Y Genedl Gymreig

Kid ydym yn gyfrifol am syniadau ein yohebwyr.

BWRDD YSGOL CORRIS. Fonehdioion",—Y mae agos i dair blynedd bjllach er pan y mae y hwrdd uchod wedi ei osod wrth ei gilydd, ae o ganlyniad, ei dymhor bron ar ben, a'r amter wedi dyfod i'r tretlidalwyr, &c., ystyried a ydYllt wedi cyflawni yr ymddiried a roddwyd iddynt yn effeitliiol. Nid ydym wedi digwyddgweled dim mewn ffordd o adolygiad ar eiwaitlinac hyd yn nod unrhyw adroddiad o'i weitlirediadau amgen ul1'r hyn sydd yn dyfod yn raddol i'r golwg fel ffrwytli, a graddol iawn y mae I hwnw wedi ymddangos. 3Iorfuan ag v gosodwyd ei jorteman wrtn eu giiyaa, cymcroaa i syLW anigylchiadau ardal Aberllefeni; mewn gwir- ionedd, i gyfarfod ag amgylehiadau yr ardal liono y ffurfiwyd ef ar y pryd, ac am hyny yr oedd yn naturiol iddo droi ei sylw i'r cyfeiriad hwuw, tie felly fu. Barnwyd fod yn angenrheidiol cael ysgoldy yno mewn lie canolog a chvfleus, BllWyd am hir amsev yn paratoi y ffordd trwy geisio cael gafael ar y lie eyileus. O'r diwedd fe brynw\ d lien gapel y Methodistiaid gan Mr R. D. Pryce, perchenog chwarel Aberllefeni, am bris hynod o resymol. Y peth nesaf ydoedd tynu i lawr ac adeiladu, a dwyn y lle i ffurf gyfleus i gadw ysgol ynddo. Cymerodd hyny lawer o fisoedd i'w ddwyn yn mlaen, ac oherwydd rhyw amgylehiadau gwybyddus i'r bwrdd, lawer iawn mwy o amser nag a fuasai yn angenrheidiol. Ond yn mis Mai diweddaf fe agorwyd yr ysgoldy, mawr ydoedd ein disgwyliad am weled rhywbeth sylweddol yu cael ei wneyd o'r adeg hono allan. Hyd yn hyn yr ydym wedi disgwyl yn ofer. Wrth fyned a dyfod ar hyd a lied yr ardalnid rhyw nemawr llai o blant sydd i'w gweled yn chwareu ar hyd yr heolydd, sef rhai mewn oed eyfaddas i fyned i'r ysgol. Mae yn wir fod hyny i raddau pell yn profi mor yehydig o werth y mae trigolion yr ardal yn roddi ar addysg i'w plant, pan y mae lie neillduol wedi ei ddarparu i'r pwrpas hwnw, ac ysgol-feistr galluog yn dyheu am weled ychwaneg ohonynt yn dyfod to i gael Oil dysgu. Nid ydym yn gwybod a ydyw y bwrdd yn bwriadu rhoddi yr adran orfodol mewn grym ai nad ydyw. Y mae yn beth diflas iawn i'r tretlidalwyr yn gyffredinol feddwl eu bod yn darparu moddion addysg i blant pobl nad oes digon o enaid ynddynt i weled ei worth, ac y mae yn ofnus mai yr unig feddygin- iactit effeitliiol ydyw i'r bwrdd ymwroli a gosod yr adran orfodol mewn grym yn ddioed. Pe eaffai rhyw un ei gymeryd o flaen yr ynadon a'i orfodi i dalu rhyw bum' swllt a'r costau, deuent i weled ar unwaith mai rhatach fyddai anfon y plant i'r ysgol na'u eadw gartref. Yn y cyfeiriad hwn yr ydym yn teimlo fod y bwrdd yn ymfoddloni ar haner gwneyd ei waitli. Os edrychwn i gyfeiriad gwahanol dracliefn yr ydym yn gorfod creclu yr un peth. Gwedd anorphenol sydd ar bob peth o gwmpas yr adeilad. Y mae y buarthau o flaen yr ysgol yn hynod 0 anrhefnus ae anorphenol, yn debycacli o lawer i gwrt moeh na: Julie i blant chwareu. Yn wir buasem yn pryderu snt y gallai plentyn chwecli neu saith oed ddod o'r fatli laid heb gymliorth. Y mae yr un peth i'w weled oddi mewn. Ychydig amser yn ol digwyddodd i ni daraw i mewn, yr oedd y llwcli a'r baw yn drweh. dwy fodfedd ar y llawr mewn rhai manau. Y rheswm a roddid am hyny ydoedd fod y bwrdd yn rhy gynil i ddarparu hyd yn nod off rynaui'w lanliau. Nid oedd yno ar y pryd gyniaint a brush llawr. Aethum yno draohefu gyda chyfaill tua thair wythnos yn ol, ae wrth edrych rliyw bethau, gofynodd un ohonom i'r ysgol-feistr, onid osdd gan y plant gopiu. Yr ateb a gafwyd ydoedd, nad oedd ef wedi gweled cymaint a drop o ink yn yr ysgol er y dydd y mae yno, er iddo amryw weithiau hysbysu y bwrdd o hyny. Oddiwrth adroddiad Arolygydd y Llywodraetli hefyd yr ydym yn canfod amryw bethau ar ol ag sydd yn peryglu grant y tro nesaf, bydded y llwyddiant y peth y bo, megis absenoldeb y rheolau (regulations, %c). A ydyw gofalu am bethau fel hyn wedi ei ymddiried i l'yw berson unigo] o'r bwrdd (neu i'r ysgrifenydd), nid ydym yn gwybod, ond os ydyw y mae yn ymddwyn yn aniieilwng iawll. ae yn gosod yr ysgol-feistr dan anfantais bwysig, sydd yn sier o droi yn golled sylweddol iddo. Un rheswm yn ddiamheu ds fod pctliau yn cael eu gadael yn