Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
I YR YSGREPAN. I
I YR YSGREPAN. I I [GAN JOHN BROWN.] I Gyda phleser yr wyf yn sylwi fod "Yr Ysgrepau yn gymeradwy gan awdurdodau y i i luaws o gyfeillion myn- wesol yr oebr draw i'r Werydd, a diolchgar ydwyf am y cyfleusdra i'w hysbyau drwy gyfrwng y Drych fy mod yn fyw ac iach, ac yn parhau i geisio dyddanu fy nghyd-wladwyr gyda'r hyt wyf yn ci weled ac yn ei glywed yn '■ nhy fy zahererindod." Gwr talentog ydyw Mr J. S Rhuthyn. Hysbysa y cyhoedd ar ddalenau cyfoesolyn fod ganddo ar warth-" Araeth ar yr Ysgol Sul," a Baptizing Trousers"—y naill a'r liall made on the premises. Pleserdcithiau ydoedd teatyn yr araeth a draidododd y Parch David Roberts, Gwrecsam, yn nghyfarfod yr Undeb Cynulleidfaol, yn Ffestiniog. Nijtydyw ef yn ymaflyd mewa unrhyw destyn heb ei wisgo a'i brydferthu a'r swyn barddonol hwnw sydd yn nodweddu ei bregethau. Mae'n debyg nad ces odid i wc cyhoeddu8 ag y mao mor hawdd adnabod ei waith a Roberts, Gwrecsam." Fel y dywedai un edmygydd Ann bynol wrthyf unwaith wrth son am dauo Y mae Roberts mor berlog' wyddoch I" Wei, y mae yr arae h dan sylw mor "berlog" a dim a welaisiary pwnc, 60 am hyny yr wyf yn cymeryd fy nghenad i ddyfynu ychydig ohoni. Dyledwr ydwyf am y gallu i wneyd hyn i'r Tyst a'r Dydd. "Pleserdeithiau" I yw y pwno, cotier; ac yn wir, y mae myned ) dros ranau o'r araeth yn p?<M:t?'e-<f? ynddo ei hun Gosteg, yn awr, tra y byddwn yn codi y lleni ar OLYOFBYDD CTMSV.— Nid y'm yn coademiio pleserdeithiau, end nis gallwn weled pam na chan- iateir i'r Cymro yr un manteision i fynei ar ei bleseidcithiau I wlad y Sais og aganiateir i'rSais ddyiod i'w wlad d. Ni chailI y Cymro weled na chlywed dim o'u bynodion hwy heb daln. Os am fyned i'r Botanical Gardens, rbaid (ael ticket. Os am weled y J icture Qullcry, till. Os myned i'r Zoological Gardens, pay gate. Museums, rhaid myned i'ch pocket. Exhibition, charge. Os am fyned i'r concerts, talu yn ddJUd. Os am weled Eglwys St. Paul, fee; 03 myned i'r Whispering Gallery, extra change Ond caiff y Sais ddringo ein Moelydd, ein Carneddau, ein Harran, a'n Wyddfa, ac eistedd ar ein Cadair heb un tal. People's Park yr Anfeidrol ydyw ein mynyddoedd, a cWiiwyd ya agored i'r pttVit. OSnt uhispero yn ein Nant Firancon, nes bydd yr adsain yn cerdded am filldiroedd, a'r cwbl yo free. Mae coneirt hall a adeiladodd y Brenin Mawr Sj admission free. A dyna opera y fwyalchen, at fronfra tb, at uch- edydd, a'r iios, ae yn y season y gOg yn canu solo free of charge. Cant rodio ein traethan tywodlyd ni heb yr un pay gate ar eu ffordd. Picture Gallery! Mae pob rhyddid iddynt i ddyfod i weled yr orbjinaU, a hyny gratis. Ein dyffrynoedd prydferth, ein hafoBydd grisiolaidd, ein creigiau ysgytbrog, ein rhaiadrau hydrwylit, lie mae y Ilif. eiriant yn cael ei darawo yn etbyn y meini" nes dryllio ei esgyrn, a braidd na thyb. iech fod y tawch yn esgyn, fel ei ysbryd, ar ol gadael el gcrph drylliedig. Botanical Gardens, wir Cant hwy ddyfod i weled y bodRU amryliw ae amryfath yn eu natur gynhenid, y mwewgl tynerlyfn, a'r rhydyn yn el fll rhywogaeth, heb dcoyn yn unman yn gwabardd i'r ymwelydd el gySwrdd, ond pob caniatad i gario gyda hwy ndref y rhywogaeth a fynent, a byny beb nn foe, Zoological Gardens Cfint ymddifyru wit 1 edrych ar ein defaid a'n goifr yn dawnsio ar lethrau ein creigiau, nad oes ganddynt hwy yr nn Blondin wedi ei eni i ymgyetadlu a hwynt; ac nid hyny yn unig, end cant welfd gwyllt anifeiliaid y maes." y rai ydynt eiddo yr Anfeidrol, na chaniataodd i neb erioed i nodi cluet yr un yegyfarnog, na rhoddi mark coch na du ar yr un woingen, a mwyshau yr olygfa ar "adar y mynyddoedd," pob petrisen, a hebog y mae Efe yn adwacn. A ohílnt hwy y ewbl o'r golygfeydd yna heb diU. Dyna, yn fy marn i.ddarn ardderoheg o'r hyn a eilw y Sais yn word-painting, mewn rhydd- iaith. Ond heblaw y golygfeydd, y mae yn dygwydd fod ypleserdeithydaynsicr o ddisgyn i wahanol iatbau o gwmni. Ac y mae Mr Roberts yn myned rhagddo i ddosbarthu nifer o'r cyfryw-rhai nad ydynt yn ychwanegu gronyn at gysur y daith:- RHIP 1. YB YMHOLWB.—Yr ymholteyr fydd eisea gwybod eich holl hanes, am eu bod "mor b I a gofyn." Llawer yn ei diniweidrwydd sydd wedi syrthio i ddwylaw drwg, drwy fod yn ddigon anwyliadwrus i ddyweyd i ba le y byddant yn myned, a beth fydd ea neges, &c. Fiordd yr Ianci ydyw yr oreu gyda'r dosbarth yma. De. chreuodd un ohonynt ymosodar Jonathan. "Hulo, wr dyeithr, yr ydych chwi yn edrych fel un ar daith." "Wei, byddai yn teithio bob amser pin fyddaf ar siwruai." "Yr ydwyf yn meddwl fy mod wedi eich gweled o'r blaen ynrhywle." "Digon posibl, mi fun yno lawer gwaith." "AlIai eicb enw hwi ddim bod yn Hmithf" Wei gallassi yn dd'gon hawdd, oni bai mai rhywbetU arall mte yn d/gwydd bod." "A ydych chwi wedi bod yn hir yn y gymydogaeth yma ? "Erioed ya hwy nag ydwyf yn awr—5 troedfedd a 9 modfedd." A ydych yn bwriadu aros yma am beth amser P' Wel, yr ydwyf yn meddwl aros Ilea y byddaf yn barod i ymadael "Yr ydwyf yn casglu eich bod yn enedigol o New E gland." "Wel. cefais fy ngeni yno, neu yn rhywle arall." It ydych yn feithio fel pe aa byddai prinder arian arnoch." "We!, gaUMai fod genyl vchwaneg." "A oes genych ddim newyddf" Oes, mae genyf galan boai newrdd a brynaia y bcrea yma." Hy, gllwn feddwl hyny; chwi yw y llafn mwyaf trin- log a gyfarfum er's llawer dydd!' Dyna y ffordd i'w drm ef a'i fath. "Y ffol a dywallt ei holl feddwl, ondgwr doeth a'i hatal hyd yn ol." PHip 2.-YR ANPOKSWR.