Yr Amserau

C Y D-A L A R 'EBEN FARI)D'A'l (; XR, GWILYM DERWlN,' AR YR ACHLYSCR 0 FAUWOLAETH GWHAIG YR OLAF. 0 Gwilym, Gwilym nag wyla-yn dcst, Yn enw Dow gobeithia ■ Y rhwyg a ddug dy wraig dda, Ef ei lion a'i cyfanna. Gwir ei bod yn dywyll arnat, Cau wvd llygad teulu'r ty! Eto gobaith dyn belydryn O'r orseddfaingc freiniol fry; Gwir fod gosteg brudd, arswydus— Gosteg farwol YI1 dy glust, Byd a'i dwrf yn tewi enyd. Wrth i angau waeddi Ust!" "Vn yr osteg ilrora, aruthrol, Ciywi s'i'r Iorddonen draw CJy« i dnvst ryw bell amseroedd, Oftii rhag rhyw ddyddiau ddaw Cl -v,s i'tlj blant yn dysgn'n ieuangc Donan pruddton Galar Jfti)n Tithau trwy dy galon gryni, Ar y duith o gam i gam. Ti ddywedi yn dy f(-(I(Iwl- I I L) ti w fo'm gwarchod — l'eth yw hyn ? "M ae fy vsbryd yn ymollwng Wrth ruadau eroch v g!yn! "Ow fy anwylyd! Ofynhelyn! "O fy anwyl, anwyl Sidn "Eist ti diwodd ?—gair o'tli enau Droai'r glyn i gyd yn gAn." Etv!) rhywun — nid dy Briod Eto mae y llais yn ber, Fel hyn dywed—" Dod d'vmddiried, William bach! yn nodded Ner; Fi vw'r hwn sy'n haran'r gwedtlwon, 11 hod aniddifaid man i mi Cadwaf di a hwythau'n Hyddhtn, Ger eu bron y gwawria bri." Felly, Gwilym, efallai gweli—ddydd, O'r ddofn nos yn codi, Yn hyn o drefn, Fu yn Dri Etyb am bob peth iti. EBEN FARDD. C'?'t? F«?r, Mal 26, 1852. EBEN FARDD'¡ PENNILLION I AR FARWOLAETH V Due WELLINGTON. I Alaethwn, Brydciniaid, ein Harwr a syrthiodd, Tnst newydd! e gwympodd rlieol wr y gad; Y gwron diarswyd am flwvddi a safodJ YII g-adarn drus ryddid a breiniau ei wbid: Un rhyfel byth mwyacb ei farch nis arogla, Atn waed yr un gelyn ei gledd ni sycheda, Ar faes yr un frwydyr ei fanner ni chwifia: E syrthiodd heb gymhorth na ehynllwyn na brad. Ereli frwvdrau ymladdodd, a bu yn orchfygwr, E ddarniodd orseddau brenhinoedd i'r llawr Ond Och ditev angau, cadarnach rhyfelwr, Yn gollsvng suetli farwol i galoti y cawr Yr Haiarn Dduc," syrthiodd heb unrhpv ym Nis laJMa, Nis medrai wrthsefvll y gelyn diwedda', E syrthiodd! e syrthiodd!! a Phrydain alara; Ac Ewrop ateba, Fe syrthiodd un mawr. Nod pena'n Prif Lywydd oedd gwneud ei ddyled swydd, I'r wlad ac i'r orscdd ymddygai fel dyn Ymdrechai yn wynch pob rhwystr ac aflwydd I herflaith gydawni ei swyddau bob un Am w ii-i gwen ddynol efo nis gof-al; ti*, 1 ei swvddi yn benaf a'i gwasgai, Hon ydoedii ei reoi, ac wrtlii gwcitlirediii, Gwneud lIes a daioni j'w tleyruas ei hun. Yn bwyllog dyfeisiai g Yn gjrwrain a uerthoi er eiiill y gad; Yn gyfrwys y deuai ei elyn I'W rwydau Pan fy<iJaí'll amddtfhn ia«nderan ei wlad: Nid rhywun gwyllt, byrbwyll, oedd Wellington wrol; Na, gwyiiai fel llwynng am adeg fanteisiol, Ac vna er elyn darawai yn farwol: Ei enw i bydru, 0 Urjdaiu, 11a ad. Bvth mWJUch ni leinw un fynwcs a dychryn, Yn ngwacd yr nn gelyn ni throcha ei gledd; E buna yn dawul yo nghell yr an h-elvn, Lie trig V Prvdeiniwr a'r Francwr niewn hedd: Udgenir 1 ryfel, ond Ha nid yw'u eyffro F, rtia'r inav ,I)ciiiii, on,l nid yw'n diiiuno Daw bloedd, ii IIlIddlli!ulia¡;{!¡," i'w glllst Hid á hono, Ond uduorn Jehofa a'i geilw o'i fcdd. Ctndl. CV;IKO IEUANGC. tLlNKLLAU ANNERCUIADOL I GYSTADL- EUAETH LENYDDOL TREFFYNNON. Oes i godi dysgeidiaeth — ydyw lion; Llcdaenir gwybodaeth; Difyr ydyw efrydiucth ;-ci cludedd Ouid oes agwedd drwy'r Dywysogaeth ? Ein plant a garant ragoriaeth ;—rai dewr, Docth, yn eu cenhediaeth A phur wych adrodd yn flraeth, Droellau hyuod darlleniaeth. Cyo hir fe'u rhifir'hefyd—fel enwog Flaenion mewn celfyddyd, A godidog yn d'wedyd, Byddant fawrinn bigion bvd. Defiiyddiau hyd fynyddoedd—Hen Walia Weill' wrtli y cannoedd, Aml Gymro 'n efnol'n gocdd Yn wyrihiol bron mewn nerthoedd. 'Yn ciii tref !in y trirg-rai o n-,itur Hen Newton fawreddig; Er bramt hwy a ant i'r brig, Mwv na Moznt mewn miwslg. O'r rhai ieuangc cyfyd rhywun — Mwy uehel 11a Handel ei hun. iniau o feirdd gwn a fyddGwalia Dan b'i ?ui?K newydd, 'I'rinant y wir awenydd— y P.-ir awen)-(I(I-- ddydd. Hwy gurant Firfld V Gaerwen,—a'r enwog Cant bawl o le lyddawl nen Ebrwydd heibiu"r /Jtlt'dd BlicH. AnnogaetliMn er. gweithiau— gan hebrwng Gwobrau iddynt hwvthau; Yn hyn cawn ninnau fwynhau LISnyddiaeth a gwell nwyddau. I IOAN YTACIINO.

GOHEBIAETH. Aiifoner pob Goliel>iaetli i'r Golygwyr, wedi talu tranl ei chludiad, a'i cliyfeirio fel hYII-" To the Editors of the A",serflll 17, Queen Anne-street, Linirpool." Ni wneirsylw o oheldiietliau y rhai fydd yn dewis ysgrifenn dan ffngenwau, oddi"itlir iddynt ymddiried eu lionwau priodid i'r (;olygwyr. is g«41iv sicvhau cylioeddiad unvlivw oheliiantb (oddieitlir neu vddion) on lla 1)y\](1 wedi cyrliaedd i'r swvddfa bedwar diwi'iiod cyn dydd cylioeddiad yr Amserav: os yn ddiweddar- aeli,bydd raid gohirio ei chvhoeddiad iivd l'ii'yn dyfodol. Ni yltlrwyma y Golygwyr i anfon yn ol nnrliyw v'sp-if a anghy- lll(1mdwyir ganddynt. Nid yw y Goly«wyv yn gyfrifol am wall an (d farnau y Gohebwyr, nac '"ycLwaitli am cu h'iaitli, na'r dull yr y.stfril'enant. Kliaid eyfyngu pob dadl o fewn tprf'ynan rhesYl11ù]. vmgadw oddi wrtli geeraetli a cbyndyn.ddadleu, a goclicd meitbder angliymedrol, a difriaetli bers'onol.

