Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
ç:.-GOHEBIAETH.
ç: GOHEBIAETH. » Anfoner pob Gohobincth i'r Golvgwyr, wedi talu tranl n chl, a'i Amserau, 17, Queea Anne-street, Liverpool. hi wneirsylw o ohebiaetUau y rhai fvdd yn tlewis ysgntenu dan flugemvan, oddieithriddyiit yraddiried «?u lienwau pno <lol lr Golygwyr. Nis gollir sicviiuu cyhoeddiiid un^by^v ohebm-th (ocuijoiuir newvdUioii) os na bvdd wedi cyrhaedd i'r swydufji be hvar diwrnod cyn dydd cvhoecMiud yr Amserau os yn ddiweddai ucli hydd raid ci cliyliO^ddirul liyd iif\n d^todol. rsi ymnvymu y Golyywyr i a;ifon vn ol unrliyw ysgrif a an^Ly- meradwyir ganddynt. Nid yw y Golygwyr yn gyfrifol am vraliftiiol farnauy Gohebwyr^nac ychwaitli am en liiaitli.iia r dull yr vsgriienant. Hhaid oyfyngu pob dadl o fown terl> uaa rhesvmol, vmgadw oddiwrth gecraotli a chyndyn-ddadma, a gocliel iiiekluler anghymedroi, a dilriaeth bersonol.
AT OLYGYDD YR AilSEItAU.
AT OLYGYDD YR AilSEItAU. SYR,—Yr oedd yn llawen genyf weled yn yr Amserau am v bwriad i sofydlu Gyngrair i ddyben- ion etholfadol yn Liverpool, gyda golwg arwaredu y Dvwvsogaeth o'i chyll.vr gwaradwyddos presenol o gamgvnhrvcbioliad Seneddol. Yr ydych yn eich lie pan yn gwasgu gyda'r fath bwys ar y tugel fel un gvvrthddrych y dyiai y fath Gymdeithasla ym- gais yn wresog am dano. Ond dyrannaf awgrymu y byddai yn angenrbeidiol i'r lath gyngrair ag y Bonivvch am dano, fod ganddo rywbeth i'w wneyd heblaw dadleu dros ryw bwncyu gwladyddol yn unig. Yr wyfyn eanrod yn mhob man, os bydd i nifer oddynion ynuiuo a'u gilydd ar sail undeb credoawl, crefyddol, nou wladydol yn unig, heb dori allan iddynt eti hunain ryw waith penodol i w gyflawni, na fydd ganddynt unrhvw allu na dylan- wad ymarferol, ac na lydd yn fuan yn ddim oud enw o beth. Pa beth gan hyny ydyw y gwaith a ddylai Gyngrair o'r fatb a soniasoch am dano ym- gymeryd ag ef? Y inae'r ateb yn amlwg, Eangu cyleh yr ethilft-aitit, a gofahi am y rhestriad yn y bwrdeisdrefi a'r Siroedd, yn Nghymru Gwe Ida i mi lelaru yn gynil, gati iiarl yw ty nghydnabydd- iaeth ymarferol a'r Dysvysogaetb yn helaeth. Ond ymddengys i mi, yr wyf yn addof, ei bod vn awr yn adag ragorol o fauteisiol i ddwyn treniiant y rbydd etileddiaeth o werth 40s. y 11, i ddy- lanwada ar Siroedd Cymrn. gyda. golwg ar eu rhyddhau o't, cN,dwr o gaettiiwed gwladyddol y maent ynddo. Y mae niferoedd o Gymry yn Liverpool, Llundain, a tlit-efydcl Sties,) ii i, ereill, ag ydynt yn gweddilliaw arian, wrth fesnr symiau bychain, ag ydynt befyd, mi dybiaf, yn methu gwybod pa lodvl i'w dodi alian mewn lleoedd o ddiogelwch ae enilliad. Ai ni fyddai yn hyfrvdwcii i lawer o bonynt fod yu berchenogion rhydcl eti- feddiaeth fechan yn eu gwlad enedigol? Ac ai Did oes llawgelf'yddvvyr liwyddiaimus befvd yn atnrywiol drefydd Gymru, y rhai, dr-vy dalu syin- iaij bycliain yn fisol, neu bob bauer bhvyddyn, allan o'u c)-lfO.I,tLI, a Nii t'kiiii vii aIlLio,, i bwrcasu rhydd-etiieddiacth fecuaa o werth £ -30 neu £-10, ac ar yr un pryd gyrnhwyao eu bunain fel pleidleiswyr Sii ol ? Y fautais o gael y cyfryw ddosbarth obleidleiswyr ar y rhestr, fyddai hyn,- byddent, mown cymhariaeth i'r aiuaetbwyr, a manfasnachwyr y trefi. yn annibynol ar y bonedu It' pe'J'soniniJ. 11' ydych yn llefaru yn gryf, ac yu gyfiawu befyd, ar wertti y tugel; ond y mae y gofyniad yn dyfod i mown. Pit (odd y cawn el. Gwyr pendefigion a thirfoddiannwyr y wlad yu gystal a ninau, ei annhraethol bwjsynyr ym- drech rbyngddynt hwy a'r bobl, ae o gaulyniad yinladdant hyd yr eithaf, cyn y rhoddant i fyny >r hawl bon i'r etholwyr. Y gwrthildadleuon a ferant ddwyn yn erbyn y tugel, nid ydynt y rhai a dfdrtdant yn wirioneddol. Mae elywed y gwyr hyn, y rhai a (It-IDlail t eu tenantiaid fel anifeiiiaid, ac na plietrusant wneyd y comwri a'r trawster mwyaf digywilydd a'r tlawd, a ddicbon boduu dynol Wneyd y naill ar y Hall, or ei luulo, neu ei wasgu i Weithredu yn groes i !ais ei gydwybod, ac felly i ddiystyru ei hunan yn ei ohvg ei bun an—y mac clywed y dyuioa byn yn siarad gyda diystyrvveh ymddangosia'.dol yu erbyn y tugel fel peth anseis- Bigaidd. a diraddiol i rydd-ddinesydd Prydeini^, yn rbagritb mor ffiaidd ag sydd yn ddigon i beri i undyn chwydu. Hwynt-bwy yn wir yn {fofalu am anrhvdedd y dinesydd Prydeinig, y rhai ar bob etbofiad, a arddangosant yn gyhoeddus fil- oedd o'a evdwladwyr mewu seiyllfa mor dra isel a darosfvngol ag svdd yn ddigon i beri i^.v\neb pob ^rydeiiii.vr oriosgi gau gywilvdd! Na, na, nid dyna y gwir wrtbwynebiad a denolant i r^ tagel, ond ot'l1"'colli y gall1 i scriwin-:>fll colli on crai- Itngau y trueiuiaid diofrydedig, y rhai a ddychryn- aut, neu a 1 wgrwobrwyaut i gycfawui anr.doniaeth ?oeso). GeHwch fod yn sicr gan hyny, yr ymiadd- Hut hyd yr eithaf cyn y gollyngaut yjT'1-'1 llW0 "J dw\!aw. O?i ?a?ddydyg'rcfudLtiarnynt.? ? alLar ii weted un ihvybr oud trwy weithi'ed? ar  Acytnaeycyn- Y Siroedd yu y ffordl a nodaia. Ac y mae y cyn- ?'tuh?nfHO''St')!,hn.'Tdd,EC{'?t')io',ft?,pe Rell.id oil poLl Lbc?r a Chyuirn i w ?y ?eryd mewn iiaw, y byddeat o fewn comi) y dox? ?\ncdd!ie? .newn cyf?vri alfu?ou-J m?vn ^ibcisdod ar lygythiou yr ychydig liloedd o dir .feddianuwyr, y i'???-y'' y.i.-i ?"?""??"?''??"? ?ethywtafhonyneud.vyta'.v. | Yn yr ?/-??J 4 ??r-f 8.m y mis hwn (AW3t), Copi o'r Ílwu a anfonaf i chwi, cewch erthygl ta ys- Rriienwyd gan Mr. Cohdonj dan y teitl, Pit tod(,l J euiU aoh.s Ueildwch," yr bwn, leddyhaf, a wnai les pe y cyfieitbid hi i'r Amserau. Oynwysa g, (- ^Wyddiadau pur eglur, i ddangos pa todd y geliid c)'i'aedd y cvuibwysdcr i bioidleisiaeth ^nol. Ydwyf, Syr, I yr eiddoch, j HENRY RICHARD, Llundain. [Yr ydym yn dra diolchgar i'n Gohebydd aurhy eddn9 am ei awgrymiadau pwysig, a da genym L ysbvsu iddo fod y pethan a noda mewn golwg ^illduol gan y cyfeiliion a fuont yn cydymgy- ^ghori yn nghvlch ffurfio Gyngrair. Gwnawn Qdefl1,vdJ o' erthygl y cytci,ia ati (in hfUlHJtlen RYtltaf. Teimlwn yn ddiolchgar i Mr. Ilichard hM hob awgrym a chyfarwyddyd a welo yn dda ftllfon atom.—GOL]
AT OLYGYDD YR AMSERAU. I
AT OLYGYDD YR AMSERAU. I. Tyst!o)aetha v tri Boneddwr" sydd an henwau ?d, nad jicir vdyw fod 0, Owens nac E. U tlgnes ?uebaraU ?wedic::e) cntroi chwH,rejll1 i 'Horwig, 0- bod un yn bktdiwr selo? i Mr. DavIes i!al 1 yn ?vasg?u yr ?/???Y!<t trwy y gwaith vn "Hhuosot, a thrwy byny yu peri ]Jawer 0 goB am- .^ymhlith y chwarehvyr ar ddiwrnod dyfodiad yr ?s?M yw plith, heb ueb yn ei luddias liyd yn ?. Ac hefyd v maent yn sicrhau na bu iddyut ??on cymaint ac un o'r g?edhwyr i Gaernarvon ?a?seryretbotiado'ihaut'ddoudeibodoil ?i dau?os y parodrwydd mwyaf. ac wedi ym- lf\"Yn :u-o! mvn?d yu y modd mwyaf teilwng. ac 'b d  \Vült1 ?? ?t y dywed asocb chwi, vn yr Amserau wad) iogi af?yn ae ymosoJ ar ryw grcadur trnan av l/ b\am waeddi Mr. Davies, nes 0 ?'id ei waed ? ^ifo, ond y mae yn deb? Mr. Gol. y RdHwch t\l neu rhyw ohebydd ddywedyd pa (odd y ??uddwidwyd am v fath gehvyddau en?ibus bydd- y? dda i chwi fod yu wyliadwras pa betb i'w gy .j)) ??di rha?piett caei yu cuog o ddwyu cam dyst- a.eth yn erbyu eieh cymydog. (G. EVAS. ?ico-e?;( D?orM'?. IGlDl. W ILLIAMS. (H.PARHY U^ Y.—Os oedd egwyddorion gwladyddol NV. ii. |(JeJjRhes Ysw. yu ffieidd-bethau yngolwg rbai, yr I". (I hw\'ta ei fwyd yn felusbetb byd ya nod gau !'Jh J Radicals ar ddiwrnod ei etboiiad. Nid hWJl ydyw'r unitf lythyr y hl1 g-orfod i n. Iirio ei ffviioeddiad, oblegid dillyg gofod. —GOL'
I -yR ETHOLIAD.