y sefyllfa y maent ydyw cynildeb y bwrdd ond byddai yn dda iddynt gofio fod yn bosibl iddynt wrth gynilo, dan rai amgylehiadau achosi mwy o golled. Y mae rheswm arall yn cael ei awgrymu, sef nad yelYIV y bwrdd yn teimlo cymaint o ddyddordeb yn yr unig ysgol sydd gandJynt fel bwrdd ag y maent mewn ysgolion eraill. Y maent yn dWYll cysylltiad a hwynt, ae nid heb sail. Gofynodd cyfaill yn ddiweddar i un o aelodau y bwrdd, lIe sydd hefyd yn perthyu i bwyllgor ysgol heb fod dan arolygiaeth y bwrdd, pa beth ydoedd yr inspector wedi ei ddyweyd yn ci report. Nid ocdd yu gwybod dim am ysgol y bwrdd, ond yn gwybod y manyliou yn nghylch y llall. Yr oedd hyny i raddau pell yn dangos diffyg dyddordeb. Priodolir y dift'yg dyddordeb hwn gan rai i'r ffaith fod y bwrdd yn teimlo ei fod yn gweitliio dros Erdal nad oes un cysylltiad uuiongyrchol rhyngddynt a hi, mwy na'u bod yn byw yn yr un plwyf. Pa both bynag ydyw yin- ddygiad ardalwyr Aberllefeni wedi bod yn ei berthynas a manteision addysg yr ardal, gan fod y bwrdd yn bod ac wedi cymeryd y peth mewn llaw, hwynt-hwy gan hyny sydd yn gyfrifol am ei gario allan yn effeitliiol. Nid ydyw ond ynfydrwydd bellach iddynt edliw mai fel hyn a'r fel y gwneir yn Ngliorris, fel y elywir rhai o'r aelodau yn gwneyd weithiau. Bydded iddynt sylweddoli yr ymddiriedacth y maent wedi ymgymeryd a hi, a'i gweithio allan costied a gostio. Byddcd iddynt drefnu o amgylcli yr ysgol yn y fath fodd ag y byddo yn hyfrydwch gan y plant fyned yno, a'i dodrefnu oddi mewn yn gyfryw ag y gellid disgwyl fod yno addysg effeitliiol yn cael ei gyfranu. Ofer ydyw disgwyl i ysgol-feistr mwy na rhywun arall allu gwneyd ei waitli yn effeithiol heb yr arfau priodol at hyny; ae y mac yn bosibl iawn i ysgol-feistr gael angharictor oherwydd llesgedd y rhai sydd yn ei lywodraethu. Y mac diffyg dyddordeb a gofal ar ran y llywodracthwyr yn dueddol i ddigaloni a lladd ysbryd yr ysgol- feistr i weithio, yn enwedig os bydd ganddo ryw ofal am ei gymeriad ei hun a'i lwyddiant yn yr alwedigaetli. Y mae yn ymylu ar anonestrwydd mewn bwrdcl ysgol neu unrhyw allu cyffelyb i gyflogi dyn ar amodau neillduol heb roddi iddo ar yr un pryd bob mantais sydd gyrliaeddadwy tuagat ddod i fyny a'r amodau, ae y mae yn rhy ddrwg i mi yn y cyffelyb anigylchiadau orfod teimlo an- fantais oherwydd esgeulusdra un person o bosibl. I Sion Chwahec TEG.

Y CYNGIIERDD YN Y PAVILION. I1 ONEDmoiox,—u dan y penawa ucnod ym- ddangosodd llythyr yn y rliifyn diweddaf o'r Genedl, yn cwyuo fod Cwmpeini y Pavilion am gael cyngherdd ar yr un adeg a chj-farfod pregethu Pendref, a»hyny yn opposition i'w cyfarfod liwy. Gallaf sicrhau Mr J. Aluu Roberts (a phawb arall y perthyn iddynt wybod) na feddyliodd y directors am foment am eu cyfarfod pregethu, ae nid wyf yn meddwl y rhaid i Mr Roberta a'i gyfeillion ofni llawer na bydd ei gynulleidfa yn agos yn debyg i liyny fyddai y blynyddau a aeth autheihio. Ond dylai Mr Alun Roberts gofio fod gan y cyhoedd a phob enwad arall, cystal liawl ar-v Nadolig ago sydd gan Pendref. Gallasai y dieithr dybio nad oes gan neb liawl n Ngliaernarfon i gynal na Chynghcrdd, Cyfarfod Pregethu," na dim arall, ac mai i Bendref y perthyn y "Nadolig a'r Groglith! Y maent er's llawer blwyddyn bellach wedi monopolitio yr unig ddau ddiwrnod feddem fel gwyliau cyffrcdinol, fel nad oes un chance i neb arall yn y dref gael unrhyw gyfarfod heb fod yn euog o sathrn ar foditin y cyfeillion hyn. Dywedai cyfaill wrthyf y dydd o'r blaen eu bod unwaith wedi meddwl am gyfarfod yn eu capel ar y Groglith, ond pan glywodd rhai o aelodau Pendref hyn, daethant ar frys a rhoisant ar ddeall iddo yn bur fuan "mai Pendref oedd biau y Groglith," ac nid oedd ganddynt yr unhawli gynal eu cyfarfod ar y dydd crybwylledig. Gofynaf i Mr Roberts, pwy sydd yn euog tybed o'r "yspryd hollol anfoneddigaidd" y sonia am dano yn ei lythyi-" Nid wyfyn eredu y deillia rhyw lawer iawn oles trwy lnsgo y Cyfarfodydd Gweddio Undebol" i'r ymdrafodaeth, ac mae lie i ofni oddiwrth yr yspryd a arddangosir yn y Hythyr dan sylw, na chafodd y cyfryw gyfarfodydd y lie priodol ar feddyliau ac ysprydoedd y rhai a gymerasant ran mor flaenllaw ynddynt!! No Monoplv.

