Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

4 articles on this Page

Advertising

FFRAIKC.-.-

CAETHWASLAETti YX CUBA.

News
Cite
Share

CAETHWASLAETti YX CUBA. Y mae sefyllfa bresenol yuys Cuba, yu arwyddo y tebygolrwydd mwyaf fod chwiidroad argymeryd tie JUO, Y illite tWI. 150 0 bersouau well eu cy- ineryd i fviiu mewn gwahanol barthau, & n dwyn yu garcharorion i Hilvunub Arwyddodd y Llyw ydd YspaellaidJ presenol, Caneda, ei lawn ben- dertyuiad 0 beidio daugos trugaredd i neb a gyfyd yn erbyn ei awdurdod. Vmddengys fel pe byddai amgvlchiadau yn ffafi iol yn awr. i'r ymgyrcb a atnceuir ei wneyd o'r Unol Daleithiau yu yr ynys, a phan edryciiir ar y gortiirwtn a'r cieulondeb a arferir yuo, yn 8nwedjg at y caethweision, tvhiwn y dymunai pob dyngarwr iddynt Iwyddo yn eu haincan. Ni bu yo nghof neb sydd yu fyw y ftith. lywodraeth greuloa a threisiol ag sydd yn awr yn Cuba felly y dywed y trigolion eu hunaiu; dyna fel y dywed. v teithwyr Americanaidd a gwirir hyny gan gyijwr llawu y curchardai a t dyrngoll- oedd yn yr yuys. Y mae'r "Vew York Tribune yn dyweyd fod nodwedd caetlns-asiaoth yu Cuba., sr ryw ystyr- iaethaii, vu waeth nag yn Nhaleithiau Deh^tiol yr America. Y mae un Io,,ivdl vr liwn a fu yn ymweled a'r ynys yn ddiweddar, vu r'ioi Uaues tra dyddor.ii. i)yaed y gwr y g-ufdir 11m gaethweision yno fel v gofelir am feirch yn Ewrop Y mae priodas yn betli anad- nabyddlls yo ell plith, Ni ch\frouir dim art,lysg iddvnt, crefyddol na deallawl. Y mite offeiriad Pal anid bob bi syddyn ya bedyddio yr lioll bhmt n enir ar y blanigfa {plant <ti(>n)\ ac ar b' vdnawn v Sab hot It a u, gwoeir iddynt ddyweyd gweddi ar y forw ii Fair, adtodd credo, ft gweddi yr Arglwyd 1. Bvdd-»iit bob amser yn gwe'thio arolv^ydd rui seGii tiwcb eu p^oau, a cluvip droiu yn ei law. Y IDde'r nr()Jygw)T if:idf yn gaethweision eti hunain, ac y inae gau idvut bawl i roi tri o wialenodiaii. Mae gan yr aroiygw\r gwynion bawl j roi pump, ar hugain o wiaieiiO'liao—Co?p svdd yn achosi an. aui i-al dy ddiau, Nid oes un cuethwns i'w unci na l ydyw wedi boJ 0 dan v gosp. a chyf- arlyddir a dywon hyd yu ncid yu bedwur ugain oed n ddarostvnedig i'r ffro-v\ i 1. Ffrewyl ir y gwr igedd gan en gwyr, neu v rlmi sydd yn mvued o dan yr enw hwuw, a byny yu nihreseuoldeb y pi it aroiygydd. Co A 111 ddeg yn v boreu, y ychain ar y blanigfa yu cael eu dwyn o ddll gy-aol rhug y jrwtes; ond v mae'r cactiiweision yu parau i weitino yn adidor trwy'r dydd. Cedwir hwynt hefyd yn hwyr y nos. Ar rai p!ariigf«»ydd, y maent yn cael braint fawr os cauiaten- iddynt gvsgu am ddwy uoswaith gytau yn yr wythnos. Nid vdyw y meistr yn cael caniatad I roi y gosp 0 farwolaei.li oud mewn amgyichiadau 0 dnseddau niawrion, y nao yn rhaid trosglwvddoY caethwas i'r awdur- dodau, pryd y gall roi i fyuu ei iiawl yu y nugro yr livii sydd yn ei rvd liiau oddiwrth y c% tri !oldeb o dalu costau y pi-awf, ei yinhoith, &c. Oud nid vdnv livii vii ca.-l ei wueyd un ams'r ymron. Oeir yuiadaAittd oldiwith negroaid tiilea ac art. weiladwy mewu tl'oidd llnwer Iiawddach, heb dra- rfeitiiu vr awdiirdodau. Y mae puteiudra yn beth cytredinoi ar y pi uiigfaoedd, gau dd ichn»u pllU ond N-ti ddeg oed. Oud os by id gan wraig liletit'va inelyuddij. y mila yu agored i gael haiiei' caut o .viaieuodau. Am naw yu y n0, y mao'r boil gaethion nad rhaid iddynt weitnio yn y 1103 yu cael e:i cati i fyuu mewn ystaiou neu gorau, lie y got vred iant ar tyrddau. Y inae gan bob teuiu fochyn i'w beovI ilat-ii bychan 0 dir, yr hwn a driinr ar brydoawu- idu S tiiau. Y mae pob caethwas yd dorbvu bob blwyudyn ddtin bar o visgoodd Hiaiu, gwrtlibau, a chap g>vlan. Ni 1 ydynt yu cael bara, oiid y tnaeut yn caol tri piiryd yn y dydd o bananas mangoes, cloioa ineiua, pysgod a ohig \vdl oil sycb I}, ani Gellir prvnu l'nddi 1 pL'nt?'n b?b ?! eni ani bump-ar-hugain o ddoleri, ac y mae tadau vu ami vn (ietiiyddio y dull hwn o ryddhau eu plant. Y :uae dawer 0 gaetliweision yn dian^c i r mynydd- oedd yuo viiiitttit yu agored i gaei fi-i heia gltu gwu, a hradychir hwynt hefyd giu ad ir ys-lvl- aethus, v rbai a bof.ant uwch ben eu iiyingudd- fevdd. V mae liawer yn ymgrogi, gun eu bod yn tybied y bydd iddynt ar 01 marw guel eu huuain ,if licilf-11) uu cyrif yn ei cartrdi yu Alrllca. iir IUW, n tital hyu, y inae r caethleddtau Ayr vu arter tori cortf yr livil a ladda el hun yn duaro- ail ac yn hytrach 11a myned 1 w gwia i eu hunain weJi cu darnio fel hyu, fel y tybiant nwv, y inaeut yu dewis byw a dyoddef yu Cuba. Y cyfryw »dyw sefyllfa riiau fawr o bo!.log- aetli yr yuys hardd bono. Pdetf iith a gaifai tti)- nibyniar-th yr ynys ar gaethwaaiaeth sy" dd gwest- iwn; oud Illd Od dim auiiieuaeth ual utaha i'r negi-oaid gael eu dwyn oddiar led."

TROSF.DDAU.