Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
14 articles on this Page
TO THE ELECTORSI OF THE11-41…
TO THE ELECTORS I OF THE 11 -4 1 BOROUG o. I GENTLEMEN,— I CANNOT sufficiently express the obligations I jL am under to a large number of you, for the very kind and handsome manner in which support was tendered to me at the coming Election, and the en- couragements held out to me as to a future one, in the event of my not going to the poll on this occasion. I believe that however good a member Sir John Hanmer is, and that however liberal his views are upon some leading questions, mine are so much in advance of his—so much more settled and defined, and so far in accordance with the sentiments of the majority of vour body, as to justify me in deciding that I shall hereafter—all well—give you the oppor- tunity of recording your estimation of my fitness to represent you in Parliament. I can assure you, with all sincerity, that I have no wish to set man against man-class against class—disturb the peace and harmony of family compacts unnecessarily, nor yet to make a man's religious belief a test of his fitness for parliamentary honour; but it cannot be an im- proper thing- that Dissenting Wales should give her support to Dissenters, or that the trading and com- I mercial classes should wish to have men as their representatives, who can enter fully into all their sympathies, and, understanding their wants, impress them upon the notice of Parliament. All other t11m; being equal, I believe that in this respect, at all events, I have a decided advantage over Sir John Hanmer, my education and habits being commercial, nor do I see that my present professional pursuits are in any way a set off against this. A sense of duty to you and to the principles we hold in com- mon, would indicate therefore that the time has come when the Electors of Flint should have the opportu- nity of electing members for themselves, and that as so many of you have honoured me with your choice, I should manifest my estimation of your goodwill by a willing compliance with your wishes, I am from this day then a candidate for your suffrages at any Election after the present one, and it is my determination—win or lose-to go to the poll. This may not be the place to enter upon a full examination of past legislation and of the part borne therein by your Representative, but I may be per- mitted to say that I cannot look upon him in the light of a clecided and emphatic friend to the cause of civil and religious liberty. As a proof of this I would just say that in 1*48, and again in 1850, Sir John voted against Mr. Hume's motion for a reform in Parlia- ment. In 1*19 against Sir William Moles worth's motion for an enquiry into our system of Colonial Government. In 1850 against Mr. Locke King's motion for an extension of the Franchise in Counties. In 1851 against Mr. Fox's measure for educating the people. He has never voted for the Ballot, and upon ninety eight most important divisions in the last Par- liament, in which great principles were at stake, he only voted seventeen times; and on most of these occasions he voted adversly to the popular party. Had I been your member I should have acted very differently. Expediency not principle has too often been the pole star by which he has been governed. It is to the bold and manly stand made bv our forefathers for principle that we are what we are; property, liberty, life was cheerfully sacrificed by them on this alter; and surely we cannot willingly and tacitly give up that for which they bled and died. No, but let us rather emulate their virtues, manifesting to the world our conviction that right is more powerful than might, and that truth must ulti- mately prevail over error of every kind. The propo- eition set up by sonwmen that liberty should only be granted to a people educated and refined, is as absurd a doctrine as it is offensive in practice—to admit that men should be subjugated to the will and dic- tation of a particular man—property be the test of intelligence—and that owners of property alone should be our law makers, is so utterly opposed to our notions of right and wrong, that it requires some argument to convince us that any body of men could entertain such notions, but this is the practical working of our electoral laws,—we live and move in this state of things. How few tenants there are who dare to vote against the will of their landlords—a man must pay a particular rent before he is deemed fit by law to exercise the franchise—and a member of Parliament for English, Welsh, and Irish Cities and Boroughs must be possessed of certain valuable pro- perties before he can sit among our Senators to make laws for our governance and protection. And how is this to be remedied? We are told by men of all parties who acknowledge the evil, that it is to be done by means of a reformed Parliament! Well, Parliaments have been summoned and disolved for more than twenty years past, that had been elected subject to all kinds of reform pledges, and still this deformity in our legislative history remains untouch- ed; and it is manifest therefore that members of Par- liament may be liberal enough in name, without a grain of popular sympathy in their hearts, or posses- sing the remotest wish to make any changes whatever except at the nod of Lord John Russell or some other aristocratic leader. It is clear that men have been returned to Parliament by our electorate under false pretences—without a proper sence of tlievastinterests committed to their charge—having neither a desire to know, nor the determination to do that which the national will required at their hands. This has not been the cnuxplaint of out a loud uuiversal one for years—large bodies of men with massive minds panting for the rights of their order have been grow- ing around us whose misfortune it. is to he poor- they toil from dawn of day to dusk for bread—receive in most cases but indifferent pay-are housed in hovels unfit for human beings to live in, surrounded by families whom they can barely feed and rarely educate, they are taxed, to support the poor, for local, and for national protection, are subject to conscription for our militia—expected to be loyal and loving sub- jects, good, peaceable and moral neighbours, but owing to their poverty—their misfortune not their crime—they are treated by our law-makers as a "swinish multitude" undeserving of political rights, and as having no interest whatever in our laws except in paying for making them, and when made rendering strict obedience to them. Gentlemen, I am no enthusiastic declamatory demagogue, but, I protest nevertheless against this unjust and degrading way of treating our fellow men—our equals in birth, intelligence, and honesty, and upon whom in no small measure depends our national honour. I am for tliving a vote to every man of full .age, untainted by crime, and who is liable to taxation, be he clodhop- per or Peer—educated or illiterate——Tew or Gentile- Papist or Protestant. If he be but a taxed and honest man, he is entitled in common justice to a full and entire equality with myself, and so far as I can give or obtain it for him, lie shall have it. The first and chief principle of my creed is, JUSTICE TO ALL. I have already in a former address expressed my convictions upon the Ballot and the duration of Par- liament, nor need I enlarge upon these points here but there is one matter so intimately connected with voting, that is the ELECTORAL DISTRICTS of the pre- sent day, that I must be permitted to point out to you the gross absurdity of the system. I cannot do this better than by giving you the following figures taken from the Tines of this day, in one of its intelligent and incomparable articles on representation:— Inbalii- Mem tariff. bers. Lnrllow 2 Thir-^k n,:119 1 Lyminnn s'~ 2 Leominster 5,211 2 Caln« 5,lt)5 I Marl lio rough 5,1% 2 Northallerton 4,99;). I Richmond (York- shire) 4,9f>S) 2 rteiirate 4,:)27. I Welb íCity) 4.7-i(> 2 Evesham. 4,fill-j 2 I)artiiiouth 4,;jlJi' I Harwieh Totness 4,il9 2 4,07. 