Y Genedl Gymreig

DRUlSYN, Prlf-fardd Oadeiriol Y Goed wig." 4) 'itadam fardd v Goedwig -'e'th godwyd I'th gadair gerfiedig; J'noddi trofn, ynddi trig-wrth fawredd, I witio dy nodwedd ordeiniedig Uanddulas. LBWIS JONES. Yn gryf fid am wobr gorfiedig,—lo, rho'ea Diuisyn ei odlig Iacb yw'r modd, nid chwareu milt. Y. v Gadair o'r Goedwie." EILYDD ELVVY. I

COM FLOUR. JOHNSTON YDYW T Gonno.—Gyia IIaath,y bwyd mwyaf perffaith i blant. Y maa yn dra rhagorol "—Lancet. Ar werlh gan y Groccrs Taulnaidd mwyaf parchus. Xa chJmerwch eic twjllo. J. a G. Johnston oeddynt y rhai cyntif yo Lloogr i hyshYSD aa i. n 'Ii"1" c w-.i i r.1. n'1. rngynwIIlo vwru I1UUW1 LQI.i¡j,I.U;"Ut.K,.u.u. ".uuu5" n i xum Tramor, ac y mae eu hønwau yo dderbyniol yo mhob porth o'r byd fel sierwydd am y Corn Fioner goren. a ctjmerrrch ar»ll; ac na chymirwch eich twyllo. BEWARE of PACKAGES of INWHRIOIH STUFF purporting to make genuine HOP RITIER3; also preparations and fbids said to contain all the proper- .ieso?HO? BIHERS. ThageatHM is only pai up in very large square panelled bottlos, Dr Sonta's na me .I.,wa in th glass, whit<1 label On one side, with olack letters and green hop cluster; t'neoth-r sidi yellow label with directions is English and German,

NODIADAU SIENCYN ARWYDD- FARDD. [LLYTILTR CYNTAF-I I I Yr wyf er"s amser bcllach wedi drsgwyl l r"37*" I un draethu ei !&i ar bethau a godant dro i dro in owlAA- Van sodi o blaid y 1ü ugJ.tl&Uio""vv. 10- canmoladwy aa yn erbyn y beius; eithr ofer fu'r dvsawv). hyd yn hyn. Gwasanaethed hyny fel rheswm diosfy ngwaith yn esgyn ary "Maen Llog yn Ngorsedd" i ddal y dorian i bwyso cynyrch ac vmjdygiad llenorion, beirdd, a ohantorion y genedl. "Yli Ngorsedd Gyfall 97" yr wyf yn cael fy hun, feUy ni wiw gwingo yu erbyn ydded try da ayhoeddir ganddi, oherwydd mai yr Orsedd Gyf. allwy" yw y court of appeal ucbaf y gellir apelio ato. Gwalth "arwydd-feirdd" (!terald.. bds) yr orsedd hon yw cofoodi dygwyddiadau y genedl, a thraethu iaith yr Orsedd arnynt. DECIIRBUAF GYDAG EISTEDDFOD CAERDVOD. I Yr oedd amryw bethau yn yr Eisteddfod hon yn milwrio yn erbyn iddi fod yn tDir genedlaetbol, < r, hwyrach, fod marchogaeth yr eawad (title) "Ei,. teddfod Genedlaethol Cymru" yn fanteiaiol i ateb rhyw ddyben i'r pwyllgor; ond yn bendifaddtu, ni Iwyddodd yr enwad i wneyd y cyaulliad 111 mor anffodus o'i gael eleni yn ddim byd tebyg i deilwng o'i urddas cynhwynol. Lleol oedd llawer o'r testynau, a'r rhai hyny wadi eu geirio mewn Oymraeg anncalladwy; hyny yw, pan welai yr ys- grifenyddyaddaroddicyfit:ithiadohcnynt. Mae calw "cenedlaethol" ar gyfarfod i wobrwyo ar destynau lleol yn sicr o fod yn anmbriodol. Os cenedlaethol," paham nad oedd cautorion i:nrt!u ein cenedl yno? Galw ar y genedl i roddi cefuog- aeth i wneyd breohdan 161 i'r Sais yw hjn. "Ddaw i ddim," yn sicr. Eithat anymunol oedd y derbyniad oeraidd a gafodd Cor Bethesda ar eu mynediad i Gaerdydd gan yr ysgrifenydd. "Der- byniad oeraidd" a ddywedas; galwaf y geiriau yn ol-eu gadael genddo hebofal o gwbldrostynt ae yntau wedi addaw yn wahanol. Gyda llaw, wrth son am yr ysgrifenydd, ai gwir yw ei fod wedi dyweyd y gallai "gario hyny o lenyddiaeth gwerth ei ddarllen sydd yn yr iaith Uymraeg mewn satchel bychan" yn ei lavy ? Os gwir, paham y neillduwyd y fath un i fodyn ysgrifenydd prif w,l lenyddel y genedl? Os nad gwir iddo ddywedyd hyny, paham y priodolir y dywediad iddo P ADhapus iawn ydcadd ataliad y gadair oddi wrtti y bardd. Gwelaf fod y beirniaid yn dywedyd fod yr awdlau yn dda iawn, ond fod y teatya ya un aiighymhwys i gauu arno. Pa rith o reswm oedd mewn atal y gadair oddi wrth yr awdlwr goreu ynta P Oni ddylaaai y ffaith fod y testyn yn un anghymhwys fyned yn rahell jn ffafr yr awdlau er cyrhaedd y gamp ? Ymddeogys i mi fod yr addefisd fod awdlau da wedi eu dqr- bya" yn myned yn mhell yn erbyn y beirniaid am f.t3l y wobr. Cosbi y bardd am ffolineb y pwyllgor yw peth fel byti-dyma waeth na chrogi dyn ddwywaith. Hhoddi testyn gwael iddo ganu arno yn gosb am fisoedd i ymladd oddi tano, ae atal y wohr er dyoddef y swmbwl hwnw "tan gauu." Wel, druain o'r beirdd fu mor f £ >l a anturio Pry mdrecbfa anffodus hcii Goddefer i mi ddywedyd fod y nifer luosocaf o'r beirdd yn can- mol "LIong" fel testyn i ganu ) n "bencerddaidd" arno. Cofus genvm yr adeg y daeth y testyn allan i sylwudau ffifriol gael eu gwneyd arno fel testyn cimpus gan Neifion, Myfyr (yr hwu oedd ar ganol cyfansoadi awdl arno pa.n ei goddiwedd- wyd gin yrangeu), &c. Peth lIuJIhynod 0 allffodus ydoead gweled ^i Mr T. Mtrohant Wi liams ddywedyd, gyda goiwg ar y traethawd y cynygid lOOp o wobr am dano, fod ei gyd-feirniaid hob gael amser i ddarllen y cyfansoddiadau, ond fod yn dda ganddo ddywedyd fod un yn wir deilwng o'r wobr." Os uad oedd ei gyd-feirniaid wedi darllen y cyfansoddiadau, pa hawl oedd ganddo ef i ddywodyd fod un ohonynt yn wir deilwng o'r wobr?" Os oedd ganddo hawl i hyny, paham nad i wobrwyo hefyd f Os nad yw cyd-feirniaid Mr Williams yn dra gwahanol i bawb beirniaid ereill a adwaenwn, buasent yn taflu y cyfan idio, oher- wydd y dadganiad a wnaeth heb yn gyntal ym- gynghori a hwy ar y mater. Mae rhai pethia ereill y caraswn eu nodi, ond rhaid terfynu ar hyn. Yr amcan yn nodi yr uchod ydoedd er addysg i ni rhagllaw, fel na syrthiom i'r unrhyw amryfusedd etJ. Dened Eisteddfod Ller- pwl a'i thestynau allan at iinwaftb, fel y caffur ameer priodol igyfansoddi amynt. Ya" Eiatedd. fod y tro nesaf. BIBNCIS AKWYDD-I'ABUD. O'r Orsedd Gyfallwy.

REMARKABLE DISAPPEARANCE! I Of tJllJirt from everything By uawg Hudson's Extract of Soap. REWARD!! Parity, Health, Perfect Satisfaction I I its regular daily un

GWAQFOSTIWB. I Yd e*ochdar sionc iar os un cyw,-megya Pe yn magu amryw, Un tro RWya adyn ydyw Cyff ei foft tra caflo fyw. Shoes hog ci geitviog unwaitb,—at osio Teieen i ferch lanwaith Ya Ma *r. dwndwr ei daith -'I1'r geiniog ofer ganwaith. Boar* Kpu BBTW.

