvbod. 16, meddaf, yr oedd y ddwy mM hollol amddifad o doaturi a ebydymcielmlsu d-K cleiflon ran eu gofal ag: ydoedd calon Judas yr Iacariot o ras cadwedigol. Allan er holl cleiflon yn yr yetafell yr oeddwn i ynddi, Did oedd cymaiut ag un a chandde air da iddynt mewn unrhyw fodd. Nid ydwyf heb wybod yn dda mai nid gwaith hawdd ydyw i neb aUu boddioul hyd yn nod ?i!et mor fychan a phump ar hugain, yn enwedig felly, p?n y byddo y niter hwnw oHgy? a gUydd.ond M M y dywed yt hen ymadrodd, "Pan „ mae p awb ymywanyd yt an peth, rhaid ydyw y ly,yd,'gwirioneddyn? path hWDW." Byddai mor !??S? at?d?oned?idd gan y naill isll. ag 'yddai cael gwaed allan o gareg nt~ h Wmthiaa ci Qbøid unrbyw fath o a'eMM ga c. ?. m{ ?Mfwn y oyfryw ganddynt, ond yn d ddystawrwydd yn llawer iawu III. bonedd ¡Jaw na', matbau o ateM? a geid gan?,. ?. !IDrcb., Yr oedd y fath annibyniaetb, ac Bis gallaf -matal I rhageia?yn aMdd,fM, ac 0" Mtut mi;: ynfyd yn peithyn iddynt, ag oedd yn Uawn ddigon I a gwneyd rr un clrf tufe" i t lie dynu el draed ilw wely, gwrthod bwyta bara (13 hyd yn n dy øwm bychan a gynygid), troi ei wyneb at y pared, a marw mor ddiseremonl a caeinogwyuu ar ben tomen. Llawer gwaith yn ystod fy I I ngharchar- iai y diolchais o waelod fy nghalon mai nid merch oeddwn. Yn wir,ystyriwy yn gydwybobol tol cysylltll y gatr "merch" a'r un o'r ddwy Wyddeles Wyddelig dan sylw, yn sarhad o'r mwyal ar y gair anwyl, os nad hefyd cysegredig hwnw. "Oaraf hyd yn nod y gair > merch,l fel y sylwodd rbywun ar un achlyeor, "amyrheswm mai merch oedd fy mam." (Rhwng cro^^mu^ goddefed y darllenydd i m.i_ « nysliyaii had ydyw y »«tb fy mod In y fath gariad o gwbl yn &wTth*tLid ?n erbyn sylw a wnaethym mown lie arall, set fy mod er's llawer dydd, yn aelod flydd- lawn gonest, ïe, a chydwybodol, hefyd or clwb henlancydiol. Dim o'r fath bets.) Ond rhaid 1 mi ddiweddu fyllith yr wythnos hon, cyn gorphen y sylwadau sydd genyf ar y ddwy nurse grybwyU. ydd gey d y 11_ ly dd tyt t. YU edig, oud galwaf Sllw y dfttHenydd atynt eto yn 11llith nead.
INODIADAU SIENOYN ARWYDD-…
NODIADAU SIENOYN ARWYDD- I FARDD. I [LLYTHYR AIL.) I Addawais y tro diweidaf y buaswn yn dyfod 11 tro hwn o Eisteddfod Caerdydd i'r Fam Ynys, felly, et mwyn eadw y gair, troat fy sylw yn awt at. I EISTEDDFOD GADMBI0L MON. 8Vr wyf wedi teimlo er's blynyddau beUach, wrth SJDSHI Eisteddfedau, mai un o'r prif anhebgorion at gael Eisteddfod lwyddiannus yw cael ysgtifen- ydd yn deall ei waitb, ao yn barod i daflu ei holl yni at wneyd yr Eisteddfod yn llwyddiant. Hawdd fuasai i mi nodi rhai a allasai wneyd y gwaith, ond heb enoed ystyried pa fath waith ydoedd wrth gymeryd eu cyflsgi gau y pwyllgor. Dyna Dinbyeh, er engbraipht. Onid oedd gan ysgrifen- ydd yr Eisteddfod anffodus hono fwy na digon o waith heb ymyraeth dim a'r wyl ? Yr oedd yn gofrestrydd, casglwr trethi, &c. A phan ofynwyd pa faint o gyflog oedd ganddo eisieu am wneyd y gwaith, cynygiodd ei wneyd am ddegau o bun- coedd yn Is na nab arall, a cbyda'r sylw wrth y pwyllgor,—" Nid oes cymaint o waith ag a fedd- yliecb." Beth fu'r canlyniad ? Cofus genym oil am aflwyddiant yr Eisteddfod. Daeth y testynau allan wedi i'r pwyHgor fod am bum' mis tan ffraeo yn eu dewis, a'r pryd hwnw yn anghyflawn ao annhrefnus. Canol Ionawr y daethant allan yn y dull bongleraidd y daethant, gyda nodiad i'r perwyly ceid "rhestr gyflawn" cyn hir. Pall ofynid am oleni ar rhyw liter llenyddol, nid oedd I neb yn y pwyllgor yn gallu ateb. Do, gofynwyd yn mhwyllgor Dinbyeh, What is Hir a Thodd- aid?" "What do they mean by cywid (QYw. ydd)? Pwyllgor heb wybodaeth lenyddol, ae ys. grifenydd a gormod o walth ganddo, oedd yn Ninbych; ae heddyw medant o ffrwyth en dewis- iad ammrwd o Mr Mills i lenwi y awydd a nodwyd iddo, oherwydd nad oedd ganddo amser i'w chyf. lawni yn ddyladwy. Dylai ysgrifenyddEIsteddtod fad a'i holl amser at y gwaith, ae yn un a wna yr wyl yn bwnc arbenig ei holl fyfyrdod am yr adeg y byddo yn y swydd. 