2 1.111: Ashburton :n2.] Honiton ;27 2 Arundel 2,i4K. 1 Inhahi- Mfltn- taiits. bers. York (West Lancaster (South) 514,3.12 2 Lancaster (North) 3ir»,805 2 MiddlcsPX 2KJ.2.VS 2 Kent (West) 227,li:!7 2 Devon (South) 217,.SS4 2 Stafford Tower Ham- 2 Ffnslmrv 323,772 2 Manchester.. 31ii,2I3 2 Lambeth 2-,],:14.?) 2 \tunnater ?tl.t.U 2 Birmingham 232,841 2 You will see from this statement that nineteen unim portant places with a population of not more than ninety thousnnd, return 30 members to Parliament whereas the iffteen chief constituencies of the king- dom with more than Five Million inhabitants, only send the same number of respresentatives to the House of Commons, and Mr. Cobden in his very character- istic address to the Electors of the West Riding puts the case in a still stronger light, he says:—" Let me illustrate this by one fact. In an assembly professin" fairly to represent the country, I find myself associ ated with a hundred members,the aggregate of whoso constituencies does not equal in number, and still less in intelligence and wealth, the constituency which I have the honour to represent; and yet every one of them counts for as much as your member in a divis- ion list." Need I add anything to show you the ut- ter absurdity of the system and wickedness of main- taining it ? I have no hesitation in saying that it is formed by and for a particular class, that class being deeply interested in upholding it ibr purposes of their own, quite at variance with our interests,anil antagon- istic to the liberties and prosperty of the nation. But,although it is thus upheld for class interest,there can be no greater fallacy than to suppose that a sys- tem so injurious to all other interests can in the long run be beneficial to themselves. Labour is depen- dant upon capital—capital is of no value in itself, and the land would become a worthless drug without the aid of both. The labourer, capitalist and landowner, therefore, have interests in common, and it is not only wisdom in all, but the duty of all so to deal with a great question like representation, upon which legis- lation and law depend, in a candid and just spirit: if it can be shewn that any class are suffering from peculiar burdens, properly elected legislators will see to it, that the principles upon which they are elected are carried out fully, impartially, and honestly for the benefit of all without injury to any. I cannot but think that if we succeed in secu- ring just legislation upon purely secular affairs, reli- gious matters cannot very long remain as they are. I mean nothing offensive to men when I say that we have in England an Established Church, with no decided or understood views upon religious truth, j some of her Bishops, and thousands of her clergy, are semi-papists, others truly protestant, hut at all events, they partake alike from funds appropriated to the use of this church, which is no more her's, if strict justice were done, than mine. To this church we are sub- jected by law, and bound to maintain it by rates and tithes, and other unmentionable ways of a most questionable character. It cannot be said with truth that this is the church of the masses, and the intel- ligent and wealthy classes who dissent from its com- munion are no mean minority—its honours, dig- nities, and pompous cerimonials are set forth before us with no want of authority—and by association, and other adventitious circumstances, it has power and wealth on its side, if it lack the humbler wordly dis- tinctions of justice, mercy and truth. Even here it is considered by the minority, (as we are looked up- on,) as an affliction which God might in mercy re- move from us without loss; but with you in Wales, it is emphatically the church of the minority, your money is wasted upon its Bishoprics, with no stinted hand and in all candour be it said, that it is to you the electors ofWales this is in no small measure attri- butable. The Dissenters of Wales are by far the majority of your body, and they have hitherto been content to elect those as their members, whose policy and interest it ever has been to pander to the worst appetites of churchmen, but who ignore them as a matter of course when their aid is no longer required. If you turn to Ireland, you see the crying evils of the system in still greater force-its enormity made bear to every eye—that a Roman Catholic population should be compelled to support a Protestant Estab- lishment is a disgrace to our nation— a blight and curse upon our (mis) rule of that country, and not content with this, we see our law makers—your mem- ber being an assenting party—busied in making laws of proscription against this people, and by a procla- mation—which will be a lasting blot upon our age- denouncing in hard and bitter language the innocent and harmless processions of the Catholics, as dan- gerous to our peace and protestanism, as though men became Papists by the display of a cross, or by seeing a bit of calico in red or any other colour floating in the breeze It is said by hot headed but wellllleaning Protestants, that we should have no peace with Home." Certainly, I have no love for the papacy, and as far as I know, am as attached to my life as any other man can be to his, but I have no dread of its power,and can be no party to persecution for the pur pose of keeping in check its wily encroachments. Proscription ever comes from one source-the hosti- lity of a particular class to liberty. The Corn Laws- Militia Bill—Church Establishments and Toleration Acts, are but chapters in the same history-and if you are anxious to exterminate Popery without put- ting Papists to death, lend a hand to destroy and ut- terly annihilate the system on which our legislation is based, identifying with our glorious motto of QUEEN, LORDS, and COMMONS, the still more glorious one of the PEOPLO, for whom and by whom God designed that rulers should govern, and princes decree justice. I make my election to come among you on these principles. I am a firm friend to Ctvir. AND RELIGIOUS LIBERTY—am iden- tified with you by birth and education—blood, lan- guage, and religion. I have, by honest labour of head and hand, secured for myself a competency and stake in the country, and have therefore so much respect for vested interests as will justify me, I trust, in say- ing that both property and labour have my sympathy and regard. I mean, hereafter, to call upon each elector personally, and to attend public meetings in your various Towns, when all parties can have the means of ascertaining more fully my opinions upon other matters of a local or national character. So long as Welshmen teach their children to revere the name of WILLIAM SALISBURY for his work's sake, shall I hope to find acceptance in your eyes for what I wish to do rather than for what I am. With much since- rity, Believe me to remain, Gentlemen, Your obliged and obedient Servant, E. G. SALISBURY. Temple, London, 1 July, IJ52.G. SALISBUBY.
AT EIN GOHEBWYR.
AT EIN GOHEBWYR. ELIAS ELIA-Z. -Os amcan benaf yr ysgolion y cvfeiria ein gohebydd atynt yw dysgu y Gyinraeg, y tlordd rwyddaf a mwyaf difyrus fyddai i'r ysgolorion ddvsgu yn gyntaf y prif reolau yn y Gramadegau Cymreig diweddaraf; viia bud i'r athraw gytn- hwyso ac egitiro cysondeb y cyfryw reolau trwy ddwnedu broddegau syml o'i gvfansoddiad ei hun- an, mewn fforcld o gyd ymddiddan efo'r ys«;olorion. Ond pan fyddys yn amcanu at ddysgu i ddyn ei ddviedswyddau fel troseddwr cvfrifol' i'w Hen- IJy wydd, dvsger iddo y prif reolau yn yr Ysgrifen- iadau Cvsegrlan. UN O'R DOLYDD a ddvlai beidio cymeryd unrhyw sylw o'r rhai a'i cyhuddant o ysgrifenu yn enw Bach- genyn," gan nad ydyw ef yn euog o wneyd hyny. I LYTHYRUY CROESOSWALLT (Oswestry) y dylid cy- feirio pob llythvr i Langynog, Llanwyddvn, a Llanrhaiadr yn Mnchnant. DERBYNIASOM ysgrifau oddiwrth Gwvddfa, Gomeryn, Cernywian, a T. B. (Merthyr.) (iiint ein sylw yn fuan. VCLCAN a dderbyniodd 13 o rifynau (heb dal) cyn hwn. Ei ddyled vw 4s. 3c. D. R. (Rliyd ddu.)—Rhoir, ond iddo fod yn fyr a chywir. M. LEwlS.- Y Newydlion o Madagascar" yn ein nesaf.