I yR ETHOLIAD. LLYTHYR I. ?. G"L -Yr wyf fi o'r farn, o'r cyntaf, fod y  I v 1 Lr'3.id wed) dvfod allan o dan yr ar?rni! ?'d y di?g- (- I cr- ?'?rdrctbe?w\9 yn y chwaren. Darlle^^i cUr- y ileyrr;as lithoedd, n'rnci'n,i'ryn?e!S?'r, ?Y testull, umi ?.wir as?wrn v ?ynhen oedd anlrcth y^'thiuwlyr Eglwys Sefydledig. ? tUn pr\d, v ??-yrijen'a?yfarwydder.t yr ym,@e's fytla hysbyseat hynyna yn eu cvfarchiadau, rha? jtlj^Jrfu petrusder yn iiied(i y liati Yini cili??Liwyt ?t i ? 4L anmhenùerfynol, neu rhyddfrydwyr eghvys tiegr \?y?se'swy'r a ganlynent y cyfarwyddiad ?ydn'r wNN?, d?,odle,'ol. Ni ,:hlywid gan yr un Iltnt yn ystod yr hall ethohad, un crybwylliad bwnc yr ofnau. Kj''d, er ht?i d !rn?e)i.K! V swydderlyn wyr, ni ad- L y wlad \n anhysbys o'r M-fra?, csnys m?rym I) ^t1 ir yr ofn, yn ngliyhuddiadau y blaid, yn erbyn w y r rh v dd fry do I. L^yuai Mr. Biddulph yn ei araeth ar y cyf?rfcd,y ?'?sid am dano ef ei fod ain bleidio diJdym JY^ "DEAFWIN." ei f,)d an blci (Iio di,idyin jL?',?yf hefyd o'r farn, yn gryf, mai yr nn peth, sef IV 'd eRlwysol, a fydd.o oct)r y Toriaid, y bnfe!fL'u (etholiadau dyfodol j ie, tra y pern v cyllid i E?ei tr?-y weit[ii-ediad a gt)i-thryinia(i c3 f fi i t'?'i L^, di trwy weitbrediad a gorthryiniad cyfraitli 'e!ly, cymerwu v Toriaid ar en tir en hunain. '??''dwn ar en hei\un yo f?vv c\d??'?'di?. ryner ?'?hudd oddiar v pwnc ilar?'l I*t-i v cvfcuier y^^diad yn ei erbvn drwy dii? clir. )Iuticd -ae At)-ciiit-gc) -^t'r .?deithas er diddymn'r Undeb." L!t:fd p?b ? ?ia'uant gwir Icsyr Eglwys.yn erbyn y ''jdclw fawr frysegredig," set' vr ardreth wledycln>l, yr hon y j mae eTluiehder a'i lied yn DAIR MIUWN A HANER BOB DLWYDDYN. Bioeddied yr holl fechgyn y rhai nid oes yn- ddynt ddim g-wrthuui, eithr yn dda yr ohvg, a neall- j gar yn mhubdoetlnneb, ac yn gwybod ^wvbodaetn, j ac yn deall cyfarwnldyJ. a'r rhai y mae g-rym yn- d :ynt j s{ill" "Nid ydym ni yn gufalu am ddim" fel am v peth hyn." Aicst 4, 18j2. li.
I -LLYTHYR II. J I-
LLYTHYR II. J MRD. GOLYC-WYR,—Mae'r etholiadau wedi myned j heibio; nid ydynt ond pethau a fu gan y wlad yn bresenol, ac v mae yr ysgrifenwyr i'r newyddiadnron a'r cyhoeddiadau misn!, eruyn bYIJ, yn dechreu cbwilio am destunau ereill, ac felly y mac yn tJ.by v byddafyn cael v inaes bwn i mi fy bun, a gellweh t j fod yn benderfytud ei bod yn bryd beliach i wneyd svlw ar y pwnc lnvn, yn fynycliaeh nag ain lis neu ddau nnwaith bob saith mlyuedd. Y'nawr, yr vvyl fi yn beiidcrfvnol na cbymeruf fy nhrin gan diiynion fel y byddont hwy yn gweled yn dda. 0 na, gain bwyll foneddigion, vr wjfyn benderfynol na cliaid meistr tir na neb arail farcbogaeth rhyw lawer aruaf yn rbagor, heb i mi gael ¡,{wj:uod pa'ln, ic pa'm. Y fi yn gorfod gweithio'm mer a'm hesgyrn l cli cadw a'eii eynal ciiwi yn segur heb wneyd dim ondniu yw hyny yn ddigon genyeh, mae yn rhiud i chwi gael g irinesu ar fy nghydvvybod, fy egwyddorion, fy rhyddid gwladol,'ie, o ran llyny, fy nghrefydd beryd. Nawr y mae genyf fi Tote, at; V mae genyt bavd i n rhoddi yn ol fy ngbvdwybod a'in begwvddonon i'r gwr a farnwyf gymhwysaf. Yr wyf yn bom fod genyf hawl yn ol cyfreithiau fy ngwlad l hynyna, waith yr wyf yn talu y tretili-tretli e^lwys, tretn y tlndion, &e.; hefyd ardretli flynyddol ain y tir, a rhaid en tab oil ar y dydd penodedig; byddai hyd y nod tranoeth yn rhy dchwetldar. O ganljniad, gan fod genyf vote, onid yw cyfreithiau fy ngwlad yn rhwymo i mi vr hawl o'i rhoddi yn ol fy nghydwy- bod fel y nodais ucbod ? 0 gaulyniad, mae'r meistr, neu pwv bynag arall fyddo yn defnyddio ei sgiiw, ei addewidion, neu fygythion, yn gormesu ar fy rhyddid gwladol, a hefyd trtvy hyny yn troseddu cyfraith y tir; ac y mae vn betli ofnadwy fod y gormesiaid hyu yn cael eu dyoddef i gyflawni y fath echryslonderau trwy yr holl flynyddau, a hyny heb gael eu dynoethi yn eu herchylldod ar goedd gwlad. 'Nawr Ilr. Gol. nid yw o un dyben i ni ddyoddef ychwaneg gan y dreigiau hyn,ac yn wir, os dyoddefwn yn hwy heb yill- drechu dysgu gwell inoesau i'n meistradoedd, arnom ni y bydd y bai, a llawer 0 beth at wella y gormes wyr yma, fyddai eu dynoethi ar goedd gwlad. I r dyben hvnv, yr wyf yn cynyg fod i GyinileitHa5 gael ei ffurfio o'r enw League Pen flwrdd. Nid yw o wahaniaeth fod ei henw yn beth yn Gymraeg a pheth yn Saesoneg, waith y mae i fod i Gymry a Saeson, a League Fen H\vrdd fydd ci henw yn Gymraeg a Saesoneg. Bydd yn perthyn uli ysgrifenymlion a thrvsoryddion, waith fe fydd holl gyfoetbogioa Cymru, Lloeg"r, a Scotland, ie a'r Iwerddon befyd, yu cytranu iddi, a d.t'r dyben, sef 1. ltliod,-ii caii' puilt am v traetiiawa goreu yn yr iaiti) Gymraeg, yn eynwys hanes manwl, ac yn dy- noethi beb arbed, y trais a'r gorines, y sgriw, y breibio, yn nghy 1 a'r bradychu egwyddorion cydwy- bod a clirefydd, a wnaelbpwyd yu Nghymru yn yr etholiad cylfredinol, Gor. 1832. 2. Rhoddi tri ugainpuntam y traethawd goreu yn yr iaith Saesoneg, in y pyngciau a enwycl dan y pen cvntaf, ond a gymen* id ie yn Brydaiu Fawr yn yr etholiad c Gor. 1S52. 3. Rhoddi deuaain puut, a thlws arian, ain yr ail oren, yn yr i?th Gymraeg ar y p(thau a nodwyd dan ¡ y p(Iii eviitaf', wo(li ei i G?iiit,u. 4. Rhoddi ugain punt am yr ail oreu yn yr iaith [ 4. Ilfioddi ugain punt atu ?,r all oreu yn yr iaitli Bvdd League Pen Hwrdd yncvmeryci mewn i:aw y gorchwyl o argraflu a ehylioeddi y traetbodau Ar- obr'yn uciiod, a'u dosparthu yu rhad ti'.sy yr boll wielvdd, fel v gall.) pob etholwr a pliaib eu cael, fel bo uyiiieriad v goruies'.vyr a'r treiswyr a u gweithre^l- oedd yn amlwg i bilwh, yn ngliyd ag enwan agweith redoe Id y rbai a wei thasant eu crefvdd a u heg- wvddorion, ac a droisaut yn fradwyr i'w breintiau a'u gwlad, yn caei eu tros'j;lwyddo i'r oes a ddei hyd genhedlaetli a ehene ilactli, fel y byddo'r twyilwr a'r twyllfidig vn ddrewdod byd bytli. Bod i'r traetbod- au fod mewn Haw erbyn amser a enwir eto. Yr wyi li yn gada.d llawer o bethau perthynol i'r League Pen [Iwrdd, heb eu henwi na'u trefnu, gad awaf byny i'r rhai fyddo etl,, vi eiiio ac yn trideddu v eynhygiad. Bartiulr wyf yn sobr, os na wneir rhyw beth tebyg i League Pen llwrld, nad oes fawr oliaitb i ni gael iechyd yn yr etholiadau. Pc baem yn cael y balot, odid na byddai dyuion yn tuedru prynu a gwerthu pob peth am y geiniog uebaf n T". HWIXIN PEN IIWRDD.