I EISTEDDFOD PENYGUOES, A'R ARIAN GWEDDILL. r onedhigion,—Wn i ddim yn iawn y modd goreu i ddyweyd gair ar hvu. Y mae pwyllgorau Eisteddfodau wedi myncd mor bengaled, rywfodd, fel y mae yn anhawdd iawn peidio myned yn gas wrthynt yn aml. Ac y mae pwyllgor Eisteddfod Peuygroes, wir, wedi myned i dir mor bechadurus nas gwn i beth ddaw ohonynt, a llawer llai yr arian gweddill sydd yn nghoffrau neu logelli rliywrai, os ydynt ar gaol hefyd. Nid yw'r Eis- teddfod a gynhaliwyd yno yn 1872 wedi gwneyd 40p o avian clir, ac yr oedd hyn yn wneyd da iawn mewn Eisteddfod leol fel hon ac os cawsont eu hau mewn tir gc ffrwythlawn, y maont o lianer cant i driugain punt bellach. Ond synwn i ddim, o ran hyny, pe clywn i eu bod wedi cymeryd y goes er's talm, y maent yn bethau mor anhawdd eu cadw gartref; ac yn wir, y mae swm da 0 bethau eraill i'w cael yn gyfnewid am danynt. Wrth gwrô, cliymeiwn i lawer a dyweyd, na hyd yn uod meddwl yn iawn o ran hyny, fod neb o'r rhai oedd yn dal gafael ynddynt wedi gwneyd peth felly; oblegid Dr Williams, Bethesda yn awr, ydoedd y trysorydd, a Mr G. Lewis, Penygrces, ydoedd yr ysgrifenydd-gwyr da eu gafael bob amser, mewn arian beth bynag; a damwain fawr fu, fel y mae yn digwydd i'r goreu weithiau, os medrodd neb yn lladronaidd eu cael oddiwrthynt. Wel, paham na synet ti, ynte, glywed eu bod wedi cymeryd y goes, ac na welid yr ail olwg arnynt ? 0, 'doeddwn i yn meddwl dim byd o hyny-gwelod amryw o lytliyrau wedi eu hysgrifenu yn eu cylch ddarfu mi, a dim byd yn tycio o hyny wed'yn. Dyna'r cwbl. Wel, faint o amser sydd er pan fu yr Eisteddfod ymi yn Penygroes ? Chwe' blynedd i'r Pasg nesaf. A glywyd dim gair o'u hanes byth er hyny? Naddo, am a wn i. Yn lie v rhoddwyd yr arian yina yr amser hwnw ? Tybiais glywed mai yn y Banc. Yn y Banc y maent eto? Nid wyf yn gwybod. Oni ddylid cael gwybod ? Dylid yn sier. Oni ddylasid rhoddi arian fel hyn mewn tir mwy ffrwythlon? 'Does dim dadl am hyny. Oni fuasai hi ddim yn well defnyddio arian fel hyn tuagat ffurfio ysgoloriaeth yn Aberystwyth? Yn hollol felly. Neu ynte gael Eisteddfod eto yn l'enygroes, a defnyddio yr arian at hono? Yr wyf yn hollol gydweled. Wei, er mwyn rhoddi cychwyn gydag un o'r ddau betli yma, gan bwy y mae yr arian, a pha fodd i'w cael ? Dyna'r drwg! Pe buaswn inau yn gwybod hyn, gallaswn wneyd rhywbeth end yr w) f yn methu yn lan a ehaol dim o'u lianes. Hyderaf y ceir goleuni llawn ar hyn, ac na raid i neb yrnholi yn eu cylch o hyn ailan, onide bydd rhaid defnyddio yr adran orfodol, er eu dwyn i dir mwy priodol, a thawelu meddyliau y rhai sydd yn petruso llawer yn nghylch eu tynged a'u llwyddiant. A. B. C. I

CYLCHWïL GERDDOROL I LEYN AC EIF- IONYDD. u Foxedwoion.—Gyda hyfrydwch y darllenais amryw lytliyrau yn y Genedl yn cymhell sefydlll cylch wjl gerddorol i LCYll ae Eifionydd. Yn y diweddaf gwelaf fod hyny wedi cymeryd lie trwy anfon cylch-lythyrau at ryw bersonau yma a thmw. Atolwg, frodyr eymivynasmar, paham na fuasech yn gwneuthur hyny trwy roddi hysbysiad mewn rhyw newyddiadur, fel y gallasai fod yn fwy cyffrcdinol ac anenwadol. Yr wyf yn digwydd bod yn byw mewn ardal ag y mae llawer o gantorion yn perthyn iddi; ond ni chlywais son fod neb yma wedi cael y fraint o dderbyn cylch-lythyr. Yr wyf yn credu oddiwrth a ganlyn mai Methodistiaid oeddyr oil o'r gwahoddedigion Cymerwyd i ystyrineth a fyddai rhyw gysylltiad rhwng y sym- udiad ag enwad neu gilydd penderfynodd pawb na byddai, ond yn unig mai Methodistiaid oedd yn cychwyn y symudiad." Felly wir, mi feddyliwn liiai er mantais iddynt hwy mae y gylchwyl gyntaf i'w chario yn mlaen, oherwydd o'u llyfrau tonau ae emynau hwy mae yr 011 o'r tonau a'r emynau wedi eu dewis. Paham na fuasent am y tro mor hunanymwadol a dewis nifer o donau sydd yr un fath a'tt gilydd yn llyfrau y gwahanol enwadau? Yr wyf yn teimlo yn ofidus iawn fodsymudiad mor bwysig a dyddorol wedi ei gychwyn mor unochrog. Os cerir y gylchwyl allan yn ol penderfyniadau y pwyllgor, bydd yn euwadol iawn mewn rhan. Fel gwelliant yr wyf yn gostyngedig erfyn ar y pwyll- gor gweithiol i alw cyfarfod eto trwy hysbysiad, neu gylch-lythyr i bob arweinydd canu trwy holl gapeiau ac eglwysi Lleyn ac. Eifionydd, fel y caffo'r gwaith da hwn gael ei gychwyn ar raddfa mor eang ae anenwadol ag y mae yn bosibl. Us Hoff 0 Gylciiwvuau Cbiiddokol.