YR ETIIOLIAD.
YR ETIIOLIAD. Cyn y cyrhaedda y Rhifyn hwn i ddwylaw ein darllenwyr, bydd ymdrech fawr a phwysig yr i'.tholiad Cyffrcdinol wedi dechreu mewu llawer- oedd o fanau, ac wedi myned drosodd mewn rhai. Y mae calonau y pleidiau gwrthwynebol yn llawn- ion hyd yr ymylan gan bryder yn nghylch y can- lyuiad. Yehydig ddyddiau bellach a selia dynged Grvveinyddiaeth larll Derby rhydd yr etholiad naill ai rhybudd awdurdodol iddi drefnu ei thy ac ymbarotoi i farw, neu obaith estyniad oes am saith mlynedd, efallai, iddi. Y mae holl alluoedd y blaid wedi bod ar waith er ys wytlmosau beilach, yn naddu colofnau o dwyll a thrais, celwyddau, bygythion, addowidion, deuiadau, a thriciau o bob rhyw a math, i'w dodi dani i'w cliynal i fynu. Saif Gweinydaiaeth Derby ar yr un egwyddorion yn hollol ag y mae teyruas y gwr drwg yn scfyll ar- nynt. Ni ddichon llywodraeth a gefnogir gan y fath egwyddorion ac arfau drygiouus lai na throi allan yn fustl clnverwedd i'r wlad yn y canlyniad, os llwydda i ymsefydlu mewn awdurdod. Cawsom gyfleusderau y dyddiau diweddaf i weled ansawdd yr ymdrech egniol yn Mwrdeisdrefi Arfon. 0 un tu y mac yno holl nerthoedd dy- lanwad awdurdod a gallu boneddigion; holl ys- trywiau a phranciau stiwardiaid a thwrneiod hoil lechgiaidd gastiau offeiriadol, ar lawn waith, i dreisio, darostwng, hudo, halogi, a thwyllo meddyl- iau y werinbobl, a'u dwyn yn gaethion i'w hewyll- ysiau. "Ar law y treiswyr hyn y mae gallu ac y mae lluaws mawr o'r rhai goi thrymedig truain mewn cyfyngdra ysbryd a than wasgfa galed, heb wybod pa beth i'w wncuthur. Gwasga y scriw yn galetach, galetach bob dydd arnynt, a gwasga cydwybod o'r tu at-all. Os gwrandawant ar lais cydwybod, ofnant y canlyniadau iddynt hwy a'u teuluoedd. Os ymostyngant i awdllrdoc1 y treis- wyr, ofnant gnofeydd ac edliwion cydwybod an- oiddig. Y mae y meddwl fod y rhai a elwir yn wyr mawr y tir mor echrys lygredig eu he wyddorion,, mor ddibarch i wiriouedd ac uniondeb, ac y sathrant fel hyn ar bob egwyddor o rinwedd ac anrbydedd cyhoeddus, yn wir otnadwy. Yr ydym yn ddi- betrus a diofn yn arddatgan mai y mawriou hyn ydynt y dynion sydd yn gwneyd i fynu y dosparth mwyaf ludogedig a gwir ddirmygus yn y wiad. j ddylid eu harbed ar gyfrif eu mawredil, eu cyfoeth, a'u teitlau, heb eu dynoethi a'u nodi allan yn eu gwir nodweddau: y maent yn hytrach ar y cyfrifon hyn yn deilwng o'n fFrewyilu yn llawer llymach. Dyma'r dynion a eistoddant ar y fainc ynadol i woinydclu cyfiawnder yn y tir,—a gymer ant arnynt yno eu bod yn earn gwirionedd, goncst- rwydd, a rhinweddau cymdeithasol,—a gyhoeddant gervddon llyinion y gyfraith ar ei throseddwyr, I Io l de b yindd,,til,,osiadol gyda difrifoldeb a chrefyddoldeb ymddangosiadol mawr dros ben; ar dynion hyn, WÐ,tÍ'l' cwbl, ar adegau etholiad, a roJdant bob gallu a dylanwad a feddant i halogi cyJwybodau, a llygru moesau y bobl,-a ddinystriant, hyd y mae ynddynt hwy, bob elfou o riuwedd uioesol a chyiiuieithasol yn y wiad, 1 Po buasai yr areithfa a'r wasg wedi gwneyd eu ) dyledswydd yn onest tuag at y mawrion hyn, yn | ysbryd hen brophwydi Israel gynt, buasai y tir f wedi ei lanhau oddiwrth anwiredd ffiaidd pendef igaeth o'r fath yma cyn hyn. Yn lie en ceryddu yn onest, a chyhoeddi eu rhuseddau, a'u nodi allan fel pi-if ffynoneliau llygredigaeth y wlad, cynffonid a gwenieitbid iddynt: y drygau a'r anfoesau a geryadirl gyda llymder cyfiawn yn y werinbobl, a arbedid ac a besid heibio yn ddistaw ynddynt hwy. Fel hyn y bu iddynt ymhyfau ac ymgaledu, gan nad oedd barn gyhoeddus yn cael ei chyn- hyrchu i ddwyn dylanwad ofn a chywilydd arnynt; ae fel hyn y daethant i'r fath raddau o galedwch ao anfadrwydu ae y meiddiant ymddwyn mor draws ac anghyfiawn ac y gwnant yn bresenol. Y mae yr ymdrech etholiadol yn y Bwrdeisdreil hyn (fellleocdd ereill) wedi dwyn dirgeloedd llawer o galonau i'r golwg—wedi amlygu gwir nodwedd- iad ami un ag oedd o'r blaen yn guddiedig. ¡ Gwelir rhai ag oeddynt yn gewri cedyrn, tebygasid, cyn dyfod y prawf— rhai a dybid eu bod yn ddyn- ion egwyddorol, diysgog, a dianwadal-fol llewod cryfion yn mysg yr anifeiliaid, na throisent byth yn 01 er neb nac er dim. Ond, erbyn dyfod yr ymosodiad u'r taro, newidient eu llais, llwfrhiient, troent yn anwadal ac ansafadwy fel dwfr, brad- ychent yr egwyddorion y soniasent gyinaint am danynt; rhedent i wersylJ y gelynion, a cheisient enill eu ffatr a'u hymddiried drwy gynorthwyo eu hachos. Dynion gwir druenus ydyw y rhai hyn, Collasant barch ac ytnddiried pob dosparth. Ni all eu hen gyfeilliou byth edrych aruynt ya ddyn- ion teilwng o ymddiried mwy ac am yr oclir arall, byddant yn wrthddrychau eu dirmyg wedi i'r adeg bresenol fyned heibio. Druain gwyr, cymysgasant gwpan chwerw iawn iddynt eu hunain, nad vdvnt eto ond pria dechrou yfed o honi. O'r tu arall, daeth dynion a dybid yn rhai meddalion, ystwyth, hawdd eu harwain a'u dean yn ol ewyllys eu huchafiaid, i'r golwg yn nydd y prawf, er syndod pawb o'u cydnabod, fel deri cedyrn anmhlygadwy. Safasant yn nghanol rhy- ferthwy bygytbion a deniadau heb wyro nae ysgog. Po mwyaf a ruthrai y dymbestl arnynt, eryfaf oil yr ymddangosent yn eu ponderfyniad. Fel gwraidd y dderwen pan y'i hysgyJwer gan wynt mawr, yn ymgrafangu ac yn ymgydio yn dynach yu y ddaear, felly ymgydiai eu teiinlad,iti hwythau yn dynach a chryfach yn eu hegwyddorion. Chwanycii e", yn fawr gael ffeithiau o'r natur hon i'w cyhoeddi eto wedi i'r etholiad fyned heibio, er anrhydeddu dynion mor deilwng o anrbydedd. Yr oedd y cyfarfodydd cyhoeddus a gynhelid yr wythnosau diweddaf yn Mwrdeisdrefi Arfon, yn amlygiadau pendant o'r tiyu ydyw teimlad y wlad yn mherthynas i'r egwyddorion a gynhrychiolir gan y ddau ymgeisydd. Yn inhob bwrdeisdref ar yr achlysur, ymgynullai canoedd ar ganoedd o bobl yn nghyd; cynhelidycyfaribdydd oll ond un dan yr awyr agored, yn wyneb haul, ac yn liygad "oleuni." Yr oedd dyfalwcb, astudrwydd, ae ys tyriaeth, yn eistedd ar wedd y tyrfaoedd yn miiob lie. Erioed ni ddygwyd gwasanaeth crofyddol mewn lie addoliad yn mlaen yn fwy tawel, trefnus, a gweddaidd, nag ydoedd y cyfarfodydd hyn. Ni symudodd cymaint a chi ei dafod yn erbyn dim yn yr un o bonynt. Pan roddid y cynygiad am gymeradwyaeth i Richard Davies, Ysw., fel un cymhwys i gynhrychioli y bwrdeisdrefi yu y Sen- edd, codai yr holl dyrfaoedd eu deheuiaw i fynu gyda'r parodrwydd a ddangosni bod eu holl galon [ o'i du. Deallwn fod cryn liiler o'r blaid wrthwyu- ebol yn y naill gyfarfod a'r Hall, Bygytinent wrthwynebu ac aflonyddu cyn y cyfarfodydd, oud erbyn dyfod yno, a gweled a'u llygaid, a chlywed a'u clustiau, inethoddy gwyro nortli a chael gan na'u tafodau na'u breichiau symud. Yr boll rai cedyrn galon hyn a hunasant eu bun. Yr oedd ofn fie arswyd y cyfarfodydd cyhoeddus yn taflu holl wersylloedd y Toriaid i gryndod yn mbob lie. Gwyddent na ddaliai eu hachos a'u hegwyddorion hwy i'w dangos allan ar gyhoedd. Casant y goltuni am fod eu hegwyddorion yn ddrwg, ac y maent gyda byny yn amddifaid o fedr a thaleut i ddadleu yn gyhoeddus trostynt. Gan hyny, y scriw iddynt hwy hygytlJion a llwgrwobrwyon. Hyn sydd yn berffaith amlwg, ac yn berffaith wirionedd, pa fodd bynag y try yr etholiad allan o ran mwyafrif pleidleisiad,—inai Mr. Davies yw cynhrychiolvdd bwrdeisdrefi Arron, mewn ffaith. Y mae y fuddugoliaeth fawr wedi ei henill, gwyr a theimla y gwrthwynebwyr hyn io, teimlant nes y maent yn barod i gnoi eu tafod- au gan ofid. Pe cawsai yr holl etholwyr gyflawn ryddid i bleiuleisio yn ol eu barn gydwybodol, diau na chawsai Mr. B. Hughes, mo ddegwm y bieidleisiaetb. Y mae cyfnod newydd wedi dechreu ar Gymni, Y mae ysbryd wedi dechreu medd'annu y genedi nad oes unscriw yn helw y fall a'i holl fcibion a ddicbon ei lethu mwy. Ymgryfha bob dydd bell- ach ni orphwys ae ni phalla nes y rhyddha ei hunan or gefynau sydd wedi dal y wlad yn gaetb gyhyd. Yr ydym yn llawen gyfarch Mr. R. Davies fel yr ymneillduwr Cymreig cyntaf a cldaeth yn mlaen yn y Dywvsogaeth i ymladd brwydr ein hegwyddorion gwladol a chrefyddol; 1:e, ac a ym- 1 addodd yn fuddugoliaethus hefyd, pa un bynag a ddychwelir ef i'r Senedd y waith hon neu beidio.