LLYTSIYR III.\
LLYTSIYR III. 1-1?1 11 rhuT.j Willi rn y Landiwr, a Da fydd !I G(:I' ( Wei: dyma yrhelynt drosodd o'rdiwe ld, medd- ai Wil. wrtli Dafvdd. a da iawn ei fod drosodd, yr oedd masnaeh a elwcfydd, a pliobpetli wedi drysu; gobeitbio na chawll ni yr un leesiwu eto rhawg'. Dal. Ydvw mae drosodd am y tro yma eto, ond yr wyf vn methu a deall tod pob peth wedi uyrysu lei •,r w i ti va dwevd, Ui-tn b.ir.».,•>. i u lod <vvl ie) yo,; dywed ? fVU. Wel, mi ddywedaf i ti gyda golwg ar fas nacb, (I.i-iiia'ii iii wedi stopio am ddeuddydd fei y gwyddost ti, a bvdd hyny yn goron o gotled i mi erbyn diwrnod talu, peth wn i fy bun ydyw hyn yna. Yr oeddwn i yn siarad neitbiwr a led y Bar bwr, no yr oedd hwnw yn cwyno yn gethin ac yn dy- weyd fod llawer o'i moruiny customers ef, y rhai fydd- ai vn ai'fer dyfod i gael shuvio :nor reguhir ac y bydd ai yr haul yn cndl, fod y rhcini ddiwrnod y poito wedi gwylltio fel na welodd ef v- un o bonynt, a bvdd yn tIdan swllt o leiaf o golled iddo yntau. A dyna Mr. lyr Y shop yu dwevd ei fod yntau wedi derbyn liai o arian o lawer y diwrnod hwnw nac a fydoa: yn arfer dderbyn, er ei fod wedi naca rhoi ei join oehv yn y byd, rhag- gwneyd drwg i'w fusness," a dyna- IJaf. Aros, aros, Wil, dyna lawn ddigon o bethau fel ynfl, nid ydynt yn ddim at brofi dy bwnge di, mae yn hawdd prufi fud pethau fel yna yn digwydd yn fynych heblaw ar amser election. Am y gwaitb yma, inae yn stopio ddiwrnod neu ddau bob pytbefnos bvon, a hyny o aehos mwldwdod rhyw ddwsin o bobl; a tlii wyddost o'r goreu dv fod ti yn fynyeh iawn yn y lot hon, ae ni fuasai rhaid fod neb wedi colli diw rnod o'i waith yma oni bae y lot svdd o hon- och yn arfer meddwi, am hyny paid a rhoi bai ar y leesiwu ehwedl dithau.pan y gwyddost o'r goreu mai bariaeth am gwrw cedd yr aehos. Ae am Ned y Barber,rhoi gorrnod vn ei fol a wnaeth yntau y r.os- waith o'r a (!Iiysgu hyd dde? "'i gloeb heb aor ei shop; a. thi wvddost fod yn rhaid i'r voters tod yn barod i polio erbyn wyth, a chat) nad oedd Ned wedi codi, hll raill idd.vnt fyned at Pierce y Dir- westwr i gael en slwvi", yr oeJd hwnw wedi codi fel arfer am nad oedd wedi bod yn yfed y nos o'r biaen, ac yr ydwyf fi vn coelio y bydd Ned yn cwyno eto ar ol i'r election a'i swn ddarl'od.ar ol rhai o'i gwsmer- iaid, o herwvdd mi givwais i wr yr Anchor" yn dy- weyd yr a fe at Pieree eto, er ei rod yn Ddirwestwr, am ei fod yn shnvv) yn gvnt na Ned, ac nad ydyw ei law yn crynu; felly ti weli mai bariaeth hwnw oedd y drwg, ae nid y lexiwn. Ac am y siopwr, mae hwnw yn cwvno yn wastad, nid ydyw byth yn cael ei hksio mewn dim, mae pobpeth yn Hinder iddo os na fydd yn fantais i'w hoced, am na wyr am un amean uwch na chasulu arian. Geir ti glywed broil bob dl- wrnod niareiinud yn cwyno yn erbyn y tywydd, >yi t yn rhy boeth neu yn rhy oer, yn rhy %viyl) tieu vn i-Ii.v sych mewn gair, bydd yn rhy rywbeth yn wast.U am nad yw ei wange am arian yn cael ei (I(iiw;Allu, ar v gwangc hwnw yr oedd y bai, ac nid _vr election. On■! cyn myned yn mhellaeb, mae gen i air i w ddy- weyd am y dosparth y mae ef yn perthvn iddynt. Wil. Am y siopwrs Dafyd.i, gwylia ar dy eu ddy- weyd dim am y rbeini, onite fydd yn y pen hefo ti — ini dy ro'n di yn v court mewn uiynud os digi di n li w. Daf. Na, nid oes fawr o berygl Wil., 'does artiaf fi flyrling i yr un o honyn nhw, ac ni fyddai raid fod arnat tithau flyrling iddyn' nhw na neb arall pc bae ti yn Ddirwestwr fel yr ydwy i ond nid siopwrs oeddwn i yn cyfeirio atynt, ond y dosparth hwnw, pa un bynag ai siopwrs ai rhywbeth trall sydd yn naeau rhoi eu votes o ochr ) n y byd, rhag gwneyd drwg i'w masnaeh, neu yn hytrach j'w poceùall en hunajn. 'Rwyf o fy nghalon yn ffieiddio y fath ger, maent yn fryehau a metlau ar wyncb cymdeitbas, maent vn rhwystrau o flaen olwynioii cei byd diwygiad gvvladol a moesol. Gresyn fod ganddynt vof.es-, maent yn ymhoii, nid 4i betb sydd yn iawn, on 1 betli ddaw a tUwyaf o arian i mewn. Nid ydynt yn liidio eatiaid o uobaco beth a ddaw o neb na dim, os byddantbwv \n uroew?vta, ni votiant er neb na dim, os byd iant \n ofni v bvdd hyny yn peri iddynt (llIi cwsmer, nen Nn Q l ,Ii li -Y Y" Pori id(ii;nt c%vs!) er, lieu ddi«'io "stiward,neu rywbetlj eyH'elvb. O'u rhan y lie,.l f.u r'),dill'yiid?)it;lwl ei go(li et,, i j i vvj r wiad pe i??id haner y tlodion trwy hyny y <vlad i rvfel cartrefol dros ei phen, nid  dros ei phen. n.d ) '.nt ? ??V y? 11?'?"? ?"" ?"' ''?'"y ? byddant hwy yn ssi?r o? Jeinu.g. ?"c?/ o ?ny nt, iiiae 3-11 :nza iivollii. l v«frvwallM, a'u darln"!o yi. cn Ilia- pn- odoI in Y K,<iMai i bob dyn .<-n.? ?h. oddI" rtn. t Vii unit?(,IioEll, f?inachaent fwynhaLt daiom cymdI eit1h? as, Wn».a I ei ati mantni-it'wniwcidio Byddaf yn edrych ar bob dyn sydd ?n ?.??? yn gwn;yd hyny yn ol ei f,?ril ii' £ ?'; ??y',?V.? un anrnyde-- ( us, i ■ j myw v 'I;lf e(" 11 ar v Ue?U, sd y rbai na u>it tu I flor.hl N7i, v I)v?l I'h??,, coiii Ilt?Ll c ?-ivb/vn dda i dd:m ond i C;I%vi, a poa ?yntat gianbcir Cnnrn oddiwrth V cyfryw gymHna.? ?au.?oreuynvbyd. Haedt'sparUia.ra.M cisi?-Li amvllt, sel y rhai sydd ynrf?tjyncrbyncuc\dwy? boJau er mw vn (ht'. !wyr mawr, ond ?an ci bod ? wcdi m m;d yn hwy!, ?eH hcb ddcuhrcu ar Y rbai hyny heno, gan hyny gohiriwn ein bytuddiddan hyd nos y fory. Wil. Ie, mae yn rhaid i mi fyn'd adref onite bydd Sali )n ,iiy-,i'd o'i cl)o'. Nos daweb. (Y LLr:Ul OEIJD l'N G"'RAND'J.)
IETHOLIADAU SIR DDINBYCH.