—Mae yr iaith a glywir yn rhy fynych yn ngherbydau ein iheilffyrdd yn ddiraddiad ar o-a gwlad. Gvelir llanciau yn gwybod pa fodd i ddillsdu eu hunain yn urddasol yn arfer geiriau a fradychant eu llygredigaeth. Y ffol, tra tawo, a gyfrifir yn gall." Mae cym- deith ayn ddigon haelfrydig i roddi the benefit of the doubt o du y da. Rhaid i ddyn gondemnfo e hun cyn y cyfrifir of yn ffol. Qenav y ffol yw ei ddinystr, a'i wefusau sydd fagl i'w enaid. Mor fynych y temtid ui i ddefnyddio gelriau Job, "0 gan dewi na thawech, a hyny a fyddai i chwi yn ddoethineb." Owelwyd llawer chwarelwr a ch6t deilwng o foneddwr am ci gelD, ond a geiriau teilwng o'r y«peiliwr mwyaf diafitidd ar ei wef- usau. Ni bu erioed y fath ieuo anghymbarus I Y dwylaw, dwyla w teilwvg o wlad y menyg gWln. ion ydynt; a'r wiag. gwia; deilwng o'r wlad sydd wedi ei breintio a'r Ysgol Sabbolhol ydyw; ond y Hois, llais teilwng o'r barbariaid mwyaf s. gymunedig ydyw Nid oes dim sydd yo diraddio dyn yn fwy yu ugliyfrif cymdeithas wareiddiedig na'r arforiad olwon a rhegfeydd. At amI nos Sadwrn yu y tie a, buasai yn dda genyf pe na fuaswn yn doall yr iaith Gymraeg Y mae iaith fy mam i mi y bereiddiaf dan y nefoedd. Y mae fel yr enaint K«erthfawrocaf. Byddaf yn dymuno "Oosy byd i'r iaith G mraeg." Nid oes dim a wnai i mi ymt'.awelu i'w msrwolaeth ond y 11 won a'r rhegfeydd a wneed o'i liythyrenau sydd, fel gwybed meirw, yn gwneyd i'r enaint ddrewi. Dymon 1 w gwylio, cymeriadau peryglu», ydyw y rbai uad o!nant Dduw ao na pharchact ddyn Galwoid un gyda'r enwog Rowland Hill nr foreu Llun, ar ol i'r gweiuidog teilwng hwnw fod yn pregethu y dydd blaeuorol ar y "Ddeddi Foesol," er, meddai, cael eglurhad ganddo ar yr nth- rawiaeth a draetbai o'r pulpud y Bab jeth. "Beth?'' gofynai Mr Hill, "a ydych chwi ddim in credi yn cia rhwymedigaeth ni i gadw y l D iedif Foewl ?' Nag oedd et. Ar hyn canodi y pregethwr y gloch; a phan ymddangosodd y gwas dywedai wrtho, Dangoswch y drwa i'r dyn vma, a ebadwcb eich nyltald arno hyd nes iddo fyned drwy y lobi." Elthat cyson. ItHiF 3.—AMHSOWA.—Gellir syrthio weitblau ar deithiau i gwmni yr Anff/ddwyr. Y mae y dosbarth yma yn wattad yn hon o ddangos eu dyfnddysg, fel mai "hwy sydd bobl, a chyda hwy y bydd marw doethineb." Goruchwylwyr Satan ydyw y dosbarth yma, yn myned ar hyd y wlad i gymhell ea ffug—pedlan isaf y ddynoliaetb. Ym- oscdodd un ohonyut ar ferch ieuano yn y t,-ain- uu o ddysgyblion isafyr Evolutionists oedd hwn-1 llyfryn swllt oeld wedi ei brynu wedi troi e! ben yn lau-un o'r rhai a adwaenid gan yr hen bobl dan yr enw Shon gwell na'i feiatr." Gofynai ir ferch ieuanc, yr hon oedd yn darllen ei Beibl, "Pa novel ydyw hona ydych chwi yn ei ddarllen. Miss ? I Y Beibl ydyw," ebai hithau. "Ho, a ydych chwi yn credu y llyfr ynaP" gofynai y cegyn. u A ydych chwi ddim?" medd bithau. Yr oedd- wn cyn astudio phiosophy," meddai yr yagogyn. We], ni ddarfu i mi ddim astudio philosophy, ond byddwn yn ddiolchgar i chwi am atab un cwestiwn baoh." "0, gyde phleaer; beth ydyw P" "Ryn," ebai hithau; hoffwn wybod pa wn ai yr iar ai yr wy oedd gyntaff" "0, yr iAr oedd gyu. taf," ebai ar unwaith. "Felly yr oedd yn rhaid fod yr far wedi ei :cbreu cyn bod wy iddi gsel ei deor," ebai hi. "Na, gwnaethym gamgymeriad," "yr wy oedd gsrotaf." "Felly" ebe hithau, "yr oedd yn rhaid bod yr wy wedi ei greu gan rhywnn cyn bod ily i'w ddodwy. Yr ydwyf yn gweled mn ellir dibynu ar eich gwybodaeth chwi tweled Achcs heb Effaith, gan fod esbonio iar so wy yn fwy nas gellwch wneyd." "Pan dybient eu bod yn ddoethion, hwy a aethant yn flfyliaid." TIenor" oFfeatiniogaysgriferis:-Clwelsis yn y Oenedl am yr wythnos ddiweddaf fod swyddJgaethau pwyllgor Eisteddfod Ffestiniog, 1884, wedi eu rhanu oyd-rhwng offeiriad, arianydd, a goruchwylwyr y chwarelau. Tybed y caiff y gweithwyr a'r maanaohwyr roddi rhyw gynorthwy iddynt i ddewis testynau ? Clywais un o'r swyddogion a etholwyd yn eyduabod na byddai ef byth yn myned yn agos i Eisteddfod, os na byddai ganddo rhyw swydd yn perthyn iddo. Teilwng iawo, onide ? Oa bydd cyfarfod urddo yn perthyn i'r Eistedd- fod uchod, buaswn yn dymuno i'r brawd llen- garol hwn gael ei adnabod o hyny allan wrti yr enw Swyddog am ei bresenoldeb." V II Ufl o'r Werin addywed:—Trnenus o beth ydyw fod y lodes ddifeddwl hono yn yn arfer eymeryd y yn danwydd, a pban ofynwyd iddi, Paham yr oadd yn gwneyd felly? a atebodd, Beth arall mae'n dda ?" Wel, gan mai bwrw tan ar y ddaear ydyw, prif waith y C-, hwyrach nad oes dim yn anmhriodol yn ngwaith yr eneth yn ei daflu i'w elfen. Rhyfedd fel mae pawb a phobpeth yn cael ei le ei hun. To what base uses we may return, Horatio." Yn ei sylwadau rhagorol ar y Pwys 0 fod F weimidogaeth yn cae ei c addasu i'r oes," -1 pwnc a ymdrinid mewn cyfarfod neillduol yn Basiwn Bangor, dywedai Dr Hughes, Ler- pwl, fel y canlyn Pan yr oeddym yn ieuainc nid cedd ond dau allu yn ymladd am feddiant o'r wlad-Crist a'r diafol; crefydd a'r dafarn. Nid oedd ond dau le i ddenu y bob!, y capel a'r dafarn; ac o drugaredd darfu i ni ddewis y capel. Yn y capel yr oedd y difyrweh penaf i'w gael, yno yr oedd pobpeth. Cyhoeddiad gwr dyeithr o'r Deheudir drwy y wlad oedd yn amgylcbiad penaf acw, gan nad pwy a fyddai y gwr dyeithr, os byddai yn dyfod o'r De. heudir; ond mor wahanol ydyw yn awr! Mae yma lawer o bethau ereill wedi dyfod i mewn i'r canol, ac y mae yn anhawdd gwybod pa bethau ydynt. Mae cyfarfod lieayddol yn y fan hon, Eis- teddfod yn y fan arall, 80 "arwest," beth byneg ydyw hwnw, mawn He arall. O ïe, a fancy fair yn rhywlc arall. Nid wyf yn dyweyd dim yn eu berbyn, er y rhaid i mi ddyweyd nas gwn pa beth yw yr "arwest" YDa. Od mae yma lawer o bethau wedi dyfod i mewn i'r canol-cymdeithion gwareiddiad uchel yr oep, mae yn debyg (chwerth- in); ond y maent yn liithio meddwl yr ieuano oddi wrth dduwinyddiaeth a gweinidogaeth y Gair, tra nac1 cedd yn yr hen am: 8" ddim i dynu bryd ein pobl ieuainc. • • Gellid meddwl mai gwell yw derbyn yn hytrach na rhoddi," ydyw credo Methodistiaid Mon. Cyfranodd y sir hon y swm ysgafn o 40p 18s 8c at y Drysorfa Gynorthwyol yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, a deibyniodd y awm o 69p allan o'r drysorfa, at