Y CYMANFAOEDD DIRWESTOL. MR. GOL.-God(lefwch i mi, trwy gyfrwng yr Am- serou, wneyd ychydig nodiadau ar y Gymanfa Ddir- westol a gynnaliwyd yn ninas Bangor, yn Gorphenaf o'af, ac ar yr hon yr amcenir ei chad vn nliref Dsnbych yn yr haf dyfodol. Am Gyinanfa Bangor, meddyliwyf y gellir dyweyd ei bod yn un o'r cymanfaoedd Huosocaf a gynnaliwyd erioed yn Ngli 'viiii-u;-bod y niaterion ag yr ymdrin- wyd a hwy yn ei chyfarfodydd neillduol, yn hynod o fuddiol ac angenrbeidiol; a bod yr areithiau cyhoedd- us vn darawiadol, synwyrlawn, eglur a buddiol, a thystiai y cyffredinolrwydd iddynt gael, nid yn unig adeiladaeth, ond y boddhad mwvaf hefyd trwy yr anerehiadau hyawdl yn y ddwy iaith. Rhoddwyd eymeradwyaeth uehel; fedrusrwydd celfyddy Cantor- ion, gan foueddwyr deallus mewn cerddoriaeth a pheroriaeth, yn gystal a chan y lluaws a gawsant g-dle i'w gwrando. Clywsoin hefyd ganmoliaeth deilwng i'r dirwestwyr, am eu hymddygiadau gwedd- aidd yn eu dyfodiad i'r Gymanfa, yn y Gymanfa, ac ar eu dychweliad i'w cartrefleoeild. Gwnaeth y pwyllgor gweithiol eu rhan yn ardderchog iawn, gyda'r diwydrwydd a'r ffyddlondeb inwyaf; ac nid anghofir carcdigrwydd maivr trigolion Bangor, yo ell gwaith yn lletya, ac yn darpar at angeurheidiau, y nifer lluosog o gynnrychiolwyr a ddaethent yno. Bydd enw Syr John Hey Williams, yughyd a'i araeth synwyrlawn, yn gorwedd yn barcbus yn meddyliau y miloedd a'i gwelsant ac a'i clywuant. Ni phetrusaf ddyweyd, ddarfod j'r gwyr parchus a alwyd i lywyddu y gwaiianol gyfarfodydd, gyflawni eu gorchwyl yn (icioutli a iiiedrlis. Itiiaid addef fod tipyn o gwyno yn herwydd inor anghyfleus y gosodwyd yr esgynlor- iau, gan y boddid Ileisiau y cantoriou yn y nant uedd tu cefu iduynt, fel na allai oud yciiydig glywed y beroriaeth ac efallai mai hyny a barodd i rai ddy- weyd—" Yr areithiau oedd yn coroni Cymanfa Ban gor, ac nid y caau." Oni nid yw hyna naaiyn mater o chwaeth. Yn awr, Mr. Gol. deuaf at fy mhrif amcan, sef y Gyinanfa y bwriedir ei chynal yn nliref Dinbych yr haf dyfodol, a'r hon yr hyderaf a fydd mor rhagorol, os nad vn well, na'r un yn Mangor. Ddirwestwyr Dinbych pa betl. a ddywedwch chwi t A geir Cy- manfa Ddirwestol yn eich tref enwosr !■ Dychymygaf glywed trigolion Dinbych a'i chyfliniau yn ateb:— I- Cawsora ami gvfarfod ar y pwngc—yr ydym yn awyddus am ei cliael; ac ni.1 oes dim, yn ein barn ni, a ddicbon luddias i ni ei cliae), ond un peth Wei, pa bet!) ydyw hwnw } Y draul arianol." Yn aw r, gan ein bod wedi clywed, mewn gwirioncdd, y cyirvw syniadal1 mewn gwahanol gymdeithasau yn nosbarth Dinbych, ac yn gwybod mai yrunig fwgwd sydd yn eu dychrvnu yw y gost, lieu y draul ar- ianiJl," gofi-naf, Pa gostau, pa draul arianol, sydd yn eisiau 1, Oni ellir cynal Cymanfa Ddirwestol heb unrhyw draul ar arian pobl garedig Dinbych, a'i hamgylehoedd, trwy i bob un a ddelo yno, 0 bell nen agos, dreulio ei arian ei hun? sef, bod naill ai i'r cynnrychiohvyr a anfoner gael peth at eu traul o'r cymdeithasau a'u hanfonant, neu ynte wneuthur megis y g« naeth v rhan fwyaf o'r rhai a fuyn Nghaer- narfon a Bangor, tnyned a dyfod ar eu traul cu hun aiu yn hollol: a bydded i'r boll areithwyr hefyd wneuthur yr un raodd. Ond i bawb wneud felly, gallwn ofyn i ddirwestwyr care(liz Dinbych a'r ain- gylchoedd, Pa gost neu (traut sydd i JoJ I Tybiwn eu clywed yn dyweyd-" TVel. beth am esgynloriau i'r corau camt Atebwn: pob parch i'r corati cant), y maent we li bod yn bur wasanacthgar; ond,oni ellid gwneyd liebddvnt, fel y gwnaed yn Nghymanfa Dinbych yn 1837 ? Neu, oni allem wneyd ar un cor neu ddau ? Beth am gantoriou Dinbych, Rhyl, &e. a swyneut bawb a'u clywsaut yn Mangor? Olli wnaent hwy y tro, tybcd !■ Gwnaent yn ddiau: ac ni fyddai cael un csgynlawr cyfaddas IdJynt hwy, ond ychydig iawn 0 draul; yn enwelig os bydd seiri a ,iia,,ii,,icliwyr ene(i liiitei, itior gare,,Ii-,r A rhai Bangor, ni fyddai y í.ùst ond megis dial. Ped ymJrceheIll fvne I ymlaeu rywbetb yn debyg i'r cynlluniau uchod, ni ddycbryni.! ucb gan fwgan y Rôst," Gan hyny, ddirwostwyr Dinbych, meddyli wch eto am y dull digost a nodwyd,a cbalTed clywed eich svniadau trwy yr Amserau. Heblaw hyny, dysgwylir y gwna y gwahanol gvindeithasau, fel ,r blaen, gyf- ranu tuag at y rnán gostau angenrbeidiol, megis hys- bysiadnu, papyrieni, &c. Ac oni fyddai sobri rhai 0 feddwon Dinbych yn werth yciiydig o draul? Beth fyddai gwnculhur un tncddwyn yo ddyn gwir sobr, moesol, rhinweddol, a defnyddiol mewn cym- deithas! Nac edrycher ar draul gyda tnater let liyn. Swydd CalLestr. HUN DDIRWESTWR. ;¡- Gohebydd hybarch arall a a-.vgryma mai "dotitli- ach fyddai cael ychydig gannoc Id a erantorion, yn hytrach na miioedd: a diau y dygaat eu traul eu hunain fel ereill.GOL.

Y TREXGHOIJAD YN NGHAERGYBI. I Syr,-Canfytldais erthygl yn eich papyr diweddaf yn nghylcb y Trengholiad diweddur ar gorph John Jones, Caergybi, yr hwn sydd bron yn hollol anghy- wir. Gan fod fy enw i yn yniddangos vnddi aniryw weitiii.iu, yr ydwyf yn erfyn ariiocii adael i'r ffeithiau canlynol ymddangos yn eich papyr nesaf. 1 Galwyd arnaf i ymweled a'r claf, ganddo ef ei hun yn gystal a Mr. Duncan, ac nid gan y diweddaf yn unig, fel yr awgryniir yn yr erthygl y cyfeiriwyd ati. 2 Ar ol yr ymdreoh teg a wnaethom, trwy ymgvng- borion ar achos y claf y Sul y cyfeirir ato, darfu iddo bron gwellhad arbenig ac amlwg erbyn y boreu dranoKb, gan gymaint felly, nas gwelais mewn hir flynyddoedd o ymarferiad meddygol, well arwyddion fod clefyd peryglus ar ddyn wedi troi; ac ar ol hvn hefyd parhaodd i wellhau yn raddol hyd V dydd Mercher canlyno), pryd y cyfnewidiwyd meddyg gan y trengedigy heb un math o sail na rheswm. Profwyd y gwellhad hwn ar y trengholiad gan bedwar o dyst- ion ar eu Ihv, sef gan frawd y trancedig, Mr. Jones, Stanley House; Mr. B. Jones, Mr. Duncan, a minai. Ond dywed eich gohebydd, mai tnvned waeth-waeth yr oedd y claf yn yr amser hwn. Gwir i ddwy hen wraig dystiolaethu felly, un o'r rhai a d.langosai ei chvmwysder i farnu ar faterion fel hvn, trwy hacru fod y claf yn dywedyd, "na hitia Mr. Duncan, druan, taild dyn, Ond profwyd yn un iengvrchol fod Mr. D. a'r trancedig yu gyfeillion tra charedig, ac yn wir, dyvvedodd wrthyf fy hun, ci f"j yn teimlo pob parch, ae yn dra diolchgar i Mr. Dun can a'i gvnorthwywr Mr. B. Jones, am eu mawr dranerth a'u medrusrwydd yn ei achos. 