ETHOLIADAU SIR DDINBYCH. MR. GOL.,—Dygwyddais fod mewn tref yn mbartb gos!edd-ddw'vreiniol Sir Ddinbych ar ddydd yr eth- oliad diw eddaf, ac efallai v caiiiatewch i mi wneyd nodiad neu ddau ar yr hyn a welais. Teilynga tri- golion y dref a'r amgylehoedd glod am eu boneddig- eiddrwydd a'u gweddeidd-dra ar yr aehlysur. Caf- odd pawb chwareu teg, o ran y bobl gyffredin, i hleidleisio fel y dewisent; ond ni bu l'alcb mor fon- ed,ligaidd a ehaniatau hyny, er y disgwyliant gael eugalw yn foneddigion. Yr oedd y screw mewn cryn brysurdeb yno. Un o'r pethau cyntaf a ddenodd fy syiiv oedd, canfod amryw feistradoedd tir oedd yn ifyfod i mewn yn eu eerbydau, gan trivaiii eu tenant- iaid fel y gwdir dynion weithiau yn arwain infer o feircb gwylltion—pob un A, ffi-wvn yn ei bell V.) dylyn ei arweinydd felly yma, gwelid y tenantiaid diuain yn eanlyn eu meistradoedd i'r voting booth a ddewis- cat b?y, ac yno yn rhoddi eu pieidJais, M? ?'<??/?/ eu hunain a'n teuluoedd, ond tros eu huwchanaid'l Gwciid klJantia¡d boneddwyr o barchusrwydd Mri. W e, C d, C eh, W e, G-th-n, &e., yn y sefyllfa. bono. Yr oedd fy ngwaed yn berwi wrtli weled dynion vn cael eu sci-eii-io mor dvnion yu nghadwynau y iiiawrion mewn gwlad sydd ddiarebol am ei rhyddid. Peth arall a'm synodd yn fawr oedd, clywed am ymneillduwyr yn bradychu eu hegwyddorion, ac yn pleidleisio yn groes i'w cydwybodau er mwyn enniil ifafr rhyw rai o'r boneddwyr ie, dynion na buasai raid iddynt o ran eu hamgylchiadau na'u dibyniad ar y cyfryw foneddwyr wneutiiur felly. Aeth bach- gen bychan, tua deg oed, at un o'r dosbarth yma, yr hwn a addawsai ei bleidlais i Biddulph, ond a aethai yn mraich boneddwr, ae a'i rhoddasai i Bagot; a chan ddylyn eyfarwyddyd yr "lIen Ffarmwr, dy- wedodd wrtho, VVel, John Iseariot LI nes peri iddo synu. Clywais o'r ochr arall am rai dyn- ion annibynol eu meddwi a wrthodasant hleidleisio yn groes i'w eydwybodau, er cael eu bygwth y coll- cnt eu tir yn niffyg iddvnt wneuthur hyny. Ceiryn mysg y boneddigion enghreifftiau anrhyd- eddus o rai a ganiatasant i'w tenantiaid eu cyflawn rvdid i bleidleisio YII ol eu oydwybedau. Yn mysg ereill gallwn nod: H. R. Sandbach, Ysw., Hatod- unos. Dylai dynion fel hyn (er nad ydvnt ond can- iatau i'w tenantiaid yr hyn nad oes ganddynt hawl gyfiawn i'w nacâu) gael eu parchu gan bob gwlad garwr trwy y deyrnas. Peth arall a ellir ei nodi yw, gwaseidd dra rhai amaethwyr. Ystyriant eu pieidlais yn eiddo y tir feddiannwyr, a cheid rhai o'r dosbarth hwn mor benfeddal a mYllcd at eu meistri tiroedd (y rhai a ganiatant ryddid) i ofvn iddynt dros bwy i bleid- leisio Yn mlia ddosbarth i restru y cyfryw ddyn- ion (?) nis gwn: yn wir y maent yn warth i ddynol- iaeth. Gobeithiaf, Mr. Gol., y caniatewch i'r ychydig nodiadau blacnorol ymddanos yn cich newyddiadur rhyddfrydig, y rhai a ysgrifenwyd gan LYGADDYST. Ztt?'?o?, Awst2, 1852. LYGAD-DYST,\
"TYDFYLYN" EILWAITH YN Y GOGR.…
"TYDFYLYN" EILWAITH YN Y GOGR. I LLYTIIYP, IV. I MR. GOL.,—Ban 2;Jain.—"Nid cywir yr hyn a ddywed Mr. Gogrynwr am oau ac 8au anamlwg yn y ban hwn a'r nesaf." Yn ngwyneb yr haeriad yna, dyniunaf gyfeirio v darllenydd at fy sylwadau ar fan yr 20fed yn fy ail lythyr, a chaifi'yno weled fy aw durdod dros gondemuio v syniadau dan sylw. Nid ydyw Hamilton, yn gystal a ereill, yn cyfrif y nodau diaccenol rhwng 5au ac San, yn ddigon i gyfiawnhau gwaeledd y gynghanedd. Ie, dywedaf yn mliellacb, ni thyfriifr liwynt gan y rhif luosocafo gerddorion ond fel hity dros guddio 5itu ac t-Ian dylynol. Y l symudiad sydd fel hyn:— ) 'I'eiiore BB D, C C C I Bass B B B, C C C 1 8 8 3, 8 8 8 Y D Jdyw y nod diaccenol. Yn awr, gofynaf, A oes rhyw gerddor yn ei synwyr a gyfrifa y syuiudiad ucbod yn rhywbeth amgenach nac 8au auainiwg? Apeliaf at y glust ar y mater, ac ni phetrusaf fynyd ddyweyd nas gall un cerddor deallus fetbu a cbael gauUdi gondemuio y gyfryw gynghanedd. Yr wyf yn y sty lied y sy.nudiad uebod yn fwy anymunol nac 8iu amlwg. Addefwyf fod y syuiudiad hwn yn odd- efol mewn pCilwar 0 leisiau, er nad yn gymeradwy, do ar yr un pryd ni eltir (,,i yst.,ii,icd (,ijd f*ei eVI)gllztl- edd dlawd, isel, a (!iefftit;). Pe buasai y syuiudiad uebod rhwng v lleisiau cano), feallai y buasai yn fwy goddef'ol; ond gan ei fod rhwng y ddau lais is .1', yr wyf yn ei a hyny yn fwy f't!l pan *?,f'ei lod mewn anthem icobrwyediy, am yr Iwn y dywcdwyd ei bod yn efclychiad o weith-! iau yr awduron enwoeaf a ymddanghosodd yn y byd erined, ac :nac'n dcby? a ymddengys byth. Dywed- ais fodyraceni8.?th o'r ban 21ain i'r ban 21ain yn a d?Nve,,l e-(?li f,)d 11 I)N-nv eto I)eb ei broli," ac to.'l oel)?.-g iiv, phrofir efvn rlnvydd." 0 ?3 na phrofwyd ef 1) r i r ct'" yn awr. Pa beth ydyw Aeen I Atel)." Accellt in sinyillg is a sti-ess laid un some notes of the measure in preference to the others." Gwel Jonsse's Vocal Primer, tudal.o.5. Gofynaf eto, Ar ba nodau y mae'r acen yn disgyn yn yr amser cyfan- sawdd ?■ Ateb. Ar y nod cyntaf, y trydydd, y pummed, a'r seitilled yn y ban. GweI yr Arwein- ydd Cerddoroi, gan R. Mills, tudal 37. Ond yma, cauiyddir ef vl tr?ldvci(i, y pummed, a'r wythfed yn y ban. (Ian hYIIY fe weli, I tod gwaith Tydfylyn yn rhoddi y stress," lseu'r acen, ar yr wytbfed yn y banau byn yn groes i'r rheol uehod. Dyna aeeniaeth y nodthi yn feius." Yn awr profwn fod aeeniaeth y yeiriall yo feius. Y mae yr acen gan ".Tydfyiyn" ar y gair "colli" yn disgyn ar y siil ohif, pryd v dylasai fod ar y gyntaf. Fel liyn — Coli-i ac nid coll i. Mewn geiriau deu- sill fe wyr pawb o'ch darlienwyr fod yr acen vn dis- gyn ar y sill gyntaf; ac od oes eisiau prawf ar beth mor amlwg, gwel Ramadeg Mills, tudal. 51. An- mhosibl ydyw i'eh gohebydd brofi nad ydyw aCCH- iaeth y nodau a'r geiriau yn y banau liyn yn feius; a'r pwnc sydd ganddo i'w brofi ydyw, fod dufnydd- iad yr emphasis yn gymeradwy ar y gair "colli, a byny ddeg neu ddeitddeg 0 weithkiu mewn anthem mor fechan a'r un yma. Mewn diirif, ai tybed iod eich "-oheb'ydd mor ddwl a meddwi fod ei waith ef vn fyn c'westiwnan, ac yn seilio haeriadau ar eu traul, vn ddigon er dallu darllenwyr yr Amserau i gredu fo 1 "Tydfylyn" yn gyfiawn yn ngwyneb ei ddibrisdod o bob rbeol a thretn f ir wyf yn ystyr- icd yn ddirmyg ar synwyr eydredin wneyd cymaint a hyn yna o sylw o haeriad disynwyr eicii gobebydd o Lvsygan. Awn yn mlaen. Bail 25ain.-Dywedais fod y nod cychwynol yn hwn yn ddrwg vn ""P?th o hetwydd ei wendid." Ond of.rna cich ?b.bydd, Pa ?endid sydd yn. 0 11(1 gof;Iiia ei(.Ii yn ddrwg j" d,101 Ai an) fod y 5ed yn eisiau y mac yn ddrwg  Ateb. Am )od v .?d yn cisiau y mae yn wan, ae am ??dYnan'nhcrthYna?da'r?rddyfoduiytnaeyn ddr?'? Eto, ?otyna, "Onid gwir yw y gade?ir v .?ed aHan yn fyny'ch gan awduron, ie, ae y gadewir 3vdd allan, vr hyn sydd fwy o wendid iytli? Nid I ydvw fod "awduron," ie hyd yn nod aivduion cyj- rifol," wedi troseddu y rheol yn un rheswm dros gyf- iawnhau ereill wnevd yr un peth, mwy nag oedd gwaith ApostoL" cvlrifol" fd Pedr yn gwadu ei Ar- glwydd yn un gymeradwyaeth i ereiil ddylyn ei esiampl. Dy" lid cyineryd beiau "awdmon" fel enghreilftiau i'w gochelyd ae nid i'w hefelychu. Ou,¡ at y r!¡ea!. All the chords are to be taken as close!<i and as much connected as possible." Gwel Calcott's Grammar, tudal. 187. Arall. "In compos- ing parts to any given Air, every part should have as pleasant a progression as possible and at the saaie time should be arranged in such a manner as to employ EVEKY ESSENTIAL Ciloitt)" Gwel" Fllllcet t's Musician's Companion," tudal. 51. Yn awr, fe wyr pawb o'ch darllenwyr fod y t1'ugr 8 yn uihcllacb oddiwrth v Ifugr I na'r Hugra; felly yr un modd gyda'r cord dan sylw. Os cymerir yr 8fed yn lie y oed, fel ag y gw ne:r yma, fe gaufyddir fod y rheolau uchod yn cael eu dibrisio, ae na chymerir y cordiau "as closely and as much connected as possibleOnd i'r gwrth- wynch, as widely and as much scattered as possible. Addefwyf fod gan awdwr yr anthem hon hawl i fan- tais yr eithriadau fel ereill, ond nis gallaf gymerad- wyo ei waith yn troseddu y rheolau, yn enw-edig pan y buasai cydymlFurfiad a hwynt yn hawddach i'w gyflawni, ae yn fwy manteisiol. Nid y "FI" ydyw y cyntaf a gondemniodd y gynghanedd dan syhv. 0 na, y mac gogrynwyr ereill heblaw Ardalydcl Llawr ysgubor wedi gwneyd yr un peth a chynghanedd awduron llawer enwocach na "Tydfylyn." Os I edrychir i Faucett's Iustructer, tudal. 49, fe gan fyddir yr awdwr yn gogrvnu ton o'r enw Chester- field, allan o Harrison's Selection, tudal. 39, yn yr hon y defnyddir y cord cyllrediu heb ei hummed fel ag y gwneir gan Tydfylyn'' yn y fan hon, a gwelir ei fod yn selyll yn gondemniedig fel hyn: « This I cnora is very aejcciive, vuee parts out of tin-four being in unison, where the common chord ought to be heard in jitil ha;,?izoii,?I." Troer befyd i'r Arweinydd Cerdd- orol," gan R. Mills, tudal. Get" a gwelir fod dedfryd y gynghanedd uehod yn cael ei. cbyboeddi fel y ean- I'vii Y mae y cord yma yn rhy dlawd, y inae'tri o'r pedwar ilais yn unsain. ISellach, hvderaf fod y dyfyniadau ucbod yn ddigon er profi na vvnaethum un annhegweh a'r awdwr jian yn condemnio ei waith yn \Jwbara y cord cyH'rcd?n, drwy ?mery.! vm?th ei hegel bump, druan. yr hyu sydd yu ei analluogi l sefyiinreidi'?cdmwyna.rh'?yuow?n. D\edms l'od y cord hwn vn anmherthyuasol a'r cord dyfodol, 'CLe iiiiie ei(!Il g?)lie'l))-d(l, %vrtli geisio c,)di 11 1, 10'[ IUwd j'n y fan hyn eto, we.li uod mol' anlTodus 11 syrthiotruoDc; a dychymygaf eu ctvwed yn gwaeddi,Er m i-yn (Jinn 7'.?' <['<-L'?/?.??(??,i Ar- ¡ obryn, Gogrynwr anwyl! rhovveh /tc;?iinM-?MMeto: I 'ryin bron mygu! I Llaivrysgubor, Airst ued, 18.52 GOGRYNWR. I 5,, 1 18,52 GOGRYNWR.