j TORIAID CYMREIG LIVERPOOL,
TORIAID CYMREIG LIVERPOOL, Khoddodd y cyfarfod mawr Cvmrei^ yn yr Am- phitheatre lwyr ddymchweliad i obeithiou y Toriaid Cymreig yn y dref hon. Gvvisgwyd hwy a gwarth ac a gwaradwydd uad anghoflr yn fnan Cyhoeddodd o dair i bedair mil o'n cydwladwyr cldedryd o anghymeradwyaeth gref ar eu hym- ddygiadau dichellgar a thwyllodrus ae os nad yw en cydwybodau yn glwyfus a dolurns o'u mewn, rhaid eu bod yn orseriedig. iSTid oedd eu cyfarfod yn y Concert Hall, y nos Wener ganlynol, ond megis ebychiad asyn ar drengu; trodd allan yn borffliith fethiant yn mbob ystyr. Nid ymcldengys hyd yma, fodd bynag, eu bod yn edifarhau ac yn diwvgio, ond yn hytrach yn myned rhagddynt waethwaeth, Y stori a daenir ganddynt yn awr ydyw, fod y Parch. W. Itees yn babvdd—iddo fod mewn cyfarfod pabaidd, ac addef ei fod yn gwbl argyhoeddedig mai Eglwys Rhufain ydyw y wir eglwys-ac y buasai wedi ymuno a'r cglwys Bab aidd, oni buas*ii i'w wraig lwyddo i'w attal Y mae eytlwr llunwyr a thaeawyr celwyddau 0 fath hyn yn resynol i feddwl am dano. Dyinun em i'r dynion ystyried yn ddifrifol beth v maent yn ei waeuthur —edifarhau yu ddiffuant, a chyd- nahod hyny yn gyhooJdus. Ni wna anwireddau o'r fath hyn y niwed lleiaf i neb ond i'w dychym. ygwyr a'u taenwyr, a r achosyr ewyllysient ei was. anaethu. Credwn fod acbos Xoriaeth yn mysg Cymry Liverpool, o leiaf, wedi derbyn ei glwy f marwol drwy ddwylaw ei gyfeillion ei hun yn ben- af oil. Gosododd eu tric aflati y Parch. II. Rees. dan orfodaeth i ddytod allrln yn gyhoeddus mewn hun an am dd i fly ni ad, ac i ddatgan ei syniadau fel pleidiwr egwyddorion diwygiad gwladol, a rbydaid erefyddol: a gwyddom ddarfod i Doriaeth drwy hyny golli canoedd o bleidleisiau rnwng y drof hon a Dinas Caor, a Thywysogaeth Cymrn. Oni bai vstyriaeth o euogrwydd a chyfrifoldeb moesol y trosedd wyr, gallem yn hawdd lawenhau o berwydd y gweithredoedd a wnacthant. Ai tybed bod y dynion vn meddwl fod deddfau y rlef yn canintnu goddefiad i lunio diehellion, a thraethu anwiredd- au ar adeg etholiad ? Os ydynt, gobeithiwn y gwelant eu camsyniad mcwn pryd.
-CYMANFA -DDmWETOT, GWYNF…
CYMANFA DDmWETOT, GWYNF DD. j Y mae Cymanfa fawr Ddirwestol Gwynead, yr hon a gyahelir elsni yn Mangor, yn ar wrth y drvvs. Derbyniasom laweroedd o erfyniadau taei" ion oddiwrth amryw o aolodau pwyllgor y Gyman- fa, am ei chymeradwyo i sylw y wlad trwy yr Am serau. Yr ydym yn llwyr barod i gredu a chyd, nabod bod dybenion ein cyfeillion o'r fath oreu, er ein bod yn betrusgar iawn pa un a ydyw y dull a'r moddiou a fabwysiadant i gyrhaedd y dybeniod byny y rhai goreu a doethaf ai nad ydynt. Fodd bynag, hyaerwn y dygir pob peth yn mlaen yn Mangor yn weddaidd ac mewn trefu, fel na byddo i neb o gyfeillion yr achos da Dirwestol gael eu gofidio mewn canlyniad. Gwelsom gopi o'r oil a fwriedir ddatganu yno,ac ni allwn weled bod dim yn anheilwng ynddo: ond yn unig ei fod yn cynwys digoa o waith am holl amser priodol Cymanfa i fyned trwyddi heb wneyd dim arall, dybiem ni, Ni ddylai ein eyfoillion dramgwyddo am na baem yn llefaru yn fwy gwresog dros y Gymanfa ■ ni byddai ond ihagrith brwnt ynom i wneuthur hyny, gan nad ydyw cynnulhadau o'r fath yn llawn gymeradwyo oil hunain i'n barn a'n cyd- wybdd. Gallai mai ni sydd yn gamsyniol, ac os argyhoeddir ni o hyny, nyni a'i cyhoedd addefwn. Ar yr un pryd, dymunem bob llwyddiant i'r Gymanfa i wasanaetbu achos pwysig sobrwydd a moesoldeb, ac i atal rhwysg eyfeddach, a diota, a meddwdod yn y tir; a buan, bUlla y delo y dyJJ na byddo angen rawyach am gyfar-fod nag araoth, na chan, na chymanfa, i wrthsofyll yr arferion bryntion hyn yn y wlad.
[No title]
Dongys hysbysiad a weiir mewn colofn arall o'r rhifyn hwn, bod llong newydd Gymreig i hwyJio yntian allan i Awstralia, o borthkidd Cymreig, (Porth Madoc,) dan lywyddiad Cadben Cymreig, (Cadben Prichard,) ar yr bon y bydd yr holl ddwylaw hefyd yn Gyrnry a'r holl ymfudwyr gyda byny yn Gymry. Diau y bydd yu dda gan lawer o'n cydwladwyr a fwriadant yrnfudo i'r fan- gie auraidd bono o'r ddaiar, gael gwybodaeth am y cytleustra manteisiol hwn. Bydd cysuron y for- daith yn annhraethol twy drwy y bydd yr holl ddwylaw a'r ymfudwyr ar y bwrdd yn gydwlad- wyr o'r un iaith ac un ymadrodd. Y mae Cadben Prichard yn hen forwr pi-ofedig. Cludodd lawer- oedd drosodd i America flynyddau yn ol, a chyf lawnodd ei holl fordeithiau yn nynod o lwyddian- us ni chollwyd cymaint ag un ymfudwr drwy ddamwain.
[No title]
Deallwn fod darlun Eben Fardd ar foel. yn barod i'w drosglwyddo i ddwylaw y transgrifwyr; a bysbysir i ni ei fod yn adiuniad cywir iawn o'r darlun paentiedig gan Mr. Williams, yr hwn a uehel ganmolir gan bawb a'i gwelsant. Drwg gelJym ddeall nad vw nifer y transgrifwyr, a swm y transgrifiou yu dyfod i fynu livd yma, i ateb i gostau y cerliad. Anfoned cyfeillion llenyddiaeth ein cenedl ag ydynt eto heb anion, eu benwaii a'u harian yn ddioed i'r pwyllgor yn Mhwllheli.