3 Dywcdir na fynai Dr. Jones ar y cyntaf ym w eled a'r claf he;) ymgynschori a'r meddvgon; ond dvwed odd ei hun ar ci iw, nad oedd yu barnn fod yingyng horiail yn angenrhei iiol yn yr achos! h. y. mown ¡ r:lse tra pheryglus lie yr oedd ymurynghoriadau tra tiiirifol wedi bod o'r blaen, a'r claf yn ddiamheuol ) wedi dechreu gwellhau, a phryd yr oedd meddygin iaetli grefa llwyddianmis yn gweithredu yn barhao! ar y claf trwy sativuHun ac yr wyf yn sici- y gwyr pob medrlyg- ymarferol a chywir, pan y ccir y claf i ddechreu gwellhau o dan yr arngvichiadau hyn, bod pob Kobaith trwy ofal a medrusrwydd y daw i fyny. Pa fodd y terfynodd achos y claf hwn, mae eich dar llenwyr yn gwybod eisioes. Ond pa beth a ddyivedir wrfh bethau fel hyn? rhaid fod un oehr o'i lie yn beryglus; ond gadawaf i bod dyn gonest, synwyrol, a dirag-farn farnu pa un Dirag-faru. rneddaf, a I;yd(iai yn dda t'n cydwladwyr ymwatlu a'u i-,Ii ii,, f., I'll "tu meddygol. Y maent yn gylfiedin yn hollol ddisail,' ac yn ami iawn yn tueddu i bery:.du eu bywyd a'u haelodau, yu wyr, gwragedd, a phlant! Yd wyf yr eiddoch &c., Llanoefni, lIyd. 23, 1852. J. LLOYD. Mr. Gol. Yn ha.nes y Trengholiad, a yrnddano- osodd yn eich rliifyn (ii vved(laf, (.'v I'll(] ii i r Mr. Duncan Llawfcddvg, o roddi Brandy i'r trancedig, yr hyn sydd yn hollol anghywir. Y gwirionedd sydd fcl y can lyn: — Yr ydoedd y trancedig, Mr. John Jones, yn un o is lywyddion perthynol i'r gwaith yn y portidadd newydd, yn y dref hun, a chymerid ef yn glaf ar y 14eg o'r mis diweddaf, pryd yr anfonwyd am Mr. B. Jones cvnorthwywr (assls/allt) Mr. Duncan, Ilaw feddvg perthynol i'r gwaith. yr hwn a vmwelai ag ef, ac a driniaeth a chyHciriau eyiaddas at ei afiechyd, a galwai vno drachefn boreu dranneth, pry 11 y canfyddai fod v claf yn cael ei flino gan gl wy'r (,Iys, jtry) ac ymilriniai a'i, elwji yn y (lordd vil]Nvel,,ii cl-,Lf drac h eh. pryd yr oedd Mr. Duncan gydag yr h..vn draclieli), pryd yr oedd Mr. Duncan gydag ei, yr hwn a orchytuynai i'r claf fyncd ymlaen yn yr un (-ull a c Iiydii'r un feddvginiaeth ag oedd 31 r. Jones wedi ci gyfarwyddo, a (iywedai y liwyddid yinhen tua naw diwrnod i attal y gwaed yn hollol; ond parhai y claf yn bur wael a nychlyd hyd y Sul canlynol, pryd yr anfonodd Mr. Duncan am Mr. Lloyd. llawfeddyg, Llangeiui, i gael vmgynghorfa (consultation) ag cf; pan y penderfynwyd ei roddi odditan etfeithiau nicr- cury, yr hyu a gafodd ddylanwud pur ddyintinol ar y claf, yn gymaint felly fel y (Urfu i Mr. Duncan ddy I wedyd wrtho ef a'i dculu ar y Mercher canlynol, ci mmtwuuamm allati o liern,gl Yl,'Ilycl i(," o I)N%'Vli fod vn e-farnu allan o-hrygl gydag ychvdig o hwyli I a gofal; ond mor fuan ag yr aeth Mr. Duncan ymaith, pcrswadiwvd y teul u i anfon at Mr. Win. Jones, j.Iaw- t c, v, Caergeiliog, yr hwn a vmwelai .ilr lieb"^rymaint a gofvn unwaith a wnai Mr. Duncan e: gvfarfod, a dvwedai wrth y teulu ci fod yn barnn v gallai ei wellhau. a gorchymynai roddi gwin iddo, a thranoeth parai iddo ^ael bara wedi ei wlyehu mewn Brandi, a'r unrhyw i'w yfed bob yn ail haner awr hyd y Gwcner canlynol, pryd y bu y dyn farw mewn dirfawr boenau. Yn awr, gwel y darllenydd mai nid Mr. Duncan, ond mai Mr. William Jones a orchymynodd y Brandi, ac hefyd, mai nid oddiar genfigen y naill lawfeddyg at y llall y cadwyd trengholiad ar y trancedig. Ydwyf Mr. Gol., Eich Gvvasaiiaethwr, I Gaergyhi, Hnd. 23, 1852. CARWR Y U w JR. I

I BEIRNIADAETH GERDDOROL, &c. I I I At Bwyllgor ag ymgciswyr Ccrddorol Eisteddfod I Merthyr Tydfil. FONEDDIGION, Cylit y cyferfydd dau ddyn na dan fynydd. Wele ninau wedi ail-gyfarfod unwaith eto, ar ol ystorm lenyddol LBlacna y beirn- iad ei feirniadau a chyfeiriadau at yr ystorm len- yddol" a fu y llynedd yn acbos cerddoriaeth; ac J roae ef yn "dysgwyl y llwyddir yn fuan i gael arbi- tration instead of war." Gyda golwg ar y feirniad- aeth hono, efe a ddywed Ysgrifenais mewntym- her chwarous a diofal; ac os clvwais deimladau — yr wyf yn erfyn maddeuant." Y n ei sylwadan ar lythyr R." efe a ddy wed, Carwn fod mor 'drugaJ'og' ag y gallwn wrtho," a "dymunwn fod yn un o heddychol ffyddloniaid' y gan, os gellir bod felly heb groesi egwyddorion, a bod yn gaethwas i ffalsder a gweniaith." Yna a y Beirniad yn mlaen, gan ddywedyd J Gwyr y rhan fwyaf o bonoch am fy mympwy cyng- aneddol, a chan nad yw y symudiadau cynganeddot [harmonic progression) yn ol barn rhai ond 11 niilter of taste, neu matter of nonsense, yn unig, penderfynais hwvlio fy llestr heb droi at Charbigdis ar un llaw, na Hcylla ar y llaw arall; ond ofnwyf, er hyny, na chyr- haeddaf y porthladd dymunol yn ddiogel. Y gwvn fwyaf sydd genyf yn erbyn ysgrifau yr vmgeiswyr. Ysgrifena rhai o hooyot yn annhrefnus iawn, fel nas gall yr un dewin braidd wybod yn mha le y mae y nodau ganddynt. Cyduabyddodd Semi Quaver" fod ei eiddo ef felly, oblegid ysgrif- enodd gyda ei gyfansoddiad, Hyderaf y deallwch y trythylhvch uchod, absenoldeb meddwl a'i hachos. olIa." Yn ddiau, dylasai yr awdwr gadw ei feddwl gartref mewn amg-ylchiadau fel hyn, oblegid gall "y trvthyilweh uchod, fod yn faen tramgwvdd ac yn graig rwystr i lawer mewn llawer ystyr. Dymunodd yr un awdwr arnaf ychwanegu ychydig o naturals at ei gyfansoddiad, gan ei fod wedi bod yn rhy esgeulus gyda Invynt, cyn i'r cyfansod iiad ei adael. Rhaid i bawb wybo.I n:td iiii ar gyhinso'loiad neb o'r y;ngeiswyr y.v fy ngwaith I. ond bamu, pa un, ar y cyfan, yw y goreu. 1' Darfu eieh gwaith yn newid aruser eiell Eistedd fod ychwanegu yn fawr at fy llafur a'm poen. Yr oedd Merthyr lydfil a Bethesda vn dyfod yn rhy agos at eu gilydd, a ininau yn eacl fy ngwasgu yo ddy- chrynllyd rhwng y ddau, fel y dygwyd fy iechyd* i herygl gan bryder a Ilahn. 0 herwyddjhyny, gorfodwyd fi i beidio ysgrifenu beirniadaeth fanwl ar yr un o'r dosparthiadau, ac i hcidio ysgrifenu dim ar yr ail a'r trydydd—dim ond ar y dosparth cyntaf yn unig. Gallai y byddai hyny yn gryn siomiant gan yr ymgeiswyr, ond yn wir, nis gallwn, oblegid yr oeddwn wedi llwvr dreulio fy nerth a'm liamser yn eu dosbarthu. Rhifedi yr yni- geiswyr yw 25. Gorfu arnaf roddi G o honynt yn y trydydd dosbarth, sef Merddin, Yr Hen Balettwr o ffair y Rhos, Isalawydd, R., Arlum, a Maldwyn. Yn yr ail ddosbarth, y mae 10, sef Dilettante, Ab Uorah. Mosen, Canholig, Arfonwr, Asaph Blaeoebbw, lieu Quaker, Jubal, Hen-wr Dafvdd, a Cer Idor. Nid vw y rhestriad yna i benderfymiteilyngdod cymhariaeth- 01 yr ymgeiswyr bob yn un ac un: ond yn unig ddangos yn mlta ddosbarth y maent. Mae llawer o ragoriaethau yn y ddau ddosparth isaf, ac hyd yr wyf yn cofio, mae gwell cyfansoddiadau vnyr ail a'r tryii ydd, y tro hwn, na rhai o'r cyi taf y tro o'r blaen ac yr oodd yn fwy o gamp cyrhaeddyd yr ail ddosbarth cl,-ni, ni'r cyntaf y llynedd, am fod pawb Yn cyfan so(I li inor i-liagorol. Nid oes genyf ond gadael y ddau ddosbarth isaf yn y fan yna, gan erfyn en cyd- ymdeimlad a'u maddeuant, a mynod at y 1U sydd yn disgwyi wrtbvf yn y brif vstafeM a chymeraf hwynt aievvn llaw lei y deuant allan drwyy porth, a'r cyntaf yw, LYWARCH DDU. Y mae hwn yn gyfansoddiad rhwydd, ac heb lawer o rodres yn perthyn iddo: rhy faeh o amryvriacth sydd yn ei waith i fod vii dderbyn- iol a tharawiadol. Gorchymyna y saint i ganu, "oblegydatmer," yn fywiog ac yn gynhyrfus iawn. Denaedd fD,vvn," sy ar "Eweli niex-n," &c. Y rhan oreu o'r cyfan yw, A Christ, a chredu," oblegyd hynv, terfyna yn well nag y deehrcua, fel y ¡ dylrti poi) evf;insodciiad. YMGEVSVITI).