[No title]
Cyfarfu uu Mary Churchman, dynes dlawd gloff :tJytudoddi:nng)ichmewnbc)!d,aui!ir\vo!aut!t ddychrynliyil yr wytbnos ddnveddaf vn Sawstou dynichwelwyii y u-na gan gcilyl a rodasai yniaitb gyda throl, ac aeth olwyu y dra I dros beu y gicad- uiei dlawd gau ci lliuld yn y fan. j •
Family Notices
GENEDIGAETHAU, PRIODASAF. A MARWOLAETHAU. t Esgorodd, Gorpb.21, Mrs. John Webster, Maesmynan, Sir Dinbych, ar fab. 25, gwraig Mr. W. Jones, BoJorgan Arms, Llangadwaladr, Mon, ar fab. —— 28, yn Nglandwr, Meirion, Mrs. Gatty Jones, Crosby-square. Llundain, ar ferch. —— 29, gwraig Mr. J. Garner, brethynwr, Treflyn- non, ar fab. j —— 29, gwraig Mr. John Williams, morwr, Quav-terrace, Pwllheli, ar fab. —-— 30, gwraig y Parch. Evan Evans (A), Maen- | twrog, ar ferch. Awst 5, gwraig Mr. Edward Elias, Gorswen, ar fab. 5, priod Mr. Peter Whittington, aeron wert h 5, pried M' Peter Whittington, ac()n-wcrth ydd, Clopton street, Hulaie, Manchester, ar lerch. Priodwyd, Y mae yn ililrwg genym ein boa wedi dprbvn a chyhoeddi twjll-hysliystad o barth Mr. D. Williams (Cymro leu- aii?) a Miss Margaret Morgan, Ceudl, lis yn oi. Md ydynt wedi priodi. Garph. 9, yn Swyddfa'r Cofrcstrydd, Llanelwy, Mr. Thomas Williams, tont Newydd, Llanefydd, a Miss Elizabeth Rowland, o'r nn lie. I J, yn Eglwys St. Bride, yn v dref hon, M^ r. E. J. Watkins, 13, Church street, a Miss C. Roberts, Pentreucliaf, Abergele. 13, yn Eglwys Llangwvfan, Mon, Mr. Owen, Price, brethynwr, Dinorben House, Aberffraw, a Miss E. Rowlands, Fferem, Llanbeulan. —— 16, yn Nghapel (A.) Llanelwy, Mr. Jacob Jones. Bettws, Abergele, a Miss Ann Roberts, Lletty, ger Abergele. s lG, yn Eglwys LlanbebliT, Mr. Thomav Hugh es, ffarmwr, a Mrs. Mary Williams, merch diweddar R. Jones, gynt o'r Wrach-diu, Mon. 17, yn ghapel (A.) Llanelwy, Mr. Robert Parry, a Miss Leah Humphreys, y ddau or Dvserth. 17, yn y Tabernacl, Bangor, Mr. Henry Jones, Bethesda, a Miss Jane Williams, Gwalchmai, Mon. 17, y Eglwys Clynnog, Mr. Humphrey Owen, Llwyn Impin, a Miss Catharine Jones, Ty'nyfoel. —— 20, yn Eglwys Llanbublig, Alr. Hugli Hughes (Cadfan Gwvneddj a Mrs. Elizabeth Williams, Shire-Hall-street, Caernarfon. '20, )'n Eglwys Llanfair-yn-Nghornwv, Mon, A. C. Ramsey, Ysw, a Mary Louisa, inerch y Parch. J. Williams, Llanfair. 20, yn Eglwys Llanystnmdwy, J. W. Ed- munds, Ysw., Aberteifi, a Miss Williams, merch y Parch. G. A. Williams, Llnnnybi. —— 21, yn Eglwys Llanbeblig, Mr. Owen Ed- wards, saer llongau, a Miss Mary Owen, Mount Pleasant, Caernarfon. 21, yn Eglwys Llandudwen, Lleyn, y Parch. H. Jones, Llangelynin, ger Conwy, a Miss Ann Jones, Cefnlleisiog. 21, yn Llanbadarnfawr, Mr. John Lew i llywydd y llong Anne, ag Elizabeth, merch Mr. T Rees, Britania, Abervstwytb. 24, yn Egtwys Llanllyfni, 3Ir. Robert Ro berts, Maenllwyd, a Miss Catharine Roberts, Ty- newydd. 26, yn Eglwys Llanbeblig, Mr. Robert Jones, meddyg, Nefyn, a Miss Margaret Williams, mereh y diweddar J. W. Jones, llvwydd milwraidd,yn yr I leg cadrawd. 27, yn Llanbadarnfawr, Mr. H. P. Edwards, clochydd, Llanethwy, Mynwy, ag Elizabeth, merch J. Evans, Ysw., Love'srrove, ger Aberystwyth. —— 29, yn Eglwys Henllan, Mr. Graham Dom- ford, Caerdydd, a Sarah, merch R. Lloyd Williams Ysw., Dinbych. 31, yn Eglwys Llangwnadl, Lleyn, Mr. Rich ard Griilitbs, Meilltyrne, a Miss Laura Thomas Awst 2, yn Eglwys gadeiriol Bangor, Mr. Owen Jones, saer dodiefn, Mountain-square, a Miss Mary Hamer, Well-street, Bangor. 2, yn Eglwys Treffynnon, Mr. John Goodwin a Miss Mary Lewis, y ddau yn Nhrrffvnnon. ——. 3, yn Eglwys gadeiriawl Bangor, Mr. Owen Hughes, cantiwr llechau, Porth Penrhyn, a Mrs. Elizabeth Williams, Panton-street, Bangor. 3, yn Eglwys Llangwyllog, Mon, John Wil liams, Ysw., Caemawr, gi;r [danerchy" medd, a Mrs Lloyd, Tv'nyllan, Llangwyllog. i -— 4, yn Nghapt-l (A) Liscard, gan y Parch Henry Rees, Nlr. John Griffiths, o'r dref ljoii, all, Elizibeth, inerch H. Lloyd, Ysw., Buckley, ger Wyd> grug. —— 4, yn Llanbadarnfawr, Ceredigion, George Morris, Ysw., Gwallog, ag Ann, mereh y diweddar Cadben Richard Watkins, North Parade, Aberyst- wyth. 5, yn Nghapel (T.C.) TrefTynnon, Sir. John Simon, Plasynrhos, a Miss Elizabeth Price, Calcott, ger Treffynnon. n, yn Elwys St. ior, Llanfyllin, can. y Parch. J. Walker, Mr. John Edwards, St. Jamcs'- Place, Park-road, a Mary, mereh ieuangaf Mr. Evans, St. George's Creseeiit. r Bu Farw, Gorph. 16, Mr. William Pugh, asiedydd, Dolgell au oed 58. 16, Mr. Thomas Jones, ffarmwr, Llinegar, LI a nas a oed 82. Perchid Mr. Jones yn ei fywyd, a P),tr,v yn elw iddo. 18, jane, gweddw y diweddar Jlr. Eliis Jones, Caerati, Llanfihangel, Lleyn: oed 6U. 19, Hugh Thomas, Ysw., Treror, Mon: oed 68. 19, yli Ilancenion, Mary, merch y dTiweddar 1 MrJ Thomas Jones, Glan'rafon, Huntlcchid: oed 72. J__ 20, Miss Jane Evans, miU.ner, DoIgcUan: oed 2.5. '1' -20, Mr. William Roberts. Tanybryn, Llan- giau, Lleyn: oed 81. 23, Mr. Wibiam Owen, York-street, Gwrec- sam oed 6,5. ?—. 23, Mrs. Jane Cares?el), Aberystwyth oed 4(). "?__ 23 yn Aberystwvtb, Mrs. Mary Lumlev gynt o'r Erwbarfe, ger Devil's Bridge: oed 66. 23, y Parch. John Evans, M.A., Gellewig & ger Pwllheli: oed 70. 24 Mrs. Jones, Llwydiartli Arms, Llanereh- vmedd: oed 63. ? 25, mewn ocdran teg, Mr. Joshua Jones, Ys- ceifiog, Swydd Ffluit. cc?S? Mrs. Elleanor Thomas, Feidirgeri?g' Trefdrae?h? Penfro oed 58. Yr oedd Mrs. Thomas • fr i'r Parch. J. Thoma, Rvmni. 26 Jane, merch T homas a Jane Richards, Ynys Mauaw oed 2 flwydd a 2 fis. !26, Mrs. Elizabetli Jones, Pontyffrwdlas, Bethesda: oed 92 Yr oedd dau frawd iddi yn ei hebrwng i'r bedd, y nail yn 90 oed, a'r liall yll 88 oed y tri vn nghyd vn 2(0 27. Susannah, gwraig H. Jones, Ysw., cyf- reithiwr, Caernarfon. 27, Ir. Robert Evans, ffarmwr, Llanlleehid: oed 60. "I T 2S mewn oed ran teg, Mr. "illiam Jones, gwneuthurwr eerbydau, Wernfechan, ger Rhutbyn. 