- - - - - - - - ----,-ADOLYGIAD…
ADOLYGIAD Y IVASG. DAMEGION EIN HARGLWYDD A'N HIACHAWDWR lESt: GIUST, WEDJ FU CYMERYD ALLAN.O'R TESTAMENT NEWYDD- CAF.RFYRDDIN ARGRAEI-WYD GAN WIL- LIAM SPLRRELL. 18-52. Dvma nn o'r llyfrau bach teilyngaf o groesawiad ieuengctid yr Ysgolion Sabbothol, a diligwyddodd ddyfod i'n sylw. Casgliad o'r gvvirioneddau mwyaf difyrus ac addysgiadol a eiiid byth ddethol, yu cyn- wys un benud ar ddeg, yn ddwy ieithawg—y Gym- raeg a'r Saesotiaeg yn gyfochrog. Mac yr ulwg ar yr argraftiad yn hollol ddengar—y cysodydd wedi bod yn hynod o ofahis i gyfleu y geiriau yn y fath fodd fel y mae yn anhawdil f na Sais na Chymro un- iaith beidio deall pa eiriau Cymreig a Seisnig a gyf- lwynant "yr un ystyrion. Tybiem y gallai bwn fod yn llawn gwerth dwy geiniog.
MR. COBDEN A'R AM A ETII WYR.
MR. COBDEN A'R AM A ETII WYR. Y mae Pwyllgor y Gymdeitbas er cynorthwyo Amaothwyr y Siroodtl Dwyreiniol wedi cyhoeddi apeliad at eu brodyr araaethyddol, yn mha un y maent yu cyhoeddi breirdeu newydd. yn cynwys "pnm pwngc," sef, diddymiad y dreth ar frag— mesur cyfiawn o hawl tenantinid, yn sicrhau i'r tenant wir werth pob gweliiatit y mae wedi ei wneud ar y flann—costan'r Sir i fod o dan oroivg- iaeth byrddau e'.boiedig, fel y cynygiwyd gan Mr. Milner Gibson—howl i ladd ysyfurnoocl a cliwn- 'ingod gan y neb a fyno-ae hefyd, diddymiad pob deddf yu atal tyfiant a gwneuthuriad nwyddau tollawl (cxciseable), tyfiant myglys, a gwneuthuriad beetroot, &e., &c. Ac yn ddiweddaf oil y maent yn ymwrthod a diffyndoiliaeth, ac yn cyhoeddi y llythyr caulynol a ddaufonwyd atynt gan Mr. Ccbden. Ty'r Cyflfredin, Mehefin 16, 18;2. Fyanwyl Syr,—Mewn atehiad ilcii llvtbyr, yn erfvn ar y Diwvgwyr Sencddrd i gymeryd i fynu pwngc y dreth ar trag, nis gallaf wneyd mwy uag ail udrodd y rhesymau a ddefnyddiuis o'r blaen. Y HKIC y Dlwygwyr Serieddol a Chvllidol eisoes wedi def- nyddio yr unig foddion a ddichon arwain at,symud- iad y dreth ar Irag, tfwy bleidleisio dros ostyngiad mawr yn y trethoedd. Pan ddygais i fy nghynygiad yn mlaen o blaid myned yn ol mor fuan ag oedd modd at dreuliadau y flwyddyn 183.): cefnng-w yd fi gan oddeutu 80 o'r Diwygwyr Senccldol oedd yn cynniychioli y trefydd mawrion, ond gwrthwyuebwvd fi gan gynnrychiolwyr yr amaethwyr fel un corll. Ie, y tnae Mr.Disraeli wedi ymffrostio o'i blaid yn y Ty hwnamei fod wedi galluogi y Llywodraeth ddiweddar i wrthwynebu fy nghynygiad. Yn awr, mewn atebiad i'eh hapeliad at yr aelodau sydd o blaid Diwygiad Seneddol a Lhyllidol, gwnaf apeliad at yr etholwyr amaethyddol. Danfonwch chwi aelodau i'n cynorth- wyo yn y ly; ie, danfonwch i ni un aelud o leiaf, oblegid yn bresenol nid oes gymaint ag un o'r ael- odau araaethyddol yn pleidleisio gyda phlaid y Diwygwyr Seneddol a Chyllidol. Hyd nes y denfyn yr amaethwyr o leiaf un aelod vn bleidiol i'r blaid hono, ni ddylent^Jaflu y bai arnom ni, u herwydd ein bod heb lwvddo I symud y dreth oddiar frag. Y mae rhai pobl mor weiaiaid ag i dybied y gellir syinud y dreth oddiar frag, yr hon sydd yn dwyn o bump i ehwe miliwn o bunnau i mewn i'r cyllid bob blwydd- yn, heb leihau treuliadau y Llywodraeth. Byddai vn dda genyf fi wybod pa dreth arall a gareui ei gosod yn ei lie. Yr wyf yn eu herio i ddangos i mi unrhyw dreth i'r un swm a ellid ei chodi vn lie y dreth ar frag. Hawdd iawn ydyw i ddynion sydd yn awvddus i lvgad-dynu pobl ynfyd, i addaw pleid- leisio dros ddiddymiad y dreth ond gwyddant fod hvny yn hollol dilifudd tra y parhaent hwy i ddal i fvnu y treuliadau prese-iol. Carwn weIerl yr amaeth- wyr yn rhodio ar hyd yr iawn lwybr, yn lie cymeryd eu cylcharwain gan bob awel dysgeidiaeth trwy en hoes. Yr wyf am ail ddvweyd, hydded i'r amaeth- wyr, y rhai sydd yn yinllrostio yn eu gallu, ddanfin i ni un dyn o leiaf, yr hwn a bleidleisia gyda'r wytb neu 11:11" deg o y tmfydu mawrion, o blaid lleihad mawr yn nhreuliadau y wladwriaeth, yna, ac nid dim cynt, byddant wedi cymeryd y cam cvntaf tiia, at gyrhaedd eu hwfF amcan—sef diddym- iad y dreth ar frag. Wrlh edrvch dros y rhaniad ar dry dydd darllcniad Rhelthsgnf y Cartrellll, yr wyf yn cael fod holl gynnrychiohvyr y trefydd mawrion wedi pleidleisio yn ei erbyn, ac yr oedd holl gynnrvehiol- wyr y eorfi'oriaethau amaethyddol o'i blaid. Cariwyd y mcsnr mewn gwirionedd gan gyfeillion yr amaeth- wyr. Pe byddai i'gyfeillion yr amaethwyr' hyny gadw o'r Ty, gallein leihau costau'r wlad, ac yn y diwedd symud y drcth oddiar frag. Y maent yn sefylJ ar ein fiordd yn ein hymgais i fod yn gvoii, ac wedi hyny y mae r amaethwyr vn ein beio am ein haflwyJdiant. Y mae Mr. Hume eisoes wedi eich hysbysu ei fod am bymtheng mlynedd ar hugain wedi bod yn piegethu cynildeh yn v Ijlvwodraeth, ond mai ei elvnion pen,1f fnont yr aelodau amaeth- yddol. Y mae fy mywyd byr i yn y Sencdd yn cad- aruhau v sylw hwn. Yr eiddoch dros byth, R- COBDEN. "Mr- N. W. J"hnson. R. COEDEN. I
[No title]
AIDD ESGOB I,I,U.ITDAIN.-OIdeutLi blwyd(lyn a hanucr yn ol deehreuodd un Mr. Bagshaw adeil- adu c,i%vvs newyduya Paddingtou pryd yrhyspys- wyd el an Esgob Lluudaiu nas gallai gydsynio i drwyddcdu adeilad aughysegredig, ac os ydoedd i gael ei chysegru fod yn rbaid ei gwaddoli, a piiortreadan neu gynlluniau yr adeilad gael eu gosod o lfaen yr bsgob am ei gymeradvvyaeth. G wrthwynebodd Mr. Bagshaw—paiaodd yr Esgob vn aumblygcdig. Methwyd a pherswadio Mr Bagshaw i wneyd yr hyn yr oedd yn anfoddlon iddi ac o ganlyniad y mae syifaen yr eglwys gynvgied- ig yn gorwedd fel yr ydoedd flwyddyn yn ol. Ond L> L> 1 f. I y mae arngylcbiadau wedi cymeryd lie nas galiai yr Esgob ddylauwadu arnynt. Y mae Eghvys Gadeiriol Babaidd yn awr yn cael ei hadeiladu ac y mao ysgolion Pabaidd eisoes wedi cael eu hagor. Heblaw hyny y mae y Bedycldwyr wedi adeiladu capel yn y gymy.jogaeth,
MANION A HYNODION. I