—Dechreua Ymgeisydd yn fawreddog; ac yr wyf yn ofni, os vdys am i'r diwedd fod yn well na'r dechreu, y rhaid i Vmgeisydd roddi tro i'w gyf- ansoddiad fel y byddo y pell 01 yn mlaen. Nid ocs eisiau gwell dechreu, ond gallasai,a dylasai fod yn well, ac yn fwy mawreddog tua'r diwedd. Dar- lunir "natur yn teimlo" yn ddwys, a gelwir ar v saint i ddetlroi, yn wrol ac yn awdurdodo): gresyn na chawsid diwedd gwell. Nid yw vn ua gwael ychwaith, ond ei fod yn anghyinarus a'r rhanau eraill o'r cyfansoddiad. IOAN.— Y mae loan yn dangos gryn gywreinrwydd yn ei waith. Ar "iiiaeii (lo,]," ceir Fii!llll,'Ofl")Iifltioil ganddo. O'r J7 ban hyd y 23, gwelir deulais, v naill yn efelychu y llall. Nid oes llawer o gamp ar y dcrnyn HoH natur deinila," er fod yr awdwr vn ei drawsgyweLrio i'r oed uwchlaw. Mae ef'elychiad caaiptis yn yr wythawd ar Chwi saint," a cheir cyfres o efelychiadau oddiyno i'r diwedd, a diob un yn dweud fod loan yn feistr ar y gelfyddyù; ond y inao yn ddiUygiol braidd mewn peroriaeth. IFUAN o LEYN.—Cyfansoddiad mwyn iawn ydyw. Oni ddylai fo(I riiyw aiv(iur,tod, a gryiii illawr i,n llais hwiiw sydd yn treiddio drwy'r daranllyd nen." Nid ocs eisiau mwynach a hawsach cyfansoddiod na hwn: mae pob tarawiad yn hollol Jyfn a riaturiol, disgyna ei seiniau fel "gwlith-wlaw ar ir wellt ond tybiwyf y dylal cyfansoddiad y geiriau yma fod yn fwy cynhyrfus na hyny. Y mae loan wedi taro ary prifnod gyda Eich dedwyddol ran." Y mae yn y fan hono yn hollol ddedwydd. YMDElTHYUO.- Y mae yn ymdaith yn amlder ei rym gyda rhanau cywreiniol y gelfyddyd. Wedi cychwyn yn y Soto, ail gymer y geiriau gydag efel- ychiad yn yr wythawd, a threiddia "drwy'r daran- llyd nen bron gyda chyflymder y fellten. Efel- ychiaù cyllely b, ond ei loci" J n araf ia wn," sydd gan ddo ar Mae'n dod." Gorchymyna i'r saint g-anu yn ychydig yn gyflymach. Nid oes neilltuolrwydd yn yr unawù" Dn: deuawd;" ond gwir ddarlun iadol ydyw'r efelychiadau sydd yn eu dilyn, yn neill- duol, yr 11 liolf orphwysfa." Nid yw ya diwcddu gys tal: gallai fod Ymdeithydd yn flinedig wedi ym deithio cyinaint, fel mai ei ran ddedwyddaf oedd vr Orl)liwysfa y cyt*atisoddiad It "'D gryn barcli; a chawsai wohr hefyd oni buasai fod yma rai rhagorach. GAHRIEL.— Dyma gyfansoddiad stylish i'r pen draw. Dechreua yn Qnartett yn y simple counter point, gan drawsgyweirio o C i E Jlat-cvfije%vidial sydyii braidd. Ceir chorus nerthoi ar" Mae'n dod." Dar Iunia ddy fod i ad Gabriel mewn rhwysg neillduol drwy efeiychiad pc huasai'n ystwythach, buasai'n llawer gwell. Daru da iawn sydd ar Holl natur," &c. Q iartett sy,;J ar "Chwi saint deffrowch o'ch cwsg," a phedwar o anarvlion yn ei ganu,—Gabriel, Raphael, Michael, ac Uriel, yn debyg i gynllun Hay- den yn y Creation," oud fod Gabriel wedi troi yn Ar ol i'r pedwar aagel osod v Fa jar muw-.t trel'n, ail ymosodir arni gan Gvdgan yr angyli >n." "I tC y cyfansoddiad drwyddo yn un rhagorol, ond yn wir, y mae'¡¡ rhy anystw,th I fod Yll dderbyniol. Itiiaid cad tafodau a medrusrwydd anylion i fyned drwyddo'n gysurus, gall yr anfedrus waeddi gyda'r enwog CATALAM, "My song is of this Vvorld, but this is a choir of angels a dylasai'r angel Gabriel gofio mai cyfansoddi l'rbyd hwn yr ydoedd. JONATHAN.—Y mae Jonathan yn dychymygu clyw erl llais at a distance'' yn treiddio drwy'r daranllyd een;" ond "mae'n dod" gydag awdurdod, a riiydd y saint gan soniarus. Camosodir rhai o'r transition tOlle vti v darn nesaf; ond yr wyf yn cvnierad w yo v trawsgyweiriad. "Chwi saint 0 eh cwsg," &c. yw y dcrnyn goreu o lawer, yn neillduol yr efelychiaiiau a geirar "eich dedwydd, &-c—mae dedwyddweh i'w alywed yn y fan hono, heblaw i'w deimlo. pe buasni y rhanau cyntaf yn cyfateb, buasai Jonathan vn debyg iawn o euill. Fel y mae yn awr, rhaid i'w fwa droi yn ol, a'i gleddyf ddychwelyd yn wag; ond nid yw y 11 cwyuipo nac yn colli yn ddirinygUS fel y Jon- athan gynt. CANIFUVDO MECOWYOL—Dyma gyfansoddiad da a defnyddiol; eto, nid oes haner cymaint o geifvd lyd vnddo ag sydd yn eiddo YMOEITIIYDD a GABRIEL, na llavvn cymaint o fwynder a thlysni ag sy gan IEI AN 0 LEYN a JONATHAN, ond y mae yn fwy svini a dirod- res nag yw'r un o lionynt. Buasai ychydig fwy o addurn a mawredd o'i amgylch yn ei wneud yn fwy cyineradwy gan yr oes oleu hon;" ond o'm rhan i. gwell genyf svmledd ei hun, na chelfyddyd ei bun, ond y ddau wedi eu cydgymysgu pia hi," fel nas gellir gwahanu y naill oddiwrth y llall, hcb fod yn farwol i bob un, fel dau a (I eryn yn med iu yr un byw- yd. Mae cyfansoddiad y CANIEDYDD MECOWYOL fel eiddo un a fedr gyfansoddi, (ond ceisio,) ond ar vr un pryd yn pr 'h nad oedd wactli ganddo pa un ai gwn- eu l ai peidio. Ni raid iddo gy wilyddio ei weicd fel y lilac er y gatiasaifodynwei). AB GITTO Gocti.—Ceir llawer iawn gan Gitto am arian. Heblaw cyfansoddiad syml, cyfansoddodd Accomp. iddo. Mae y symphony yn chwareu yn ys- twyth, a daw y Trumpet i mewn yn gynhyrfus ae an nisgwyliadwy; ond mae yr idea yn hollol farddonol, yn debyg fel y g%vnaetli li-,iii(lel gy(lit'r ait- trout pet shall sound." Yn v 2 5 ban, "dechreua ar y geiriau Trcid iir drwv'r daranllyd iie'll Vil b,% Nli- og oiid yii ddidroiln oi, ac niae cu co,li i'r eymylau i ganu, mi feddyliwn, oblegid mae y Ileisiau yn uehel ddychrynllyd ar hyd y chorus odlli- gerth yciiydig o fanau yn y diwedd. Y maent yn rhy uehel i leisiau cyifredin d(lal atynt yn hir heb accouin. Bu Gitto braidd yn rhy ryfygus yn y defnydd a wnaeth o gord y nawfed (/!<</<) yn yr 31 ban; bydd v fundamental note vn cael ei adael allan yn f'yiivch pan ychwanegir y nawfed at y cord, ond y mae Gitto wedi gadael pob peth avail allan, sef y 3ydd, y 5ed, a'r 7fed, fel na chlywir ond swn aflafar y gwreiddvn a'i nawfed yn unig. Mae gan Beethoven engraifi't gy- fl'elyb, ac am a wn i nad oes gan GITTO gystal hawl ag yntau i wneud y defnydd a fyno o hono; ond bu- asai clust dyner MOZART yn nivned o'i hwyl wrth wrandaw arno, heb ryw gord arall i'w dyneru. Dar- lunir dyfodiad Gabriel gyda Solo da a gwreiddiol, ond mae rhy wbetli yn anbawdd mewn ambell daraw- iad o hono; a bydd yr accidentals yn sicr o fod yn brofedigaeth i'r hwn a'i cana pan na fydd accump. iddo. Mae y chorus olaf yn an gwir ragorol ar y cyfan, ac yn sicr o daro pob clust ond y "glllst hir. SEMIQUAVER.