yr achosion gwein- iaid, yn ystod yr un amser. Nid anrhydeddus hyn. 4 • » Bdrydd un adolygydd goleuedig fodjy Corph yn meddu yrihap dda yn gyffredin o ddy- benu yn ddicgel. Wedi bod yn hir-ymboeai ao yn ymbalfalu gyda'i gynygion a'i welliantau lawer, druan, ni a'1 gwelsom lawer gwaith cyn ytto hwn, fel pe yn cael ei arwain gan ryw reddf briodol iddo el hun i wneyd y pethlawn yn y diwedd. Seremoni ddyddorol d yr un a gymerodd le yn Llangeitho ddydd Gwener diweddaf. Ond, atolwg, pa le yr oedd yr M.P.'s Cymreig P Hwy a ddylasent dalu gwarogaeth i goffadwr- iaeth y gwr a fu yn brif offeryn i blanu eg- wyddorion AoghydfiFurfiaeth yn Nghymru, Er mai difyru yn benaf ydyw amcan Sam Hague a'i gwmni talentog, eto, medr efe ddyweyd pethau pur hallt pan wel angen am hyny. Pan yn ninas Bangor y noson o'r blaen, dywedai ei fod wedi trafaelu yr America, Lloegr, Ysgotland, a'r Iwerddon, ond na welodd y fath farbariaid yn unman ag oedd yn llenwi "back scats" y Penrhyn Hall ar y noson grybwylledig. Y mae hyn yn rheswm ychwanegot dros i'r coleg fyned yno--dichou y gall ddiwygio tipyn ar foesau dosbartb. neill- duol o'r trigolion. • • Y mae y pethau a ganlyn yn gystadlenol yn Eisteddfod Youngstown, America, yn Bhagfyr nesaf"Teisban cyff-gaban," "Dyrnfol sidan boneddigesau," Ysgablar brod-weithiog i fwrdd," a "Gorchudd crug-wêol II Dyna i ohwi Gymraeg teilwng o'r Byd Newydd. Y Parch William Roberts, Lerpwl, sydd wedi ei iethol i lanv cadair yr Undeb Cynulleidfaol y flwyddyn nesaf. Fel y canlyn y tzaetha Llad- merydd ei fain am y penodiad :— Yr oedd yn dyfod yn natoiiol iddo. Pani ei oedMB, ei gymedad, ei waad, &'I wasaaMth Mt? i'w enwad, ei bod 1D diegyn yn esmwyth Mdo. Ni bn ef *Aoed yn un olIm r gyhuddid en bod yn chwenych y prif gadeiriau, ond ni bu neb yn y ni bu neb yo y gadair o'r dechreuad yn deilyngach ohoni; adjau y ceir ganddo ohoni, pan ddelo yr adeg, anerehiad pur a sylweddol a brota ei fod yn nn 8 D gwylwyr mwyaf llygadgraft i wybod beth a ddylai Israel el wneuthur. Mae cadair yr Undeb yn diagyn yn naturiol i ddynion yn ol ea hoedrsn alu S*Xamwih hir, ac y n deyrnged i'w daioni. Yr wyf yn tueddu i teddwl mai un o gamgymeriadau yt Undeb Saesoaeg ydyw rhoddi y gadair i ddynion rhy ieuano, ar gtfrit en talent a a poblogrwydd. Mae yn anfantais i'r dyn ei hun ei fod wedtcaet yr anrhydedd uchaf a all ei enwad ei osod arno mewn cyfnod rhy gynar yn ei fywyd. Teimlala pan fll. farw eln cydwladwr Mr Eleazer Jonea y dylasii fod wedi cael cadair yr Undeb. a theimlwn yn gyfifelyb pan fu farw Mr Griffith, Caergybi. Mae y gadair, pa fodd bynag, byd yma yn yr Undeb Cymreig wedi el rhoddi i ddynion ar ol mwy na deng mlynedd ar hugain o wasasaeth cyhoeddus, a'r than fwyaf ohonynt yn hynafgwyx yn mysg gwtr. • Yr oedd I I Sasiwn Bangor yn gwneyd dydd rau. cyn y diweddaf yn bwyaig ond yr oedd amaethwyr y wlad a'n br, d ar Arddangosfa Ama;thyddol IJan- rwst; ynr.eillduol felly amaethwyr GlanauyLavan. Daeth pedwar amaethwr o Aber a cbymaint a 33 o wobrau o Lanrwst, yn cynwye 18 o'r prif wobrau. Pa ryfedd i gigyddion Arfon a Mon fod mor awchus am stoc dda amaethwlr Aber r Mee hanes Mr D. Williams, Madryn, yn profi oi fod wedi ei greu i enill gwobrau. Yr oedd Mr T. Roberts, Tan-y-fynwent (Oastell), yn buddugol- iiethu wrth y tri-ar-ddeg yn y dwain; a'r cetn- dryd o'r NVig a Thai'r-meibion yn profl eu bod yn meddu gift en taid. Rhai garw ydi'r Ellisiaid. Ya wir, Mr Brown, yr oedd yr hegia yma wedi marw i'r Sasiwn yn llwyddiant eu meifctraioedd. Pawb at y peth y bo. Ac yn wir pe cai John Brown fwy o mutton melus mynydd- oedd Aber, a beef brau glanau Lavan, ceid mwy o Irasder hyrddod yn yr Yegrtpan." Treiwch o, syr; yr wyf fl yn myn'd yn dew wrth Ogla ein- iaw fy meistr.-Gwcs Bach,
IDADORCHUDDIO COF-GOLOFN.…
I DADORCHUDDIO COF-GOLOFN. DANIEL ROWLANDS. LLAN- GEITHO. I bob Cymro, y mae enwan y Bala a Llan- | geitho byth yn anwyl, Tra y mae y cyntaf yn an wahanol gyaylltiodig a'r anfarwol Charles, sefydlyddyr Ysgol Sabbothol yn Nghymru, ac yagt gydd y G/mdeithas Feiblau Frytanaidd a Thramor, y mae yr olaf yn cael edrych ato gyda graddaa o anwyldeb fel mangre genedigaeth a gorweddfan yr Efengylydd enwog, ac un 0 gychwynwyr Methcdistiaeth Galfioa-'dd, y Parch Daniel Rowlands. Tra y mae y Bala erbyn hyn wedi cael ei gwneyd ynjuncCion1 amryw reilityrdd, y mae Llangeitho :yn parhau yr nn, a'i dawelwch cynhenid yn feddiant iddo eto. Yn herwydd hyn, nid oedd yn rhyfedd o gttbl i nifer, fawr gymeryd mantais ar y cyfle presenol i dalu ym- weliad a'r fangre brydferth hono. Yr oedd y ffoidd o Pontllanio i Langeitho yn ceel ei brithlo gan gerddedwyr a cherbydan, y rhai oeddynt oil yn cyfebio at fSn fechan bedd Rowlands. Yr oeld gweled yr olyefa yn ddigon i ben I ddyn sylweddoli yn weddol gywir T1 adeg pan y byddai y Gogleddwyr a'r Deheuwyr yn ymdeithio ar beterindod i gyfarfodydd poblogaidd Llangeitho yn amser Rowlands. Wedi dlod i ben y bryn diweddaf.cyn cyrhaedd y Ile.daw i'r golwg bentref ag y mee ei enw yn noiedig fel y man y cynhelid yr hen Sasiynau ynddo. Yn ngodreu y bryn y mae y maes ar yr hwn y traddodid y pie- gethan i gynnlleidfaoedd o tuag ugain mil neu ddeng-mil-ar-hugain o bobl o bob parth o'r Dywysogaeth. Wedi pssio drwy y pentref, a chroesi yr afon Aeron, denir at yr hen eglwys He y pregethodd Rowlands am amryw flynyddcedd, yn y fynwent yn nglyn 3'r hon y gorwedd gwedd- iilion y dyn mawr hwnw. O'r fynwent gellir gweled y capel eang lie y bu Rowlands yn yatod y rhan olaf o'i oes yn gweinidogaethu, a'r hwn, fel y dywedir, a fu unwaith yn sefyll ar yr un llecyn yn union ag y mae y gof-golofa yn sefyll arno yn awr. Yn y boreu pregetbwyd yn y capel gan y Parch Dr 0. Thomas, Lerpwl, a Joseph Thomas, Caino. Oynhaliwyd cyfarfod ddadoichuddio y golofn yn y prydnawn. Teimlwyd cryn siomedigaeth pan ddeallwyd na byddai dim un o'r aelodau