MANION A HYNODION. I Y mae rhai o'r alltudion Ffrengig, ng sydil yn awr yn preswylio yn niuas Llundain, wedi ymfFurfio yn gynadeithas i'r dyben o wneyd ymosodiad rheol- aidd ar ormesiaeth bresenol Ffrainc, trwy gyfrwng oewyùdiadur WI thiJosol, yr hwn a argreilir mewn tair iaith wahanal-y Firengaeg, yr Allmaenaeg, a'r Saesonaeg. Bydd dun olygiaeth Louis Blanc, Etienne Cabet, a Pierre Leroux. Y mae siopwr cyfrwys yn Lancaster wedi dechreu cymeryd barn pob un o'i gwsmeriaid benywaidd, ar deilyngdod y gwahanol ymgeiswyr presenol am gynnryebioli y lVrdeisdref hono yn y senedd; a dengys nifer y pleidlelsiau a dderbyuia bob dydd yn ci ffenestr. Ar ddydd yr etholiad, y mae yn bwriadu rhoddi ei bleidlais ei hun i'r boneddwyr hyny ag y byddo y gornifer o'r boueddigesau am danynt. Allan o 411 o feibion a dderbynfwyd i wallgofdy sirol swydd Norfolk, yr oedd 170 yn briod, 208 yn sengl, 20 yn weddwon, ac 8 yn anhvsbys. Ymysg OUO o torched, yr oodd 180 yn briod, 850 yn sengI, 100 yn weddwon, a 24 yu anhvsbys. Nasnachwr parchus, ond tlawd, yn Nghaerloyw, brawd yr hwn a aethai i Awstralia rai blynyddoedd vn ol, a dderbyniodd oddiwrtho yr arwydd dymunol o'i gariad brawdol, mewn flurf 0 delpyn o aur, yr hwn a werthodd am E400. Ar yr 8fed o Mehefin, yn Florence, cafo(ld dyn o'r enw Madiai, yr hwn oedd wedi cofleidio Protest- aniailb, ei ddyfaruu i bedair blynedd a haner o garcbariad mewn llafur caled, a'i wraig i dair bly- nedd a deng mis, heblaw dwyn traul y prawf, a bod dan aroiygiaeth swyddogion am dair blynedd ar oj ell rhyddiiau. Cyflog presenol cynorthwywyr brethynwyr (dra- pers' assistants) yn Sydney, New South Wales, ydyw o gaut i ddau cant o bunnau yn y flwyddyn. Y mae swyddogion Pabaidd yn codi gwyr yn Ngogledd Germany Brotestanaidd, i'r dyben o (furfio byddin newydd i atnddiflyn person Pab Rhufain. Yn ystod yr wythnos o'r blaen, ymrestr- odd 400 o wyr, yu cael eu gorl'odi gan mwyaf, gan angen, i dderbyn y cynnvgion teg a wneid iddynt, Gwisgwch eich dysgeidiaeth t'el eich oriawr. mewn llogell ddirgel; na thynweh hi allan i'w tharaw, yn unig er mwyn dangos fod genych un. Os gofynir i chwi beth yw o'r gloch, dywedweb ond na cbyhoeddwch hyny yn uehel, ac heb eich gofyn, fel y gwna y gwyhwr. Yr oedd nifer y claddedigaethau yn New York yn 1851 yn 22,024, o ba rai yr oedd 12,175 yn feibion, a 9,840 yn ferched; nou 7G75 mewn oed, a 14,349 yn blant. Y mae poblogaeth tref Toronto yn awr yn 30,760. Yn 18;)0 yr oedd yn 25,160, yn gvvueyd cynydd o 5597 mewn dwy ilyncdd. Gwerthwyd yn ddiweddar yn Chateau Thierry, yr bet a wisgai Napoleon pan ar ei ryfelgyrch i Rwsia yn 1812, am 4000 francs, neu JE160. Yn ystod y flwyddyn a ddybenodd .Vlehefin 1851, cyfanswm y llythyrau a drosglwyddwyd trwy ly th yrdai yr Unol Daleithiau, ydoedd 71,185,285, heb gyfrif y rhai tramor, California, &c. Llythyrau a gludwyd gan agerlongau Ewropaidd, 3,909,186; Havana, 50,003 California, 1.323,667 llythyrau yn y trengswyddfa, 2,416,250 yn gwneyd ynghyd 82,252,735 Swm y newydiliaduron, papyrau argranodig a llyfrvnau, a drosglwyddwyd trwy'r Uythyrfa yn yr un amser, oedd 91,155,922 Y mae y Parch. Mr. Maguire, Ennismacsaint, wedi cael ei gymeryd yn garcharor, am briodi rhai mil wyr Protest.anaidd a merched Pabaidd. Cymer ei brawf Ie yn sesiwn Donegal. Mewn araeth a draddodai yn ddiweddar, cyug- horai v Parch. Dr. Hally, offeiriau pabaidd piwyf Dungarvon, yr etholwyr yno, "i wrthwynebu a gyru o'i swydcl y llywodraeth ragfarnllyd, ar yr bon y mae yrysgorpion Stanley yn ben. Gwerth wyd troliad o gnvys (gooseberries) gan ddyn yr wythnos o'r blaen, yn Leeds, yn ot dwy geiniog v pwys, yr hyn a wnai y swm o X17. 10s. Tarawyd lodes o forwyn yn farw gan fell ten, yn Bedworth, swydd Warwick, yr wythnos cyn y ddi weddaf. Maban ag oedd yn ei breichiau ar y pryd, a ddiangodd heb gael dim niwed. Ychydig ddyddiau yn ol, bu farw ysgolfeistr vn Lluudaiu o newyn. Ar y diwrnod caniynol, daeth i bawl o chwech ugain punt yn arian, a thri ugain punt yn flynyddol. [Gad yr oedd hyn yn rlly ddi- weddar i'r truau.J Yr wythnos ddiweddaf, fel yr oedd un Jesse Hawkins n F. Coleman, dau lifiwr, yn gweitbio yn Klkington, tarawyd y ddau yn feirw gan fellten. Dvwedir fod Coleman i fyned i'w briodi ymhen ychvdig ddyddiau. Y mae ben foneddiges yn Horncastle, pedwar ugain a thair mlwydd oed, newydd wneyd gown iddi ei hun, a pharai dcstlusrvvydd a mandra y p.vythau i tawer merch ieuangc wrido. Yn ei anerchiad i etholwyr Lynn, datgana Arg. Sttinley, (miili y prif weinidog,) ei farn yn groew, fod teimlad y wlad yn gyfryw, fel ag y byddai gosod diuYndoIl o uu math, yn beth annichonad- IVV. Gwerth yr eiddo amaethyddol a ddyogelwyd rhng tixn yn Lloegr a Chvmru, yn y flwyddyn 1851, yn y gwahanol 935,053. Y swm a ddvogelwyd yn Scotland yn yr un flwyddyn oedd X4,069,308. Y mae v Parch. Peter Pereival, diweddar o Ceylon, wedi tori ei gysylltiad a'r cyfundeb Wes leyaidd, ar oi ti-etilio pllrn mlynedd ar ugain yn y Icaes cenadol, ac wcdi derbyn urddau sanctaidd gan Esgob Llundain. Yn un o'r llysoedd yn Llundain, wythnos i ddydd Llun diweddaf, dygai dynes gyhuddiad o ymosodiad creulon yn erbyn dyn yr oedd yn eyd. fyw ag ef, a dywedai ei fod yn yfed at ei gilydd tua pbedair-ar-bymtheg galwyn o gwrw bob wythuos! Nos Sadwrn, darfu i ddyn o'r enw Richard Duxbury ymgrogi yn ysgubor ei daid, yn Simon- stoue, ger Padiham. Y dydd lau blaenoiel yr oedd y dyn anffodus wedi priodi. Rhestrwyd pump o farwolaethau yu Llundain yr wythnos ddiweddaf, o bersonau a svrlliits,iiit yn ebyrth i anghymedroldeb heblaw dim ereill a gollnsant on bywydau mewn dull uuuuiongyrch o herwvdd yr un achos. Gofyuwyd i foneddwr yn Newcastle yn ddi- weddar, gan Wyddel, a allai efe ei gyt'arvyddo pa fodd i roi can punt ar log. Can punt T meddai yntau "yn mha 10 y cawsoch y fath swtr ?" Fy nghyflog oil ydyw er pan ydwyf yn giveithio i chwi, eich anrbydedd." "Ood pa fode, y buoch clinvi byw yn y eyfitinser Y mae fy ngwraig yn cadw'r ty, ac yr ydym yn cynilo fy roll enill." "A chyda pha beth y mae eich gwraig yn gweitb- 10 ?" "Wei, y gwir yw, eich aurhydecd, y mae in yn myned allan bob dydd gyda'r plait, ac yu cardota." Y mae teulu yn cynwys tad, mam, ai mab, yn awr yn byw yn Out Rawciifle, yn yrnoleseru yn yr arferiad ofer a ffiaidd o smocio; ac ui yspaid y deng mlynedd ar ugaiu diwcddaf, llosgaiant 14,520 owns o dybaco, y rhai yn ol 3c. yr OWlS, a phum puut y cant o log ar yr arian, a wna dns dri chant o bunnau wedi eu gwario ar fwg Y mae Esgob Llundain wedi gomedl trwyddedu ymgeisydd am y weinidogaeth, yn mierson bon- eddwr ag nedd i gaeJ ei ddcrbyn fel cu ad cynorth- wyol yn St. Pancras, a'r hwc a heno?vyd gan y