—Gan mai taste y Beirniad yw ei safon" y tro hwn eto, nid yw yn cymeradwyo yr ys- gogiadau a welir yn y banau 4, 5, 15, 34, 42; ceir rheolau ac awdwyr yn eu herbyn, a chtir eithriadau ac awdwyr yn eu cefnogi—" different men have ilieit, different opinions fel yna, teg ydyw i SE-MIQUAVE gynieryd ei ddewis. Buasai vn well genyf fi i'r G sydd yn y Tenore, ban 4 o'r (horns" Hoil natur," fod yn A buasai'n esmwythach felly, ac yn atebiad cy- wirach i D yr air, sydd yn y ban cyntaf. Yr wyf yn golygu newid y gynghanedd yn gyfatebol i'r cyfnewid- iad. Tybiwyf pe buasai yr asiad rhwng yr 33, a'r 34, yn y Solo, yn rhwyddach, y buasai'n well. Mae disgrn o C Ion i D isalaw,a'r C Ion hono,y pryd hwnw, yn 3ydd cyweirnod A, ac nid 7fed D, yn ddisgyniad lied anhawdd; ond rhaid i mi gofio nad yw hyn oil ond" matter of ttiste;" gan hyny, gadawaf rhwng teulu y taste a hwynt. Yr wyf yn meddwl fod rhag- oriaethau lawer iawn, yn y cyfansoddiad; felly taflaf olwg byr drosyr ochr oleu i'rcwmwl." Deehreoayn dra dvchymygol; a rhydd awgrym ei fod yn clywed llais, ond heb wybod eto Ilais pa beth; ac mae'r llais hwnw yn treiddio ae yn treiddio yn y modd mwyaf treiddgar, "drwfr daranllyd nen," fel pe byddai afonydd o fellt yn ymdywallt drwyddi. Rhagora Semiquaver ar yr ymgeiswyr eraill yn nodedig yn hyn. Mae y lleill bron i gyd yn gweithio y llais i fynu, yr ei dreiddio drwy'r nen o'r ddaear, pan y mae yn rlied- cg yn ol ac yn mlaen fel gwefr, gan Semiquaver, acyn treiddio yu fwy drwy'r nen Vr ddaear; a thybiwyf mai fel yna y meddylia y bardd. Darlunir dyfodiad Gabriel, a'r saint yn cauu, oblegyd fod "amser ar ben," yn gynhyrfus, ac yn atebol iawn i'r amgylchiad. Mae mawredd a rhwysg neillduol yn y solo, a gall Basser da wneud gorchest wrth ei ganu. Nid yw chorus "Hull natur deimla," mor ystwyth ag y dy- munasai llawer; canvs darlunid y eyffro a'r braw a deiinla natur oddiwrth y cyfnewidiad anisgwyliadwy, yn erchyll ddigon, ac, i'm tyb i, hyny sy fwyaf atebol i'r geiriau. Yr wyf yn synu braidd, na buasai yr awdwr yn trefoil v chorus yma yn Fugue, v 11 He imita- it; gallasai wnend yn hawdd lie myms u. Mae "eiiwi saint o'ch cwsg," yn ellro ac yn fywiog a rhaid cael un o'r saith gysgadurion, i gysgu yn y fath gynhwrf. caifi' y saint fynediad llelaetb a hwylus i'w hoff orphwysfa;" ac y mac eu hoewder yn profi tu hwut i bob dadl fod "coll gwynfa" wedi ei hail enill; ac mai "gwvnfa deg" fydd eu dedwydd a'u tragy yddol ran 0 hyn allan. Mae y cyfansoddiad drwyddo yn ddarluniadol/ond naw wITt" i'w wisg! ni welais erioed ei chethinach. Dylai Semiquaver ei hailwisgo, onide diystyrir y cyfansoddiad oblegyd yr ysgTlf,n-perl mewn llaid ydyw, ac oblcgycl hyny ceir tipyn o driifl-crtli i weld ei ragoriaethau a bydd d-: yr argraflydd yn sicr o ediiw ei d lillad budr- on iddo, on: ncwidir hwynt. Gan hynv,dygwch all an y wisg oreu a gwisgwch am dano; a rboddwch y wolir i Semiquaver, fel y byddo 0 hyn allan yn Quaver cyflawi. YR AIL OESTYN.—" Adervii pur.3 o ymgeiswyr, sef, "Stradella," "Dirwestwr," ac" L'n sy'n trigo yn dawel dan awel nef." Nid oedd "Aderyn pur" gcnyf hyd nes y cefais gopi o hono g-an gyfaiil; ac os yw y copi hwn yn gv%vir., tuae eiddo pob un o'r ymgeiswyr yn anghywir. Mae Stradeila yn gwahaniaethu vn y it, 16, a'r H) ban. "t n sy'n byw'n dawel dan awel nef," yn v 15, 16, 17, a'r 20; a Dirwestwr yn y 15, 16, 17, a'r 20. Rhaid i'r ymgeiswyr ganiatiii i IllI ddweud, a hyny heb dramgwyddo, mai gweithio yn wae! iawn a ddar fu pob un o lionynt. Yn lie yiniyson am y goreu, braidd nad nethent i ymryson am y safaf. Yr ,vyf yn meddwl mai "Stradeila" yw y cywimf fel cynghaneddwr, er nad oes llawer 0 gamp arlit) "yntau ychwaith. Mae "Un sy'n byw'n dawel dan awel nef," a "Dirwestwr," yn debyg iawn i'w gilydd; ychydig iawn o wahaniaeth sy ibyngddvnt: tybiwyf mai Un sy'n byw'n dawel dan awel nef" yw y gor eu o'r ddau. Y mae'n anhawdd iawn gwybod pa un o'rtri yw y goreu: Un sy'n byw," eve. yw y bardd goreu t enyf fi; pe buasai ei gynghanedd ychydig yn gywiraeh yn yr 17, 18, 19, a'r 2'J ban, efe fuasai yn ei lienill '.ii, "heb nac os nac oni bae;" ond y mae STRAOULLA yn well cynghaneddwr, os ydyw Un sy'n hyw," yn well bardd. Ni fedraf fi farnu rhyng- ddynt, vliu efallai y gall Mr. Mills ac felly, gadawaf rhvngdido ef a hwynt. D" vnB. fy marn i, ar air a chydwybod." E. STEPHEN. Lluudain, Mai 29, 18,52. FO,NF DDlfi fON,- Derhvniais dair ton, yn nghyda geiriau ar- nvnt ar Ddir'west, a 26 o anthemau. Ni chefais hwynt ond am ychyJig o ddyddiau a gan fod genyf ddyledswyddau ereill i'w cyflawni nad allwn eu liebgor, ni chefais hamdden i'foddhau fy hun vn iawn ar deilyngdod y cyfansoddiadau, nen i ysgrifenu beirniadaeth aruyut. Y mae yn ddrwg genyf o herwydd hyn, am fod rhai pethau ynddynt y buasai yn dda Kenyf eu dwyn i sylw cerddorion Cymru, ac yu neillduol eu bawd wyr. pa fodki bynag, ar ol hyny o brawf a wnaethum arnynt, fy marn yn fyr yw hyn — Am y cyfansoddiadau cerddorol, canolig iawn yw y tri; ond y goraf, mi dybiwn,yw un Stradeila. Y mae'r anthemau yn bur amrywiol. Y mae y rhan fwyaf o bonynt yn brofion amlwg fod cerddor- iaeth yn ffynu yn ein gwlad; ond nid oes un o hon- ynt yn tra-rhagori. Y mae rhai o honynt yn dangos chwaeth a chynlluniad gwycli, tra y mae ereillayn dra diffygiol o hyny. Y mae rhai wedi bod yn lied esgeulus efo y gynghanedd a rhyw un neu ddau wedi gwneud hyny, debygid, yn brif bwngc. Ar y cyfan, efallai, mai y goraf yw Semiquaver, a'r ail oreu yw Cerddor. Gan ddy mil no pob llwyddiant i'ch hymdrechion clod wi IV yn mhlaid llenoriaeth ein ccnedl, Ydwyfyr eiddoch yn ffyddlawn, GLAN ALARCH. Pwyllgor Eisteddfod Merthyr. Dealler na ddarllenwyd y Feirniadaeth hon yn yr Eisteddfod, oblegid na dderbyniwyd Beirniadaeth Mr. Mills. Gwelir wrth gymbaru y ddwy Feirniadaeth, fod y Beirniaid yn cydolygu mai "Stralella" yw y goreu ar yr ail destyn. Wedi agor y seliau, gwelwyd m 11 Mr. T. Watkins, Merthyr, ydoe i(l, f,Ily cyflwvnwy'd 1 iddoy vrobr, sef y Comprehensive Tune Book, wedi ei rwymo, rhodd Mr. D. T. Williams, Merthyr. Gwelir hefyd fod y ddau Feirniaid yn cydolygu i osod Semi- quaver" yn iiaenaf ar destyn rbif L DèaLwyl Jlni Mr. R'?crt James, Merthyr ydoed.l, Sctn??uaTcr," a chyn?yM?'yd iddo y wobr addawedig, sef X). Nid oedd y Beirniaid, fel y gweiir, yu cydolygu pwy oedd yr ail oreu gesyd Mr. Stephens Ab Gitto Gocb," a Mr. Mills, Cerrldor." Yn ngwyncb hyn, dewis old y Pwyllgor, arbwyllwr, sef E. Davies, Ysw., A. M., Athraw Coleg Nonnalaidd, Abertawe, yr hwn wedi cael amser digonol i edrych drostynt, a farnodil Ab Gitto Gocb yn oren, ae yu teilytlg-u yr atil wobr addawedig. Wedi agor y seliau, gwelwyd mai Mr. J. G. Jones, Newport, Monmouthshire, y doe .Id. I _r.- Cynysgi ifenydd y Cyinrudorion. j 1 ■■

LLOFFYN o FANION.—Ducthwcrxi tanltiaidd.—Gall- wn fod yn dra sicr y bydd i e;n hewyilyg ^ael ei cbroesi yn ystod y dydd, o ganlyniad byd iwii barod ° r»ogyfer ft hyny. Y inaegan bob un yn y ty dynili -r ddrwg fel ni ein hunain, ac o ganlyniad, nid ydym i ddisjwyi g.»r mod. Dvlem ofrydu gwahanol d -v ni I i e i-t --i-v n;ii;l it'r Ilzill. Dyletn edrych ar bob aeloll o'r t,iiiu megys uu ag V bu Crist farw trosto. Pan y bydd unrhyw dd i gwedi digwyd l i ryw un, d" vlem lawenhau o'r herwydd. pan yn dueddol i r.)dd) atebiad digllon, bydded i ni ddvrchafu ein calon i fynu uiewn g veddi. 03 byddwn yn teimlo yn allf'JdJlIS, oddiwrth af- iechyd, poen, neu wendid, hydded i ni gadw dyfal vvyliadwiiaeth drosom ein hunain. "H'vddei i ni sylwi pan y mae ereill vn dvoddeffelly, ymdrecbu atamlygn caredigrwydd a chydytndeiinlad addas i'w" harugvlchiadau. ,,rwydd a ctiydytnieitnlad [Jydded i ni wylio a:n gyflcusderau bychain i fodd hau ae i roddi pethau bychain anfoddbaol allan o'r (1 ordd. Byd-lod i ni gymeryd yr olwg oraf ar bob peth er anog gobaith. Bvdd'-d i ni ymddyddan yn garsdig yda'r gwein- id0°* 1 on, a'u eanmol am rinweddau bychain pan y Na fVdded i ni lf-ictiori mewn pleserau byenain a ddichon fod yn ein cylcli evm leithasol. Bydded i ni roddi ateb arafaidd er troi ymaith ddi cofaint. Pan y byddwn wedi cael ein poem gan air neu vreithred an^haredig, bydded i ni olyn i 111 on hun- ain A ddarfu i ninau wneud yr un inodd rywbryd, a derbyu "i vddeuant V I Na fydded i ni ddyrch afii ein hnnain mcwn vm ddiddaii. ond dyfod ag ereill yn ml u-ii, os gallwn. Bvdd«d i ni fod vn bur garedig tuag atynt, gan gofio ein bid ninan hefvii unwaitii yn ieiimigc. Peidiwn bvth a choilt'arnu y naill a'r llall, ond tybied y goraf am cin gilydd hvd y gallwn. Bydded i ni gyferbynu ein haniryw fendithion gyda biiudcr.ru bychain y dydd.—Cjf Justph Evans, Crves- natal tt* Jusiph Er,tt?s,