0 DAN Y CRYD-CYMALAU: NBCrt DAIR WYTJJNOS MEWN MEDDYGDY ELUSENGAROL YN LLOEGR. I OAtf I FRODOR 0 ARDAL BETHESDA. I I LIoITH IV. I I I Gadewaia y darllenydd, yn niwedd fy llith ddi- weddaf, gyda lnanrlion yr hyn a ganiateid i mi mewn ffordd o luniaoth. Adroddir am un gwein- idog tra hynod yn myag y Methodistiaid yn Nghymru amryw flynyddau yn ol, can ar f; ned i ledyddio baban, iddo ganfod gweiuidog perthynol i'r Bedyddwrr yn myag y gynullcidfa, yr hwn oedd wedi myned yno yn un pwrpas i weled ac i glywed yr hen weiuidog Methodistaidd yn gweinyddn yr ordinhad heno. Yr oedd y eymeriad dan sylw yn bell iawn o fod yn awyddus am roddi tramgwydd i neb, Be mewn modd neiliduol felly i frawd yn y weinidogseth, er gwahaniaethu ohonynt mewn opiniwn. Gafaelodd yn y a an, a chan dafla ei h gaid tua'r fan yr eisteddai y Bedyddiwr, efe a ddy Yr ydych yn gwybod, gyfeillion, fod dirfawr wahaniaeth ihyngom ni, y Methodist- iaid, a'r Bedyddwyr yn ngweinyddiad yr ordin. had sanctaidd hon. Ni wna dim y tro ganddynt hwy and y sesdon fcistern), tya yr ydym ni, y Methodistiaid, yn yrafoddloni ar y gwpan. Ond y cylan a ddywedat ft ydyw, os ydynt hwy yn defn. yddio gormod o ddwfr, neu os ydym ni yn detD- yddio rhy fychan, nid oes genyf ond gcbeithio y maddenir iddynt hwy ac i ninau." Ond at hyn y cyfeiriat drwy yr hanesyn. Os oedd rhai yn cael gormod o fwyd yn y eefydliad dan sylw, a minau yn cael rhy fychan, nid oes genyf ond gobeithio y caifl y meddyg T cyleiriais ato faddeuant, yn gynnint eg mal gan- ddo ef yr oedd a wnelo i hyn. Oud ofer hollol ydoedd gwingo yn erbyny symbylau, rhaidydoedd ymfoddloni i'r drefn, a thewi. Hysbvswyd ligan y wards man mai dyna'r del )gn a gawt:id i bob un a ddyoddefai oddi wrth yr un clefyd a fy hunan. Hawdd y gellir meddwl ddarfod I mi gael fy mrawychu yn fawr wrth ddarbyn y fath hysbys- rwydd. Cyn pen y pedair awr ar hugain ar ol hyn yr oeddwn yn teimlo fy hunan mor newynog, er eyfrauogi o'r ddogn a nodwyd, mor newynog, meddaf, ag y gallwn, o'r bron, fffyta dyn oddi ar ei geffll. Gwir mai nid yr hyn a noaaia ydoeaa cyfran pob un o'r cleifion, ao eta nid myfi ydoedd 1'UDlg un yn yr ystafell a deimlai yn newynog hyd n Yr;ta ei gyfran, fel ag y prawf waith yu nod ar ? bw un aorweddw hob fod yn mhclloddi wrthyf, yn er- fyn ar un o'r nurset ei Bymud i ystafell arall. 11 Pa. ham yr ydych yo dymuuo hyny f gofynai y nurse. Dyna'r paham," ebai yntaa, y. mae pawb yn yr ystafell hon yn gwella yn rhy gyflym, ao o gan- lyniad yn gallu bwyta eu cyfran o fwYd. Y mae arnaf fl eieien fy symudl rbyw ystafell yn yr hon nis gall y cleiflon fwyta yr hyn a ganiateir iddynt, moddy gallwyf l fei gael!" A ehredwyf yn sier mai nid rhyw ddymuniad arwynebol ydoedd hwn o'i eiddo, ond ei fod yn hytrach yn ei ddadgan o waelod ei galon, oblegid cwyno y byddai yn wastad parthed hyn. Yr oedd yn ewyno cymaint, a hyny "byth a hefyd," ftl ag y chwareuwyd tric lied ysmala arno un diwrnod pan oedd yn cysgu. Yn mhob ystafell yr oedd yn hmgian ar v pared restr o bobpeth a gyuwysai yr ystafell hono, megys nifer y gwelyau, matresi, cadeiriau, byrddau, ac felly yn y blROn. Yn hongian uwch gwely pob claf, fel y coflt ddarfod i mi sylwi yn barod, yr oedd papyrau yn cynwys, yn mysg y pethau ereill, pa beth a oddefai y meddyg i'r claf hwnw i'w fwyta. Ond un diwrnod fe symudwyd y rhestr olaf a Dodwyd oddi wrth ben gwely y grwgnachwr bythol hwn, ae yn ei lie gosodwyd y rhestr arall y cjfeiriais ati. Mawr ydoedd y difyrweh achosodd hyn, a'r meddyg, yntau, pan ganfyddodd y cyf. newidiad a chwarddodd yn galonog, gan ddyweyd wrth y claf (?) fod yn dda ganddo ganfod ei lodyn cryfhau cymaint, ond ei fod, ar yr un pryd, yn amheu yn fawr pa un a allai ddygymod a'r hyn oedd ar y daflen a orweddai ar y pared uwchben ei wely. Parthed y ddau glaf a orweddai nesaf ataf, y naill ar y ddeheu ar Hall ar yr aswy, Gwyddel ydoedd un noyagotynydoeddyliall. G-wrieuanc oddeutu tair, ar-hagain oed ydoedd y Gwyddel, 80 yn ol fel y deallais oddi wrtho, nid oedd ondychydig wythnosau er pan "gymerodd iddo ei hunan wraig," a hawdd iawn ydoedd canfod ei fod y teimlo l r nyw oaai wrtD. y traitu ei ioa weai ei garcharu i'w wely mewn amser mor fyr ar ol y cyfryw amgylchiad, heb son o gwbl am yr hyn a ddyoddefai yn gorphorol, set oddi wrth bronchitis. Bu farw yn gynar foreu yr ail ddiwrnod ar ol fy neibyniad i i'r sefydliad. Yr ydwyf yn gwybod yn dda ddigon, ao yn berftiith barod i gyfaddef hyny hetyd, mai rhyw fath o wendid neu fai an- faddeuol ynwyf ydyw goddef fy hunan i gael fy llywodraethu gau ofa, ac yn enwedig felly gan otn y marw; ond yn sicr ddigon, pell iawn oeidwn o allu ymryddhaufy hunan oddi wrth y gwendid crybwylledig, pan edrychwn tua'r gwely aryr hwn y gorweddai corphyn y dyn ieuano. Yn mhen ychydig iawn o tynydau ar ol iddo dynu ei anadl olaf, fe daflwyd screen fawr am dano ef ar y gwely, ac yn y Befyllfa honoy bu am rai oriau cyn iddo gam ei symud, heb son am ei amgeleddu. Cynhir te ddaeth mam, gwraig, a chwaer yr ymadawedig i'r ystafell (anfonwyd hysbysrwydd o'i farwOiaeth iddynt), Be fel merched yn gyfEredin o dan y fath amgylchiadau, hwy a wnacnt dwrw lied fawr, drwy roddi y fath le i'w teimladau. Oud hyu sydd genyf mewn golwg wrth gofnodi y ffaitl hon, act fod y ddwyg nurse yn yr ystafell yr un adeg, a dangosent y gwawd a'r dirmyg mwyaf tuagat y merehed druaiu, a chymerwvd sylw arbertig o byn gan yr oi o'r cleiflon. Nid seth ond amser byr heibio ar ol symud y marw crybwylledig i'r dsxd house na osodwyd claf arall yu yr un gwely, yr hwn, fol ag y cefais ar ddeall yn ebrwydd, oedd yn dyoddef oddi wrth ffltiau. "Mrel." meddwyf wrthyf fy hunan, os oedd pethau yn ddrwg o'r blaen, y maent yn gwaethygu yn awr." Os oedd arnaf otn y marw, yr oedd arnai lawer iawn mwy o efn y "oymydog" newydd hwn. Ond gan y gwyddwn mai mewn meddygdr yr oeddwn, rhnid ydoedd ymdawelu i unrhyw fath o glaf ag y gwelid yn briodol i'w osod i orwedd yn nesaf atar. Y noswaith cryntat a dreuliodd y g*r hwn yn y Ile, gadawodd ei wely oddeutu dauo'rglochyny boreu, gan gerdded i huv ao i lawr, ar draws ac ar hyd, rhw"g y gwelyau, ac oamglch bwrdd mawr a orweddai ar gauol yr ystafell, a'r cyfan, dealler, yn ei gvesg. Gwyliwn ef gyda'r pryder a'r srswyd mwyaf, a gellir fy nghoelio pan ddywedaf mai fy uymun. iadau mwyaf calonog oeddynt ar iddo wneyd ei ffordd tua'r drIVe a gadael y lie, ond yn hyn cefais fy slomi yn ddirfawr; eblegid yn lie gwneyd hynv, ae ar ol bod ya cerdded yn y dull a nodwyd am ugain mynyd cyfan, dychwelodd i'w wely yn hollol roolaidd a threfnus. Ond y mae yn llawn bryd genyf gael ymadael &'r "cyfaill" hwn, gyda dyweyd ei fod mor fyw ag erioed pan adewais i y meddyRdy, a throi at yr Ysgotyn a or- weddai ar yr ochr arall i mi. Dyn ieuanc ydoedd hwn hetyd, a theiliwr, meddai, with ei alwedig- aeth. Nis gwn yn iawn pa un a ydyw gwyr y. nodwyddau," fel rheftl, yn llai o gorpholaeth na'r cyffredinolrwydd o ddynion, ond da yr ydwyf yn oofi;) yr hen ddywediad, y cymerir naw o deilwr- iaid i wneyd un dyn. (Pob parch i'r urdd ddur- yddol, ar yr un pryd.) Ac f gam yn mhellach, a hwnw yn gam Ued bwysig hefyd, a dywedat y cy- merasid "gain a naw o deilwriaid o gorpholaeth y teiliwr hwn i wneyd un dyn 0 laintioli cyttredin, oblegid dyna'r teiliwr lleiat o ran corphyn a welais yn fy holl fywyd. Y gwirionedd ydyw, yr oedd yn ddiarheb.il yn yr ystyr hOD. Yu ddieithriad, o'rbro#, gosodai ddillad y gwely dros ei ban pan ar ymollwng i freichiau cwsg; 110 mor wir a'm bod yn ysgrifenu y ioment hon, buasni new o bob deg yn meddwl with edrych ar y dillad m\i dol geiniog a orweddai danynt. Ond eto i gyd yr oedd i'r Z iccheus hwn un hynodrwydd arbenig iawn, a hyny ydoedd fod ganddo dafod a weithiai mor brysur a'r un felin bapyr 11 a fu erioed, yr hyn a wiriai yr hen ddywediad C/mreig fod "llawer ci bychan yn cario cynffon faWl." Gallaf ddywedyd yn ddibetrus y byddai talod hir y teiliwr bychan hwn ar dro am feum' awr a hanner o bob chwecb, o'r adeg y byddai yn e2ro. "Defni parhaue ar ddiwrnod gwlawog yu wir, ai ddaliai y cyfryw y gvmhariaeth leiaf a'r cyflymdra anghymharol gyda pha un y gweithiai y teiliwr hwn ei dafod. Ac nil yn unig byddai wrthi yn sinrad "ynddi- dor derfyn," ond gallsi siarad cymaint, os nad mwy, 1D wir, mewn piim' mynyd o amser ag a allai yr un fetch yn y wlad mewn chwurter awr, ac yr ydwyf yn barod i wneyd liw het" (fel y dy. we lir mewn rhai minau yn air Fou) nad oeg yr 1m tho't hindicriicr yn y deyrnas allai el ddilyn am ddeiia myuyd. Pa beth bynag ydoedd yr achwyl- deb a'l dygodd i'r lie. credwyf yn gadam mai un o'i anhwylderau mwyat, os nad yn wir y mwyaf, ydoedd nad oedd ganddo ddant i atnl ei dafod am bum' mynyd yn olynol, os yn effro, 1-3, hyd yn nod pe buasai cyllell y cigydd ar gorn ei wddf; a hwyrjich y byddai rhaffi y dienyddwr Marwood ar ei heithaf ya gwneyd hyn. Bum yn rhyfciddn ganwaith, ar ol ymadael i'r He, na boasai yn siarad yn ei gwsff, fel y mae arfer r ai; ond ni ddywedat an wir am dano. ni ciUywais ef yn gwseyd hyny gymaiut ag unwaith. Oodcrhyn oil, aid bit y ,ffi yn fawr, oblegid cefais bftm na ddaetbjrm i'w h:ffi yn fawr, oblegid cefais brawflon amryw weithiau o'r ffaith, os oedd gan- ddo datod Air, fod ganddo hefyd galon/mr, calon, meddaf, yn llawn cydymdeimlad a charedigrwydd. Nid yn anfynych y byddai ganido sylwadau o'r natnr mwyaf ffraeth, oyrhaeddgar, a miniog, a a a" '6L..I_t.A.1A..m'a' pharai el omtiineo lawer caweruuuiuu u w," 3 yr ystafell. Treuliais lawer awr ddedwydd wrth ymddyddan AR ef. Byddai o'r braidd yn hollol anmhosibl oyflwyno i'w sylw unrhyw fater na chwestiwn na byddai ganddo ei fam am dano; Ytt wir, yr ydoedd yn un o'r pemocM hyny ag yr oedd ganddo fwy nag un eyni?d yn ei ben." G*n %dd. pagorweddasal rhywun yn agos ato yn dyoddef oddi thdfflg snadI, y buasai y cyhyw -&.1.. f.1 ddyoddefydd yn cenngenu yn iawr wnuu, »»"»■ ganddo y fath doraeth ddiddiwedd a dihysbydd o anadl i'w hebgor. Ond rhaid terfynu fy Uith am yr wythnos hon, a thrwy hyny ffarwelio ilr teiliwr, gyda dywedyd am dano fel ag y dywed y Sais am ei wlad: With all thy fau to I love thee still." I