0, i;, yn nghylch Eisteddfod Mon; yao yr oedd dau ysgrifenydd o brofiad 111 y gwaith, sef Uri W. H. W illiams a T. Evans. Y blaenaf wedi bod yn ysgrifenydd "Cylchwyl Lenyddol y Gaerwen" am ddwy flyn- edd, a'r olaf am wyth mlynedd. Ac os byddai eisieu rhyw gynorthwy yr oedd Mr 0. P. Wil- liams, British Schools, gerllaw fel cadeirydd y pwyugor gwelthiol, proflad yr hwn felysrifenydd ElateddLod Gonedlaothol Porthmadog" (yr hon fa mor lwyddiannus), so fel gohebydd parcbus am flynyddoedd lawer i bapyrau Stisnig a Chymrefg y Dywysogaeth, a, raid fol o weith mawr yn y fath le. Draehefo, yr oedd presenoldeb y fath wyr llenyddgarol a- D. Hughes, Yaw. (Dewi o'r Owm) a Mr J. L. Jones (Berwron) yn aicr o fod yn gynorthwy mawr at g,elyr wyl yn deilan? o'r enw "Eisteddfod." A theilwng ydoedd yn mhob yatyr o ran ei threfn- iadau. Nid wyl yn abl i alw i gof yn awr yr un Eisteddfod a chanddi seU trefniadau. Haedda y pwyugor ddiolch calon am eu hysbryd Oymroaidd a llengarol. Tra y cynhelid math o festival Belsnig (a gam-enwyd "Eisteddfod Geucdl- aethol Seisnig ") yn Nghaerdydd, yr oedd talentau Cym- reig yn Eisteddfod yn Mon. Gwelsom yno Hwfa ftldn, Saurage, Jenkins, Morlais, &c. Yr oedd cyfarfodydd yr orsedd yn dra dyddorol, yn arbenig felly yr ail ddydd. Nid oedd amser i wneyd nemawr ddim namyu II agor yr orsedd" y dydd cyntif. Digrifol oeddclywed Gwilym Berw, Oaerwyson, Berw, Tanymarian, &o, yn dadleu yn nghylch "portb yr orsedd," a Fanning Evans, Yew., yn tynu cwmpawd o'i iogell, sc yn ei osod er gweled a ydoedd yn gwynebu. i'r dwyrain, a gwnacth y allw wrth ei osod, "Di- olchweh, feirdd, am gael peMannydd yn "eich plith i setlo eich materion." Yr oedd gorsedd yr ail ddydd yn hwyliog (lawn Hwfa Mon oedd y Bardd Gorsedd. Rhoddodd anerchiad ar ei hamddiffyn yn ngwyneb y "gwawdwyr chwarttLinHyd" a'i ham iarchent &wy ysgdfenu a siarad 1n ei herbyn. Yr oedd ei sylwadau yn afaelgaz a cheryddlym ar y rhai a chwerthant mewn gwawd ar ddefodany genedl,a'r rhai byny hebeiioraroddi cymaint a phuiul mynyd o amaer.i edrych i'r mater yn bwyllog. Urddwyd amryw yn ofyddion, derw- a beirdd. Aeth dau o'r belrdi o dan ar- yddon, "hydBa y gyllell," chwedi Hwfa Mon, a hoMad daethentaUan o'r prawf yn fuddogiliaetbus, yn arbenig felly Mr 0. P. Roberta (Gwyneddawg); Oolwyn Bay. With; urddo dywedodd Hwfa nad oedd ganddo y cydymdeimlad lleiaf i'r rhai a wisgant dettlau heb erioed setyll arholiad, ond yr ceddjyn parchu ylbecbgyn glewioR a antur. ient i sefyU ptawf tanUyd er cyfreithloni derbyn- iad teitl yn anrhydeddns, ac wedi pasio fod gan- ddynt gyttal hawl i'w wisgo ag sydd gan Vic- toria i wisgo ei choron. Anerchwyd yr oisedd gan Caerwjson fei hyn Gorseddy beirdd" t't gair eydd ben-at ddysg Gorau-ddawu meib awen: Cyn gwywa gwrid Oeridwen 0 wyddfod a y Wyddfa wen. Anerchodd Berw fel y oulyn:- Wele nawdd Honyddwch—a mwysiact Rhwng mafai gwladgarwch Tra bo'r cledd yn llaw Heddwch, Nod ei lafn fydd cnwd o lwch. Dilynwyl gaa amryw feirdd ereill, megys Gaer. wenydd, Gwilym Eryri, Ogwenydd, &c. Gorym- deithiwyd o'r orsedd i'r b-bell Ar ein dynes!ad ati synasom wrth ei gweled. ? fath gyfnewidiad i'r peth ydoedd nawn ddydd Mawrtb, y pryd hwnw ya model o babell Elateddfodol, ond erbyn boren Mercher, yr ystorm fawr nos Fawrth wedi eijham. baru yn fawr. Eithr gwnaed yn lew o dan yr am- gylchiadau, a chafwyd cyfarfodydd deniadol a hwylioe trwy ddeaddydd, lin a Gwener. SLBNCVN AKWIDDFABDD. 0 Orsedd Gyfallwy. (1'10 btrhati )