CYSTADLEUAETH LLENYDDOL YN NHRE FFYNNON. Cvnnaliwvd cyfarfod cyhoeddus yn ngbapel y Ta- bernacl, Treffynnon, nos Fawrth, Hydrel 19eg, 1852, er cvhocddi beirniadaeth ar, a gwobrwyo y buddug- j wyr ar y ddau destuii caiilvnol:- Traethawd ar" Ddylanwad Esiampl," a Phryddest ar c, Elias a Phrophwydi Baal ar bell Carmel. Bejrniaid y Tracthodau oeddynt y Palciiecligion M. Lewis, Treffynnon J. Jones, Seion a Mr. P. M. Evans, TrefTynnun: a Beirniaid y Pryddcstau, Hwfa Mon; J. C. Davies, Y s w. a Gwilym Gwenflrwd. Rhoddwyd Geirlyfr Caerfailwel)" am y Traeth- awd goreu, a Xicholt' Step to Reading the Bible am yr ail oreu. Am y Hryddest oreu rhoddwvd c, Ceinjon Alun," ac am yr ail oreu "SIodau Ieuaingc." Yn gvsylltiedig a'r cyfarfod uchod darllenwyd y ddeugeinfed bennod o Lyfr Job, gan ddeg o ymgeis- wyr,sef John Williams, Richard Jones, Peter Hughes, Daniel Bagshaw, Thomas Ellis, Edward Hughes, John Roberts, Joseph Dykins, Edward Jones, a John Jones; a gwobrwywyd y goreu a'r ail oreu. Y Beirn- iaid oeddynt, Meistri J. Williams, D. Pritchard, ac E. Moss. Cymerwyd v Gadair am 7 o'r ploch gan Mr. Moses Jones, Maesglas, pryd y dechreuwyd y cyfarfod trwy ganu a gweddio; yua ymgystadleuodd y darllenydcJ- ion, a darllenasaut yn lied dda oil: y ddau fuddugol oeddvnt, Thomas Ellis, Treffynnon, yn oreu, ac Ed- ward Jones, Mllwr, yn ail oreu. Traddodwyd y feirniadaeth gan Mr. E. Moss, ae eglurodd y rheolau wrth y rhai yr oedd ) darllenyddiou yn cael eu barnu. Yna darllenod(I Mr. P. M. Evans y feirniadaeth ar y traethodau, a dilynwyd ef gan y Parch. M. Lewis, a'r Parch. J. Jones. Yr oeddynt yu cydnno yn y prif bethau, er fod ganddynt bob un nodiadau gwa- hanol ar y cyfansoddiadau. Wele y feirniadaeth:— Derbyniwyd 11 eg o draetbodau-enwau ffugiol yr ymgystadleuwyr yd) nt:-I, leuan ap loan; 2, Gwil- ym ap Roberts; 3, Un annheilwng i efelycbu ei esiampl; 4, Myfyriawg cynhafal; 5, Ymgeisydd; 6, Llcenog; 7, [deir.f; 8, Carwr addysg; 9, Titus; 10, Ifor; 11, Cromwel. Hyd eithat" ein gallu yr ydym yn dosparthu ac vn barnu fel y canlyn;- Y mae Gwilym ap Robert, Un annheilwng i efelychu ei esiampl, leuan ap loan, a Cromwel, yn yniddangos fel rhai yn cyfansoddi am y tro cyntaf—na fydded iddynt ddigaloni, gan y gallant I wyddo drwy lafur a dyfal barhad. YMGEISYDD.— Yr orgraft", a'r gystrawen yn wallus —syniadau lied gywir, olid, cymer olwg rhv gyfyng ar y pwngc. CARWR ADDYSG.—Llawn o anccdotes —y rhan fwyaf yn berthynol i'r matter—amryw wallau yn yr iaith. LLEENOG.—Mae amcan da gan yr ysgrifenydd I hwn, ac ni synem pe deuai yn awdwr peiiigiimli mewn amser a ddaw; ond nid ydyw ei ymdriniaeiii a'r matter yn ddigon cynnwysfawr, na flurf ei frawdd- egau yn ddigon cryuo i enill gwobr vn bresennol. [FOR.—Sviwadau da ar Y cvfan. yn berif mewn ji ffordd o gj-ugiioriou difrifoi. Mae y teiaiiad rtiayorol EL arddengys yr ysgri(etivdd, a'r tystiolaetiiau a ddyga j ym mlaen o berthynas i ddylanwad esiampl, yn gwneud y traethawd yn lied gymeradwy genym; ond y mae yo rhy gwmpasl)" fel yr addef-i yr y-gtif enydd ei hun, ac yn rhoddi gormod o le i'w hanes personol ei hun. i LLEIAF.—Tueddir ni i feddwt us Lleiaf" yw y flugenw mui nid lleiaf ei theilyngdod yw yr ysgrif i hon. Mae vr inith yn dda, trefniad y matter yn rhe- olaidd a medrus, a'r orgraff a'r jitvahannodiad (I)etliziii y dylai ysgrifenwyr ieuaiiigc eu hastudto yn funwl) yn dra chanmoladwy. TITUS.—Nid yw yr ysgrifenydd hwn yn .ri,) cym maint ar egv^'vddorion y pwngc megys y gwna My- fyriawg Cyuhafal" a c. L\eiat ond y mae ei osoo- iadan yn grvlion, a'r rhai hyny yi) cael eu cefnogi «an fititlnau tra pherthynol ac anwithwynebol. Nis ^allasem lai na meddwl am arddull y ddau Abbot i o'r America wrth ddarllen ei ysgrif. —lliiaid i ni ddweyd fod rhai o'i gymhariaethau yn rhy isel; ond yr yd?m yn bur sicr am yr ysgrifenydd hwn na raid iddo ond pwyllo uwch ben ei ysgrifea, na ddygai allan waith rhagorol 0 ran eoethni a chwueth. al Lleiayfd"y" m yn tueddu i farnu y dylai "Titus" a Yr ydym yn tueddu i farnu y dla i T)tns"a ? "Lleiaf" gael eu soiygu \n yraii radd yn y gystadl- euaeth, a chael eu gwrbrwyo yn gyfartul. MYFYRIAWG CYMI VFAL.—Mae yr ysgrifenydd hwn yn cadw yn dda at ei fater, ac yn trin ei bwngc gyda golwg ar nodwedd dyn yn úersullot" a" chYTII- dcitlias yn gyffivdinol." Ar y cyfan tueddir ni i roddi 1 iddlJ ef V tlaentlriaeth.- Ilwyrach y dylasai ddiweddu j yn CN-Mllwysiadot ac awgrymwn hefyd ei tod yn rliv hoff o eiriau hirion sydd yn fwy na Ilond sain, ys dywedai yr hen Gymry. Mor ¡,;íogyrnaid! yw "pathynasolion," cydresymolion," —" ymddwyn yn efelychia lol o esiampl "yn lie efelychu esiampl." j Cymered "Myfyriawg"' addysg, a gall ddyfod yiii ysgrifenydd gwycli. j Nid ydym lieu ganfod yn v rhan f,s- af o'r rraetl) odau fod yr ysgrifenwyr wedi dyfynu o weithiau ad- nabvddusi ni,er 11a chydnabyddanl hyny. Ni fllasai i'r ymgeiswyr rod U enwan v ¡. a?d??ryn Meihau dim j ar dcilyngdod ea tracthou yn ein barn, ond yn | hytrach ei fwvhau; oblegid g-ofvnir cbwaeth a medr- usrwydd i ddyfvnu a cbyfieithu allan o awdwyr beth- an a fyddo yn gwasanaetiju i egluro v pwnc a ym- driniragef, Gallasem roddi cyfarwyddiadau tuag at ddiwvgio yn yr hyn sydd wallus yn y rhan fwyaf o'r y sgrifau, ond nid dyma y lie na'r amser. Hydcrwn y bydd i'r ymgeiswyr ddefnyddio y cyf ryngau hyny sydd haudd eu cael yn broscunol, i'w cyfarwyddo mewn cyfansoddiad; a phan y 11 ysgrifenu, | yr ymegniant bob amser at ejlnrder, cystraiven her- ffaith, orgraff j(ywir unffuif, a yw ihannodiad a thlysni mewn ieithwedd. Hefyd nis gallant fod yn Tin ofalus i ddewis a darllen yr awdwyr goreu ar bob rhan o wvbodaeth, gan gofio Tcstun y Gystadlena tli—sef Dylan if ad Esiampl, yr hyn hefyd fel yr amrywiol beth- au a nodir yu yr erthygfau fit dan s, lw. Yr ydym yn ystyried "Myfyriawg Cynharal," sef William Henry Evans, Ysceifi >?, yn teiiyngu y bi-if wour, a rbauer yrail wobr yn gyfartal rhwng" Lleiaf,' set D ivid (Trinith?, Tt-cf?unon, a" Titus," sef W. T, Thomas, Maesglas. | Tradd ?dodd Mr. J. C. Davies v f?n'madaeth ar v Prvddestau, a d?r?enodd H?