28, Mr. Owen Owens, (Owen Gwydr,) 5, O'' iel street yn v dref hon: oed 5-5. 28 Ellen, merch y diweddar Mr. W. Owen, Bulkeley.<quare, Llangefni, Mon: oed 2. 28, Miss Elizabeth Ann Lewis, Drydwy, Mon oed 30. 28 yn Aberystwyth, John Morgan, Ysw., c* vfreithiwr, Manddyfri: oed 58. g q'liomas Evans, Ysw., eytreithiwr, Din- bych: oed 57. 30, Mrs. Jones, gwraig Cadben R. Jones Caergybi: oed 32. 30 Mrs. Margaret Roberts, Fleur de Lis Caernarfon: oed 47. 31 yn Bodhyfrvd Llandudno, Mrs. Jones, gynt o Dy'ny'coed: oed 46. Awst 1, vn Hirael, Bangor, Mary, gweddw y diweddarMr. D. Gregory, goruchwyiiwr yn ngwaitb copr Llanberis. 1, Mary, mereli Mr. O. Owens, siopwr, Strand-street, Pwllheli: oed 21. j Mr. John Jenkins, ysgrifenvdd gyda Mrd. Hughes a Roberts, "eyfreithwyr, Aberystwyth: oed 29. 1 2, Mr. Daniel Brooks, Worn Ddii, ger Ll,-tii- ehvy: oed 35.. t ?y-" 4, Mrs. Margaret Ellis, Pcnmacu-Boùíd, ger Pwllheli: oed 35 t7 ? Mr. Edward Jones, amaethwr, Tros-y- wern, gerV Wvddgr?g: oed 91. Yn ddiwedar, Mr. ?ewis Owen, pcirianydd, Caer-  gybi oed 28.
[No title]
RHYBIDI) I RIENI. —Uu farw ?cneth ienanc yn Cein)Uin'sa.ry'??''s"? gwedi ychydig ddyddiau (,?vstu()d,yrhy"??ch()swydtrwy iddi ymdrochi hewe g"waith ».ewun djwrnod 10'01"')'1' oedd ?r WdHam Kin?. ger Navan, ?I w?r?dor),) yn dychwelyd o'r addoiiad tu? thri o'r prydnawn Sabboth, wytbnos i'r diweddaf, U'rawvd glin feJJten, a chodwyd ef dros flos a ohlawdd wyth droedfedr1. o uwebder a bu yu gor- wedd ar lawr mewn dirfawr bocnau am Imucr awr, nrvd Y bu faiw- llvsbysir m. '?cdd yr //?;<? J.9yt?<?/, P?" aw- durdod gredad\vy,fods\vmoi'wnanrwediei ddar?utodddoe rh?'!? Hadlc?haBoxfo?. Ymddcngys fod ilah?rwr yu cloddio 1 fy?n 1-nar s Hill pan y??'e?' rywbeth yn dysgloirio, yrhya rliil, I)ati V), .tb'nodd iddo syhvi ar yr byn a datiai i _yr byn Aeth a chrvn swM 0 hono i fas?achf.? gof &??u. yr hwn a'i profodd, a chafwyd ei fod yn cyuwvs anr par. Gvrai y cbwodl am y fatb ddarganfyttuiad dref Hadleigb i gyfi'io, a gwuaed rhuthr cytlredmol tLi,l'-f Clot" Lill,ey (I (I." Yr "dym yn deall fod cyfreithwyr Mri. Cardwell ac Ew-art yn V dref hon, wedi cael allan fieUhiau a aliant fod yn sad diganol i ddwyn cyhnddiad o p.vgrwobrwyaetb yu c-rbyn y llaid donatdd.
BARDDONIAETH. I
BARDDONIAETH. I PHILHARMONIC SOCIETY, TREEFYNON. Yn i-r "Aiierciiiad" i'r Gvmdeithas hon a gyhoedd- wvel yn ein rhifvn diweddaf, diirwyddodd amryw wailau, y rbai a ddvlasent gael eu diwvgio ftl hyn -.— Yn lie cicthiiad cu," dvlasai fod "cathliad cu yn lie talentog awenawg wyr," dvlasai fod "hlentaw awc-nawg wyr;" yn lie "pyneiaw a Ileisiau," dylasai fod pyneiaw a lleisiaw;" yn lIe" Llawer un o liw yr oil," dylasai fod" Lawer un o liw vr oJ ac yn iJe" Ei doniau a'i seiniau s, dd," dylasai fod" Ei dûnan a'i leisiall i<yùd." Hyderwn yr esgusodir ein diofalwch gan HWFA MON. CWYNOFAINT Y BARDD. C'?'Md? <"? hen yyfeiUion, nid amgen Mevriy I jE'??! D<??/<7? 7?. <? Gtcilym ?C ?/?), Rhmthyn; C/M'y??'y?'?/i « G'M-<Hi Z)?..( o ?'f i«.?, LirL, .f<  Chwi ddolydd heirdd a meusydd lion, j' Rai lirion, gyleh Maentwrog, Fa fodd blodeuweh cliwi nior lion, ] A Uli a'm bron mor IIwJthog! Y Ddwyryd Ion afonig lan, A'i graian man mor gryno, Pa fodd y tcithi rlj mcwlI hcJel, A mi a'm gwedd yn gwywo ? Y bugail btch ar ael v fron, Sv' a'i we,,Id vii Iloii a siriol, Yn gwylio'r wyn a'r defaid man, Gan seinio can bereiddiol. | Yr adaT man a'u nodau mwyn, Ar fin y llwyn y:: llafar, Yn pyngcio maent yn ddifyr iawn, A minau'ii Ilawn o alar. Ar gangen werdd, mewn nefol iaith, Y Fronfraith fwvn a byngeia •' Y 'dery n du ar frigog bren, I D,,tlsciiiiolr iien wiia yuta'. | Wrth wran(lo'u dn-un ddifrr ,'w- Rwy'n methu yn fyw a gwybod Pa fodd y canant bwy mor lion, A mi a'm bron mewn trallod. Adervn bach a'th dannau ter Sy'n eilio per alawon, j Pe genyt teimlad I, Ki byduet ti mar wiwlon. Ow tristweh blin a leinw'm broIJ, A'm calon sydd ar dùri Clafcdig wyf, yn wae! a phrudd, Bob nos a dydd yn poeni. Pererin wyf sy'n wael ei weda, j 7 Ar fin y bedd yn gorphw-ys Yn pwyso'n drwm ar ben ei ffon, A'i ddwyfron yn ofidus. Y dclyn fwyn a'i nodau gwiw, Dyeitbr yw ci thannau; j Fe drodd fy nghan, er dirfawr gri, Yn boen i mi a dagrau. Meddygon gefais at fy nghlwy', Nid ydynt I] %VV'n fy ngwella; Dirdynu'r Wtf, a bron yn fyw, Er cymaint yw eu donia'. Dymunawl iawn f'ai genyf fi, Tra dan fv nghri a'm ewynion, Gael gweied gwrid teg rudd y ferch A ddygodd serch fy nghalon. Terfynu'r wyf yn awr fy nghan y Anuiddan ac anvednvydd I Cael gair o gysur genych chwi A rydd i mi foddlurwydd. Gostwng tan chwerw gystudll-merwino Alae'r aiiian qaii (Ivwydd; O dan fy mhwn pob swn sydd Ynboenaminnbcunydd. LR.VWELYN TWROG. Ar Jin Dwjryd, yr afon dirion." I'R HARMONIUM.. ?Iiwsig o dnedd mnesd-i ddilyn Addoiiad crefyddol; A I!Lii (I'ifai, a llon'd i f,;1 O nwyddau eynganeddol. q.erapliiaid ;.v' xvvr lioil'.if-vn ei ful Yn iiii Ha rinohium ydyw'r mwynaf. Acth gelrll å' dclyn, drJ, d,)-a'r erwth Hir erwn at y dawusio Na weitied am hwn etr), Fioed y diawl, a pheidied o. Yr Harmonium yr lor a'i my no—a'i floedd Drwy'r mililvvyddiant gaflo I Salan nid oes t-to A:,iser li'r-fe'i o. F.:4\;NEJ. R. R. CWY3IP TORIAE I'il YN NI IRE FEY NON. j ( Traithwn o wirfodd gwvnip Toriacth banerf fv w— Hi a laddwyd yn v rhyfel hedrhw Ar ei bedd in y "rliai byw''—waeddi yn lion, A gwnawd i estron ganu ei distryw. "Torth fawr," nid Toriaeth fydd,—"torth f¡¡,wr( Toraeth o fwvd beunvdd j A lluniaeth er llawenydd j I'w barhau yn Ewrob rydd. Ymofynwn am funyd—pwy yw Peel Pw, Pw, un crintachlyd; A gwr balcb am Iwgu'r byd, Ag acliles Toriaetb g—chl—d. Yn Mostyn mae cymhwyster—dros ryddid Rhoes arwvddion tyner; IIv11v. r el,)Ir fa,,ier-yn ddigudd A Iwfï wr ufudd fo "Mostyn for ever." PWY A GADEIRIWN! Ni chadeiriwn Areli-Dori,-ci le yw Bod ar lawr eleni G%vr gk,el It" (,neddai 'w gwraig i) Ni all haucr ei lJenwi. Mostyn sy' genym i eistedd—hwre! II awr lion i'w anrhvdedd II wre i'w fwvrif a'i