Seneddsl ya breaenol, a'r dybiaeth ydoedd eu bod wedi myned i fwynhau eu aeibiant, yr hwn gellid tybied oeddynt yn llawn alw am dano. Yn mhlith ereill yr oedd yn bressnol y gweinidogion a'r l'eygwyr canlynolParchn Dr Edwards, Bala; Dr 0. Thomas, Lerpwl; Joseph Thomas, Carno Thom. as Charles Edwards, M.A. prif-athraw Coleg Aber- ystwyth J. R. KUsby Jones, Llanwityd; Proffes- wr Henry Jones, M.A. A. Morris, (B.) Aberyst. wyth; T. E. Penry, a T. E. Williams, (B.), Mri R. J. Davies, U.H., D. Jeckin Davies, U.H., D. Tudor Evars, Caeidydd; ac ereill. Lianwyd y gadair gan y Parch T. Levi, Aberystwyth. Wedi adroddiad maith gandds ef, galwyd ar Dr Edwtrds anerchydorf. Tra. ddododd aiaeth odidcg, yn yr hon yeyfeiriodd at gysylltiad | Rowlands a'r Eglwys Sefydledig, a dadganai ei iam fod Rowlands yn cam yr Eglwys yn anwyl hyd ei faiwolaeth; ond, ebai y llefarydd, nid oedd yr Eglwys—y pryd hwnw, beth bynag—yn deilwng ohono ef. Y siaradydd nesaf ydcedd Dr Thomas, Be ar ei ol ef siaradwyd ychydig elriau gan y Parch Joseph Thomas. Y Parch T. Charles Edwards a ddywedal y byddai yn dda ganddo ef, os y gallai, dynu ychydig addyl-giadau i ddynion ieuainc Oymrn oddi wrth hanes y pregethwr enwog yr oeddynt yn anrhyd- eddu ei soffadwiiaeth. Yr oedd Daniel Rowlands yn gynyrch el oes. Yr oedd pregethwyr mawr wedi bod yn Nghymru o'i fiaen, ac ni fuasal efe yr hyn ydoedd oni buasai am y gwaith a wnaed gan Griffith Jones, Llanddowror. Y mae'n wir fod elfeneu goreu ei oes wedi cyfazfcd yn gyflawn yn Daniel Rowlands. Yn mysg pregethwyr mawr efe oeddy mwyaf, ac iddo ef yn benaf y mae Method istiaeth Cymru yn ddyledus am ei bodolaeth a'l nodweddion neillduol. Nid ydym i teddwl ddarfod iddo astudio ei oes yn athronyddol, ac yna iddo fabwysiadu yn ymwybodol egwyddorion arbenig am eu bod yn egwyddorionjy cyfnod hwnw. Dy- wedwn iddo eu teimlo yn hytrach na'u deall. Ymhyfrydai yn ei geaedlaeth ac oblegid hyny Jeallodd pa beth i'w wneyd a pha fodd i wneyd hyny. Nid yw mot bwysig i ni yn y dyddiau hyn ein bod yn meddu dirnadaeth ath- ronyddol am yr adeg yr ydym yn byw ynddi ag ydyw fod ein calouau wedi eu cyfeirio mewn serch atein hoes, ac mewn cydymdeimlad at y ihai sydd yn byw o'n hamgylch. Drachefn, 11 oedd Rowlande, er yn adlewyrchu ef oes, eto yn ddiwyg- iwr. Gwnaetbpwyd ef gan ei oes; yr un pryd, gwnaeth yntau ei oes yn rhywbeth amgenach nag y cafodd hi. Diiu ei fod yn ddyn mawr, so nle gellwch roddi cyfrif llawn am ei ymddaagosiad 80 am el waith oddi eithr i chwi gydnabod ei fod yn meddu grym neillduol yn el berson ei hun nad yd- oedd ereill yn feddiannol arno. Y wers ydyw hon-y dylem ddysgwyl dynioa mawr, ao os na ellir en cael, dylem ddys wyl iddynt wneuthur eu hymddangosiad. Nid ydyw yn wir y bydd i gant o ddynion dinod wneyd i fyny y golled o un dyn gwir fawr. Unwalth eto, yx oedd Daniel Rowlands yn cyflawni gwaith nad ydoold efe el hun ar y pryd yn amgyffred ei natur nel derfynau. Y mae caniyniadau el fywyd a'i waith i'w gwaled yn sefyllfa bresenol Oymru. His gallai efe ragweled hyn, eto rhaid i ni dybied y buaaai yn ffyddlawn Pr egwyddorion sydd ai byn o bryd yn cynhyrfu meddylgarwch ein gwlad. Y mae rhai wedi bod yn dadlen y cwestiwn pa un | ydoedd, Eglwyswr ai ynte Ymneillduwr. Mewn gwiritmedd, ffolineb ydyw gofyn cwestiwn o'r fath. Tyfiant dilynol ydyw Ymneillduaeth; er iddo gael el gychwyniad gan y gwaith a gyflawnodl y diwygiw* hwn. Os dymuuem fod yn ddilynwyr i Bowlands, peidiwn a Ohoislo gwneyd ei waith ef; bydded i ni wneyd ein gwaith ein hunain, a hyny heb ddeall ei ganlyniadau. Terfyowyd gan y Parch Griffith Parry, Aberys- twyth. Traddodwyd pregethau yn yr hwyr.
Advertising
NMaOMmeMB n m BIILd'l'BBYIDD.' Y44 J1Æ!epper oQnMaea Hatam ¡r1n. laeth datgySdyD at gryBma 7 ?m ar oyhyr l .S?oEwn-dMuM ''wy?Tto?!???? "I'. rt ro g .om  feddygtalaeth effeithiol at Doen yn y giau. CUgdd. W=tth krtbW  n-thu y pehla- -WOL 'Y uyohlyd. Ineddladau manwynog, fte. ?Me<?M? yS??tt?r'<T?'e''???rp<'fhMO''?'? w?m!ry?!uoedd meddyUf?* oneir adterlad hoaa iechyd. Prto y poteta, cyDWFII M 0 ?d?S'<??' Ar weith øan FferyUWYl' }'Ii mhob Mn. QweUrenwt.PzMM*mMtoU. Goialwoa ga« "Wper"1 Tosk" ? DTiCE TO MOTHEBS -Are you broken in ycur rast by a sick cMtd suffering with the pain of cnttmz teeth ? Go at once to a chemist and get a beMIe of I i'l WINSLOW'S SooTBUO SYR?P. It .I i. the peorMffererimmfdatety. It is perfectly h.n.!aM r &no pteMMt to Ld,. ;t prodneea MtcHtt qmet ?Mp, J¡:t::e: from pM", Md the )1tø::b &rigilt as a batton It soothes the cMd, it softens the gMB, allays aU ?i. ;ii"d: rentes the bowe!e, Md M the beet known remedy for dysentery and diarrhoea, whether arising fremteethicg .r?hercan?. Mrs. Wins)ow'<Soothm< Syrup is sold by ?Aeoidne dealers everywhere at 1.. 1? per bottle. BEWARE of PACKAGES efItfjnBMU? STUFF .?por?t.?ke genume HOP BITTERS; Llso nre?ttOM and aaide said to contain all the proper- ?e)tefHOP BITIERS. „ ThegennmeMOBlypatnp in panelled bottles, Dr Soule's ns we Jowa ia the glass, whitel label on one side, with uiaek letters aid green hop cluster; the other aide yellow label with directions in English and German. San?M? only by HOP BITTERS COMPANY. COBN FLOUR JOHNSTON YDTW T GORBu.-GYda U"th,y bwyd mwyaf pe?ffaitb i blant Y mae yn dra :li:e r::lh gan t;nT:u1:at mwvaf parchnf. Xa chymerwch eich twyllo. J. a G. lohDston oeddynt y rhai cyntaf yn uoegr i hysbysn ac fhgyflwyne Corn Floner i farchnadwdd Lloegr a'r rhai Traraor, ac y mae cu hfnwau yn dderbyniol yn mbob parth o'r byd fel eicrwyJd am y Cora Floner goren. a chymerwch anlli ac na c'nymsrwch eich twyllo,
! YR ANQHYDFOD RHWNG FFRAINCI…
YR ANQHYDFOD RHWNG FFRAINC A CHINA. Dywed y wasg Pfrengig y dylid anfon adgyf. netthion yn ddioed.i Tonquin. Ar y Haw arall dywed y gohebwyr yn y wlad hbno y byddai i I hyny aohcai i'r r iyfel dori allan gyda mwy o I neith ar ran Tocquin.