% f-?i ii,,it-tati [cl enghr.D?'nu )'r gwiw a'r gwael fd yr -Iii yn mlaen Yroedil y feirniadaeth fel y cauiy.iDerbyniwyd j deg 0 Brvddewtau fl'ugetiwau v cystadleuwyr ydynt Elias," Llewelyn Llawoiaf," B. old ref," O;)aJiah," Bachgen o Wyned 1," Bardd o t dre f 0.)a; U a h Hach.,en o \Vym'd I, B:iri i d Aneurin," Edeyrn Dafod Aur," 11 it Zdo- tes." Y mae rbai o bonynt o'r radd isulitf; era-it vn ganjlig; ond cafwyd ychydig o waith godid ig. Yn y trydydd dosparth, ceir B. Gr.Hestr, Llewelyn Llawoiaf," a Bardd AneurilJ." Y mae y tri hyn yn wael, yn llawn gwallau, ac yn ddi a wen. Yn yr ail ddosparth canfyddir Addu/wr," Bach- gen o Wynedd," Elias," ac "Edeyrn Dafod Aur." Y iliac I- Addolwr" wedi dilyn y testun yn dda iawn; wedi canli yn lled naturiol, ond ei fod yn wallus mewn iaith, ac orgralt, ac yn isel o ran chwaeth. Y lilac" Baehgen o Wynedd" wedi canu yn natur- iol, ac yn dda ar y testun, ond yn lied anaghywir a diawen. t cliywir, (,n(i Y mae" Elias'' yn fwy awenyddol a chywir, ond yn isel iawn mewn cii'^aetii. Y mac ei ddisg, .Iiad o j puson Satan ar ben Carm d yu taro yn ddt?thr. ae yn urddangos d?fyg chwaeth o'r radd f?yaf. 1\111 oes dim o natur i'w wclerl ynddo. Y mae Edeyrn Dafod Anr" yn fardd, ac yn gallu evfansoddi ya dda; ond riiaid iddo diliwygio cyn y | bydd iddo fod yn ennilhvr inewn cyst idleuletii. Y mae ganddo ugemiau o lioeliau i annerch ei awen, ac arddengys dditlyg chwaeth a synwyr with ci cliyf arch. Sonia am i'w awen ldrociii ei hedyn mewn j mi'l 'a 'golchi ei thrael W\'lIi')lI \111 lUafil\Lth y l¡;¡' &c. Nid yw wedi dilvii v testun ychwaith. Ithodd odd fywgraphiad byr o Elias, yu He Eiias a ph;o pliwy ii Baal ar ben Carmel." Yn y dosparth cyo taf mae Canoldref, Zelotes, ac Obodiuh." Y mae cyullun Canoldref" yn ardderchog dilyn odd 'ysp' rvd y testun o'r dechreu i'r dJwed J, ac y mae yn a till-,vs, ond y mae llawer o wallau yn anurddo y Bryddest lion.' Tybir mai diofalweh yn yr a d w r oedd yr aehos iddo fud yn 01 o ennill y wobr. Dilynodd "Zel<1te" y testun yn dda. Y mae ci fed lyliau vn naturiol, vr iaith yn lied dda efe yw y "orel1 hvd yn hyn. Ond nid yw mor awenyddol ag y dvmuiiem id io fod. Gallasai fod yn f^ygofaliij hefyd gyd a'r orgraff a'r inestir mown rhai llmellau. oi, 'i 0 1):id i it 1) a'u boddiodd yn fawr. Y mae ci Bryddest cfyo dda iawn ynMlawn ,KI awenyddol. ac yn goethedig o ran ei baniuouiacth. llaed'a wobr gauwaith fwy ei gwerth na'r hon a (Mcbynia. j Bvdd yn ychwanegia 1 gogoneddus at Ic.iyd-liacth cill gwiad. Fel,y Ooa iiah" yw y goreu, a '• Zelotes yw yr ail oreu. (iaLvyd ar Obadiah i ddod ymlaen, ac attehold rhyw un mai Pedr Mostyn yw y buldu<wr. yr hwn svdd yn awr vn Stalfur Ishire, ae felly allan o gyb h v gvstadleuaetli; oblegid hyny ni dderbvniodd y wohr. Gan hyny rhoddwyd y wobr i Z dotes, yr ail oreu sef Joseph Hughes, Rhesycae Ni attebodd neb i enw Canoldref, ohlegid hvnv 1 ni roddwyd yr ail wobr, yr hon ddisgynai i'r trydul I gan tod O!)dC!lill yn cael ei d-iflu all-in. Cyn diweddu darllenodd loan Machno englvnion i anuerch y cyfarfod, cynnygiwyd diolcligar-vch y cy- farfod i'r personau a roddasant y gwidsrau. (--ef Mr. P. M. Evans, Mr. Moses Jones, Mr. Willi uii Davies, clerk, a Mr. Jabez Joaes ) a hefyd i'r cadeirydd. Yr oedd y cyfarfod yn fywiog, lluosog,a difyrus iawn, a chafodd pawb eu IKvyr fo ldloai, Dysgwylir nad IIcdJ y c !iwil ond v cyntaf o lawer o't gytf.lyb. (iresyn fod J'rei mor boblog a hon heb fyf.ge i gyhoedddns, nac unrhvw sefvdliaa Uenyddoi ynddi, ond yr ydoedd y cyfarfod hwn yn rhagarwyd I dyddiau gwell — Gohebydd.

Cyfarfu boneddwr ieuangc o Kilkenny a llaethreg a )-n cario ei liv,tenai(I Ila,tti ar ei plien, a gofynodd iddi,—" Beth a gvmerweh chwi am danoch eich hunan a'ch llartb, fv anwylyd Atebai yr eneth yn y fan—" Cliwi eicti btiiian, a modrwy aur, Syr." Dyua bertrwydd 1 bwrpas.

I DYCUWELIAD Y FHEIES 0 FANGOR I WINDSOR. J Yn vstod vr adeg yr ymg\nn!!ai cvnifer o gan" | noedd i Ddinas Bangor, i fod yn dystiou o ymwelia ei Mawrhydi, dealiwn fod y pigwyr jiogerii weIll llvvyddo i yspeilio nmryw yn mysg y tyrfaoodd; a bod rlniÎ 0 honynt wedi cael eu cymeryd i flny yD ddioed gan y dad^uddwyr ag oeddynt yn bresenoi Yr unig ddamwain a ddigwyddodd ar yradeg ydoedd' i fachgenyn, yn agos i Bont Menai, syrtl.io o ben* coeden, ac anafu ei fraich. Dealiwn Iod aelodau y pwyllgor, a benodwyd i wneyd v parotoadau gogvfer a'r amgylchiad, Wedi cael cvnoilhwy a chefnogaeth J dinasyddion a'r ardalwyr yn ayfiredin—gwreug a boneddig yn cyduno i gvfranuyn ol eu gwahanol a in. gylchiadau. Pan ydoedd v casglyddion yn myned oddiamgylcb, dywedai uu wieigan dylawd, fo-J yu ddrwg sawn ganddi ei bod yn analhiog i gyfranu dim at yr achos; or.d tranoeth, hi a gvflwvnodd ddwy geiniog i un o aelodau y pwyllgor, y rhai oedd newydd enill, gan ddymuno ar iddynt g,!cl eu rhoddi yn y casgliad. Dengys hyna y teimlad tevrngarol a fedilianai diigolion Bansorat prvd. Bellach nyni a roddwn grynodeb o hanes y dyclmeliad. Cychwynodd y gerbvdres o safle Bangor tua baner awr wedi 11, boreu ddydd Iau, (Hyd. 11); a chan j fod ei Mawrhydi wedi eydsynio i dderbvn anerchiad I oddiwrth Fvvrdeisdrefwyr Conwy, arosedd y gerbid- res am ychydig fynydau rhwng safle Conwy a'r Castell. Yna dynesodd y pwyllgor penode !ig yn IDJaell at gerliyd ei Mawrhydi, pryd y cyflwynwyd iddi History of Aberconway," "Antiq uities of Con- way Castle, "GuiJe to Llandudno, yn nghvdag anerchiad y Bwrueisdrefwyr, trwy law John Willfams, Ysw., Bodafon, yn abseiioldcb yr Anrh. T. P. Lluyd, y Maer. Dodwn yma eilun o'r anerchiad :— Rhynged bodd i'ch Mawrhydi.— Yr ydrm ni y Maer, Pentrefwyr, a Rhydd Ddinasyddion Bvvrdeis- dref Conwy, yn dynesti at eich Mawrhydi gyda Iheimladau o fiyddlondeb gyvresog, ac ymlyniad ufydd, gan ddymuno, gyda phoh gostvngeiddrwvdd, groesawu eich Mawrhydi, a'ch Cydmhar Breninol, oddifennifutin.ucindinasheuaf"). Y mae'r diwrnod pan ymddangosodd eich Mawr- hydi yn ein mysg fel Tywysoges, >n aros vn un o'r s L; fe es, ?'D a ros y n u n olr rhai dysgleiriaf yn mysg ein blwydd-hanesion. Yr ydym yn awr yn dynesu atoch fel ern IVuadures, ac yn gweled y rhinweddau ag oeddynt pryd liviiv yn bhiguro wedi cyflawn vmagor, ac yn gwasgaru cu dylanwad tirionfwyn dros amheroilraeth eang. Vr yZiym hefyd yu teimlo offcithiau y rhinweddau hvnv ri treid(io dmy eithafion dy Hrynoedd em t\w vsog- aetli—ac yn uno calonan teyrugaiad y Cvmrv, uvea liinynau cadarnach nag unrhyw gater na chasteil a adeiiadwyd gau eich henalioii Breninol. Saforid y Brenin lorwerth ar y tyrau hvn, gau edrvch i lawr ar bobl orchfygedig. Daeth ef yma i gael golwg ar y Castellau diglawn, v rhai oeddynt i gadw ein cyn dadau mewn ymostyngiad. Eich Mawrhydi a vm d d eii,r?