TAMA.ID I'R CYMRY, I 0 PIXISBUAH, PA., AMERICA. (4AN DANIEL B. WILLIAHS (DETNIOI, ARFON). Ma GOL.Buaswn yn ddioicngar 1 cnwi am roddi i mi ryw gongl fach yn eich newyddiadur clodwiw i draethu ychydig ar y penawd uehod. Efallai ybydd llawer yn dyweyd fy mod wedi dewis testyn hynod, ond pan ddaw y darllenydd at ddiwedd y llythyr eaiffi weled amcan a dyben y cyfryw. Yr haf diweddat cljwais lawer iawn o son am camp meetings, neu gyfarfodydd gwereyllol, ond nid oeddwn yn deall yn iawn beth oeddynt, oherwydd gwlad hvnod iawn ydyw hon, ac yr oeddwn inau ychydig yn green y pryd hyny, fel y dywedir. Ond pan ddaeth mis Gorphenaf a i wres tanbeidiol i mewn yr haf presesol, clywais yr un gair yn cael ei adrodd, camp meetings. Pen- derfynais fyna gweled pa fath le ydoedd, a gwelaia hysbysiad am un i gael ei gynal mewn lie gwledig o'r enw Oarlington, naw milldir oddi yma. Nid oedd genyf yr un diwrnod i'w golli, a chan fod dydd Sibboth yn ddiwrnod pwysig iawn yn y ..p,meddyliais y buasai yr Arglwydd yn maddeu i mi am deithio ar y Sabboth i gael gweled y camp. Oychwynais o'r ty am naw o'r gloch boreu Sabboth, Awst 12. Groosais yrafonaros ybunt i'r ochr ddeheuol i'r ddinas hon. Oddeutu. can' Hath oddi wrth y bont y mae incline fawr yn eagyn i ben y bryn, JIed debyg (ond yn llawer uwch) i fryniau Bangor. Nid ydyw yr Yankee am gerdded troedfedd os gall wneyd rhyw ddyfais i'w gario, felly y mae yr incline hwn yn hyffod o gyfleus 1 fyned 1 can y Dryn yma. Wedi cyrhaedd y pen, yr oeddwn yn canfod tyrfa fawr yn cyfeii o am yr un Ho a minau. Wedi aros am hanner awr yno daeth y train, ac ymaith a ni dtwy rai o'r Ueoedd mwyaf rhamantus a welais erioed, am wn i; ond yohydig 0 dai oeddwn yn ei ganfod, a hyny o dai a welais oeddynt yn ffermdai wedi eu gwneyd o logs. Ar un llaw yr oedd perllanau mawrion, ac afaiau mawrion fel yn fyw ar ycoed; aryllaw arall yr oedd meusydd corn-dyma olygfa hardd, mae hwn yn tyfu o bedwar i naw troedfedd o uchder. Cyrhaeidais y He am un-ar-ddeg. Yr oedd genyf oddelitu tianner milldit i'w gerdded o'r orsaf, a chan ei bod yn bur boeth yr oedd hyny yn waith go galed, ond yr oeddwn yn cael evsgod coed ar hyd y ffordd, a choed o dan fy nhraed, ac yr oedd hyny yn galondid mawr at ddiwrnod mor bo,th. Wedi dyfod at y lie, yr oeddwn yn meddwl cael myned i mewn, fel pe bawn yn myned i ryw goed- wig arall ond yr oedd yn rhaid i mi dalu 10 cents (pum' ceiuiogt wrth y poith. Wedi myned trwodd, yr oedd y goedwig ya llawn o bob], a basgedi mawrion yn llaw pawb o'r bron, pa rai oe'dynt yn llawnion a bob path i ddiwallu eu perchenogion. Wrth edrych ar iynt, yr oeddwn yn meddwl fel y byddem yn myned at lan y mor yn Yr hen wlad Mae y lie hwn yn meddiant y Mathodistiaid Wesleyaidd hyn. Nid ydwyf yn gwybod pa nifer o erwau ydyw yn breseaol, ond y mae yn lie mawr, ac y mae amryw dai coed pryd- ferth a glan tufewn i'r ti,, pa rai qydd yn Hawn. ion yt hâf. Tua chanol y tir yr oedd pabeH eang wedi ei chodi at y pwipas, yr hon a gynwysii oddeutu 1800 o bob' fcYr oedd yr eisteddleoedd yn rhydd i bawb, fel y maent yn mhob eglwys a chapel yn y wlad hon, gan hyny cymerais fy sadd. Yr oedd y babeU yn llawn o bob cenedl, rhyw, lie iaith, ond methais a chanfod yr un Cymro tufewn i'r lie. Ar yr esgynlawr yr oedd nifer o bregethwyr, ac yn ea mygg yr oedd bosoddiges o dalaeth Ohio, yr hon syid yn pregethu y Gair gyda nerth anarferol, bonedliges dai, a golwg wrol iawn ami, a Hais fol organ ganddi; enw lion ydwedd Mrs E. S. Oliver." Dechreawyd yr oedfa foreuol gan un o'r enw "V. H. Brown," yna canwyd emynau o "Swn y Jubili," a chanu gogoneddus oedd yno hefyd; yna pregethwyd gan y Parch T. H. Ooltioner, oddi ar JJeut. xxxii. 31. Gallaf ddyweyd yn ddifloesgni fod y bregeth hon yn un o'r rhai goreu a glywais erioed. Am hanner awr wedi un yr oedd cyfarfod eglwysig yn cael ei gynal, neu rhywbeth tebyg i "seiat fawr." Yn y cyfarfod hwn yr oedd amryw ferched a meibion yn dyweyd eu profiadau, ac yn wir yr oeddynt yn llawn tun nefolaidi hefyd. Y peth darawodd fwyaf o syndod i mi yn y cyfarfod hwn ydoedd gweled dyn du yn codi ar ei draed ao yn dyweyd ei broflad, 8e yn wir yr oedd yn anhawdd peidio chwerthin no wylo wIth ei glywed yn siarad, oherwydd' y maeut yn dyweyd geiriau mor ryfedd, eto yr oedd ei broflad cre yddol yn enyn tan yn y gynulleidfa. Am dri o'r gloch yr oedd Mrs E. S. Oliver yn pregethu, a chymerodd ei thestyn oddi III Pedr v. 6. Wedi darllen y testyn, dywedodd ei bod hi >■ edi bod yn pregethu yn yr nn lie a ChymTo yn Oincinnatti, Ohio, enw yr hwn ydyw, Chidlaw. Ac yr oedd y parchus bregethwr yn dyweyd ci fod wedi bod yn rhaddi tro yn ei ben wlad enedigol (Cymru) amser yn ol, ao yn dyweyd pa le byn&g yr oedd yn myned yr oedd Beibl i'w gaol, pub aelwyd yn meddu ar Feibl, pawb ya darl en y Beibl, plant yn dysgu y Beibl, no yr oedd y Baibl yn brif lyfr gan y CymlY, meddoi ef. Ac yr oedd yr hanesyn yma wedi effeithioynfawr ar y fenyw hon, fel y dywedodd, Cymru faoh yw y Jwlad lie mae y Beibl yn oael parch. Oymry ydynt y bobl y mae y Beibl yn brif beth ganddynt. Cymry ydynt y rhai sydd yn caru moesoldeb a chrefydd. Gadewch i ni, yr Americaniaid, fod yn debyg i'r Cymry," Wel, Mr Gol., nid oeddwn yn delI pa beth i'w wneyd wedi clywed y fath ganmoliaeth i'n cenedl nl, yr oeddwn bron wylo gan lawenydd. Nid oe -d y foneddiges yr. deall fod yno yr un Cymro tufewn i'r lle, feHy yr wyf yn creida nad oedd j'no ddim math 0 weniaith, fel bydd rhai o Bseson yr hen wlad yn ei wneyd yn Eisteddfodau Cymru. Ond, er cymaint oedd fy llawenydd wedi y canmol, yr oeddwn yn goifod lLeidwI am y canuoedd Cymiy oedd yn y ddinas hon nad oeddynt ya mynychu yr un addoldy, nao yn talu parch i'r Sabboth. Trueni ydyw meddwl am y miloedd Oymry sydd yn y wlad hon yn diraddio eu hunain a'u cyd- genedl, ac os collwn y goron sydd genyfe yn bresennol, anhawdd fydd ei chael yn ol. Yn awr rhaid tynu tna'r pen, gyda dyweyd fod cyfarfod (ran y plant yn cael ei gynal yno ar ol y bregeth. Yr oedd digon o ymborth i'w gael oddeutu y 11e, a mawr oedd y gofyn am dano hefyd. Yr oeddynt wedi dyfod ar gefn eu ce ff) I iu ac yn eu cerbydau o bellder mawr, yr oedd yno rai ugeiniau o trerbydau yu y lie. Bu y tamp yn psbau am bymthegcos, a gallaf ddyweyd yn rhydd'lod yno bregethau gwerth eu clywed hefyd, a diamheu y bydd i mi fyned i un eto yn fuan. Wrth weled y bobl yn d,fod o bob rhan o'r wlad, yr oeddwn yn meddwl am yr amser fel y byddai yr Iuddewon yn cyrchu tua Jerusalem i'r wyl fawr. Yr oadd pobpeth yn cael ei gario yn mlaen yn weddaidd tn- allan i'r babell, a swyddogion i edryoh ar ol y Ile. Ni welais ddim allan o'i le tra bum i yno. el, terfynat yn bresenol, efallai y bydd genyf lythyr eto yn faan.