PLANT YR YSGOL SABBOTIIOL. Parotowyd y syhvadau canlynol genyf i'w dar- Ilcii yn Nghyfarfod Ysgolion Do3bartli Dinorwic, a gynhaliwyd yn Gorphwysfa, Llanberis, Tach. lleg. Yr oedd y diwruodhwuw yn un o ddyddiau mwyaf drycinog y flwyddyn hon. Yr oodd mor auffafriol fel na ddaeth ond ychydig o gynrycliiol- wyr yr ysgolion at eu gilydd. Gau fod yn angen- rheidiol cael barn yr ysgolion ar y cynllun, penderfynwyd ar i ni ei anfon i'r Genedl Gymreig fel y gallo yr ysgolion gael y fantais i'w ddarllen yn fanwl, a ffurfio eu barn am dano. Penderfyn- wyd hefyd fod trafodaeth fanwl arno yn y cyfarfod ncsaf, yr hwn a gynhelir yn Cefn-y-waell. Hyderir y bycld i'r ysgolion ei gymeryd o dan eu hystyriaeth a dWYll eu barn am dano i'r cyfarfod hwnw:— Wrth ou cymeryd yu cyffi'eduiul, y mae dau Og i'w gael ar blant yr Ysgol Subbothol, a'r ddau yn dra gwahanol, ac yn wir yn anshydweddol i'u gilydd. Y mae y ddwy olygfa i'w c!UIel eyn iddynt fyned uwcblaw bod yn blant, yn neillduol felly y bcehgyn, Yn yr olwg gyntaf, gyeliwynol, ceir hwynt yn blant bach hynaivi ymofyxigw, bywiog eu deall, a gal1uog eu meddylÜm. Ou,l w,?? id<ivnt ddysgu darllen yn dda, ch,??l on codi i'w Beiblau—y ii6(l uchaf y mae yr Ysgol Sab- bothol, mewu inoilu uuiongyrchol, yn d (F al o'u blacn;- m.r fuun ag y cyrhaeddant y uM hwn y mae golwg ..]I i'w chaeluryrun plant. Y mac y bywiogrwydd r ll.f,. yii y. ll.i,, l.we?, a'r hynaw3edd yu colli i raddau mawr, a hunanoldeb yn cymeryd ei le ae yehydig mewn cydmariaeth sydd yn myned rhagd iynt mcwn gwybodaeth a diwylliad meddwl. Ontd yw hyn yn ymddangos yn beth annaturiol iawn, fod braidd yr to ,r blat svdd y. (?y,h,?y. mor dd?,,?.1, y. dysgu darllen mor ieuane, wedi y cwbl yn troi allan yn hol1ol ddiofal am gasglu gwybodaeth, tici o ganlyniad yn bur ,1rUchwaeth. II llawer ohonynt yn troi allan yn hynod 0 ddifoest Ond dyna y ffaith alarus—ffaith ag y mae !lawar yn teimIo yn ddwys o'i phlegid y dyddiau hyn. Ai tybed a, r¡rIHÕ;l dim mwy nag sydd yn ctel ei wneyd er atal hyn! js nad ellir, rhaid dyweyd fod y, .,h?E, yu to,, 1, r,?itht. Oud os ydj-m yn teimlo o ddifrif yn yr auhos, yr ydj-m yn barod i ym- drechu yn inhob ifordd a allai fod yn llwyddiiuinus i gael diwygiad. 0= fy mod yn hyderu eich bod felly, yr wyf yn auturio galw elch sylw t gy?W,??? a allai at?b y?be?, :'iilllV fClîI ait am dano. alf wyf wedi awgrymu v cynllun wrth rai personau lied flaen- llaw gyda'r Ysgol ??ibbothol, y rhai, tra yn dateauei fod yn dda, oeddynt y pryd hwnw yn otm?odM&awa- der i'w ddwyn i ymarf (I hyny yn '.ig m fed t\. o tfr,:t ¡,i:'et; nnl dnljo y wedd ddifnfol a welir ;,n vindaeuu dros ieuenetyd ein gwlad T dyddiau hyn *ed! effeithio ymaint ar bob dyn ystyrioi, '01 nad yuyw yn oini ?rhyw &atfert?h o?? gall waredu ei genedl rhag syrtMo i fywyd gwagcddn! a di- Srwyth, neu waeth na hyny. 0,4 y(lym yti m i os-?i traft'erth. rhaid i i roddi heibio i wno?,d ? aiorti; oblegid y mae ein Creawdwr mawr wedi gosod trafferth yn n?"o amodau Uwyddiant gyda phob peth braidd. Y inae felly yn neillduol gyda dvs,? yr ieuane; canys nis gelur gorchfygu Y, anhawsderau sydd me- dy.?g,?, ynddo "1 Uuu, neO bwer o dra!ïerth, Refy d tiwy ?i'? 'swai'th ? cymcrvd traNer?h, yr ydym yn dan?M blai,IS,rh?.yrydyya?iddy,,ga: wi th vr hyn y mae yr ieuainc yn barnu pwysigrwydd y p,th 'hwiiw. Y mao ffnrfio (,,yf,.d?,?f.r å:nCflll ?undt't o hyrwyddo adtlyss yn argrapimar fed.twl yr ieuainc fod rhyw bwys yu yr hyn yr amcenir ata. t' fwyteUynahaner cant o arptthmu ar y matcr, Nid wrth areithio yr ydym yn dysgu ein plant i ddarllen, ond trwv lafiuio a thrafferthu gyda hwy, Ac os ydyw eu dysgn i ddarllen yn fater o'r fath bwysfel na ddyleni arbed unrhyw dranl na thrafferth i'w gyraedd, paham ynte y bvM unrhyw drafferth na llafur yn onnod genym i'w dysgu i lynu wrth ddarllen i'r diben o gasglu gwybodaeth, yr hyn yw amcau dysgu darllen. IS id y w medru darden yn werth (lim, os na wlleirùetnydù ohono i "asglu gwyLodaetti. Y mae dysgu plant i ddarllen yn waith rhy fawr i'w wneyd ya ote". Ond aid ydym ni yn ci deimlo yn fawr. am nad ydym Ya gwybod beth ydvw bod hebddo. Yr ydym wedi emgeim'r Y8goI KabbotUol, ac wedi ein dwyn 1 fyny gyda In a'i gwaith Y mae yr ysgol yn eiphobpeth wedi myn? i yn artcnad genym teimlcmyn hollol anhapus hebddi. Hobl?? hyn il y w y syniad fathu, nac o behUo dysgu I.r- Ilen byth i'w -ael vn mUlth plant yr Ysgol Habbothol. Y mao bodolaeth y trefniant, n ei lyfraii, it'i)job peth, yn nghyda'r llafur parhaus a xi-Udioyniaeiityiiw?l,(l gyda hwy, yn i?hoddi argraph ddistaw ar eu meddyliau f?d dvsgu darllen yn beth mor hanfodol iddynt d wneyd a dy?su bwyta, ac ymwisgo. Nfd ydynt yn mcrMw)Hmf?wheb ddysgu darllen. Yn awr, y peth r-vÿf yii dymuno galw sylw ato ydyw, cael treiniallt !'r Y?ol Sabbothol a wna i'r im plant, yr un mor sy&- redinol, deimlo yr un modd Ryda golwg ar ga?u ,Ï,af:iJh;i:tà1 ;;hel IKl":iilf¡ Nid oes amhoua-th yn fy meddwl nad dttrcaety rhat svdd yn awr yn Mant iymi;ymci'yd & thrchuttnt .,? al? IfafurangGnrheidioH?'i-aedd yr mncall MYY? nw. Yn awr, dywedaf sylwedd fy nghynllun. TSTtdywo un diben i mi ddyweyd ei holl ??anylion, cyn caelcym?