Y BRADWYR YN GLASGOW. I
Y BRADWYR YN GLASGOW. I Ddoe (ddydd Llun) cafodd y naw o bersonau a gymerwyd i'r ddalfa ar awheuaeth o fod yn gyf. ranog yn y ffrwydriad yn y gwaith nwy eu dwyn o flaen yr ynadon, a chawsant eu traddodi i sefyll eu prawf.
COLEG NEWYDD Y DEHEUDIR.
COLEG NEWYDD Y DEHEUDIR. Y mae y "staff" o broffeswyi cyntaf ar gyfer y coleg uchod wedi cael ea dewis gan y cynghor, yr hwn a gyfarfu ddydd Ian diweddaf yn Nghaer- dydd, dan lywyddiaeth Arglwydd AbeidSr. Yr oedd nifer fawr wedi 1mgeisio am y gwahanol swyddi, ao yr oedd rhai o'r ymgeiswyr ya Ffranc- wyr ac Elimynwyr. A ganlyn oedd yr apwyntladau a wnaed. Biology, Mr W. N. Parker, darlithydd yn Aberystwyth; chemistry, Mr Claude Thompson, Bristol; darlithydd Cymreig, Mr T. Powell; logic, Mr A. Seth, Edinburgh; Groeg, Mr T. F. Roberts, Aberystwyth IAadin, Mr J. R. Wardale Clare, Caergrawnt; rhifyddiaeth a seryddiaeth, Mr H. W. Tanner, M.A., Rhydychain Ffranc- aeg, M. Paul Eugene E. Barbier; Saesonega Uen- yddiaeth, Mr W. P. Ker; cerddoriaeth,Mr Clem- ent Templeton. Gohiriwyd nifer o apwyntiadau hyd gyfarfod dilynol y cynghor.
BARN Y TLODION AM BYSGOD.I
BARN Y TLODION AM BYSGOD. I Yn nghyfarfod Bwrdd Gwarcheidwaid Gwree- sam, ddyddiau diweddaf, adroddoddy meistrgan- lyniad yr experiment; o wneyd ciniaw pyfgod i r tlodion yn y tlotty. Dywedai fod 280 wedi oyf. ranogi o'r oinio, ac mai cod ae haiicck oedd y pysg. od, gan mwyaf. Oostiodd y pyogod Ip 13s 4c, cludiad 6s, yr ymenyn a'r blawd at y tauce 2s 6c, yr hyn a wnai gyfrnswm o 2p 18 lOc. Traul cir iaw cig ydoedd 2p 118 lIle. Prypid y bof am 61c y pwya, tra y ceid y pyagod am 2c y pwys. Dangosai 11fugrau wahaniaeth o 10d 1 Jo rhwng cig a physg- od, a rhoddid dwy waith eymaint o bwysau o bysgod i bob un ag a roddid o gig. Yr oedd y meiatt wedi gofyn barn y tlodion ary mater, ac yr oedd y bleidlais yn sefyll fel y canlynO blaid pysgod, 12 o ddynion a 89 o fetched; o blaid cig, 91 o ddynien a :45 to ferched; mwyafrif o blaid beef, 85. Cwynal nifer fawr o'r rhai mewn oed eu bod yn teimlo yn newynog yn fuan ar ol bwyta y pysgod; dywedai ereill y gwnai pysgod yn eithaf da, ond cael rhywbeth sylweddol i'w fwyta ar eu hoi; ond heb hyny,bwyd gwael ydynti weithio ar eu hoi. Pleidlal braidd yroBoIrtlodionoeddgan- ddynt waith trwm i'w wneyd o blaid beef. Yn herwydd y teimlad yn etbyn y pysgod, barnodd y gwarcheidwaid yn ddoeth beidio parhau oiniaw pysgod yn hwy.
ICANLYNIAD DIFBIFOL EIDD.…
I CANLYNIAD DIFBIFOL EIDD. I IGEDD. Y mae hysbysnrydd wedi cyrhaedd y wlad hon am dryebineb echrydus yn yr hwn yr oedd pur adoabyddus yn- Ysgotland yn gyf- ranog. Ymddengys fod Noremac, ptdestrian Yagotaidd adnabyddus, yn byw yn New York gyda'i wraig, a chyda hwynt ei drainer, George BeattIe. Mewn canlyniad i eiddigeddymddengya i Beattie ymoaod ar wraig Noremae ar y 23ain o Awst, gan ei saethu yn farw, ac wedi hyny saethu et bun. Ya 01 fel y dywedir, yr oedd gwraig Noremac (neu Cameron, fel yr adoabyddid ef mewn cylchoedd preifat) yn ddynes brydweddol lawn. Yr cedd Beattie, yr hwa adlafcleliai gyda hwy, yn ddyn tawel a boneddigaidd. Brodor o Arbroath ydoedd, ao yr oedd Mrs Noremac yn enedigol o Woodside, gerllaw Aberdeen. Adaab- yddid hi cyn iddi briodi wrth yrleaw Edwards. Yr oedd yn 27ain oed, a mawr gydymdeimlir &'i thenlu yn herwydd el maiwolaeth ddisyfyd a difrifol.
Advertising
AirawTtaBEAu y OWI DP.—Poen a sychder,izoglais ac aueemwy thder, yn ochosi pesweh ac yn niweidio y llais. At yr anhwylderau hyn dt>fnyddir Epps's Glycerine Jujubes. Yn ei gyfiyrddiad i'r chwar. enau, y foment y cynhyrflr hwynt i sugno, y mae y Glycerine yn gweithredn yn hynod effeithiol er iachad. Gwerthir ef yn unig mewn blychau 7;0 a la lie, wedi eu harwyddo James Epps & Co., Homoeopathic Chemists, London."—Llythyr a dierbyniwyd: "Foneddigion,-Byddai yn ddy- d iorol genych, efallai, wybod fy mod, ar ol prawf helaeth o'r Glycerine Jujubes, wedi cael allan eu bod o fudd neillduol (gyda ch northw, meddygol neu heb hyny) mewn pob achoa brcn o anhwylderau y gwddf. Y maent yn clirio ac yn meddalhau y llais.—Yr eiddoch yu ffyddlawn, GOBDOW HOLVES. L.R.C.P.E., Senior Physician of the Municipal Thtoat and Ear Infirmary." alt. "ROUGH ON RATS."—The thing desired found a last. Ask chemists, grocers, or oilmen, for "Bough on Rats." It clears out rats, mice, beetles, roaches, flies, bedbugs, iseects, round moles, &c. 7Jd. Is. boiaa.
I CYHOEDDIADAU SABBOTHOL.