fawredd—lies bo Iddo adseinio 'n nau Dy y Senedd lOAN MACHNO. j Y TORIS A'R SGRIW. Rliowch osteg, gydwladwyr, rhyddgarwyr i gyd, Clywcli banes y Toriaid—barbariaid y byd Ell caeth egwyddorion—Och ddynion di-Duuw, Wnaeth lawer cvdwyb id yu 'sgyriun dan sgriw; Sgriw, sgriw, erchyll JW sgriw, Mae llawer yn goddef waith bod dan y sgriw. Mae Hawer ctholwr aJ g-alon yo friw, O herwvdd goi thrymder rliyw esquire a'i sgriw; Bwrdeisdref Caeriiarfc)n li%,no(i %,n hyn, A oes teiliwr neu drcthwr roes rai d¡ni 'n° dyiin ? C1 vw, clyw, ystyr a clilyw, Iac heddyw'o l"ghaernarl'on rai fu dan sgriw. j Wel fechgyn Gwyllt Wa1ia, rhai dewra' ar dir, Ail ymladd a'r gelyn cawn eto cyn hir; Ymiierthwn, vrndrechwn yn uu a chytun, mvnwn i'r Scnedd R. Davies—" ein dyn." Clyw, clyw, ystyr a ciilyw, Mae'r amser vn agos diddymir y sgriw. Egwyddor rhyddfasnach, nniawnach un yw, Y tlawd a'r anghenus — rbydd fodd iddo fyw Nid felly inae'r Toriaid, Derbyaid v byd, j Rhu'nt seigiau i'r gwyr segur a tholl ar yr yd. Civclyw, ystyr a chlyw, j Pwv galon na waed da—Diddy mer y sgriw. Am gvnul esgobiaid, personiaid, pwy sydd? | Y Toriaid anwaraidd, nid gwyr masnaeh rydd j A chodi treth eglwys, a deg win ar dir, n %arthu,, vn wir. Sgriw, sgriw, erchyll y w'r sgriw, Truenlls yw goriod myn d dan y fath sgriw. Mae'n eithaf rhesymol—ci wadu pwy faidd Rhoi esgob a pherson i fyw ar eu praidd, Fel pob enwad arall svlil cynal ei hun, A heddweh cydwybod yn mynwcs pob un. Clyw, clyw, ystyr a chlyw, Chw, a j Fe'i gwelir hi felly pan dorir y sgriw. Iae )tur Ainaleciaid, sef loriaid y tir, I'll erbyti f,"cithredia(i y til",Cl iiiiieln NN-ir Er eryfed eu caerau a'ti muriau tra mawr, j j\iae'r gwvr a'r cyrn hyrddod am Jerieo I lawr. C«:vmp, ewymp, mawr fydd y cwymp, Mae'r seithfed tro yn uesu, iliawl iawn fydd y cwymp. Caernarfon. R- AB IOAN.
[No title]
TIIVKNOED y TIMES i Mr. Coanr.x.—" Gan (Tvineryd i fyny y pwnc o Fasnacb Rydd, ebc r Times, mewn amser pan oedd ei cbysyiltiadau, ei harwvddocad eang, ei cylielybiaelhau, a'i heft- eithian afrifed allan o ohvg y whigiaid a' r toriaid fel eu gilydd, y mae Mr. Cob lea wedi cario ailan ei hegwyddoriou yn ei pburdeh, beb roi i fvey un tipyn, byd nes y mae yr olaf o'i wrtbwynehwyr wedi gor fod, er yn anfoddog, gydsvnio a gwiriou- eddau nas gallai ystytuigrwyud eu gwrthod, na dwlni eu catnddeali yn hwy. Y mae plaid a dy lanwad teuluol etil'eddiaethau tirol eanB«, bvgvtb- ion, twy 11 ysiiresyraiadau, Y wed; .J C" \A j bod yn ofer, ac v ir):to'r blaid a allasai, ychydig o I amser )n ol, gyliii yn agos i h an tier pleidleisiau Ty y Oyflrodin, yu awr wedi durfod yn llv-yr. Kid buu'jugoiiaelu byclian i :.1 r, Cobden ydyw gwtled y dynion, saith nilynedd y rneia dreid i iwyd mewn gwaradwyddo ei egwyddorion, yn gor- iod rhostri eu buuani fel amod eu hanfouind (jwla Iwriaetbol odau ei faner. Er eiu bod wfdi gwasanaetbu llawer, ac yn fyuych, oddiwrth Mr Cobden, yr ydym yn addef ei fod yu haeddu y i" tunbvded bwn; a pbar: y mae ele yn biaiad ar y f,, L; I }'a:Vn.s.
COFNODION CYMREIG.
COFNODION CYMREIG. U" Yeofnodion eanl-'nol a xMyla^om pwl eu cyjoeddi yn pin rliifyn diivedilaf, end o herwvdd ttmledH a liieiUider pethau t,reill, fe'n gorfodwyd i'w gftdael allan. Gall wn ddweyd yr un peth gyda' golwg ar y r-!i,!ii fwyaf o restr y Cienfidigaetliau, &c. Hyderwn y byùd in go lieb^vyr eavedig ein hesgusodi.—■-GOL. BRAWDLYS CAEKFVKnniN. — Cafodd y brawdlys liwn ei agor ddydd Mercher, yr 2Sain o Urpbc:) J. gerbron Syr Charles Croinpton. Nid oedd acbosion pwysig iawn i'w trin v tro hwn. l,¡¡fudj dyn ieuanc o'r enw Thomas Davies ei alitu iioam 7 miynedd am ladrata plwm yn L'auelli. Nid oedd end "I ertill o gareharorion j ye olaf a rvddbawyd. yn lied debyg yr agorir y rheildordd hon tua dechrcu Medi. Mae y rhan fwyaf o'r gorsafoedd ar fod yn barod, a'r rban fwyaf o'r ciedran wet!i eu gosod. SIR GAERFVRDDIN.— T Cnydau.—Mae golwg 5. blcmdd ar v enydau yn y rban hon o'r i- Ilae'r c'vnliauaf gwair agos drosodd. Mae yr yd yn dyfod vn mlaen yn dda; ac os bydd i'r tywydd hyfiyd barhau am ychydig wytlmosau, bydd yn barod i'r ervman. AUEROWAVN. — Pan oedd Mr. Phil! ps, yr aelod newvdd dychwelcdig dros Ilwlflbrdd ac Abergwaun, vn talu ymweliad ag Abergwaun yr wytbnos o'r blaen. aeth amryw o'i gvfeill'on at lagnel mawr y v dref. er mwvu ei danio ar ei ddyfodir.d i mewn, ac j jn eu Hfrwst.cafudd (i N-i, r enw William Griffith gvmaint o n.?ed ar ei fra.cli, iCi y gorfuwyd ei tbcri 9v, rnaiiit k) i, %e d ;ar ei t* ra;lc',i, c v g orfu%N,? d ei th(;ri ABERL.TWYTH.- Yn fuan ar ol yr etholiad yn mwrdeisdrefvdd Caredigiou, cafodd Mr. P. Loveden ei gada oddiamy:ylch yn nbref Aberystwyth gvda rL\vvs" awrcd rbvvvsgfawrcdd mawr. Ina aethant i'r Lion Hotel, lie vr oedd ciniaw ysblenydd wedi ei barotoi idd\ J.Jt. Mae Swvdd Aberteifi wedi rhoddi siampl i'r rhan fwyaf o Siroedd Cymru. ABERYSTWYTH.—Buddiad.—Ar y 19eg o Orphenof, boddodd dau ddyn ieuane u'r enw Jchn a David Valentine, tra vn ymdrochi yn yr afon Ystwvth. Dywedir na foddodd cyniler erioed yn Nghymru a'r 1iwyddm hoc. AIIF.KTAWE.- Yn ystod yr wythnos o'r blaen, cy- naliwvd cyfarfod yn y lie bwn er mwyn dadleu yn ,i,, I) N I eli Gvtaddoiiad Mavnooth. Dadleuodd 31r. Ruther, Parch. C. Short, Mr. J. Jenkins, Mr. Michael, Mr. G. R. Evans, dros anfon anereheb at Mr. ivian i ddymuno arno i hleidleisio drcs y gwaddoliad. Dadleuodd y Parehn. W. Jones a D. Evans yn erbyn y gwaddoliad yn rymus iawn. ABEKTAWE.—Dygu-yddiad gal urns.— Yr wytbnos o'r blaen, fel yi oedd lieddgeidwad yn v lie hwn ar ei wyliadwriaeth, tua dau o'r glticb yn y bore, can- fyddai ddyn meddw yn dringo i fyny dros ysgol h Aeth ?N r liecl d gei  wact a safai yn erbyn ty Mr. Coek. Aeth yr heddgeidwad i fynv yehvdig o'r ysgol, ond cyn iddo ei gyraedd, er ei ddychrvn, canfu ef yn syrtbiu i lawr ar ei gefn. Pan gyfoiwsd ef i'fyny, ni wyddai ddim oddiwrtho ei bun, a'r gwaed a tIrydiai o'i enau, ei ffroenau, a'i glustiau. Mae yn debyg mai cadben llong ydoedd o'r enw Francis Tame, o Minebcad. Wele ddiwedd truenus dyn meddw PONTAIIUDVLAIS.