-ad-? wvueth i'w sylwcdd. Yn awr at y sylwedcf Y n ?yntaf oil, Radewch i mi gael pumii nen chweeh o lyfrau b\ICi"ù i yi eïfj) yr m/sI\¿)¡"-¡}:: cwestiynau. i'r dibcn o 1fnrfio pump neu chwech o wahanol safonau. Uyfr y_?ton cyntaf i'w roddi yn liwvlaw nob do"bm'th mor Dian a, y deiimt trwy safon (larw?,f v,, vilida??,l y dyll fod genYIJll1il safon ar ddarUen). Dymunwyf ddyweyd hf?l, f" hvn y gellir gwneyd safonau trwy .i?oli.y" ? lyfrau, os bei-nir hyny yu well. Ond dylai y rhan fwyn £ o'r sah.nau fod ar iiaiie:»iaetli Ysgrythyrol, ac un safou a'r uchaf ar hvn o bryd, ar wmoneddau syK?-u-.t crefyd-L FeaUtU. os bydd i'r eynUun weitluo. y tunnhr o?ref  d ?i. arau uwc?ll, "i"" i l  yt' I b;:i e1Î:'i1 R r.biJ.thYg':t: inol o'r BeiM. Ond fe wna y tM i m (!? '?Yy neu dair o safonau i ddechreu, fran mai ei arosod ar y plant sydd yn ?yfodi yn awr ydyw y prif ameon. 0.1 mae yn auhawdd npnyf ?redn nad ym,!ymfrai Hawer on poN i{,:I¡?f:;¡:{:¡¡¡:a wedi i nfen )'í':g',¿¡¡ amynt. Os ymgyineiii' a'r cymUtm hWD, imell an?urhndiot .-r ty.U,. hw", bT(I( 311 safon. Gyda golw? ar y <fnrdd i gaot y safonau, yr 'p,b yn ystyried nad fy n?vaith i ynbprsonotywpmtdcr- fyim hyny Y mae rhai cyfeiUion wedi awiryme?tl wrth I y byddai yn hawdd gwneyd a.fonau o hol- :J!rk b;dfa::rhg,?elÍ,ntvrpt -Y "I y--t debygol, os byddweh yn cymeradwyo y treftiiaut hwn mai ethol pwyllgor a all oenderfynu y mater yn foddhBOl" _.3Wh, B gallaf fi?ll d yw fy marn wTth y pwyllgor hwnw, os byddant yn dewis, Os derbynir y cynllun bydd yu rhaity chwan- egiad vn ein tafleni a'n hadroddiad blynyddol, oblegid dylai fod yn cynwys w ,vPlo yn mhob safon, Yr wyf yn meddwl mai da fyddai fod enwau yr holl athrawon a'r athrawe??.u sefydlog ar y plant bob b, wy drDyll h,lyd eglwys, a'r gynulleidfa, a'rys^ol ym mhob lie, a rhif Y ""It dan 15 oed, a'r ieuenctya o dan 25 oed yn mhob lie. Y mae gcyf daflen 1-h, aall y carwn e1 gwdc,l yn ?T adroddiad, amean yr hon ydyw gosod .11"? ..wdd addysg y plant Ueiaf yn mhob ysgol. Ystyr hwnw ydywhyn, rhoddi rhif y, It ? o,I fyddo heb feMn darllen yn mhob ysgol, yn nghyda rhif ac enwau y plant oed a t hyny, a fyddo yn Me'dr 'l.?- fi,n :'Sàlr.) di'II1In g¡:fe; ag wyth oed yn rhagoriaeth B ddylai gael cymaint a hyny 0 gyhoeddusrwydd beth bynag. Yr wyf yn gwybod trwy broiiad fod y f.th gydnabyddiaeth yn symbyliad grymus i lafur cartrefol ac yn yr ysgol, yn !lC1UÙuol feUy i'r dosbarth hwn, ac y mae hyn yn fantais i gael athmwon ae th .h ? fyllo?p, r y pl,t. Mantais fa i arosod y cynllun hwn ar yr oes sydd yn ,di, fyd(lai eu eael i allit (tarlle,, m,Ir y7dl(, yn bosibl, ac y mae y cynllun svml a nodwyd yn sicr o h;3,ll0 ah,iuC¡ ;i ;fudå cartrefol ydym ni yn wneyd yma o'r try bl? ;rg:lg T.,?t, odi;r;;¡hn;ed yn ein hysgol heb f,(bm ùarUen, ac iiil Xa"' 'th"3d I a, r hyny yn medru darllen yn dda. Ychydig fiynyddoedd yn ol gelwais sylw diweddar Barch J onn Roberts, Fron. Caernarfon, at y trefniant dan sylw, a'i f.- ef ydoedd y buasai yn gwneyd n w pe buasai y wlad yn gwneyd defnydd ohono, fi i'w ddwyn i sylw y cyfarfod ysgol. Ac os na ddorbynitl of, eYl1gh'oro,I,lfi l wneyd y defnydd a', p,.w, goreu a allwn ohono gartref, yna wedi cael prawf ohono, ei ddwyn i sylw y cyfarfod ysgol Y. ".I dply iw cd f o (yi c.vngor y dyn da hwnw we-li ei gario 'U" i'r llvthyren, Yr wyf wedieigynygi sylw y cyfarfod ysgol hwn er's talm o amser, ond y?, oier. Ond Kwnauthum brawf ohono gaTtref, a hyny gyùn l!wyddiant mawr, fel y crybwyllais .'r I)] Y. awr, wele H yn ei gynyg i 1:W¿¿ico';oge!r ta'f'ctll :nee1'hl: ychwanegol yd, yf d' "ly chwi oil o ran yr egwyddor yn yr y. goh,)- ,I, -ioI. Chwi a wyddoch ei fod ynY. d?no ham na wna yr nn peth yn ein hysgolion tfabbothol ? Y mae addysg 1'iF, 1,,1 p (?h Yi(l) c -in hhlys, ?l,,I, i wli i?n d i ddiw,dd,r trwy hyn, a pho y m?b'iL d yeIn h,?,?, oll.?l "r b,)ot?,.? byddai y ?.ydd a'r gweU- = rhwym o fod yn debyg. Yr ?yfy?ere(lu y gaUai eyfai/od y"d. o'rf"t hym.Y1 'w a i o 8 ) t 1 ,Yf,li l.d "?gol j ysgol Sabbothol nag y mao wedi wneyd 1'ywyd newydd ynddo, a theiVLlyry, =n--? gallant fyned yn mlaen hebddo. y, "bl i bethan fyned yn mlaen yu hwylus heb i r,?fld yn gan- olbwynt.ac yn haul i'r ysgo!ion, Hyn ".?