I CYHOEDDIADAU SABBOTHOL. I JhEG. I BANGOR. EGLWYS LOSGS. lwrs Gadelriol..0wasasaeth am 9.80 a 8. Bt, Mair. „ 10.30 a 6. XETlloDISTr UD CALFIKAIDD. Tabemecl..Jostah'niomaa. M.A., Lapmk Iwr UWTO.D. D. Jones. Bhuthyn. 81'a#Roberts, Bangor. QIanadda.John MorMn JoaM. UanUyfni. Lnnyuob y.-KJies Jone«, TelMnsau. il.?rld(::I). D. C. D?vies, M.A., BaDgw. WIISLBYAID. Horci:¿U,J. Jones,Bangor; hwyr.T.?.HnmphMy*. gor St-P- I-!B -T. ? =°°""?'y. Bangor; hwyr, X. Belon.Am ddau, T. J. Humphreys; hWir, Jobn JOMtt. ANMYNWYR Ebent%ze.o D. S. Davie y gwelnldotr 1::DJ: J:,e:8;fefOg. BBDYDDWTE. Penuel.Dan Davies, y gwelnldog. BETHESDA. HBTHODISTIAIO. Llanreohld..G. T. Parry, Llanberis. Jer.s.le. B. Humphreys, "ontnewydd. sai'å:fgk,d. eRi:<f:¡;:øf.w8f¡nJ4cL Gerl- ichard wen, Penmaenmawr. C.rnedei 0. Elwards. B.A., Caernafou. Bryn teg. Ed ward Griffith, Meifod. AmnsnivTB. Bethlehem.. Sir Hughes, Borth. Carmel.. Am ddau, Hughes, eto; hwyr, Robert Enoch Williams. Betbesdo Boren, R. Rowlands, Treflys; hwyr, Marks, Criccieth. ? ? ? ?' ??'' Tradys—Iioreu, — Marks, eto hwyr, cyfarfod gweddi. e i farfod gwrddl Salem Boren. H. W. Parry, Chware Gooh; hwyr. R. Rowlands, Trefiys. Baron, Ty'n y -A. ddu, Xks. Cri,?ciath. Ohwarel ly,,h..Am ddau a'r hwyr, H. W. Pdrry, V gweinidog. WBSLBTAID, Shr.ob.Boreu D. Jones (Dewl Mawrth); hwyr, D. O. Jones Siloam. Siloam Boreu, D. 0. Jones, y gWclnidog¡ hwyr, D. ?ODe? (Dewi Mawrtb). ?? °' ?' ?'' Salem, 'Raonub.O. EvaDs Bhiwlas. BKDTLDWYB. Tabernael..T. P. Davies, y gweinidog. OAEBNARFON. KETHODISTIAID. lo"e.,Tanygiisiau. Enge ta WIJIJawp. Cwm y gio. biloh.Evan Lloyd, T/eflynnoD. C.stle-,?quare (SelEnig). Williams, Caer. ANNlBYNWra. Salem.. Boreu. O. Davies (B.), Caernarfon; hwyr, B. Herber Evan.. Pendref.Boreu,E. Herber Evars; hwyr, O. Davies(B. BEDTDDWya. Caerealem H. Williams IHywel Cerryw). WBSIBTAID. Ebenezer.John Hughes, y gweinidog. PWLLHELI. METHODISTIAID. Penmount.John Davies, Llanelli. Sftlern.Robert Hughes. Qaerwen. AN YNWYR. Penlan Owen Jones, y uweinldog. BBDTDDWIB. Tabernacl.John Thomas. WESLEYAID Selon.. Boreu, Robert J oues, N efyn; hwyr, Evan Wil- liams, Llanbedrog. FOUR CROSSES. 1CETH0DISTXAID. Ebenezer.Boreu,D.E.Davies,Pwllheli; John Jones, Bryn'rodyn. .ullOByllWYB. Salem. J. Davies. BBDTDDWTS. Tyddyn Slon,John Thomas. FFESTINIOG. Y METHODISTIAID. F,, 1,1, i. 0* Jones, Llanengan; 6, B. Buehee, Ramey. Eogedi lO, JB. Hughes, Hanley: 6, J. 0. Jones, LI n» EDged.iiin.t' :Vih:Q' di1:8j & Bichard Owen, Penmaenmawr. Bethcsda lo, 0. E. Willi-, Blaenan; 6, W. Job. Fe.bo Taberna?l !.10.?Vt..Tohn?e,O.E.Wfliiams. I;:ti: r¿gin\ a6, bjn: -:fCir:iOg. English ChapeL10 and 6, E. Jones. Talsaraau. Bowydd lO a G, D, Ch, E, Borth. Rhi? 10 a 6, G, P.r?y, A b.rystwyth. Tal y weu ??d d 2.0. Parry. Bethel ..fTaa yMi'?.u).Ot 6, W. WUHaais, Oonta. Owmotthiu.. 2, W. WiUiamB. YB ANNIBYHWYB. Bethel ..10 a 6. J. Evans, Mextbyr. Hyfrydfa.lO, E. W. Lewis, Rhosmeiich; 6, cyfarfod gweddi. Bothania to, cyfarfod gweddi; 6, E. W. Lewis, Rhoø- meirch. .Te-.alem io a 6, P. Howe: y gwefnidog. Brynbowydd 10, Jenkins, o'r De; 6, Thomas, Pm- rhYD. h n, a, Jekins, -?'r Do. rhiyo., .Tb ol U. s it !e Zb lt?. o'r De. Ca=eL.,10 a 6, U. 1). Bobefta. Y WESLBYAXD. Ebecezcr (Blaenau)..10. J. Boberts, Blaenau; 6, Oreik Thomas. Ffestiniog. Siloh (Llan).2 a 6, J. P. Roberts. Y BKDYEDWrfi. Seion.lo a 6, E, P." t't;'lll:),2 rry. Calf&Ha loa6. E Davi8ø, Ge11igaer. 3foriah E. Davies. Salem (AtbaMidd), 10 a 6, S. Pierce, Penrhyn.
USTUSIAID AEFON A'R FFYRDD.
USTUSIAID AEFON A'R FFYRDD. Y mae cyfarfod chwarterol yr ustasiaid ya agoahau, pryd y cymeiir ganddynt eto i ystyriaeth. ffyrdd y air. Y mae Dais yr holl air, o Gonwy i Aberdaron, wed! eiddadgan mewn vestries a thrwy petitions yn gryf yn erbyn taflu'r ffyrdd i ofal y sanitary boards. Nid wyf yn gwybod fod gwahan- iaeth barn obwys yn unman, hyd yn nod ya sanitary board Caernarfon, ar h)n. Y maent yno, oddi geith ychydig eithriadau, yn selog o blaid gadael i'r ffyrdd fod fel cynt dan ofal y plwyfydcT. Ond y mae yna rhyw wendid yn y gadair neu yn agos ati, fel y methwyd a chael cynygiad ar y cwestiwn i benderfyniad. Tybiai rhai o'r ustusiaid mai anwybodaeth o barai i ni ftl trethdalwyr anfou deisebau iddynt; aJ y mae un ohonynt, Mr Farren, yn amcanu eiif goleuo ar y mater, modd y caffo lonydd i enill ei bwynt a cael y ffyrdd o'n dwylaw. Hyderaf, fodd bynag, nad yw y trethdalwyr na'r ustusiaid mor ffol a chymeryd eu dallu gan amcan-gvfrifon o'r fath ag sydd ganddo ef. Gwneir sylw ohonynt hwy,mae'n debyg,mewn man arall; a chin nad oea genyt amser y tro hwn,nid ymhelaethaf ychwaneg nag sydd angenrheidiol i alw eich sylw at gyfrifos ereill, y rhai yrymholwyd am danynt gan ysgrif- enydd Bwrdd Gwarcheidwaid Caernarfon, ar gate y sanitary board. Gan fod yr ysgrifenydd ei hunan yn bleidiol i gynygiad Mr Farren,y maeyn naturiol i ni dybied y gwnelai bob ymdrech i gael allan trwv ffugrau fod gweithio'r ffydd dan y sanitary boards yn well ac yn rhatach nag fel y maeat. Oad beth fu'r canlyniad ? Dyma fel y dywed ef. Y mae'r dreth at adgyweirio'r ffyrdd dan Yr Highway Boatdt yn 7c. y bunt. Y Sanitary Authorities 6te. Y Plwyfydd (combined) 5^0. „ Chwi welweh felly, hyd yn ncd yn ol ei ffugran ef. fod y dreth fel y mae yn lic yn is na's lieill; ond y mae Mr Thomas wedi methu, i ryw amcan nea arall, a dylasai y 610 fod yn 8i, neu 3tc y buaC uwchlaw y dreth yn y plwyfydd ar wahan. Pet buasai Mr Thomas yn dangos swm y dreth ar gyfer pob milldir o ffordd gwnelsai well gwasanaeth, ond ni buasai hyny yn atob el bwrpu. Fel hyn y maent hwy: — Yr Highway Boards lOp y fllldir. Y Sanitary Authorities 16p „ Y Plwyfydd (combined) 6tp „ Y mae y gost o drwsio'r ffyrdd dan y sanitarp authorities, yn c1 ffugrau Mr Thomas, mor uched yn un man a 48p y fiildir. Yr wyf yn cyflwyna yn fryaiog y ffugrau yna i aylw y trethdalwyr, gan addaw gwneyd sylw pellach pan gaf hamdaen. Galwer y vestries mewn pryd, ac antoner ohonynt eto geisiadau neu ddeisebau at yr ustusiaid i erfyn- aml ut beidio liuago'r wlad, yn ol cynygiad Mr Farren, yn erbJD ei hewyllys, i drobwll newydd. AMABTHWB.