—Tra yr oeld baebgen o'r en\v John Morris vn cvraedd gwn o ben y ty, rbywfodd, bu iddo danio, a chafodd y baebgen gymaint o niwedfely bu farw yn lied fllan. CEHEUIGION. — Dywe lai "Nid yr Iscariot," yr wythnos o'r blaen. fod ystrywiau a dichellion y toriaid yn y Sir hon wedi esg-or ar siomiant, a bod yr ynadou a'r crachfoneddigion a fuont yn bygwth ae yn dejiu, yn gweneitliio ac yn cablu, wedi gwneyd eu liunaiii yn ncdau cywilyddus i ddirmyg a d" v^asedd y werin. Dywed ein gohebydd yn mhell- aeh fod Puseyaeth Ciarach. anrbegion Aberystwyth, bygytbion Aberteifi, a budr chwareuou Llanbedr, wedi troi yn chwerwedd ar eu eyllau erbyn byn, a bod vr ymneillduwyr a eu hegwyddor- ion, nifer lied luosog o bonynt yn Aberteifi, wedi tynu arnynt eu hunain warth na bydd iddo gael ei anngbofi.i tra bydd son am eu benwau. CEKEIMGION.—Dywedir fod yr haint yn drom ar y cloron mewn rhai partbu or Sir hon eleni; tiC mai ychydig iawn o afalau ac eirin a geir yn y manau lie byddai llawer yn arfer bod. Mono A N VR G.—Deali w n fod y Parch. J. Phillips, Bangor, wedi talu ymweliad a'r Sir hon yn ystod yr wytbnos o'r blacn. ae wedi traddodi amryw oi ddaiiithoedd a'i bregetbau mewn gwalianol fanau, er boddbad mawr i'r gwrandawyr. Dywed ein go- hebydd fid ei faterion a'i ddull yn traddodi yn cael dvlanwad anarferol ar y cynnlleidfaoedd. LLANFYSYI*I».—Sir CYf- arfod :Ü15d yn y lie tin-ii ar y 29ain a'r 30ain o Crphenaf, pryd y cyuier.Kid y Parchn. canlynol ran \n y gwiinvddiadau cyboeddus:—J. Evans, Peny- | brey; J. Pbiilips, Llanddyfri; W. Morris, Llanelli; J. Ed«arIs, Cwmbacii D. C. Davies, Llanfair; J. Hu;hl; Liverpool; D. JOllCS, Puntarfon; O. Jones, Gelli, Mahiwyn J Jones, Llanddeusaut; Rees Phil- lips, a William Prydderch. Cafw) J cyfarfod da ivn.—W. J. Ci'-YKcn Ri?.rEcruL—T?fud? clem yn ngnrdd I J. J-.ncs, Paintiwr, Ffestiniog, bla?h'?n ?ynwyn ? ?ra r??feddu). Ddiiiai o'r plani?yt) cbwech o gan^- henau, ac ar bob canghcn yr oe U sWJI yn eynwys cbwech o wynwyn, ac ar trig y pianhigyn yi- oedd swp yn cviiwys deuddeg o winwyn, yr liyn a n na wyt!i wynwyn a deugain wc 'i tyiu ar un planhigvn. CLADDKHIGAETH YN LLANII.ECHID. — Tni eltaiii.I y mis o'r biaen, bu jarw plentyu i un o'r Bi-dyddwyr I vn lie hwu h-bgaei ei ail eni tnet) faU/dd—bwi ied.id ei LJdlJ ar v ¡!leg yn mynwetit y Llan; "IIi rhy- buddiwyd y tad ean yr Oiteiria na byddai ixi it i. anaeth y eladdednraeth gad ei wcinyduu ar yr ach- Ivsur, ac ua oddefid iddo gael ei i;!addu yn y tir e'vsegredig cvn 6 o'r gloeb yn yr hwyr. Ni ciieis- i(.(](1 v tad wneyd yn umgpn. (iwedi cbwech o'r 1C)ch, at-d a'r curlf i'r fynw^nt, a bu i'r Parch. J. Sicholas, Bangor, d larlien, ^wed'io, ae anereh v rhai oeddynt bresenol ar yr aciiiysur; ae yna cladd- wyd y plentyn yn hollol ddiseremoni. Aclmsodd yr aingvichiad gryn siarad yn mysg yr ardalwyr, ac y maent yn dymuno eael gwybod trwy gyrrwn rAm, serau a oedd ymddygiad Pabyddol v Parch. E.Lewis Llaulleebi'l, yn unol a chyfreithiau Prydain/ A ydvw yn oddefol i Ymneillduwyr gladdu en meirw mewn mvnwentydd plwyfol, pe na byddant yn ewyllysio cael gwasanaetb yr Olfeiriaid A pha wahaniaeth yn ngwyneb y tryfraith yw eladdu cyn yn twy u.t gwedi chwech o'r gloeb yn y prvdnawnl Aubi.m i'r gofyniadau yna a foddlouai amryw heblaw—Glan Ogwcn. -1 Gelyn 'rw,;Il" [,).- I d ?-n 1'WVLL GAEDOTA.—D.wed Gelyn Twy 11" fod dyn \n myned odd a'n?ylch i arda!o?td GwynedJ gyda phapyrvn yn eynwys y geiriau Y dygiedydd, VViHiain Evans, yn afi :eh er's t,o, yn cael ei flinel gun ffitiau meirwou, y rhai a ddeuant anI;) yn ddi- syiiiwth iawn, ac o'r herwvdd inelha ddylyn ci a!wedig.?etb. Byddai yn dra di<dch?ar am y. rodd lei a/ Cynwysa y papyryn htfyd yr enwau can- l\nd:—Samuel Edwards, Thomas Hughes, Mr. S,ttii?,ici Eti%vi?rds, ,ii?)iiias Hu,,Iies, -Ilr. g'd)cbydd mai twvil yw v cytan,
- .. -. - Y GENEDlGAETHAU…
Y GENEDlGAETHAU A'R MARWOLAETHAU YN NGHYMRU, J";i ystod y Chwurter oedd yn <liu\ddu .Men. 30, 18j2. Cynwysa. adroddiad y Cofrestrydd CyfTredinol am y Cbwarter hwn gy nifer o enedigaetbau a marwol- aethau ag a gofnodwyd gan 2,llJ0 o Gofrestrwyr yn ngwahauol ranxiroecitl y deyrnas, o'r hwn y r y rbe-r'tr a. gaolyn, yn eynwys y nifer a gidrestiwyd yn N^ogledd a Deheudir Cvmru. r, i i ,t nIiroedd. Pob!ogaetb. G. ui. Slarw. 43,21S :1 -)4 231 Pwllheli (Arfon) '2!.7;»2 lod Ki-j | Caernarfon 30.441 24! 207 Bangor 30,805 2!»8 21i> | Conwy Gwreesain (Diubyih) 42¡,j 3d.] 2:.2i Rbutbvn I j_ !19.. s. Llaarwst 12,ITS "'i .'0 'r j c li' '?,ion 4 1,(,3 -2,3 | Corwt-ii (Meirir,,) lo 402 I 13$r, i?it'a. 3 t i 4-) 23 W¡e;i.t. I' n.-st)ni?. n,,[?? I ij 77 | Machynlleth {Maldwy,) .)??,? (,.) fD?ne?dd ?.,s?? '):; j j-y I 7;L'faJd'VVn ^3 ^72 Toi 1! ];} Llanf\ Lhi?inn '??;;j?? ,? IG' elih r V(B»rju. uiiii-;) ,0 5t Llanfair yu Mtialit j?j? jj[_)73 ?Abcrho!id.;)t. 1, .676 2d7 123 Cr?i,, howe] :r'!I¡';(; 52 Abertc¡Ji (I'e/'n:i -¡J'I) q,j-g l-1q ]20 ???'t?c\w(:d Eu?-.n.?'.?3.7..t!9 Ltunhcdr 9.883 68 4? Abtr.ieron ;3??.. 102 63 A i)ti,N tN 2J.7J3..tS3..)22 Tjf?ron' ?);i?,9.. &'J 43 Llanelli (Cacrl'urddhi) 23,504 229 122 L'anddvfri i5.<>55 ,.128.. 8.5 j Llandeiio fawr '7.?7..)5t.. 108 Caerfyrddin. ???-??"?? !Cierd?dd [ Morgan if.) 46,181 404 2^ Mcrthvr Tvdfil -,6,81367 1 Pen y boat ?4'i; 102 jCasteilmdd ?'??. ?? 12 Abertawe ;3b0 ,;i! .(:T:): !:m: m m ?V?.?. ?- 2:33 ?-'? I Abergafeaui ••  Pontes' p .(d E; 11 CasncwvoM 4o.■ ■ 38/  Narbeit' v. 2^.1.0 1/s 122 Penfro ?J?64.. 2.? m i Ilwlifordd ?'-??.. ?'? U! H!lajadr'wy (.V?.s.r?. 6,7!?.. ?: 2-1 Pont-i-hyd y < t'-ofi -.i ■ lo,!4n 119 ?i Trd v clawdd 9, l8;» 7; 30 With i r.i fwrw golwg dros v eofa-»dion o liartn cdcodau, vcv-, u ngwahanol rauau v Dywysogacth, \r vdy m yn cael f -«i v frecb w»-n. frceb go«- h a r vu !I;iiu i r.uldau mwy m. u lai ag-^s v b n.h-'b I