-s ?'n c-' n ni  's; ddcugys yn ein mysg i arolygu gweitliiau rhyfeddol eeifyddyd,y rhai a (i-tra(la,i,nt o beddweh ac undeb. J/aeih eich Mawrhydi i fewu i'n dinas, tra yr ydvui am v cynlaf i aiclygu ein serch gwrcsocaf tuftg atoch yr ydym gyda llawenydd a diolchgarwch vn exoes- awn y Jydd, yn yr hwn y caniateii i ni amlvgu y teimladau a fcithrinasom am gyhyd o amser, a chyf- erbynu yr amser yn yr hwn y rhcola ein Penadures IDe;n c'¡¡riad gydå'r ådeg-au ulI!'yfr."J h.y pan .1'1' oedd ofn yn aal y wladwriaeth mewn dychryn. Y mae ein diolchgarwch i'ch Mawrhydi am cin han- rbydeddu a'ch jnesenoldeb yn caeÍ ei fwynhau gan y llawenydd a cnynir ynom yn yrolwg ar em Tywys- (og, yr hwn, lei I ywysog Cymru, a berchir geovm Icl ein- Tywysog. Gan cm bod yn argy hoeddedig 'ei bod y n ddy leu swydd ar y lam, pa m<»r uchei bynag fvddo ei seiyUfa, i ieiilirin t^alluoeiid uwchaf a godidocaf y meddwl a'r galon, yr ydym yn dvsnwyl vn hyderas i'r eg "V a, I. hydi in rywys«.g, gyda'i :a. 11 j oial, a'r siamplaa a osodir o'i fit en getnch cliwi n'ch cydiuhar urddasc.i, o dan feiiiiitli Ddwyfol, ddwyn ijrwvih torcitlnog mewn amser priodol. Ljij taej-ztf' Nvetidi at y I)u% Hollallnog vw, ar fod iddo el barhau i iod yn l)vv»\s<ig i ni a l>od i'ch Mawrhydi barhau i fod yn Benauures ar bubl dded- wydd ac unedig, am liirlnr amser. Llofnodwyd gan Faer J yn crit, a thrwy awdnrdod y pentrefwyr, a'r idiydd-d'dinusydd- ion. a gynuilasant mewn Uys pen^dedig. Ac yn dy;<t lolaeth o hyny. y mae sel y Fvvrdeisdref a e n Nr I- d' 14 cacl ei gosod yma ar y I3eg o Hydref, 1852. Ar ran yr Anrh. T. P. Lloyd, Gwarcheidwad v Casteil, a'r Maer, "JoBs WILLIAMS, Dirprwywr." Cydnabyddai ei Mawrhydi yr arwyddion o barch a ddangosid gyda diolchgarwch a dvwedai cu b d yn symud yn miaen yn arafaidd i gael golwg ar y at- I goIA-g at y Castcll. A thra vr oedd ei Mawrhydi yn gwen 11, ac yn moesgrvinu i'w deiliaid B'yddiou, cychwynodd v gerhydres. Yinddcngys [" d ilwrdcisdrefn yr Con w'y wedi bod yn IJrnod o yindrechoi a llwvddiannus e'r croesawu ymweiiad byr, byr, ci Mawrhydi a u dinas. Ac ni bu trigolion Llandudno yu 010 wneyd en rhan gyda choelcerthi a than-ddangosiadau yn ystod yr hwyr bia«uu«»J, i*d arddangosiad o'q parcfa a'o hvijj- ostyngiad j'n Penadures anrbydeddus. Dealiwn i'r anerchiad tra chy minsys a gyllwynwvd i'w M ivvrhvdj yn Ngbonwy gael ei barotoi g>(ii y Parch. M. Mor- gan, M.A., y Ficar; ac i'r llyfrau a gyflyvynwyd iddi gad cu cyhocudi yn ddiweddar gan ein cvdwladwr teilwng, Mr. Wili,am Bridge. Gwedi i'r gerbvdres adael Couwy, ni bu iddi arot dim nes cyrliaedd i safle Saltncv, ger Cacrlleon. Yn ystod yr arhosia 1 yno, cvilwyuwyd i'w Ma.vrhv ii Bilun hardd o'r rhciiiiordJ rhwng Caerllcon a'r Amw\thig, a chopiau o bapyrau boreuol Llundain. Cychwynodd y gerhydres o ci jitney tua un o'r gioch. Dealiwn fod parotoa Iau inawrion we li eu gwneyd yn Ngwrecsam, gan ddysgwyl y buasai ei Mawrimli yn aros ychydig yn y safle; ond gan fod ei ha.nser wedi ei ragdrcfuu, yr oedd yn angciirheidiol iddi (' %Led ?'r ArliNvtlli (s ued i'r Amwythig gyda brys, a chyrhae idodd vno tua dau. Yn ystod ei harosiad yno, cyflwynocfd v Maer anerchiad y Bwrdeisdrefwyr t'w Mawrhydi DerhYiI,wyd h¡ gan larll Pow)'s; a bu !I!t.ti hi a'i chymdeithion gyfranogi o ragbry.i ydoedd wedi ei barotoi iddynt yn un o'r ystafelloedd yn safle y rheil- fTordd. GweJI iddi aros tua u-nin inyoyd, hi a gy- chwynodd drachefn gyda'r gerhydres rhyngddi a Bi'r- minguam a pilan yr oc 1,1 yu mynel I Wolverhamp- ton, tua ugaiu mynyd «edi tri, e/flwyuwyd anerchiad iddi gan v Maer; a hi a gyfarfuwyd gan Arg. Wrot teslcy, Arg. Lewisham, Mr. Thornely, A.S., ac Aidal- ydd 3Ion. Cyflwynndd yr oLd yciiydig » flodati a flrwythan dew i ol i'r T wysogion a'r T) wysogesau leu- aingc. Gwedi j'r gerbydresg-yrhaedd Birmingham, arweiuiwyd ci Mawrhydi a'i chymdeithion gan H. Smith, Y'sw., y Maer, at y gerbydres ag oedd 1 fyned oldiyno i Windsor, dry Rvdychain; a gwedi i'r Maer amlygu iddi yn mha ansawdd yr oedd y dref a'r trigianwyr, cychwynodd y gerbydres. A gwedi i'w Mawrhydi dderbyn anerchiad yn Banbury, wrtli fyned trwyodd, hi a gyrhaeddodd' ynddiogel i Wind- sor Castle ychydig cyn saith yn yr bwyr.

Y GWOBRWTAD YN RHIWBRYFOIR.—G.veiais nifer o ofyniadau yn y riiifyn diweddaf o'r dmserau, o ber- tiivnas i'rgwobrwyad yn Rliiwbryfdir. (jofvnir," oes dwy geiniog o boli punt o gyfi igm v gweithwvr yn cael eu hat j 1 at dalu i feddvg —bodd neu anfodd. Atelir chyve'ehciniog yn y mis oddiwrth bob dyn a thair ceiniog oddiwrth y bechgyii, a rhoddir bwv vn llaw dau o weithwyr dewiscdig genym, fel yin Idir- iei'dwyr, a bydd y rhai hynv yn eu c. fl .vyn., j- meddyg. A ciiaii eiii bod wedi galw am w isatiaeth Mr. Roberts, mae yn vmddangos ) mi fo I yn rhesyin- ol i ni dalu iddo hvd oni chyflawner tri mis o rvbodd u un u'r ddwy ochr, yn ol eu cytundeb. Gofvnir hefvd, Ai gwir yw i un o'r gweitbwyr gael ci idroi o'r gwaith am gymeryd ei ryddid i fyned i gvfarfod nr.sol y Trefuyddiou Calfinaidil f' Nis gallaf sicrhau. Cl t'd hyny wedi bod, ond yr wyf N. n gwyipid ein hod yn cael myned i gyf.irfo.iydd "),I:tiatli drvk v ofyn caniatad y Goruchw\lwyr ac nid wyf vu deafl fod »ran yr un gweitbiwr liawl i adael ei waith heb ()amo!nd. Cafodd degau ganiatad 1 fyncd i Eistedd fod Madog. O berthynas i'r clafdy,"gan nad oedd- ym yn cael llais yn nethoiiari cin meddyg vnddo dewisasom yn hytrach goili »r elusenau, nacholli ein rhyddid. Gofynir yn mhellaii., •• A oedd Yr hull weithwyr at cu rhyddid i r.iddi nen beidio at\vobr wvad Mr. Roberts!" Oeddynt. Nid oedd gorlcd- aeth ai neb; casglodl y gweithwvr yr arian oil heb ildirgy mneiliad oddiwrth na mistar na tforiicbwrl- iwr. Nid wyf yn .ieall betl, ydych yn ei feddwl with v v gweith wvr yn niwynliau eu rhyddid, ind oeddwn yn meddwl royddid i tyned at ein gwaith ac oddiwrtho, a gw neud fel y nivnont yn-ido, fel cieadariaol (n o no llywouraeth arnynt, on i "g eii y hwnw sydd vn rhesvmol 1 weiihwvr ddis gwvI cael ei fwynhau. Hyderaf fv mod wedi aIel, y golynia iau yu gyflawn ac eglur, fel na raid i uii ym- drafod a r petli yn rliagor.— Thomas Jones. GnIIEBrAETH Y Dcc WKLI.IKGTO.V.—Yn mvsg v liytliyrau ar gael o eiddo y diweddar I )'i I Li(-, y Inaè y¡: un 11 g¡ulyn: a byddai yn dda i lawer o ohebwvr vr A mscriu gymeryd gweis o.idiwniio — | V mae'r Cadlywydd Duo o Wellington yn c\ Iwyno ei gvfarchiaunu i Mrs. Cai'inoil. V mac v 11 ddrwg iawn ganddo ei fod wedi metliu darllcju ci ,IV t)l*vr. y rnae yn erfyn arni i ysgrifenn mewa llaw eglur, tig ingc (lu ac mewn ychydig o eiriau beth ydyw ei dymuuiadan.— Mrs. Canndl, Cle- raent'Street, Liverpool Mae'r obebiacth ganlyn.. 01 a fu rhwng clerigwr adnabyddns i'r D.io, rig cl, vn dra noJ .eddiadol. GaD fod esgobaetli wag yu digwydd bod y pryd hvnv, a'r cb rigwr yii dvrrn.Ma) ei chad, ac yu gwyuod y byddai uu gut oddiwitu y Due yn ddigon, ysgrilenodd y il^Uiyr canivnol ato:—"Fy anwyl Ddlle, Vn j,air oddrwvthycii chwi, ac yr wyf yn Esgob." Gyda tliroad y lust, rkr- bvuiodd yr atebiad cynvvysia vr a galJlyu Fy anwyl Dim un (jair Gwasga-wyd yn ystod y flwyddyn a erf'vooddd [hrill v Gwybodaeth Grj,tio)Jo;r;.Î, o'J:dnlll a thrH..t!¡;.d;II. y swm dirfawi (i I t,3 ;214. Dengys hyu ddiwv.iiwr .4 llafurus dros ben.