"ANFARWOLDEB." I Testyn Cadair Eisteddfod Maldwyu, 1883. I l BBIBKIADAETH TAPOIOS. I (Parhad o'r rhifyn diweddaf-) Ooronuy.—GeUir galw cyfansoddiad y Daraa hwnyn "awdl englynol," am fod yr euglyn yn teymasa ar ei gyd.fesurau ynddi gyda llaw uebel. Oeir ynddi ryw dri neu bedwar o'r mesurau mwyaf etholedig ereill, yn ddamweiniol; ond yr englyn a'r cywydd sydd yn gwneyd i tyny gorph yr awdl. Mae yr iaith yn lied ddifrychau, a cynshanedd yn profl fod yr awdwr yn feistr trwy- adl ar ei chylrinion. Er hyny, wrth roddi llawn ddigon o ffrwyn iddi, gollynga ambellline11 tasw a llac o feddwl o'i law, fel yr un ddiweddol yn yr englyn hwn:- Is rhyw eisien athosol.-dyua fe, Fel dan faich parhaol, Mewn dewr aidd yn myn'd ar ol Anrhydedd angenrheidiol." Rhail i ni achwyn eto mai golwg hynod o gyfyng a gymerodd "Goronwy" ar ei destyn. Yu at- benig dysgwyUaeem iddo ddechwu yn y dechreu, drwy gysegru rhyw gyfran i'r Bywyd hanfodol sydd yn wreiddyn a ffynnonell anfarwoldeb pob bod arall. Ond ni cheir yn yr awdl gymaint a chyfeiriad at y Bywyd Dwyfol nao at anfarwoldeb angel ychwaith, yr hyn sydd yu ein synu, yn neiliduol wrth fod yr awdwr yn fardd mor dda. hhydd lawer mwy o arbenigrwydd nag un o'r Ileill ar yr ystyr ail-raddol a roddir i'r gair anfarwol- deb, sef anfarwoldeb amserol-anfarwoldeb enw a gwaith, fel y mae hedyn anfarwoldeb ein natur ni yu blaguro mewn awydd i hynodi eu hunain a rhagori ar eu gilydd yn chwareuon y plant yn gyatal a gorcheatgampau arwyr. Cymer y bardd, i ddechreu, olwg ar farwoldeb ein bywyd pie- senol: Gwybyddus yn mysg beddau-eia byd ni, Yw bol nerth gau Angau, Na bu neith neb i'w wanhau, Ond y north gawn dan wyrthiau." Wedi cyfeirio at y fynwent a'r bedd-feiui, pa rai Sy lawn o hysbysleni" am fuddugoliaethau Angau, dengys mai yn "rhanol" yr "huuwn" yn y bedd-fod yr enaid yn mwynhau aDfarwoldeb tra y mae y corph yn malurio yn y llwch. Fod y dymuniad am au. farwoldeb yn blanedig yn ein natur a ddesgrifla yn bradychu ei hun yn ngwaith Eginyn y dyn, ar dw' Gar fynych gorS.o'i enw" ar feini a choed, &c. "Mae'n egwan"'ymenwogi-a'i bleser Yw blysiog gelf-dori Maen neu bren, er mwynhau bri Wna'i fteutyi anfarwoli. I I Yr un duedd drachefn yn dangos ei hun yn y dyn mewn cyflawn oed, megys y milwr, o gamp-faes Trane "Adawadref yn ddidranc. Ef yw'r hwn heb lwfrhau IIroa ei wlad roes aelodau. < < A phwy na chenfydd y ftawd Yn unol a'i aniauawd ? Ar ei fron, er ei fawrhau Deil i osod ei dlysau, Ac er ei glod càr gludaw Ei gledd yn ei fniq law. Ac am y cerflunydd ysgrifena,- Hir foliennir cerflunydd,—enwog yw Mewn gwaith gwir ysblenydd; Tra'i holl gynion yn llonydd, Sawddamor i'w farmor fyrtd." Mae meithder y "dernjrn sydd yn cyfeirio at an- farwoldeb o'r natur uchod yn ddinyetrio), hwyrach, i'r cyfartaledd a ofynai gwahanol atweddion y testyn yn nherfynau y 500 llinell, ond gin ei fod yn hynod o dda, mae yn ormodedd macideuadwy iawn. Wedi't cwbl, nid yw anfarwoldeb amserol ond cysgod neu ardeb o'r uu byth barhal," am yr hwn y mae Dyn drwy gyfnod einioes, A'i let am anfarwol oes; Ar ei daith, gwr ydyw ef Yn crwydro mewn cur adref." Dengys fel y mae bywyd y gwanwyu yn cyfodi o gwsbeddrodol y gBuaf, yu awgrymladol o wan- wyn anfarwoldeb yn adgyfodiad y corph i ninau :— Daw'r addewid o'r ddaear-am ail oes I ami un ystyrgar, IASW y nef 'roes feillion ar 0 dan draed dyn i drydar." Eto, mai gair Duw sydd wedi gwneyd y ffaith o fywyd tu dtaw i angau yn ddiamheuol, tie mai yn raddol iawn y gwnaed y dddguddisd: Yehydig o fibchiadau-Brwyddol, Roddwyd i'r hen dadau, Lawer oes, er eglurhau. Eu tynged hwnt i angau. Yn dywyll dan len diiiu,—hob un haul, Bu eu nen am oesau; Ond ing a hynod angau—y Dnw.ddyn Ar ben ei elyn wnai'r wybr yn olan." I Adgyfodiad Crist yu ddinystrol i allu angau a ddesgrifir fel hyn:- Yn brawf o'i Dduwdod, Hwn nid arhosai mewn daear isorl Er rhoddi creulon eirchiou i'w warchod, Ni fynai rwymau yn fwy na'r amod Bu idinerth y bedd hynod,-ag a lwedd Anfarwoledd y nef ar ei waelod! An;au'n awr, yn fawr ni fydd,—y gallu Gollodd yn dragywydd; Pob clo dyrys, drefnus drydd Agoriadau'r Gwaredydd. Hanes Crist sydd yn sierhati-dilyniad Ail einioes i ninau; Illeibiaw ei Han, i'a bywhau, Daw A'bidwr bywydau." Ond mae yn bryd i ni bellach ddirwyn ein sylw. ftdau i'r terfyb. Yr ydym yn mheil oddi wrth deimlo yn anffaeledig wrth benderfynu rhwwg "Sylldremydd" a "Goronwy." Mae yn bosibl, pe rhoddid y ddwy i'w clorianu gan feirniaid oraffaf y genedl y ceid hwy yn dra rhauedig-rhai o blatd y Daill ao ereill o blaid y Hall. Gwyddom y gellid dwyn rhesymau lied ymddangosiadus o du pob un. Gwelsom cyn hyn resymau gwych yn cael eu dwyn i osod allan ragoriaethau cynyrohion gwael, nes bron ein hargyhoeddi o'u rbagoriaeth uyd nes aem i'w darllen, fel yr ydym yn llwyr argyhoeddedig er's talm nad peth i'w resymu yn gymaint ag i'w deimlo yw rbagoliaetn cynyrchion fel hyn. Mae calon yn meddu yr hyn a ellir alw yn reddf feirniadol, yn llawn mor angenrheidiol i wneyd cyflawnder mewn cystadleuon fel hyn ag ydyw peu wedi ei ystorio a rheolau traddodiadol, a gallu i gymhwyso y eyfryw yn ddeheig at y pwne a fyddo mewn llaw. Lie y byddo y cyfar- talrwydd rhwng dau gyfansoddiad vu gwneyd y o bwjBJ eu cyferbynindau o ddiffygian a rhag. oriaethau yn anhawsder priodol yn unig i anffnel- edigrwydd ei orchfygu.ein hvmwared ni bob amser fydd yragynghori a'u ch waeth bersonol ein nunain; ac os na ddygwydd i'w dyfarniadau gael adsain gymeradwyol yn nealltwrinetha ch"8eth y geuedl, wrth reawm dylai y chwaeth genedlaetbol edrych allnn am gynrychiolydd gwell. Wel, with gy- mhwysa y rheol uchod at y cynyrchion presenol, i ni, y mae awdl Goronwy yn rhagori yn ddiam. heuol ar eiddo "Sylldremydd," er cystal yw ei ua ef. Mue y diweddaf, hwyrach, yn cymeryd golwg llawn mor eang ar y teetyn; ond o fewn y c lch y cyfvngodd Goronwy er hun iddo, mae perthyn- asolrwydd cvd-ddilynol y materion, llyiuder yr ymllithriad o r naul tater rr iiall, amlder ergydiou gweiraid athrylith faiddonol ddiamheuol yu rhoddi ntwydd. dtk bywyd ar ei linellau, a'r bywyd hwnw yn tatddu o nodd bywyd y wstyn, fel y mae yn gadael bywiocach a dyfnach argraph ohono ar ein meddwl niniau wrth eu darllen. Mae y pethau hyn yn nghyd, tybiwn, yn elfenau rhagoriaeth yn awdl "Goronwy ag sydd ya rhoddi hawl iddo i'r anrhydedd arbenitr o eutedd yn N.-balair Powys, yn M&chynlleth, 1883. Ar air a chydwybod." I TAFOLOO. I