Parch. Thomas Dale, ficer y plwvf. Sail y gom- eddiad ydyw fod, goivgindau yr vnigfisydd yn gy- tfelyb i'r eiddo Mr. Gorham ar y pw»gc o fedydd. [A oddefir hyn wedi i Bwyllgor y c'frin-gynghor ddyfarnu fod y pwngc i fod yu un ajored ?] Yr oodd yr hen Berson Green o America yn fall i brogetliwr enwo-, yr hwn a adawotd lonaid baril o bregetbau rhagarol ar ei ol. At-fei-a,ll Person Green ddefnyddio y pregetbau li• n yn fynyeb. Unwaith ymaflodd mown un a bre^othodd ei dad mewn carchardy wrth nifer o gai-harorion. Yr j ondd rhan gyntaf y bregcth yn nyn'd" yn dda, a'r gynulleidfa barchus yn gwrand) yn astud, ond enynwyd en digofaint i'r cithaf ptn glywsant yr vmadKodd ctnlvt)ol: Oiii bumi hjnawsedd ceidivnd y car char, bmsech wcdi ech croyi oil er's talm." Nid srosasom i weled bethoedd caiilynitid defnvddiad yr ymadrodd hwn, o-ot y mae'n debyg fod yr ben Berson Green wedi rsvueyd ymdiii- heuriad boddlonol" i'w gynulleidfi. Mown hen Iyfr golynir, but y jodir y d 1 > a'r ateb ydyw, "Croeswch eich gwaig." Mae'r tan yn myned allan Miss Filkins." "Yr wyf yn gwyhod hyny yn eitlaf, Mr. Green, a phe byddech chwi than yn gall, gwnaech yr un peth." Afraid yw d yweycl na fuMr. Green byth yn closio at Miss Fiikins ar ol hyny. Dywed y Daily News mai ystrrw y blaid Dder- byaidd a Thoriaidd yn yr etholial presenol ydyw danton ymgeiswyr rhyddgarol i vv.'thwynebu y rhai rhvddgarol presenol, er mwyn rhmu y pleidle:sian, a thrwy hyny sierloui mwyafri irlcriaid. Yr hyn ydyw'r Jesuitiaid yn y bvd creiyddoh ydyw r Toriaid yn y byd gwladwriaethol Eu huchafiaeth cu hunain ydyw eu bamcan pentf. Ar y 3ydd o'r mis diweddaf, daliwyd tri o gaetlv weision fl'oedig o Kentucky ganSirydd Detroit, y rhai oeddynt ar en [fordd i Canada, Ymgynnllodd I lluaws mawr o bobl dduon, a gwareawyd y carch- arorion. Gludwyd hwynt yn fryiiog dros yr afon, ac yn mheu dwy awr yr oeddynt yq ddyogel yn Canada.
[No title]
I-' MA.RWOLAK.TH A CHLADDEDIGAETH JOHN p GE, (loan Dyfrdivy,) yr hwu a urddwyd yn Fardd, yn ol braint a defawd," yn Eisteddfod ddiweddaf Madog. Boieu ddydd lau, Mebefiu 17eg, bu farw y l, obeit liiol, i, aweii,ar, a'r cariadus loan Dyfr- dwy, o'r darfodedigaeth. Achoswyd ei afiecliyd trwy gael ei gadw yn rhy hir mewn masnacbdy, yn awyr marwol y gas, yn un o heolydd culion Blrmmgham. Gwnaem gam a dynoliaeth pe na hysbysem hyn. Dylai marwolaetb bachgea ugeinmlwydd oed fod yn dyst yn erbyn y fath arferiad afresymol a niweidiol. Trwy fod loan yo amddifad o berthynasau, ac nad oedd wedi cael ond tyrabor byr i ennill drosto ei hun, yr oedd yn iirin o arian at ei gladdu; oud er clod i Gyin- deitbas Lcnyddol y Bala," casglwyd ganddi ya mhlitli ei baelodau, a chynortbwywyd ni gan gar- edigion y dref a'r wlad at ei gladdu yo anrbydedd- us. Oddeutu clltu o'r gloch, ddydd Line, (21,) ymgasglodd tyrfa luosog at yr Hysbysfan," lie y bu y brawd farw, ac ymunodd aelodau y Gym. deitbas yu orymdaith drefnus. Cerddai tua unar- bymtheg o foirdd ieuainc yn y blaen, a dylyuwyd hwy gan oddeutu banner cant o'r aalodau, ao yna ^aa dyrfa fawr o'i gydnabod. Aed &'i weddillion marwol i fynwent Beuno, lie yr buna hyd yr ad- gyfodiad diweddaf. Gellir dywedyd gyda phriod- oldeb uwcb ei fedd, Y mae i Demetrius air da gan haw b, a cban y gwirionedd ei hun."—Huwco Meirbon. Mewn nndyn oddiwrtb Antipuseyist," fe'n hys- bvsir i Offeiriad Llanyeil deimlo yn lied drain- gwyddus ar dtlydd claddedigaeth loan Dyfrdwy, oblegid i gyfeillion y traneedig g-yny tain iddo am ddadlcn "gwasanaeth y claddedigaetb." Yo hytrach nadylyn yr hen arferiad Babaidd o off. rymn," dywedai, Os nad ydyw pobl vn dewis od'ryinu, ni raid iddynt dalii, heb gofio mae'n debyg ei fod ef yn derbyn rhai cannoedd o dâ1 gan bobl bob blwyddyn. ARSWYD SYR B. HALL AR YR OFFETRIAID.- Dyl wed Parri Hir o'r Poor House," i Ficar sydd yn e- ardal ef, fyned mewn modd pnr gyHrous yn ddiwedd- i ar i IIlw y Curad i gyfrif am iddo odricf j'r Cloehydd ystorio cloron a rhyw bethau ereill yn yr adeilad gys- egredig ac i'r Curad, wrth geisioymesgusodi,ddyweyd yn grynedig ei fod ef yn barnu, gan Bad oeddys yn i gwneyd nemor wasanaeth arall yn yr eglwys, na byddai i hvny ei gwnevd yn fwy halogedig; ond nid ydoedd y Ficar yn gofalu cymaint am hyny; ei ofnad penaf ef ydoedd, y byddai i'r hanes fyned i ulustiau Syr B. Hall. Y R HAWr. I GYFARFOD YN YP, AIVYR AGORED.—Pryd- nawn ddydd Llun cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn yr awyr agored yn Bonner's fields i ystyried ymddygiad diweddar y Llywodraeth yn atal y doa- beirtb gweitbiol i gyfarfod yn yr awyr agored yn y gymydogaeth hono trwy ymyriad yr heddgeidwaid. Y siaradwyr oeddynt Mri. W A. Howes, C. F. Nicholls, James Savage (yr ymgeisydd am y Tower Hamlets" G. Thompson A.S. ac ereill. PenodwpJ dirprwyaeth i yrnweled a'r ysgrifenydd car""e'ol gyda chopi o'r pendorfyniad caniynol;—.tod y cyfarfod hwn.yn gyfansoddetlig o bob Jniltl 0 opin- ynau crefyddol a gwladwi-laetliol yn aw yn dwyn tvstiolaeth i ymgynulliad rbeolaidd a neddychol deiliaid ei Mawrhydi yn Bonners ficl,3 ar y Sab. bothau, am rai blynyddau, a bod ycyfryw ym- gynnulliadau wedi cymeryd llei ddarSH materion o wclliant cymdcUhasol, achos clirwc, ac i wrando ar annerchiadau yn dwyn perthynJ a'u lies tyra- horol a thragywyddol. Fad vr y^gyntiliiadau tawel a heddychoi hyn, heb unriw rybuild o un math wedi cMl en batal VQ /dyn gan godl o hedd?eidwaid, ar feiich ac vr>^wyn a'lau, y rhai ar ac VL,?iwyn ai* f '.Iiti, v I.Ilai na oclpfant i hersnnau ym?'??" y? rhcsymot a'n gJlydd ae na wnant y?.?!t? eu cymeryd i'r ddaifa pan y ceir hwyn y. gwneiithur hyny? oud yn awdurdodol, a wnu.(jf>aQt ar, a ymyrant a ao a wasgarant y cyfryw Ig-Onau heb roi un rbeswoi, na rboi cylleusdra idcl't dreio y cwestiwn trwy'r gyfraith. Fod yr ymyP hwn ar ran vr lieddgeid. waid yn drosedciiad a,awlIau ymadrodd cyhoedd. us yr hyn a ganiateir10 gyfraith cyffredin Idoegr ac yn penderfynu g^wynebu gweithoedd sydd ar unwaith yn ormqll caethiwee ac angh4 faneodd- iado],"
[No title]
Rhaid i ni ddcisyf goddef'garweb a chydym- deimlad yr awdwyr a anfonasant lyfrau i ni i'w hadolygu. Yr ydym er ys wythnosau heb gael hamifden prin i gyineryd ein lianadi gan amled gorchwyliou. Cyuted y caffom hamdden, cant ein sylw.