YN Y TREN- I
YN Y TREN- I Noa SADWBN. I Arwydd a!cr lawn fod NOS SADWRN. I r BISDBB HEWYDDION I ydyw fod prif Bewyddladuton Uund&Tn yn neill. duo colofnau yr wythnos hon i gofnodi banes bywyd a marwolaeth y pen dienyddwr Marwood. T mae llawer o son am Marwood a'l long drop," a dywedir mai efe a ddyfeisiodd y ffoidd eemwyth hon o ymadael a'r byd-ond nid Marwood a bla y "clod" i gyd. Onid Zeres, gwraig Haman, a ddyfeialodd y drop" hitaligiogimoydeeni-dim llai na deg cnfydd ar hugain o uchder ? Yn sicr, mae'n hen bryd i wlad fel Prydain wneyd i ffwrdd a dienyddio. Gelfgfa ddychiynllyd ydyw, a dyweyd y llciif. Nid anghoflaf byth yr olygfa a gefaia ar^ddienyddiad y tri Ffeniaid yn Mancl' ester, ar foreu Sadwrn yn Nhachwedd 1R67. Y tro oyntaf a'r diweddaf, gallwch be-nderiyuu.-Ocd gadawn bwnc mor adgas am un Ilawer mwy cyd- naws .1'J¡ teimladau, sef, COF-OOLOFN IOAN ASfOS. I Bydd yn dia gan filoedd o ddarllenwyr y Genedl ddeall fod y golofn hon bron yn barod. Fel y mae yn gofus ganddynt, cychwynwyd tauysgrifi id yn uniongyrchol wedi marwolaeth elnhanwyl gyfaill, ac mewn ychydig lawn o wythnosau cafwyd addewldion am dros bedwar rgain punt, a thrwy weithgarweh diflino yr yggrifeayddion daeth 85p 188 3c o'r aiian i mewn. Ond goddefer i ni yn y fan yma ddyweyd fod amryw o'r Uyfrau casglu ag amynt enwau 8C addexldion heb ddyfod i law. Kid fol hyn y buasat I)au Arlon 1Q gwneyd u'i addewidion. Penderfynodd y pwyllgor gael cerf- lun o'r loan, ar farmor gvryn Be er mwyn sier. haD lion peyffaith, gyrwyd photograph ohono i Bufaio, ac erbyn hyn y mae ceiflun campns wedi dyfod i law. Ccfala olwg arno prydnawn heddyw, drwy garedigrwydd Mr Hugh Jones, marble and atone works, St Helen's road, Caernsrfon. Y mae lb Jones wedi ymgymeryd u'r gorchwyl o barotoi y golofn atba an y goaodit y ceiflun, ac nia geliid ymddiried y gwaith i ddwylaw mwy galluog a chymhwys. Ymatallaf rhag ddyweyd ychwaneg ar hyu o brydgan 1 bydd dlwrnod y dadleniad yn lled luau, pan y bydd eyRe I bawb a garo tyned cyn belled a Bryn'iodyn i gael gwerd colofn o barcli i gofladwtiaeth yr hynaws loan Arfou.-Ai gwir a glywaia fod Cynghor Tretol Caernarfon wedi gwrthod cais a wnacd gan Y "SALVATION ABXY" I i gynal eu cyfarfodydd yn y Guild Hall ? A dyma y rheawm, sef fod I I rows" wedi bod mewn trefydd lie yr oedd y "Salvation Army" wedi bod. Wel,arbvy yr oedd y bal tybed, ai ar y "Salvation Arayf" 0! na, dim o'r fath beth ond ar y "mobs" annnwio), pa rai oeddynt yn gwneyd ea goreu i ddyrysn cyfarfodydd yr Army." Tybed yr aflonyddfd ar gyfarfody#d y "Salvation Army" yn Nghaernarfon, tret y oapeli.y Sasiynau a'r Oymanfaoedd P Y mae y Salvation Army wedi gwneyd dirfawr les i filoedd o drigolion ein trefydd mawr. Y maent wedi gwneyd yr hyn y mae Eglwys Loegr, Methodietiaid, Wegleyaid, Annibynwyr, a Bedyddwyr wedi methu a gwneyd; neu efallai y byddai yn fwy priodol dyweyd na ddarfu iddynt erioed amcann gwneyd, set myned ar ol paganlaid ein 11 oourts and alleys," ao ymlid asnawioldeb o lochesau dirgeledlg ein trefydd; a dyma Qynghor Trefol Oaernarfon ofn iddynt ddyfod ft diet i godi "row." Duwiol lawn, onidu ?—Gwelid heddyw ar hyd heolydd Caernar- fon twy nag arferol o arweinwyr blaid Doiialdd. Beth ey'n bod, tybed P Wei, y mae TOSIAID ABPOH TN HOOI AU HAHPAU. I Clywais heno fod "gnat Conserrative Demon- stration" i fod yn mis Hydrof yn y Pavilion, a bod Syr Stafford Korthcoto yn dyfod i lawr i wneyd I I speech I I fawy. Wei, pob croesaw iddo; mae genym bob patch iddo. Efe ydyw y goreu o'r lot. Y ciseyn hen ddysgy bl i Gladstone, ac y mae heb anghoflo y gwerei a gafodd pan yn eistodd wrth draed Gamaliel. Ydyw, y mae y llaid Domidd yn hogi'r arfau drwylr wlad, ac y maent am ym- ladd fel hyd at waed i enill yn ol yr amddiffyn- leydd a gollosant yn 18S0. Ond yr ydym yn credu fod y Bhyddfrydwyr on the alert, coly ca y gelyn- ion /h work 1 adeoill yr hyn a gollasant. Y mae yn lied sicr, cyn belled ag y mae sir Gaemar. foa yn myned, nad oes fawr o berygl; a buaaai yn Ilawer gwell i Syr Stafford fyn'd i rywle y byddai o fwy o ddefaydd na dyfod i air Goemarfol1 I aiter ei ddoniau yn ofer, ac i wastio "powder and shot." 'Does dim petrueder as y pwne. Y mae eiatoddle Mr Eathbone mor gadun a chraig, y mae yn myned yn fwy poblogaidd bob dydd; a chlywais Do. i dylsnwadol yn dyweyd y dydd o'r blaen y byddal yn resyn aflonyddu ar heddweb dyn mor dda a Mr Rathbone.—Kaa yn dda genyf glywed fod Y YANCY UUt wedi troi al'an mor dda fel ag y mae drcs ddcu. ddeg cant o bunnau yn glir tllagat ir Institute ag 7 Mae Mr Lewia Lewis wedi b"d l'i fryd ami, ao wedi gweithio mor egnï ,1 o'i ph'aid er's ihai tlin- yddau. Gwelals yr address a gyflwynwyd i Ar. Blwjdi Penrhyn or ddydd agoiiad y Fancy Pair, ac yn wif addreu br/dfeith dioa ben ydyw. 000 y cweatiwn a ofynwyd i mi fwy nag unwalth ydyw, Paham ycjflwynwyd anerchfad i Arglwydd Penrhyn, tra ma chyflwynwyd anerchiad i Mr Lloyd-Bdwards, i Faer Oaernarfon, nag i Mr Rathbone! Yr ydym yn deall fod Mr Rathbone wedi cyfranu 105p at yr Institute, a bod Maer Oaernarfon wedi rhoddi rhodd haelioncs, yn nhydl Ilewer o'i amser gwerthfawr; ond nid ydym yn cael tod Arglwydd Peurhynweii rhoddi dimai goch. Wei, os feUy, paham y mae ya rhaid gwneyd fel y dywed yr hen ddiarheb, "Cig o un a physgod o'r llaIl" Pob parch i Lord Penrhyn, y mae yr hen foneddwr yn haeddu parch, oud nld w, f yn gwol'd nac 1n r ec.11 pam y mae yn rhaid rhoddi mwy o barch iddo ef gan I rai sydd yn haeddu cymaint o barch ag yntau Ni3 gallaf fi ddyoddef dim byd sydd yn taeddu atjl/mkeyislllj mae gcrmodolaweio'r "bowing and Icrapiflg" I urddasollon y byd yma. Feddywed rhai fy mod yn ymylu ar "Communism;" gal- ewch i hyny fod—'dyw ods yn y byd genyf 11. Ond at y penawd, y Fancy Fair," mae yn dda iawn genyf fod y caniyniadau mor foddhaal. Wei, v sarec sflfaen i lawr yn ddioed. ASTDBONICUS. I