AT PEETHDALWYR SIR GAERNAR- FON. OYDWL&DWYR,Yr ydych oll ya telmlo, mae yn ddiddadl.fod ein tretbi yn ddigou trymion,a llawer mwy na hyny. Ychydig ftynyddoedd yn <1, pan oedd masnach yn llwyddiaauue, nid oeddid yn teimlo gymaint o anhawsder i gyfarfod a hyn, ond er pan y mae cyfyner masnachol; y mae hyn yn dyfod adref i'r byw at gannoedd ohonom. Ond y cwestiwn ydyw, Ai nidoes dim i'w wneyd tuag at leddlu a rheolaiddio y baieb. hwn ? Rhywiodd,y mae rhyw bynciau newydd yn dyfod i'r golwg ag y tybir fod angenrheidrwydd am eu cael, ac ni bvdd modd eu caet oad drwy eu goeod er y trethi. TJbir na bydd yr yehwanegiad ond ychydig, a bod 1 yr amcan yn werth yr aberth ond drwy fod y&hwanegiadau yn dyfod o hyd o hyd, y mae y baich yn myned yn fawr. Y mae yu ddiamheu fod y wlad yn dysgwyl llawer wrth Fesur Llywodraeth Sirol.yr hwn a ddysgwylir oddi wrth y Senedd; ond y mae yn ddiamheuy "byddwn am rai blynyddoedd cyn dyfod i deimlo ei fod yn rhoddi llawer o waredigaeth. Ond y mae un peth y gallwn ei wneyd yn awr,heb help na Llyvrodra tth na Senedd, ac heb oedi amser, yr hyn, a'i wneyd yn effeithiol, a roddai gtyn lawer o ollyngdod, a dyna ydyw Edrych i mewn yn fanul i bale y mae arlan y trethi yn myned, a pha fodd y dyfayddir hwynt, a ckoAw gwvliadwrimth fanwl ar y gwahanol fyrdiau, ere., sydd yn eu gwario. Y mae yn wir fod gan bob trethdalwr hawl i edrych dros lyfrau ei blwyf,&c., ond fe gymerai gryn lawer o amser i rywun cy. ffredin yn y He cyntaf i ddeall y cyfrifon, ac wedi hyny i fyned drostynt yn fanwl, ac oherwydd hyn anfynych y mae un trethdalwr yn cymeryd mantals ar y gallu hwu a roddwyd iddo. Pwy sydd yn mhob plwyf a fedr roddi cyfrif pa faint yw cyfauswmohoJ) drethi y plwyf at bob achoa, heb son am olrhaiu y trethi hyuy drachefn hyd at y modd y defnyddir hwynt. Y mae gwneyd hyn oil yn dipyn o waith, ac yn waith sydd yn gofyn tipyn o pymhwysder i ymgymeryd ig ef, ond yn bendifaddeu y mae yn waith y mae angenrheid- rwyd l aahebgorol am ei wneyd. Ymddengys i mi, gan hyny, mai y ffordd effeithiol i wneyd hyn fyddai ffurflo cymdeitbai wirfoddol o'r trethdal- wyr i'r dyben 0 ymgymeryd a'r gwaith hwn. Gellid gwneyd hyny drwy i drethdalwyr pob plwyf ethol un neu ddau o gynryehiolwyr o blith y dynion goreu a mwyaf deaHus a feddant, ac i'r cyarychiolwyr hyny gyfarfod mewn lie fel Caernarfon yn Gymdeithas y Tretndalwyr, a chymeryd mesurau i chwilio i mewn yn dwj adl i'r hell fater. Byddai hyn ynddo'i hun yn fantais fewr i wneyd i'r cyrph sydd yn gwario yr arian fod yn fwy gofalus, ond heblaw hyny byddai gan gymdeithas o'r fath yma fantais i roi atalfa efieith- iol ar bib gwastrdf diangenrhaid, ac i roi awgrymiadau pa fodd i gario yr amcanion yn mlaen yn y modd mwyaf ddiwastraff. Ymddengys fod pobl synwYlo1 Porthmadog Wo di ffurflo cym- deithas o'r fatri yma yn Ileol, a bod y gymdeithas hono wedi gwneyd gwaith mawr eisioes, a gall fod o fendith fwy ond iddi barbau. Y mae genyai fyrddau ysgol, byrddau prif ffyrdd, byrddau lleol, byrddau pwarcheidw>>id, 80 ynadon. ac y mae y rhai hyn oil yu tynu o'r trethi. Gall y bwrdd mwyaf ffyddlawn a gofalus yn fynych gael cy. northwy i fod yn gynil, ond nid oes dim a etyl ddi- efalwch a gwastraffi ond i'r trethdalwyr gadw gwyliadwriaeth fanwl, ac nid wyf yn gweled y gellir gwneyd gwyliadwriaeth effeithiol ond drwy rvw ffordd debylt i'r gymdeitbas a awgrymir. dan hyny, os yw trethdalwyr sir Gaernarfon yn teimlo awydd'ysgafnhau;eu beichiau.bydded iddynt gvmeryd y mater hwn i w llaw eu hunain, a'i wneyd yn effeithiol ae o ddifrif. Ac nid oddi ar antur yr wyf yn gwnevd y cynygiad. oud oher- wydd amryw amgylchiadau sydd wedi dyfod dan fy sylw o bryd i bryd. Yr wyf yn teimlo yn ar gyhoeddedig fod yn hen bryd i drethdalwyr sir Gaernarfon ddeSro i edrych pa fodd y dygir eu hamgylchiadau yu mlaen. Bellach, yr wyf yn cyflwyno y mater hwn i'ch sylw chwi. Os ydych chwi yn teiuilo fod'angenrheidrwydd am dano, cefnogwch hvn drwy aipyn o lythyrau yn y Genedl a manau ereill, a thrwy hyny gell r dyfod i gyd. weled ar y florid i gyellwyn. 03 nad ydych yn teimlo yn werth gwneyd rhywbeth o'r fath, ni b'dddim i'w ddyweyd ond fod sir Gaefnarfon "Fel asvn esgyrniog yn gorwedd ihwng dau bwn," &c.-Yr eiddoch yn ffyddlawn Llanrug, J. E. JONBS. j