Family Notices
GENEDIGAETHAU, PRIODASAU A MARffOLAET Hi U. Esgcrodd, Mehefin 21, gwraig Mr. Griffith Parry, argraffydd, Caernarfon, ar ferch. 21, gwraig Mr. Benjamin Evans, Cross Jane. Salford, ar fab. 26, vn ficerdy Gwrecsam, gwraig John James, Ysw., cyfreithiwr. ar fab. 26, gwraig Mr. Owen Roberts, gornchwyliwr yn chwarel y Lleehvvedd, Festiniog, ar fab. 1, gwraig Mr. Samuel Jones, saer celfi, Heol- yr eglwys, Caerfyrddin, ar ferch. Priodwyd, &W- Y mae yn ddrwg genym i briodan y Parch. James Iatth8- son a Miss Klizabeth Crippti, gael ei chytleu vn iny-g T maru-olaethau yn ein rhifyn diweddaf. Mehefin 29, yn eglwys Llanyeil, Henry Johnson, Ysw., Llundain, a Miss Jones, merch y diweddar Evan Jones, Ysw., GaUt y eelyn, Sir Ddinbych. —— 2ii, yn nghapd (A.) Cendl, Mr. D. Williami, (Cymro Ieuangc), a Aliss Margaret Morgans, y ddau o C'eridi. —— 29, yn eglwys Caergybi, Mr. E. Thomas, Caerhun, ger Bangor, a Mrs. Rowlands,siopwraig yn Nghaergybi. 2i),yu ngbapel Pensnrn (T.CJ, CeredigioM,Jpn y Parch. Evan Jones, Capt. John Jones, "Adelphoi," a Miss Elizabeth Davies, merch hynaf i'r diweddar Barch. Jenkin Davies, o'r lie uchod. 30, Mr. Wm. Thomas, teithydd masnachol dan Mr. Buckley, a Miss Sarah Roberts, Heol Tbo. mas, Llanelli. Gorph. 1, yn eglwys St. Botolph, Llundain, Mr. D. Davies, gynt o Blasuehaf, Whitford, Sir Fflint, a Miss Mary Ann Evans, Great Wilbraham, Sir Gaergrawnt. I, yn nhapel (A.) Great Crosshall stre< t, yn y dref hon, gan y Parch. T. Pierce, y Parch. R. D, Thomas, Penarth, Maldwyn, a Miss Sarah Roberts, Penybelan, ger Llanfaireaereinion. Thomas lyw addas a Iwydda-ei fyd Yn fawr a gynvdda Boed mewn cynydd dedwydd da Fyw oes hir efo Sara. Thomas a Sarah siriol—wnaed yo an Dan iau briodasul; Boed da ea bywyd duwiol Dymor hir a dim ar ol. 3, yn ngliapel (A.) Caernarfon, Mr. William Jones, Ty'n y bont, Llanihvrog, a Miss Elen Jones, gwasanaethyddes yn Nghefnynysoedd. —— 3, yn nghapel Heol y pare, Llanelli, Mr. Daniel Phillips, a Miss Thomas, y ddau o blwyf Llan. elli. Bu Farw, Mehefin 17. yn Trevor, M on, Mr. William Wil- liams, eanwvllwr, Pont Menai; oed 39. 23, Mrs. Sandbach, Hafodunos, Sir Ddinbych oed 40. Claddwyd hi y dydd Mercher caniynol, mewn modd syml a dirodres yn y ddaeargell newydd a barotowyd iddi yn mynweut Llangernyw. Yr yd. oedd yn foneddiges hynaws ac elusengar, a theimla plant a thylodion y plwyf golled fawr ar ei hoi. 24, Mr. Henry Hughes, Pen'rhwylfa, ger Rhyl; oed fi-5. 25, Mr. Evan Evans, llifiwr, Pwllheli; oed 49. 2o,Mr. Peter Edwards, Pentremawr, Abergele; oed 73. 26, Jane, gweddw y diweddar Mr. Robert Stephens, Festiniog; a mam y Parch. E. Stephens, Dwygyfyiehi; oed 77. 27, Mr. O. Edwards, gof, Pontrhydbont, ger Caergybi oed 61. 27, Mr. Robert Davies, Alltgoch, Bodrean, ger Pwllheli; oed 46. 28, Elen, gwraig Mr. David Powell, Maexv- felin, a merch Mr. David Morris, Deinolj oed 27. Dechreuodd ei thaith grefyddol yu 13 oed, a bu dui- wyd hyd angau. Ei hafiechyd oedd y darfodedigaeth. Fe'i claddwyd yn ochr ei niam yn Nglynarthen. 30, Mr. Evan Lewis, tinman, &c Pwllheli • oed 26. Gorph. 1, Mr. John Owens, asiedydd, Clai, Arfon oed 64. — 4, yn y Waun, IJanddeinioien, Jane, gwraig Mr. Samuel Jones, gynt o'r "Slup," Pontbytballt; oed 21. ) Priod Mr. John Jones, Deacon gydalr Annibynwyr, yn y Bala, yn 38 oed. AMERTCA. Mawrth 17, yn Columbus, Ohio, John, mab David a Jane Price, gynt o'r Pant mawr, Llanbadarn, Tref- j eglwys, Ceredigion oed 23. 22, vn Ebensb'irg, Pa., Catherine, merch i Mr. Hugh Tudor, gynt o Gefn cyfrifoi, Trefaldwyn: oed 37. 30, yn H "de Park, Pa., Mrs. Elizabeth Davies, genedisol o Milford Haven, Pen fro; oed 42. Ebrill 20, uer llamsen, Mr W. B. Jones, g6f, gynt o Bentlordd wen. ger Dinbych oed 60. -—— 22, yn Marcy, ger Utica, Mr. John Evans, saer, gynt o Brisowen Bacb, Llechgweniarwydd, Men oed 82. 29, y:J Pottsriile, Mary, pweddw Mr. Robert Williams, pvnt o Dowlais; opd 69. Mai 2, vn Allen, Ohio, Laetieia, rnerch Mr. Edward Owen, gynt o Lanbrynmair oed 37. -——— 3, yn Peach Bottom, swydd York, Pa., Mr. Rowland Iloi-ris, gynt o Gae'rgwyddel, AIfon. —— 5, yn Coalport, 0., Mary, gwraig Mr. David, Richards, gynt o Rhymney, Mynwy. 7, trwy foddi, yn New York, John, mab y Parch. D. Parry, Faenol Fawr, ger Rhuddlan, Sir Fflint. 10, vn Philadelphia, Rowland Williams, Ysw., gynt o Sir Gaernarfon oed 36.