NEWYDDION DIWEDDAR.,
NEWYDDION DIWEDDAR. Cychwynodd Mr Gladstone, yn nghyda Mrs Gladstone 80 (kelodau ereill o'r teulu, gyda chwmni yn cynwys Mr Alfred Tennyson, Syr Andrew a Lady Clarke, ao ereill, ar fwrdd llong o Barrow ddydd Sadwrn, ar fcrda th i ranau gor- llewinol Ysgotland. Bu farw Mr Hugh Birloy, yr aelod Oeidwadol dros Manchester, wedi aflechyd maith, yn el gartref ddydd Sadwrn diweddaf, yn 66ain mlwydd oed. Etholwyd of dros Manchester gyntaf yn 1868. Pa un a gymer etholiad le am yr eUtcddle nid ydyw yn wybyddua eto. With saetbu mewn ymarferiad gerllaw Black. burn, ddydd Sadwrn, taniodd gwiifoddolwr o'r enw James Mattland ar fachgen ieuanc o'r enw Kelly, yn ddamweiniol, gan beri marwolaeth union- gyrchol. Yn yr Iwerddon y mae y Cynghrair Tirol yn cario yn mlaen eu gweithrediadau gydag aiddgatweh parhaus. Dywedir fod Mr Parnell yn dadleu yr angenrbeidrwydd am ddychwelyd mwy o aelodau Seneddol Protestanaidd, fod gan y blaid eiaoes ddigon oral Pabyddol. Y mae achoa tra phwysig yn myned yn mlaen ar hyn o bryd yn Llys Dinesig Llundain. Yr erlyn- wyr ydynt Gwmni y Great Western Railway, a'r cwestiwn mewn dadl ydyw, a oes gan ddyn y byddo parsel wedi ei gyfeirio ato hawl i agor y cyfryw cyn talu ohono y cludiad. Yn herwydd y nifer fawr o beraenau sydd yn ymgeisio am y awydd o grogwr, fel olynydd i Mr Marwood, y mae yr Ysgrifenydd Oaitrtfol wedi gorfod gwneyd yn hyabya nad oes a fyno ef a'r apwyntiad, ac mai y dyn sydd ichwilio allan am un cymhwya i ddienyddio dyn condemuiedig ydyw y eirydd. Chwythwyd tt I fyny yn Chatham, ddydd Sadwrn, mewn canlyniad i waith gweithvyr yn camesod y pibellau nwy. Dydd Sadwrn, canfyddwyd corph boneddwr tua 70ain oed mewn closet yn Ngorsaf Rheilffordd Peniitb. Yr oedd y gwddf wedi ei dori. Yr oedd ganddo yn ei feddiant burap o nodau puml pult a swm o aur ac arian. Ni wyddys pabeth a allasai bed iddo g, flawni hunan-laddiad. Ba farw dyn o'r enw David Mitchell, yn Nhlotty Lancaster, ddydd Sadwrn diweddaf, yn 104 mlwydd oed. Yr oedd yn iach a chryf hyd o fewn ychydig fieoedd yn ol. Oyhuddwyd dyn o'r enw Bichard Pierce, yn Brentford, ddydd Sadwrn, o geisio boddi ei wraig trwy ei thafiu i'r Afon Thames. Y mae y mwnwyr yn ngweitbfeydd haiarn y Gyfarthfa a Dowlais wedi derbyn rhybudd y bydd i'r cytundebau presenol gyda'r melstri ddyfod i ben ar ddiwedd y mis hwn. Bydd i hyn effeithio ar amryw filoedd o weithwyr.
Advertising
ENAINT A PHELENAU HOLLO-,VAT.—Anhwylderau y Coluddion.—Y mae meddyginiaeth y gwnaed prawf ohoni mewn mil o wahanol ffyrdd, ac sydd eifeithiol ryfeidol i symud pob ysmotyn gwenwyn- 11yd o gomwydydd a'u llwyr iachau, yn deilwrg 0 brawf ar ei chymhwytder i dynu allan bob llygredd o'r coluddion. Trwy lwbio yr enaint ya barhaa ar waelod y bol, y mae'r dyoddefydd yn sicr o gae <mwythM. ;erœan8nt na warmatea cure forp;mpie Scrofula Scurvy, Bad Legs, Skin and lood JCtx)? and Sores of all kinds, we can with confidence reeatb. mend CLABKS NVORLD-F-IMID BLooo MIXMAA sold by Chemists everywhere. XEISiBAU LLYSIEUOL KEENXCK AT LADD LLYNGYR. tar Pe bvddai mamau yn gwybid (fwerth Teaenn hyn, fyddai dim an teulu habddynt. Os ydych yn dyoddet oddi wrth ddolur y Pen Anhwylderau Geriawg, Diffyg Treuliad rhywmedd, Qawynwst, a Dolnr y Wvneb TREIWCH BELENI LLYSIEUOL KEBNICK maont yn fychain, 80Q felly yn hawdd i'w eyment a? mdywyn angenrheidiol I aros yn y ty tra ynea I ytLeriiidya.Y xnaent yn cryfbaa y cyfansoddiad as t I ma?nt wow eu trmo gan Sioe?d M wadi eu dadgaal t-<-M?UH'6th?M
I Y GYLOHDREM-,
au hysbrydoliaeth o'r fath arweinwyr anmhwyll ag Arglwyddi Salisbury a Randolph Churchill? MR GLADSTONE. Y mae dymuniadau goreu degau o filoedd o ddeiliaid Prydain yn eiddo i'r Prif-weinidog ar ei fordaith bresenol am adgyfnerthiad corph a meddwl. Llafuriodd yn galed odiaeth yn y Sanedd-dymbor diweddaf, ac y mae yn dra haeddol o orphwysdra. I'r perwyl hwnw, boreu Sadwrn diweddaf, dcchreuodd Mr Gladstone, gyda infer o'i deulu a'i gyfeillion, ar fordaith o ychydig ddyddiau yn yr agerlong Pembroke Castle. Gwelwn fod y bardd Tennyson yn mysg y gwahoddedigion. Mwynhaodd y gwlad- weiaydd enwog y fordaith o Barrow i Isle of Man yn gampua, er fod y mor yn ewrnll a'r awl yn Hed gref a bywiog. Y mae Mr Glad- stone yn forwr campus, a gadawer i ni hyderu ddarfod i'r breezyn iach chwythu ymaith bob pryder a gofalon yn mhell oddi wrtho. riOT-ATIIRAWON CLERIGOh Yn ofer y meddylir am wadu fod yn. y Dywysogaeth ragfam gref yn orbyn penodiad clerigwyr yn brif athrawon ein sefydliadau addysgol. Cyfyd hyn o'n proflad o'r gor- phenol. Yn y Nineteenth Century cylcbredol, y mae gan Mr Kegan Paul, y oyhoeddwr adna- byddus a chyn-offeiriad, ysgrif eangfryd, iachusol, a dyddorol ar "Glorigwyr fol Prif- athrawon." Er fod Mr Paul wedi bod unwaith yn offeiriad, nid ydyw yn offeiriad mwyach. Cydncbydd fod yn Lloojr dueddfryd gref at neillduo ckrigwyr i fod yn brif-athrawon y colegau. Addefa fod rhagfarn oenedlaethol yn fiafr yr offeiriad, ac y eymer y teimlad hwnw amser hir i farw. Ymddengys fod syniad felly yn mynwesau hyd yn nod ymgeiswyr lleygol. Yn ddiweddar, penodwyd prif-athrawon lleyg i Ysgolion Dulwich a Westminster, eithr cymaint oedd pryder y cyfryw am en oymhwys- derau, neu eu siawns am y swyddi, fel yr awgrymasant, cyn yr etholiad, eu bwriad i gymeryd "urddau sanctaidd." Tangos tueddiad collcdus yr arferiad ydyw amcan erthygl Mr Paul. Nid oes angen am addysgu Angbydffuifwyr Gymru yn hyn. Cydnabyddodd Dirprwywyr Addysg y Llywodraeth mai barn ar y Dywys- ogaeth fu ei phrif-athrawon clerigol; a hyn a barod iddynt argymhell mor gryf y priodol- deb o benodi lleygwyr i'r swyddi rhagllaw. Hyderwa y cedwir "golwg ar y ffaith hon yn etholiad prH-athraw Coleg Bangor. J