LLANGOED, MON. Y TBETHDALWYB A'R FFORDD FANVR, Oadwydfesttl eglwys y plwyf hwn ar y 30&ic. o'r mis diweddaf, o dan lywyddiaeth y Parch Dt Davies, person y plwyf, ac ymgynullodd yr oil j f prif drethdalwyr yn ngnyu, er mwyu cymeryd o dan eu hystyriaetii y cynygiad a wnaethpwyd ja ddiweddar gan rai o warcheidwaid Bwrdd Undeb Bangor a Beaumaiis i gael rhoddi yr oil o'r gwananol blwytydd a enwir rhag llaw o dan eu hawdurdod eu hunain. Mae y rhybudd a rodd- wyd allan, ar ol gorphen &g uu ran o sir Gaor. narfon, yn myned lhagddo i enwi, yn yr ail le fod y dosbarthiad i gael ei alw yn ddosbarthiad ffordd fawr JJ<iHg»r a Beaumaris," i gynwys plwyf. ydd Llandegai ac Aber, yn nghyda'r cyfryw ranau. o blwyfydd Llanllechid a Bangor ar nad ydynt yn gynwysedig yn nosbarth unrhyw fwrdd iechyd parthynol l dref, i gyd yn sir Gaernartcn." Ac hefyd plwyfydd Llanddaniel-fab, Llanedwen' Llandysilio, Uanfaii-pwllgwyngyll, Llanfanaa, Llangadwaladr, L anflaftugel-csgeiflog, Llangoed, Peumynydd, Pentraeth, Trefdraeth, Lliinsadwru Llangristiolus, yn ughyda'r fath ranau o blw yfydd Lianfaes, Llanflliangel Ty'n-sylwy, Llauiestyn, Penmon, Llandegfan, a Llanddena a'r naa cynwysir mewn unrhyw ddosbarthiad bwrdd iechyd perthynol i dref, yr oU yn sir Fon. Bwriedir i'r cynyg hwn gael ei gymerai wyo a'i gadarnhau Jgan uatiuliid heddwch Brawdlya Trimisol Beaumaris, yr hwn a gynhelir ar yr 17eg ohydrefuesat. Yn awr, y canlyniad a fydd i.yn: Set, fe synyddir treth y llordd fawr gymaint fel naa gwyr neh eto ddim pa faint a tydd. Diswyddir yr hen overseers i gyd, ni chedwir yr ua oaonynt byth mwy, ac lii chaift dim un ffermwr cloddi tipyn ar y treth, megys ag a geir yn awr, trwy weithio efo'i duycion d'i droliau ar y ffordd. Aphenodiryn lieyrheu overseas rywun gan yr ustusiaid heddweh, rhoddir cydog mawr i hwnw, ae efallai i un neu ddau wr boieddig arjll o tano, nesyraiff hi yn y diwedd arnom yn was dan was," ae mi a dynaf fy hot i bob un o'r boneddig. ion hyn 08 y cadwant y tfyrdd yn y diwedd yr in gronyn gwell, os eystalg ag ydynt yn awr. Nid siarad mewn tywyllwch yr ydwyf, ond y mae y drefn hon wedi troi allan yn fethiant perffaith mewn amryw fauau yn Lloegr yn barod. Er enghraipht, yn Cumberland. Ocdwyd treth y ffclrd:1 fawr yno, o dan y drefn newydd hon, o bump ceinieg ya y buiit, yr hyn oedd treth y ifordd yno o dan yr hen drefn, hyd ouid aeth i fyny dros hanner coron yn y bunt; ac yr oedd y ffyrdd yn myned ya waeth, waeth, po fwyaf y codid y dreth Pender. fynwyd yn y diwedd, drwy gostau ac ymdrcch mawr, i fynu cael dychwelyd yn eu liolat, o dan yr heu clretn, ac y mae y ffyrdd YIIO heddyw yn 111awfr gwell nag oeddynt 0 dan y drefn newydd, er nad yw y dreth yno yn awr ona pump ceiEiog Mae digon, oes, a gormod, o dretui o lawer ya barod ar y wlad tclag y mae. Yáyw, mae'r wlad yn gruddfan y mynyd yma o dan y trethi trymion sydd yn gwasgu arci! Nid oes neb yn cWJuo dim byd am y ftyrdd, oddi gerth rhyw un neu ddaa o wyr ag sydd wedi cael eu siomi yu eu dysgwyl- iadau gan etholwyr Mon lie Arfon. Yn awr, y cynghor ag ydym ni yn ei roddi i drigolion yr holl blwyfydd a enwyd uchod yw hyn, bydded i bob plwyf alw festri gyfreithlawn mor fuan ag y bo lUoad, a rhodder y mater hwn yn eglur o llaen y bobl. Os y byddant)11 bwriadu gwrthwynebu y dretn newydd hon, yna arwydded pob un ei enw ar bapyr yn ei herbyn, a bydded i bob festif benodi rhyw ddou neu jchwauego bob plwyf i fyned a'r papyr hwnw ganddynt i Fangor, ar ryw ddiwrnod a nodir eto, ac o'r hwn y rhoddir rhybudd mewn rhif,n dyfcdcl o'r Genedl, pryd yr ydys yn bwriadu ail ofod y mater hwn o flaen v gwarJieidwMd, ae felly rhoddir eviletisdra i bob plwvf ddyfid yn mbeu.osy bydd galwad am dan- ynt, i loddi rheswm ctrostyut eu nuuaiu pauam y maent yu gwit- wynebu y drefu newydd hon o barth i'r ffyrdd. Bobt eir Fon! Cofiw(:h beth a tu'r canlyniad o gael Undeb Bangor a Beaum:trin Cofiwch fel ag y codwyd y trethi wedi hyny A phwy a gafodd y budd a'r llethad oddi wrth hyny ? Ai'r tlodion? Nage. Gwjliweh rhag i chwi ayrthio i'run cyffelyb amryfueedd ag a wnaethoch yn amser Undeb Bangor a B\1v.umatÍs, ouide bydd yn editar genych. Deweh i ni gael rhedai un hwb iawn efo'n gilydd, ac yna ni a awn a'r maen i'r wal, ac a srawn v ifordd fawr yu rhydd i ni ein hunain. TBETHDALWH