-ai? ei i r y "d" 'id rhaid dyweyd nad ydyw w,?ib?d felly er pan wyf f, yn ?.d am dano. Nid yw n,i, vglae: J:of,fu{Fsli:g;1tl os a'b\fu: v gyfundrefn ho, yr ysgolion (ld iddo ad6nill ei 11y, =y,,ly l¡;:Irjd <1Jo<1,¡oí ion fod yn falch o liono,ac Did anmhriolol {Yddlli dyweyd ??th,, Hi a'th ddwg di i anrhydedd os coBoidi hi." Mewn trefn i'r eyfarfod ysgohon fod yn allu—yn arweinydd—dylai f,)d yn (ryfan- 'I ?.d 'I iTcr goreu a fedd yr ysgolion, :;rllldotfIIJí£;ta£vdgd dyiii,I na ga%i aelodaeth ynddo ddyfod yn nM Ito gan ein dynion, ieuaine, aC l' amser gellid trefnu ftrholiad yn amod aelodaeth ynddo. Y 'r'"u 'Od wedi dyfod d y r.le :h ??.IrY4= s,-ol tto'hoy nag a wneir yn bresenol. Y mae yn ddiddadl ei bod yn 8efydliad Y gellid ,=., mwy Olli lIa sydd wedi "'w Irhyl,?dd na b,,dli i amgylehiadau yr oes gynyrchu y?oIh- ffhbe1Íaehea gihao: :yn'\ Ond dyma yr uchelgais penaf a wela i, aeyrd yn lo = (", ,,i "P'' hfydd" ytyybir cin bod yn g U' 1"Y I d i Z,,y (1 hyn yn weddol dda. 0 gù a (ily?,?m h:àùi YJill"c:á¡gIa eidd-dra. Yr ydjTn yn gweled fod yr o"'i fyny bron yn hollol dd!uchelis ydd.1,t yw ynt,)Ni on i fod yn wahanol. Yn ngwyneb Y fyai alarus hon, nid colli amser i ymholi ar bwy y mae y bai a ddylem, ond yn hy t-ch ?N "?(o.b a allwn ni L?i", I,1h yr oes i ymafacl yn ei manteision o ddilr?! ,I(d a' f?t yr wyfyn iu fod yr hyn yr wyf yn ei ich l:y.;{ ft.fifa,f5: Yi- :rone:I;nh;1' hanfodol i bob sefydliad addysgol. Y mac felly, yn un peth, am ei fod yn l?-d mantais i wneyd I)ys- rwydd o ansawdd addysg y sefydliad. Ystyrir hyn yn ;'erh'if1g ;o;¡g'Bdr:ru- 8r.t Yr ydym in v, hy y, hyn l?.1 y I t i hon; rhyw 7I;i :ieh,ftlggJi:ah) e1 gyleh, Bef y't'it,, dyt" ."isdI? pa Z,v i f, faint ydyw dylanwad yr fisbysr?;(I'd er 7'lo mP HI-r,,wol, a chadw bywyd yn y dysgu allan. Owelodd ein tadau y fantais 0 Iv- Yl'?i -by,d by,b,?,,wyl,l a manylrwydd gyda h, yn symbyliad, a diau pe y b:gl ;)bd:anelmIIfng !IIte I symud cam mlaen gyda'r gwaith ar lildy.t y fyned ymaith, buascnt wed! perffeithio l!awer "wy I1mo cyn vmadael. Mantais fawr arall i'r cynllun Y.. fyddai cael cyhoeddiad misol nen chwechwythnosol, a h 'lw -n .t w.E?a..teth yr Ysgol Sbb?th. ?Rh\ng)o:fJh:l, ;:aa:;a yi d ie;fl o; bysiad am y cyfryw). Byddai y dt??fgi.t yf 'I-3d ?h iad >-n fantais i'w gilydd, a'r ddau yn fanta? fawri 1 addysg a g-ybd, y?4,dhI ;?.s1y, bl ,1. fc,. (,lr i a,ldy, 'd gwellhat noesau em pobl ieuainc. Yr I ;re:Ch'fgàll1; :ft:iliru w:y8°i;l\\(1;;K newvdd grymus gyda'r Ysgol Sabbothol, neu fe weTtha ein pobl eiu?hic en gwybodaeth Ysgrythyrol, cyn ei yn g lodi Y. ehael, m ble?eru gv yp?t??c?? ,thyrol, ey?l ei i flh1::i fe:J;alymdN¡h wg ydyw hbl 1,, jt o, ac y a, pob dy?l ,4Zlwch fwea;y ;,r;;I Y)':18°àyr0 gwybodaeth Ysgrythyrol. Gallaf ddyweyd mai hyn a'm ?y mhlll-d?l f?,l?wl ,,h? ?i,io y 1,,p-h.,i y?i iord-?d, b.,I ?i. mysg, gydag ,ddd, hyd y m?w ynof, I'w lanw 1 fyny. Ond buasai yn dda geny! pc -.i rhyw wr dylanwadol a I galluog yn Y. =,d, gwith., .,?'i gario al!n 1 berffeithrwydd. Yr wyf yn gadael y oynilnn ger ei?h bron. mm ddymuno eich ystynaetli ddifnfolaf idd., Lhi¡iberi". IKOBEET XUOMAS,

PAWB A'I "CJIWEDL" YN EI GWRS, NEU KADOLIG GER Y QUELLYN*. Gau foci Nadoli., HiTl yn agoshau, uiciion nad aimyddorol fyddai cronicliad o ddigwyddiad a fu yn nghymydogaeth y Quellyn, flynyddau cyn fod y drefn bresenol o deithio rhwng Caernarfon a lleoedd craill yn Eifionydd wecli peri math o chwyldroad masnaehol a chymdeithasol yn y wlad. Kid ydyin yn cofio yn sier yn mha flwyddyn y digwyddodd yr hyn yr ydym ar fcdr eu cofnodi; ond nis gall fod yn rhyw amser maith iawn yn ol, eanys yr oedd gwaith copor Drws-v-coed mewn bri hr y pryd, ae yr ydym yn cofio clywed cyfran o'r liyn a gofnodwil yn awr, yn caelei adrodd gan un o hen fwnwyr Mynydd Paris, yr hwn a ddig- wyddai fod yu uu o'r ewmni yr ydym yn awr yn son am dano, ac yntau ar v pryd ar ei daitli o ardal Amlwch i Ddrws-y-coed, He y bwriudai dreulio ei Nadolig. Yr oedd cerbyd cyhoeddus, hen ffasiwn, yn arfer rhedeg Yll 01 a blaen rhwng Caernarfon a Becld. gelert, a'r cerbyd hwnw oedd yr unig gyfrwng teithio y ffordd hono, heblaw yr hen bcdrolfeni trymion ac araf a ddefnyddid i gludo uwyddau. Y bore cyn y dydd Nadolig yr ydym yn myned l son am dano, yr oedd y cerbyd cyhoeddus yn eymvys personau hollol wahanol i'w gilydd o ran ciiwaeth, addysg, cymcriad. galwedigaeth, safle gymdeithasol, a nodweddion personol. Ar ddechreu y daith, yr ocdd pobpeth yn argoeli hyfrydwch a llwyddiant. Er fod eira mawr wedi bod yn disgyn am amryw ddyddiau,—eira yn ol y dull hen ffasiwn,"—ond erbyn y bore hwnw, yr osdd yr awyr yn glir ac yn lasliw, y gwynt wedi gostegu, y rhew yn atal yr haul rhagtoddi yr eira, a'r haul fel pe yn ymddifyru wrth wneyd i'r eira man ymbefrio, ymbelydru, ac ymddisgleirio mewn myrdd o adliwiau