Polt bwddonUeth i'r Geruil i'w chlfebio fel kn: EiftouTdd," Caraarvon. M ?.MA.« y CYhooddir M?hM*t bM? ??MytMMy.uT o eced ,,th, pfinda., =. Sea, && Am delommu, ymofyner rr Cyhoedd- wp. _———

PBIODAS T_ T'1. T Parch Ezra Jones., RhOS, a ause (put Bryn Eglwys, Corwen). Esm fedrus i'T lodnvy-a ddenodd Hvnaws fun glodadwy; A'i hoff dad, yn safadwy. Am en hoes, t'u rhwymoi hwy. jegWawr!-InaiwrmWnsyn,-ydyw; ond Gwelwch hwy 'u dau, fechgyn Os craffwch, chwi haerwch hyu- Deiteyddwch yduto deudiyn. Iddo ef a'i lonwedd Ann-eiddunat Ddaioni yn mhobman; Bho'i eu hoes fyddo 011 than rw Hion oU o hyn allan. AttFOtf. Wedi myn'd wel, dyma hf,-yn siwr 'n awr Mae Ezra'n y rhwydi le, 'n deg arafwyd di Yu union gau wêll Annie. Chwareu têJ i'w ohariad hi-am dy ddal, Am dy ddwyn a'th ddofl; Wdl done am dy hoelio dl, Hat! rhoddwch Hwre iddi! Dcwh<t gM! duwieMU—!u*wa mawr I'th [e«meirio weithiau: '• Tn hawdd lawn, hwynt hwy, 'n ddi-au, Lethid a serch-ddarlithiau. Ond dacw eneth dAv, heini',—un dydd, Yn dy wir foddloni; Onid Beth dy galon di Yn wynias o flaen Annie? Yn hollcl ce'st dylidallu,-ar Annio Gwirionaist wrth garu; Ond camp, gyda merehe1 cu, Byweut, yw peidio d'rysu. Wet. hafaidd oes heb glefyd-fo fchwi,- Rbyw fucbedd hob drletyd; Bywlu Dawn hedd, byw'n lion o hyd, Yn ddyfal byw i ddeufyd. Dtan»f a f'och da-i eraid,-heb gur, j Heb gwyn mo ocliennia; Ond byw, mewn llondcr di-baid, wneoch fel anwylisid. Hwyl anwyl gaffo'ch cil-inau-iraidd, A charwch eich gorau: Ond wir, ymdrechwch, eich dau, Ochelyd myn'd o'ch hwyliau! Byw bo'ch yn hir a thinon,—ie, byw Nes bodyn rhyw ditflon Nain a thaid, hob gur no thdi, Yn chwareu gyda'ch/fryrion. Xlaarwst. KLFTN.

"GOKOHWYL CALED YDYW HYNY." I "CyBwynedig i Mr Robert Roberts, Maes Gwyn, Bryn EgIwys yn lil, ar ei waith yn biiuo y Bardd eisieu "pwt o gan." I Anwyl gyfaill, maddelllml Fad mor hir yn canu can, Gorchwyl caled ydyw hyny Pan yn mholl 0 Gymru lin Dylai'r bardd lod yn y mynydd, gyda glenydd ddvfroeid glao,— Min y moi, a llechwedd brotlydd- Dyna'r lie i ganu tan. Kit gall eiddil awen ganu Yn nhrybini mawr y drf: KyWd a dwad, pawb yn weddi- Am yr uwchaf pawb i'i let: Un yn gwaeddi Tatws Nawydd New Potatoesnerth ei geg: Hwnt un orall, yn ddig'wilydd, Floeddia Herrings "—yna rheg. Un hAn wratpr yn gwaeddi Oyeters "— "Oysters, O. sters," nert,li eiphen, Arall draw yn bloeddlo Eloattrt," Wr Ilall yn gwaeddi "Toisen Wen," Owaadder nesa, Uoikie pocbie," Rhyw ddiod oer mewn beria drol: Nid yw'r Saeson cas Ii sosi Yn meddwl dim ond am eu bol. Dyna dduw y bobl yma,— Hwn addolant hwy o hyd,— Beth i'w yfed, beth i'w fwvta, Ydyw'r oll sy'a myn'd &lu bryd; Dyna ydyw'r oil o'u fancy I'w glythini ni r'oDt saib: B/ddat weithiau yn rbyleddu Mor angerddol yw eu rhaio. Sat y dichon bachgen gann Mewn rhyw estron wlad iol hyn, Tra mae'i delyn wedi 't chrogi, A'i lygaid gl«s gan ddwr yn llyn, canulu wir—mae'a hawddach wyltl,- Wylo hirneth ddydd a noa: Colli dagrau wrth adgofio Hen gyfeillion boreu oes. Cofio yr hfia gwtnwd unig— Cwmwd oer Bryn Eglwys Ial; Br nad yw o ran Ai diwyg Ond y tloiatdd lawa a gwael: Eto i gyd mae ynddo swynion Sy'n glynu wrth fy e-rntd gwaa A bydd glanau 'r Híln Forwynion B»r,h i mi 'r anwylaf lan. In btgwlaa-y Saie. GLASPRTS HUOHEK. I

GWILYM ARDUDWY. I Qvyl a mwyn yw Gwilym -wyl.-heb neb I Yo ail "ddydd y gylchwyl Ei ddoninu thg, bob egwyl, A- fon If. hw, L I EDMTOTDD. I

TIIE-A-THODD AID—BEDD-AEGRAPH I ISLWYN. (Uptadleuol yn B steddfoi CieriJyddJ Wele hnn-anedd Ialwyu awenol, I II gwlad fu'n addurn, -Bupail defnyddiol 1 ddefaid IOSH,—Batdd hyf, dowiaol, o ddawo arwrnidd awen eryrol 01 ogwan wyrai i gweg cynharol, Saif ei awenwaitb, trwy rym tafonol, To tywyd annifiiol—pan fetha v vmn ddvwevd uaix i'w ca'mol! FDUTOYDD. I

Temporance seems on the inarease, if we may judge by he extraordinary demand for the Montserrat Lime Juice: over 100,000 gallons being imported annually. Thi Lancet sayBi—"Ihe Montserrat is purest, and we osunsel tt e pnbiio to drink it. As a rule, Lime Juice is partieu ar daring the summer, a far mere wbclesome drink toan any form of alcohol. We haw subjected tuo samples of the 'Lime-Fruit J nice' of the Montserrat Company t, full analysis, to teat its quality aad purity. We have found it to it in sound condition and entirely free from adulteration." iiOXTSBRB AT Lime-Frnit Juice and Cordials. Limeta or Pure Lime Juice Cordials, Aromatic Clove, Strawberry, Baspberry, Sariaparilla Pinehapple, Jargonelle, Peppermint, Quinine, 4c. B HMN? AT TB Uu A'S OTMA.-PBLNSAU DANT T Lt?w A Qunmm D* K=G ATM lAn.-Ni e»arj 9'0-yn UaW o ArUn Byw ya y Menan oIodfaw.' ayn, u- 0'r oylw,,ddAU nivreidibl a roddir yn Th??<? .a- fta y Mtwir tyt" atyct mown hysbyid gan. "?b.ddhy.,Il.bb..fy. eah ,h..dd Mt'feddyBtaiMth -4diogqM oMa cyaym? ,-aoetreitido1a 11.. Ol anawyi aéráu Ji Iau .'r CylU, bydded fD Y flaxf^Ogi u .? yr Iu ad, ?''y??°??''?'?"' c yn Y Pen, Poenyn yr Y.p)'dwnh'ler C'efydddroa yr hoU?trph. Annrhneddrw?d at Fwjd, nm yn un o'r wv anwahanol «y8yU»ol a urn fg 1T6<B?° '?St N«d Dant T Uew?eynwysit Mhelemn Dr IQW, drwy ei W-Ithk. -MHV., Ian (y peirtant pwysioaf o ran ei flwyddogaetQ'r ar. !b::r=.rrU: ==:r'd tdthrwy d nno i'r syl?edaau (iryfh"l a roddirei ynady adnewydda yr boll gon>h, gan gadw y rhanira pwysical YD Y cyØwr.,ofJDoH afcrnaa <wflawn Ieobyd. Gwerfiair Iran bob FittiWd mmu obaue 11 40 a 80 ?r

NI DDYLAI YR ARWYDDIOIT CAW. LYNOL GAEL EU HESGEULUSO. Y mae yr flechyd yn d,h,ou gvnt f d b 1. der ysMfn yn y yil., y b?.. -!Igf,' i?, e?Mth? ar yr lfoU g >rpa, Ran gym,?ryd i mewn yr arenau, y* am, y panerws, &c.ya wir, yr holl gyfandrefu cbwar- enol, m y mae V dyoddefydd y trenUo byw7d truonUH nes Y bydd ian?es roddi rhyddhad oddiwtb ddyodM. t;?)!)-m?Mr y? ati?,?hYd y.I '? an- h?detan <-reiU; ond os bydd i'r d»rUenydd ofya iddo ei hunau y ?.. iF--I, bydd yn ?'? i b??n. dedynn va uu a\ yw et ei bun yn ua o'r dyod.le wyr Aoea crenyf boenau nou anhawsder mewa ana 11u M ol b?,yt?f A o" yna deimUd trwm, poeaua. yn cael ei ddiiyn Kan iarweidl-dra t A oeg gall y llygaid arliw meiyn J A oes yina lysnaledd tew, glynol, yn ymgoa(?lu o Kvlch y gums a'r dauneld ya y boreumi, ya cael el ddiiyn (ran anbytry.lt Aywy tafoi yn groenedis: t Aoesynabuenynyroehr Aoesyna deijUad 0 lawendec o irylehyrochr dd«, fel pe.byddai yr arfuyn mwyliftut Aoeaynn lol-rwymoidt A. oe9 yaa fattio bensyfidando.-i neu benysgafii'ter godi yn sydyn o satlo orweddolt A yw y rhodiadau (j«rejw«j)»'r elw lei.od yn brlri ao wedi eu lliwio yn firit, gyda gwadiod A y w y bwyilyn ymchwyddo yn faan ar ol bwyh, yn cael ei ddiiyn gau wyntogrwydd neu gyfo^iad mvy o'r eyllal A oo yna lynyeh guriadi ealonl Gall y gwahanol nrwyd'Uon byn beidio bod yu tireoenol ar yr un amser. oud y maent yn poeaydioy dyoddefydd 0 ryd i Dryd fel y m:ie yr aileehjd arswya- lawnyn enlll tir. Os bydd y yn un 0 hir barhad.bydd yna bc-syohiad syeh, haciox, YiI cael dddyu yn mhen ychydia gan bas-boeri. Pan fyddo y dyoddefydd yn ddwf a iawn ya yr aiiecUyd y mae y croon v gwiB?u cwedd ll,( wyd. ?,dr, -? y m*e y dW7)aw? a'r tr-d yn f,?, uddio ?4wyL, oer 41.4iol, Fe! y mae yr au a'r ?h?od yn dyfod yn fwy-fwy a?ch, y mae oenau y gewynwst Y" yimldangea. »o y mae y arm- a? 'S?'y?'?r?y?'U''d?8%?erbyn yr dri: hwylder artdtnlol olat. ochreuad yr h,7 bwn yw di1ïvg t/euliad, a gwDowm bychau o'r feddygin- i.?thb,i.dol vroud yrna "hyd, 08 eymeir hi yu at ddchreuad. Y mae afit?esigrwydd mwyafrif fod 1 r afiecbyd gvslei ,wlo'r iiwyUwn a? ya briodol ya cl ddechr3uad, pan n yn bryd Y'h d'y?g ? f,d?;gi.. d,I,,lLr,u a, hTd hyd n,)(T ..di iddo gYlueryd f, t gt"ol 8rof, Iyl?(i p 6.u acfec y !ddyginiuetn gy- Faddns nea y byddo pob olion o'ifi,,hl ,Il eu "Ymull Y, llwyr, nes I', awydd at fwyd 4dychwelyd, ao i'r peirii^nau tceudol g.. h"dforu 1 sefylUa iah. F'fSdyS?th ?i'crM'f ao"p?eit)?ol«f at yr anijwvider f!oadu.? hwn yw"sEl(jmL? CUM?TfVE SfmjP," dar^ariaeth lysieuol --Ihi, gan yr holl ?,??yuwyr a' ?w?rthw r meddyglniaetU drwy y byd, a chan y perch- enogion. A J. Wbitu, 21, l,r?iug ;,d ?..?.ad, Lg,"ch! EM. Y mae y Syrup hwn yu ergydio at wraldd yr ,Ie,by n ymfld, wreiddyn a ehangen, allan or ?y?m?ddiad. Gotynwch :'cn aeryUydd aia "a?UEL'H UCH.A-HVE S?RUt' Y mM y "elgel's Svmp and Pids" gwihoaeddot ?'rReuiatt A. J. White. Li.ite,l. Ll;wodretb, eydd gy-ylltiol Ph-r) potel a b.cs. Byd(I day f- id&n o Jybyran a dderbyn- A g.-II ? 'L "r y J"f !l l82, oddi w,th f.d,lygo? enwog yu y wW hoao ya tystio i deilyagdod ein meddy&. iaeth. Yi fnasai y boneddiijion hyn vn peryglu ea eymeriad- an eu hunain trwy cymeradwyo nwyddaa diwerth, ao ni fnaoetit yehwaith yn gwneuthur yr ailpoddiadau a galyn oni hi am en gwybodaeth n'r Iaith — ?, Dtl?, Upi.rbidg,, Holmfirth" Y ao eich Garatiye Syrup yn gwnrthu yn hyaod ddi, ac fa rhoddi pob boddlonrwydd." W. Wilken«ou,'Ru8hdeu,Hi»h»in Ferrore:—"Yr wyl yn canfod cynydd parhaiis yn y gofyniadau am y inamtiol mwsof, yr hyu a ddeogys ei fod yu cael ffafr gan y bobl" J. M Clennell,.52, Derby-street, NewoastleYr wyf yn gwybod am achoaion, yu y rhai yroedd, nid yn nnig wedi Ileddfa, ond wedi iicliaa yn woithredul, ar 01 pi arfer "1& ddau neu dri mis, Georjo Drnrp, Sonthwsil"Er l mi fod ya werth- wr mtddyginiaethau breiutc-bol yn awr, dco3 ddeg mlynedrf. ar huaia, eto nid wyf va gwybod am y fath werthu ar uu feddygiuiaetli a'r hyn a gsfais ar eicf; mcddyi(¡il1"th cllwi, "'0 y mw, amryw bsrsouaa w.¡oi fy bysbyao o'r lies sydd yn deillisw oddi wrtbo, DJ" wett fy mnwd yu Lincoln yn gyffelyb. Y mae V gworthiant yn hynod." Thomas Millar, WAneBfild :-ICY mie cich m°d1- y^iniaetbau wedi rhodli pob boddlonrwydd yn y gy" mydogaeth, ae mai amryw o fy nghwameriaid yu siarad yn uchel am Mothnr Ssigal'ii vrnp." Win. Flower, Beceles Xii yw yn arferiad -evo i gymeradwyo unrhyw feddygiaiaeth frf intebd i fy nghwei/ii;riaiil. Mewn aehosiou tiriini ohon) bob n.ms,r y mae genyf ah da i'w ddyweyd am Hjthar Ssig-il gofynir m fy marn." P. S. Billard, Hooton Bagsett: Yr wyf wed cyfirfod ag achosion bynod 0 iacbad trwy gpmJ~^ 8.01'a Syrn?, acyr wyf yn ei gymoradwyo i ty hcla gwsmeriaid. G. H. White, 29, Commercial-street, Mouu.t;1 Aab Gallaf yu bi;r3onol dyatio i deilyagdod e:ctl m.dd vginÍ<:wth&'1." J. Fiah-r Eiisbury, X P.S., 3, High-street, Gmew am Yr wyf wedi cymeradwo Seig-1 Syrup oddi ai fy mbroliad nnigol, a phorthynant iddo deilyagdo i ya ddiamheuel." W. S. GIM8, Friockheim" Y mae braidd yr osig fead ?"eth freintebol bur yn y farohnad. fOIot,i:1 f¿o!;Te; y mae y gwerthiant ar eich Sjrap ya cal ei gyB« M ei deilyngdod i hnn. y mae weai creo rhy, Samuel J ones. Holywsll Y mae wedi creo rbY" fed,iodam,yu y gymydogaetli hon. Henry TiifEe, Waterloo Place, Londonderry » r wyf yn ami wedi derbyn adroddiadan ffafriol am dano. oidi wrth boi-souaa sydd wedi ei arfe, fol yr wyf j'n l gymeradwyo ar bob cyirif pan 1 goiyuir am rhyw I tuagat y camdreuliad." j