liarddach nag adlcwyrchion y meini mwyaf pridwerth dan dywyiiiadau haul y Dwyrain. Yr oeddy meirch porthiannus yn ddi- amynedd yn eu hawydd am gychwyn a inwyn hau eu hunain." Or diwedd wele yr lioll dcith- wyr i fewn yn y cerbyd; rhai yn sarug, ambellllll yn rhynllyd, ond y mwyafrif yn siriol ae iachus a ffwrdd a nhw ar haner carlam i fyiiy IStryt y Llyn, heibio i Eglwys henafol Llaubeblig, ae yn mlaen heb gyfarfod ag unrhyw rwystr am gryn ffordd. Pe buasai'r fath gwmui, ar y fath foreu liyfryd, er ei bod yn oer, mewn rhyw wlad heblaw Cymru neu Locgr, buasent y bobl fwyaf liapus a allesid gael, a allesid wel'd." Y mae diwrnod oer, dis- glaer, iachus, gyda chyflawnder o eira trwehus ar y ddaear, yn ddigon i demtio hyd yn nod sarugwyr anghymen, mown gwledydd eraill, i deinilo yn gymydogol a brawdol hyd yn uod at gyd-deithwyr ocstrouiaid. Olid nid felly yn ein gwlad ni. Gallwn fod mor gymdeithasgar ag unrliyw bobl dan haul os byddwll yn adnabod ein gilydd, ond os bydd estron yn ein ewmui, nid yn unig fe gaiff hwnw deimlo yn fuan mai estron ydyw mewn gwirionedd, ond awn liinau hefyd i gospi ein hun- ain a'n gilydd trwy ymatal rhag 11a chynvg eyd- ymddiddan 11a dangos cyweithasgarwcli. Yr unig eithriad i hyn yd) w ambell i lencyn a ddigwydil fod yiiein plitli, aliwnwwedi colli llywodraetli ar ei dafod trwy ormod ymyfed; ac ambell forwr dycli- weledig a'i deimladau da yn tori trosodd gan lawenydd wrth feddwl ei fod yn dvehwelyd i weled ei fam neu ei gariadferch, neu ei wraig a'i blant a chymdeithion Ond nis gwiw ymdroi fel hyn A t'6Ynt. a'i lwyth trwy y Waeufawr heb na h, Y eerbYd Ond yn y pantle, yr ochr bellaf i':w\ l1a nail¡. Gaernarfon, fe gafwyd cr?n heibui i f,ltnfa\Vr 0 yr eira oedd wedi ymbenty?? yuy al t JIteq t1'lVy i ddau n1l dri o'r tcithwyr roddi If¿l; \l;, 11 raid yr olwynion yn mlaei?, yr hyn al;7*thb elli tcilwng 0 Gymry, a nerth tCilwed gydag egni teilwng o Gymry, a nerth tcilwJ,,? 0 Yn mhen enyd, cafwyd y cerbyd vn 0 gc\ri, o ffordd led dda, ac acthpwyd Yllml." Ir ar ddarn erus. aen j1J. h)'d. Hyw haner m illtir, mwy neu lai 'ef t 'ie4 ag y allwn ni dcan wrth geisio "cocyn beUed draddodwyd i ni,—yn agos i'r faull, y ,yr hyn a y Quellyn o'r rlieilffordd newYdd .Ie ,gù!'>\i\f hono, pa wedd bynag, yr oedd v' ta r fan lluchio yr eira i'r fath bentyrau "fd aumhosibl myned gam yn mhellach )r,edd,Yn ceffylau a'u hol I eglli. (?wa?ddai 7 groh, a chwipiai yn ddidra?,"rcd a JrlYn rhaid. Nis gallai'r e,readliriii? ?-ni Cwympai v nail! ar ol y 11all, ,v chYft:lwy, bybyr drachefn. Ysgrcehmi. un ddyne: Id Yn bybyr dra jhefn. Yigreclii,,ti iin D(IYIIel o"td Y emni fcl pe  diwedd y byd W;de, Ytt y hithau yn gwybod ei bod yn anmharod Jfùd,, oedd ci hysgrcehfqdd hi, Ila mall"dnd 11Id rhegfeydd y gyrwr, nac y¡ndrchion /ce¡f\tl: l1a rhai a ymddaugosent f(?l yn gweithrèdu )1,111, y oddiar reswm na rhai o'r bodau rhe^-nml 0t^7(l yn y cerbyd,—nid oedd dim 0 hyn 'I Vn l'd(1 Yr oedd yr olwynion wedi yrayladdn ™ vrIl0:)010. Deallodd rhai o wladwyr dewr y \Viei la, cyfyngder, a brysiodd amryw ohonyut a] y Cymerodd rhai raWiau i glirio yr eira ,ir e. biaen, ac acthereill i gynorthwyo i go(H, a tJ¡;oi t!l gwtIlO yr olwynion, pob un Y" gwnyd a egii I)yna hwb-dyna dro ar yr oINvynl*()" -Iri?it lanuad nerthol gan y mcirch—dyna ddwy lath 'IU dair wedi ei emll yn mlaen; a'r c/uorthvmmv gw ed(li Uwrø!" i galonogi'r ceffylau vn :)n a'r ychydig o rai ofnu oodd yn mhlith y tuicTiw^ Ymhmiad amll ar ran y cetfylau, a dVJa 11')'1'. uchel, ae i lawr a'r cerbyd ar ei ochr a,owy gyC oedd yr echel wedi tori r Ymddangosai hyd yn nod y ceffyJan fel e ,•« deal! trychineb, ac nad oedd 0 un diben ifdl wastraJIu ychwaneg ar eu ncrth, SMa'ant v llonydd, gan godi a gostwng eu peuau a ehnoieu liystwfflau fel pe yn awgrymu eu bod hwy wed gwneyd eu dylcdswydd, ac yr oedd yr agsr chwvl yn esgyn trwy eu crwyn yn gorcliuddio y lie fcl pe buasai tarth twymu yn tyneru yr awyr Olr, Yn ol yr hyn a glywsom am yr hdyut, vr ofdd yr olygfa yn fwy ysmala na difrifol, olVrwjaa fod eithafrwydd teiinladau gofidus rhai o'r tcitliwvr Ii eh:rydon un hen frawd nad cdd wedi vm»n g?r o'r blaen er dechreuad y daith, a chwerthin- iad iachus dau ncu dri nad oeddynt yn gal1u canfod dim ond tipyn o liewydd-deb bywyd TO hyn oil, yn pery i'r olygfa fod yn fwy 0 dilityrianl nag o drychineb. Er hyny, yr oedd yn rhaid gwneyd rliywbeth Nis gellid gwersyllu yn y fan hono. Gofynodd un o'r teithwyr mwyaf pwyllog, a hwuw ynbregethwr ar ei daith i gvnnal cyfarfod blynyddol yn Mhorth- madog, a oedd gwesty cyhoeddus yn yr ardal lit y gallent gael llcty am y gwedd:ll o'r diwrnod ac am y noson, fel y gallai y gyrwr, ac crcill, gad amser i adgyweirio'r cerbyd a chlirio y ffordd. Dywedwyd fod gwesty clyd a pharchus vehyùi) mlaen, a chytunwyd i gerdded tuag yno. Y mae yn debyg mai y Siiowdm Ranger Sad presenol oedd y gwesty hwnw, er natl oedd ein hysbysydd yn cofio yr enw. Cytunwvd i gerdded tuag yno, ae wedi cyrliaedd ac esbonio'r amgylehiadau, gwahoddwyd y tdth wyr i'r ystafell lie yr oedd y tan lllwpf, ac aeth pobl y ty i ddarpar lluniaeth ae ynigcledd i'r pererinion. Yn mhen enyd, daeth gyrwr y cerbyd yno, vn tywys y pedwar ceffyl, gan ddywedyd ?i fod am eu gadael yn ligofal y gwestywr, a'i fod yntau yn penderfynu cerdded i Gaernarfon i geisio cynorthwy, a chael gan awdurdodau y plwyf ddanfon dynion i glirio y ffordd fel y gellid myned yn mlaen trauoeth os byddai modd. Bu rhai o'r teithwyr mewn cyflwr rhyfeddol 0 anobeithiol a thorcalonus am rai oriau, ond wedi cael ymdw y nino, a mwynhau ymgeledd, lluniaeth, a llawenydd, adfywiwyd eu hysbrydcedd, a daeth- ant oll, oddigerth un, i benderfynu gwneyd y goreu o'r gwaethaf." Yr oedd vstafell ar wahan i'r eiddo'r ewmer- iaid cyffrcdin wedi ei threfnu ar cu cvfer, ac wedi i lenil r ffenestri gael eu tynu i lawr y nos Nadolig hono, ae i'r canwyllau gael eu goleuo, ymffurflas- ant yn haner cyle: o lfaen y tan, a dewiswyd y pregethwr yn llywydd ar yeyfarfad dibarotoad y teimlent oil y byddsi yn well ei gynal yn hytrach nag ymddylyfu gen a byw yn nnncdwydd. Yr oedd y glVr parchedig hwnw yn digwj-dd bod yn gyfarwydd a chymdcithas, ac yn baUl1 dewis lliw yr abwyd i gyfateb i gyflwrydwfr. Penderfynodd mai y doethineb cyntaf oedd defnyddio rhyw foddion i gael gan bawb i fod mor siriol a brawdol ag oedd modd o dan yr amgylehiadau, gan gadw iddo ei hun y wyliadwriaeth ar y cyfleustra eyf- addas i gyflwyno pwnc mawr ci neges ei hun, lieb ymddangos yn yniyrgar na thrahaus. Wet," ebc fe, 11 gtii ein bod wedi ein gyru i'r gortiel hon, a chan eich bod yn dewis cael rhyw gyfeillacli fach siriol licno, mewn ptyr t) ladd yr amser,' ac wedi fy newis i yn llywydd, beth feddyliech chwi am i bobaii o lionom, yn ei dro,- ond cofiwch fod y cadeirydd yn e-g:)dol,- ddyweyd rhyw chwedl, neu stori, un ai yr hyu a wyddai efe ei hun, fel llygad-dyst, lieu it gan eraill, neu a ddarllcnodd mewlt rhyw lyfr, neu a ddycliymygo ar y pryd fel peth wedi bod, yn debyg i fod, neu yn bosibl i fod,—rhywbeth cyfcillgar a chymdcitliajgar fel yna. Ae 0, na fydd pob un yn gallu adrodd chwcdl. dichon y gall gofio rhyw ddigwyddiad, neu ganu ein foosol, wlu.dg,wol, neu gymdeithasol. Wei, hetli fedd- yliech chwi o rhyw gynllun fel yna, ond heb fod yu rhy sercmoniol hefyd—pawb i fod J!I rliydd i fod mewn trefn a sirioltleb." ''Iawn!" meddai llougwr licinyf oedd yn eistedd ar gongl y bwrdd gerllaw, ei lygaid J:1 pefrio a symb.Jiadau calon dda Y1l gwrido 1'1 wyneb crwn oedd yn dvnodi tyiicrwcli yn gymPo a bciddgarweh. "lawu!" ebe fe drac::ètll" 11 IVel," ebe'r llywydd, "ui fyddai yn deg i mi gynieiyl mantais ar y cyfaill acw oherwydd ei barodrwydd i gymeradwyo y cynlltiu, trwy :II.. arno ef yn gyntaf; ond y mae yu ddiau y bydd ganddo d, un ai heno neu nos yfory (os v dtgwyaa y bydd raid i ni dreulio'r dydd yn ¡zy,ral a'r nos Nadolig vma)Jryw chwedl ddvdorol .in ddigwydd- iad ar y mor i'w hadrodd i ni." All right, syr ebe'r morwr. "Tydwifawr o syriadwr, ond mi dreia i alw i got » wneiff y tr j am y tw. Heave away ■ Ac Yèh- ,o. H,t-, .y wanegodd, clan giiiiii- £ 0 let the world jog along as it wul, I'll be free and easy tilL" Ae ychwanegodd drachefn—" Begio'ch itaraw, sy" r. Dim offence. Efwrdd a hi." d Pobpeth yn dda, gyf?,i!l," ebe r llywy1n,a,- "Ond yn awr, gan cin bod agos yn d,¡',JU,I llwyr i'11 gilydd, both pe bawlI i yn g-,¡f::n.; dlln ro(idvr egwyddor wirfoddol mewn :1I'l'![tlJ'l'(!WI ddeclireu. Oes yma neb yn barod, lab gymhdl r Digwvddoùd fod marsiand? gwhttfM 0 -• DreMdwyu yn brcsehol, a hwnw yn cllw2 siaradwr ae adrodùu": chwedlau yu gysial a ttf<V''fl!. iau, ac efe a ddywedodd:— Wei, Mr Llywydd, y mae y tvnihor o'r flwyddyn yn peri i mi gofio am uu 'I a gynicrodd le yu agos i fy ardal eiicdig a j P oeddwn yll hogyn bach, a hyny yu ystod v,il,ulr Nadolig. Wn i dcli,ii y,i i:v!i Y nofchvyr yma yn ei roddi'r hanes; ond j b.va pe bawn i yn ei deitlo fel hyn :— CvitruDiAi) Tkwm A 1)iax(!1'a GrnG. (I barhan.j

Cynv?iodd ?mum 25.000 0 ddoleri am ) « careg" unferth a gloddiwyd yn ddiwe.H*' } ])?Y?,CoL:o;iduid?t-ibcrM?o yn foddion i wcrthu 1nwy ua. 'thair r¡un ¡) ¡) 'llair 0 liono. dde Pobl JIl dpgll doethineb drwv broj„ ad. Si dd- ffry dyn byth ei aU faban er cael ei wca" 1 chwerthiu.